IP/03/544 Βρυξέλλες, 15 Απριλίου 2003 Η Επιτροπή ζητεί από την Ιρλανδία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ελλάδα να απαντήσουν σε ερωτήµατα σχετικά µε καταγγελίες που αφορούν το περιβάλλον Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ιρλανδίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας, µετά τη µη διαβίβαση εκ µέρους τους πληροφοριών σχετικά µε πιθανές παραβιάσεις της κοινοτικής περιβαλλοντικής νοµοθεσίας. Αφού παρέλαβε σειρά καταγγελιών σχετικά µε πιθανές παραβιάσεις, η Επιτροπή απευθύνθηκε γραπτώς στα τέσσερα κράτη µέλη ζητώντας περαιτέρω πληροφόρηση. Κανένα από τα εν λόγω κράτη δεν παρέσχε τις αιτηθείσες πληροφορίες. Μη συνεργαζόµενα µε την Επιτροπή, παραβιάζουν το άρθρο 10 της συνθήκης ΕΚ, βάσει του οποίου απαιτείται η ενεργός συνεργασία των κρατών µελών µε την Επιτροπή για την επίτευξη των στόχων της Συνθήκης. Η Ιρλανδία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα παρέλαβαν προειδοποιητική επιστολή βάσει του άρθρου 226 της συνθήκης ΕΚ. Εφόσον εντός διµήνου δεν υπάρξει ικανοποιητική απάντηση, δύναται η Επιτροπή να αποφασίσει την αποστολή στα τέσσερα κράτη µέλη της λεγόµενης «αιτιολογηµένης γνώµης», ώστε αυτά να συµµορφωθούν µε τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τη Συνθήκη. Η αιτιολογηµένη γνώµη είναι η τελική γραπτή προειδοποίηση προτού µία υπόθεση υποβληθεί στο ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Σχολιάζοντας τις αποφάσεις η αρµόδια για το περιβάλλον Επίτροπος, κα Margot Wallström δήλωσε: «Εάν εκ µέρους των κρατών µελών δεν υπάρχει άµεση ανταπόκριση και παροχή των ζητούµενων πληροφοριών, δεν µπορεί η Επιτροπή να ανταποκριθεί αποτελεσµατικά στις καταγγελίες που αφορούν το περιβάλλον που µας αποστέλλουν οι πολίτες. Καλώ εποµένως την Ιρλανδία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ελλάδα να παράσχουν την αιτηθείσα συνδροµή». Βάσει του άρθρου 211 της Συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή καθιέρωσε κανόνες που προβλέπουν συστηµατική καταχώριση και διερεύνηση, εκ µέρους της Επιτροπής, καταγγελιών που αφορούν πιθανές παραβιάσεις της κοινοτικής νοµοθεσίας. Μεγάλο µέρος του συνολικού αριθµού των καταγγελιών που λαµβάνει ετησίως η Επιτροπή αφορούν το περιβάλλον. Για τη διεκπεραίωση των καταγγελιών απαιτείται η ενεργός συνεργασία των κρατών µελών, ιδίως για να αποσαφηνιστούν τα γεγονότα και να δηλωθούν οι επίσηµες θέσεις. Η συνεργασία αυτή απαιτείται βάσει του άρθρου 10 της συνθήκης ΕΚ. Οι καταγγελίες, για τις οποίες η Ιρλανδία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα δεν έχουν ακόµα διαθέσει πληροφορίες, παρά τις υποµνήσεις εκ µέρους της Επιτροπής, έχουν ως εξής:
Γαλλία Λιµενικά έργα στις εκβολές του Λίγηρα Το Σεπτέµβριο του 2002, η Επιτροπή απευθύνθηκε γραπτώς προς τις γαλλικές αρχές για να πληροφορηθεί σχετικά µε τον τρόπο µε τον οποίο οι εν λόγω αρχές ανταποκρίθηκαν µε τις κοινοτικές υποχρεώσεις διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος όσον αφορά λιµενικά έργα στις εκβολές του Λίγηρα, που, βάσει της οδηγίας για τα πτηνά, έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή ειδικής προστασίας (SPA). Ισπανία Υδροηλεκτρικό έργο στην Γαλικία Το Σεπτέµβριο του 2002, η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες από την Ισπανία σχετικά µε τον τρόπο εκτίµησης προτεινόµενου υδροηλεκτρικού έργου στη λεκάνη απορροής του ποταµού Ulla, στη Γαλικία, όσον αφορά τις δυνητικές επιπτώσεις του έργου σε τόπο που έχει χαρακτηρισθεί ως προστατευόµενος βάσει της οδηγίας για τα ενδιαιτήµατα. Θήρα στην επαρχία Orense Τον Σεπτέµβριο του 2002, η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες από την Ισπανία σχετικά µε τον τρόπο ρύθµισης της θήρας στην επαρχία Orense, έπειτα από καταγγελία ότι η κυνηγετική περίοδος για τα ορτύκια (Coturnix coturnix) δεν συµβαδίζει µε τις απαιτήσεις της οδηγίας για τα πτηνά. Βυρσοδεψεία στη Lorca της Murcia Η Ισπανία δεν απάντησε σε αίτηµα χορήγησης πληροφοριών σχετικά µε τον τρόπο που εφαρµόζει την οδηγία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όσον αφορά µονάδα επεξεργασίας λυµάτων βυρσοδεψείων στη Lorca της Murcia. Έργο πολεοδοµικής ανάπτυξης στο Τολέδο Η Ισπανία δεν απάντησε σε αίτηµα για χορήγηση πληροφοριών σχετικά µε τον τρόπο που εφαρµόζει την οδηγία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όσον αφορά έργο πολεοδοµικής ανάπτυξης που περιλαµβάνει 1.300 κατοικίες στο Τολέδο. Ανάπτυξη εντός περιοχής ειδικής προστασίας στη Fuerteventura των Καναρίων Νήσων Τον Ιούλιο του 2002, η Επιτροπή ζήτησε από την Ισπανία πληροφορίες σχετικά µε την τήρηση των κοινοτικών απαιτήσεων για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος όσον αφορά σειρά έργων εντός περιοχής ειδικής προστασίας (SPA) στη νήσο Fuerteventura του αρχιπελάγους των Καναρίων Νήσων. 2
Ελλάδα Αρπακτικά πτηνά στην Κρήτη Έπειτα από καταγγελία ότι το ποσοστό θνησιµότητας του µαυροπετρίτη (Falco eleonorae) είναι ανησυχητικά υψηλό εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης παρασιτοκτόνων, η Επιτροπή ζήτησε από την Ελλάδα πληροφορίες σχετικά µε τα συγκεκριµένα µέτρα που έχει λάβει για την προστασία του είδους καθώς και για τη συµµόρφωση µε την κοινοτική νοµοθεσία για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ιρλανδία Μονάδα αποβλήτων στο Fermoy της κοµητείας του Cork Έπειτα από καταγγελίες, η Επιτροπή ζήτήσε, τον Αύγουστο του 2002, πληροφορίες από τις ιρλανδικές αρχές σχετικά µε τον τρόπο συµµόρφωσής τους µε την οδηγία για τα υπόγεια ύδατα, την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα και την οδηγία για τα επικίνδυνα απόβλητα, όσον αφορά βιοµηχανικές εγκαταστάσεις στο Fermoy της πολιτείας του Cork. Κανονισµός για διασυνοριακές µεταφορές αποβλήτων Έπειτα από καταγγελία αναφορικά µε παρατυπίες στις απαιτούµενες διοικητικές διαδικασίες διεκπεραίωσης εξαγωγών αποβλήτων από την Ιρλανδία, η Επιτροπή ζήτησε, τον Αύγουστο του 2002, από τις ιρλανδικές αρχές πληροφορίες σχετικά µε τον τρόπο που συµµορφώθηκαν µε τον κανονισµό για διασυνοριακές µεταφορές αποβλήτων. Απορρίψεις πετρελαίου στη χερσόνησο Poolbeg στο ουβλίνο Έπειτα από καταγγελία αναφορικά µε απορρίψεις πετρελαίου στα ύδατα, δίπλα σε περιοχή ειδικής προστασίας (SPA) στο ουβλίνο τον Αύγουστο του 2002, η Επιτροπή ζήτησε από τις ιρλανδικές αρχές πληροφορίες σχετικά µε τον τρόπο συµµόρφωσή τους µε την οδηγία για τις επικίνδυνες ουσίες και την οδηγία για τα ενδιαιτήµατα. Μονάδα αποβλήτων στο Ballysimon, της πολιτείας του Limerick Έπειτα από καταγγελία σχετικά µε µονάδα αποβλήτων που λειτουργεί στο Ballysimon, της κοµητείας του Limerick, τον Αύγουστο του 2002, η Επιτροπή ζήτησε από τις ιρλανδικές αρχές πληροφορίες ως προς τη συµµόρφωσή τους µε την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα. Κατασκευή µαρίνας στο Lough Ree Έπειτα από καταγγελία αναφορικά µε κατασκευή µαρίνας και επιδείνωση της ποιότητας των υδάτων στο Lough Ree, της κοµητείας Roscommon, η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες από τις ιρλανδικές αρχές σχετικά µε τον τρόπο που αντιµετωπίζουν το σωρευτικό αποτέλεσµα από τις νέες κατασκευές στο Lough Ree, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της οδηγίας για τα ενδιαιτήµατα 3
Ιστορικό Οδηγία για τα πτηνά Η οδηγία για τα άγρια πτηνά (79/409/ΕΟΚ), είναι το αρχαιότερο κοινοτικό νοµοθετικό µέτρο που αφορά την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Παρέχει περιεκτικό σύστηµα προστασίας για είδη αγρίων πτηνών της ΕΕ. Το σύστηµα αυτό περιλαµβάνει σειρά διακριτών αλλά συναφών στοιχείων. Ένα από αυτά αναφέρεται στη διατήρηση των ενδιαιτηµάτων και περιλαµβάνει απαίτηση για τον προσδιορισµό περιοχών ειδικής προστασίας (SPA) για αποδηµητικά και άλλα ευπαθή είδη αγρίων πτηνών. Η οδηγία για τα ενδιαιτήµατα Η οδηγία 92/43/ΕΟΚ προβλέπει σύστηµα προστασίας που καλύπτει σειρά ζωικών και φυτικών ειδών, καθώς και επιλεγµένους τύπους ενδιαιτηµάτων. Προβλέπεται η δηµιουργία δικτύου προστατευόµενων τόπων, γνωστό ως Natura 2000, το οποίο, όταν τεθεί πλήρως σε λειτουργία, θα περιλαµβάνει περιοχές ειδικής προστασίας που χαρακτηρίζονται βάσει της οδηγίας για τα άγρια πτηνά, καθώς επίσης και τόπους που προτείνονται βάσει της οδηγίας για τα ενδιαιτήµατα. Για όλους τους στόχους του δικτύου θα ισχύει σειρά διασφαλίσεων. Με το εν λόγω δίκτυο αναµένεται ότι θα εξασφαλιστεί ενδεδειγµένη διατήρηση και προστασία στα καλύτερα δείγµατα των φυσικών ενδιαιτηµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και περιοχών που φιλοξενούν σπάνια και απειλούµενα είδη της χλωρίδας και της πανίδας. Η οδηγία για την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων Η οδηγία 85/337/ΕΟΚ, που τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ, απαιτεί από τα κράτη µέλη τη διεξαγωγή µελετών εκτίµησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΙΑ) για διάφορα δηµόσια και ιδιωτικά έργα, πριν από την έγκρισή τους, εφόσον θεωρείται ότι είναι πιθανό τα έργα να έχουν σηµαντική επίπτωση στο περιβάλλον. Ο στόχος της µελέτης ΕΙΑ είναι ο προσδιορισµός και η περιγραφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από έργα, καθώς και να εκτιµηθεί κατά πόσον ενδείκνυται η λήψη µέτρων προστασίας ή περιστολής. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ΕΙΑ, υπάρχει δυνατότητα παρέµβασης του κοινού και διατύπωσης επιφυλάξεων όσον αφορά το περιβάλλον από την πραγµατοποίηση του έργου. Τα αποτελέσµατα της εν λόγω διαβούλευσης πρέπει να συνεκτιµηθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αδειοδότησης. Οδηγία για τα υπόγεια ύδατα Βάσει της οδηγίας 80/68/ΕΟΚ απαιτείται από τα κράτη µέλη να εφαρµόζουν σύστηµα διερεύνησης και αδειοδότησης όσον αφορά τη διάθεση αποβλήτων και άλλες δραστηριότητες, ώστε να εξασφαλίζεται η µη ρύπανση των υπογείων υδάτων από επικίνδυνες ουσίες. Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα Με την οδηγά 75/442/ΕΟΚ συγκροτείται σύστηµα για τη συντονισµένη διαχείριση των αποβλήτων εντός της ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής διάθεση και ανάκτηση αποβλήτων. Απαιτείται, συγκεκριµένα, από τα κράτη µέλη, η απαγόρευση της ανεξέλεγκτης απόρριψης, έκχυσης και διάθεσης αποβλήτων και η προώθηση της πρόληψης, ανακύκλωσης και µετατροπής αποβλήτων µε σκοπό την επανάχρησή τους. 4
Οδηγία για τα επικίνδυνα απόβλητα Με την οδηγία 91/689/ΕΟΚ ορίζεται το πλαίσιο για κοινοτικά πρότυπα που αφορούν τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων. Συµπληρώνεται η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, µε την οποία προβλέπεται νοµοθετικό πλαίσιο για όλους τους τύπους αποβλήτων, είτε πρόκειται για επικίνδυνα ή όχι. Προβλέπονται ιδίως οι βασικοί ορισµοί σχετικά µε το τί συνιστά απόβλητα, διάθεση και ανάκτηση. Η έννοια των αποβλήτων ορίζεται στην οδηγία για τα επικίνδυνα απόβλητα και συνδέεται µε δεσµευτικό κατάλογο, αποκαλούµενο κατάλογος επικινδύνων αποβλήτων. ιακανονισµός διασυνοριακών µεταφορών αποβλήτων Με τον κανονισµό αριθ. 259/93 του Συµβουλίου απαιτείται η εφαρµογή αυστηρών κοινοτικών περιβαλλοντικών κριτηρίων για την εποπτεία και τον έλεγχο των µεταφορών αποβλήτων εντός, εκτός και στο εσωτερικό της ΕΕ. Σκοπός είναι η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, µε ταυτόχρονη διασφάλιση των εµπορικών δικαιωµάτων εντός της εσωτερικής αγοράς. Στον κανονισµό για τις µεταφορές αποβλήτων γίνεται διάκριση µεταξύ αποβλήτων προς διάθεση και αποβλήτων προς ανάκτηση. Οδηγία για τις επικίνδυνες ουσίες Η οδηγία 76/464/ΕΟΚ συγκαταλέγεται στα παλαιότερα κοινοτικά µέτρα περιβαλλοντικής προστασίας. Συνίσταται νοµοθετικό πλαίσιο για την πραγµάτευση ζητηµάτων ρύπανσης των υδάτων που προξενούνται από εκτεταµένο κατάλογο επικίνδυνων ουσιών. Με βάση το πλαίσιο αυτό απαιτείται από τα κράτη µέλη να θεσπίσουν προγράµµατα περιορισµού της ρύπανσης στα οποία θα περιλαµβάνονται στόχοι ποιότητας των υδάτων που θα έχουν δεσµευτικό χαρακτήρα, καθώς και σύστηµα εγκρίσεων όσον αφορά απορρίψεις. Η Επιτροπή έχει παραπέµψει σειρά κρατών µελών στο ικαστήριο των ΕΚ εξαιτίας µη συµµόρφωσης µε την οδηγία, ενώ το ικαστήριο έχει επιβεβαιώσει την ανάγκη τα προγράµµατα περιορισµού της ρύπανσης να έχουν συγκεκριµένο χαρακτήρα, να είναι περιεκτικά και συντονισµένα. 5