Κεφάλαιο 4: Πνευματικά Συστήματα Άσκηση Σχεδιασμός και εχνολογία Λυκείου - Λύσεις Ασκήσεων Να αναφέρετε τις τέσσερις μεθόδους με τις οποίες μπορεί να επιτευχθεί ο αυτόματος έλεγχος σε πνευματικά κυκλώματα, καθώς και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. Ο αυτόματος έλεγχος στα πνευματικά κυκλώματα μπορεί να γίνει με τους εξής τέσσερις τρόπους: Ι. νεργοποίηση βαλβίδων από τη ράβδο του εμβόλου του κυλίνδρου όταν αυτό θα φθάσει στα όρια της κίνησής του. Μειονεκτήματα: ημιουργία προβλημάτων στη λειτουργία του συστήματος επειδή οι βαλβίδες τοποθετούνται στην περιοχή εργασίας του εμβόλου. Απαιτείται μεγάλη ακρίβεια για τη ρύθμιση της θέσης της βαλβίδας. ΙΙ. Αυτοματοποίηση κυκλώματος με τη χρήση οπών διαρροής: Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούνται οπές διαρροής αέρα, που κλείνουν ή ανοίγουν ανάλογα με την εμφάνιση ή την απομάκρυνση αντικειμένων από μπροστά τους. Μειονεκτήματα: ημιουργία προβλημάτων στη λειτουργία του συστήματος επειδή οι οπές διαρροής αέρα μπορεί να βουλώσουν και να αφήσουν έτσι τις βαλβίδες σε διαρκή ενεργοποίηση. πιπρόσθετα η χρήση των οπών διαρροής είναι αντιοικονομική διότι ξοδεύεται πεπιεσμένος αέρας ο οποίος χρειάζεται ενέργεια για να παραχθεί. ΙΙΙ. Αυτοματοποίηση με τη χρήση κυκλώματος επιβράδυνσης: Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται κύκλωμα που δημιουργεί χρονική καθυστέρηση (αεροφυλάκιο μαζί με βαλβίδα ελέγχου ροής) έτσι ώστε να επιτευχθούν οι σωστοί χρόνοι λειτουργίας των εμβόλων. Μειονέκτημα: Χρειάζεται ακριβής ρύθμιση των βαλβίδων ελέγχου ροής ώστε να επιτευχθεί αξιόπιστο αποτέλεσμα και ο σωστός χρόνος καθυστέρησης προτού δοθεί εντολή για την επόμενη κίνηση του εμβόλου του κυλίνδρου. IV. Αυτοματοποίηση με τη χρήση ανιχνευτών πίεσης: Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούνται βαλβίδες που ενεργοποιούνται με αέρα χαμηλής πίεσης ώστε ανάλογα με την πίεση που θα δέχονται θα «ανιχνεύουν» έτσι τις ακραίες θέσεις του εμβόλου. Μειονέκτημα: Χρειάζεται ακριβής ρύθμιση των βαλβίδων ελέγχου ροής για να λειτουργούν αξιόπιστα οι βαλβίδες που ενεργοποιούνται με αέρα χαμηλής πίεσης.
Άσκηση α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α έως που φαίνονται στο πιο κάτω πνευματικό κύκλωμα. Συνδετήρας β) Να εξηγήσετε αναλυτικά πώς θα λειτουργήσει το κύκλωμα, αν από το σημείο του εξαρτήματος Α περάσει σε αργό ρυθμό κίνησης ένα κιβώτιο. α) Α: Οπή διαρροής αέρα : ρίοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα χαμηλής πίεσης και με ελατήριο επαναφοράς. : αλβίδα ελέγχου ροής : Κύλινδρος απλής ενέργειας με ελατήριο επαναφοράς (Κ.Α..) β) Κατ αρχάς όταν δεν υπάρχει κιβώτιο στο σημείο, η οπή διαρροής Α είναι ανοιχτή. Ο αέρας χαμηλής πίεσης που εξέρχεται από τη βαλβίδα ελέγχου ροής (..Ρ.) διαφεύγει μέσω του συνδετήρα προς το περιβάλλον. Αν από το σημείο περάσει ένα κιβώτιο, τότε ο αέρας χαμηλής πίεσης που εξέρχεται από τη..ρ. θα «βρεθεί αντιμέτωπος» με το κιβώτιο που θα του κλείνει την έξοδό του στο σημείο της οπής διαρροής Α. Έτσι αυτός θα κατευθυνθεί προς την τρίοδο βαλβίδα (διάφραγμα) την οποία και θα ενεργοποιήσει (θα κλείσει η θυρίδα και θα συνδεθούν οι θυρίδες και ). Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα πιεσμένος αέρας από την τροφοδοσία μέσω των θυρίδων και της τριόδου βαλβίδας να ρέει προς τον Κ.Α.. με αποτέλεσμα τη θετική κίνηση του εμβόλου του. Μόλις το κιβώτιο απομακρυνθεί από την οπή διαρροής Α, ο αέρας χαμηλής πίεσης που εξέρχεται από τη..ρ. διαφεύγει όλος προς το περιβάλλον μέσω της οπής διαρροής Α. Έτσι η τρίοδος βαλβίδα απενεργοποιείται (κλείνει η θυρίδα και συνδέονται οι θυρίδες και ) και σταματά να ρέει αέρας προς τον Κ.Α.. ο έμβολο του Κ.Α.. κινείται αρνητικά με τη βοήθεια του ελατηρίου επαναφοράς. Ο αέρας που ήταν μέσα στον Κ.Α.. διαφεύγει μέσω των θυρίδων και της τριόδου βαλβίδας προς το περιβάλλον.
Άσκηση α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α έως που φαίνονται στο πιο κάτω πνευματικό κύκλωμα. β) Να εξηγήσετε σε συντομία πώς θα λειτουργήσει το κύκλωμα, αν το έκκεντρο αρχίσει να περιστρέφεται με πολύ αργό ρυθμό. B α) Α: ρίοδος βαλβίδα εμβόλου με ελατήριο επαναφοράς : αλβίδα ελέγχου ροής : Αεροφυλάκιο : ρίοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα χαμηλής πίεσης και με ελατήριο επαναφοράς. : Κύλινδρος απλής ενέργειας με ελατήριο επαναφοράς (Κ.Α..) β) Καθώς το έκκεντρο περιστρέφεται, ενεργοποιεί - περιοδικά - την τρίοδο βαλβίδα Α (για όσο χρόνο το έκκεντρο εφάπτεται και πιέζει το έμβολό της). Έτσι, όταν ενεργοποιείται η τρίοδος βαλβίδα Α, κλείνει η θυρίδα και συνδέονται οι θυρίδες και με αποτέλεσμα τη ροή πιεσμένου αέρα στο πνευματικό κύκλωμα. πίεση του αέρα στο πνευματικό κύκλωμα που βρίσκεται μετα τη βαλβίδα ελέγχου ροής (περιλαμβάνει και το αεροφυλάκιο ) και φτάνει μέχρι το διάφραγμα της τριόδου βαλβίδας αρχίζει να αυξάνεται. Έτσι, μετα από κάποιο χρονικό διάστημα, η πίεση του αέρα στο διάφραγμα της τριόδου βαλβίδας εξισώνεται με την πίεση που απαιτείται για να αλλάξει κατάσταση η τρίοδος βαλβίδα, με αποτέλεσμα να συνδεθεί η θυρίδα με τη θυρίδα και να κλείσει η θυρίδα. ότε το έμβολο του κυλίνδρου κινείται θετικά. Όταν το έκκεντρο σταματήσει να πιέζει το έμβολό της τριόδου βαλβίδας Α αυτή απενεργοποιείται (κλείνει η θυρίδα και συνδέονται οι θυρίδες και ), με αποτέλεσμα να διακοπεί η παροχή του αέρα στο διάφραγμα της τριόδου βαλβίδας. ότε απενεργοποιείται η τρίοδος βαλβίδα και το έμβολο του Κ.Α.. μετακινείται αρνητικά με τη βοήθεια του ελατηρίου επαναφοράς.
Άσκηση 4 ο πιο κάτω πνευματικό κύκλωμα χρησιμοποιείται σε ένα τεχνολογικό έργο. B 4 4 α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α,, και. β) Να εξηγήσετε αναλυτικά τη λειτουργία του κυκλώματος. γ) Να αναφέρετε αν το πιο πάνω κύκλωμα είναι αυτόματο ή ημιαυτόματο. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. δ) Να ονομάσετε το εξάρτημα. ε) Να αναφέρετε μεταξύ ποιων εξαρτημάτων θα τοποθετηθεί το εξάρτημα, ώστε, όταν αυτό απενεργοποιηθεί, το έμβολο του κυλίνδρου να σταματά στην αρνητική θέση. α) Α: Πεντάοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα. : Κύλινδρος διπλής ενέργειας (Κ...) : ρίοδος βαλβίδα εμβόλου με τροχίσκο και ελατήριο επαναφοράς. : ρίοδος βαλβίδα με έμβολο και ελατήριο επαναφοράς. β) Στο σχήμα φαίνεται το έμβολο του κυλίνδρου να κινείται αρνητικά. Στο τέρμα της διαδρομής του θα συναντήσει το έμβολο με τροχίσκο της τριόδου βαλβίδας. τρίοδος βαλβίδα θα ενεργοποιηθεί (κλείνει η θυρίδα και συνδέονται οι θυρίδες και ) και θα στείλει σήμα αέρα μέσω των θυρίδων της και προς τη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας Α. Αυτή με την σειρά της θα αλλάξει κατάσταση (συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η ). πεντάοδος βαλβίδα Α, μέσω των θυρίδων και 4 θα στείλει αέρα στον κύλινδρο και θα αναγκάσει το έμβολό του να κινηθεί θετικά. Ο αέρας από τον κύλινδρο διαφεύγει προς το περιβάλλον μέσω των θυρίδων και της πενταόδου βαλβίδας Α. Στο τέρμα της θετικής του διαδρομής το έμβολο του κυλίνδρου θα συναντήσει το έμβολο της τριόδου βαλβίδας και θα την ενεργοποιήσει (κλείνει η θυρίδα και συνδέονται οι θυρίδες και ). τρίοδος βαλβίδα, μέσω των θυρίδων της και θα στείλει σήμα αέρα στη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας Α. πεντάοδος 4
βαλβίδα θα αλλάξει κατάσταση (συνδέονται οι θυρίδες και, 4 και και κλείνει η ) και μέσω των θυρίδων και θα στείλει αέρα στον κύλινδρο και θα αναγκάσει το έμβολό του να κινηθεί αρνητικά. Ο αέρας που βρίσκεται μέσα στον κύλινδρο διαφεύγει μέσω των θυρίδων 4 και της πενταόδου βαλβίδας Α προς το περιβάλλον. ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται συνεχώς. γ) ο σύστημα είναι αυτόματο διότι τίθεται σε λειτουργία με την παροχή αέρα και δουλεύει συνεχώς όπως περιγράψαμε στο προηγούμενο ερώτημα. δ) : ρίοδος βαλβίδα μοχλού. ε) Πρέπει να τοποθετηθεί μεταξύ της πενταόδου βαλβίδας Α και της τριόδου βαλβίδας, έτσι ώστε όταν το έμβολο φτάσει στο τέρμα της αρνητικής διαδρομής και ενεργοποιήσει την τρίοδο βαλβίδα, η δίοδος του αέρα προς την πεντάοδο βαλβίδα Α (θυρίδα ελέγχου 4) να είναι κλειστή. πεντάοδος βαλβίδα Α δεν θα αλλάξει κατάσταση και το έμβολο του κυλίνδρου δεν θα κινηθεί θετικά. Άσκηση Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται ένα πνευματικό σύστημα, που συνεργάζεται με ένα ηλεκτρικό τρυπάνι, για να ανοίγει τρύπες συγκεκριμένου βάθους και διαμέτρου σε κομμάτια ξύλου. α τεμάχια του ξύλου τοποθετούνται από τον χειριστή στη βάση. ο ηλεκτρικό τρυπάνι βρίσκεται σε περιστροφική λειτουργία συνέχεια (αφού ενεργοποιηθεί ο σχετικός ηλεκτρικός διακόπτης) και η διαδικασία ξεκινά, όταν ο χειριστής ενεργοποιήσει το εξάρτημα. ο τρύπημα γίνεται με αργό ρυθμό, για να μη σπάσει η αρίδα και να είναι καλύτερο το αποτέλεσμα. α) Να ονομάσετε το εξάρτημα. β) Να εξηγήσετε σε συντομία τη λειτουργία του συστήματος. γ) Να αναφέρετε τον πρακτικό ρόλο που παίζει στο κύκλωμα το εξάρτημα. δ) Να εξηγήσετε με λόγια τι εξαρτήματα πρέπει να τοποθετηθούν μεταξύ των εξαρτημάτων Α και, ώστε, όταν το εξάρτημα πατηθεί και κρατηθεί στη θέση αυτή για κάποιο χρονικό διάστημα, η μετακίνηση του τρυπανιού προς το ξύλο να γίνεται μετά από μία καθυστέρηση. B 4 4 Ξύλο άση α) αλβίδα ελέγχου ροής
β) Πιέζεται το ωστικό κομβίο της τριόδου βαλβίδας με ωστικό κομβίο και ελατήριο επαναφοράς. ότε η τρίοδος βαλβίδα ενεργοποιείται και συνδέονται οι θυρίδες με και κλείνει η. Σήμα αέρα μέσω των θυρίδων και φτάνει στη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας που ενεργοποιείται με αέρα Α. πεντάοδος βαλβίδα Α αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του κυλίνδρου διπλής ενέργειας (Κ...) να κινείται θετικά κατεβάζοντας μαζί και το τρυπάνι προς το ξύλο (). θετική κίνηση του εμβόλου του κυλίνδρου γίνεται με αργό ρυθμό λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής, η οποία ελέγχει τη ροή του αέρα που διαφεύγει από τον Κ... Όταν το τρυπάνι κινηθεί αρκετά ώστε να τρυπήσει το ξύλο, συναντά τον τροχίσκο της τριόδου βαλβίδας εμβόλου με τροχίσκο και ελατήριο επαναφοράς, οπότε ενεργοποιείται η βαλβίδα αυτή (συνδέονται οι θυρίδες με και κλείνει η ). Σήμα αέρα μέσω των θυρίδων και της τριόδου βαλβίδας πηγαίνει προς τη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας Α. πεντάοδος βαλβίδα Α αλλάζει και πάλι κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και, 4 και και κλείνει η. ότε το έμβολο του κυλίνδρου κινείται αρνητικά ανεβάζοντας και το τρυπάνι. διαδικασία αυτή μπορεί να επαναληφθεί όταν η τρίοδος βαλβίδα ενεργοποιηθεί ξανά από τον χειριστή (και αφού αλλάξει το κομμάτι του ξύλου). γ) Με τη βαλβίδα ελέγχου ροής εξάρτημα (εξάρτημα ), ελέγχεται ο αέρας που διαφεύγει από τον Κ... κατά τη θετική κίνηση του εμβόλου του κυλίνδρου. Με αυτόν τον τρόπο, ελέγχουμε την ταχύτητα με την οποία κατεβαίνει το τρυπάνι προς το ξύλο. Ρυθμίζοντας την ποσότητα του αέρα που αφήνει να περνά είναι δυνατόν να μειώνεται και να αυξάνεται η εν λόγω ταχύτητα. Στο ανέβασμα όμως του τρυπανιού η ταχύτητα δεν μπορεί να ελεγχθεί. δ) ια να υπάρχει κάποια χρονική καθυστέρηση στη μετακίνηση του τρυπανιού προς το ξύλο, πρέπει να τοποθετηθεί μία βαλβίδα ελέγχου ροής (Ρ) και ένα αεροφυλάκιο μεταξύ της θυρίδας της τριόδου βαλβίδας και της θυρίδας ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας Α. Ο συνδυασμός των δύο αυτών εξαρτημάτων, προκαλεί χρονική καθυστέρηση στην αύξηση της πίεσης του αέρα στο τμήμα του πνευματικού κυκλώματος που βρίσκεται μετα τη βαλβίδα ελέγχου ροής (περιλαμβάνει το αεροφυλάκιο) και καταλήγει στη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας Α. Ο χρόνος που χρειάζεται για να αυξηθεί η πίεση του αέρα στη θυρίδα ελέγχου 4 και να εξισωθεί με την πίεση που απαιτείται για την αλλαγή της κατάστασης της πενταόδου βαλβίδας, ισοδυναμεί με τη χρονική καθυστέρηση στη θετική κίνηση του εμβόλου του κυλίνδρου και τη μετακίνηση του τρυπανιού προς το ξύλο. Άσκηση 6 Να μελετήσετε το πιο κάτω πνευματικό κύκλωμα και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. B 4 Z 4 4 X 6
α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α,, και. β) Να αναφέρετε αν το πιο πάνω κύκλωμα είναι αυτοματοποιημένο. γ) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας στην πιο πάνω ερώτηση (β), περιγράφοντας αναλυτικά τη λειτουργία του κυκλώματος και τον ρόλο του κάθε εξαρτήματος. δ) Να ονομάσετε το εξάρτημα. Να τοποθετήσετε το εξάρτημα αυτό στο σημείο Χ του κυκλώματος και να εξηγήσετε τον ρόλο που θα παίζει στη λειτουργία του συγκεκριμένου κυκλώματος. α) Α: Κύλινδρος διπλής ενέργειας (Κ...), : αλβίδες ελέγχου ροής, : Αεροφυλάκια : Πεντάοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα. β) ο κύκλωμα είναι αυτοματοποιημένο (γιατί λειτουργεί χωρίς διακοπή μόλις τροφοδοτηθεί με αέρα). γ) φόσον το πνευματικό κύκλωμα είναι αυτοματοποιημένο σημαίνει ότι το έμβολο του κυλίνδρου Α θα εκτελεί αυτόματα παλινδρομική κίνηση. Έστω ότι σε μία χρονική στιγμή το έμβολο κινείται αρνητικά (όπως φαίνεται και στο σχέδιο της προηγούμενης σελίδας). Κατά τη διάρκεια της κίνησης αυτής, ο αέρας εισέρχεται στον κύλινδρο Α διαμέσου των θυρίδων και της πενταόδου βαλβίδας. αυτόχρονα αέρας από τον συνδετήρα ρέει προς την βαλβίδα ελέγχου ροής (Ρ). πίεση του αέρα στο πνευματικό κύκλωμα που βρίσκεται μετα τη Ρ (περιλαμβάνει και το αεροφυλάκιο ) και φτάνει μέχρι τη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας αυξάνεται. Έτσι μετα από κάποιο χρονικό διάστημα, η πίεση του αέρα στη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας εξισώνεται με την πίεση που απαιτείται για να αλλάξει κατάσταση η πεντάοδος βαλβίδα και να συνδεθεί η θυρίδα με τη θυρίδα 4, η θυρίδα με τη θυρίδα και να κλείσει η θυρίδα. ότε πιεσμένος αέρας μέσω των θυρίδων και 4 ρέει προς τον Κ... και το έμβολο του κυλίνδρου κινείται θετικά. Αέρας από τον Κ... ρέει μέσω των θυρίδων και προς το περιβάλλον. αυτόχρονα αέρας από τον συνδετήρα ρέει προς τη Ρ. πίεση του αέρα στο πνευματικό κύκλωμα που βρίσκεται μετα τη Ρ (περιλαμβάνει και το αεροφυλάκιο ) και φτάνει μέχρι τη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας αρχίζει να αυξάνεται. Έτσι μετα από κάποιο χρονικό διάστημα, η πίεση του αέρα στη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας εξισώνεται με την πίεση που απαιτείται για να αλλάξει κατάσταση η πεντάοδος βαλβίδα και να συνδεθεί η θυρίδα με τη θυρίδα, η θυρίδα 4 με τη θυρίδα και να κλείσει η θυρίδα. ότε πιεσμένος αέρας μέσω των θυρίδων και ρέει στον Κ... και το έμβολο του κυλίνδρου κινείται αρνητικά. Αέρας από τον Κ... ρέει μέσω των θυρίδων 4 και προς το περιβάλλον. διαδικασία επαναλαμβάνεται συνέχεια. δ) ο εξάρτημα ονομάζεται τρίοδος βαλβίδα μοχλού και μπορεί να τοποθετηθεί στο πνευματικό κύκλωμα στο σημείο Χ, ώστε όταν ενεργοποιηθεί (εφόσον συνδεθεί όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα) να επιτρέπει την ροή του σήματος αέρα στη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου για να προκληθεί η επομένη θετική κίνηση του εμβόλου. Όταν η βαλβίδα δεν είναι ενεργοποιημένη τότε δεν φτάνει σήμα στην θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας και το έμβολο δεν εκτελεί θετική κίνηση. 7
Άσκηση 7 ο πνευματικό κύκλωμα που ακολουθεί χρησιμοποιείται για το αυτόματο άνοιγμα και κλείσιμο ενός κάγκελου χώρου στάθμευσης. ο σύστημα τίθεται σε λειτουργία, όταν το αυτοκίνητο «πατήσει» τον τροχίσκο της βαλβίδας Α. α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α έως. β) Να εξηγήσετε αναλυτικά τη λειτουργία του πιο κάτω κυκλώματος. γ) Να αναφέρετε τον πρακτικό ρόλο που παίζουν στο σύστημα το εξάρτημα και τα εξαρτήματα και. E 4 4 B H Z α) Α, : ρίοδοι βαλβίδες εμβόλου με τροχίσκο και ελατήριο επαναφοράς. : Κύλινδρος διπλής ενέργειας (Κ...), : αλβίδες ελέγχου ροής. : Πεντάοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα. : Αεροφυλάκιο. β) Με την εμφάνιση αυτοκινήτου στην είσοδο του χώρου στάθμευσης, ο τροχίσκος της τριόδου βαλβίδας (πιλότος) Α πατιέται με αποτέλεσμα αυτή να ενεργοποιηθεί (συνδέονται οι θυρίδες και και κλείνει η ). Σήμα αέρα μέσω των θυρίδων και της τριόδου βαλβίδας Α φτάνει στη θυρίδα ελέγχου 4 της πεντάοδου βαλβίδας. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η. ότε πιεσμένος αέρας μέσω των θυρίδων και 4 φτάνει στον Κ... και το έμβολο του κυλίνδρου κινείται θετικά, σπρώχνοντας και ανοίγοντας το κάγκελο προς τα πάνω (η βαλβίδα ελέγχου ροής δεν επηρεάζει τη ροή του αέρα σε αυτή την κατεύθυνση). Αέρας από τον Κ... ρέει μέσω των θυρίδων και της πενταόδου βαλβίδας προς το περιβάλλον. 8
Στο τέλος της διαδρομής του κάγκελου προς τα πάνω, αυτό θα ενεργοποιήσει την τρίοδο βαλβίδα (συνδέονται οι θυρίδες και και κλείνει η ). τρίοδος βαλβίδα στέλνει σήμα αέρα στο σύστημα χρονικής καθυστέρησης (βαλβίδα ελέγχου ροής και αεροφυλάκιο ). πίεση του αέρα στο πνευματικό κύκλωμα που βρίσκεται μετα τη βαλβίδα ελέγχου ροής (περιλαμβάνει και το αεροφυλάκιο ) και φτάνει μέχρι τη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας αρχίζει να αυξάνεται. Έτσι, μετα από κάποιο χρονικό διάστημα, η πίεση του αέρα στη θυρίδα ελέγχου εξισώνεται με την πίεση που απαιτείται για να αλλάξει κατάσταση η πεντάοδος βαλβίδα και να συνδεθεί η θυρίδα με τη θυρίδα, η θυρίδα 4 με τη θυρίδα και να κλείσει η θυρίδα. ότε πιεσμένος αέρας μέσω των θυρίδων και της πενταόδου βαλβίδας ρέει προς τον κύλινδρο και αναγκάζει το έμβολό του να κινηθεί αρνητικά με αργό ρυθμό λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής. Ο αέρας που βρίσκεται μέσα στον κύλινδρο και διαφεύγει μέσω των θυρίδων 4 και της πενταόδου βαλβίδας, ελέγχεται από την βαλβίδα ελέγχου ροής. αρνητική αυτή κίνηση του εμβόλου κλείνει το κάγκελο και το σύστημα επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση. γ) ο εξάρτημα (βαλβίδα ελέγχου ροής) έχει ως σκοπό να ρυθμίζει την ταχύτητα με την οποία κατεβαίνει (κλείνει) το κάγκελο έτσι ώστε αυτό να κινείται με αργό ρυθμό κατά το κλείσιμο για να μην δημιουργηθεί πρόβλημα με την εμφάνιση άλλου αυτοκινήτου. Ο συνδυασμός των εξαρτημάτων και δημιουργεί ένα σύστημα χρονικής καθυστέρησης, το οποίο επιτρέπει στο κάγκελο να μείνει ακίνητο για λίγο στο πιο ψηλό σημείο ανοίγματός του και μετά να ξεκινήσει για να κλείσει, επιτρέποντας έτσι στο αυτοκίνητο να περάσει χωρίς την πιθανότητα να το κτυπήσει (κυρίως στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου) κατά την κάθοδό του. Άσκηση 8 Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται το μοντέλο ενός ανελκυστήρα, που λειτουργεί με πιεσμένο αέρα. Ο ανελκυστήρας θα χρησιμοποιηθεί για να ανεβάζει αντικείμενα από τη θέση στη θέση. Ο ανελκυστήρας ανεβαίνει από τη θέση στη θέση όταν ενεργοποιηθεί από κάποιο άτομο η βαλβίδα Α. πιστρέφει στη θέση από τη θέση που βρισκόταν, είτε αν κάποιος άνθρωπος ενεργοποιήσει τη βαλβίδα, είτε αυτόματα από μόνος του όταν περάσει ορισμένος χρόνος και δεν ενεργοποιηθεί η βαλβίδα. Α Ι 4 4 9
α) Να ονομάσετε το εξάρτημα. β) Χρησιμοποιώντας τα εξαρτήματα που φαίνονται στο πιο κάτω σχήμα, σωληνώσεις αέρα και συνδετήρες, να συμπληρώσετε το πιο κάτω κύκλωμα ώστε να λειτουργεί όπως περιγράφεται πιο πάνω. γ) Να περιγράψετε σε συντομία τη λειτουργία του πιο κάτω πνευματικού κυκλώματος. α) ξάρτημα : αλβίδα OR. β) ο συμπληρωμένο κύκλωμα: Α Ι 4 4 γ) Πιέζεται το κομβίο της τριόδου βαλβίδας ωστικού κομβίου με ελατήριο επαναφοράς Α. τρίοδος βαλβίδα Α ενεργοποιείται (συνδέονται οι θυρίδες με και κλείνει η ) και στέλνει σήμα αέρα στη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας που ενεργοποιείται με αέρα. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του κυλίνδρου διπλής ενέργειας να κινείται θετικά και να ανεβάζει τον ανελκυστήρα από την θέση στη θέση. θετική κίνηση του εμβόλου του Κ... γίνεται με χαμηλή ταχύτητα λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής. αυτόχρονα, αέρας από τη θυρίδα 4 της πενταόδου βαλβίδας μέσω του συνδετήρα, ρέει προς τη βαλβίδα ελέγχου ροής. πίεση του αέρα στο πνευματικό κύκλωμα που βρίσκεται μετα την Ρ (περιλαμβάνει και το αεροφυλάκιο Ι) και φτάνει μέσω της βαλβίδας OR μέχρι και τη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας αρχίζει να αυξάνεται. Έτσι, μετα από κάποιο χρονικό διάστημα, η πίεση του αέρα στη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας εξισώνεται με την 0
πίεση που απαιτείται για να αλλάξει κατάσταση η πεντάοδος βαλβίδα και να συνδεθεί η θυρίδα με τη θυρίδα, η θυρίδα 4 με τη θυρίδα και να κλείσει η θυρίδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του Κ... να κινηθεί αρνητικά και να κατεβάσει τον ανελκυστήρα από την θέση στη θέση. αρνητική κίνηση του εμβόλου του Κ... είναι αργή λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής. πιο πάνω αλλαγή στην κατάσταση της πενταόδου βαλβίδας μπορεί επίσης να προκληθεί με την ενεργοποίηση από τον χειριστή της τριόδου βαλβίδας ωστικού κομβίου (η τρίοδος βαλβίδα όταν ενεργοποιηθεί μπορεί να στείλει σήμα αέρα μέσω της βαλβίδας OR στη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας). Άσκηση 9 ο πιο κάτω ημιτελές πνευματικό κύκλωμα χρησιμοποιείται σε μία συσκευή συμπίεσης άδειων κουτιών με σκοπό τη μείωση του όγκου τους, πριν πάνε για ανακύκλωση. Όταν κάποιος ανοίξει τη θυρίδα, σπρώχνοντάς τη με την άδεια συσκευασία, ενεργοποιούνται τα έμβολα των κυλίνδρων Α και ως εξής: Πρώτα κινείται θετικά το έμβολο του κυλίνδρου, μαζί με τη βάση, για να συγκρατήσει το άδειο κουτί. Μετά από μικρή χρονική καθυστέρηση κινείται θετικά και το έμβολο του κυλίνδρου Α για να συμπιέσει το άδειο κουτί. Ακολούθως τα έμβολα και των δύο κυλίνδρων επιστρέφουν στην αρνητική θέση μετά από κάποια χρονική καθυστέρηση. Έτσι το συμπιεσμένο κουτί αφήνεται να πέσει ελεύθερα προς τα κάτω υρίδα Στ Α 4 4 Κ Λ α) Χρησιμοποιώντας τα εξαρτήματα που δίδονται στο σχήμα μόνο μία φορά, σωληνώσεις, καθώς και συνδετήρες, να συμπληρώσετε το πνευματικό κύκλωμα, έτσι ώστε να λειτουργεί όπως περιγράφεται πιο πάνω. β) Να ονομάσετε τη μέθοδο ενεργοποίησης (έναρξης) αυτού του πνευματικού κυκλώματος. Να αναφέρετε ένα μειονέκτημα που παρουσιάζει.
γ) Να ονομάσετε τη συνδεσμολογία των κυλίνδρων Α και. υρίδα Στ Α 4 4 Κ 4 Λ β) Με χρήση οπής διαρροής. Ένα μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι παρατηρείται σπάταλη πιεσμένου αέρα (άρα ενέργειας) από την οπή διαρροής αέρα. γ) Παράλληλη συνδεσμολογία. δ) ο σύστημα είναι ημιαυτόματο. ια να λειτουργήσει το πνευματικό κύκλωμα πρέπει να κλείσει η οπή διαρροής. Αυτό γίνεται κάθε φορά που κάποιος ανοίγει τη θυρίδα και ρίχνει ένα άδειο κουτί. Άσκηση 0 α) Να ονομάσετε τα πνευματικά εξαρτήματα Α έως Ι. β) Να εξηγήσετε σε συντομία τη λειτουργία του πιο κάτω πνευματικού κυκλώματος. γ) Να καταγράψετε την ακολουθία των κυλίνδρων.
Α Α- Α+ 4 4 - + 4 4 Ι α) Α, : Κύλινδροι διπλής ενέργειας Κ...,,, : ρίοδοι βαλβίδες εμβόλου με τροχίσκο και ελατήριο επαναφοράς. : ρίοδος βαλβίδα εμβόλου με ελατήριο επαναφοράς (είναι η βαλβίδα εκκίνησης)., Ι : Πεντάοδοι βαλβίδες που ενεργοποιούνται με αέρα. β) Όταν πιεστεί το έμβολο της τριόδου βαλβίδας, η τρίοδος βαλβίδα ενεργοποιείται (συνδέονται οι θυρίδες και και κλείνει η ) και στέλνει το σήμα αέρα που έρχεται από την ενεργοποιημένη τρίοδο βαλβίδα στη θυρίδα ελέγχου 4 της πεντάοδου βαλβίδας. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του κυλίνδρου διπλής ενέργειας Α να κινηθεί θετικά. Στο τέλος της θετικής του διαδρομής το έμβολο του κυλίνδρου Α πιέζει το έμβολο με τροχίσκο της τριόδου βαλβίδας και
την ενεργοποιεί. Σήμα αέρα από την τρίοδο βαλβίδα ρέει προς τη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας Ι. πεντάοδος βαλβίδα Ι αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και, 4 και και κλείνει η. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του κυλίνδρου διπλής ενέργειας να κινείται αρνητικά. Στην ακραία αρνητική του θέση το έμβολο του κυλίνδρου πιέζει το έμβολο με τροχίσκο της τριόδου βαλβίδας και την ενεργοποιεί. Σήμα αέρα από την τρίοδο βαλβίδα ρέει προς τη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και, 4 και και κλείνει η. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του κυλίνδρου διπλής ενέργειας Α να κινείται αρνητικά. Στην ακραία αρνητική του θέση το έμβολο του κυλίνδρου Α πιέζει το έμβολο με τροχίσκο της τριόδου βαλβίδας και την ενεργοποιεί. Σήμα αέρα από την τρίοδο βαλβίδα ρέει προς τη θυρίδα ελέγχου 4 της πεντάοδου βαλβίδας Ι. πεντάοδος βαλβίδα Ι αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έμβολο του κυλίνδρου διπλής ενέργειας να κινείται θετικά. Στην ακραία θετική του θέση το έμβολο του κυλίνδρου πιέζει το έμβολο με τροχίσκο της τριόδου βαλβίδας και την ενεργοποιεί. Σήμα αέρα από την τρίοδο βαλβίδα ρέει προς τη θυρίδα της τριόδου βαλβίδας. ο σύστημα επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση αναμένοντας νέα ενεργοποίηση με το χέρι της τριόδου βαλβίδας. γ) ακολουθία των κυλίνδρων όπως εξάγεται από τα πιο πάνω είναι: start, Α+, -, Α-, +, stop. Άσκηση Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα της χρήσης των σωληνοειδών βαλβίδων έναντι των άλλων κλασικών βαλβίδων στα πνευματικά συστήματα. α) Προσφέρουν γρηγορότερη ανταπόκριση διότι η ενεργοποίηση των σωληνοειδών βαλβίδων γίνεται από ηλεκτρικά σήματα που μεταφέρονται πολύ γρήγορα με τη βοήθεια καλωδίων. β) Οι σωληνοειδείς βαλβίδες επειδή λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα μπορούν να τοποθετηθούν σε μεγαλύτερες αποστάσεις παρά οι «καθαρά» πνευματικές βαλβίδες. γ) Καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια από αυτές που λειτουργούν πνευματικά. δ) ίναι μικρότερες και φθηνότερες από τις «καθαρά» πνευματικές βαλβίδες. Άσκηση ο πνευματικό κύκλωμα πιο κάτω χρησιμοποιείται για το σφράγισμα ταχυδρομικών δεμάτων με τη βοήθεια του σφραγιστικού μηχανισμού. ο δέμα τοποθετείται στη βάση και ανιχνεύεται από το εξάρτημα 4. Ο χειριστής ενεργοποιεί τον ωστικό διακόπτη, ο οποίος κρατιέται στη θέση λειτουργίας του μέχρι να γίνει το σφράγισμα. α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α, και. β) Να εξηγήσετε αναλυτικά τη λειτουργία του πιο κάτω κυκλώματος. 4
γ) Να εξηγήσετε τι πρακτικό ρόλο παίζει στη λειτουργία της συσκευής σφραγίσματος το εξάρτημα. B - + 4 COM NO NC α) α ζητούμενα εξαρτήματα: Α: ρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα µε ελατήριο επαναφοράς : Κύλινδρος απλής ενέργειας µε ελατήριο επαναφοράς : αλβίδα ελέγχου ροής β) Με την τοποθέτηση του δέματος στη βάση, ενεργοποιείται ο µικροδιακόπτης 4 (συνδέονται COM-NO), ο οποίος βρίσκεται συνδεδεμένος σε σειρά (συνδεσμολογία «ΚΑΙ») µε τον ωστικό διακόπτη. Όταν ο χειριστής πατήσει τον ωστικό διακόπτη, τροφοδοτείται με ηλεκτρικό ρεύμα το σωληνοειδές και ενεργοποιείται η τρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα Α. Έτσι συνδέονται μεταξύ τους οι θυρίδες και και κλείνει η. Πιεσμένος αέρας από την τροφοδοσία μέσω των θυρίδων και της τριόδου βαλβίδας διοχετεύεται διαµέσου της βαλβίδας ελέγχου ροής (που ελέγχει την ροή του), προς τον κύλινδρο απλής ενέργειας, ο οποίος κινείται αργά προς τα κάτω. Ο χειριστής κρατά πατηµένο τον ωστικό διακόπτη για όση ώρα αυτός κρίνει αναγκαίο. λευθερώνοντας τον ωστικό διακόπτη, το σωληνοειδές σταματά να τροφοδοτείται με ηλεκτρικό ρεύμα και η τρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα απενεργοποιείται. ότε κλείνει η θυρίδα και συνδέονται οι θυρίδες και. Ο κύλινδρος σταματά να τροφοδοτείται με αέρα και το ελατήριο επαναφέρει το έμβολο στην αρχική του θέση. Ο αέρας από τον κύλινδρο διαφεύγει ελεύθερα στην ατμόσφαιρα μέσω των θυρίδων και της τριόδου σωληνοειδούς βαλβίδας Α.
γ) ο εξάρτημά, βαλβίδα ελέγχου ροής, ελέγχει την ταχύτητα μετακίνησης του εμβόλου του κυλίνδρου κατά τη θετική κίνησή του (κατά το σφράγισμα), ενώ επιτρέπει τη γρήγορη επιστροφή του στην αρχική του θέση (αρνητική κίνηση). Άσκηση ο πιο κάτω ημιτελές ηλεκτροπνευματικό κύκλωμα σχεδιάστηκε για να δίνει λύση στο πιο κάτω πρόβλημα μιας βιομηχανίας συσκευασίας εσπεριδοειδών: Κασόνια γεμάτα από εσπεριδοειδή μετακινούνται πάνω σε μια ταινία μεταφοράς στην κατεύθυνση που δείχνει το σχέδιο. Όταν το κασόνι φθάσει στο τέλος της ταινίας, ενεργοποιείται ο μικροδιακόπτης Στ, που δίνει με τη σειρά του ηλεκτρικό σήμα σε μία (ειδική) βαλβίδα, ώστε το έμβολο του κυλίνδρου να κινηθεί θετικά και να σπρώξει το κασόνι προς την ταινία μεταφοράς, που μεταφέρει τα φρούτα στο φορτηγό φόρτωσης. ο έμβολο επιστρέφει αυτόματα στην αρχική του θέση μετά από κάποια προκαθορισμένη μικρή καθυστέρηση. Όταν εμφανιστεί άλλο κασόνι θα επαναληφθεί η ίδια διαδικασία. α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα έως E. β) Να συμπληρώσετε το πιο κάτω ημιτελές ηλεκτροπνευματικό κύκλωμα έτσι ώστε να λειτουργεί όπως περιγράφεται πιο πάνω. COM NO NC Στ Α 4 4 αινία μεταφοράς α) Α: Πεντάοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα. : Κύλινδρος διπλής ενέργειας Κ... : αλβίδα ελέγχου ροής. : Αεροφυλάκιο. : ρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα με ελατήριο επαναφοράς. 6
β) το συμπληρωμένο κύκλωμα COM NO NC Στ Α 4 4 αινία μεταφοράς Άσκηση 4 Μία πόρτα εισόδου σε ένα μουσείο λειτουργεί με πνευματικό σύστημα και ανοίγει μόνο όταν ο επισκέπτης ρίξει στον κερματοδέκτη ένα νόμισμα του ενός ευρώ. πόρτα κλείνει, όταν ο επισκέπτης περάσει μέσα στο μουσείο και πατήσει πάνω στο χαλί (στο οποίο είναι ενσωματωμένα ένας εύκαμπτος σωλήνας, διαμέσου του οποίου περνά αέρας χαμηλής πίεσης και το εξάρτημα Σ). α) Να ονομάσετε τα εξαρτήματα Α,, Σ και. β) Χρησιμοποιώντας τα εξαρτήματα Σ, και, έναν συνδετήρα τύπου καθώς και σωλήνες παροχής αέρα, να συμπληρώσετε το πνευματικό κύκλωμα, ώστε αυτό να λειτουργεί αυτόματα, όπως περιγράφεται πιο πάνω. γ) Να εξηγήσετε σε συντομία τη λειτουργία του κυκλώματος. δ) Να αναφέρετε τον πρακτικό ρόλο που παίζουν στο κύκλωμα το εξάρτημα και το εξάρτημα. 7
Ανοίγει 4 4 COM NO NC MS Στ α) α εξαρτήματα είναι τα ακόλουθα: Α: Κύλινδρος διπλής ενέργειας (Κ...) : Πεντάοδος βαλβίδα που ενεργοποιείται με αέρα Στ: Οπή διαρροής : ρίοδος βαλβίδα χαµηλής πίεσης µε ελατήριο επαναφοράς 8
β) ο συμπληρωμένο κύκλωμα: Ανοίγει 4 4 COM NO NC MS Στ γ) Όταν ο επισκέπτης τοποθετήσει το κέρμα στον κερματοδέκτη, θα ενεργοποιηθεί ο μικροδιακόπτης της συσκευής, θα στείλει ηλεκτρικό σήμα στην τρίοδο σωληνοειδή βαλβίδα και θα την ενεργοποιήσει (συνδέονται οι θυρίδες και κλείνει η ). Αυτή με τη σειρά της θα στείλει σήμα αέρα στη θυρίδα 4 της πενταόδου βαλβίδας. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η. ο έμβολο του Κ... Α θα κινηθεί θετικά με αργό ρυθμό λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής ανοίγοντας έτσι την πόρτα του μουσείου. Όταν ο επισκέπτης περάσει μέσα στο μουσείο και πατήσει πάνω στο χαλί, κλείνει με το βάρος του τον εύκαμπτο σωλήνα από όπου διαφεύγει ο αέρας μέσω της οπής διαρροής Στ στο περιβάλλον. Αυτό αναγκάζει τον αέρα να κινηθεί προς την τρίοδο βαλβίδα χαμηλής πίεσης, με αποτέλεσμα να την ενεργοποιήσει. Στη συνέχεια η τρίοδος βαλβίδα στέλνει σήμα αέρα στην θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση: συνδέονται οι θυρίδες και, 4 και και κλείνει η. ο έμβολο του Κ... κινείται αρνητικά, με χαμηλή ταχύτητα λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής, κλείνοντας έτσι την πόρτα του μουσείου. δ) Οι βαλβίδες ελέγχου ροής και χρησιμοποιούνται για να ελέγχουν την ταχύτητα του εμβόλου του κυλίνδρου, αφού ρυθμίζουν την ποσότητα του αέρα που επιτρέπουν να περνά μέσω του ρυθμιστή τους. βαλβίδα ελέγχου ροής ελέγχει την ταχύτητα της αρνητικής κίνησης του εμβόλου του κυλίνδρου Α (κλείσιμο πόρτας) ενώ η ελέγχει τη θετική κίνηση του εμβόλου Α (άνοιγμα πόρτας). 9
Άσκηση Σε μία βιομηχανία συσκευασίας προϊόντων χρησιμοποιούνται δύο είδη κιβωτίων. Ο τύπος M και ο τύπος N. α δύο κιβώτια έχουν το ίδιο πλάτος (και ύψος) αλλά διαφορετικό μήκος. Ένας εργάτης, αφού κλείσει τους ηλεκτρικούς διακόπτες S, τοποθετεί κατά μήκος του ιμάντα μεταφοράς στο σημείο κιβώτια από τα δύο είδη. Αυτά οδηγούνται στη συνέχεια στο σημείο διαχωρισμού κιβωτίων, όπου ένα ηλεκτροπνευματικό σύστημα ξεχωρίζει αυτόματα τα κιβώτια τύπου M (κιβώτια με μεγάλο μήκος) και τα κατευθύνει με χαμηλή ταχύτητα προς το τμήμα με τη βοήθεια του εμβόλου, ενώ τα κιβώτια τύπου N (κιβώτια με μικρό μήκος) τα αφήνει να συνεχίσουν τη διαδρομή τους πάνω στον ιμάντα προς το τμήμα 4. αρνητική κίνηση του εμβόλου εκτελείται με τη βοήθεια του εξαρτήματος RS. Πιο κάτω φαίνεται το σύστημα διαχωρισμού και το ημιτελές ηλεκτροπνευματικό κύκλωμα του συστήματος. α) Να ονομάσετε το εξάρτημα RS. β) Να συμπληρώσετε το πιο κάτω κύκλωμα, έτσι ώστε να λειτουργεί όπως περιγράφεται πιο πάνω. γ) Να εξηγήστε σε συντομία τη λειτουργία του κυκλώματος. ύπος M ύπος N 4 S RS S Α 4 4 α) Μαγνητικός ιακόπτης β) ο συμπληρωμένο κύκλωμα: 0
ύπος M ύπος N 4 S RS S Α 4 4 γ) Κλείνουν οι δύο μονοπολικοί διακόπτες S. Όταν περάσει αντικείμενο τύπου Μ πιέζει ταυτόχρονα και τους δύο μικροδιακόπτες και. ότε κλείνει το ηλεκτρικό κύκλωμα, τροφοδοτείται το σωληνοειδές και ενεργοποιείται η τρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα Α με ελατήριο επαναφοράς (συνδέονται οι θυρίδες και και κλείνει ). H τρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα Α στέλνει σήμα αέρα στη θυρίδα ελέγχου 4 της πενταόδου βαλβίδας, η πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση (συνδέονται οι θυρίδες και 4, και και κλείνει η ) και το έμβολο του Κ... κινείται θετικά με αργό ρυθμό λόγω της βαλβίδας ελέγχου ροής και σπρώχνει το αντικείμενο τύπου Μ προς το τμήμα. Κατά τη θετική κίνηση του εμβόλου του κυλίνδρου, ο ενσωματωμένος στο έμβολο του κυλίνδρου μαγνήτης ενεργοποιεί τον μαγνητικό διακόπτη RS και κλείνει το ηλεκτρικό κύκλωμα. ότε τροφοδοτείται το σωληνοειδές, ενεργοποιείται η τρίοδος σωληνοειδής βαλβίδα και στέλνει σήμα αέρα στη θυρίδα ελέγχου της πενταόδου βαλβίδας. πεντάοδος βαλβίδα αλλάζει κατάσταση (συνδέονται οι θυρίδες και, 4 και και κλείνει η ). ο έμβολο του Κ... κινείται αρνητικά. διαδικασία επαναλαμβάνεται όποτε τοποθετηθεί κατά μήκος του ιμάντα μεταφοράς αντικείμενο τύπου Μ. Αντικείμενα τύπου Ν όταν τοποθετηθούν κατά μήκος του ιμάντα μεταφοράς, δεν κλείνουν ταυτόχρονα και τους δύο μικροδιακόπτες με αποτέλεσμα να μην τίθεται σε λειτουργία το ηλεκτροπνευματικό κύκλωμα. α αντικείμενα οδηγούνται στο τμήμα 4.
Άσκηση 6 ο ημιτελές πνευματικό κύκλωμα που παρουσιάζεται στο πιο κάτω σχήμα χρησιμοποιείται σε μία βιοτεχνία για να συμπιέζει το αντικείμενο Α μέσα στο καλούπι. διαδικασία ξεκινά μόνο όταν ο χείριστης τοποθετήσει το καλούπι στην ειδική βάση - κάτι που πρέπει να ανιχνευθεί από το εξάρτημα - και ο χειριστής ενεργοποιήσει το εξάρτημα Π. ότε το έμβολο του κυλίνδρου εκτελεί θετική κίνηση και μεταφέρει το αντικείμενο Α στη σωστή θέση πάνω από το καλούπι. Μετά από μικρή χρονική καθυστέρηση το έμβολο του κυλίνδρου εκτελεί θετική κίνηση και συμπιέζει το αντικείμενο Α μέσα στο καλούπι. Στη συνέχεια και πάλι μετά από κάποια χρονική καθυστέρηση το έμβολο του κυλίνδρου εκτελεί αρνητική κίνηση. έλος, το έμβολο του κυλίνδρου εκτελεί αρνητική κίνηση και πάλι μετά από κάποια χρονική καθυστέρηση. α) Χρησιμοποιώντας τα εξαρτήματα που δίδονται στο σχήμα μόνο μια φορά, να συμπληρώσετε το κύκλωμα, έτσι ώστε να λειτουργεί όπως περιγράφεται πιο πάνω. β) α εξαρτήματα, και αποτελούν βασικά εξαρτήματα μίας μεθόδου αυτοματισμού (ή ακολουθίας). Να ονομάσετε τη μέθοδο αυτή. Στ 4 4 Ο Ν Ξ Μ B 4 4 Π Κ Λ γ) Να εξηγήσετε σε συντομία πώς θα επηρεαστεί η λειτουργία του πιο πάνω κυκλώματος αν κάποια ακαθαρσία κλείσει το εξάρτημα. Να αναφέρετε ένα άλλο μειονέκτημα της συγκεκριμένης μεθόδου.
α) ο συμπληρωμένο κύκλωμα: β) Αυτόματο σύστημα (ή ακολουθία) με χρήση οπής διαρροής αέρα. Στ 4 4 Ο Ν Ξ Μ B 4 4 Π Κ Λ γ) Αν μια ακαθαρσία φράξει την οπή διαρροής, τότε ο αέρας δεν θα διαφεύγει ελεύθερα στο περιβάλλον μέσω της οπής διαρροής. Έτσι ο αέρας μέσω του συνδετήρα ρέει προς το διάφραγμα της τριόδου βαλβίδας και τη διατηρεί συνεχώς ενεργοποιημένη, με αποτέλεσμα αν ο χειριστής ενεργοποιήσει την τρίοδο βαλβίδα Π, το σύστημα να τίθεται σε λειτουργία χωρίς να υπάρχει αντικείμενο τύπου μέσα στην ειδική βάση. ίνεται σπάταλη ενέργειας που χρειάζεται για την παραγωγή πιεσμένου αέρα λόγω της απώλειας αέρα από την οπή διαρροής αέρα.