Νέα Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Επισκόπηση των Κωδίκων σύµφωνα µε τηνπρόταση της ΡΑΕ Π. Κάπρος, Πρόεδρος ΡΑΕ
Εκτίµηση εξελίξεων µετά τον Ν. 375/2003 Θετική εξέλιξη η θέσπιση του νέου νόµου για την αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, παρά το γεγονός ότι επέρχονται αποσπασµατικές και µικρές αλλαγές Χαµένη ευκαιρία: Το προσχέδιο νόµου που εισηγήθηκε η ΡΑΕ τον Ιούλιο του 2002 περιελάµβανε ολοκληρωµένη µείζονα αναµόρφωση της αγοράς Περαιτέρω, η νέαοδηγία54/2003/εκ καθιστά αναγκαία νέα τροποποίηση του νόµου για τον ηλεκτρισµό Ωστόσο, ο Ν. 375/2003 παρέχει εξουσιοδοτήσεις ώστε µε τους νέους Κώδικες και τους Κανονισµούς να επέλθει σηµαντική πρόοδος για την αγορά Σε αυτόν τον στόχο αποβλέπει η πρόταση της ΡΑΕ που παρουσιάζεται σήµερα 2
Η πρόταση της ΡΑΕ για τους νέους Κώδικες Εντός των ηµερών τίθενται σε δηµόσια διαβούλευση
Περιεχόµενα των νέων Κωδίκων 4. Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός 2. Προετοιµασία Κατανοµής Φορτίου 3. Κατανοµή Φορτίουσεπραγµατικό χρόνο 4. Μέτρηση Παραγωγής και Κατανάλωσης 5. ιευθέτηση Αποκλίσεων και Κοινό Ταµείο 6. Μηχανισµός ιασφάλισης Επάρκειας Ισχύος Τα λοιπά τµήµατα των Κωδίκων παραµένουν αµετάβλητα
Α. Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός (ΗΕΠ) Ηµέρα Κατανοµής Συµµετέχοντες ΗΕΠ Προµηθευτές, Αυτοπροµηθευόµενοι Πελάτες, Εξαγωγείς (Εκπρόσωποι Φορτίου) Παραγωγοί, Εισαγωγείς Σύµβαση συµµετοχής στον ΗΕΠ Υποχρεωτική συµµετοχή στον ΗΕΠ Παραγωγοί για έγχυση της ενέργειας που παράγουν Προµηθευτές και Αυτοπροµηθευόµενοι Πελάτες για απορρόφηση της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ελλάδα υνητική συµµετοχή στον ΗΕΠ Προµηθευτές και Πελάτες για εισαγωγές και Προµηθευτές για εξαγωγές Αντλητικές Μονάδες 5
Πράξεις συµµετοχής στον ΗΕΠ 6 ηλώσεις Φορτίου για την επόµενη ηµέρακατάτηβούληση του Συµµετέχοντος Μη Τιµολογούµενες ηλώσεις για κατανάλωση στην Ελλάδα Τιµολογούµενες ηλώσεις για εξαγωγές και άντληση Προσφορές Έγχυσης για την επόµενη ηµέρακατάτη βούληση του Συµµετέχοντος υπό ρυθµιστικούς περιορισµούς Τιµολογούµενες Προσφορές Έγχυσης για κάθε Κατανεµόµενη Μονάδα Παραγωγής Τιµολογούµενες Προσφορές Έγχυσης για Εισαγωγές Μη Τιµολογούµενες Προσφορές Έγχυσης για ΑΠΕ και υποχρεωτική παραγωγή υδροηλεκτρικών (από τον ιαχειριστή του Συστήµατος) Οι Τιµολογούµενες Προσφορές και ηλώσεις έχουν δέκα βήµατα ποσότητας ενέργειας και τιµής
Ρυθµιστικοί περιορισµοί 7. Οι Προσφορές Έγχυσης υποβάλλονται υποχρεωτικά και χωριστά για κάθε Μονάδα Παραγωγής 2. Υποχρέωση του Παραγωγού να υποβάλλει Προσφορά για το σύνολο της ισχύος της Μονάδας 3. Ητιµή ενέργειαςκάθεβήµατος πρέπει να είναι µεγαλύτερη από το λειτουργικό κόστος, µε εξαίρεσητοπρώτοβήµα, που δεν είναι δυνατόν να υπερβαίνει το 30% της ενέργειας 4. Ητιµή ενέργειαςκάθεβήµατος πρέπει να είναι µικρότερη της ιοικητικά οριζόµενης τιµής 5. Υποχρεωτική υποβολή ηλώσεων Μη ιαθεσιµότητας και έλεγχος αυτών 6. Υποχρεωτική υποβολή ηλώσεων Φορτίου σε συσχετισµό µε την εκπροσώπηση των Πελατών
Επίλυση ΗΕΠ & Πρόγραµµα ΗΕΠ Επίλυση ΗΕΠ µέσω γραµµικού προγραµµατισµού που ελαχιστοποιεί τη δαπάνη για την αντιστοίχηση του Φορτίου προς απορρόφηση µε το Φορτίο προς έγχυση Λαµβάνονται υπόψη περιορισµοί ανόδου και καθόδου φορτίου Μονάδων και διαχείρισης υδάτινων λεκανών Η Επίλυση ΗΕΠ προσδιορίζει Την Οριακή Τιµή του Συστήµατος για κάθε ώρα της Ηµέρας Κατανοµής, η οποία αντιστοιχεί στην υψηλότερη τιµή βαθµίδος Προσφοράς Έγχυσης που εντάσσεται στο Πρόγραµµα ΗΕΠ 8 Το Πρόγραµµα ΗΕΠ, το οποίο περιλαµβάνει το Πρόγραµµα Φόρτισης Μονάδων και εξυπηρέτησης των Τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου
Εκκαθάριση Συναλλαγών ΗΕΠ 9 Κάθε Προσφορά Έγχυσης που εντάσσεται στο Πρόγραµµα ΗΕΠεισπράττειστηνΟριακήΤιµή τουσυστήµατος Κάθε ήλωση Φορτίου που εντάσσεται στο Πρόγραµµα ΗΕΠ πληρώνει στην Οριακή Τιµή τουσυστήµατος Οι χρεώσεις και πιστώσεις των Λογαριασµών των Συµµετεχόντων ολοκληρώνονται αυθηµερόν Μέσω χρηµατοπιστωτικού ιδρύµατος διασφαλίζεται κάλυψη τυχόν ελλείµµατος των συναλλαγών Προµηθευτής που τυχόν παρουσιάζει έλλειµµα στον λογαριασµό του διαγράφεται από τον ΗΕΠ Αυτοπροµηθευόµενος Πελάτης ή Εξαγωγές που τυχόν παρουσιάζουν έλλειµµα στονλογαριασµό τουςδεν τροφοδοτούνται
Β. Προετοιµασία κατανοµής φορτίου 0 Πρόβλεψη ζήτησης και αξιολόγηση Προγράµµατος ΗΕΠ από τον ιαχειριστή του Συστήµατος Προγραµµατισµός εφεδρειών και ειδοποίηση παρόχων Συµβάσεις εφεδρείας Συµβάσεις µε Μονάδες σε ψυχρή εφεδρεία Προγραµµατισµός χρήσης επικουρικών υπηρεσιών και ειδοποίηση παρόχων Νέα και Οριστική Επίλυση ΗΕΠ λίγο πριν από την Ηµέρα Κατανοµής Λαµβάνονται υπόψη τυχόν περιορισµοί του Συστήµατος Μεταφοράς
Γ. Κατανοµή Φορτίου σε πραγµατικό χρόνο Έκδοση, καταγραφή και διαχείριση Εντολών Κατανοµής σε πραγµατικό χρόνο Εντολές επικουρικών υπηρεσιών Προσαρµογές Προγράµµατος ΗΕΠ ιαχείριση τυχόν έκτακτων καταστάσεων Καταγραφή της πραγµατικής διαθεσιµότητας των Μονάδων Ηλεκτρονικό σύστηµα καταγραφής και παρακολούθησης του Συστήµατος σε πραγµατικό χρόνο
. Μέτρηση παραγωγής και κατανάλωσης 2 Καθορισµός των Μετρητών και Κατηγοριών Μετρητών για τους οποίους είναι υπεύθυνος ο ιαχειριστής του Συστήµατος Σχέσεις µε τον ιαχειριστή του ικτύου και οριοθέτηση ευθυνών Πίνακας Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Φορτίου Πίνακας Αντιστοίχησης Μετρητών και Μονάδων Παραγωγής Πίνακας Αντιστοίχησης Μετρητών και ιασυνδέσεων Ηµερήσιες δηλώσεις εκπροσώπησης Μετρητών από τους Εκπροσώπους Φορτίου
Ε. ιευθέτηση Αποκλίσεων και Κοινό Ταµείο 3 Υπολογισµός Αποκλίσεων Φορτίου Έγχυσης ή Απορρόφησης χωριστά για κάθε Συµµετέχοντα Κατά ήλωση Φορτίου και Μετρητή Κατά Μονάδα Παραγωγής Κατά ιασύνδεση ιάκριση µεταξύ Αποκλίσεων Προσφοράς-Ζήτησης (Ενέργειας) και Επιβεβληµένων Μεταβολών Παραγωγής Καθορισµός κατά ώρα Οριακής Τιµής ιευθέτησης Αποκλίσεων για τις Αποκλίσεις Προσφοράς-Ζήτησης, που αντανακλά την υψηλότερη τιµή ενέργειας που απαιτήθηκε για την διευθέτηση των Αποκλίσεων Ισχύος Αποζηµίωση Επιβεβληµένων Μεταβολών Παραγωγής σύµφωνα µε το λειτουργικό κόστος Οικονοµική εκκαθάριση των Αποκλίσεων, έτσι ώστε κατά το δυνατόν ο υπαίτιος της απόκλισης να υφίσταται το κόστος Ανάκτηση του κόστους Επικουρικών Υπηρεσιών και Ειδικών Κοινών Ταµείων µέσω του Λογαριασµού Προσαυξήσεων µε πληρωµές κατ αναλογία της ενέργειας που απορροφάται από το Σύστηµα
Στ. Μηχανισµός ιασφάλισης Επάρκειας Ισχύος 4 Μελέτη Επάρκειας Ισχύος από τον ιαχειριστή του Συστήµατος κάθε δύο έτη σε κυλιόµενη βάση σύµφωνα µε λεπτοµερείς προδιαγραφές που εγκρίνονται από τη ΡΑΕ Καθορισµός Συντελεστών Περιθωρίου Εφεδρείας µε βάσητημελέτη και άλλες πληροφορίες κατόπιν έγκρισης ΡΑΕ - Οι Συντελεστές αυτοί προσδιορίζουν την υποχρέωση επάρκειας διαθεσιµότητας ισχύος των προµηθευτών Έτος Αξιοπιστίας Υπολογισµός υποχρέωσης διαθεσιµότητας ισχύος των Προµηθευτών για κάθε Ηµέρα Κατανοµής σύµφωνα µε τηναιχµή ζήτησης των Πελατών τους κατά το προηγούµενο Έτος Αξιοπιστίας προσαυξηµένο µε τον Συντελεστή Περιθωρίου Εφεδρείας και αναµενόµενης αύξησης της ζήτησης. Οι Πελάτες του Προµηθευτή κατά την Ηµέρα Κατανοµής προσδιορίζονται σύµφωνα µε τον Πίνακα Αντιστοίχησης Μετρητών και Εκπροσώπων Φορτίου. Η ίδια υποχρέωση υπολογίζεται για τους Αυτοπροµηθευόµενους Πελάτες και τις Εξαγωγές.
Μηχανισµός Απόδειξης διαθεσιµότητας ισχύος 5 Αποδεικτικά ιαθεσιµότητας Ισχύος Τύπος: MW για Μονάδα και για Έτος Αξιοπιστίας Εκδίδονται από Παραγωγούς, χωριστά για κάθε Μονάδα και για το σύνολο της ισχύος Ειδικές προϋποθέσεις πέραν της άδειας παραγωγής για µονάδες υπό κατασκευή Ειδικές ρυθµίσεις για υδροηλεκτρικές µονάδες Συµβάσεις ιαθεσιµότητας Ισχύος (Σ Ι) Τύπος σύµφωνα µε τονκώδικα Καταχώρηση σε ειδικό µητρώο και αποθετήριο που τηρεί ο ιαχειριστής του Συστήµατος Αντισυµβαλλόµενος: Εκπρόσωπος Φορτίου Μεταβίβαση χωρίς εµπόδια σε άλλο Εκπρόσωπο Φορτίου Πλήρης αποδέσµευση από οικονοµικές συµφωνίες
Μηχανισµός Απόδειξης διαθεσιµότητας ισχύος 6 Ο ιαχειριστής του Συστήµατος προσδιορίζει δείκτες πραγµατικής διαθεσιµότητας των Μονάδων κατά Ηµέρα Κατανοµής, µε βάσητις ηλώσεις Μη ιαθεσιµότητας και την ανταπόκριση των Μονάδων στις Εντολές Κατανοµής Οι Συµβάσεις ιαθεσιµότητας Ισχύος αποδεικνύουν τόση διαθεσιµότητα ισχύος, όση η πραγµατική διαθεσιµότητα που µετράται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος Οι παραγωγοί και οι Εκπρόσωποι Φορτίου δύνανται να συνάπτουν ελευθέρως εµπιστευτικές οικονοµικές συµφωνίες που αναφέρονται στις Συµβάσεις ιαθεσιµότητας Ισχύος. Αντίστοιχα, κατά τη µεταβίβαση Συµβάσεων ιαθεσιµότητας Ισχύος σε νέο Εκπρόσωπο Φορτίου, επιτρέπεται η σύναψη εµπιστευτικών οικονοµικών συµφωνιών, που σε καµία περίπτωση δεν δύνανται να επηρεάσουν το κύρος των Σ Ι ή της µεταβίβασης αυτών Ο Κώδικας τυποποιεί εθελοντική Σύµβαση ιαφορών για τις οικονοµικές συµβάσεις
Προαγορά Σ Ι από τον ιαχειριστή του Συστήµατος 7 Με βάση την Μελέτη Επάρκειας Ισχύος και µόνον όταν διαπιστώνεται µελλοντικός κίνδυνος ανεπάρκειας ισχύος, που δεν αναµένεται να καλυφθεί από επιχειρηµατικές πρωτοβουλίες των Παραγωγών, ο ιαχειριστής του Συστήµατος δύναται κατόπιν διαγωνισµού να προβαίνει σε προαγορά Σ Ι, οι οποίες αντιστοιχούν σε νέες Μονάδες Η προαγορά Σ Ι γίνεται για λογαριασµό τωνµελλοντικών προµηθευτών και πελατών, στους οποίους ο ιαχειριστής οφείλει να µεταβιβάσει τις Σ Ι το συντοµότερο δυνατόν Η προαγορά παρέχει την ελάχιστη απαιτούµενη ασφάλεια εσόδων για τις νέες Μονάδες και έτσι διευκολύνει την χρηµατοδότησή τους, ενώ δεν παρέχει καµιά κάλυψη για τον επιχειρηµατικό κίνδυνο που συνδέεται µε τα ίδια κεφάλαια της επένδυσης. εν παρέχεται σύµβαση αγοράς της ενέργειας που θα παράγεται από τις νέες µονάδες, αλλά απλώς µερική κάλυψη της ανάκτησης τµήµατος του επενδυτικού κόστους. Έτσι, δεν στρεβλώνεται η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ διασφαλίζεται η επέκταση του παραγωγικού δυναµικού. Ακριβώς για το σκοπό αυτό, η κάλυψηλαµβάνει τη µορφή εγγύησης σχετικά µε ταέσοδα της νέας µονάδας στο πλαίσιο του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού, στον οποίο η νέα Μονάδα συµµετέχει κατά τρόπο ισότιµο µε άλλες µονάδες. Εφόσον η Μελέτη Επάρκειας Ισχύος διαπίστωσε την έλλειψη ισχύος και οι νέες µονάδες που καλύπτονται από προαγορά Σ Ι είναι επακριβώς όσες απαιτούνται, ο όλος σχεδιασµός διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξει πρόβληµα ανάκτησης του επενδυτικού κόστους µέσω του ΗΕΠ και εποµένως ο ιαχειριστής του Συστήµατος δεν θα χρειασθεί να καταβάλλει πληρωµές στον νέο παραγωγό. Ο µόνος κίνδυνος για τον µηχανισµό αυτόν, είναι η τυχόν επέκταση (χωρίς τα Σ Ι) του παραγωγικού δυναµικού της επιχείρησης µε δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Ο κίνδυνος αυτός πρέπει να αποφευχθεί µε κατάλληλη ρυθµιστική παρέµβαση, ώστε να µην επιτραπεί η επέκταση της δεσπόζουσας θέσης.
Πώληση Σ Ι από τον ιαχειριστή του Συστήµατος 8 Προκειµένου να διευκολύνει την αγορά µεταβίβασης των Συµβάσεων ιαθεσιµότητας Ισχύος, ο ιαχειριστής του Συστήµατος προβαίνει σε πλειοδοτική πώληση των εξής Σ Ι: Σ Ι τις οποίες του εµπιστεύονται Παραγωγοί προκειµένου να µεταβιβασθούν προς άλλους προµηθευτές µε τους καλύτερους όρους Σ Ι τις οποίες τυχόν έχει προαγοράσει ο ίδιος ο ιαχειριστής του Συστήµατος Σε κάθε περίπτωση η εφαρµογή της τυποποιηµένης Σύµβασης ιαφορών ως υποκείµενης της Σ Ι, εφόσον το επιθυµεί ο Παραγωγός, θα διευκολύνει την πώλησή της γιατί την καθιστά έτσι πιο ελκυστική. Γιατολόγοαυτόητυποποιηµένη Σύµβαση ιαφορών συνοδεύει και κάθε Σ Ι το οποίο έχει τυχόν προαγοράσει ο ιαχειριστής όταν αυτό πωλείται. Για κάθε Σ Ι που δηµοπρατείται ο Παραγωγός ορίζει κατώτερη τιµή πώλησης. Προβλέπονται δηµοπρασίες Σ Ι είτε σε ατοµική βάση είτε οµαδικά όταν οι Σ Ι είναι τυποποιηµένες. Οι εισπράξεις από τη δηµοπράτηση των Σ Ι µεταφέρονται εξ ολοκλήρου στους αντίστοιχους Παραγωγούς.
Η ΡΑΕ πιστεύει ότι το νέο πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συνοδευόµενο και µε αντίστοιχα µέτρα στον τοµέα του φυσικού αερίου, διασφαλίζει την οµαλή µετάβαση στον ανταγωνισµό αλλά και την επάρκεια ισχύος Απαιτείται όµως ταχύτητα και αποφασιστικότητα για τις σχετικές επιλογές. Απαιτείται επίσης αποδέσµευση του διαλόγου και των αποφάσεων από την αντιπαράθεση πολιτικού ή συντεχνιακού χαρακτήρα η οποία δυστυχώς κυριαρχεί την κρίσιµη αυτή στιγµή.