ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΑ ΤΙΡΑΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ 5, Rr. Deshmoret e 4 Shkurtit Sky Tower (10th Floor) Tel: 003554-228.980 Fax: 003554-228.979 E-Mail: ecocom-tirana@mfa.gr ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ (01/01 έως και 31/01/2007) Α Οικονομικά Νέα 1 Αύξηση εισαγωγών ηλεκτρικού ρεύματος από την αλβανική εταιρεία ηλεκτρισμού. 2 Κριτική στάση Παγκόσμιας Τράπεζας έναντι αλβανικής Κυβέρνησηςενεργειακή κρίση. 3 Περιβαλλοντική προστασία-αντιδράσεις κατοίκων Αυλώνα για την κατασκευή θερμοηλεκτρικού εργοστασίου. 4 Τα μεταναστευτικά εμβάσματα στηρίζουν την αλβανική οικονομία. 5 Αιτήματα συνομοσπονδίας αλβανικών βιομηχανιών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. 6 Αυξητική πορεία φορολογικών εσόδων Αλβανίας. 7 Έναρξη διαδικασίας ιδιωτικοποίησης ασφαλιστικής εταιρείας INSIG. 8 Ιδιωτικοποίηση εταιρείας τηλεπικοινωνιών Albtelecom. 9 Επαινετικά σχόλια Παγκόσμιας Τράπεζας για προσπάθειες αλβανικής Κυβέρνησης καταπολέμησης της διαφθοράς. Β Διεθνείς Διαγωνισμοί Επιμέλεια: Παναγιώτης Ζάραγκας Σύμβουλος Ο.Ε.Υ. Α Προϊστάμενος Γραφείου Ο.Ε.Υ. Τιράνων Τζανέτος Καραντζής Σύμβουλος Ο.Ε.Υ. Β Σπυρίδων Λιόντος Γραμματέας Ο.Ε.Υ. Α 1
Α. Οικονομικά Νέα 1. Αύξηση εισαγωγών ηλεκτρικού ρεύματος από την αλβανική εταιρεία ηλεκτρισμού. Σύμφωνα με ανακοινώσεις προς τον τύπο της αλβανικής εταιρείας ηλεκτρισμού KESH έχουν αυξηθεί οι εισαγωγές ρεύματος από τις γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κρίσιμη κατάσταση του ελλείμματος ηλεκτρικής ενέργειας. Συγκεκριμένα, οι εισαγωγές ανέρχονται σε 8,2 εκατομμ. KW ανά ώρα από 5-6 εκατομμ. KW τις προηγούμενες ημέρες και αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω στο ύψος των 10 εκατομμ. KW εντός της εβδομάδας. Εν τούτοις, οι διακοπές ρεύματος δεν πρόκειται να περιοριστούν διότι η εγχώρια παραγωγή ρεύματος θα μειωθεί ισόποσα προκειμένου να εξοικονομηθούν όσον είναι δυνατόν περισσότερο τα αποθέματα νερού της λίμνης Fierza η στάθμη των οποίων ήδη ευρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Η εγχώρια παραγωγή ρεύματος ανέρχεται σε 10 εκατομμ. KW ανά ώρα από 12 εκατομμ. KW τις προηγούμενες ημέρες και θα μειωθεί ακόμη περισσότερο σε 8 εκατομμ. KW ανά ώρα. Στο πλαίσιο αντιμετώπισης και διαχείρισης του ενεργειακού ελλείμματος της χώρας η αλβανική εταιρεία ηλεκτρισμού έχει επιβάλλει διακοπές ρεύματος που ανέρχονται σε 12 ώρες ημερησίως. Οι κρίσιμες υπηρεσίες όπως τα νοσοκομεία, οι δημόσιες υπηρεσίες, η αστυνομία κλπ. έχουν προτεραιότητα ως προς την παροχή ρεύματος εν τούτοις συχνά παρατηρείται η μη εξαίρεσή τους από τις διακοπές. Στο βόρειο τμήμα της χώρας οι διακοπές ρεύματος διαρκούν ακόμη περισσοτερο, ενώ στα Τίρανα κυμαίνονται συνήθως στο χρονικό εύρος των 5 ωρών. Το πρόβλημα στην παραγωγή ρεύματος εντοπίζεται στην εξάρτηση της χώρας από τα υπάρχοντα υδροηλεκτρικά εργοστάσια στο βόρειο τμήμα της χώρας, τα οποία παρουσιάζουν μειωμένη παραγωγή ρεύματος εξ αιτίας του απαρχαιωμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, της ανεπαρκούς συντήρησης και της μειωμένη βροχόπτωσης που έχει ως αποτέλεσμα την λειτουργία τους σε λιγότερο από το 50% της δυναμικότητάς τους. 2
2. Κριτική στάση Παγκόσμιας Τράπεζας έναντι αλβανικής Κυβέρνησης-ενεργαική κρίση. Η Παγκόσμια Τράπεζα προχώρησε στην άσκηση κριτικής προς την κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού της Αλβανίας KESH σχετικά με την πρόβλεψη και διαχείριση της ενεργειακής κρίσης που έχει πλήξει την χώρα. Σε δηλώσεις του ο εκπρόσωπος της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Αλβανία κ. Nadir Μοhammed επεσήμανε ότι οι δείκτες της εταιρείας επιδεινώθηκαν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2006, με απότοκο συνέπεια την ανάσχεση της ροής επενδύσεων εκ μέρους των δωρητών προς αυτόν τον τομέα. Συμπληρώνοντας τόνισε ότι ο τρόπος με τον οποίο διοικείται η εταιρεία ηλεκτρισμού είναι ευθύνη της Κυβέρνησης, εφόσον η KESH είναι κρατική εταιρεία η οποία υποχρεούται να παρέχει τις υπηρεσίες της προς το κοινό. Μεταξύ των υπηρεσιών αυτών συμπεριλαμβάνονται οι εισαγωγές ρεύματος την κατάλληλη χρονική στιγμή, η τοποθέτηση μετρητών για την σωστή καταγραφή των λογαριασμών των καταναλωτών, καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων προς αποφυγή της υφιστάμενης ενεργειακής κρίσης. Η Παγκόσμια Τράπεζα καθώς και άλλοι δωρητές είχαν θέσει στόχους προς την KESH αναφορικά με την συλλογή των πληρωμών από τους καταναλωτές και την μείωση των απωλειών του δικτύου κατά την μεταφορά των ποσοτήτων ενέργειας, τους οποίους δεν μπόρεσε να εκπληρώσει. Σύμφωνα με τον κ. Nadir Μοhammed, παρόλο που τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια η KESH είχε εμφανίσει ικανοποιητική πρόοδο, το προηγούμενο έτος και κυρίως το δεύτερο εξάμηνο, χρονικό διάστημα κατά το οποίο ήδη είχε εμφιλοχωρήσει η κυβερνητική αλλαγή, η κατάσταση επιδεινώθηκε και επέριψε προς τούτο ευθύνες προς την αλβανική Κυβέρνηση η οποία δεν κατάφερε να ασκήσει ικανοποιητικό έλεγχο στον τρόπο διοίκησης της εταιρείας. Η ανωτέρω θέση του επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας συγκλίνει με τις αντίστοιχες θέσεις της αντιπολίτευσης, που επιρρίπτει ευθύνες στην Κυβέρνηση για τους ανεπαρκείς χειρισμούς αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης για τους οποίους πρόσφατα διοργάνωσε συγκέντρωση 3
διαμαρτυρίας έξω από το Πρωθυπουργικό Μέγαρο. 3. Περιβαλλοντική προστασίααντιδράσεις κατοίκων Αυλώνα για την κατασκευή θερμοηλεκτρικού εργοστασίου. Η Συμμαχία Πολιτών για την Προστασία και Ανάπτυξη του Κόλπου της Αυλώνας σε διακήρυξη που εξέδωσε δήλωσε την αποφασιστικότητά της να εμποδίσει την κατασκευή τριών ενεργειακών έργων για περιβαλλοντικούς λόγους αν δεν προηγηθεί η διεξαγωγή τοπικού εγκριτικής μορφής δημοψηφίσματος. Στη διακήρυξη η Συμμαχία επισημαίνει ότι μετά την αμοιβαία ανταλλαγή κατηγοριών μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης σχετικά με τα αίτια της ενεργειακής κρίσης που πλήττει την χώρα, τα δύο κυριώτερα πολιτικά κόμματα έχουν αναδείξει ως λύση στο πρόβλημα την κατασκευή θερμοηλεκτρικού εργοστασίου στην Αυλώνα. Το θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο αποτελεί ένα από τα τρία μείζονα έργα που πρόκειται να προωθηθούν στην περιοχή μαζί με τον αγωγό πετρελαίου AMBO και τον τερματικό σταθμό καυσίμων. Η Συμμαχία επεσήμανε ότι παρότι η Κυβέρνηση εξέδωσε την άδεια για τον αγωγό AMBO και την περιβαλλοντική άδεια για κατασκευή του τερματικού σταθμού καυσίμων εκκρεμεί η έγκριση του Ρυθμιστικού Συμβουλίου του Δήμου Αυλώνας. Σημειωτέον ότι η παραπάνω έγκριση έχει χαρακτηρισθεί ως έγκλημα από τα μέλη του Συμβουλίου. Η Συμμαχία δήλωσε ότι δεν είναι αντίθετη ως θέση αρχής στην κατασκευή του θερμοηλεκτρικού εργοστασίου αλλά αυτό πρέπει χωροταξικά να τοποθετηθεί σε άλλη περιοχή ώστε να εναρμονίζεται με το εγκεκριμένο από την Κυβέρνηση χωροταξικό σχέδιο του 1996. Παράλληλα, έγινε γνωστό ότι ο επικεφαλής της Συμμαχίας παραιτήθηκε από την θέση του επειδή θα κατέλθει ως υποψήφιος του κυβερνώντος κόμματος στις επερχόμενες τοπικές εκλογές. 4. Τα μεταναστευτικά εμβάσματα στηρίζουν την αλβανική οικονομία. Η Παγκόσμια Τράπεζα σε έκθεσή της επισημαίνει ότι τα εμβάσματα των μεταναστών έχουν καταστεί μία από τις σημαντικότερες πηγές εισοδήματος για την Αλβανία. Για το έτος 2004 η Αλβανία κατετάγη δέκατη διεθνώς στη σχετική λίστα ως προς τα εμβάσματα που δέχεται από τοεξωτερικό. 4
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα τα εμβάσματα χρησιμεύουν ως κύρια πηγή συναλλαγματικών διαθεσίμων για τις χώρες της περιοχής. Ειδικά για την Αλβανία συνεισφέρουν κατά πολύ στην χρηματοδότηση του διαρκώς αυξανόμενου εμπορικού ελλείμματος από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και υπολογίζεται ότι καλύπτουν πάνω από το 70%. Αντιθέτως η εισαγωγή συναλλάγματος από άλλες πηγές παρέμεινε περιορισμένη παρά την σχετική αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων. Τα εμβάσματα αυξάνουν το εθνικό εισόδημα και την ζήτηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης το μεγαλύτερο ποσοστό των εμβασμάτων χρησιμοποιούνται για την χρηματοδότηση της κατανάλωσης τροφίμων και ειδών ρουχισμού και ένα μικρότερο για υπηρεσίες εκπαίδευσης και αποταμίευση. Μόνο ένα περιορισμένο ποσοστό, περίπου 5%, κατευθύνεται στην χρηματοδότηση επενδύσεων. Ο μεγαλύτερος όγκος των εμβασμάτων κατευθύνεται προς τις υπό ανάπτυξη περιοχές της βόρειας Αλβανίας καθώς και στις άλλες αγροτικές περιοχές οι οποίες είναι και οι περιοχές προέλευσης των μεταναστών. 5. Αιτήματα συνομοσπονδίας αλβανικών βιομηχανιών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Η Συνομοσπονδία Αλβανικών Βιομηχανιών σε ανακοίνωσή της εξέθεσε τα αιτήματα και τις προτάσεις της για την ενεργειακή κρίση που πλήττει την χώρα. Σύμφωνα με την Συνομοσπονδία η παρούσα κατάσταση επιδεινώνει την ανταγωνιστικότητα των αλβανικών βιομηχανιών αφού προκαλεί εκτεταμένες διακοπές ρεύματος με αποτέλεσμα να διακόπτουν μερικώς ή ολικώς την λειτουργία τους ή να αναγκάζονται να χρησιμοποιούν εναλλακτικές πηγές υψηλού κόστους, με συνέπεια να αυξάνεται το τελικό κόστος παραγωγής των εγχώριων προϊόντων. Η Συνομοσπονδία προτείνει δέσμη μέτρων προς την αλβανική Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η υιοθέτηση το συντομότερο δυνατόν του σχεδίου νόμου για τις παραχωρήσεις δημόσιας περιουσίας σε ιδιώτες και τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτών, ώστε να καταστεί δυνατή η ανάληψη επενδύσεων για την κατασκευή νέων θερμοηλεκτρικών και υδροηλεκτρικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. 5
Η Συνομοσπονδία θεωρεί περιττή απώλεια χρόνου την αναστολή υιοθέτησης του νέου νόμου για ένα έτος εξ αιτίας της ανάμιξης στη σχετική διαδικασία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ζητεί επίσης την επιτάχυνση των διαδικασιών για την μερική ή ολική ιδιωτικοποίηση των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και την παραχώρησή τους σε επιχειρηματικά σχήματα απαρτιζόμενα από εγχώριες και διεθνείς εξειδικευμένες εταιρείες. Ακολούθως, έθεσε ως προτεραιτότητα την αναγκαιότητα υιοθέτησης των διεθνών προτύπων αναφορικά με την ανάληψη και κατασκευή ενεργειακών έργων, την απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς καθώς και την παρέμβαση του κρατικών εταιρειών στην αγορά καυσίμων προς περιορισμό του κόστους. Επισημαίνεται ότι οι επιχειρήσεις είναι οι κύριοι πληρωτές των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος με το ποσοστό να ανέρχεται σε 97%, ενώ μόλις πρόσφατα η κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού KESH έθεσε σε εφαρμογή εκτεταμένο πρόγραμμα τοποθέτησης μετρητών κατανάλωσης και συλλογής πληρωμών από τους οικιακούς καταναλωτές. 6. Αυξητική πορεία φορολογικών εσόδων Αλβανίας. Σύμφωνα με δηλώσεις προς τον τύπο του Υπουργού Οικονομικών κ. Ridvan Boda και του Γενικού Διευθυντή Φορολογίας κ. Alfred Prifti τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν το έτος 2006 σε 116 δις Λεκ (1,247 δις Δολ. ΗΠΑ) αυξημένα κατά 11% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ο κ. Prifti απέδωσε την καλή πορεία των εσόδων στην επιτυχή φορολογική ιδαχείριση και την μείωση της φοροδιαφυγής. Επεσήμανε ότι παρόλο που η αρμόδια υπηρεσία επέτυχε στην εκπλήρωση των στόχων της εν τούτοις παραμένουν πολλά προβλήματα τα οποία θα πρέπει να επιλυθούν. Οι μεταρυθμίσεις των φορολογικών υπηρεσιών θα συνεχιστούν, σε συνέχεια σχετικής συμφωνίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ώστε να εναρμονιστεί ο τρόπος λειτουργίας τους με τα διεθνώς ισχύοντα. Ανακοίνωσε επίσης ότι το παρελθόν έτος ενεγράφησαν στα φορολογικά μητρώα 17 χιλιάδες νέες επιχειρήσεις έναντι 5 χιλιάδων το προηγούμενο έτος, ενώ 45 χιλιάδες νέοι εργαζόμενοι ενεγράφησαν στα αντίστοιχα μητρώα κοινωνικής ασφάλισης. 6
Ο Υπουργός Οικονομικών σημείωσε με έμφαση την καλή πορεία που παρουσίασαν τα δημόσια έσοδα αλλά παράλληλα αναφέρθηκε και αυτός στα οργανωτικά προβλήματα που παραμένουν και πρέπει να αντιμετωπιστούν καθώς και σε φαινόμενα πλημμελούς άσκησης των καθηκόντων τους που οδήγησε στην αλλαγή των επικεφαλής ορισμένων υπηρεσιών του Υπουργείου. 7. Έναρξη διαδικασίας ιδιωτικοποίησης ασφαλιστικής εταιρείας INSIG. Σύμφωνα με δηλώσεις προς τον τύπο του Υπουργού Οικονομικών κ. Ridvan Bode η κρατική ασφαλιστική εταιρεία INSIG πρόκειται να ιδιωτικοποιηθεί εντός του τρέχοντος έτους. Η αλβανική Κυβέρνηση θεωρεί την εταιρεία INSIG ως ιδιαίτερα σημαντική και γι αυτό προτιμά την πώληση σε ξένο στρατηγικό επενδυτή ο οποίος θα είναι αναγνωρισμένου κύρους διεθνής ασφαλιστική εταιρεία με εμπειρία σε αυτόν τον τομέα, μη εγκατεστημένη στην Αλβανία και που θα έχει την αναγκαία τεχνογνωσία και τα επαρκή επενδυτικά κεφάλαια για την ανάπτυξη της εταιρείας αλλά και της αλβανικής ασφαλιστικής αγοράς. Το τίμημα της εξαγοράς του μεριδίου μετοχών που κατέχει η αλβανική Κυβέρνηση και το οποίο ανέρχεται στο 61% θα καθοριστεί από διεθνή χρηματοοικονομικό οίκο. Το υπόλοιπο 39% το κατέχουν από τριετίας το IFC (International Finance Corporation) της Παγκόσμιας Τράπεζας και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) με ποσοστό 19,5% έκαστος. Σε περίπτωση αποτυχίας του εγχειρήματος θα εφαρμοστεί η διαδικασία της δημόσιας προσφοράς σε αλβανικές ιδιωτικές εταιρείες για την αγορά πακέτου των μετοχών και επέκεινα πώληση όσων απομείνουν μέσω του Χρηματιστηρίου Αξιών των Τιράνων. Σήμερα λειτουργούν στην αλβανική αγορά εννέα ασφαλιστικές εταιρείες εγχώριων συμφερόντων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία για τους δέκα πρώτους μήνες του 2006 που έδωσε στη δημοσιότητα η αλβανική Αρχή Εποπτείας Ασφαλιστικών Εταιρειών η INSIG κατείχε το 42,51% του τομέα ασφαλειών ζωής και κατετάγη πρώτη, ενώ στον τομέα των υπόλοιπων ασφαλειών κατέχει το 7
17,4% και ευρίσκεται στην τρίτη θέση. 8. Ιδιωτικοποίηση εταιρείας τηλεπικοινωνιών Albtelecom. Σύμφωνα με δηλώσεις προς τον τύπο του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας, Εμπορίου και Ενέργειας κ. Gjergj Bojaxhi η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της κρατικής εταιρείας σταθερής τηλεφωνίας Albtelecom θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2007. Συμπλήρωσε ότι η διαδικασία θα είχε ήδη περατωθεί αν δεν προέκυπτε η πρόσφατη έντονη ενεργειακή κρίση στη χώρα. Οι διαπραγματεύσεις ευρίσκονται πλέον σε προχωρημένο στάδιο και μία από τις στρατηγικού χαρακτήρα επιχειρήσεις της Αλβανία πρόκειται να περάσει υπό τον έλεγχο ξένων επενδυτών και συγκεκριμένα της τουρκικής εταιρείας Turkish Calik Group. Το τίμημα της εξαγοράς ανέρχεται σε 120 εκατομμ. Ευρώ και το ποσό πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία συμπληρωματικού κρατικού προϋπολογισμού, αφού δεν είχε εγγραφεί ως έσοδο στις προβλέψεις του τακτικού προύπολογισμού για το έτος 2007. Η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της εταιρείας Albtelecom ξεκίνησε πριν ενάμισυ χρόνο από την προηγούμενη Κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος και έπειτα από διεθνή διαγωνισμό η εταιρεία κατακυρώθηκε στους Τούρκους πλειοδότες. Η επόμενη Κυβέρνηση όμως του Δημοκρατικού Κόμματος ακύρωσε το συμβόλαιο πώλησης επικαλούμενη παρατυπίες κατά την διενέργεια του διαγωνισμού. Επακολούθησε έλεγχος από την διεθνή ελεγκτική εταιρεία Deloitte και κατόπιν νέες διαπραγματεύσεις μεταξύ Κυβέρνησης και αναδόχων. Η συμφωνία πώλησης της Albtelecom, η οποία είναι η μοναδική εταιρεία σταθερής τηλεφωνίας στην Αλβανία, προβλέπει επίσης την παροχή τρίτης άδειας κινητής τηλεφωνίας στον αγοραστή γεγονός που αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα στην εγχώρια αγορά κινητής τηλεφωνίας. 9. Επαινετικά σχόλια Παγκόσμιας Τράπεζας για προσπάθειες αλβανικής Κυβέρνησης καταπολέμησης της διαφθοράς. Πραγματοποιήθηκε στα Τίρανα συνάντηση μεταξύ αξιωματούχων της αλβανικής Κυβεέρνησης, αντιπροσωπείας της Παγκόσμιας Τράπεζας και δωρητών. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης η επικεφαλής της Παγκόσμαις Τράπεζας για την Νοτιοανατολική 8
Ευρώπη κα Ορσαλία Καλαντζοπούλου επαίνεσε τις προσπάθειες που καταβάλλει η Κυβέρνηση για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην χώρα. Σύμφωνα με την ίδια, έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός βελτιώσεων σε πολλούς τομείς, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα έχει συμβάλλει με την παροχή τεχνογνωσίας για την εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση, την δικαιοσύνη και τις κρατικές επιχειρήσεις, ενώ ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η αποφασιστικότητα που επιδεικνύει η Κυβέρνηση για πάταξη της διαφθοράς. B. Διεθνείς Διαγωνισμοί Μέχρι την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού έτους 2007 από το αλβανικό Κοινοβούλιο δεν δημοσιεύονται διαγωνισμοί του αλβανικού δημοσίου. 9