ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 14.3.2018 COM(2018) 91 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Δεύτερη ετήσια έκθεση σχετικά με τη Διευκόλυνση για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία EL EL

Πίνακας περιεχομένων Πίνακας περιεχομένωνtoc... 2 1. Εισαγωγή... 3 1.1 Η Τουρκία και η προσφυγική κρίση... 3 1.2 Η απόκριση της ΕΕ στην κρίση και η θέσπιση της διευκόλυνσης... 4 2. Η λειτουργία της διευκόλυνσης... 5 3. Χρηματοδοτική ικανότητα, διάρκεια και φύση της χρηματοδότησης... 6 4. Εφαρμογή της διευκόλυνσης... 7 4.1 Ανθρωπιστική βοήθεια... 8 4.2 Μη ανθρωπιστική βοήθεια... 10 5. Παρακολούθηση & αξιολόγηση και έλεγχος... 13 5.1 Παρακολούθηση & αξιολόγηση... 13 5.2 Έλεγχος... 14 6. Επικοινωνία και προβολή... 14 7. Συμπέρασμα και επόμενα βήματα... 15 2

1. Εισαγωγή Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 της απόφασης της Επιτροπής, της 24ης Νοεμβρίου 2015 1, για τον συντονισμό των ενεργειών της Ένωσης και των κρατών μελών μέσω συντονιστικού μηχανισμού (εφεξής «η απόφαση»), η Επιτροπή ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά τακτά διαστήματα σχετικά με την εφαρμογή της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία (εφεξής «η διευκόλυνση»). Κατά το άρθρο 8 παράγραφος 2 της απόφασης, η Επιτροπή υποβάλλει ετησίως έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της διευκόλυνσης. Η πρώτη ετήσια έκθεση για τη διευκόλυνση δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2017. Η έκθεση περιέγραφε τον τρόπο λειτουργίας της διευκόλυνσης, τις πρώτες ενέργειες που αναλήφθηκαν με σκοπό την εφαρμογή της, το σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης, καθώς και τις σχετικές δραστηριότητες επικοινωνίας. 1.1 Η Τουρκία και η προσφυγική κρίση Λόγω της γεωγραφικής θέσης της, η Τουρκία αποτελεί κατεξοχήν χώρα υποδοχής και διέλευσης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Ως αποτέλεσμα μιας άνευ προηγουμένου εισροής που οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συριακή και την ιρακινή διένεξη, η χώρα φιλοξενεί πάνω από 3,8 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες, τον μεγαλύτερο αριθμό παγκοσμίως. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται 3,5 εκατομμύρια καταγεγραμμένοι Σύροι πρόσφυγες 2, εκ των οποίων ποσοστό μικρότερο από 7 % διαμένει σε 21 καταυλισμούς που έχει εγκαταστήσει η τουρκική κυβέρνηση, και πάνω από 300.000 καταγεγραμμένοι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο κυρίως από το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Ιράν και τη Σομαλία 3. Ο χάρτης στη σελίδα 3 απεικονίζει την κατανομή των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο ανά επαρχία 4. Η εισροή είχε σημαντικό αντίκτυπο στις κοινότητες υποδοχής. Η Τουρκία εξακολουθεί να καταβάλλει αξιέπαινες προσπάθειες για την υποδοχή, τη στήριξη και τη φιλοξενία μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών. 1 Απόφαση της Επιτροπής C(2015) 9500, της 24.11.2015, για τον συντονισμό των ενεργειών της Ένωσης και των κρατών μελών μέσω συντονιστικού μηχανισμού, της διευκόλυνσης στήριξης της Τουρκίας για τους πρόσφυγες, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση C(2016)855 της Επιτροπής της 10.2.2016. 2 Στις 8 Φεβρουαρίου 2018 υπήρχαν καταγεγραμμένοι 3.506.532 «Σύροι υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας». Πηγή: Τουρκική Γενική Διεύθυνση για τη Διαχείριση της Μετανάστευσης (DGMM): http://www.goc.gov.tr/icerik6/temporary-protection_915_1024_4748_icerik 3 Μια ιδιαιτερότητα του τουρκικού συστήματος ασύλου είναι το γεγονός ότι η χώρα έχει κυρώσει με επιφύλαξη το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951. Συνεπώς, στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι πρόσφυγες στην Τουρκία δεν μπορούν να αιτηθούν τη χορήγηση πλήρους καθεστώτος πρόσφυγα, αλλά μόνο τη χορήγηση «υπό όρους καθεστώτος πρόσφυγα», το οποίο, εφόσον χορηγηθεί, περιορίζει την παραμονή στη χώρα μέχρι τη στιγμή που ένας αναγνωρισμένος πρόσφυγας «επανεγκατασταθεί σε τρίτη χώρα». 4 Πηγή: η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες και η Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης της Μετανάστευσης, συντάκτης: ο Ύπατος αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, στοιχεία της 7ης Δεκεμβρίου 2017. Οι ονομασίες που χρησιμοποιούνται και η παρουσίαση του υλικού στον χάρτη δεν συνεπάγονται κατ ουδένα τρόπο τη διατύπωση άποψης από πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με το νομικό καθεστώς χώρας, εδάφους, πόλης ή περιοχής ή των αρχών αυτών ή αναφορικά με την οριοθέτηση των συνόρων ή των ορίων τους. 3

1.2 Η απόκριση της ΕΕ στην κρίση και η θέσπιση της διευκόλυνσης Το 2015, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της αποφάσισαν να ενισχύσουν την πολιτική και οικονομική συμβολή τους στη στήριξη των προσπαθειών της Τουρκίας να φιλοξενήσει πρόσφυγες. Ένα συνολικό θεματολόγιο συνεργασίας βάσει κοινής ευθύνης, αμοιβαίων δεσμεύσεων και αποτελεσμάτων ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας της 29ης Νοεμβρίου 2015 και της 18ης Μαρτίου 2016 5. Η σύνοδος των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ με την Τουρκία, στις 29 Νοεμβρίου 2015, ενεργοποίησε το κοινό σχέδιο δράσης ΕΕ-Τουρκίας 6 προκειμένου η Τουρκία να λάβει βοήθεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών της συριακής διένεξης. Αποκρινόμενη στο αίτημα κρατών μελών της ΕΕ για χορήγηση μείζονος επιπρόσθετης χρηματοδότησης για τη στήριξη των προσφύγων στην Τουρκία, η Επιτροπή αποφάσισε στις 24 Νοεμβρίου 2015 τη θέσπιση της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία 7. Η διευκόλυνση είναι ένας μηχανισμός που αποσκοπεί στον συντονισμό της κινητοποίησης των πόρων που διατίθενται στο πλαίσιο τόσο του προϋπολογισμού της ΕΕ όσο και επιπρόσθετων συνεισφορών από τα κράτη μέλη που ενσωματώνονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό και, για την περίοδο 2016-2017, ανήλθαν συνολικά σε 3 δισ. EUR 8. Αυτή η συνεισφορά συμπληρώνει και ενισχύει σημαντικά την υφιστάμενη χρηματοδότηση από το Περιφερειακό Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης 9 (Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ-EUTF), τον μηχανισμό συμβολής στη σταθερότητα και την ειρήνη (IcSP), το Ευρωπαϊκό µέσο για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR-ΕΜ Α) και τα εθνικά προγράμματα του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ II), ώστε η συνεργασία με βασικούς εταίρους σε θέματα προσφύγων να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. 5 http://www.consilium.europa.eu/el/meetings/international-summit/2015/11/29/; http://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2016/03/18/eu-turkey-statement/ 6 http://europa.eu/rapid/press-release_memo-15-5860_fr.htm 7 Απόφαση της Επιτροπής C(2016) 60/03, της 10.2.2016, σχετικά με τη Διευκόλυνση για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία, για την τροποποίηση της απόφασης της Επιτροπής C(2015) 9500 της 24ης Νοεμβρίου 2015. 8 Από το 2011, η ΕΕ και τα κράτη μέλη κινητοποίησαν συλλογικά σχεδόν 10,4 δισ. EUR για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης, εκ των οποίων 4,8 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. 9 https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/countries/syria/madad_en 4

Η εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 (εφεξής «η δήλωση») έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια του 2017 όσον αφορά τη διασφάλιση της αποτελεσματικής και από κοινού αντιμετώπισης της πρόκλησης της μετανάστευσης από την ΕΕ και την Τουρκία. Η δήλωση εξακολουθεί να επιτυγχάνει συγκεκριμένα αποτελέσματα καθώς περιορίζει τις παράτυπες και επικίνδυνες διελεύσεις και σώζει ανθρώπινες ζωές στο Αιγαίο πέλαγος. Συνολικά, 41.720 μετανάστες έφτασαν το 2017 στην ΕΕ μέσω της διαδρομής της Ανατολικής Μεσογείου, σε σύγκριση με 182.227 το 2016. Ο αριθμός των ανθρώπινων ζωών που χάνονται στη θάλασσα έχει μειωθεί σημαντικά, αφού 62 άνθρωποι χάθηκαν στη θάλασσα το 2017 σε σύγκριση με 434 το 2016. Οι επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία στην ΕΕ εξελίσσονται με εντατικό ρυθμό από τις 4 Απριλίου 2016 έως τις 14 Φεβρουαρίου 2018, 12.170 Σύροι πρόσφυγες έχουν μετεγκατασταθεί από την Τουρκία στην Ευρώπη 10. Όσον αφορά το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους, οι τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες εγκρίθηκαν από τα κράτη μέλη τον Δεκέμβριο του 2017, και το πρόγραμμα θα πρέπει να ενεργοποιηθεί. Όλα τα στοιχεία και οι όλοι οι όροι έχουν πλέον τεθεί σε εφαρμογή για μια τέτοια ενεργοποίηση, όπως ορίζεται στη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί η συνέχιση των επανεγκαταστάσεων και θα εξασφαλιστεί μια ασφαλής και νόμιμη εναλλακτική λύση στην παράτυπη μετανάστευση στην ΕΕ. Η πλήρης και σταθερή εφαρμογή της δήλωσης απαιτεί συνεχείς προσπάθειες και πολιτική βούληση από όλες τις πλευρές. 2. Η λειτουργία της διευκόλυνσης Η διευκόλυνση είναι ένας μηχανισμός συντονισμού που επιτρέπει την ταχεία, αποτελεσματική και αποδοτική κινητοποίηση της βοήθειας της ΕΕ προς τους πρόσφυγες στην Τουρκία. Η διευκόλυνση επιτρέπει τη βέλτιστη κινητοποίηση των υφιστάμενων μηχανισμών χρηματοδότησης της ΕΕ, υπό μορφή ανθρωπιστικής ή μη ανθρωπιστικής βοήθειας, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι ανάγκες προσφύγων και κοινοτήτων υποδοχής αντιμετωπίζονται με ολοκληρωμένο και συντονισμένο τρόπο 11. Η διευθύνουσα επιτροπή της διευκόλυνσης παρέχει στρατηγικές κατευθύνσεις για τις συνολικές προτεραιότητες, τις κατηγορίες ενεργειών προς στήριξη, τα ποσά που πρόκειται να διατεθούν και τους μηχανισμούς χρηματοδότησης που πρόκειται να κινητοποιηθούν, καθώς και, κατά περίπτωση, για τους όρους σχετικά με την υλοποίηση, εκ μέρους της Τουρκίας, των δεσμεύσεών της βάσει του κοινού σχεδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας 12. Κατά το δεύτερο έτος εφαρμογής της διευκόλυνσης, πραγματοποιήθηκαν τέσσερις συνεδριάσεις της διευθύνουσας επιτροπής, συγκεκριμένα στις 12 Ιανουαρίου, 31 Μαρτίου, 28 Ιουνίου και 8 Νοεμβρίου 2017. Η Επιτροπή συγκάλεσε την 9η συνεδρίαση της διευθύνουσας επιτροπής στις 9 Μαρτίου 2018, ενώ την άνοιξη του 2018 θα πραγματοποιηθεί η επόμενη συνεδρίαση. Οι βασικές αρχές που διέπουν την εφαρμογή της διευκόλυνσης είναι η ταχύτητα, η αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα, καθώς και η παράλληλη διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Σημαντική είναι, επίσης, η βιωσιμότητα των παρεμβάσεων της διευκόλυνσης, όπως και η από κοινού ανάληψη ευθυνών με τις τουρκικές αρχές. Οι τομείς 10 Πηγή: Υπηρεσία στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. 11 Απόφαση της Επιτροπής C(2015) 9500 της 24.11.2015, άρθρο 2 Στόχοι της διευκόλυνσης. 12 Βλ. άρθρο 5 παράγραφος 1 της απόφασης της Επιτροπής C(2015) 9500, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση της Επιτροπής C(2016)855. 5

προτεραιότητας για παροχή βοήθειας από τη διευκόλυνση προσδιορίζονται με βάση μια περιεκτική και ανεξάρτητη αξιολόγηση των αναγκών 13, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις ευάλωτες ομάδες. Η διευκόλυνση συντονίζει τη χρηματοδότηση που προέρχεται από τους παρακάτω μηχανισμούς εξωτερικής χρηματοδότησης: Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1257/96 του Συμβουλίου σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια 14, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας 15, τον Μηχανισμό Αναπτυξιακής Συνεργασίας 16, τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας 17 και τον Μηχανισμό συμβολής στη σταθερότητα και την ειρήνη 18. Τα μέτρα που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό της Ένωσης υλοποιούνται σύμφωνα με τους δημοσιονομικούς κανόνες και κανονισμούς που περιλαμβάνουν άμεση και έμμεση διαχείριση και προβλέπουν τη συμμετοχή του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης. Η κατανομή των έργων στο πλαίσιο της διευκόλυνσης ανά μηχανισμό της ΕΕ 19 έχει ως εξής: 43% 1% 10% 46% ECHO EUTF FPI/IcSP IPA Η υλοποίηση της βοήθειας εξαρτάται από την αυστηρή συμμόρφωση της Τουρκίας προς τις δεσμεύσεις που αποτυπώνονται στο κοινό σχέδιο δράσης ΕΕ-Τουρκίας και στη δήλωση ΕΕ- Τουρκίας της 29ης Νοεμβρίου 2015 και της 18ης Μαρτίου 2016, αντίστοιχα. 3. Χρηματοδοτική ικανότητα, διάρκεια και φύση της χρηματοδότησης Ο συνολικός προϋπολογισμός που συντόνισε η διευκόλυνση κατά την περίοδο 2016-2017 ανέρχεται σε 3 δισ. EUR. Ο προϋπολογισμός αποτελείται από 1 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και 2 δισ. EUR από τη χρηματοδότηση των κρατών μελών 20. Οι συνεισφορές των κρατών μελών καταβάλλονται απευθείας στον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό, σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 2 στοιχείο β) του δημοσιονομικού κανονισμού, και διατίθενται στις γραμμές προϋπολογισμού του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας και της Ανθρωπιστικής Βοήθειας, αντίστοιχα. Από το ποσό του 1 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, κινητοποιήθηκαν 250 εκατ. EUR το 2016 και 750 εκατ. EUR το 2017. 13 http://avrupa.info.tr/fileadmin/content/2016 April/160804_NA_report FINAL_VERSION.pdf 14 ΕΕ L163 της 2.7.1996, σ. 1. 15 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 232/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΕ L 77 της 15.3.2014, σ. 27). 16 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 233/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας (ΕΕ L 77 της 15.3.2014, σ. 44). 17 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 231/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΕΕ L 77 της 15.3.2014, σ. 11). 18 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 230/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού συμβολής στη σταθερότητα και την ειρήνη (ΕΕ L 77 της 15.3.2014, σ. 1). 19 Οι συνεισφορές του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας και του Μηχανισμού Αναπτυξιακής Συνεργασίας μεταφέρθηκαν αντίστοιχα και τέθηκαν σε εφαρμογή στο πλαίσιο του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας και του Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ. 20 Η συνολική κατανομή της συνεισφοράς των κρατών μελών είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο http://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2016/02/03/refugee-facility-for-turkey/. 6

Τα κράτη μέλη κατέβαλαν στη διευκόλυνση 677 εκατ. EUR το 2016 και 847 εκατ. EUR το 2017, εκ των οποίων 1.332 εκατ. EUR ή περίπου το 87 % εκταμιεύτηκαν στο τέλος του 2017 21. Για τα έτη 2018 και 2019, η κατανομή των καταβολών των κρατών μελών θα ανέλθει αντίστοιχα σε 396 εκατ. EUR και 80 εκατ. EUR. Στα τέλη του 2016 και σε συνέχεια των συζητήσεων στο πλαίσιο της τέταρτης συνεδρίασης της διευθύνουσας επιτροπής και της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η προθεσμία για την καταβολή των τελικών πληρωμών στο πλαίσιο της διευκόλυνσης παρατάθηκε από το τέλος του 2019 για το τέλος του 2021 για τεχνικούς λόγους, ώστε να είναι εφικτή η υπογραφή ορισμένων πιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων οι οποίες προβλέπονταν στο ειδικό μέτρο που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2016. Η εν λόγω παράταση δεν θα επηρεάσει αρνητικά την υλοποίηση των συναφών δραστηριοτήτων, και δεν θα έχει αντίκτυπο στον χρόνο καταβολής των πληρωμών των κρατών μελών ή των πληρωμών της Επιτροπής στη διευκόλυνση. Παρατηρείται ικανοποιητική αντιστοίχιση μεταξύ του ρυθμού καταβολής των συνεισφορών των κρατών μελών προς τη διευκόλυνση και του ρυθμού των εκταμιεύσεων που χρηματοδοτούνται από τις εν λόγω συνεισφορές από τη διευκόλυνση. 4. Εφαρμογή της διευκόλυνσης Η διευκόλυνση έχει δύο σκέλη, ένα σκέλος «ανθρωπιστική βοήθεια» και ένα σκέλος «μη ανθρωπιστική βοήθεια», με προϋπολογισμό 1,4 δισ. EUR και 1,6 δισ. EUR, αντίστοιχα: 54% 46% Ανθρωπιστική βοήθεια Μη ανθρωπιστική βοήθεια Στο πλαίσιο του σκέλους «ανθρωπιστική βοήθεια» παρέχεται στήριξη στους πλέον ευάλωτους πρόσφυγες και σε άλλα πρόσωπα που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης με την παροχή στήριξης με τρόπο προβλέψιμο και αξιοπρεπή, για την κάλυψη των βασικών αναγκών και την προστασία τους. Επίσης, αντιμετωπίζονται οι ελλείψεις στην παροχή υπηρεσιών με εξειδικευμένους οργανισμούς και εταίρους στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Στο πλαίσιο του σκέλους «μη ανθρωπιστική βοήθεια» παρέχεται στήριξη σε πιο μακροπρόθεσμους πόρους διαβίωσης, στις κοινωνικοοικονομικές προοπτικές, τις προοπτικές της υγείας και τις εκπαιδευτικές προοπτικές των προσφύγων. Επίσης, το σκέλος επικεντρώνεται στις ευάλωτες ομάδες, λ.χ. προστασία των γυναικών και των κοριτσιών από 21 Ως εξωτερικά έσοδα ειδικού προορισμού, οι συνεισφορές που δεν υλοποιούνται εντός ενός δεδομένου έτους μεταφέρονται αυτόματα στο επόμενο έτος, υπό την προϋπόθεση ότι η δράση στο πλαίσιο της οποίας διατέθηκαν εξακολουθεί να διεξάγεται. 7

τη σεξουαλική βία και τη βία λόγω φύλου και βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται σε μη Σύρους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Σκοπός των παρεμβάσεων της διευκόλυνσης είναι να συμπεριλαμβάνουν πάντοτε και τις τοπικές κοινότητες υποδοχής προσφύγων. Από επιχειρησιακή άποψη, το πλήρες κονδύλιο της διευκόλυνσης, ύψους 3 εκατ. EUR, δεσμεύτηκε και διατέθηκε μέσω συμβάσεων 22 για 72 έργα 23 έως το τέλος του 2017. Οι εκταμιεύσεις ξεπέρασαν το ποσό του 1,85 δισ. EUR 24, ή το 62 % του συνολικού κονδυλίου, με το υπόλοιπο να καταβάλλεται κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των έργων στο πλαίσιο της διευκόλυνσης και το αργότερο μέχρι το τέλος του 2021. Αναλυτικές πληροφορίες διατίθενται από τον επιγραμμικό πίνακα των έργων 25. Βοήθεια διατίθεται σε ολόκληρη τη χώρα, ωστόσο η εφαρμογή της διευκόλυνσης ως επί το πλείστον λαμβάνει χώρα εκτός καταυλισμών, κυρίως στις δέκα πλέον πληγείσες επαρχίες: Κωνσταντινούπολη, Sanliurfa, Hatay, Gaziantep, Mersin, Άδανα, Bursa, Kilis, Σμύρνη και Kahramanmaras. 26. 4.1 Ανθρωπιστική βοήθεια Η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ διέπεται από την ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανθρωπιστική βοήθεια του 2007 27, η οποία προβλέπει ότι η ΕΕ, ως φορέας παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, συμμορφώνεται προς τις αρχές του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας, όπως ορίζεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας (άρθρο 214 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ) και στον κανονισμό για την ανθρωπιστική βοήθεια (αριθ. 1257/96) 2829. Στο πλαίσιο του ανθρωπιστικού σκέλους της διευκόλυνσης, έχουν διατεθεί 1,389 δισ. EUR, ενώ και τα 45 ανθρωπιστικά έργα διατέθηκαν μέσω συμβάσεων σε 19 εταίρους για την αντιμετώπιση βασικών αναγκών και αναγκών στους τομείς της προστασίας, της εκπαίδευσης και της υγείας. Μέχρι σήμερα έχει εκταμιευθεί ποσό ύψους 1,11 δισ. EUR, από το οποίο επωφελήθηκαν συνολικά 1.561.940 πρόσφυγες 30. Το σχέδιο εφαρμογής ανθρωπιστικής 22 Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, οι διοικητικές δαπάνες και η τεχνική υποστήριξη, καθώς και η παρακολούθηση, η αξιολόγηση και ο έλεγχος μπορούν να ανατεθούν μέσω συμβάσεων μετά το 2017. 23 Για ένα έργο εκκρεμεί ακόμη υπογραφή. 24 Περιλαμβάνονται ποσά που καταβάλλονται από το Περιφερειακό Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης, αλλά δεν έχουν ακόμη επιστραφεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. 25 https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news_corner/migration_en 26 Η κατανομή των Σύρων προσφύγων ανά επαρχία είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση: http://www.goc.gov.tr/icerik6/temporary-protection_915_1024_4748_icerik 27 Κοινή δήλωση του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ C 25 της 30.1.2008). 28 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1257/96 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 1996, σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια. 29 Η ανθρωπιστική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίζεται σε ετήσια σχέδια εφαρμογής ανθρωπιστικής βοήθειας ανά χώρα. Το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής και των εταίρων της στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας καθορίζεται από τις χρηματοδοτικές και διοικητικές συμφωνίες-πλαίσια που συνάπτει η Επιτροπή με διεθνείς οργανισμούς και από συμβάσεις-πλαίσια εταιρικής σχέσης με μη κυβερνητικές οργανώσεις. 30 Περιλαμβάνονται οι πρόσφυγες που επωφελήθηκαν τόσο από το Δίκτυο Κοινωνικής Προστασίας Εκτάκτου Ανάγκης όσο και από προηγούμενα παρόμοια προγράμματα. 8

βοήθειας (HIP) δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2017 31. Μερικά από τα κυριότερα αποτελέσματα του ανθρωπιστικού σκέλους της διευκόλυνσης το 2017 32 παρατίθενται κατωτέρω. Το Δίκτυο Κοινωνικής Προστασίας Εκτάκτου Ανάγκης Η ΕΕ συνέχισε να καλύπτει τις ανάγκες προσφύγων με μεγάλη κοινωνικοοικονομική ευαισθησία μέσω του Δικτύου Κοινωνικής Προστασίας Εκτάκτου Ανάγκης. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ανθρωπιστικής κοινωνικής βοήθειας, το οποίο συνίσταται σε μία μοναδική χρεωστική κάρτα που προσφέρει σε μηνιαία βάση μετρητά χωρίς περιορισμό χρήσης για διάφορους σκοπούς. Τον Φεβρουάριο του 2018, σχεδόν 1,2 εκατομμύρια πρόσφυγες είχαν επωφεληθεί από τις μηνιαίες μεταφορές μετρητών μέσω του προγράμματος. Επιπλέον, η τουρκική Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης της Μετανάστευσης, με την υποστήριξη της διευκόλυνσης, έχει εξακριβώσει τα στοιχεία ενός -και πλέον- εκατομμυρίου Σύρων υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας που ζουν στην Τουρκία. Αυτή η άσκηση βοηθά την Τουρκία, την ΕΕ και τους εταίρους της να παρέχουν καλύτερα στοχευμένη στήριξη σε όσους έχουν ανάγκη προστασίας. Εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Η ΕΕ εξακολούθησε να διευκολύνει την πρόσβαση των πληθυσμών προσφύγων στα συστήματα τυπικής εκπαίδευσης, με τη μείωση των εμποδίων και την παροχή μέσων σε παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο ώστε να μπορούν να πηγαίνουν σχολείο. Το πρόγραμμα για την υπό όρους μεταφορά χρημάτων για την Εκπαίδευση δρομολογήθηκε το 2017 και είναι το μεγαλύτερο μέχρι στιγμής πρόγραμμα εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που λαμβάνει χρηματοδότηση από την ΕΕ. Σύμφωνα με στοιχεία του Φεβρουαρίου 2018, οι οικογένειες πάνω από 266 000 παιδιών που φοιτούν σε σχολείο έλαβαν χρηματοδοτική στήριξη μέσω του προγράμματος για την υπό όρους μεταφορά χρημάτων για την Εκπαίδευση. Επιπλέον, κατά μέσο όρο, 6.683 παιδιά τον μήνα επωφελήθηκαν από υπηρεσίες μεταφοράς προς τα σχολεία και 3.487 παιδιά προσφύγων επωφελήθηκαν από δραστηριότητες μη τυπικής εκπαίδευσης. Τέτοιες δραστηριότητες περιλαμβάνουν προγράμματα μη τυπικής εκπαίδευσης στην τουρκική και/ή στην αραβική γλώσσα, πρωτοβουλίες κατ οίκον μάθησης και λέσχες μελέτης. Τα προγράμματα αυτά θα διευκολύνουν την είσοδο των παιδιών στην τυπική εκπαίδευση, στην τάξη που αναλογεί στην ηλικία τους. Υγεία Η ΕΕ έχει επικεντρωθεί στην κάλυψη των δυνητικών ελλείψεων στην παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών προσαρμοσμένων στις συγκεκριμένες ανάγκες των προσφύγων και άλλων προσώπων που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 311.447 επισκέψεις προσφύγων σε κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, στις επαρχίες που έχουν δεχθεί τον μεγαλύτερο όγκο προσφύγων. Επιπλέον, 17.913 έγκυες γυναίκες έλαβαν υπηρεσίες περίθαλψης πριν και μετά τον τοκετό, 4.912 πρόσφυγες έλαβαν υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης και 5.228 πρόσφυγες έλαβαν υπηρεσίες μετεγχειρητικής περίθαλψης και αποκατάστασης από τον Ιανουάριο έως το τέλος Δεκεμβρίου 2017. 31 Διατίθενται στην ακόλουθη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/echo/sites/echosite/files/hip_turkey_2017_ver_2.pdf 32 Οι πρόσφυγες ενδέχεται να έχουν λάβει περισσότερες από μία υπηρεσίες, ενώ τα συνολικά στοιχεία δεν υπολογίζουν την επικάλυψη. 9

4.2 Μη ανθρωπιστική βοήθεια Στο πλαίσιο του μη ανθρωπιστικού σκέλους της διευκόλυνσης διατέθηκαν 1,611 δισ. EUR, ενώ και τα 27 έργα έχουν διατεθεί μέσω συμβάσεων 33 και 747 εκατ. EUR έχουν εκταμιευτεί 34. Ο προγραμματισμός και η ανάθεση μέσω συμβάσεων αντιμετώπισαν σειρά προκλήσεων σε επίπεδο δημοτικών υποδομών, ιδίως όσον αφορά την ενσωμάτωση των στοιχείων των πιστώσεων και των δανείων. Λόγω έλλειψης ωριμότητας των υπό προετοιμασία έργων, δεν κατέστη τελικά δυνατή η χορήγηση από τη διευκόλυνση καμίας στήριξης για δημοτικές υποδομές. Ως εκ τούτου, το ειδικό μέτρο 35 που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2016 36, τροποποιήθηκε δύο φορές το 2017. Οι τροποποιήσεις, όπως εγκρίθηκαν από την επιτροπή του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας, ακολούθησαν τις ίδιες αρχές με το αρχικό ειδικό μέτρο. Επιπλέον, λόγω του μικρότερου, από τον προβλεπόμενο, αριθμού επιστρεφόντων, το ειδικό μέτρο για την επιστροφή, το οποίο εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2016 37, τροποποιήθηκε ώστε να βελτιωθεί η ικανότητα της τουρκικής Γενικής Διεύθυνσης για τη Διαχείριση της Μετανάστευσης να διαχειρίζεται, να υποδέχεται και να φιλοξενεί μετανάστες και επιστρέφοντες, ιδίως όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους και τις υποδομές. Το πεδίο εφαρμογής του ειδικού μέτρου διευρύνθηκε ώστε να καλύπτει όλους τους μετανάστες που επιστρέφουν από την ΕΕ. Εκτός από την επιχορήγηση που τελεί υπό άμεση διαχείριση μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας 38, το μη ανθρωπιστικό σκέλος της διευκόλυνσης υποστηρίζει σειρά μέτρων «από τη βάση προς την κορυφή» μέσω 15 έργων συνολικού ύψους 293 εκατ. EUR στο πλαίσιο του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης. 33 Για ένα έργο εκκρεμεί ακόμη υπογραφή. 34 Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται επίσης εκταμιεύσεις στο πλαίσιο έργων που υλοποιούνται από το Περιφερειακό Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης, αλλά δεν έχουν ακόμη καταλογιστεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ. 35 Το άρθρο 2 παράγραφος 1 του κοινού εκτελεστικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας επιτρέπει στην Επιτροπή να θεσπίζει ειδικά μέτρα σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις. Τα ειδικά μέτρα θεσπίζονται με θετική γνώμη της επιτροπής του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας και γνωστοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη. 36 Εκτελεστική απόφαση C(2016) 4999 της Επιτροπής, της 28.7.2016, για τη θέσπιση ειδικού μέτρου για την εκπαίδευση, την υγεία, τις δημοτικές υποδομές και την κοινωνικοοικονομική στήριξη των προσφύγων στην Τουρκία, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα έτη 2016 και 2017. 37 Εκτελεστική απόφαση C(2016) 2435 της Επιτροπής, της 19.4.2016, για τη θέσπιση ειδικού μέτρου για τους μετανάστες που επιστρέφουν στην Τουρκία, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 38 Η διαχείριση των πόρων του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας στο πλαίσιο της διευκόλυνσης γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες για τις εξωτερικές δράσεις που περιλαμβάνονται στον Τίτλο IV του δεύτερου μέρους του δημοσιονομικού κανονισμού και τους κανόνες εφαρμογής του. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στην πρώτη ετήσια έκθεση σχετικά με τη διευκόλυνση. 10

Η κατανομή των επιχορηγήσεων ανά τομέα προτεραιότητας, εκτός της ανθρωπιστικής βοήθειας, έχει ως εξής: Εκπαίδευση 5% 28% 15% 52% Υγεία Διαχείριση της μετανάστευσης Κοινωνικοοικον ομική στήριξη Δεδομένου ότι οι περισσότερες συμβάσεις υπογράφηκαν κατά το τέλος του 2017, η υλοποίηση των περισσότερων έργων ξεκίνησε μόλις το 2018. Ωστόσο, ορισμένα έργα έχουν ήδη σημαντικό αντίκτυπο σε τοπικό επίπεδο. Εκπαίδευση Η ΕΕ υποστηρίζει όλα τα στάδια του εκπαιδευτικού συστήματος, από την προσχολική έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση, προκειμένου να μη χαθεί μια γενιά νέων ανθρώπων. Ο κύριος πυλώνας της παροχής βοήθειας στον τομέα της εκπαίδευσης στο πλαίσιο της διευκόλυνσης είναι το έργο «Προώθηση της ένταξης των παιδιών από τη Συρία στο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα» 39, που συνίσταται σε άμεση επιχορήγηση 300 εκατ. EUR προς το τουρκικό Υπουργείο Εθνικής Παιδείας για την προώθηση της ενσωμάτωσης των παιδιών από τη Συρία στο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στο πλαίσιο του εν λόγω έργου, από τις 31 Οκτωβρίου 2017, 312.151 παιδιά παρακολουθούν μαθήματα τουρκικής γλώσσας τα οποία παραδίδουν 5.486 καθηγητές τουρκικής γλώσσας οι οποίοι απασχολούνται στο πλαίσιο του έργου. Επίσης, απασχολούνται 93 καθηγητές αραβικής γλώσσας και 489 σύμβουλοι. 10.085 παιδιά από τη Συρία που δεν πηγαίνουν σχολείο παρακολούθησαν μαθήματα για την κάλυψη κενών ώστε να διευκολυνθεί η ένταξή τους στο σχολείο και 43.388 μαθητές λαμβάνουν επιπρόσθετη ενισχυτική διδασκαλία σε διαρκή βάση, ενώ 32.351 επωφελήθηκαν από τις υπηρεσίες μεταφοράς προς τα σχολεία. Για 500.000 μαθητές, έχει ξεκινήσει η διανομή γραφικής ύλης και διδακτικών βιβλίων. Στόχος επίσης είναι να υποστηριχθεί το Υπουργείο και να ενισχυθούν οι οικείες ικανότητες υλοποίησης και διαχείρισης. Οι χρηματοδοτούμενες από τη διευκόλυνση δραστηριότητες εκπαίδευσης τόσο του ανθρωπιστικού σκέλους της διευκόλυνσης με το πρόγραμμα για την υπό όρους μεταφορά χρημάτων για την Εκπαίδευση και την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όσο και του μη ανθρωπιστικού σκέλους από μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών συμπληρώνουν το έργο για την «Προώθηση της ένταξης των παιδιών από τη Συρία στο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα». Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται 39 PICTES σημαίνει «Προώθηση της ένταξης των παιδιών από τη Συρία στο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα». 11

στα προγράμματα ψυχοκοινωνικής στήριξης και κοινωνικής συνοχής. Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF), για παράδειγμα, έχει ήδη υλοποιήσει τέτοια προγράμματα με αποδέκτες πάνω από 35.000 παιδιά, εφήβους και νέους. Όσον αφορά την παροχή ευκαιριών σε πρόσφυγες για πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, 332 φοιτητές λαμβάνουν υποτροφίες για πανεπιστημιακές σπουδές μέσω τριών έργων, ενώ ο αριθμός των υποστηριζόμενων μαθητών προγραμματίζεται να αυξηθεί το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019. Οι παρεμβάσεις της διευκόλυνσης στον τομέα προτεραιότητας της εκπαίδευσης έχουν βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη προοπτική. Με την υποστήριξη της τράπεζας Kreditanstalt für Wiederaufbau και της Παγκόσμιας Τράπεζας, 124.000 παιδιά προσφύγων αναμένεται να επωφελούνται ετησίως από την ανέγερση και τον εξοπλισμό 125 σχολικών κτιρίων συμβατικής συμπαγούς κατασκευής και 50 προκατασκευασμένων σχολικών κτιρίων 40. Η ανέγερση των πρώτων σχολείων έχει ξεκινήσει. Υγεία Κύριος πυλώνας της βοήθειας της διευκόλυνσης στον τομέα προτεραιότητας της υγείας είναι το έργο SIHHAT, μια άμεση επιχορήγηση 300 εκατ. EUR προς το τουρκικό Υπουργείο Υγείας για την εξασφάλιση της πρόσβασης των προσφύγων σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Στο πλαίσιο του έργου SIHHAT, από τις 31 Δεκεμβρίου 2017, άρχισαν να λειτουργούν 12 κέντρα υγείας για μετανάστες με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. 813 υπάλληλοι απασχολήθηκαν στα κέντρα αυτά και στα άλλα 86 κέντρα που είχαν ήδη δημιουργηθεί από το Υπουργείο πριν από την έναρξη του έργου. Οι πρόσφυγες πραγματοποίησαν 763.963 επισκέψεις σε κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και 217.511 βρέφη Σύρων προσφύγων εμβολιάστηκαν πλήρως 41. Το έργο SIHHAT αναμένεται να παράσχει υπηρεσίες αποκατάστασης ψυχικής υγείας σε έως και ένα εκατομμύριο πρόσφυγες. Η σύμβαση προβλέπει επίσης την παροχή υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού, ενέργειες για την πρόληψη μεταδοτικών νόσων, την πρόσληψη και επιμόρφωση υγειονομικού προσωπικού, καθώς και ενέργειες ευαισθητοποίησης. Σε μια προσπάθεια διευκόλυνσης της πρόσβασης σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, έχει ξεκινήσει στις επαρχίες Kilis και Hatay η υλοποίηση δύο νοσοκομείων χωρητικότητας 300 και 250 κλινών, αντίστοιχα. Κοινωνικοοικονομική στήριξη Η κοινωνικοοικονομική στήριξη διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην ενσωμάτωση των προσφύγων στην τουρκική κοινωνία και προάγει την αναγκαία κοινωνική και οικονομική συνοχή. Δεδομένου ότι το γλωσσικό εμπόδιο είναι μείζων φραγμός στην αποτελεσματική ενσωμάτωση, η διευκόλυνση παρέχει μαθήματα τουρκικής γλώσσας στους πρόσφυγες. Για τη βελτίωση της απασχολησιμότητας και της ενσωμάτωσης των προσφύγων και των ευάλωτων μελών των κοινοτήτων υποδοχής στην αγορά εργασίας, νέα έργα θα παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση σε 15.100 άτομα, ενώ 7.400 άτομα θα επωφεληθούν από συνεδρίες 40 Οι συμβάσεις συμπληρώνουν ένα παρόμοιο έργο της Kreditanstalt für Wiederaufbau, χρηματοδοτούμενο από το Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ, αξίας 70 εκατ. EUR, εκτός του πλαισίου της διευκόλυνσης. 41 Από τις 31 Οκτωβρίου 2017. 12

αναζήτησης εργασίας και παροχής συμβουλών. Η επιχειρηματικότητα θα υποστηριχθεί με δραστηριότητες συμβουλευτικής στήριξης, μεταξύ άλλων μέσω μικρο-επιχορηγήσεων. Η θεσμική στήριξη για τις υπηρεσίες απασχόλησης ενισχύει την ικανότητα του τουρκικού οργανισμού απασχόλησης να παρέχει συμβουλές και βοήθεια όσον αφορά την εύρεση εργασίας, καθώς και την ικανότητα του τουρκικού Υπουργείου Εργασίας και των συστημάτων Κοινωνικής Πολιτικής να παρακολουθούν τη χορήγηση αδειών εργασίας και την παροχή υπηρεσιών απασχόλησης. Τα χρηματοδοτούμενα από τη διευκόλυνση κοινοτικά κέντρα παρέχουν εκτεταμένο φάσμα υπηρεσιών, από μαθήματα κατάρτισης έως υπηρεσίες ενημέρωσης και παραπομπής, πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκδηλώσεις δικτύωσης, με σκοπό την αύξηση της ανθεκτικότητας και της αυτοδυναμίας των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής. Διαχείριση της μετανάστευσης Η διευκόλυνση κάλυψε τις δαπάνες που συνεπάγεται η διαχείριση των επιστροφών (μεταφορά, φιλοξενία) 212 Σύρων και 1.076 μη Σύρων, καθώς και τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό και τις εργασίες σε κέντρο απομάκρυνσης 750 ατόμων. Από τον Αύγουστο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2017, 16.733 μετανάστες έλαβαν βοήθεια χρηματοδοτούμενη από τη διευκόλυνση σε κέντρα απομάκρυνσης. Η διευκόλυνση συνέβαλε επίσης στην ανάπτυξη των ικανοτήτων της Τουρκικής Ακτοφυλακής όσον αφορά την πραγματοποίηση επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης. Έξι σκάφη παραδόθηκαν και 939 μέλη της Τουρκικής Ακτοφυλακής έλαβαν εκπαίδευση σχετικά με τα ανθρωπιστικά πρότυπα για τη διαχείριση των θαλάσσιων συνόρων. 5. Παρακολούθηση & αξιολόγηση και έλεγχος 5.1 Παρακολούθηση & αξιολόγηση Το πρώτο σχέδιο του πλαισίου αποτελεσμάτων της διευκόλυνσης υποβλήθηκε στη διευθύνουσα επιτροπή τον Μάρτιο του 2017, σηματοδοτώντας την έναρξη της παρακολούθησης σε επίπεδο διευκόλυνσης. Ο πρώτος κύκλος παρακολούθησης δρομολογήθηκε τον Μάιο του 2017 ως πιλοτική άσκηση. Ακολούθησαν τρεις περαιτέρω κύκλοι εντός του 2017. Παράλληλα, η Επιτροπή ενέκρινε μέτρο στήριξης ύψους 14,3 εκατ. EUR για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση, τον έλεγχο και την επικοινωνία της διευκόλυνσης. Τα πορίσματα της παρακολούθησης υποβλήθηκαν στη διευθύνουσα επιτροπή τον Ιούνιο και τον Νοέμβριο του 2017. Το πλαίσιο αποτελεσμάτων επανεξετάζεται σύμφωνα με τα δεδομένα που λαμβάνονται από τους τέσσερις κύκλους παρακολούθησης, ώστε να παρέχονται ολοκληρωμένες ενημερώσεις στη διευθύνουσα επιτροπή το 2018 και εντεύθεν. Το σύστημα παρακολούθησης της διευκόλυνσης πρόκειται να υποστηριχθεί σε τεχνικό επίπεδο από μια επιγραμμική πλατφόρμα παρακολούθησης που θα διευκολύνει τη συγκέντρωση και την ανάλυση δεδομένων 42, καθώς και την απεικόνιση της προόδου. Η πλατφόρμα θα πρέπει να λειτουργεί πλήρως μέχρι τα μέσα του 2018. Παράλληλα, κινητοποιείται τεχνική βοήθεια για τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης διαφόρων συνιστωσών του μηχανισμού παρακολούθησης και την υποστήριξη των υποχρεώσεων 42 Με ανάλυση των δεδομένων ανά φύλο, ηλικία, είδος αναπηρίας (εφόσον είναι δυνατόν και κρίνεται σκόπιμο) και γεωγραφική θέση. 13

επιτόπιας παρακολούθησης που περιλαμβάνουν οι συμβάσεις στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης. Όλες οι συνιστώσες του ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης της διευκόλυνσης θα πρέπει να λειτουργούν πλήρως κατά τη διάρκεια του 2018. Στη συνέχεια θα ξεκινήσουν οι εργασίες αξιολόγησης της διευκόλυνσης. 5.2 Έλεγχος Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο δρομολόγησε επισήμως τον έλεγχο επιδόσεων της διευκόλυνσης στις 17 Οκτωβρίου 2017. Η δημοσίευση της τελικής έκθεσης του Συνεδρίου αναμένεται στο τέλος του 2018. Ο έλεγχος εστιάζεται στη συμπληρωματικότητα της βοήθειας από τη διευκόλυνση, στην παροχή και παρακολούθηση της βοήθειας, καθώς και σε ένα δείγμα ανθρωπιστικών έργων. Ως αναπόσπαστο μέρος του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η διευκόλυνση υπόκειται στη δημοσιονομική εποπτεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. 6. Επικοινωνία και προβολή Ήδη από την αρχή της διευκόλυνσης, η προβολή και η επικοινωνία αποτελούν βασικές προτεραιότητες. Η διευκόλυνση έχει καίρια σημασία για τη γνωστοποίηση της συνεχιζόμενης σθεναρής στήριξης της ΕΕ προς τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία. Η συνεργασία με τα τουρκικά θεσμικά όργανα είναι πολύ καλή και αρκετές κοινές εκδηλώσεις ευρείας προβολής, όπως οι εναρκτήριες τελετές παρουσία επιτρόπων της ΕΕ, σημείωσαν επιτυχία. Αυτές οι εκδηλώσεις έτυχαν εκτεταμένης κάλυψης από τα διεθνή και τα τουρκικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για παράδειγμα, η δρομολόγηση του έργου SIHHAT καλύφθηκε με πάνω από 100 άρθρα στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία διάβασαν 7,7 εκατομμύρια αναγνώστες. Τον Νοέμβριο του 2017, πραγματοποιήθηκε στη νοτιοανατολική Τουρκία δημοσιογραφική αποστολή, σε σχέση με τελετή εγκαινίων προκατασκευασμένων σχολικών κτιρίων, και έτυχε ευρείας κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης 43. Η Επιτροπή ανέπτυξε μια στρατηγική επικοινωνίας στις αρχές του 2017. Η στρατηγική αποτελεί το γενικό πλαίσιο για τις δραστηριότητες και τα εργαλεία επικοινωνίας που έχουν μέχρι σήμερα δημιουργηθεί στο πλαίσιο της διευκόλυνσης, και στοχεύει στην ενίσχυση της προβολής των χρηματοδοτούμενων από τη διευκόλυνση ενεργειών. Από την ανάπτυξη της στρατηγικής, έχει παραχθεί σειρά επικοινωνιακών υλικών που αποτυπώνουν τον σκοπό και τις κύριες δραστηριότητες της διευκόλυνσης. Η διευκόλυνση διαθέτει ειδική ιστοσελίδα 44 που περιλαμβάνει έναν διαδραστικό χάρτη όπου απεικονίζονται τα έργα που έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα και έναν λεπτομερή περιγραφικό πίνακα των έργων της διευκόλυνσης. Η ειδική ιστοσελίδα 45 της Αντιπροσωπείας της ΕΕ έχει δεχθεί περίπου 4.890 επισκέψεις από την έναρξη λειτουργίας της τον Ιανουάριο του 2017. Η Επιτροπή έχει αναπτύξει ποικίλο έντυπο και επιγραμμικό επικοινωνιακό υλικό. Ενημερωτικά δελτία διατέθηκαν στη διευθύνουσα επιτροπή και καρτέλες πληροφόρησης όπου εμφαίνονται οι δραστηριότητες της διευκόλυνσης δημοσιεύτηκαν καθόλη τη διάρκεια 43 Η επίσκεψη καλύφθηκε από 500 και πλέον μέσα επικοινωνίας. 44 https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news_corner/migration_en 45 https://www.avrupa.info.tr/en/eu-response-refugee-crisis-turkey-710 14

του έτους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι εταίροι της ΕΕ και το προσωπικό της ΕΕ δημιούργησαν 36 ιστορίες ιστολογίου και περίπου 54 βίντεο για διαφορετικά έργα στο πλαίσιο της διευκόλυνσης 46. Αρκετές ταινίες έχουν δημιουργηθεί για την προώθηση των έργων της διευκόλυνσης με εστίαση σε ιστορίες ανθρώπινου ενδιαφέροντος, έχουν δημοσιευτεί στο YouTube και κοινοποιηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον ιστότοπο της Αντιπροσωπείας της ΕΕ στην αγγλική και την τουρκική γλώσσα 47. Επίσης, έχουν δημιουργηθεί αρκετά βίντεο με θέματα ανθρώπινου ενδιαφέροντος, τα οποία θα δημοσιευτούν σε κατάλληλες περιστάσεις 48. Επιπλέον, η Επιτροπή εξέδωσε 21 δελτία Τύπου και η Αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Άγκυρα εξέδωσε ακόμη 19 δελτία σε τοπικό επίπεδο 49. Αποσπάσματα από περισσότερα από 350 άρθρα σχετικά με τη διευκόλυνση δημοσιεύτηκαν σε τουρκικά έντυπα και διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης. 7. Συμπέρασμα και επόμενα βήματα Το επιχειρησιακό κονδύλιο της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία έχει πλήρως διατεθεί μέσω συμβάσεων. Η διευκόλυνση έχει ήδη παράσχει σε πρόσφυγες και κοινότητες υποδοχής στη χώρα τη βοήθεια που έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη. Τα επόμενα βήματα είναι τα εξής: Αποτελεσματική υλοποίηση όλων των έργων της διευκόλυνσης προς όφελος των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Πλήρης ανάπτυξη του συστήματος παρακολούθησης της διευκόλυνσης το 2018. Ανάπτυξη δραστηριοτήτων επικοινωνίας για τη διευκόλυνση. Τακτικές συνεδριάσεις της διευθύνουσας επιτροπής. Η επόμενη συνεδρίαση έχει προγραμματιστεί για την άνοιξη του 2017. 46 Για παράδειγμα, βίντεο της διευκόλυνσης που αφορά ένα κέντρο προστασίας παιδιών στην Άγκυρα δέχτηκε περισσότερες από 300.000 επισκέψεις. 47 https://www.youtube.com/watch?time_continue=5&v=qrvsqkyezke 48 Βλ. για παράδειγμα: https://www.youtube.com/watch?v=57bsp91kqny 49 Όλα τα σχετικά με τη διευκόλυνση δελτία Τύπου είναι προσβάσιμα μέσω της βάσης δεδομένων των δελτίων Τύπου «Rapid» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: http://europa.eu/rapid/search.htm 15