ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΟ (ΣΤΑΘΕΡΟ) ΚΟΣΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Α. ΤΟ ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΟ (ΣΤΑΘΕΡΟ) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ 1. Εισαγωγή Οι λειτουργικές δαπάνες των Δήµων που συνδέονται µε την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους, µε βάση τον Κώδικα Δήµων και Κοινοτήτων και το Ν. 3852/10 «Πρόγραµ- µα Καλλικράτης» συνιστούν το σταθερό λειτουργικό τους κόστος. Στο σταθερό λειτουργικό κόστος δεν περιλαµβάνονται οι δαπάνες που συνδέονται µε επενδύσεις και έργα, καθώς και οι δαπάνες που αφορούν την άσκηση κρατικών αρ- µοδιοτήτων και καλύπτονται µέσω µεταβιβαστικών πληρωµών. Με βάση το νέο τύπο προϋπολογισµού, οι δαπάνες ταξινοµούνται σε τέσσερις κύριες οµάδες (κεφάλαια) που υποδιαιρούνται σε κατηγορίες, υποκατηγορίες και είδος εξόδου µε βάση το δεκαδικό σύστηµα (οριζόντια ταξινόµηση ή παρακολούθηση κατά είδος δαπάνης): Λειτουργικές δαπάνες χρήσης (κωδικός 6), Επενδύσεις (κωδικός 7), Πληρωµές από υποχρεώσεις Π.Ο.Ε. - λοιπές αποδόσεις - προβλέψεις (κωδικός 8), Αποθεµατικό (κωδικός 9). Το σταθερό λειτουργικό κόστος περιλαµβάνει δαπάνες µόνο από την πρώτη οµάδα (λειτουργικές δαπάνες χρήσης). Οι επενδύσεις αφορούν απαλλοτριώσεις - αγορές ακινήτων, προµήθειες παγίων, έργα δηµοτικά και κοινόχρηστα, αντίστοιχες µελέτες και εφαρµογές πολεοδοµικών σχεδίων. Οι σχετικές δαπάνες καλύπτονται από τη ΣΑΤΑ, από εθνικές επιχορηγήσεις, από τα Επιχειρησιακά Προγράµµατα του ΕΣΠΑ και από ένα τµήµα των ανταποδοτικών τελών. Οι πληρωµές υποχρεώσεων Π.Ο.Ε. περιλαµβάνουν τόσο λειτουργικές όσο και ε- πενδυτικές δαπάνες, τείνουν µε βάση τους ισχύοντες δηµοσιονοµικούς κανόνες να µειωθούν σηµαντικά και υπόκεινται σε ειδικές ρυθµίσεις (έκτακτες επιχορηγήσεις για την πληρωµή τους ή λήψη ειδικών δανείων οπότε µετατρέπονται σε τοκοχρεολύσια). Οι λοιπές αποδόσεις, προβλέψεις και αποθεµατικό αποτελούν λογιστικά µεγέθη. ΕΕ.Τ.Α.Α. 2
Στις λειτουργικές δαπάνες χρήσης περιλαµβάνονται οι εξής υποκατηγορίες εξόδων και από αυτές στο σταθερό λειτουργικό κόστος, εντάσσονται: α. Λειτουργικό κόστος 1. Αµοιβές και έξοδα προσωπικού (περιλαµβάνεται και το κόστος προσωπικού των ΝΠΔΔ και κοινωφελών επιχειρήσεων) 2. Αµοιβές και έξοδα αιρετών 3. Αµοιβές τρίτων (περιλαµβάνουν κόστος συµβούλων και ελ. Επαγγελµατιών, σύµβουλοι, ορκωτοί λογιστές, δικηγόροι κλπ) 4. Παροχές τρίτων στις οποίες περιλαµβάνονται (τηλεπικοινωνίες, ρεύµα, ύδρευση, συντηρήσεις εξοπλισµού, ενοίκια κτιρίων και εξοπλισµού, ασφάλιστρα κλπ) 5. Λοιπά γενικά έξοδα περιλαµβάνονται µεταφορές, τέλη κυκλοφορίας, έξοδα ταξιδιών, δηµοσιεύσεις, συνδροµές, και λοιπά γενικά έξοδα 6. Οι προµήθειες αναλωσίµων στις οποίες περιλαµβάνονται περιλαµβάνονται καύσιµα και λιπαντικά, έντυπα, βιβλία, γραφική ύλη, εκδόσεις, είδη υγιεινής και καθαριότητας, υλικό εκτυπωτικών, τυπογραφικών, βιβλιοδετικών και λοιπών εργασιών, υλικά συντήρησης κτιρίων και έργων, ανταλλακτικά µηχανικού και λοιπού εξοπλισµού και λοιπές προµήθειες αναλωσίµων 7. Υποχρεωτικές µεταβιβάσεις στα ΝΠΔΔ των Δήµων όπως, απόδοση σε σχολικές επιτροπές, σε παιδικούς σταθµούς, σε αθλητικούς οργανισµούς κλπ. Στο ποσό αυτό δεν περιλαµβάνονται το κόστος προσωπικού των ΝΠΔΔ το οποίο έχει συ- µπεριληφθεί στο κόστος προσωπικού. 8. Οι υποχρεωτικές εισφορές σε συνδέσµους και λοιπές υποχρεωτικές εισφορές 9. Για τις προαιρετικές µεταβιβάσεις σε τρίτους όπως χρηµατικά βοηθήµατα σε α- πόρους και σε επιχορηγήσεις σωµατείων, επιχορηγήσεις για πρόγραµµα δράσης κοινωφελών επιχειρήσεων καθώς και για προγραµµατικές συµβάσεις. β. Χρηµατοοικονοµικά έξοδα - τοκοχρεολύσια 10. Στις πληρωµές για την εξυπηρέτηση της δηµόσιας πίστης περιλαµβάνονται οι ε- τήσιες πληρωµές τοκοχρεολυσίων. γ. Μεταβιβαστικές πληρωµές Περιλαµβάνονται οι µεταβιβαστικές πληρωµές Υπουργείων προς τους Δήµους που συνδέονται µε την άσκηση αρµοδιοτήτων που τους µεταβιβάστηκαν µε το Ν. 3852/10 και συγκεκριµένα τα προνοιακά επιδόµατα και οι µεταφορές µαθητών. ΕΕ.Τ.Α.Α. 3
Σηµειώνεται ότι δεν έχουν συµπεριληφθεί οι πληρωµές υποχρεώσεων από παρελθόντα οικονοµικά έτη. Το σύνολο των υποχρεώσεων των Δήµων την 31/12/2011 ανέρχονταν σε 1,3 δις και ετήσιες πληρωµές των δήµων εκτιµιούνται σε 650 συµπεριλαµβανοµένων λειτουρ5γικών και επενδυτικών δαπανών Για λειτουργικούς λόγους οι παραπάνω υποκατηγορίες εξόδων ταξινοµούνται σε δύο µεγάλες οµάδες: Προσθέτοντας στο σταθερό λειτουργικό κόστος τις πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµόσιας πίστης (τοκοχρεολύσια), διαµορφώνεται το ανελαστικό κόστος λειτουργίας των Δήµων, δηλαδή όλα τα έξοδα και οι δαπάνες που πρέπει να πληρωθούν σε ετήσια βάση για να ασκήσουν τις αρµοδιότητες τους και να εκπληρώσουν τις οικονο- µικές τους υποχρεώσεις. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουµε το κόστος των προνοικών επιδοµάτων καθώς και το κόστος της µεταφορά µαθητών Συνεπώς έχουµε: +Αµοιβές και έξοδα προσωπικού +Γενικά λειτουργικά έξοδα Ανελαστικό λειτουργικό κόστος λειτουργίας + Πληρωµές τοκοχρεολυσίων Ανελαστικό κόστος λειτουργίας +Προνοιακά επιδόµατα και µεταφορές µαθητών Γενικό σύνολο ανελαστικών δαπανών ΕΕ.Τ.Α.Α. 4
2. Προσέγγιση του ανελαστικού κόστους λειτουργίας Δήµων έτους 2012 Για τις εκτιµήσεις ληφθήκαν υπόψη : 1. Τα υποβαλλόµενα στοιχεία των δήµων στην της «βάσης οικονοµικών δεδο- µένων» του 2011 πουν τηρείται στην Ε.Ε.Τ.Α.Α. για το ΥΠ.ΕΣ. 2. Οι επιπτώσεις στις αµοιβές προσωπικού από τις µισθολογικές µειώσεις 3. Η καταγραφή προσωπικού των ΝΠΔΔ των Δήµων ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΗΜΩΝ 1 ΑΜΟΙΒΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ (Δήµου και νοµικών προσώπων ) 2.255 2 ΛΟΙΠΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 1.185 3 ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΙΣΤΗΣ (ΤΟΚΟΧΡΕΟΛΥΣΙΑ) 300 ΣΥΝΟΛΟ 3.740 4 ΠΡΟΝΟΙΑΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 1.000 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ 4.740 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ Α. ΑΜΟΙΒΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΟΣΟ 1 Αµοιβές προσωπικού Δήµων 1.900 2 Αµοιβές προσωπικού ΝΠΔΔ Δήµων 215 3 Αµοιβές και έξοδα αιρετών 90 4 Αµοιβές προσωπικού επιχειρήσεων 50 Συνολικό κόστος προσωπικού 2.255 Β. ΛΟΙΠΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΠΟΣΟ 1 Αµοιβές τρίτων 125 Παροχές τρίτων (ενοίκια τηλ/νιες, ρεύµα, συντηρήσεις εξοπλισµού κλπ) και 2 λοιπά έξοδα 275 3 Γενικά έξοδα 75 4 Δαπάνες προµήθειας αναλωσίµων 135 6 Υποχρεωτικές µεταβιβάσεις σε ΝΠΔΔ και επιχειρήσεις 250 7 Υποχρεωτικές εισφορές σε Συνδέσµους και λοιπές υποχρεωτικές εισφορές 175 9 Προαιρετικές µεταβιβάσεις 150 Σύνολο Γενικών εξόδων 1.185 Γ. ΤΟΚΟΧΡΕΟΛΥΣΙΑ 300 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΚΟΧΡΕΟΛΥΣΙΩΝ 3.740 Δ. ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΠΡΟΝΟΙΑΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΟΣΟ 1 Προνοιακά επιδόµατα 850 2 Μεταφορές µαθητών 150 Σύνολο 1.000 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ 4.740 ΕΕ.Τ.Α.Α. 5
Β. ΣΤΑΘΕΡΑ ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ 1. Εισαγωγή Με βάση το νέο τύπο προϋπολογισµού, τα έσοδα ταξινοµούνται σε έξι κύριες οµάδες, µε κριτήριο την προέλευσή τους, οι οποίες υποδιαιρούνται σε κατηγορίες, υποκατηγορίες και είδος εσόδου: Τακτικά έσοδα (κωδικός 0) Έκτακτα έσοδα (κωδικός 1) Έσοδα παρελθόντων οικονοµικών ετών (Π.Ο.Ε.), που βεβαιώνονται για πρώτη φορά (κωδικός 2) Εισπράξεις δανείων και απαιτήσεων από Π.Ο.Ε.(εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα, κατά το παρελθόν, τακτικά και έκτακτα έσοδα) - (κωδικός 3) Εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου ή τρίτων και επιστροφές χρηµάτων (κωδικός 4) Χρηµατικό υπόλοιπο προηγούµενης χρήσης (κωδικός 5) Τα έσοδα των Δήµων ταξινοµούνται σε δύο µεγάλες κατηγορίες, ίδια έσοδα και επιχορηγήσεις. Ως ίδια έσοδα χαρακτηρίζονται αυτά που επιβάλλονται, βεβαιώνονται και εισπράττονται από τους ίδιους τους Δήµους, ενώ στις επιχορηγήσεις περιλαµβάνονται οι Κ.Α.Π. για λειτουργικές δαπάνες, η ΣΑΤΑ για επενδύσεις, κάθε είδους τακτικές και έκτακτες επιχορηγήσεις από τον τακτικό προϋπολογισµό και το Π.Δ.Ε., καθώς και οι επιχορηγήσεις από τα Ε.Π. του ΕΣΠΑ. Μία τρίτη κατηγορία αφορά τα έσοδα από δάνεια. Οι κάθε είδους επιχορηγήσεις δεν περιλαµβάνονται στα σταθερά ίδια έσοδα των δή- µων Σταθερά ίδια έσοδα θεωρούνται τα ίδια έσοδα, τα οποία πρέπει να καλύπτουν ένα σηµαντικό τµήµα του σταθερού κόστους λειτουργίας των Δήµων. Συνεπώς στα σταθερά - ίδια έσοδα περιλαµβάνονται: ΕΕ.Τ.Α.Α. 6
Κ.Α.Ε. 01. Οµάδα εσόδων Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία (κυρίως έσοδα από µισθώµατα και από εκµετάλλευση ακίνητης περιουσίας και κοινοχρήστων χώρων) 02. Πρόσοδοι από κινητή περιουσία (τόκοι κεφαλαίων) 03. 04. 05. Έσοδα από τέλη και δικαιώµατα (κυρίως τέλη καθαριότητας - ηλεκτροφωτισµού και τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης για τους Δήµους χωρίς ΔΕΥΑ) Έσοδα από λοιπά τέλη και δικαιώµατα (κυρίως τέλη κοινόχρηστων χώρων, διαφήµισης, ακίνητης περιουσίας, διαµονής παρεπιδηµούντων, ακαθαρίστων ε- σόδων των κέντρων διασκέδασης, εστιατορίων κ.α., έσοδα νεκροταφείων κ.α.) Φόροι και εισφορές (κυρίως φόρος ηλεκτροδοτούµενων χώρων, εισφορές σε χρήµα, δηµοτικός φόρος Δωδεκανήσου κ.α.) 07. Λοιπά τακτικά έσοδα (διάφορα µισθώµατα, παράβολα κ.α.) 17 Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα 21. 32. Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά που εισπράττονται για πρώτη φορά (αναφέρονται σε ό- λες τις προηγούµενες οµάδες) Εισπρακτέα υπόλοιπα προηγούµενων οικονοµικών ετών (αναφέρονται σε όλες τις προηγούµενες οµάδες) ΕΕ.Τ.Α.Α. 7
Γ. Προσέγγιση σταθερών εσόδων δήµων έτους 2012 Για τις εκτιµήσεις ληφθήκαν υπόψη ττα υποβαλλόµενα στοιχεία των δήµων στην της «βάσης οικονοµικών δεδοµένων» του 2011 πουν τηρείται στην Ε.Ε.Τ.Α.Α. για το ΥΠ.ΕΣ. ΣΤΑΘΕΡΑ ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ 1 ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΑ ΤΕΛΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 1.050 2 ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ 640 3 ΕΣΟΔΑ ΑΠΌ ΠΟΕ 320 ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ 2.010 ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΚΑΠ 2.400 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ 4.410 ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΔΗΜΩΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΣΟΔΩΝ ΠΟΣΟ 1 Έσοδα από ακίνητη περιουσία 60 2 Έσοδα από κινητή περιουσία 20 3 Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα 1.050 4 Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών 280 5 Φόροι εισφορές 175 6 Λοιπά τακτικά έσοδα 30 7 Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα 75 8 Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά 220 Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα οικονοµικά 100 9 έτη ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΔΗΜΩΝ 2.010 ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΚΑΠ 2.400 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ 4.410 Σηµειώνεται ότι δεν συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα για επενδυτικές δαπάνες (ΣΑΤΑ επιχορηγήσεις ΕΣΠΑ κλπ) καθώς και δάνεια. ΕΕ.Τ.Α.Α. 8
Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1) Ο υπολογισµός του ανελαστικού κόστους λειτουργίας το 2011 έχει βασιστεί στα ταµειακά απολογιστικά στοιχεία του αντίστοιχου έτους. 2) Για το πραγµατικό ανελαστικό κόστος λειτουργίας είναι απαραίτητο να γίνει καταγραφή του ανελαστικού (σταθερού) κόστους λειτουργίας ανά δήµο µε το πραγµατικό και όχι τις ταµιακές πληρωµές. 3) Για την καταγραφή απαιτούνται : - Τεχνικό δελτίο καταγραφής τους ανελαστικού (σταθερού) κόστους λειτουργίας ανά Δήµο. - Διοργάνωση δύο ηµερίδων µε τους λογιστές των δήµων ή και µε άλλα στελέχη των οικονοµικών υπηρεσιών, στις οποίες θα αναλυθεί η έννοια και το περιεχόµενο του ανελαστικού κόστους λειτουργίας και στη συνέχεια - Συµπλήρωση των ερωτηµατολογίων από όλους τους Δήµους και προσέγγιση του πραγµατικού ανελαστικού κόστους λειτουργίας κάθε Δήµου και στο σύνολο της αυτοδιοίκησης. ΕΕ.Τ.Α.Α. 9