0
1
2
3
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1 ΔΛΙΓΑ ΠΡΟΛΟΓΟ 3 1. ΔΚΣΔΛΟΤΜΔΝΑ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ 1.1. Δπξσπατθά Αληαγσληζηηθά 7 1.2. Δζληθά Αληαγσληζηηθά 16 1.3. Μειέηεο θαη αλάζεζε 23 2. ΝΔΔ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ 2.1. Πξνγξάκκαηα πνπ εγθξίζεθαλ 33 2.2. Πξνγξάκκαηα ππφ αμηνιφγεζε 33 2.3. Πξνγξάκκαηα πνπ δελ έηπραλ ρξεκαηνδφηεζεο 34 3. ΓΗΜΟΙΔΤΔΙ - ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ 3.1. Γεκνζηεχζεηο ζε Γηεζλή Δπηζηεκνληθά Πεξηνδηθά κε θξίζε 37 3.2. Γεκνζηεχζεηο ζε Πξαθηηθά Γηεζλψλ πλεδξίσλ 38 3.3. Γεκνζηεχζεηο ζε Πξαθηηθά Δζληθψλ πλεδξίσλ 38 3.4. Αλαθνηλψζεηο ή παξνπζηάζεηο ζε Γηεζλή πλέδξηα νη νπνίεο δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζε ηφκνπο πξαθηηθψλ 39 3.5. Αλαθνηλψζεηο ή παξνπζηάζεηο ζε Δζληθά πλέδξηα νη νπνίεο δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζε ηφκνπο πξαθηηθψλ 39 3.6. Δθζέζεηο Δξεπλεηηθψλ Πξνγξακκάησλ 39 3.7. Άιιεο Γεκνζηεχζεηο 40 3.8. πιινγηθνί Σφκνη ή Βηβιία, Κεθάιαηα, Μνλνγξαθίεο 40 4. ΤΜΜΔΣΟΥΗ Δ ΤΝΔΓΡΙΑ ΗΜΔΡΙΓΔ 4.1. πκκεηνρή ζε Γηεζλή πλέδξηα θαη Ζκεξίδεο 43 4.2. πκκεηνρή ζε Δζληθά πλέδξηα θαη Ζκεξίδεο 44 4.3. Οξγάλσζε ή ζπκκεηνρή ζηελ νξγάλσζε, Δζληθψλ πλεδξίσλ 45 5. ΤΜΜΔΣΟΥΗ Δ ΔΠΙΣΡΟΠΔ 5.1. Δπηηξνπέο εκπεηξνγλσκφλσλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο 49 5.2. Οκάδεο εξγαζίαο Τπνπξγείσλ 50 5.3. Οκάδεο εξγαζίαο Πεξηθεξεηψλ Ννκαξρηψλ 51 5.4. Δπηηξνπέο χληαμεο Γηεζλψλ Δπηζηεκνληθψλ πεξηνδηθψλ 54 5.5. Δπηζηεκνληθέο Δπηηξνπέο Γηεζλψλ πλεδξίσλ 54 5.6. Δπηζηεκνληθέο Δπηηξνπέο Δζληθψλ πλεδξίσλ 54
6. ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ 6.1. Γηδαζθαιία καζεκάησλ παλεπηζηεκηαθήο /ηερλνινγηθήο εθπαίδεπζεο 55 6.2. Δπίβιεςε δηδαθηνξηθψλ δηαηξηβψλ 55 6.3. Δπίβιεςε κεηαπηπρηαθψλ εξγαζηψλ 56 6.4. Δπίβιεςε πηπρηαθψλ εξγαζηψλ 56 6.5. Δπίβιεςε θνηηεηψλ πξαθηηθήο άζθεζεο 57 6.6. Δθπαίδεπζε επηζηεκφλσλ 57 7. ΑΛΛΔ ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΔ 7.1. πκκεηνρή ζε δίθηπα επηζηεκφλσλ 61 7.2. πλεξγαζίεο κε Δξεπλεηηθά Ηδξχκαηα / Οξγαληζκνχο ηνπ εμσηεξηθνχ 62 7.3. Δπηζθέςεηο εξεπλεηψλ ηεο Δξεπλεηηθήο Μνλάδαο ζε εξεπλεηηθά ηδξχκαηα 63 7.4. Δπηζθέςεηο μέλσλ εξεπλεηψλ ζηελ Δξεπλεηηθή Μνλάδα 63 7.5. Πξνβνιή ηνπ έξγνπ ηεο Δξεπλεηηθήο Μνλάδαο 63 7.6. Γεκηνπξγία Δκπινπηηζκφο αξρείσλ θαη βάζεσλ δεδνκέλσλ 65 8. ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΜΟΝΑΓΑ 8.1. Γαπάλεο 69 8.2. Έζνδα 72 8.3. Πξνζσπηθφ ΗΝ.ΑΛ.Δ. 74 2
ΠΡΟΛΟΓΟ Σν 2009 ήηαλ ε ρξνληά νινθιήξσζεο κηαο ζεηξάο εξεπλεηηθψλ πξνγξακκάησλ, πνιιά απφ ηα νπνία ρξεκαηνδνηεζήθαλ απφ ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Αιηείαο. Σν γεγνλφο απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ κε πινπνίεζε απφ ηελ Διιάδα, γηα δεχηεξε ρξνληά, ηνπ Δζληθνχ Πξνγξάκκαηνο πιινγήο Αιηεπηηθψλ δεδνκέλσλ, φπνπ ην ΗΝΑΛΔ ήηαλ βαζηθφο εηαίξνο, καο νδήγεζε ζε κείσζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη καο αλάγθαζε λα δηαθφςνπκε ηελ ζπλεξγαζία κε φινπο ηνπο ζπκβαζηνχρνπο πνπ απαζρνινχληαλ ζην Ηλζηηηνχην κε ζπκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, ράλνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ έλα κεγάιν κέξνο ηνπ έκπεηξνπ πξνζσπηθνχ πνπ απαζρνινχζακε κέρξη ηφηε. Απηφ ην γεγνλφο ζεκάδεςε ην Ηλζηηηνχην θαη πεξηφξηζε θαηά πνιχ ηηο δπλαηφηεηέο ηνπ. Όπσο θαίλεηαη απφ ηα πεπξαγκέλα ηνπ έηνπο, ην ΗΝΑΛΔ έρεη λα επηδείμεη ζεκαληηθή δξαζηεξηφηεηα ζε πνιινχο ηνκείο. Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα πεπξαγκέλα ηνπ 2009 έρνπλ άκεζε ζρέζε κε πνιιά ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνπο αιηείο, ηνπο πδαηνθαιιηεξγεηέο θαη ηνπο κεηαπνηεηέο αιηεπηηθψλ πξντφλησλ, ελψ κεγάιε είλαη ε ζπκβνιή ζε ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πδάηηλν πεξηβάιινλ θαη εηδηθά κε ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Νέζηνπ. Μέζα απφ απηά ηα ζπκπεξάζκαηα θαίλεηαη ε πεξαηηέξσ ζηξνθή ηεο έξεπλαο πξνο εθαξκνζκέλα ζέκαηα, δηαρεηξηζηηθά ζρέδηα ή ζπκπξάμεηο κε αιηεπηηθέο νξγαλψζεηο πνπ είραλ σο ζθνπφ ηελ επίιπζε ππαξρφλησλ πξνβιεκάησλ. Απηή ε ζηξνθή δείρλεη θαη ην δξφκν ησλ δξαζηεξηνηήησλ καο ζην άκεζν κέιινλ αθνχ ην Ηλζηηηνχην, αληαπνθξηλφκελν ζην γεληθφ αίηεκα γηα πεξαηηέξσ ζηήξημε ησλ Διιήλσλ παξαγσγψλ, πξέπεη λα εηνηκαζηεί γηα ηελ επφκελε κεγάιε ζηξνθή πνπ ζα είλαη ε ζηελή ζπλεξγαζία κε ην λέν Τπνπξγείν Θαιαζζίσλ Τπνζέζεσλ, Νήζσλ θαη Αιηείαο, φπνπ ππάγνληαη πιένλ ηα πεξηζζφηεξα εξεπλεηηθά αληηθείκελα ηνπ Ηλζηηηνχηνπ. Παξά ηε ξεπζηφηεηα θαη ηηο αλαθαηαηάμεηο ζην ρψξν ησλ εξεπλεηηθψλ Ηδξπκάησλ, ην ΗΝΑΛΔ ζα ζπλερίζεη λα αθνπγθξάδεηαη ηηο αλεζπρίεο θαη ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο ησλ παξαγσγψλ θαη ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ θαη κε ηηο απαξαίηεηεο ζπλεξγαζίεο, ζα ζπλερίζεη ηελ δεθαπεληαεηή πιένλ παξάδνζε ηεο εθαξκνζκέλεο θαη ζηνρεπκέλεο έξεπλαο ζηνπο ηνκείο ηεο αιηείαο θαη ηνπ πδάηηλνπ πεξηβάιινληνο. Γξ. Αξγχξεο Καιιηαληψηεο Γηεπζπληήο ΗΝΑΛΔ Νέα Πέξακνο 22/12/2010 3
4
5
6
1. ΔΚΣΔΛΟΤΜΔΝΑ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ 1.1. ΔΤΡΧΠΑΨΚΑ ΑΝΣΑΓΧΝΙΣΙΚΑ 1. Σίηλορ: INTERFISH: Γξάζεηο δηαρείξηζεο, πξνζηαζίαο θαη αλάδεημεο ηρζπνπαλίδαο Πνηακνχ Νέζηνπ Έναπξη-λήξη: 1/7/2006-31/10/2008 (*ην έξγν ζπλερίζηεθε έσο ηνλ Ηνχλην 2009 σο πξνο ην ζθέινο έθδνζεο ηνπ Άηιαληα Ηρζπνπαλίδαο) Τπεωθςνορ έπγος: Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Γξ. Μάλνο Κνπηξάθεο πληνληζηέο ηεο έθδνζεο είλαη νη Γξ. Οηθνλνκίδεο Παλαγηψηεο, Οκφηηκνο Kαζ. Ηρζπνινγίαο ηνπ ΑΠΘ θαη ν Γξ. Κνπηξάθεο Μάλνο, Αλ. Δξεπλεηήο ΔΘΗΑΓΔ ΗΝΑΛΔ απφ ηελ Διιεληθή πιεπξά θαη απφ ηελ Βνπιγαξηθή πιεπξά νη Dr. Apostolou Apostolos, ν Dr. Millen Vassilev θαη o Dr Luchezar Pehlivanov (Bulgarian Academy of Sciences). Δπίζεο ζηε ζπγγξαθηθή νκάδα ηεο ηρζπνπαλίδαο ζπκκεηέρνπλ θαη νη Λενληαξάθεο Πάλνο, απνπλίδεο Αξγχξεο θαη Λαρνπβάξεο Γεκήηξεο, επηζηεκνληθνί ζπλεξγάηεο ηνπ ΔΘΗΑΓΔ ΗΝΑΛΔ, ελψ απφ ηε Βνπιγάξηθε πιεπξά ζπκκεηέρνπλ νη Teodora Trichkova (Bulgarian Academy of Sciences Institute of Zoology) θαη ν Angel Tsekov (Associate Professor, University of Plovdiv, Faculty of Biology). ηελ έθδνζε επίζεο ζπκβάιινπλ νη Γξ. πιαίνο Γηψξγνο (Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο) θαη Dr. Burnanski Emil, Research Associate Professor (Bulgarian Academy of Sciences - Institute of Water Problems). κοπψρ ηος έπγος: ηα πιαίζηα ηνπ παξφληνο έξγνπ θαη έσο ην 2008 νξηζηηθνπνηήζεθε ν θνηλφο θαηάινγνο, κεηαμχ Διιάδνο θαη Βνπιγαξίαο κε φια ηα είδε ηεο ηρζπνπαλίδαο θαηά κήθνο ηνπ Πνηακνχ Νέζηνπ απφ ηηο πεγέο έσο ηηο εθβνιέο ηνπ. ηε ζπλέρεηα θαη εθηφο ησλ ππνρξεψζεσλ πνπ πεξηιακβάλνληαλ ζε απηφ, μεθίλεζε ε ζπγγξαθή κηαο έθδνζεο κε ηελ πεξηγξαθή ηεο ηρζπνπαλίδαο ηνπ Νέζηνπ ζηηο δπν ρψξεο πνπ δηαζρίδεη. Σν ζχγγξακκα απνηειεί κηα πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο θαη αλάδεημεο ηεο ηρζπνπαλίδαο ηνπ Πνηακνχ Νέζηνπ, πξντφλ ζπιινγηθήο πξνζπάζεηαο Διιήλσλ θαη Βνχιγαξσλ επηζηεκφλσλ, πνπ ζθνπφ έρεη ηελ θαηαλφεζε ηεο ηρζπνπαλίδαο απφ έλα επξχηεξν θνηλφ. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: Ν.Α. Γξάκαο Καβάιαο Ξάλζεο ςμμεηέσονηερ θοπείρ: ΔΘΗΑΓΔ-ΗΝΑΛΔ, Βνπιγαξηθή Αθαδεκία Δπηζηεκψλ, Παλεπηζηήκην Plovdiv Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: ηελ έθδνζε πεξηιακβάλεηαη ε αλαιπηηθή πεξηγξαθή ηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο, ηεο βηνινγίαο, ηεο νηθνινγίαο θαη ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ησλ πιεζπζκψλ φισλ ησλ εηδψλ ηεο ηρζπνπαλίδαο ηνπ πνηακνχ Νέζηνπ (40 είδε ηφζν ησλ εζσηεξηθψλ πδάησλ, φζν θαη ησλ πθάικπξσλ θαη κεηαβαηηθψλ ηνπ δέιηα). Δπίζεο πεξηιακβάλεηαη έλα θεθάιαην κε ηελ γεληθή πεξηγξαθή ηνπ Νέζηνπ (γεσινγία, πδξνινγία, 7
θιπ) (Γξ. πιαίνο Γ. θαη Dr. Burnanski E.) θαη έλα θεθάιαην κε γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ηε κειέηε ησλ ςαξηψλ (κνξθνινγία, ζπζηεκαηηθή, αλαηνκία, βηνινγία, νηθνινγία) (Οκ. Καζ. Οηθνλνκίδεο Παλαγηψηεο, Dr. Vassilev Millen θαη Γξ. Κνπηξάθεο Μάλνο). Σέινο ε έθδνζε πεξηιακβάλεη κηα θιείδα αλαγλψξηζεο ησλ εηδψλ ηεο ηρζπνπαλίδαο ηεο πεξηνρήο (Οκ. Καζ. Οηθνλνκίδεο Π. θαη Dr. Apostolou A.). Δηζαγσγηθά ζεκεηψκαηα γξάθνπλ νη θ.θ. Σάηζεο Κσλζηαληίλνο, Ν.Α. Γξάκαο Καβάιαο Ξάλζεο, ν Αληηδήκαξρνο ηεο πφιεο Gotche Deltchev, Valeri Sarandev, ν Dr. Marmula Gerd απφ ηνλ FAO, ν Οκφηηκνο Καζεγεηήο Π. Οηθνλνκίδεο θαη ν Dr. Zivkov M.T., Γηεπζπληήο ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Εσνινγίαο ηεο Βνπιγαξηθήο Αθαδεκίαο Δπηζηεκψλ. Ζ έθδνζε έγηλε ζηελ αγγιηθή γιψζζα ζε κηα απηφλνκε έθδνζε θαη ζηε ζπλέρεηα ζηα ειιεληθά θαη βνπιγάξηθα ζε κηα θνηλή έθδνζε γηα λα γίλεη θαηαλνεηή θαη ζην επξχηεξν θνηλφ ησλ δπν ρσξψλ. Δξώθςλλο Αγγλικήρ και Δλληνο-βοςλγάπικηρ έκδοζηρ 2. Σίηλορ: ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΗΥΘΤΟΠΑΝΗΓΑ ΝΔΣΟΤ: Τπεξεζίεο εθαξκνγήο πξνγξάκκαηνο παξαθνινχζεζεο επηθαλεηαθψλ θαη ππφγεησλ πδάησλ ιεθάλεο απνξξνήο Πνηακνχ Νέζηνπ. Ηρζπνπαλίδα Ρεφλησλ Τδάησλ. Έναπξη-λήξη: 1/7/2009-31/12/2009 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. Μάλνο Κνπηξάθεο Ομάδα ςποζηήπιξηρ: απνπλίδεο Α., Λενληαξάθεο Π. κοπψρ ηος έπγος: Παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο ησλ ξεφλησλ πδάησλ ηνπ πνηακνχ Νέζηνπ κε βάζε ηελ ηρζπνπαλίδα θαζψο θαη ηελ ππνζηήξημε ζηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο παξαθνινχζεζεο (Βηνινγηθά Πνηνηηθά ηνηρεία ζε επηθαλεηαθά λεξά). Δηδηθφηεξα, πεξηιακβάλεηαη ππνζηήξημε ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε 8
ηελ ηρζπνπαλίδα σο Βηνινγηθφ Πνηνηηθφ ηνηρείν ηνπ πξνγξάκκαηνο παξαθνινχζεζεο κε βάζε ηελ Οδεγία Πιαίζην γηα ηα Νεξά (2000/60/ΔΚ) θαη πην ζπγθεθξηκέλα: α) Σππνινγία πδαηηθψλ ζσκάησλ, β) Σππνραξαθηεξηζηηθέο ζπλζήθεο, γ) πζρέηηζε πηέζεσλ κε νηθνινγηθή θαηάζηαζε, δ) Μεζνδνινγίεο παξαθνινχζεζεο (δεηγκαηνιεςία θαη αλάιπζε), ε) πζρέηηζε κε απνηειέζκαηα δηαβαζκνλφκεζεο (Intercalibration exercise) πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζηε Μεζνγεηαθή νηθνπεξηνρή. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: INTERREG IIIA ςμμεηέσονηερ θοπείρ: χκπξαμε Γ.Π.Θ. ΔΝVECO A.E. Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: Οη βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο γηα ην Νέζην πεξηιακβάλνπλ 29 είδε ηρζπνπαλίδαο ζην πνηάκην ζχζηεκα. πλνιηθά ζηηο 2 δεηγκαηνιεςίεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ, βξέζεθαλ 13 είδε (9 απηφρζνλα θαη 4 μεληθά) απφ ηα 17 πνπ γλσξίδνπκε φηη ζήκεξα ππάξρνπλ ζην πνηάκην ζχζηεκα ηνπ Νέζηνπ. Απφ ηα ππφινηπα 4 ην έλα κφλν (Alburnus alburnus) είλαη απηφρζνλν είδνο, ην νπνίν δελ βξέζεθε εμαηηίαο ηεο πνιχ ρακειήο πιένλ αθζνλίαο ηνπ ζην ζχζηεκα. Σα άιια 3 είδε είλαη μεληθά ζην ζχζηεκα πνπ πξνήιζαλ πηζαλφηαηα απφ ην Βνπιγάξηθν ηκήκα ηνπ πνηακνχ ή κεηαθέξζεθαλ απφ γεηηνληθά ζπζηήκαηα. Απφ ην πνηάκην ζχζηεκα επηβεβαηψλεηαη φηη ιείπνπλ ε Φξίζζα, ην Υέιη θαη ην Μηθξφζηξθν. Σα δπν πξψηα εμαηηίαο ηνπ αξδεπηηθνχ θξάγκαηνο ησλ Σνμνηψλ πνπ δελ επηηξέπεη ηελ αλνδηθή θαη θαζνδηθή αληίζηνηρα αλαπαξαγσγηθή ηνπο κεηαλάζηεπζε, ελψ ε απνπζία ηνπ ηξίηνπ πηζαλφλ νθείιεηαη ζηηο έληνλεο απμνκεηψζεηο ηεο παξνρήο. Σν Μηθξφζηξθν σο πειαγηθφ είδνο πνπ είλαη δελ θαηαθέξλεη εχθνια λα βξεη θαηαθχγην ζε παξαπνηάκνπο φπσο θάλνπλ άιια είδε. ρεηηθά κε ηηο πηέζεηο ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ ζηνπο πιεζπζκνχο ηεο ηρζπνπαλίδαο, είλαη εκθαλήο ε πίεζε θαηάληε ησλ θξαγκάησλ ζε φινπο ζρεδφλ ηνπο πιεζπζκνχο ησλ απηφρζνλσλ εηδψλ πνπ πιένλ επηβηψλνπλ βξίζθνληαο θαηαθχγην ζε κηθξνχο ή κεγάινπο παξαπνηάκνπο. Δπλννχκελα εκθαλίδνληαη κφλν κεξηθά μεληθά είδε, φπσο ε Ακεξηθάληθε Πέζηξνθα πνπ επλνείηαη απφ ηηο ρακειέο ζεξκνθξαζίεο λεξνχ πνπ απειεπζεξψλνληαη απφ ην Φξάγκα Πιαηαλφβξπζεο. Αλάληε ησλ θξαγκάησλ, ην πνηάκην ζχζηεκα έρεη κεηαηξαπεί ζε ιηκλαίν κε ηηο αληίζηνηρεο επηπηψζεηο ζηνπο ηρζπνπιεζπζκνχο. Δπηθξαηνχλ δειαδή ιηκλφθηια είδε, πνιιά απφ ηα νπνία ήξζαλ απφ ηε Βνπιγαξία (εηδηθά απφ ηε θξαγκαιίκλε πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ην θξάγκα ζην Γεζπάηε πνηακφ).απφ ηε κειέηε ινηπφλ θαίλεηαη ε κεγάιε πιένλ ζεκαζία ησλ παξαπνηάκσλ ηνπ Νέζηνπ, πνπ ιεηηνπξγνχλ θαη σο γελεηηθφ απφζεκα ηνπ πνηακνχ. Δπνκέλσο νη αλζξψπηλεο Δικψνα 2. Μπξηάλα (Barbus strumicae) (θσηνγξαθία ΙΝΑΛΔ-ΜΚ). Δικψνα 1. Γεηγκαηνιεςία ζην Αξθνπδφξεκα Νέζηνπ (θσηνγξαθία ΙΝΑΛΔ-ΜΚ). 9 δξαζηεξηφηεηεο ζε απηά κπνξνχλ λα έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηελ ηρζπνπαλίδα φινπ ηνπ ζπζηήκαηνο. Σέηνηα πεξίπησζε είλαη ην Βαζχξεκα,
φπνπ βξήθακε ην κνλαδηθφ πιεζπζκφ Άγξηαο Πέζηξνθαο ζε φιν ην ζχζηεκα ηνπ Νέζηνπ θαη φπνπ θαηαζθεπάδεηαη έλα κηθξφ πδξνειεθηξηθφ θξάγκα (ΜΖΤΔ) πνπ αιινηψλεη φιν ηνλ νηθφηνπν ηνπ είδνπο. 3. Σίηλορ: Τπεξεζίεο εθαξκνγήο πξνγξάκκαηνο παξαθνινχζεζεο επηθαλεηαθψλ θαη ππφγεησλ πδάησλ ιεθάλεο απνξξνήο Πνηακνχ Νέζηνπ Έναπξη-λήξη: Ηνχληνο 2008-Ηνχληνο 2009 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. σηήξεο Οξθαλίδεο Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Κ. Νάθνπ, Β. Παπαζαλαζίνπ,. Γνχλαξεο κοπψρ ηος έπγος: Σν αληηθείκελν πνπ αθνξά ην θπηνβέλζνο πεξηιακβάλεη ηελ παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο ησλ παξάθηησλ θαη κεηαβαηηθψλ πδάησλ ηνπ πνηακνχ Νέζηνπ κε βάζε ην θπηνβέλζνο θαζψο θαη ηελ ππνζηήξημε ζηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο παξαθνινχζεζεο (Βηνινγηθά Πνηνηηθά ηνηρεία ζε επηθαλεηαθά λεξά). Δηδηθφηεξα, ζην αληηθείκελν πεξηιακβάλεηαη ππνζηήξημε ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε ην θπηνβέλζνο σο Βηνινγηθφ Πνηνηηθφ ηνηρείν ηνπ πξνγξάκκαηνο παξαθνινχζεζεο κε βάζε ηελ Οδεγία Πιαίζην γηα ηα Νεξά (2000/60/ΔΚ) θαη πην ζπγθεθξηκέλα: α) Σππνινγία πδαηηθψλ ζσκάησλ, β) Σππνραξαθηεξηζηηθέο ζπλζήθεο, γ) πζρέηηζε πηέζεσλ κε νηθνινγηθή θαηάζηαζε, δ) Μεζνδνινγίεο παξαθνινχζεζεο (δεηγκαηνιεςία θαη αλάιπζε), ε) πζρέηηζε κε απνηειέζκαηα δηαβαζκνλφκεζεο (Intercalibration exercise) πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζηε Μεζνγεηαθή νηθνπεξηνρή. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: Γηεχζπλζε Τδάησλ ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο Θξάθεο ςμμεηέσονηερ θοπείρ: Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην (ΑΠΘ) Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: Σν έξγν νινθιεξψζεθε θαηά 100%. ηηο ιηκλνζάιαζζεο ηνπ Γέιηα ηνπ Νέζηνπ έρνπλ κέρξη ηψξα πξνζδηνξηζηεί ηξεηο θπηνθνηλσλίεο (sensu Zürich- Montpellier School) σο εμήο: Ruppia cirrhosa, Cymodocea nodosa θαη ησλ εηδψλ Cystoseira barbata, Gracilaria bursa-pastoris, Cladophora liniformis θαη Ulva spp. Σα απνηειέζκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ νηθνινγηθή θαηάζηαζε ησλ ιηκλνζαιαζζψλ ηνπ Γέιηα Νέζηνπ δείρλνπλ ππνβάζκηζε απφ αλζξσπνγελή αίηηα, θαηά θχξην ιφγν επηξνθηζκφ. Με ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ Γείθηε ΔΔΗ ζε νη ζηαζκνί δεηγκαηνιεςίαο ζηηο ιηκλνζάιαζζεο ηνπ Δξαηεηλνχ θαη ηνπ Αγηάζκαηνο έδεημαλ δηαθνξεηηθφ βαζκφ ππνβάζκηζεο. Δλψ νη ζηαζκνί Α θαη Β ηνπ Δξαηεηλνχ 10
ηαμηλνκήζεθαλ ζηελ «άζρεκε» θαη «κέηξηα» θιάζε νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο, νη αληίζηνηρνη ζηαζκνί ηνπ Αγηάζκαηνο θαηαηάρζεθαλ ζηελ «άξηζηε» θαη «θαιή» θιάζε νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο. Λακβάλνληαο ππφςε ηα ζπλνιηθά απνηειέζκαηα γηα θάζε ιηκλνζάιαζζα, ην Δξαηεηλφ θαηαηάζζεηαη ζηελ «κέηξηα» θαη ην Αγίαζκα ζηελ «θαιή» θιάζε νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο. Ζ εθαξκνγή ζηνπ Γείθηε CymoSkew πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα δχν απφ ηα ηξία παξάθηηα πδαηηθά ζψκαηα ηνπ Νέζηνπ, ζηα νπνία θαη ην είδνο Cymodocea nodosa ζρεκάηηδε εθηελή ππνζαιάζζηα ιηβάδηα. Ζ δηαθχκαλζε ηνπ Γείθηε ήηαλ απφ 2,3 κέρξη 2,5. Οη ηηκέο απηέο αληηζηνηρνχλ ζηε κέηξηα θιάζε νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο. Σν απνηέιεζκα απηφ είλαη ζε ζπκθσλία κε ηε γεληθφηεξε δηαθχκαλζε ησλ θπξηφηεξσλ θπζηθν-ρεκηθψλ παξακέηξσλ πνπ έρνπλ κεηξεζεί ζηελ πεξηνρή κειέηεο απφ ην ΗΝΑΛΔ. 4. Σίηλορ: Γνκή αιηεπηηθψλ πιεζπζκψλ θαη ηρλειαζηκφηεηα αιηεπκάησλ θαη αιηεπηηθψλ πξντφλησλ Έναπξη-λήξη: 01/03/2008 28/02/2011 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. Γξεγφξεο Κξέε Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Γξ. Δπξπδίθε Μπνπθνπβάια, Γξ. Νίθνο ηακάηεο, θ. Γηψξγνο Μφληνο κοπψρ ηος έπγος: Ζ αλάπηπμε κνξηαθψλ θαη βηνρεκηθψλ κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ γηα ηελ ηαπηνπνίεζε βην-γεσγξαθηθήο πξνέιεπζεο αιηεπκάησλ πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ηέζζεξα, ηδηαίηεξα ζεκαληηθά γηα ηελ Δπξσπατθή αιηεία, είδε ςαξηψλ: ηελ θνηλή γιψζζα (Solea solea), ην κπαθαιηαξάθη (Merluccius merlucius), ηνλ κπαθαιηάξν Αηιαληηθνχ (Gadus morhua) θαη ηε ξέγθα (Clupea hαrengus). Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: Δπξσπατθή Έλσζε 7 ν Πξφγξακκα Πιαίζην (FP7-KBBE- 2007-1) ςμμεηέσονηερ θοπείρ: Bangor University (Ζ.Β., ζπληνληζηήο), DIFRES- DTU (Γαλία), University of Padova (Ηηαιία), Universidad Complutense de Madrid (Ηζπαλία), Katholieke Universiteit Leuven (Βέιγην), University of Bologna (Ηηαιία), University of Bergen (Ννξβεγία), EC-DG-JRC (Δ.Δ.), University of Bremen (Γεξκαλία), Wildlife DNA Services (Ζ.Β.), IFREMER (Γαιιία), ANFACO-CECOPESCA (Ηζπαλία), University of Aarhus (Γαλία), VNIRO (Ρσζία), ΝΟΑΑ (Ζ.Π.Α.) Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: ηα δχν πξψηα ρξφληα πινπνίεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ε εξεπλεηηθή νκάδα ηνπ ΗΝΑΛΔ πξαγκαηνπνίεζε ζεηξά δεηγκαηνιεςηψλ ζην βφξεην Αηγαίν κε ζθνπφ ηε ζπιινγή δεηγκάησλ ηζηψλ (ιεπθφο κπο, θαξδηά, εγθέθαιν, σηφιηζνπο) απφ δχν είδε ςαξηψλ, ηνλ κπαθαιηάξν (Merluccius merluccius) θαη ηελ θνηλή γιψζζα (Solea solea). Παξάιιεια, πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο γηα ηελ πνηνηηθή ζχζηαζε ηνπ ιίπνπο ζην ιεπθφ κπ θαη ζηελ θαξδηά ζε πιεζπζκηαθά δείγκαηα ησλ δχν απηψλ εηδψλ. Σα πιεζπζκηαθά δείγκαηα πξνέξρνληαλ απφ ηξείο δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηεο Μοεζνγείνπ (Αηγαίν, Αδξηαηηθή θαη Σπξξεληθή Θάιαζζα, θαη γηα ηα δχν είδε) θαη απφ πεξηνρέο ηνπ Αηιαληηθνχ (Αλαηνιηθά Πνξηνγαιηθά χδαηα, Νφηην θαη Βφξεην Βηζθατθφ, θαη Νφηηα Βφξεηα Θάιαζζα γηα ηε γιψζζα, θαη Αλαηνιηθά Πνξηνγαιηθά χδαηα, Νφηην Βηζθατθφ, λφηηα Βφξεηα Θάιαζζα θαη βφξεηα Βφξεηα Θάιαζζα γηα ηνλ κπαθαιηάξν). 11
5. Σίηλορ: MESFIDE: Mediterranean small craft fishery and development Έναπξη-λήξη: 2007-2009 Τπεωθςνορ έπγος: Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: ςμμεηέσονηερ θοπείρ: Γξ. Καιιηαληψηεο Αξγχξεο. Γ. Γθηηαξάθνο, Κ. Κνξέληηνο, Π. Μαπξαγάλεο, Γ. Μφληνο, Α. Παπαδφπνπινο, Γ. αθάηεο, Α. παζάξε,. Σάζζε, Α. Σξαγαληδφπνπινο, Δ. Υαηξηζηαλίδεο, Α. Υξεζηίδεο. Δπξσπατθή Δπηηξνπή - ΗΝΣΔRΔG IIIB-ARCHIMED Πεξηθέξεηα ηθειίαο, Κηεληαηξηθφ Ηλζηηηνχην ηθειίαο Plemirio, Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Ζξαθιείνπ, Ηλζηηηνχην Αιηεπηηθψλ Δξεπλψλ, πλνξηαθή Πεξηνρή Γέιηα Ρνδφπε, Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Μαγλεζίαο, Αλαπηπμηαθή Δηαηξία Λάξλαθαο, Παλεπηζηήκην ηνπ Καΐξνπ κοπψρ ηος έπγος: Σν έξγν έρεη ζαλ ζθνπφ ηελ δεκηνπξγία θαη εθαξκνγή ελφο κνληέινπ γηα ηελ αλαγέλλεζε ηεο παξάθηηαο αιηείαο θαη ηελ θαηάδεημή ηεο σο κηα νηθνλνκηθά βηψζηκε επηινγή απαζρφιεζεο, αμηνπνηψληαο ηα πιενλάδνληα, ηα απνξξηπηφκελα είδε αιηεπκάησλ θαζψο θαη ηα είδε 2 εο θαη ηξίηεο θαηεγνξίαο. Σν κνληέιν πεξηιακβάλεη ηελ αλαγλψξηζε θαη επηινγή εηδψλ πξνο αμηνπνίεζε, θαη ηε δεκηνπξγία θαη εθαξκνγή δηαδηθαζηψλ πηζηνπνίεζεο πνηφηεηαο θαη ζπζθεπαζίαο γηα ηα παξαγφκελα αιηεχκαηα. Σν κνληέιν πξνβιέπεη ηελ εηζαγσγή λέσλ θαη γπλαηθψλ σο εξγαηηθφ δπλακηθφ θαη εθαξκφδεηαη ζε 4 ρψξεο δει. ηελ Διιάδα, Ηηαιία, Κχπξν θαη Αίγππην. Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: To έξγν νινθιεξψζεθε 100%. Ζ ζπλδξνκή ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Αιηεπηηθήο Έξεπλαο ζην πξφγξακκα πεξηιακβάλεη: Σνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο παξάθηηαο αιηείαο (αιηεία κηθξήο θιίκαθαο) ζε πηινηηθέο πεξηνρέο ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν, ηελ θαηαγξαθή θαη ραξαθηεξηζκφ ησλ αιηεπηηθψλ εξγαιείσλ ζηε Διιάδα θαη ηελ Κχπξν, ηελ θαηαγξαθή παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ αιηείαο θαη εξγαιείσλ ζηηο ίδηεο πεξηνρέο, θαζψο θαη ζηνηρεία γηα ηηο πεξηνρέο πνπ εμαξηψληαη απφ ηελ αιηεία. Ζ ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ έγηλε κε εβδνκαδηαίεο δεηγκαηνιεςίεο ηεο αιηεπηηθήο πξνζπάζεηαο ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν, θαηαγξαθή ησλ επνρηαθψλ αιηεπηηθψλ κεζφδσλ ζηηο ίδηεο πεξηνρέο, έξεπλα αγνξάο γηα ηα είδε ζηφρν θαη πεηξακαηηθή αιηεία γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ απνζεκάησλ. Σν ΗΝΑΛΔ ζπλέβαιε ζηελ ηξνθνδνζία ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο, κε πιηθφ πνπ ζπλέιιεμε ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν. Παξάιιεια έγηλε αλάιπζε ησλ ζπλζεθψλ πγηεηλήο επί ησλ αιηεπηηθψλ ζθαθψλ ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν θαη δηελεξγήζεθαλ εξγαζηεξηαθέο αλαιχζεηο δεηγκάησλ απφ Διιεληθά θαη Κππξηαθά αιηεπηηθά ζθάθε. Δπηπιένλ έγηλε έξεπλα γηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο παξαδνζηαθέο δηαδξνκέο αιηείαο, ηηο θνηλσληνινγηθέο δηαζηάζεηο απηψλ ησλ πεξηνρψλ θαη ηηο γαζηξνλνκηθέο παξαδφζεηο πνπ βαζίδνληαη ζε ρξήζε πξντφλησλ ηεο παξάθηηαο αιηείαο Σν Ηλζηηηνχην ζπκκεηείρε ζε ζεηξά ελεκεξσηηθψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ εθδειψζεσλ θαη εθδειψζεσλ πξνψζεζεο αιηεπηηθψλ πξντφλησλ. 12
6. Σίηλορ: MONK SEAL & FISHERIES: MITIGATING THE CONFLICT IN GREEK SEAS Έναπξη-λήξη: 01/07/2005-30/06/2009 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. Καιιηαληψηεο Αξγχξεο. Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Α. Παπαδφπνπινο, Α. παζάξε, Γ. Μφληνο, Κ. Κνξέληηνο, Γ. Γθηηαξάθνο, Α. Υξεζηίδεο. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: Δπξσπατθή Δπηηξνπή LIFE NATURE, Ννκαξρία Μαγλεζίαο, WWF Διιάο, IFAW, MOm. ςμμεηέσονηερ θοπείρ: MOm, WWF Διιάο, Erasmus MC, Τπνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ, Ηλζηηηνχην Αιηεπηηθψλ Δξεπλψλ, Παλεπηζηήκην ηνπ Aberdeen, IFAW. κοπψρ ηος έπγος: θνπφο ηνπ έξγνπ είλαη ε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ κεγαιχηεξνπ ζε Δπξσπατθφ επίπεδν πιεζπζκνχ ηεο απεηινχκελεο κε εμαθάληζε Μεζνγεηαθήο θψθηαο ζηελ Διιάδα, κέζσ ηεο εμνκάιπλζεο ησλ αξλεηηθψλ ζπλεπεηψλ ηεο αληαγσληζηηθήο ζρέζεο ηεο Μεζνγεηαθήο Φψθηαο κε ηελ αιηεία, θαηλφκελν πνπ εμαθνινπζεί λα απεηιεί ηελ επηβίσζε ηνπ είδνπο. Οη δξάζεηο ηνπ έξγνπ εθηείλνληαη παξάιιεια ζηηο πεξηνρέο ηνπ Δζληθνχ ζαιάζζηνπ πάξθνπ Αινλλήζνπ Βνξείσλ πνξάδσλ θαη ζην λεζησηηθφ ζχκπιεγκα Κηκψινπ Πνιπαίγνπ. Δπηπιένλ έγηλε έξεπλα ζε επηά πεξηνρέο θιεηδηά, φπνπ έρεη θαηαγξαθεί έληνλε αιιειεπίδξαζε θψθηαο-αιηείαο, δει. ζηηο πεξηνρέο Υίνο, Κάιπκλνο, Κάξπαζνο, Διαθφλεζνο, θαη Εάθπλζνο θαζψο θαη ζηελ Αιφλλεζν θαη Κίκσιν, κέζσ εηδηθψλ εξσηεκαηνινγίσλ θαη ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ απφ ηνπο άκεζα ελδηαθεξφκελνπο αιηείο, κε ζθνπφ ηελ θαηαγξαθή ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ηελ θαηαλνκή ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αιιειεπίδξαζεο θψθηαο αιηείαο, ησλ αηηηψλ ζαλάηνπ θαη ηεο θαηάζηαζεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Μεζνγεηαθήο θψθηαο ζε φιε ηελ Διιάδα. Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: Σν έξγν νινθιεξψζεθε ζε πνζνζηφ 100%. Σν ΗΝ.ΑΛ.Δ ζπκκεηείρε θαη ζπλέβαιε ζηελ νινθιήξσζε ησλ δξάζεσλ: Α1: Καζνξηζκφο hot spots πεξηνρψλ αιιειεπίδξαζεο, A2: Καηάξηηζε ρεδίνπ Γξάζεο γηα ηε κείσζε ηεο έληαζεο αιιειεπίδξαζεο Φψθηαο Αιηείαο, C1: Καηαγξαθή ησλ αιιειεπηδξάζεσλ θψθηαο-αιηείαο ζηηο hot spot πεξηνρέο, C2: Μέηξεζε αιιειεπίδξαζεο ζε ΔΘΠΑΒ θαη Κίκσιν, C3: RINT (πκβνιή ζηελ εχξεζε λέσλ κειψλ ηνπ Γηθηχνπ, ην ζρεδηαζκφ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ/ελεκεξσηηθνχ παθέηνπ θαη ηελ αμηνιφγεζε απνηειεζκάησλ ζε ζρέζε κε ηα αιηεπηηθά δεδνκέλα), Δ1: Awareness (Παξνρή επνπηηθνχ πιηθνχ (θσηνγξαθίεο θαη video), πξνεηνηκαζία παξνπζηάζεσλ, παξαγσγή ησλ ελεκεξσηηθψλ εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο), Δ2: Πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε (πκβνιή ζηελ θαηάξηηζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ), Δ3: Dissemination (πκκεηνρή ζηελ αλνηρηή ζπλάληεζε dissemination), F1 θαη F2: Γηαρείξηζε Πξνγξάκκαηνο, F3: Steering Committee (Πξφηαζε γηα εθπξφζσπν παξάθηησλ αιηέσλ, Πξφηαζε γηα fisheries expert, πκκεηνρή ζηηο ζπλαληήζεηο ηεο Δπηηξνπήο), F4: Network, F5: After LIFE (πκκεηνρή ζηε ζχληαμε ηεο ηειηθήο αλαθνξάο). 13
7. Σίηλορ: MEDITS-CY: Βηνινγηθή δεηγκαηνιεςία κε πεηξακαηηθή αιηεία ηξάηαο βπζνχ ζηε ζαιάζζηα πεξηνρή ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο Έναπξη-λήξη: 1/2009-12/2009 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. Α. Καιιηαληψηεο Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Γξ. Α. Καιιηαληψηεο, Α. Αξγχξε, Γ. Γθηηαξάθνο, Κ. Δπζπκηάδεο, Ν. Κακίδεο, Φ. Αξάπνγινπ, Β. Παπαλησλίνπ, Α. Σξαγαληδφπνπιν, Φ. Καιιηαληψηε. κοπψρ ηος έπγος: ηφρνο ηνπ έξγνπ είλαη ε εθηίκεζε ηεο αθζνλίαο ησλ βελζηθψλ αιηεπηηθψλ απνζεκάησλ, ηα νπνία δνπλ θαηά κήθνο ησλ αθηψλ ηεο Κχπξνπ. Ζ δεηγκαηνιεςία γίλεηαη ζηα πιαίζηα ηνπ Δπξσπατθνχ Καλνληζκνχ 1639/2001 φπσο ηξνπνπνηήζεθε απφ ηνλ θαλνληζκφ 1581/2004, πεξί θαζηέξσζεο ζπζηήκαηνο ζπιινγήο αιηεπηηθψλ δεδνκέλσλ θαη κε βάζε ην πξσηφθνιιν εξγαζηψλ ηεο Γηεζλνχο Μεζνγεηαθήο πεηξακαηηθήο δεηγκαηνιεςίαο κε ηξάηα βπζνχ (MEDITS), φπσο πεξηγξάθνληαη ζην ζρεηηθφ εγρεηξίδην. Ζ ηξάηα βπζνχ, νη πδξαεηνί θαη ην κήθνο ησλ ζπξκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ είραλ ηελ ηππηθή δηακφξθσζε πνπ απαηηεί ην πξφγξακκα, ελψ θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο δεηγκαηνιεςίαο θαηεβιήζε θάζε πξνζπάζεηα ψζηε λα ηεξεζνχλ επαθξηβψο νη φξνη ρξήζεο ηνπ αιηεπηηθνχ εξγαιείνπ. χκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ εγρεηξηδίνπ, φπνπ θαζνξίδεηαη επαθξηβψο ε κέζνδνο δεηγκαηνιεςίαο, ηα είδε ζηφρνο θαη ε ζηξσκαηνπνίεζε ησλ ζηαζκψλ, ζρεδηάζηεθε έλα ζεσξεηηθφ πιέγκα ζηαζκψλ ην νπνίν θάιππηε ηηο ειεχζεξεο παξάθηηεο πεξηνρέο, απφ ηελ Αγία Νάπα έσο ηνλ θφιπν Υξπζνρνχο. Με βάζε ηελ ππάξρνπζα έθηαζε ηεο επεηξσηηθήο θξεπίδαο θαη ηνπ θιηλνχο, απφ 10-800 m βάζνο, θαηά κήθνο ησλ αθηψλ ηνπ λεζηνχ, κνηξάζηεθαλ 27 ζηαζκνί αιηείαο, ζηηο δψλεο βάζνπο 10-50, 50-100, 100-200, 200-500, 500-800 m. Οη ζηαζκνί αιηείαο έπξεπε λα θαιχςνπλ, ζχκθσλα κε ηελ δηακφξθσζε ησλ αθηψλ ηνπ λεζηνχ, πέληε κεγάιεο ζαιάζζηεο πεξηνρέο δει. ηηο πεξηνρέο ησλ θφιπσλ Λάξλαθαο, Λεκεζνχ, Δπηζθνπήο, Πάθνπ θαη Υξπζνρνχο. Πξνθεηκέλνπ λα εξεπλεζεί κε επάξθεηα ε πεξηνρή κειέηεο, πξνζηέζεθαλ ζηελ βηνινγηθή δεηγκαηνιεςία κεηξήζεηο κε σθεαλνγξαθηθά φξγαλα. Οη σθεαλνγξαθηθέο παξάκεηξνη κεηξήζεθαλ ηαπηφρξνλα κε ηηο βηνινγηθέο επάλσ ζην ζθάθνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεηγκαηνιεςίαο. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: ςμμεηέσονηερ θοπείρ: Κππξηαθή Γεκνθξαηία Ηλζηηηνχην Αιηεπηηθήο Έξεπλαο, Σκήκα Αιηείαο θαη Θαιάζζησλ Δξεπλψλ Κχπξνπ, AP Marine Environmental Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: Σν φιν έξγν νινθιεξψζεθε 100% θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Ζ αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ έδεημε φηη ηα ςάξηα είδε ζηφρνο κε πςειφηεξν δείθηε αθζνλίαο (N/m 2 ) ήηαλ ηα Argentina sphyraena (8040.86 N/km 2 ), Macrorhamphosus scolopax (5428.37 N/km 2 ), Spicara smaris (4266.46 N/km 2 ), Chlorophthalmus agassizii (3465.11 N/km 2 ), Serranus hepatus (2805.3 N/km 2 ), Pagellus acarne (1962.15 N/km 2 ), Centracanthus cirrus (1734.23 N/km 2 ) θαη Plesionika martia (1144.08 N/km 2 ). Σα ςάξηα είδε ζηφρνο κε πςειφηεξν δείθηε βηνκάδαο (kg/m 2 ) ήηαλ ηα Argentina sphyraena (81.15 kg/km 2 ), Chlorophthalmus agassizii (70.43 kg/km 2 ), Spicara smaris (48.15 kg/km 2 ), Centrophorus granulosus (30.12 kg/km 2 ), Serranus hepatus (27.5 kg/km 2 ), Dasyatis centroura (23.96 kg/km 2 ), Pagellus acarne (23.53 kg/km 2 ), Macrorhamphosus scolopax (21.9 kg/km 2 ), Centracanthus cirrus (15.88 kg/km 2 )θαη Mullus barbatus (15.29 kg/km 2 ), ελψ απηά κε ηε κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ζην ζχλνιν ησλ 27 ζηαζκψλ δεηγκαηνιεςίαο ήηαλ θαηά ζεηξά, ηα S. hepatus, S. smaris, Seranus cabrilla, Zeus faber, P. erythrinus, Leptotrygla 14
cavillone θαη Alloteuthis media. Σα κφλα ςάξηα είδε ζηφρνο πνπ δελ αιηεχζεθαλ ζηελ Κχπξν ήηαλ ηα Chelidonichthys gurnardus, Micromesistious poutassou poutassou, Solea vulgaris and Trisopterus minutus capelanus. Απφ ηα ηέζζεξα θαξθηλνεηδή είδε ζηφρν, δελ θαηαγξάθεθε ζηελ Κχπξν, κφλν ην Nephrops norvegicus. Δλψ αληίζηνηρα απφ ηα έμε θεθαιφπνδα είδε ζηφρν βξέζεθαλ φια εθηφο απφ ην Eledone cirrhosa. Πξψηε θνξά ζην MEDITS εκθαλίζηεθαλ ην ςάξη είδε ζηφρνο Lophius piscatorius θαη ην θαξθηλνεηδή είδε ζηφρνο Aristeus antennatus Τςειφηεξνπο δείθηεο αθζνλίαο ζηα θεθαιφπνδα παξνπζίαζαλ ηα Loligo vulgaris θαη Illex coindetii, θαη πςειφηεξνπο δείθηεο βηνκάδαο ηα Loligo vulgari θαη Octapus vulgaris. Ο κεγαιχηεξνο αξηζκφο εηδψλ ζηφρσλ αιηεχζεθε ζηε δψλε βάζνπο ησλ 100-200 m. Ζ δψλε βάζνπο ησλ 200-500 m παξνπζίαζε ηνπο πςειφηεξνπο δείθηεο αθζνλίαο θαη βηνκάδαο. Ζ δψλε ησλ 500-800 m βάζνπο είρε ηνπο ρακειφηεξνπο δείθηεο, ελψ εθεί θαηαγξάθεθε θαη ν κηθξφηεξνο αξηζκφο εηδψλ ζηφρσλ. 15
1.2. ΔΘΝΙΚΑ ΑΝΣΑΓΧΝΙΣΙΚΑ 1. Σίηλορ: Έναπξη-λήξη: 13/7/2009-13/7/2010 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. Μάλνο Κνπηξάθεο Ομάδα ςποζηήπιξηρ: κοπψρ ηος έπγος: ΦΡΑΓΜΑ ΣΟΞΟΣΧΝ: Σερληθή έθζεζε έξεπλαο θαη αλάιπζεο, κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία πεξάζκαηνο ςαξηψλ ζην αξδεπηηθφ θξάγκα Σνμνηψλ ζηνλ Νέζην πνηακφ. απνπλίδεο Α., Λαρνπβάξεο Γ., Κακίδεο Ν., Μάξθνπ Γ., Μηράιεο Απνζηνιίδεο, Prof. Claudio Comoglio, Dr. Olle Calles Σν θξάγκα ησλ Σνμνηψλ απνηειεί ην πξψην θαη ην παιαηφηεξν κεγάιν εκπφδην ζηελ αλνδηθή πνξεία κεηαλαζηεπηηθψλ εηδψλ ζηνλ πνηακφ Νέζην, φπσο ην Υέιη θαη ε αξδεινκάλα. Ζ παξνχζα κειέηε εμέηαζε ηε δπλαηφηεηα θαη ηηο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο γηα ηελ θαηαζθεπή πεξαζκάησλ ςαξηψλ ζην θξάγκα πνπ ζα απνθαηαζηήζνπλ ηελ θηλεηηθφηεηα ησλ εηδψλ ηεο ηρζπνπαλίδαο θαηά κήθνπο ηνπ πνηακνχ. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: Ν.Α. Γξάκαο Καβάιαο-Ξάλζεο ςμμεηέσονηερ θοπείρ: ΔΘΗΑΓΔ-ΗΝΑΛΔ & εμσηεξηθνί ζπλεξγάηεο Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: Σν έξγν πεξηιακβάλεη ηελ εθπφλεζε ηερληθήο έθζεζεο έξεπλαο θαη αλάιπζεο, κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία πεξάζκαηνο ςαξηψλ ζην αξδεπηηθφ θξάγκα Σνμνηψλ ζηνλ Νέζην Πνηακφ. ε απηφ πεξηιακβάλεηαη ε θαηαγξαθή ησλ ζεκεξηλψλ ζπλζεθψλ σο πξνο ηα βηνινγηθά, κεηεσξνινγηθά, πδξνινγηθά θαη πεξηβαιινληηθά θαη γεσινγηθά δεδνκέλα ηηο επξχηεξεο πεξηνρήο έξεπλαο. ηε ζπλέρεηα, κεηά ηελ αλάιπζε ησλ βηνηηθψλ θαη αβηνηηθψλ παξακέηξσλ, παξνπζηάδεηαη έλα εληαίν ζρέδην δξάζεο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη πξνηείλνληαη ηέζζεξηο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο θαη εηζήγεζε ηεο πιένλ ζπκθέξνπζαο πξνο πινπνίεζε γηα ηνλ ελδεδεηγκέλνπ ηχπνπ «πεξάζκαηνο». Σν πέξαζκα απηφ ζα επηηξέπεη ηελ κεηαθίλεζε ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ εηδψλ ηεο ηρζπνπαλίδαο ηνπ Πνηακνχ Νέζηνπ πξνο ην αλάληε ηνπ αξδεπηηθνχ θξάγκαηνο Σνμνηψλ ηκήκα ηνπ πνηακνχ αιιά θαη αληίζηξνθα. Γηα ηελ ιχζε απηή παξνπζηάδνληαη απνηειέζκαηα πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ θξάγκαηνο Σνμνηψλ θαη αλαθέξνληαη νη ηπρφλ θίλδπλνη πνπ ελδέρεηαη λα παξνπζηαζηνχλ ζε πεξίπησζε εθαξκνγήο ηεο ιχζεο πνπ πξνηείλεηαη. Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ έγηλε ηνπνγξαθηθή απεηθφληζε ηνπ θξάγκαηνο ε νπνία ζα ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ εμέηαζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. Σέινο παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο ζπλάληεζεο ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ πνπ δηνξγαλψζεθε απφ ηελ Ν.Α. Γξάκαο Καβάιαο Ξάλζεο ζηηο 9 Οθησβξίνπ 2009 κε ζθνπφ ηε δηεξεχλεζε κε ηνπο ζπλαξκφδηνπο θνξείο ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ γηα ηε δεκηνπξγία πεξάζκαηνο ςαξηψλ. 16
2. Σίηλορ: Έναπξη-λήξη: 2007-2009 Τπεωθςνορ έπγος: Γξ. Καιιηαληψηεο Αξγχξεο. Ομάδα ςποζηήπιξηρ: Γηεξεχλεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ δηρηπνχ γξη-γξη ζε δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο αιηείαο Βηδσξήο Παχινο (MSc), Αδακίδνπ, Αγγειηθή (MSc), Γθηηαξάθνο Γηψξγνο, Δπζπκηάδεο, Κσλ/λνο, Κνξέληηνο Κσλ/λνο, Κπξθνχδε Δπιακπία, Παπαδφπνπινο Αλαζηάζηνο, ηνχιαο Αζαλάζηνο, Σξαγαληδφπνπινο Αληψλεο, Σζαθίξε Βηξγηλία, Υαηξηζηαλίδεο Δξσηφθξηηνο (MSc), Υξεζηίδεο Αξηζηείδεο. κοπψρ ηος έπγος: α) Να γίλεη πεξηγξαθή ηνπ εξγαιείνπ «γξη-γξη λχρηαο» θαη ηνπ ηξφπνπ ρξήζεο ηνπ, β) Να δηεξεπλεζεί ε ζπκπεξηθνξά ηνπ δηρηπνχ ηνπ «γξη-γξη λχρηαο» ζε ζπλήζεηο ζπλζήθεο εκπνξηθήο αιηείαο αιιά θαη ζε κεηαβαιιφκελεο ζπλζήθεο αιηείαο φπσο π.ρ. δηαθνξνπνίεζε ηνπ βάζνπο αιηείαο, ηεο ηαρχηεηαο ζηηγγαξίζκαηνο ηνπ δηρηπνχ, ηνπ βάξνπο ζην ζρνηλί ησλ κνιπβηψλ). γ) Να γίλεη αλαθνξά ζηα θχξηα είδε πνπ απνηεινχλ ζηφρν θαη ζηελ θαηάζηαζε ζηελ νπνία βξίζθεηαη ην απφζεκά ηνπο. δ) Να γίλεη κηα πξψηε πξνζέγγηζε ησλ επηπηψζεσλ πνπ ζα έρνπλ νη πεξηνξηζκνί πνπ ζέηεη ν Καλνληζκφο (ΔΚ) 1967/2006 ζηε αιηεία κε γξη-γξη. Φοπέαρ σπημαηοδψηηζηρ: Τπνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο & Σξνθίκσλ (Δ.Π. ΑΛΗΔΗΑ 2000-2006).Μέηξν 4.4 «Καηλνηφκα M.» ςμμεηέσονηερ θοπείρ: Αιηεπηηθφο Αγξνηηθφο πλεηαηξηζκφο γξη-γξη λνκνχ Καβάιαο «ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ» Βαθμψρ ςλοποίηζηρ ηος έπγος: Σν έξγν νινθιεξψζεθε θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ παξαηίζεληαη είλαη ηα ηειηθά. Ζ πεηξακαηηθή αιηεία έγηλε ζην Θξαθηθφ πέιαγνο κε 6 ζθάθε ηεο εκπνξηθήο αιηείαο ηνπ Ν. Καβάιαο απφ ηνλ Ηνχιην σο ηνλ επηέκβξην ηνπ 2008. Oη δεηγκαηνιεςίεο ήηαλ ηπραίεο θαη ζηξσκαηνπνηεκέλεο ρσξηθά σο πξνο ην βάζνο ζε ζπλδπαζκφ κε ην είδνο ζηφρν. Γηαθξίζεθαλ δχν δψλεο: α) δψλε βάζνπο 0-50 m φπνπ ην είδνο ζηφρνο ήηαλ ε ζαξδέια θαη β) δψλε βάζνπο > 50 m φπνπ ην είδνο ζηφρνο ήηαλ ν γαχξνο. Σα δίρηπα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ πεηξακαηηθή αιηεία είραλ θαηαγξαθεί πξνγελέζηεξα έηζη ψζηε λα είλαη γλσζηά ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. χκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο απηήο, πξνθχπηεη φηη: I) Ζ αιηεία κε γξη-γξη λχρηαο έρεη ζηφρν είηε ηε ζαξδέια πνπ ηελ αιηεχεη ζε βάζνο κηθξφηεξν ησλ 50 m, είηε ην γαχξν πνπ ηνλ αιηεχεη ζε βάζνο κεγαιχηεξν ησλ 50 m. Ζ εθαξκνγή ηνπ Δ.Κ. 1967/2006 επεξεάδεη θπξίσο ηελ αιηεία ηεο ζαξδέιαο. 17