ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΒΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 13 Βιο-τουρισμός νέα προοπτική για το μέλλον Ο βιο-τουρισμός προστατεύει το περιβάλλον και τον πολιτισμό Βιο-τουρισμός και οικονομική ανάπτυξη επαναξιολόγηση της έννοιας του κέρδους Καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια Πράσινος Μισθός αναστροφή της ανεργίας και αναβάθμιση του περιβάλλοντος Βιο-εκπαίδευση ο πυρήνας της «πράσινης κοινωνίας» Τουριστικοί φορείς οι διπλωμάτες της τρίτης χιλιετίας Ο ρόλος της βιο-διπλωματίας Βιο-θεώρηση της τεχνολογίας η ιστορική και πολιτιστική προσφορά της Ελλάδας προοπτικές δωδεκάμηνου τουρισμού Δελφοί Διπλωματία Θεσσαλία Γεωργία Κρήτη Αρχιτεκτονική Ικαρία Αεροναυπηγική Επίδαυρος και Κως Ιατρική Δωδώνη Κοινωνικές Επιστήμες Ρόδος Βιο-τουρισμός Ολυμπία Αθλητισμός Συμμετοχή κάθε ατόμου και κάθε ειδικότητας Ολυμπιακές αξίες Ολυμπιακή κληρονομιά Συμβολή στη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες Βιο-νομοθεσία και βιο-ηθική προστασία των δικαιωμάτων των μελλοντικών γενεών Τράπεζα Ιδεών ενίσχυση του δεσμού τουρισμός περιβάλλον Παγκόσμιο Δημοψήφισμα Μύθος και βίος η διαχρονική διάσταση του τουρισμού Τα μονοπάτια του μύθου Όραμα χιλιετίας για την έξοδο από την κρίση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 31 Εξέλιξη του τουρισμού από την αρχαιότητα μέχρι τα ταξίδια στο διάστημα Περιβαλλοντικές επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού Νέοι προβληματισμοί Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον τουρισμό Τουρισμός και βιώσιμη ανάπτυξη στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΒΙΟ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 39 Βιο-τουρισμός μονόδρομος για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη Βιο-τουρισμός και πράσινη απασχόληση νέες θέσεις εργασίας Οικοτουρισμός Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και βιώσιμος τουρισμός Προγράμματα για την προώθηση του οικοτουρισμού
6 Περιεχόμενα Πρόγραμμα διατήρησης της Παγκόσμιας Κληρονομιάς Πρόγραμμα UNEP Παγκόσμια Συνεργασία για Βιώσιμο Τουρισμό Ανάπτυξη του βιο-τουρισμού στην Ελλάδα Προκλήσεις για τον βιο-τουρισμό διαχείριση και ευθύνες αρμόδιων φορέων Τουριστικά πρακτορεία Τήρηση του περιβαλλοντικού κώδικα για το νησί Upolu Cay Παροχείς καταλυμάτων Κρατική πολιτική Κώδικες ηθικής για τους τουρίστες Διασυνοριακά Πάρκα Ειρήνης προώθηση της ειρήνης μέσω βιο-τουρισμού Δημιουργία των πρώτων Διασυνοριακών Πάρκων Ειρήνης Το πρώτο Πάρκο Ειρήνης στην Αφρική Πάρκο Ειρήνης στο Αφγανιστάν Ανάπτυξη Βαλκανικού Πάρκου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΔΙΕΘΝΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ 51 Τουριστικό Δίκαιο Διεθνής Κοινότητα τα πρώτα βήματα προς την αειφόρο ανάπτυξη Διατήρηση της Ειρήνης μέσω του Τουρισμού η Διακήρυξη του Αμμάν Συμβούλιο της Ευρώπης και Ευρωπαϊκή Ένωση Συστάσεις, Οδηγίες, Κανονισμοί Διεθνείς Συνθήκες εφαρμογή του βιώσιμου τουρισμού Σύστημα Συνθηκών Ανταρκτικής Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα και την Αειφόρο Ανάπτυξη Σύμβαση των Άλπεων και το Πρωτόκολλο για τον Τουρισμό Σύμβαση για την παγκόσμια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά Θεσμική ενσωμάτωση του βιώσιμου τουρισμού Ανάπτυξη του βιο-τουρισμού στις προστατευόμενες περιοχές Μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, ΟΗΕ και Γραμματείας της Συνθήκης Ramsar Natura 2000 και ανάπτυξη του τουρισμού της υπαίθρου θεμελιώδεις αρχές Προστασία και διαχείριση των υδάτων Στρατηγική για το θαλάσσιο περιβάλλον Οδηγία 2008/56/ΕΚ Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60/ΕΚ Ποιότητα υδάτων κολύμβησης Οδηγίες 76/160/ΕΟΚ και 2006/7/EΚ Ευρωπαϊκή Γαλάζια Σημαία Περιβαλλοντικός σχεδιασμός συστήματα ελέγχου και πιστοποίησης Περιβαλλοντική εκτίμηση ΕΠΕ ΚΑΙ ΣΠΕ Βασικές Αρχές του ISO 14000 Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Ελέγχου (EMAS) Σήμανση και πιστοποίηση προϊόντων και υπηρεσιών Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα Προστασία του καταναλωτή Διεθνής τουριστική ασφάλεια Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 66 Φυσική επίδραση των κλιματικών μεταβολών στον τουρισμό Επίδραση της μεταβολής του κλίματος στις παράκτιες ζώνες Επίδραση της μεταβολής του κλίματος στον ορεινό τουρισμό
Περιεχόμενα 7 Πλημμυρικά φαινόμενα και επιπτώσεις στον τουρισμό Πακιστάν Η επίδραση του μαζικού τουρισμού στην μεταβολή του κλίματος Αεροναυπηγική βιομηχανία Προτάσεις για πιο «πράσινους» ουρανούς Περιορίζοντας το βάρος των αεροσκαφών Εφαρμόζοντας Προσεγγίσεις Συνεχούς Κατάβασης (CDA) Περιορίζοντας το φαινόμενο του ίχνους συμπύκνωσης Βελτιώνοντας τις υπηρεσίες αεροδρομίου Πετώντας χαμηλότερα και αργότερα Αποθάρρυνση σύντομων πτήσεων και ενθάρρυνση εναλλακτικών τρόπων μεταφοράς Τουριστικές εγκαταστάσεις Δομικά υλικά φιλικά προς το περιβάλλον Ανεξέλεγκτος μαζικός τουρισμός Προοπτική και συμβολή του βιο-τουρισμού στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής Ενδεικτικές δράσεις στην Ελλάδα Ενδεικτικές διεθνείς δράσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΒΙΟ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 85 Σχέση βιο-τουρισμού και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για περιβαλλοντική αγωγή και εκπαίδευση Περιβαλλοντική εκπαίδευση και βιο-τουρισμός στην Ελλάδα Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου Καρδίτσας Διεθνή παραδείγματα προώθησης περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μέσω του βιο-τουρισμού Νησιά Πουκέτ, Ταϋλάνδη Προστατευόμενο Πάρκο Condor Lodge, Περού Επαρχία Yunnan, Κίνα Κεντρικό Καζακστάν Νότιος Καύκασος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 92 Περιβαλλοντικός τουρισμός ως εναλλακτική μορφή τουρισμού Μερικά παραδείγματα περιβαλλοντικού τουρισμού Παράκτιος και νησιωτικός τουρισμός CSI UNESCO Βιώσιμη ανάπτυξη στις παράκτιες περιοχές και τα μικρά νησιά Κυκλάδες Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ολοκληρωμένης παράκτιας διαχείρισης Παράκτιες λεκάνες Δέλτα ο τουρισμός στο δέλτα Okavango της Αφρικής Ορεινές περιοχές Ορεινός τουρισμός στην Ελλάδα Εθνικός Δρυμός του Ολύμπου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 102 Χαρακτηριστικά και στόχοι του αγροτουρισμού Αγροτουρισμός στην Ευρώπη Συμβολή στην προβολή και ανάδειξη της αγροτικής κληρονομιάς Γαστρονομικός τουρισμός σχέση υπαίθρου, γαστρονομίας και τουρισμού
8 Περιεχόμενα Σχέδιο δράσης για την προώθηση της Κρήτης ως γαστρονομικό προορισμό Μεσογειακή διατροφή άυλο πολιτιστικό αγαθό της ανθρωπότητας Αγροτικές δραστηριότητες Ελιά, Μέλι, Μανιτάρια, Φέτα Άλλα γεωργικά προϊόντα Οινοτουρισμός Σημαντικοί οινοτουριστικοί προορισμοί Σαντορίνη, Νεμέα Αγροτουρισμός, εκπαίδευση και τεχνολογία Βιολογικές καλλιέργειες Εναλλακτικές μορφές ενέργειας στη γεωργία Διεθνή παραδείγματα εφαρμογής αγροτουρισμού Κεράσια στην περιοχή Χέρτε της Ισπανίας αγροτουριστική προσέγγιση Κανάριες Νήσοι Αγροτουριστικές δραστηριότητες στην Νορβηγία Τα οφέλη του αγροτουρισμού στο Μαρόκο Αγροτουρισμός στη Σαρδηνία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 122 Ελληνική βιοποικιλότητα Κατηγορίες βιο-τουριστικών περιοχών Εθνικοί Δρυμοί Εθνικά Πάρκα Αισθητικά Δάση Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης Υγρότοποι Ramsar Καταφύγια Θηραμάτων Ειδικές Περιοχές Προστασίας για τα Πουλιά Απόθεμα Βιόσφαιρας Βιογενετικό Απόθεμα Διεθνής Κληρονομιά Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Περιοχές του δικτύου Natura 2000 Δάση Εθνικοί Δρυμοί: πολύτιμο κομμάτι της φυσικής κληρονομιάς Δάση αναψυχής δασοτουρισμός Ελληνικά δάση Συμβολή στην ανάδειξη και αναζωογόνηση αγροτικών κοινοτήτων, περίπτωση του φυσικού δάσους της Δαδιάς, Έβρος Υγρότοποι στην Ελλάδα απειλές και ευκαιρίες Λιμνοθάλασσες Περίπτωση του Αμβρακικού Κόλπου ανθρώπινη παρέμβαση Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα και αειφόρος ανάπτυξη της περιφέρειας Αλόννησος Βόρειες Σποράδες Ζάκυνθος Καταδυτικός τουρισμός Καταδυτικά πάρκα Ο καταδυτικός τουρισμός στην Ελλάδα Διεθνή παραδείγματα ανάπτυξης καταδυτικού τουρισμού Μελλοντικές προκλήσεις και ευκαιρίες για τις περιοχές Natura 2000 Προτάσεις και σχέδια διαχείρισης βιο-τουρισμού Το παράδειγμα της Φιλανδίας
Περιεχόμενα 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ 145 Γεωπεριβάλλον γεωτουρισμός Γεωπάρκα Διατήρηση και προστασία των γεωμορφών Εκπαίδευση, Γεωτουρισμός Παγκόσμιο Δίκτυο Εθνικών Γεωπάρκων Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων Διεθνή παραδείγματα γεωπάρκων με πρότυπη ανάπτυξη γεωτουρισμού Αυστρία Φυσικό Πάρκο Eisenwurzen Γερμανία Γεωπάρκο Swabian Albs Σκωτία Γεωπάρκο Shetland Γεωτουρισμός στα γεωπάρκα της Ελλάδος Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου Το Φυσικό Πάρκο του Ψηλορείτη στην Κρήτη Χελμός Βουραϊκός της Πελοποννήσου Τα Ευρωπαϊκά και Εθνικά μονοπάτια Περιπτώσεις ανάδειξης και αξιοποίησης γεωλογικών μνημείων Ηφαίστειο Σαντορίνης, Λίμνη της Βουλιαγμένης Εξορυκτικά κέντρα Λαυρίου και Πάρου Ιαματικός τουρισμός Αξιοποίηση των ιαματικών πηγών κατά την αρχαιότητα Θεραπείες των ιαματικών πηγών Προστασία των ιαματικών πηγών Προοπτικές ανάπτυξης του ιαματικού τουρισμού στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 166 Εξέλιξη και χαρακτηριστικά του πολιτιστικού τουρισμού Διαχείριση του πολιτιστικού τουρισμού Υποδομές του πολιτιστικού τουρισμού Παραδείγματα ανάπτυξης και προώθησης του πολιτιστικού τουρισμού Δίκτυο Πολιτιστικού Τουρισμού Λέσβου Σχέδιο για την ανάπτυξη πολιτιστικού τουρισμού στη Βουλγαρία Αρχιτεκτονικός τουρισμός Παραδοσιακή αρχιτεκτονική και πολιτιστικός τουρισμός Παραδοσιακοί οικισμοί Κυκλάδες Ορεινή Ήπειρος Πέτρινα γεφύρια Κάστρα και φρούρια Αρχαιολογικός τουρισμός Αρχαιολογικά πάρκα Διεθνή παραδείγματα αρχαιολογικών πάρκων Τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα Μουσικός τουρισμός Παραδείγματα από τον ελληνικό χώρο Κέρκυρα Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας Επαγγελματικός τουρισμός ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΑΣΤΙΚΟΣ ΒΙΟ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 182 Αστικός βιο-τουρισμός ως μηχανισμός αναζωογόνησης των πόλεων Στρατηγική αστικής διαχείρισης για την ανάπτυξη του βιο-τουρισμού
10 Περιεχόμενα Ανάπτυξη των πράσινων πλεονεκτημάτων των πόλεων Επέκταση των χώρων πρασίνου Σχεδιασμός του αστικού ιστού Περισσότερη δενδροφύτευση Εκμετάλλευση των αστικών υδάτινων πόρων Προστασία της αστικής γεωργίας Δημιουργία πράσινων στεγών για την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα Ενίσχυση της πολιτισμικής ταυτότητας και του βιο-πολιτισμού των πόλεων Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας Πρόγραμμα υιοθέτησης ενός μνημείου Τέχνη και πολιτισμός Μετατροπή των φυσικών και πολιτισμικών αποθεμάτων σε τουριστικό προϊόν Προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης Δραστηριότητες σε επαφή με την φύση στην πόλη Ανάπτυξη πολιτιστικών γεγονότων και καθιέρωση θεματικών εκδηλώσεων Ευρωπαϊκές ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς Προβολή και προώθηση σε δίκτυα με την χρήση νέων τεχνολογιών και ΜΜΕ Τουριστική αγορά Ατόμων με Αναπηρία βιο-τουρισμός για όλους Δημιουργώντας προσβάσιμες πόλεις Ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης Τουριστική υποδομή Αθλητικές διοργανώσεις Παραολυμπιακοί Αγώνες Ειδικοί Ολυμπιακοί Αγώνες Special Olympics ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΒΙΟ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΔΙΕΘΝΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 198 Ο βιο-τουρισμός παγκοσμίως Ισπανία βιο-τουρισμός για τη φύση Κύπρος αγροτουρισμός και οικολογικός τουρισμός Διασυνοριακό Πρόγραμμα Οικοτουρισμού Πολωνίας Ουκρανίας Βουλγαρία προοπτικές ανάπτυξης Βιο-τουρισμός στην Εσθονία Τουρκία διαχείριση φυσικών πόρων Πιλοτικό πρόγραμμα οικοτουρισμού στα δασικά χωριά Περιπτωσιολογική μελέτη της κοιλάδας Cehennemdere Οικοτουρισμός, βιοποικιλότητα και πρόγραμμα διαχείρισης φυσικών πόρων Ανάπτυξη και ανάδειξη του ιαματικού τουρισμού σχεδιασμός μέχρι το 2023 Βιο-τουρισμός στη Ρωσία Βαϊκάλη Άπω Ανατολή Ενέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί για την προώθηση του βιο-τουρισμού Ηνωμένο Βασίλειο νέες θέσεις εργασίας στον περιβαλλοντικό τουρισμό Γουατεμάλα βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων Κόστα Ρίκα βιοποικιλότητα και παράδοση Εκουαδόρ διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας Καθαρή ενέργεια στο χιονοδρομικό κέντρο του Άσπεν, Η.Π.Α Τουρισμός περιπέτειας στην Ανταρκτική το τελευταίο «νέο σύνορο» Αίγυπτος προώθηση της πολιτισμικής κληρονομιάς Σχέδιο ανάπτυξης οικοτουρισμού στο Fayoum 2005-2015 Τυνησία προστασία παράκτιων οικοσυστημάτων
Περιεχόμενα 11 Πρόγραμμα ανάπτυξης οικοτουρισμού σε Kerkennah και Bizerte Νιγηρία προοπτική οικοτουριστικής ανάπτυξης Κένυα πρόγραμμα βιο-τουρισμού στο ιερό δάσος Kaya Kinondo Συρία βιο-τουρισμός για την προστασία του περιβάλλοντος Σχέδιο ανάπτυξης οικοτουρισμού Al Jabboul Οικοτουρισμός στην έρημο της Παλμύρας Ιορδανία προστασία της κοιλάδας Ad Disi Πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης του τουρισμού στο Rashadiyeh 2003-2005 Πρόγραμμα βιο-τουρισμού στα χωριά της κοιλάδας Ad Disi 2003-2006 Λίβανος προβολή φύσης και πολιτισμού Γεωργία βιο-τουρισμός και η συμβολή του στη προστασία της βιοποικιλότητας Οικοτουρισμός στη Γεωργία επαρχία Khevsureti Βιώσιμη οικονομία για τις προστατευόμενες περιοχές στον Νότιο Καύκασο Καζακστάν Κιργιστάν Αζερμπαϊτζάν ανάπτυξη εθνικών πάρκων Μαλαισία και Βόρνεο τουρισμός με σεβασμό για το περιβάλλον Ινδία προστασία του περιβάλλοντος και οικονομική ανάπτυξη Βιο-τουρισμός μικρής κλίμακας Λάος εκπαίδευση και τουριστική επιχειρηματικότητα Πρόγραμμα για τα χωριά του Θιβέτ ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Β.Ι.Ο. 232 Στόχοι της Β.Ι.Ο. Ιστοσελίδα της Β.Ι.Ο. Πρόγραμμα ηλεκτρονικής μάθησης e-learning της Β.Ι.Ο. Διεθνής Υποστήριξη για το Εκπαιδευτικό Έργο της Β.Ι.Ο. Εκδόσεις της Β.Ι.Ο.