ΕΝΤΓΚΑΡ ΑΛΛΑΝ ΠΟΕ Οι Φόνοι της Οδού Μοργκ

ΕΝΤΓΚΑΡ ΑΛΛΑΝ ΠΟΕ Οι Φόνοι της Οδού Μοργκ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Γιώργος Μπλάνας 1

ΟΙ ΦΟΝΟΙ ΤΗΣ Ο ΟΥ ΜΟΡΓΚ 2

ΟΙ ΦΟΝΟΙ ΤΗΣ Ο ΟΥ ΜΟΡΓΚ 1 Ποιο τραγούδι τραγουδούσαν οι Σειρήνες; Με ποιο όνοµα κρυβόταν ο Αχιλλέας ανάµεσα στις γυναίκες; ύσκολα ερωτήµατα, µα όχι εντελώς αναπάντητα. ΣΕΡ ΤΟΜΑΣ ΜΠΡΑΟΥΝ 2 ΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ, τις οποίες χαρακτηρίζουµε αναλυτικές, ελάχιστη ανάλυση επιδέχονται καθαυτές. Τις εκτιµούµε µόνον λόγω των αποτελεσµάτων τους. Γνωρίζουµε, µεταξύ άλλων, πως αποτελούν πηγή ζωηρότατης απόλαυσης για κείνον που τις διαθέτει πλουσιοπάροχα. Όπως ένας δυνατός άνδρας καµαρώνει για την σωµατική του ρώµη, και χαίρεται να ασκεί έντονα τους µύες του, έτσι και ο αναλυτής πληµµυρίζει από αγαλλίαση ενώ ασκεί την διανοητική δραστηριότητα του διαχωρίζειν. Αντλεί ευχαρίστηση ακόµη και από τα πλέον ασήµαντα πράγµατα, αρκεί να δίνουν αφορµή στο ταλέντο του να λάµψει. Του αρέσουν τα αινίγµατα, τα πνευµατικά παιχνίδια, τα ιερογλυφικά, και αφιερώνει στην διαλεύκανσή τους το σύνολο της οξυδέρκειάς του, που φαντάζει στην µέση αντίληψη των άλλων υπερφυσική. Όντως, τα κατορθώ- µατά του -που πραγµατοποιούνται µε αυστηρή µεθοδικότηταπεριβάλλονται από µιαν αύρα διαίσθησης. Η ευχέρεια στην επίλυση προβληµάτων είναι πολύ πιθανόν να βελτιώνεται µε την µελέτη των µαθηµατικών, και ιδιαίτερα του κλάδου, που κακώς µονοπωλεί -λόγω της αναγωγικής µεθόδου που χρησιµοποιεί- το όνοµα της ανάλυσης. Ωστόσο, το να υπολογίζει κανείς δεν σηµαίνει οπωσδήποτε πως αναλύει. Ένας σκακιστής, λόγου χάριν, υπολογίζει, χωρίς να καταβάλει την παραµικρή προσπάθεια ανάλυσης. Όποιος πιστεύει πως το σκάκι χρειάζεται αναλυτικές ικανότητες, το έχει παρεξηγήσει. Εν πάση περιπτώσει 3

δεν προτίθεµαι να συντάξω διατριβή επί του θέµατος απλά προλογίζω ένα κάπως παράξενο αφήγηµα, διατυπώνοντας ορισµένες παρατηρήσεις, που θα µπορούσαν να χαρακτηριστούν τυχαίες. οθείσης της ευκαιρίας, λοιπόν, ας µου επιτραπεί να ισχυριστώ πως οι υψηλότερες δυνάµεις της λογικής σκέψης ωφελούνται περισσότερο από το σεµνότατο παιγνίδι της ντάµας, παρά από την περίτεχνη επιπολαιότητα του σκακιού. Πράγµατι, στο σκάκι, του οποίου οι αλλόκοτες κινήσεις είναι τόσο διαφορικές και µε τόσο διαφορετική αξία, κάθε τι πολύπλοκο εγκαταλείπεται (συχνότατο σφάλµα) για χάρη του προφανούς. Εδώ, κυρίαρχος του παιγνιδιού είναι η προσοχή. Αν χαθεί προς στιγµήν, θα γίνει οπωσδήποτε κάποιο λάθος, που θα έχει σαν αποτέλεσµα µιαν απώλεια ή και την ολοκληρωτική ήττα. Οι πιθανές κινήσεις, που δεν είναι µόνο πολλές αλλά και περίπλοκες, προσφέρουν άπειρες ευκαιρίες για λάθη εννέα στις δέκα περιπτώσεις κερδίζει µάλλον ο πιο προσεχτικός παρά ο πιο έξυπνος. Αντίθετα, στην ντάµα, όπου η βασική κίνηση είναι µία, µε ελάχιστες παραλλαγές, οι πιθανότητες απροσεξίας µειώνονται και η ένταση της προσοχής ατονεί. Τα τυχόν πλεονεκτήµατα του παίκτη οφείλονται καθαρά στην ανωτερότητα της οξυδέρκειάς του. Για να γίνουµε πιο συγκεκρι- µένοι: ας υποθέσουµε ένα παιχνίδι ντάµας, όπου τα εναποµείναντα πιόνια είναι µόνο τέσσερις βασιλιάδες, και ως εκ τούτου δεν προβλέπεται να γίνει κάποιο λάθος. Είναι φανερό πως εφόσον οι παίκτες είναι ισοδύναµοι -η νίκη µπορεί να προδικαστεί µόνο από µια recherché[ευρηµατική] κίνηση, που είναι αποτέλεσµα µεγάλης διανοητικής προσπάθειας. Μη έχοντας την παραµικρή τυπική διέξοδο, ο αναλυτής ορµά προς το πνεύµα του αντιπάλου του, βολεύεται µια χαρά εκεί µέσα, και όχι σπάνια καταφέρνει να δει αστραπιαία τις µοναδικές κινήσεις (συχνά πολύ απλές), που θα πρέπει να αποφύγει. Το Ουΐστ 3, είναι από καιρό γνωστό για την θετική επίδρασή του στην υπολογιστική δύναµη. Οι εξαιρετικά οξυδερκείς άνθρωποι 4

αντλούν µεγάλη ευχαρίστηση από αυτό το παιγνίδι, ενώ αποφεύγουν το σκάκι, το οποίο θεωρούν αφελές. Αναµφίβολα, τίποτε δεν ασκεί την αναλυτική ικανότητα περισσότερο. Μπορεί ο καλύτερος σκακιστής της Χριστιανοσύνης να µην είναι µόνο καλός -ο καλύτερος έστω- σκακιστής. Όµως η ικανότητα στο Ουΐστ είναι ταυτόσηµη µε την ικανότητα σε όλες τις σοβαρές πνευµατικές µάχες, όπου ο νους έχει αντίπαλο τον νου. Όταν λέω ικανότητα, εννοώ την τέλεια γνώση του παιγνιδιού, η οποία συνίσταται στην κατανόηση όλων των πηγών άντλησης νοµίµου πλεονεκτήµατος. Οι πηγές αυτές είναι πολλές, πολύ διαφορετικές, και βρίσκονται συνήθως στα λαγούµια της σκέψης, που δεν µπορεί να φτάσει η κοινή λογική. Η προσεκτική παρατήρηση ισοδυναµεί µε ισχυρή µνήµη. Ένας παρατηρητικός σκακιστής µπορεί να πετύχει και στο Ουΐστ. Οι κανόνες του Χόιλ 4, που βασίζονται στον απλό µηχανισµό του παιχνιδιού, είναι εν γένει επαρκώς κατανοητοί. Έτσι, η µνήµη και οι µεθοδικές -µε το βιβλίο στο χέρι- κινήσεις θεωρούνται ως τα κατεξοχήν χαρακτηριστικά του καλού παιξίµατος. Πέραν όµως των ορίων ισχύος αυτού του απλού κανόνα, υφίσταται η δεξιότητα του αναλυτή. Ο αναλυτής συγκεντρώνει σιωπηλά πλήθος παρατηρήσεις και συµπεράσµατα. Βέβαια, το ίδιο κάνουν και οι αντίπαλοί του. Η ανωτερότητα των δικών του πληροφοριών δεν έγκειται τόσο στην αξία των συµπερασµάτων όσο στην ποιότητα των παρατηρήσεων. Εδώ, η απαιτούµενη γνώση αφορά στο τι παρατηρείς. Ο παίκτης µας δεν θέτει το παραµικρό όριο στον εαυτό του, ούτε, επειδή αντικείµενό του είναι το παιγνίδι, απορρίπτει συµπεράσµατα που προέρχονται από εξωτερικούς παράγοντες. Εξετάζει το ύφος του συµπαίκτη του, συγκρίνοντάς το µε το ύφος των αντιπάλων του. Μελετά τον τρόπο µε τον οποίο κρατά καθένας τα χαρτιά του, συχνά υπολογίζοντας τις αξίες τους από τις µατιές που τους ρίχνουν οι παίκτες από «ατού» σε «ατού», κι από «δικαίωµα» σε «δικαίωµα». Παρατηρεί κάθε αλλαγή στα πρόσωπα των παικτών, 5

σχηµατίζοντας έτσι ένα σηµαντικό απόθεµα αναγνωρίσιµων συναισθηµατικών µεταπτώσεων, από την βεβαιότητα µέχρι την έκπληξη, κι από την αίσθηση του θριάµβου µέχρι την λύπη. Από τον τρόπο µε τον οποίο γίνεται ένα «κόλπο», ο αναλυτής µπορεί να εικάσει αν αυτός που το έκανε είναι σε θέση να το ξανακάνει. Καταλαβαίνει πότε µια κίνηση είναι προσποίηση, από τον τρόπο µε τον οποίο έπεσε το χαρτί στο τραπέζι. Μια αµηχανία, µια απρόσεκτη κουβέντα, το πέσιµο ή το γύρισµα ενός χαρτιού -µε την αγωνία ή την αφροντισία που συνοδεύουν την προσπάθεια απόκρυψης της λανθασµένης ενέργειας- η στενοχώρια, η αργοπορία, η βιασύνη, ο φόβος, όλα αυτά παρέχουν στην έµφυτη αντίληψη του αναλυτή σοβαρές ενδείξεις για την ορθότητα των εικασιών του. Μετά από δύο ή τρεις γύρους, είναι σε θέση να κατανοήσει απόλυτα την τεχνική κάθε αντιπάλου, και να µαντέψει τον συνδυασµό των φύλλων του. Κανονίζει πια τα χαρτιά του, σαν να είχαν οι άλλοι τα δικά τους ανοιχτά. Ωστόσο, η ικανότητα της ανάλυσης δεν πρέπει να συγχέεται µε την απλή εξυπνάδα. Ο αναλυτής είναι κατ ανάγκην έξυπνος, ενώ ο απλά ευφυής είναι συνήθως ανίκανος για αναλυτική σκέψη. Η συµπερασµατική ή συνδυαστική δύναµη που έχει συνήθως η ευφυΐα και που οι ψυχίατροι (εσφαλµένα κατά την γνώµη µου) θεωρούν ως αρχέγονη δύναµη, παρατηρείται συχνότατα και σε άτοµα που η νοηµοσύνη τους αγγίζει τα όρια της ηλιθιότητας. Ήδη πολλοί ηθολόγοι συγγραφείς το έχουν παρατηρήσει αυτό. Βέβαια, ανάµεσα στην εξυπνάδα και την αναλυτική ικανότητα υπάρχει πολύ µεγαλύτερη διαφορά, από εκείνη που υπάρχει ανάµεσα στην φαντασία και την φαντασιοπληξία. Όµως, σε γενικές γραµµές, είναι ανάλογη. Έτσι, καταλήγει κανείς στο συµπέρασµα πως οι ευφυείς είναι κατά κανόνα και φαντασιόπληκτοι, ενώ οι πραγµατικά ευφάνταστοι δεν είναι παρά αναλυτικά πνεύµατα. 6

Η ιστορία που ακολουθεί είναι -κατά κάποιον τρόπο- ένα είδος «κάλυψης» όσων ήδη προτάθηκαν. Τουλάχιστον έτσι παρουσιάζεται στον αναγνώστη. Την άνοιξη και εν µέρει το καλοκαίρι του 18** βρισκόµουν στο Παρίσι, όπου γνωρίστηκα µε τον Μεσιέ Σ. Αύγουστο Ντυπέν. Ο νεαρός αυτός ευγενής κατάγονταν από µια πραγµατικά εξαίρετη και ένδοξη οικογένεια, αλλά εξ αιτίας πλήθους δυσάρεστων γεγονότων, είχε πέσει σε τέτοια φτώχεια, ώστε η ενεργητικότητα του χαρακτήρα του λύγισε, κι έπαψε να εµφανίζεται στον κόσµο ή να ενδιαφέρεται για την ανάκτηση της περιουσίας του. Από αβροφροσύνη των πιστωτών του, διατήρησε ένα µικρό υπόλοιπο της πατρικής περιουσίας του. Με το εισόδηµα που έπαιρνε, και µε αιµατηρές οικονοµίες, κατόρθωνε να εξασφαλίζει τα προς το ζειν, χωρίς να ποθεί και τα περιττά. Μόνη του αδυναµία ήταν τα βιβλία. Αλλά στο Παρίσι τα βιβλία δεν θεωρούνται πολυτέλεια. Συναντηθήκαµε για πρώτη φορά σ ένα σκοτεινό παλαιοβιβλιοπωλείο της Οδού Μονµάρτ, όπου αναζητούσαµε και οι δύο το ίδιο αξιόλογο και σπάνιο βιβλίο, µε αποτέλεσµα να γνωριστούµε. Από τότε συναντηθήκαµε πολλές φορές. Ενδιαφέρθηκα για την µικρή ιστορία της οικογενείας του, την οποία µου διηγήθηκε λεπτοµερώς, µε την ειλικρίνεια ενός Γάλλου που µιλά για τον εαυτό του. Εξεπλάγην από την απέραντη έκταση των γνώσεών του. Ιδιαίτερα βαθιά εντύπωση µου έκαναν η άγρια ενάργεια και η θαυµαστή ζωντάνια της φαντασίας του. Γυρεύοντας στο Παρίσι διάφορα ενδιαφέροντα πράγµατα, αισθάνθηκα πως η συναναστροφή µου µ έναν τέτοιον άνθρωπο, θα ήταν για µένα θησαυρός ανεκτίµητος. Το συναίσθηµά µου αυτό του το εξοµολογήθηκα µε κάθε ειλικρίνεια. Στο τέλος, αποφασίσαµε πως για όσο διάστηµα θα έµενα στο Παρίσι, καλά θα ήταν να συγκατοικούµε. Καθώς οι οικονοµικές µου δυνατότητες ήταν κάπως καλύτερες από τις δικές του, µου επέτρεψε να ενοικιάσω, και να επιπλώσω µε τον κάπως υπερβολικά µελαγχολικό ρυθµό που ταίριαζε και τους δυο µας, σε µιαν ερηµική 7

γωνιά του Σαιν Ζερµέν, ένα ετοιµόρροπο και αλλόκοτο µέγαρο, εγκαταλειµµένο από καιρό λόγω διαφόρων δεισιδαιµονιών, στις οποίες εµείς δεν δίναµε σηµασία. Αν ο κόσµος µάθαινε τον τρόπο µε τον οποίο ζούσαµε, θα µας θεωρούσε τρελούς ίσως αρκετά ακίνδυνους, αλλά τρελούς. Η αποµόνωσή µας ήταν απόλυτη. εν δεχόµαστε ποτέ επισκέψεις. Κρατήσαµε ζηλότυπα το µυστικό την νέα κατοικία µας από τους προηγούµενους γνωστούς µας, αν και ο Ντυπέν είχε πάψει από καιρό να έχει γνωστούς και φίλους στο Παρίσι. Ζούσαµε µόνοι, µε συντροφιά τον εαυτό µας. Ο φίλος µου είχε την bizarrerie [ιδιοτροπία] (πώς αλλιώς να την ονοµάσω;) να είναι ερωτευµένος µε την νύχτα. Ενέδωσα και σ αυτήν την µανία του, χωρίς την παραµικρή αντίσταση, εγκαταλείποντας την ψυχή µου στις φαντασιοπληξίες του. Η νύχτα, η σκοτεινή αυτοκράτειρα, δεν µας ήταν πάντα πιστή, αλλά εµείς µπορούσαµε να εκβιάζουµε την παρουσία της. Με την πρώτη υποψία αυγής, κλείναµε τις τεράστιες γρίλιες του παλιού µας µεγάρου, ανάβαµε ένα δυο κεριά που φώτιζαν το περιβάλλον µας µε το ωχρό και ασθενικό φως τους, και µε την βοήθειά τους πελαγοδροµούσαµε στα όνειρά µας, διαβάζοντας, γράφοντας ή κουβεντιάζοντας, ώσπου το ρολόι µας ειδοποιούσε πως έφτασε το αληθινό σκοτάδι. Τότε παίρναµε τους δρόµους ο ένας πλάι στον άλλο, συνεχίζοντας τις κουβέντες της ηµέρας, περιπλανώµενοι σε αποµακρυσµένες γειτονιές µέχρι αργά, αναζητώντας, µέσα στ άγρια φώτα και τα σκοτάδια της τεράστιας πόλης, την απεραντοσύνη της πνευµατικής έξαρσης, που πολλοί µόνο στην επίµονη και ψυχρή έρευνα µπορούν να βρουν. Κάτι τέτοιες ώρες δεν µπορούσα παρά να παρατηρώ και να θαυµάζω (παρόλο που η πλούσια πνευµατικότητά µου µε είχε εντελώς προετοιµάσει) την παράξενη αναλυτική ικανότητα του Ντυπέν. Κι εκείνος φαινόταν πολύ ευχαριστηµένος να την εξασκεί, αν όχι να την επιδεικνύει. Πολλές φορές µάλιστα, δεν δίσταζε να µου εξοµολογείται την ευχαρίστηση που ένοιωθε. Κόµπαζε, µ ένα 8

αινιγµατικό χαµόγελο, πως οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν γι αυτόν πλασµένοι από γυαλί. Τον ισχυρισµό του τον αποδείκνυε συνήθως µε εκπληκτικά δείγµατα της φοβερής εµπειρίας του. Τις στιγµές αυτές, η συµπεριφορά του ήταν ψυχρή και κάπως αφηρηµένη. Τα µάτια του έχαναν κάθε έκφραση και η φωνή του - πλούσια φωνή τενόρου- έβγαινε τρεµουλιαστή και κάπως οργισµένη, όχι όµως και χωρίς κάποιον τόνο περίσκεψης ή ειλικρίνειας. Παρατηρώντας τον, θυµόµουν συχνά την παλαιά φιλοσοφική διδασκαλία για την ιπλή Ψυχή, και διασκέδαζα πολύ µε την σκέψη ενός διπλού Ντυπέν: ο δηµιουργικός και ο αναλυτικός. Μην βάλετε µε το νου σας πως όλες αυτές οι λεπτοµέρειες είναι γιατί προτίθεµαι να σας διηγηθώ καµιά ιστορία µυστηρίου ή να συνθέσω κανένα ροµαντικό µυθιστόρηµα. Ό,τι είπα για τον Γάλλο, είναι απλώς αποτέλεσµα της µελέτης µιας ερεθισµένης ή αν θέλετε ασθενούσης διάνοιας. Και για να συγκεκριµενοποιήσω τις παρατηρήσεις µου µ ένα παράδειγµα, ακούστε το παρακάτω. Ίσως κάνω µ αυτό εναργέστερη την ιδέα µου. Μια νύχτα περπατούσαµε άσκοπα σ ένα βρώµικο στενοσόκακο του Παλαί Ρουαγιάλ. Βυθισµένοι στις σκέψεις µας, είχαµε να ανταλλάξουµε κουβέντα τουλάχιστον για ένα τέταρτο, όταν ξαφνικά ο Ντυπέν είπε: «Στην πραγµατικότητα είναι κοντούτσικος. Γι αυτό θα τα κατάφερνε καλύτερα στο Βαριετέ!» «εν υπάρχει αµφιβολία γι αυτό» απάντησα εγώ αστόχαστα, χωρίς καν να αντιληφθώ τον αλλόκοτο τρόπο µε τον οποίο ο φίλος µου είχε συλλάβει τι σκεπτόµουν. Τόσο απορροφηµένος ήµουν. Χρειάστηκα ένα ολόκληρο λεπτό για να συγκεντρωθώ, και να νοιώσω δυνατή έκπληξη. «Ντυπέν» είπα σοβαρά, «αυτό είναι πέρα από την λογική µου. εν διστάζω να σου πω πως έχω µείνει κατάπληκτος µόλις και µετά βίας εµπιστεύοµαι τις αισθήσεις µου. Πώς είναι δυνατόν να 9

ξέρεις ότι σκεπτόµουν...» Εδώ σταµάτησα, για να αποκλείσω κάθε αµφιβολία µου αν ήξερε πραγµατικά ποιον σκεπτόµουν. «...τον Σαντιγύ!» είπε ο Ντυπέν. «Γιατί σταµατάς; Σκεφτόσουν ότι το µικρό ανάστηµά του δεν ταιριάζει στην τραγωδία». Πραγµατικά, αυτό ακριβώς συλλογιζόµουν. Ο Σαντιγύ ήταν ένας quondam [πρώην] µπαλωµατής της Οδού Σαιν Ντενύ. Είχε ερωτευθεί ξαφνικά το θέατρο κι επιχείρησε να παίξει τον rôle [ρόλο] του Ξέρξη στην τραγωδία του Κρεµπιγιόν 5. Η κακή του ηθοποιία έγινε αφορµή να δουν το φως πολλές σάτιρες εναντίον του. «Πες µου, για όνοµα του Θεού, την µέθοδο που χρησιµοποιείς - αν υπάρχει µέθοδος- για να βολιδοσκοπήσεις την ψυχή µου σε τούτη εδώ την υπόθεση» φώναξα, πολύ πιο κατάπληκτος απ όσο έδειχνα. «Ο µανάβης» είπε ο φίλος µου, «ήταν η αιτία για να φτάσεις στο συµπέρασµα πως ο πρώην µπαλωµατής δεν είναι αρκετά ψηλός για Ξέρξης et id genus omne [και τα σχετικά]». «Ο µανάβης; Με καταπλήσσεις. εν γνωρίζω κανέναν µανάβη». «Ωστόσο, µανάβης ήταν ο άνθρωπος που έπεσε πάνω σου µόλις µπήκαµε σ αυτόν τον δρόµο, πριν ένα τέταρτο». Πραγµατικά, το θυµήθηκα εκείνη την στιγµή. Κάποιος µανάβης, που είχε στο κεφάλι του ένα µεγάλο καλάθι µε µήλα, έπεσε απρόσεκτα πάνω µου και σχεδόν µε πέταξε κάτω, ενώ στρίβαµε από την Οδό Σ. στο στενό βαδίζαµε τώρα. Τι σχέση Όµως µου ήταν αδύνατο να καταλάβω τι σχέση είχαν όλα αυτά µε τον Σαντιγύ. Στα λόγια του Ντυπέν δεν υπήρχε ίχνος charlâtanerie [αγυρτείας]. 10

Αναζητώντας, µέσα στ άγρια φώτα και τα σκοτάδια της τεράστιας πόλης, την απεραντοσύνη της πνευµατικής έξαρσης, που πολλοί µόνο στην επίµονη και ψυχρή έρευνα µπορούν να βρουν. 11

«Θα σου εξηγήσω, και θα τα καταλάβεις όλα» µου είπε. «αµέσως µόλις κάνουµε ανάποδα την πορεία των σκέψεών σου, ξεκινώντας από την στιγµή που σου µίλησα και πηγαίνοντας προς την rencontre [σύγκρουση] µε τον µανάβη. Να οι σηµαντικότεροι κρίκοι αυτής της αλυσίδας: ο Σαντιγύ, ο Ωρίων 6, ο ρ. Νικόλ 7, ο Επίκουρος, η Στερεοτοµία 8, οι πέτρες του δρόµου, ο µανάβης». Μερικοί άνθρωποι δεν έτυχε ποτέ να κάνουν προς τα πίσω τα βήµατα, µε τα οποία η σκέψη τους έφτασε σε ορισµένα συµπεράσµατα. Το εγχείρηµα είναι συχνά πολύ ενδιαφέρον, και ο πρωτόπειρος µένει έκπληκτος διαπιστώνοντας πόσο µακριά βρίσκεται η αφετηρία από τον στόχο, και πόση ασυναρτησία απλώνεται ανάµεσά τους. Αυτό µου συνέβη όταν άκουσα τι είπε ο Γάλλος, κι αναγνώρισα πως ήταν όλα αλήθεια. «Αν θυµάµαι καλά, µιλούσαµε για άλογα, λίγο πριν αφήσουµε την οδό Σ.» συνέχισε εκείνος. «Καθώς µπαίναµε σε τούτο τον δρόµο, µας προσπέρασε βιαστικά ένας µανάβης, µ ένα µεγάλο καλάθι στο κεφάλι, και σε στρίµωξε κοντά σ ένα µεγάλο σωρό πέτρες, στο σηµείο όπου ο δρόµος επισκευάζεται. Με το στρίµωγµα, αναγκάστηκες να πατήσεις πάνω σε µια χαλαρωµένη πλάκα, γλίστρησες και στραµπούλιξες λιγάκι τον αστράγαλό σου. Φάνηκες αρκετά θυµωµένος και κατσούφιασες. Μουρµούρισες µερικές λέξεις, έριξες µια µατιά στο σωρό και ύστερα προχώρησες σιωπηλός. εν είχα πρόθεση να εξετάσω τις πράξεις σου, αλλά τώρα τελευταία η παρατηρητικότητα µου έχει γίνει ένα είδος έµµονης συνήθειας. Στην συνέχεια, προσήλωσες το βλέµµα σου στο έδαφος, παρατηρώντας εξοργισµένος τις λακκούβες και τα ρείθρα του πεζοδροµίου. Έτσι κατάλαβα πως σκεπτόσουν ακόµη τις πέτρες, κι αυτό κράτησε ώσπου φτάσαµε στην µικρή Οδό Λαµαρτίν, που έχει στρωθεί δοκιµαστικά µε βιδωτές πλάκες. Εδώ, η όψη σου φωτίστηκε κι αντιλήφθηκα τα χείλη σου να σαλεύουν. Μουρµούρισες την λέξη Στερεοτοµία, έναν όρο που µου θύµισε το είδος του οδοστρώµατος. Ξέρω βέβαια πως δεν µπορείς να σκεφτείς 12

την στερεοτοµία, χωρίς να φέρεις στο νου σου τον Επίκουρο και την θεωρία του περί ατόµων, από την στιγµή που προ ηµερών είχαµε συζητήσει το θέµα, και θυµάσαι που λέγαµε ότι οι ασαφείς µαντείες αυτού του σοφού Έλληνα είχαν επιβεβαιωθεί από την πρόσφατη διατύπωση της Υπόθεσης των Νεφελωµάτων. Ήταν αδύνατον λοιπόν, ύστερα απ όλα αυτά, να µην σηκώσεις τα µάτια προς τον ουρανό και συγκεκριµένα προς το νεφέλωµα του Ωρίωνα. Έτσι κι έκανες, πράγµα που µου επιβεβαίωσε ότι βρισκόµουν στο σωστό δρόµο.»αλλά στο χθεσινό φύλλο του σατιρικού περιοδικού Μουσείο, δηµοσιεύθηκε µια σάτιρα µε πικρούς υπαινιγµούς για την αλλαγή του ονόµατος του πρώην µπαλωµατή και την οικειοποίηση των κοθόρνων απ αυτόν. Ο πικρόχολος συντάκτης παρέθετε κι ένα λατινικό στίχο, για τον οποίο έχουµε συζητήσει συχνά. Εννοώ τον στίχο: Perdidit antiquum litera prima sonum [Το πρώτο γράµµα έχασε τον πρώτο του ήχο] Όπως λέγαµε, ο στίχος αναφέρονταν στον Ωρίωνα [Orion], που παλιότερα γραφόταν Urion. Με τόσες κουβέντες που κάναµε επί του θέµατος, δεν το είχες ξεχάσει εντελώς. Ότι το συνδύασες µε τον Σαντιγύ, φάνηκε από το χαµόγελό σου. Προφανώς σκέφτηκες πως ο δυστυχής πρώην µπαλωµατής είχε πάει ολωσδιόλου χαµένος. Μέχρι εκείνη την στιγµή περπατούσες σκυφτός. Από κει και πέρα τεντώθηκες σ όλο σου το ύψος. Ήµουν σίγουρος πια πως σκεφτόσουν το µικρό ανάστηµα του Σαντιγύ. Και τότε διέκοψα τις σκέψεις σου, για να κάνω παρατηρήσω πως ο φίλος µας είναι κοντούτσικος, και θα τα κατάφερνε καλύτερα στο Βαριετέ». 13

εν είχε περάσει πολύ καιρός από το περιστατικό, όταν κοιτάζοντας την απογευµατινή έκδοση της Εφηµερίδος των ικαστηρίων, µας τράβηξε την προσοχή το παρακάτω δηµοσίευµα: ΑΛΛΟΚΟΤΟΙ ΦΟΝΟΙ: Σήµερα, γύρω στις 3 το πρωί, απαίσιες και παρατεταµένες κραυγές, που έρχονταν από τον τέταρτο όροφο ενός σπιτιού της Οδού Μοργκ, σήκωσαν στο πόδι την συνοικία Σαιν Ροκ. Το σπίτι αυτό είναι γνωστό πως ανήκει σε κάποια Μαντάµ Λεσπανέιγ και στην κόρη της, εσποινίδα Καµίλλη Λεσπανέιγ. Ύστερα από αρκετές αργοπορηµένες απόπειρες να παραβιαστεί οµαλά η πόρτα, χρησιµοποιήθηκε λοστός και οκτώ ή δέκα γείτονες µπήκαν στο σπίτι, συνοδευόµενοι από δύο gendarmes [Αστυνοµικούς]. Όµως οι κραυγές είχαν πάψει. Καθώς ανέβαιναν την σκάλα του πρώτου ορόφου, ακούστηκαν δύο ή και περισσότερες φωνές, σαν κάποιοι να φιλονικούσαν άγρια στο επάνω µέρος του σπιτιού. Όταν έφτασαν στον δεύτερο όροφο, οι φωνές σίγησαν κι απλώθηκε απόλυτη ησυχία σε όλο το σπίτι. Χωρίστηκαν κι άρχισαν να ερευνούν τα δωµάτια. Στο πίσω µέρος του σπιτιού, όπου βρίσκεται το τέταρτο διαµέρισµα, ένα µεγάλο δωµάτιο ήταν κλειδωµένο από µέσα. Αναγκάστηκαν να παραβιάσουν την πόρτα, και τότε βρέθηκαν µπροστά σ ένα αποτρόπαιο θέαµα, που τους γέµισε όλους µε δέος και κατάπληξη. Χάος επικρατούσε στο δωµάτιο. Τα έπιπλα ήταν σπασµένα και τα κοµµάτια τους πεταµένα παντού. Υπήρχε µόνον ένα κρεβάτι. Το στρώµα του είχε αποσπαστεί και ήταν πεταµένο στο πάτωµα καταµεσής του δωµατίου. Σε µια καρέκλα βρισκόταν ένα ξυράφι γεµάτο αίµατα. Στο τζάκι βρέθηκαν δύο τρεις µακριές τούφες γκρίζα µαλλιά, επίσης µατωµένα. Ήταν φανερό πως είχαν ξεριζωθεί. Στο πάτωµα βρέθηκαν τέσσερα Ναπολεόνια 9, ένα σκουλαρίκι από τοπάζι, τρία µεγάλα ασηµένια κουτάλια, τρία µικρότερα από métal d'alger [αλπακά], και δύο τσάντες µε τέσσερις χιλιάδες Φράγκα περίπου. Τα συρτάρια ενός bureau [γραφείου], που βρισκόταν στην γωνία, είχαν παραβιαστεί και 14

λεηλατηθεί, αν και πολλά πράγµατα είχαν µείνει ακόµη µέσα. Ένα µικρό σιδερένιο χρηµατοκιβώτιο βρέθηκε κάτω από το στρώµα (όχι κάτω από το κρεβάτι). Ήταν ανοιχτό, µε το κλειδί ακόµη περασµένο στην κλειδαριά. Μέσα δεν είχε παρά λίγα χαρτιά µικρής αξίας, και ορισµένα παλαιά γράµµατα. Ίχνη της Μαντάµ Λεσπανέιγ δεν βρέθηκαν. Όµως παρατήρησαν πως υπήρχε σκορπισµένη πολλή στάχτη γύρω στο τζάκι, και ψάχνοντας στην καπνοδόχο, βρήκαν (ανατριχιάζει και που το σκέφτεται κανείς!) το πτώµα της κόρης µε το κεφάλι προς τα κάτω. Το κορµί της, που ήταν ακόµη ζεστό, έφερε πολλές κακώσεις, οφειλόµενες, το δίχως άλλο, στην σκληρότητα µε την οποία την έσυραν, σε αρκετά µεγάλη απόσταση, µέχρι την καπνοδόχο. Στο πρόσωπο του πτώµατος υπήρχαν µεγάλες γρατσουνιές και στον λαιµό του µελανά σηµάδια και βαθιά ίχνη από νύχια, σαν να είχε στραγγαλιστεί. Αφού έψαξαν όλο το σπίτι, τα µέλη της οµάδας προχώρησαν σε µια µικρή πλακόστρωτη αυλή, στο πίσω µέρος του σπιτιού. Εκεί βρήκαν το πτώµα της γηραιάς Κυρίας, µε τον λαιµό κοµµένο τόσο βαθιά, ώστε µε την πρώτη προσπάθεια που έκαναν να µετακινήσουν την νεκρή, το κεφάλι έπεσε. Τόσο το σώµα όσο και το κεφάλι της γηραιάς Κυρίας, έφεραν τροµερές κακώσεις. Ιδιαίτερα το σώµα της, ήταν τόσο κακοποιηµένο, ώστε µόλις και µετά βίας διατηρούσε το ανθρώπινο σχήµα του. Απ όσο γνωρίζουµε τουλάχιστον, δεν ρίχτηκε ακόµη το παραµικρό φως σ αυτό το φρικτό µυστήριο. Στο φύλλο της εποµένης αναφέρονταν οι ακόλουθες λεπτοµέρειες. Η τραγωδία της Οδού Μοργκ. Πολλά άτοµα εξετάστηκαν ως τώρα σχετικά µε την αλλόκοτη και φοβερή αυτή υπόθεση» (στην Γαλλία η λέξη υπόθεση δεν έχει ακόµη εκείνο το επιπόλαια πονηρό νόηµα που έχει σε µας) «αλλά τίποτε δεν ξεκαθαρίστηκε ακόµη, 15

ώστε να ριχτεί κάποιο φως. Παρακάτω δηµοσιεύουµε τα πρακτικά των ανακρίσεων: Πωλίν Ντιµπούργκ πλύστρα. Καταθέτει πως απ εδώ και τρία χρόνια γνώριζε και τις δύο νεκρές, και έπλενε τα ρούχα τους. Η γηραιά Κυρία και η κόρη της φαίνονταν να έχουν καλή σχέση κάτι περισσότερο µάλιστα: ήταν αφοσιωµένες η µία στην άλλη. Στην πληρωµή ήταν τακτικότατες. Για τον τρόπο και τα µέσα της ζωής τους δεν γνωρίζει τίποτε. Πάντως είχε την πληροφορία ότι η Μαντάµ Λεσπανέιγ ήταν χαρτορίχτρα. Οι φήµες έλεγαν πως η γηραιά Κυρία είχε κοµπόδεµα. Όποτε πήγε για να πάρει τα άπλυτα ή να φέρει τα καθαρά, δεν συνάντησε ξένο πρόσωπο στο σπίτι. Υπηρέτης δεν υπήρχε κανείς. Μόνο ο τέταρτος όροφος ήταν επιπλωµένος. Πιερ Μορώ καπνοπώλης. Καταθέτει ότι προµήθευε, επί τέσσερα χρόνια, ταµπάκο και φυτίλι στην Μαντάµ Λεσπανέιγ. Οι δύο νεκρές κατοικούσαν στο σπίτι αυτό πάνω από έξι χρόνια. Προηγουµένως το ενοικίαζαν σε κάποιον κοσµηµατοπώλη, που υπενοικίαζε τα επάνω δωµάτια σε διάφορα άτοµα. Το σπίτι ήταν περιουσία της Μαντάµ Λ. Είχε βαρεθεί την συµπεριφορά των ενοικιαστών και δεν έβαζε πια κανέναν. Η γηραιά Κυρία ήταν ξεµωραµένη. Την κόρη της ο µάρτυρας την είχε δει πέντε ή έξι φορές, κατά τα έξι τελευταία χρόνια. Και οι δύο έκαναν εξαιρετικά αποτραβηγµένη ζωή. Ο κόσµος πίστευε πως είχαν λεφτά. Είχε ακούσει κι αυτός στην γειτονιά πως η Μαντάµ Λεσπανέιγ έλεγε την µοίρα, µα δεν πίστευε τέτοιο πράγµα. Τα µόνα πρόσωπα που είχε δει να µπαινοβγαίνουν στο σπίτι ήταν ένας βαστάζος (µία ή δύο φορές) κι ένας γιατρός (οκτώ ή δέκα φορές). Οι καταθέσεις των περισσοτέρων γειτόνων ήταν περίπου ίδιες. εν αναφέρθηκε κανένας τακτικός επισκέπτης στο σπίτι των δύο νεκρών γυναικών. Κανείς δεν ήξερε αν είχαν στενούς συγγενείς. Τα εξώφυλλα των παραθύρων, που έβλεπαν στον δρόµο, τα άνοιγαν σπανίως. Το ίδιο και τα παράθυρα του πίσω µέρους του σπιτιού, 16

εκτός από ένα δωµάτιο στον τέταρτο όροφο. Το σπίτι ήταν καλούτσικο και όχι πολύ παλιό. Ισίδωρος Μυζέ gendarme [Αστυνοµικός]. Καταθέτει ότι εκλήθη στο σπίτι περί τις τρεις τα ξηµερώµατα. Βρήκε στην εξώπορτα είκοσι έως τριάντα άτοµα, που προσπαθούσαν να την παραβιάσουν. Στο τέλος την παραβίασαν µε ξιφολόγχη και όχι µε λοστό. ε δυσκολεύτηκαν πολύ να την ανοίξουν. Ήταν δίφυλλη και ξεµαντάλωτη επάνω και κάτω. Οι κραυγές συνεχίζονταν ως την στιγµή που παραβιάστηκε η πόρτα. Αµέσως µετά σταµάτησαν. Έµοιαζαν µε κραυγές ανθρώπου ή ανθρώπων που βρίσκονταν σε µεγάλη αγωνία. Ήταν δυνατές και συνεχείς. Ο µάρτυς προχώρησε στην σκάλα. Όταν έφτασε στον πρώτο όροφο, άκουσε δύο φωνές να µαλώνουν δυνατά. Η µια ήταν τραχιά και η άλλη στριγκή και πολύ περίεργη. Μπόρεσε να ξεχωρίσει µερικές λέξεις από την πρώτη. Έχει την ιδέα πως ήταν φωνή Γάλλου. Επίσης ήταν βέβαιος πως η φωνή ήταν ανδρική. Οι λέξεις που ξεχώρισε είναι sacré [καταραµένε] και diable [διάβολε]. Η στριγκή φωνή ήταν -κατά την άποψή του- φωνή ξένης γυναίκας. εν µπόρεσε να καταλάβει τι έλεγε, µα πιστεύει πως µιλούσε ισπανικά. Η περιγραφή του δωµατίου και των πτωµάτων συµφωνούσε µε την περιγραφή που δώσαµε στο χθεσινό µας φύλλο. Ερίκος Ντυβάλ γείτονας, χρυσοχόος. Καταθέτει ότι µπήκε στο σπίτι µε την πρώτη οµάδα. Επιβεβαιώνει την κατάθεση του Μυζέ. Μόλις παραβίασαν την πόρτα και µπήκαν, την ξανάκλεισαν αµέσως, για να κρατήσουν έξω το πλήθος που είχε µαζευτεί. Κατά την γνώµη του, η στριγκή φωνή ανήκε µάλλον σε Ιταλό. Πάντως είναι βέβαιος πως δεν ανήκε σε Γάλλο. Αν η φωνή ήταν ανδρική ή γυναικεία, δεν µπορεί να το βεβαιώσει. Ίσως να ήταν γυναικεία. Ιταλικά ο µάρτυς δεν γνωρίζει. Από τον τόνο όµως, κρίνει πως ο οµιλητής ήταν Ιταλός. Την Μαντάµ Λεσπανέιγ και την κόρη της τις γνώριζε καλά. Μάλιστα, είχε κουβεντιάσει µαζί τους 17

πολλές φορές. Επίσης βεβαιώνει πως η στριγκή φωνή δεν ανήκε σε καµία από τις δύο....οντενχάιµερ restaurateur [εστιάτωρ]. Προσήλθε αυθόρµητα ως µάρτυς. Επειδή δεν µιλούσε γαλλικά, έδωσε την κατάθεσή του µε διερµηνέα. Γεννήθηκε στο Άµστερνταµ. Περνούσε τυχαία έξω από το σπίτι, την ώρα που ακούστηκαν οι κραυγές. Κράτησαν κάµποσα λεπτά, ίσως δέκα. Ήταν δυνατές, απαίσιες και απελπισµένες. Μπήκε µε τους άλλους στο κτίριο. Επιβεβαίωσε όλα τα σηµεία των προηγουµένων καταθέσεων, πλην ενός: είναι βέβαιος πως η στριγκή φωνή ήταν ανδρική και µάλιστα Γάλλου. εν µπόρεσε να ξεχωρίσει λόγια, γιατί οι φωνές ήταν δυνατές, γρήγορες, τροµαγµένες και θυµωµένες. Η τραχιά φωνή είπε sacré [καταραµένε], diable [διάβολε], και µία φορά mon Dieu [Θεέ µου]. Ιούλιος Μινιώ τραπεζίτης. Μινιώ και Υιός, Οδός Ντιλοβίν. Είναι ο γηραιότερος Μινιώ. Η Μαντάµ Λεσπανέιγ είχε κάποια περιουσία. ιατηρούσε ανοιχτό λογαριασµό στην τράπεζά του, από την άνοιξη του **** (πριν από επτά χρόνια). Έκανε συχνά µικροκαταθέσεις. εν είχε πραγµατοποιήσει την παραµικρή ανάληψη µέχρι τρεις ηµέρες πριν τον φόνο της, οπότε απέσυρε προσωπικά 4.000 Φράγκα. Το ποσόν κατεβλήθη σε χρυσό, που τον µετέφερε στο σπίτι της ένας υπάλληλος. Αδόλφος Λεµπόν υπάλληλος της Μινιώ και Υιός. Καταθέτει πως το µεσηµέρι της συγκεκριµένης ηµέρας, συνόδευσε την Μαντάµ Λεσπανέιγ στο σπίτι της, µε 4.000 Φράγκα σε δύο τσάντες. Την πόρτα άνοιξε η εσποινίς Λεσπανέιγ, η οποία πήρε από τα χέρια του την µία από τις δύο τσάντες, ενώ η γηραιά Κυρία τον απάλλαξε από την άλλη. Αυτός χαιρέτησε και έφυγε. Στον δρόµο δεν είδε κανέναν εκείνη την ώρα. Είναι πάροδος πολύ ήσυχη. Ουίλιαµ Μπερντ ράφτης. Καταθέτει πως µπήκε στο σπίτι µε τον κόσµο που είχε µαζευτεί από κάτω. Είναι Άγγλος. Ζει στο Παρίσι δυο χρόνια. Άκουσε καθαρά τις φωνές που φιλονικούσαν. Η τραχιά ανήκε σε Γάλλο. Κατάφερε να ξεχωρίσει αρκετές λέξεις, 18

αλλά δεν τις θυµάται όλες. Άκουσε καθαρά τις λέξεις sacré [καταραµένε] και mon Dieu [Θεέ µου]. Την ίδια στιγµή, ακούστηκε ένας θόρυβος, σαν να πάλευαν πολλά άτοµα σπρωξιές, χτυπήµατα... Η στριγκή φωνή ήταν πολύ δυνατή, δυνατότερη από την τραχεία. Το αποκλείει να ανήκε σε Άγγλο. Έµοιαζε µε φωνή Γερµανού. Ίσως να ήταν γυναικεία. Γερµανικά δεν γνωρίζει. Τέσσερις από τους ως άνω µάρτυρες, όταν επανεξετάστηκαν, δήλωσαν πως η πόρτα του δωµατίου ήταν κλειδωµένη από µέσα. Τα πάντα ήταν ήσυχα ούτε στεναγµοί ακούγονταν ούτε άλλος θόρυβος. Όταν παραβίασαν την πόρτα και µπήκαν µέσα, δεν είδαν κανέναν. Τα παράθυρα και του πίσω και του µπροστινού δωµατίου ήταν κλειστά και καλά ασφαλισµένα από µέσα. Η πόρτα που χώριζε τα δύο δωµάτια ήταν κλειστή αλλά όχι κλειδωµένη. Η πόρτα, που έβγαζε από το µπροστινό δωµάτιο στον διάδροµο, ήταν κλειδωµένη από µέσα. Ένα µικρό δωµάτιο του τετάρτου ορόφου, που έβλεπε στον δρόµο, είχε την πόρτα ορθάνοιχτη. Ήταν γεµάτο παλιά κρεβάτια, κιβώτια και διάφορα άλλα πράγµατα, που µετακινήθηκαν και ερευνήθηκαν προσεκτικά. εν έµεινε γωνιά του σπιτιού που να µην ερευνηθεί µε την δέουσα προσοχή. Ακόµα και σκούπες χώθηκαν στις καπνοδόχους. Το σπίτι ήταν τετραώροφο µε mansardes (σοφίτες). Μια καταπακτή στην οροφή ήταν καρφωµένη πολύ σταθερά, και φαινόταν να µην έχει ανοιχτεί εδώ και πολλά χρόνια. Το χρονικό διάστηµα ανάµεσα στις φωνές που µάλωναν και στην παραβίαση της πόρτας του δωµατίου, προσδιορίστηκε πολύ διαφορετικά από κάθε µάρτυρα. Μερικοί δήλωσαν πως ήταν ελάχιστο: τρία λεπτά, κι άλλοι κάπως µεγαλύτερο: πέντε λεπτά. Η πόρτα ανοίχτηκε µε δυσκολία. Αλφόνσο Καρθίο εργολάβος κηδειών. Καταθέτει πως διαµένει στην Οδό Μοργκ. Γεννήθηκε στην Ισπανία. Ήταν ένας από την οµάδα των γειτόνων που εισέβαλαν στο σπίτι. εν ανέβηκε τις σκάλες, γιατί είναι νευρικός και φοβάται τις συνέπειες που µπορεί να έχουν για το νευρικό του σύστηµα οι ανώµαλες καταστάσεις. 19

Άκουσε, ωστόσο, τις φωνές που φιλονικούσαν. Η τραχιά ήταν φωνή Γάλλου. Η στριγκή ανήκε σε Άγγλο είναι βέβαιος γι αυτό. Αγγλικά δεν γνωρίζει, αλλά το συµπεραίνει από τον τόνο. Αλµπέρτο Μοντάνι ζαχαροπλάστης. Καταθέτει πως ήταν από τους πρώτους που ανέβηκαν τις σκάλες. Άκουσε τις φωνές. Η τραχιά ήταν φωνή Γάλλου και ξεχώρισε πολλές λέξεις. Έµοιαζαν µε αυστηρές παρατηρήσεις. εν µπόρεσε να ξεχωρίσει τις λέξεις που πρόφερε η στριγκή φωνή. Μιλούσε γρήγορα και τραύλιζε. Νοµίζει πως µάλλον ανήκε σε Ρώσο. Ωστόσο, Ιταλός αυτός, δεν µίλησε ποτέ µε Ρώσο. Αρκετοί µάρτυρες, που κλήθηκαν για δεύτερη φορά, βεβαίωσαν πως οι καπνοδόχοι όλων των δωµατίων του τετάρτου ορόφου ήταν πολύ στενές, ώστε να επιτρέπουν το πέρασµα ανθρωπίνου σώµατος. Όταν µιλούσαν για σκούπες, αναφέρονταν στις κυλινδρικές βούρτσες που µεταχειρίζονται οι καπνοδοχοκαθαριστές. Τέτοιες βούρτσες ανεβοκατέβηκαν σε κάθε καπνοδόχο του σπιτιού. Στο πίσω µέρος του σπιτιού δεν υπάρχει καµία δίοδος. Συνεπώς αποκλείεται να έφυγε κάποιος από εκεί, την ώρα που οι γείτονες και οι συγκεντρωµένοι περαστικοί ανέβαιναν τις σκάλες. Το σώµα της κοπέλας ήταν τόσο γερά σφηνωµένο στην καπνοδόχο, ώστε µόνο όταν το τράβηξαν γερά τέσσερις πέντε µαζί, στάθηκε δυνατόν να το ξεκολλήσουν. Πωλ Ντυµά ιατρός. Καταθέτει πως κλήθηκε περί τα ξηµερώµατα, για να εξετάσει τα πτώµατα. Και τα δύο είχαν τοποθετηθεί στο κρεβάτι του δωµατίου, όπου βρέθηκε το πτώµα της κόρης. Το σώµα της νεαράς Κυρίας έφερε πολλές κακώσεις και εκδορές. Η εικόνα που παρουσίαζε οφειλόνταν, ασφαλώς, στον βίαιο τρόπο µε τον οποίο σφηνώθηκε στην καπνοδόχο. Ο λαιµός της ήταν σε αθλία κατάσταση. Έφερε βαθιές γρατσουνιές ακριβώς κάτω από το σαγόνι, και µελανά σηµάδια, που προφανώς ήταν αποτυπώµατα δαχτύλων. Το χρώµα του προσώπου ήταν τροµακτικά αλλοιωµένο, και τα µάτια σχεδόν πεταγµένα από τις 20