ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΈΤΟΣ 2018 2019 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/06/2019 ΤΑΞΗ: Α ΧΡΟΝΟΣ: 7:45 9:45 Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τρία (3) μέρη και έξι (6) σελίδες. Να απαντήσετε στις ερωτήσεις πάνω στα φύλλα εξέτασης που σας έχουν δοθεί χρησιμοποιώντας μπλε μελάνι. Να σημειώσετε σε κάθε φύλλο εξέτασης τα στοιχεία σας: ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (30 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις τρεις (3) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Α1. Κάθε στοιχείο της στήλης Α αντιστοιχεί με ένα (1) στοιχείο της στήλης Β. Να γράψετε στα φύλλα εξέτασής σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα από τον καθένα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα (1) στοιχείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Άρθρουρ Έβανς α. Τύραννος 2. Σόλωνας β. Αθηναίος στρατηγός 3. Ευαγόρας Α γ. Ανασκαφές στην Κνωσό 4. Λεωνίδας δ. Αθηναίος νομοθέτης 5. Πεισίστρατος ε. Σπαρτιάτης βασιλιάς στ. Βασιλιάς της Σαλαμίνας (5 x 2 μον. = 10 Μονάδες) 1
Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος, γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σας τη λέξη «σωστό» ή «λάθος» δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. α. Στην επανάσταση των Κυπρίων εναντίον των Περσών με αρχηγό τον Ονήσιλο (499 498 π.χ.) συμμετείχαν και οι Σπαρτιάτες. β. Ο δίσκος της Φαιστού έχει αποκρυπτογραφηθεί. γ. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δημιουργήματα της μινωικής τέχνης είναι τα μαρμάρινα ειδώλια. δ. Η θρησκεία των Αιγυπτίων ήταν πολυθεϊστική. ε. Η κατεργασία του χαλκού στην Κύπρο είχε αρνητικές συνέπειες για το φυσικό περιβάλλον του νησιού. στ. Η Προϊστορία στην Κύπρο αρχίζει από την Παλαιολιθική Εποχή. ζ. Τα καμαραϊκά αγγεία ανήκουν στην κεραμική τέχνη του Μινωικού Πολιτισμού. η. Η Εκκλησία του Δήμου ήταν η λαϊκή συνέλευση των Σπαρτιατών. θ. Ο «Θησαυρός του Ατρέα» είναι ένα δείγμα θολωτού τάφου. ι. Οι σπηλαιογραφίες είναι μια μορφή τέχνης που ανάγεται στη Νεολιθική Εποχή. (10 x 1 μον. = 10 Μονάδες) Α3. Να ταξινομήσετε τα πιο κάτω ιστορικά γεγονότα κατά αύξουσα χρονολογικά σειρά, ξεκινώντας από την προγενέστερη και αριθμώντας τις από το 1 μέχρι το 5. α. Περσικοί Πόλεμοι β. Πελοποννησιακός Πόλεμος γ. Συμμαχία της Δήλου δ. Μυκηναϊκός Πολιτισμός ε. Μινωικός Πολιτισμός (5 x 2 μον. = 10 Μονάδες) 2
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (35 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις τρεις (3) ερωτήσεις. Β1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω, με βάση τα ζητούμενα των παρενθέσεων: α. Ταυροκαθάψια (Σε ποιον πολιτισμό τα συναντούμε; Τι ήταν; Τι περιελάμβαναν;) (5 Mονάδες) β. «Τζιελλάρκα» (Σε ποια περιοχή τα συναντούμε; Τι ήταν Περιγραφή. Από πού πήραν την ονομασία τους;) (5 Μονάδες) γ. Κούροι (Τι ήταν; Σε ποια εποχή τους συναντούμε; Δύο χαρακτηριστικά.) (5 Μονάδες) Β2. Οι αρχαίοι Έλληνες χαρακτήριζαν την Αίγυπτο ως «δώρο του Νείλου». Να αναφέρετε και να εξηγήσετε δύο (2) λόγους που να δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό αυτό. (10 Μονάδες) Β3. α. Να αναφέρετε δύο (2) διαφορές στην καθημερινή ζωή του παλαιολιθικού σε σχέση με τον νεολιθικό άνθρωπο. (5 Mονάδες) β. Να αναφέρετε έναν (1) νεολιθικό οικισμό και δύο (2) ταφικά έθιμα της νεολιθικής εποχής στην Κύπρο. (5 Mονάδες) 3
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (35 Μονάδες) Γ1. i. Χάρτης της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας. Πολλές από τις ελληνικές αποικιακές αποστολές κατευθύνθηκαν προς την περιοχή αυτή με αποτέλεσμα την ανάπτυξη πολλών και σημαντικών ελληνικών εγκαταστάσεων. Η ιδιαίτερη ακμή που γνώρισαν αυτές οι ελληνικές πόλεις είχε ως αποτέλεσμα να αποδοθεί στην περιοχή η ονομασία Μεγάλη Ελλάδα. Boardman J., Οι αρχαίοι Έλληνες στην υπερπόντια εξάπλωσή τους: πρώτες αποικίες και το εμπόριό τους, Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, σ. 202. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Αφού μελετήσετε το παράθεμα Γ1 και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: α. Να αναφέρετε με ποιο ιστορικό γεγονός σχετίζεται το πιο πάνω παράθεμα (χάρτης). Να εξηγήσετε δύο (2) αίτια που οδήγησαν σ αυτό το ιστορικό γεγονός. (6 Μονάδες) β. Να αναφέρετε τρία (3) κριτήρια με βάση τα οποία οι Έλληνες επέλεγαν την περιοχή που σχεδίαζαν να αποικήσουν. (6 Μονάδες) 4
Γ2. Θουκυδίδης, ο Αθηναίος, έγραψε την ιστορία του πολέμου μεταξύ των Πελοποννησίων και των Αθηναίων. Τη συγγραφή άρχισε ευθύς εξ αρχής, διότι προείδε ότι θ απέβαινε μεγάλος και περισσότερο αξιομνημόνευτος από κάθε προηγούμενο πόλεμο, και συμπέραινε τούτο από το γεγονός ότι και τα δύο Κράτη κατέβαιναν σ αυτόν, ενώ βρίσκονταν στο απόγειο της στρατιωτικής τους δύναμης, και γιατί έβλεπε τους υπόλοιπους Έλληνες να τάσσονται προς το ένα ή το άλλο μέρος. Η κίνηση αυτή τάραξε βαθύτατα την Ελλάδα [ ] και σχεδόν τον κόσμο όλο. Θουκυδίδης, Ιστορία, 1.1 (Διασκευή) Αφού μελετήσετε το παράθεμα Γ2 και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: α. Να γράψετε σε ποιον πόλεμο αναφέρεται ο Θουκυδίδης στο πιο πάνω παράθεμα και να εξηγήσετε δύο (2) αίτια που οδήγησαν σ αυτόν τον πόλεμο. (6 Μονάδες) β. Να αναφέρετε δύο (2) λόγους, όπως φαίνονται από το πιο πάνω παράθεμα, για τους οποίους ο Θουκυδίδης κατάλαβε ότι ο πόλεμος αυτός θα ήταν μεγάλος και αξιομνημόνευτος. (2 Μονάδες) γ. Να αναφέρετε τρεις (3) συνέπειες του πολέμου αυτού. Να εξηγήσετε ποια κατά τη γνώμη σας έχει μεγαλύτερη σημασία αιτιολογώντας την απάντησή σας. Γ3. (5 Μονάδες) i. Στην αρχιτεκτονική εκτός από τα κυκλώπεια τείχη, εμφανίζονται στο Κίτιο, Παλαίπαφο, Έγκωμη και Μύρτου-Πηγάδες βαθμιδωτά κιονόκρανα και λίθινα κέρατα. Οι κατοικίες αποκτούν μεγάλα δωμάτια με κεντρικές εστίες και οι τάφοι παίρνουν τη μορφή υπόγειων θαλάμων με δρόμους και διαμορφωμένη πρόσοψη. [ ] Όσον αφορά την τέχνη, εμφανίζονται ειδώλια ταύρων που ανήκουν σε έναν τύπο ειδωλίων γνωστό από την Κρήτη και τη Μυκηναϊκή ηπειρωτική χώρα. Ιακωβίδης, Σ., Οι Αχαιοί στην Κύπρο Μαρτυρίες και Θεωρίες, Λευκωσία 1992, Καραγιώργης, Β., Κύπρος: το σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου 1600-500 π.χ., Αθήνα 2002. (Διασκευή) 5
ii. Η Κύπρος έβγαζε τον καλύτερο χαλκό σε όλη τη Μεσόγειο. Οι Κύπριοι έπαιρναν το μετάλλευμα από τη γη και, αφού το έλιωναν, το έχυναν σε καλούπια και έφτιαχναν μεγάλες πλάκες βάρους 15-17 κιλών. [ ] Ο Μυκηναίος βασιλιάς, που ήταν υπεύθυνος για το εμπόριο και για όλη την παραγωγή έκανε από κει εισαγωγή χαλκού. Τον χαλκό τον διέθετε έπειτα στους τεχνίτες του, για να κατασκευάσουν [ ] χάλκινα όπλα για τον στρατό (ξίφη, κράνη, ασπίδες, δόρατα και βέλη), αλλά και πολλά άλλα αντικείμενα από μέταλλο. [ ] Επειδή την εποχή εκείνη δεν είχε ακόμη ανακαλυφθεί το νόμισμα και το εμπόριο γινόταν με ανταλλαγές προϊόντων, για τον χαλκό οι Μυκηναίοι πρόσφεραν αρωματικά λάδια στους Κυπρίους [ ]. Π. Βαλαβάνης, Ο λόφος με τα κρυμμένα μυστικά, σελ.21 (Διασκευή) Αφού μελετήσετε το παράθεμα Γ3 (i και ii) και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: α. Να αναφέρετε δύο (2) τομείς της ζωής των Κυπρίων, όπου παρατηρούμε επίδραση από τον ελληνικό πολιτισμό δίνοντας ένα (1) στοιχείο για κάθε τομέα, που να επιβεβαιώνει την απάντησή σας, όπως φαίνεται στο παράθεμα i. (4 Μονάδες) β. Να γράψετε τα τέσσερα (4) στάδια επεξεργασίας και εμπορίας του χαλκού από την Κύπρο στην Ελλάδα, όπως φαίνονται στο παράθεμα ii. (2 Μονάδες) γ. Να αναφέρετε δύο (2) λόγους για τους οποίους οι Μυκηναίοι εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο. ΤΕΛΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ (4 Μονάδες) Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Αθηνά Κλεάνθους 6