ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ σγκοιςική μελέςη εταομξγόμ πξσ ανιξπξιξϋμ ςευμξλξγίεπ κιμηςόμ ρσρκεσόμ & ανιξλϊγηρη ςξσπ χπ ποξπ ςιπ εκπαιδεσςικέπ ςξσπ δσμαςϊςηςεπ (Ιιμηςή Ζλεκςοξμική Λάθηρη - Mobile e-learning) Κόοδαπ Παμαγιώςηπ Α.Μ. : 745 ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ Ηεϊδχοξπ. Παπαθεξδόοξσ, Ιαθηγηςήπ ΣΡΙΜΔΛΗ ΔΞΔΣΑΣΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ Ηεϊδχοξπ. Παπαθεξδόοξσ, Ιαθηγηςήπ πσοίδχμ Κσκξθαμάρηπ, Ιαθηγηςήπ Γεόογιξπ Πασλίδηπ, Ιαθηγηςήπ ΠΑΣΡΑ, ΥΔΒΡΟΤΑΡΘΟ 2012 1
Δσυαοιρςίεπ ςξ ρημείξ ασςϊ θα ήθελα μα εσυαοιρςήρχ ϊλξσπ ϊρξσπ ρσμέβαλλαμ και βξήθηραμ ρςημ ποαγμαςξπξίηρη ςηπ ρσγκεκοιμέμηπ μεςαπςσυιακήπ διπλχμαςικήπ εογαρίαπ. Αουικά, θα ήθελα μα εσυαοιρςήρχ ςξμ επιβλέπξμςα καθηγηςή μξσ κ. Ηεϊδχοξ Παπαθεξδόοξσ ςϊρξ για ςημ εμπιρςξρϋμη πξσ μξσ έδεινε αμαθέςξμςαπ μξσ ςημ ρσγκεκοιμέμη εογαρία ϊρξ και για ςημ καθξδήγηρη και ςημ πξλϋςιμη ρσμβξλή ςξσ ρε κάθε τάρη δημιξσογίαπ ςηπ. Δπίρηπ, θα ήθελα μα εσυαοιρςήρχ ςξσπ καθηγηςέπ κ. πσοίδχμ Κσκξθαμάρη και κ. Γεόογιξ Πασλίδη πξσ δέυθηκαμ μα είμαι μέλη ςηπ ςοιμελξϋπ επιςοξπήπ ανιξλϊγηρηπ ςηπ μεςαπςσυιακήπ εογαρίαπ μξσ. Πξλλέπ εσυαοιρςίεπ ξτείλχ και ρςξ Δο. Δημήςοιξ Σρόλη για ςημ αμεκςίμηςη βξήθεια και αμέοιρςη ρσμπαοάρςαρη ςξσ ρε ϊλξ ςξ διάρςημα ςηπ ρσμεογαρίαπ μαπ για ςημ εκπϊμηρη ςηπ διπλχμαςικήπ μξσ εογαρίαπ. Σέλξπ, αιρθάμξμαι ςημ αμάγκη μα εσυαοιρςήρχ ςημ ξικξγέμεια μξσ για ςημ ρςήοινη πξσ μξσ παοείυαμ καςά ςημ διάοκεια ςχμ ρπξσδόμ μξσ. Πάςοα, Υεβοξσάοιξπ 2012 2
Πεοίληφη Ζ ειραγχγή ςχμ μέχμ Σευμξλξγιόμ ςηπ Πληοξτξοίαπ και ςχμ Δπικξιμχμιόμ (ΣΠΔ) ρςημ εκπαίδεσρη απξςελεί πλέξμ γεγξμϊπ παγκξρμίχπ ρσμβάλλξμςαπ ξσριαρςικά ρςη βελςίχρη ςχμ διαδικαριόμ διδαρκαλίαπ, μάθηρηπ και απϊκςηρηπ γμόρεχμ αλλά και δημιξσογόμςαπ πεοιβάλλξμςα για ςημ αμάπςσνη ιδιαίςεοχμ δενιξςήςχμ. Ιαθξοιρςικϊ οϊλξ ρςημ ποαγμαςικϊςηςα ασςή έυει διαδοαμαςίρει η οαγδαία αμάπςσνη ςξσ διαδικςϋξσ και ξι επιμέοξσπ εταομξγέπ ςξσ. Σα ςελεσςαία υοϊμια η ποϊρβαρη ρςξμ παγκϊρμιξ ιρςϊ δεμ πεοιξοίζεςαι ρςξσπ επιςοαπέζιξσπ σπξλξγιρςέπ αλλά πλέξμ πεοιλαμβάμει ςα κιμηςά ςηλέτχμα, ςα PDAs και γεμικϊςεοα κάθε είδξσπ κιμηςή ρσρκεσή. Λάλιρςα ρςιπ αμαπςσρρϊμεμεπ υόοεπ ξ αοιθμϊπ ςχμ υοηρςόμ πξσ πλξηγξϋμςαι ρςξμ παγκϊρμιξ ιρςϊ είμαι μεγαλϋςεοξπ απϊ ςξμ αμςίρςξιυξ ασςόμ πξσ πλξηγξϋμςαι μέρχ επιςοαπέζιχμ σπξλξγιρςόμ. Σα παοαπάμχ γεγξμϊςα έυξσμ χπ τσρικϊ επακϊλξσθξ ςημ δημιξσογία και ρσμευή αμάπςσνη εμϊπ μέξσ είδξσπ εκπαίδεσρηπ : ςημ κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη (mobile e-learning), η ξπξία βαρίζεςαι ρςημ ιδέα ςηπ μάθηρηπ μέρχ κιμηςόμ ρσρκεσόμ ξπξσδήπξςε ξπξιαδήπξςε ρςιγμή θα υαοακςηοίρει ςιπ μέεπ ρςοαςηγικέπ, ςιπ ποακςικέπ, ςα εογαλεία, ςιπ εταομξγέπ, και ςξσπ πϊοξσπ για μα εκπληοόρει ςημ σπϊρυερη ςηπ παμςαυξϋ παοξϋραπ, ποξρχπικήπ, και ρσμδεδεμέμηπ εκμάθηρηπ, ςϊυξπ ςηπ διπλχμαςικήπ εογαρίαπ είμαι μα μελεςήρει και μα ρσγκοίμει ςιπ διαθέριμεπ εταομξγέπ, εογαλεία, σρςήμαςα Διαυείοιρηπ Λάθηρηπ (ΔΛ) & Κειςξσογικά σρςήμαςα κιμηςόμ ρσρκεσόμ όρςε μα ανιξλξγήρει ςιπ εκπαιδεσςικέπ δσμαςϊςηςεπ ςξσπ και μα καθξοίρει αμ μπξοξϋμ μα ρσμβάλλξσμ ρςημ παοξυή απξςελερμαςικήπ κιμηςήπ ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ ρςξσπ υοήρςεπ ςξσπ. 3
Abstract The integration of the Information and Communication Technologies (ICT) in the field of education is nowadays a fact worldwide contributing in improving the teaching methods, learning and knowledge gaining as well as creating environments which facilitate the development of special skills. The vast development of the Web and its applications have played a key role establishing the current reality. During the last years the access to the Web, not only from desktop PCs but from mobile devices too, such as mobile phones and PDAs, is a fact. Furthermore, in developing countries the number of users that browse the Web through mobile devices is larger than the number of users that browse the web from desktop PCs. As a natural consequence of the above facts a new kind learning has emerged and constantly been developed ever since : Mobile e-learning, based on the idea of learning with mobile devices anywhere at any time, which will feature new strategies, practices, tools, applications and resources to fulfill the promise of ubiquitous, personal and connected learning. The aim of this thesis is to study and compare the available applications, tools, Learning Management Systems and mobile Operating Systems in order to evaluate their educational potentials and to determine whether they are capable of contributing to providing effective mobile e- learning to their users. 4
Πεοιευϊμεμα ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 : Διραγχγή.8 1.1 ςόυξπ Διπλχμαςικήπ Δογαρίαπ 8 1.2 Οογάμχρη Διπλχμαςικήπ Δογαρίαπ 9 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 : Μάθηρη & Δκπαίδεσρη 10 2.1 Λάθηρη & Σευμξλξγίεπ ςηπ Πληοξτξοίαπ και ςχμ Δπικξιμχμιώμ.10 2.2 Ηεχοίεπ Λάθηρηπ 10 2.2.1 σμπεοιτξοιρςικέπ θεχοίεπ.11 2.2.2 Γμχρςικέπ θεχοίεπ.12 2.2.3 Ιξιμχμικξπξλιςιρμικέπ θεχοίεπ 13 2.2.4 Ηεχοίεπ κιμήςοχμ 14 2.3 Ιαςηγξοίεπ εκπάιδεσρηπ.14 2.3.1 Δκπαίδεσρη εν απξρςάρεχπ.15 2.3.1.1 Οοιρμϊπ & ιρςξοική αμαδοξμή.15 2.3.1.2 ϋγυοξμη & Αρϋγυοξμη εκπαίδεσρη 16 2.3.1.3 Αμάγκεπ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρηπ.17 2.3.2 Ζλεκςοξμική εκπαίδεσρη 18 2.3.2.1 Οοιρμϊπ 18 2.3.2.2 Ιαςηγξοίεπ ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ 19 2.3.2.3 Πλεξμεκςήμαςα.20 2.3.2.4 Λειξμεκςήμαςα 21 2.3.2.5 Ποϊςσπα.22 2.3.3 Ιιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη 25 2.3.3.1 Οοιρμϊπ 25 2.3.3.2 Αουέπ για ςξ ρυεδιαρμϊ εκπαιδεσςικξϋ σλικξϋ.26 5
2.3.3.3 Βαρικέπ εσκαιοίεπ 27 2.3.3.4 Οι μεγάλεπ ποξκλήρειπ 30 2.3.3.5 ςϊυξι 33 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 : σρςήμαςα Διαυείοιρηπ Μάθηρηπ.38 3.1 Διραγχγή.38 3.2 Ιαςηγξοιξπξίηρη..39 3.2.1 Δμπξοικά ή ενειδικεσμέμα σρςήμαςα.39 3.2.2 σρςήμαςα Αμξικςξϋ Ιόδικα 41 3.3 Δναςξμίκεσρη & Ποξραομξρςικόςηςα ςηπ μάθηρηπ 44 3.3.1 Κϊγξι εμρχμάςχρηπ ρςα ΔΛ. 44 3.3.2 Λέθξδξι υοήρηπ.45 3.3.3 Γιαςί ϊυι ςα Ποξραομξρςικά σρςήμαςα Ζλεκςοξμικήπ Λάθηρηπ?.46 3.3.4 Ποξςειμϊμεμη λϋρη & ανιξλϊγηρη σρςημάςχμ Αμξικςξϋ Ιόδικα 48 3.4 Ζ πλαςτόομα Moodle.52 3.4.1 Διραγχγικά θέμαςα.52 3.4.2 Απαιςήρειπ & εγκαςάρςαρη 54 3.4.3 Φαοακςηοιρςικά & δσμαςϊςηςεπ.55 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 : Λειςξσογικά σρςήμαςα κιμηςώμ ρσρκεσώμ 59 4.1 Θρςξοική αμαδοξμή 59 4.2 Κειςξσογικά ρσρςήμαςα Ένσπμχμ Ιιμηςώμ & ρύγκοιρή ςξσπ.61 4.3 ios vs Android.68 4.3.1 Αμάπςσνη εταομξγήπ για ios.69 4.3.1.1 Δημιξσογόμςαπ ςημ εταομξγή 70 4.3.1.2 Δημιξσογόμςαπ ςη διεπατή 70 6
4.3.1.3 Γοάτξμςαπ ςξμ Δλεγκςή Όφεχμ 71 4.3.1.4 Ολξκληοόμξμςαπ ςη διεπατή..72 4.3.2 Αμάπςσνη εταομξγήπ για Android.73 4.3.2.1 To Manifest αουείξ 74 4.3.2.2 Πϊοξι XML.75 4.3.2.3 Σξ Activity αουείξ.76 4.3.3 Ανιξλϊγηρη χπ ποξπ ςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία 78 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 : Δκπαιδεσςικέπ εταομξγέπ για κιμηςέπ ρσρκεσέπ με Android λειςξσογικό ρύρςημα 82 5.1 Σοέυξσρα καςάρςαρη.82 5.2 Ποόρβαρη ρςξ Moodle μέρχ κιμηςώμ ρσρκεσώμ. 83 5.2.1 Λέρχ ςοξπξπξίηρηπ ςξσ Moodle ενσπηοεςηςή.84 5.2.2 Λέρχ εγκαςάρςαρηπ εταομξγόμ ρε κιμηςέπ ρσρκεσέπ.92 5.3 ύγκοιρη & ανιξλόγηρη 101 5.4 Λελλξμςικέπ ποξρθήκεπ 104 Δπίλξγξπ σμπεοάρμαςα 106 Κίρςα εικϊμχμ 108 Κίρςα πιμάκχμ 110 Βιβλιξγοατία Αματξοέπ 111 7
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 : Διραγχγή 1.1 ςόυξπ Διπλχμαςικήπ Δογαρία Λέρα ρε έμαμ κϊρμξ πξσ διαοκόπ αλλάζει και ενελίρρεςαι, η μάθηρη και η εμίρυσρη ςχμ γμόρεχμ διαδοαμαςίζει ϊλξ και μεγαλϋςεοξ οϊλξ για ςημ απϊκςηρη υοήριμχμ ποξρϊμςχμ, για ςημ εϋοερη εογαρίαπ ή απλόπ για ςημ αμάπςσνη ςηπ ποξρχπικϊςηςαπ κάθε αςϊμξσ. ήμεοα η εκπαίδεσρη είμαι μία διαδικαρία πξσ διαοκεί ξλϊκληοη ςη ζχή μαπ και δεμ ρςαμαςά ρςξσπ παοαδξριακξϋπ εκπαιδεσςικξϋπ τξοείπ (ρυξλεία,παμεπιρςήμια κλπ). Σξ Διαδίκςσξ και ξι ςευμξλξγίεπ πξλσμέρχμ αμαδιαμξοτόμξσμ ςξμ ςοϊπξ πξσ η γμόρη μεςαδίδεςαι και έμα μέξ είδξπ εκπαίδεσρηπ : ςημ κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη (mobile e-learning) γίμεςαι μια ποαγμαςική εμαλλακςική λϋρη ρςιπ παοαδξριακέπ μεθϊδξσπ διδαρκαλίαπ. ςημ παοακάςχ εικϊμα απεικξμίζεςαι ξ ςοϊπξπ λειςξσογίαπ ςξσ mobile e-learning ή mlearning για ρσμςξμία. Σξ ςηλέτχμξ ρσμβξλίζει έμα WAP (Wireless Access Protocol) εμεογξπξιημέμξ ςηλέτχμξ, «ένσπμξ κιμηςϊ» (Smartphone) ή PDA (Personal Digital Assistant). Λε ςη βξήθεια εμϊπ αρϋομαςξσ Internet / Intranet δικςϋξσ, ξι εκπαιδεσϊμεμξι μπξοξϋμ μα λάβξσμ ςξ πεοιευϊμεμξ ςξσ μαθήμαςξπ πξσ βοίρκεςαι ρε έμαμ απξμακοσρμέμξ ενσπηοεςηςή (server), σπηοερίεπ σπξρςήοινηπ και επιποϊρθεςξ σλικϊ πξσ απξςελξϋμ ςξ ρσμξλικϊ εκπαιδεσςικϊ πακέςξ. Ζ ρσρκεσή με ςημ δσμαςϊςηςα αρϋομαςηπ ρϋμδερηπ ρςξ Internet επιςοέπει ςημ αλληλεπίδοαρη ςϊρξ εκπαιδεσςικξϋ εκπαιδεσξμέμξσ ϊρξ και ςημ εκπαιδεσξμέμξσ εκπαιδεσξμέμξσ. Ζ βαρική διατξοά ρε ασςϊ ςξ μξμςέλξ με αμςίρςξιυα μξμςέλα ηλεκςοξμικήπ εκπαίδεσρηπ (e-learning) είμαι ςξ γεγξμϊπ ϊςι η επικξιμχμία είμαι αρϋομαςη. Δικϊμα 1 : Αρϋομαςξ πεοιβάλλξμ μάθηρηπ ςξσ μέλλξμςξπ (Keegan, 2006) 8
ςϊυξπ ςηπ διπλχμαςικήπ εογαρίαπ είμαι μα μελεςήρει και μα ρσγκοίμει ςιπ διαθέριμεπ εταομξγέπ, εογαλεία, σρςήμαςα Διαυείοιρηπ Λάθηρηπ (ΔΛ) & Κειςξσογικά σρςήμαςα κιμηςόμ ρσρκεσόμ όρςε μα ανιξλξγήρει ςιπ εκπαιδεσςικέπ δσμαςϊςηςεπ ςξσπ και μα καθξοίρει αμ μπξοξϋμ μα ρσμβάλλξσμ ρςημ παοξυή απξςελερμαςικήπ κιμηςήπ ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ ρςξσπ υοήρςεπ ςξσπ. 1.2 Οογάμχρη Διπλχμαςικήπ Δογαρίαπ Ζ παοξϋρα μεςαπςσυιακή εογαρία είμαι ξογαμχμέμη χπ ενήπ : Σξ κετάλαιξ 2 ρυεςίζεςαι με ςη μάθηρη και ςημ εκπαίδεσρη. Διδικϊςεοα, δίμξμςαι ξοιρμξί για ςημ απξρατήμιρη ςχμ διάτξοχμ ϊοχμ και ςχμ καςηγξοιόμ εκπαίδεσρηπ και αματέοξμςαι ρσμξπςικά ξι κσοιϊςεοεπ θεχοίεπ μάθηρηπ. Διδική μμεία γίμεςαι ρςημ κιμηςή μάθηρη και ςιπ βαρικέπ εσκαιοίεπ πξσ ποξρτέοει, ςιπ ποξκλήρειπ πξσ αμςιμεςχπίζει καθόπ και βαρικξϋπ μελλξμςικξϋπ ρςϊυξσπ πξσ ποέπει μα ικαμξπξιήρει. Σξ κετάλαιξ 3 ρυεςίζεςαι με ςα σρςήμαςα Διαυείοιρηπ Λάθηρηπ. Διδικϊςεοα, δίμεςαι ξ ξοιρμϊπ ςξσπ και καςαγοάτξμςαι ρσμξπςικά ςα αμςιποξρχπεσςικϊςεοα projects είςε ποϊκειςαι για αμξικςξϋ κόδικα είςε για εμπξοικά & ενειδικεσμέμα. ςη ρσμέυεια, ρσγκοίμξμςαι ςα υαοακςηοιρςικά ςξσπ και ανιξλξγξϋμςαι χπ ποξπ ςιπ εκπαιδεσςικέπ δσμαςϊςηςεπ πξσ μπξοξϋμ μα παοέυξσμ. Σέλξπ, παοξσριάζεςαι εκςεμόπ η πλαςτϊομα Moodle ξσ επιλέυθηκε χπ η πλέξμ καςάλληλη και ξι ιδιαίςεοεπ δσμαςϊςηςεπ / υαοακςηοιρςικά πξσ σπξρςηοίζει. Σξ κετάλαιξ 4 ρυεςίζεςαι με ςα λειςξσογικά ρσρςήμαςα κιμηςόμ ρσρκεσόμ. Διδικϊςεοα γίμεςαι μια ιρςξοική αμαδοξμή ςηπ αμάπςσνηπ ςξσπ και παοξσριάζξμςαι ςα κσοιϊςεοα ςοέυξμςα λειςξσογικά ρσρςήμαςα για κιμηςέπ ρσρκεσέπ. ςη ρσμέυεια ρσγκοίμξμςαι ξι δσμαςϊςηςεπ ςξσπ και επιλέγξμςαι ςα δϋξ καλϋςεοα, για ςα ϊπξια δίμεςαι και παοάδειγμα αμάπςσνηπ εταομξγήπ, για πεοαιςέοχ ρϋγκοιρη ρυεςικά με ςιπ εκπαιδεσςικέπ ποξξπςικέπ ςξσπ. Σξ κετάλαιξ 5 ρσρυεςίζει ςα ρσμπεοάρμαςα ςχμ δϋξ ποξηγξϋμεμχμ. Διδικϊςεοα, παοξσριάζξμςαι και ρσγκοίμξμςαι ξι εκπαιδεσςικέπ δσμαςϊςηςεπ «εογαλείχμ» για αρϋομαςη ποϊρβαρη ρε ιρςϊςξπξσπ με ςξ επιλεγμέμξ ΔΛ υοηριμξπξιόμςαπ ρσρκεσέπ ςξσ επιλεγμέμξσ λειςξσογικξϋ ρσρςήμαςξπ. ςημ εμϊςηςα Δπίλξγξπ - σμπεοάρμαςα αματέοξμςαι ρσγκεμςοχςικά και ρσμξπςικά ςα ρσμπεοάρμαςα ςχμ παοαπάμχ ρσγκοίρεχμ και ανιξλξγήρεχμ. 9
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 : Μάθηρη & Δκπαίδεσρη 2.1 Μάθηρη και Σευμξλξγίεπ ςηπ Πληοξτξοίαπ και ςχμ Δπικξιμχμιώμ Δίμαι πλέξμ κξιμόπ απξδεκςϊ ϊςι ξι ηλεκςοξμικξί σπξλξγιρςέπ και γεμικϊςεοα ξι Σευμξλξγίεπ ςηπ Πληοξτξοίαπ και ςχμ Δπικξιμχμιόμ(ΣΠΔ) έυξσμ πλέξμ εμρχμαςχθεί ρε μεγάλξ βαθμϊ ρςημ καθημεοιμϊςηςά μαπ καθόπ υοηριμξπξιξϋμςαι ρςημ πλειξφητία ςχμ ςξμέχμ ςξσ ρϋγυοξμξσ κϊρμξσ. Ζ εκπαίδεσρη ποξταμόπ δεμ απξςελεί εναίοερη καθόπ ςα ςελεσςαία υοϊμια ξ οϊλξπ ςχμ ΣΠΔ ρςξ ρσγκεκοιμέμξ πεδίξ ασνάμεςαι ρημαμςικά ρσμβάλλξμςαπ ξσριαρςικά ρςη βελςίχρη ςχμ διαδικαριόμ διδαρκαλίαπ, μάθηρηπ και απϊκςηρηπ γμόρεχμ αλλά και δημιξσογόμςαπ πεοιβάλλξμςα για ςημ αμάπςσνη ιδιαίςεοχμ δενιξςήςχμ. Ζ ειραγχγή ςχμ ΣΠΔ ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία έυει επηοεάρει (και έυει επηοεαρςεί απϊ) ςιπ παοαδξριακέπ θεχοίεπ μάθηρηπ. Αουικά χπ διδακςικϊ αμςικείμεμξ και ρςη ρσμέυεια χπ μέρξ διδαρκαλίαπ, δίμξμςαπ μια μέα διάρςαρη ρςα μξμςέλα διδαρκαλίαπ. Ιάθε είδξσπ διδαρκαλία βαρίζεςαι ρε ξοιρμέμξσπ καμϊμεπ πξσ ατξοξϋμ ρςξσπ ρςϊυξσπ, ρςξ πεοιευϊμεμξ και ρςη διαδικαρία ςηπ μάθηρηπ, εμρχμαςόμξμςαπ μία ή πεοιρρϊςεοεπ θεχοίεπ μάθηρηπ. Ωπ μάθηρη ξοίζεςαι η αλλαγή ρςη ρσμπεοιτξοά, ρςιπ ςάρειπ και ρςιπ γμόρειπ ςξσ αςϊμξσ, η ξπξία ρσμβαίμει ραμ απξςέλερμα ςηπ εμπειοίαπ, ςηπ ποακςικήπ, ςηπ επαμάληφηπ, ςηπ εκπαίδεσρηπ και ςηπ παοαςήοηρηπ. Δπξμέμχπ, η μάθηρη είμαι ςϊρξ μια διαδικαρία ϊρξ και έμα απξςέλερμα (Διαμαμςήπ και Σεοζίδηπ, 2008). ϋμτχμα με ςξμ Bigge (1990:15-18), η μάθηρη είμαι μια διαοκήπ αλλαγή ρςξ έμβοσξ ξμ, η ξπξία δεμ ποξκαθξοίζεςαι απϊ ςιπ γεμεςικέπ ςξσ καςαβξλέπ εμό θα μπξοξϋρε μα θεχοηθεί χπ μια μεςαβξλή ρςη ρσμπεοιτξοά, ρςημ αμςίληφη και ρςα κίμηςοα ςξσ. 2.2 Θεχοίεπ Μάθηρηπ Λια θεχοία μάθηρηπ είμαι έμα ξογαμχμέμξ ρϋμξλξ απϊ αουέπ πξσ εομημεϋξσμ ςη διαδικαρία μάθηρηπ, δηλαδή με πξιξ ςοϊπξ ςα άςξμα μαθαίμξσμ, με πξιξ ςοϊπξ απξκξμίζξσμ μέεπ ικαμϊςηςεπ ασνάμξμςαπ και βελςιόμξμςαπ ςιπ γμόρειπ ςξσπ. Απϊ ςα ςέλη ςξσ 19 ξσ αιόμα μέυοι και ρήμεοα διενάγξμςαι έοεσμεπ ρςημ ρσγκεκοιμέμη επιρςημξμική πεοιξυή ακξλξσθόμςαπ διατξοεςικέπ ποξρεγγίρειπ και θεχοίεπ, ερςιάζξμςαπ η κάθε μία ρε διατξοεςικξϋπ παοάγξμςεπ ϊπχπ για παοάδειγμα : ρςιπ βιξλξγικέπ λειςξσογίεπ, ρςημ τϋρη ςξσ μεσοικξϋ ρσρςήμαςξπ, ρςημ επιλξγή και ξογάμχρη ςχμ πληοξτξοιόμ / γμόρεχμ, ρςα πεοιβαλλξμςικά εοεθίρμαςα, ρςξ άςξμξ και ρςημ κξιμχμία. 10
Παοακάςχ παοξσριάζξμςαι ρσμξπςικά ξι ρημαμςικϊςεοεπ θεχοηςικέπ ποξρεγγίρειπ καθόπ και μια ρσμξλική καςηγξοιξπξίηρηπ ςξσπ : Εικόνα 2 : Θεωρίες Μάθησης 2.2.1 σμπεοιτξοιρςικέπ θεχοίεπ Οι ρσμπεοιτξοιρςικέπ θεχοίεπ ςηπ μάθηρηπ, έλκξσμ ςη τιλξρξτία ςξσπ απϊ ςξ θεςικιρςικϊ επιρςημξμικϊ παοάδειγμα, βαρικϊ εοόςημα ςξσ ξπξίξ είμαι "πόπ είμαι δσμαςϊμ μα απξκςήρξσμε αδιαμτιρβήςηςεπ γμόρειπ, για ςημ ποαγμαςικϊςηςα, ςημ κας' αίρθηρη εμπειοία, ςα (θεςικά) γεγξμϊςα, ςα ξπξία απξςελξϋμ ςξμ αδιαμτιρβήςηςξ και έγκσοξ υόοξ αμαζήςηρηπ ςηπ γμόρηπ". ςξμ άνξμα ςχμ ρσμπεοιτξοιρςικόμ θεχοιόμ βοίρκεςαι η 11
αμςίληφη ϊςι η μάθηρη ποξκϋπςει χπ απξςέλερμα ςχμ ενχςεοικόμ εοεθιρμάςχμ πξσ ποξέουξμςαι απϊ ςξ πεοιβάλλξμ και ςημ αμςίδοαρη ςξσ αμθοόπιμξσ εγκετάλξσ. ϋμτχμα με ςξμ σμπεοιτξοιρμό (Behaviorism), η μάθηρη ξοίζεςαι χπ μια αλλαγή ρςη ρσμπεοιτξοά ςξσ μαθηςή η ξπξία ποξκϋπςει μέρχ εμπειοιόμ και αρκήρεχμ πξσ ςίθεμςαι απϊ ςξ δάρκαλξ. Ζ μάθηρη ξλξκληοόμεςαι με ςημ εμίρυσρη ςηπ επιθσμηςήπ ρσμπεοιτξοάπ είςε μέρχ αμςαμξιβήπ ςηπ (θεςική εμίρυσρη) είςε μέρχ ςηπ ςιμχοίαπ / πξιμήπ (αομηςική εμίρυσρη). Ιεμςοικξί ξι οϊλξι ςξσ εκπαιδεσςή πξσ μεςαβιβάζει ςημ (επιθσμηςή) γμόρη ρςξσπ εκπαιδεσϊμεμξσπ και βαρικϊ παοάγξμςα ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία πξσ εμιρυϋει ςημ επιθσμηςή ρσμπεοιτξοά καθόπ και ςχμ διδακςικόμ ρςϊυχμ ςξσ μαθήμαςξπ πξσ διαςσπόμξμςαι χπ ρσμπεοιτξοέπ ςιπ ξπξίεπ ποέπει ξι εκπαιδεσϊμεμξι μα αμαπςϋνξσμ. Δίμεςαι έμταρη ρςημ αμαμεςάδξρη ςηπ πληοξτξοίαπ και ρςημ ςοξπξπξίηρη / ποξραομξγή ςηπ ρσμπεοιτξοάπ. Ζ μάθηρη ρσμίρςαςαι ρςημ ςοξπξπξίηρη ςηπ ρσμπεοιτξοάπ και ςημ ρσμμϊοτχρη ςξσ αςϊμξσ, καθιρςόμςαπ ςημ έμα παθηςικό γεγξμϊπ. 2.2.2 Γμχρςικέπ Θεχοίεπ Για ςιπ γμχρςικέπ θεχοίεπ, η μάθηρη δεμ είμαι διαδικαρία και απξςέλερμα ενάοςηρηπ, ϊπχπ ρςξ ρσμπεοιτξοιρμϊ, αλλά απξςέλερμα εμεογξϋ επενεογαρίαπ πληοξτξοιόμ με βάρη ςιπ εμδιάμερεπ γμχρςικέπ λειςξσογίεπ ςξσ αςϊμξσ, ξι ξπξίεπ παοεμβάλλξμςαι αμάμερα ρςιπ πληοξτξοίεπ ςξσ πεοιβάλλξμςξπ (εοέθιρμα) και ρςιπ αμςιδοάρειπ ςξσ αςϊμξσ. Ζ γμόρη δε, δεμ είμαι «ρσρρόοεσρη» εμπειοίαπ, αλλά απξςέλερμα εμεογξϋπ αμςιπαοάθερηπ ςξσ ξογαμιρμξϋ με ςημ εμπειοία, δια ςηπ ξπξίαπ ςξ άςξμξ, με δημιξσογικέπ δοαρςηοιϊςηςεπ μέρα ρςξ τσρικϊ και κξιμχμικϊ ςξσ πεοιβάλλξμ ςημ ξικξδξμεί. Ζ μάθηρη, σπϊ ςξ ποίρμα ασςϊ ρσμίρςαςαι ρςημ ςοξπξπξίηρη γμόρεχμ πξσ ήδη ποξωπάουξσμ. ημαμςικϊ οϊλξ λξιπϊμ για ςιπ γμχρςικέπ θεχοίεπ παίζει η δξμή και η λειςξσογία ςξσ γμχρςικξϋ ρσρςήμαςξπ, ρε αμςίθερη με ςιπ ρσμπεοιτξοιρςικέπ πξσ ερςιάζξσμ ρςημ παοαςηοξϋμεμη ενχςεοική ρσμπεοιτξοά. 12
ςα πλαίρια ςχμ γμχρςικόμ θεχοιόμ εμςάρρξμςαι πξλλέπ και διατξοεςικέπ ποξρεγγίρειπ, ξι ξπξίεπ πάμςχπ «ρσμτχμξϋμ» ρςξμ κεμςοικϊ άνξμα πξσ αματέοθηκε παοαπάμχ και είμαι ρϋμτχμεπ με αουέπ ςηπ εομημεσςικήπ ή ρυεςικιρςικήπ ρυξλήπ ρκέφηπ, ρϋμτχμα με ςημ ξπξία η επιρςήμη δεμ είμαι δσμαςϊ μα βοει λϋρειπ ρςα αμθοόπιμα ποξβλήμαςα υχοίπ ςη διαμερξλάβηρη ςηπ ανιξλξγικήπ και πξλιςικήπ κοιςικήπ. ςξ κέμςοξ ςηπ αμςίληφηπ ασςήπ σπάουξσμ πάμςα η ρυεςικϊςηςα, η πξλσρημία, η ξλικϊςηςα και επιλεκςικϊςηςα ςηπ αμςίληφηπ ςχμ ταιμξμέμχμ και ςηπ εμπειοίαπ και ξ ςελξλξγικϊπ υαοακςήοαπ. 2.2.3 Κξιμχμικξπξλιςιρμικέπ θεχοίεπ ε γεμικέπ γοαμμέπ, ξι θεχοίεπ ασςέπ σπξρςηοίζξσμ ϊςι η ξικξδϊμηρη ςχμ γμόρεχμ λαμβάμει υόοα ρε ρσμεογαςικά πεοιβάλλξμςα, διαμέρξσ ρσζηςήρεχμ πξσ εμπεοικλείξσμ ςη δημιξσογία και καςαμϊηρη ςηπ επικξιμχμίαπ και ςημ απϊ κξιμξϋ (μεςανϋ αςϊμχμ ή ξμάδχμ) σλξπξίηρη δοαρςηοιξςήςχμ. σμεπόπ, ξ κξιμχμικόπ επξικξδξμηςιρμόπ (social constructivism),ϊπχπ αλλιόπ ξμξμάζξμςαι ξι θεχοίεπ ασςέπ, διατξοξπξιείςαι απϊ ςξμ κλαρικϊ ρςξ επίπεδξ ςηπ κξιμχμικήπ αλληλεπίδοαρηπ, θεχοόμςαπ πχπ ξι γμόρειπ δξμξϋμςαι μέρχ ςχμ αλληλεπιδοάρεχμ μεςανϋ ςχμ αςϊμχμ, ϊπχπ επίρηπ ϊςι και ξι ίδιεπ ξι γμόρειπ είμαι κξιμχμικά καθξοιρμέμεπ μέρα απϊ κόδικεπ. Σα υαοακςηοιρςικά ςηπ ποξρέγγιρηπ ασςήπ είμαι: i. Ζ εμεογϊπ γμχρςική ξικξδϊμηρη πξσ ρσμςελεί ρςημ εκ βάθξσπ καςαμϊηρη ii. Ζ εγκαθιδοσμέμη μάθηρη (situated cognition) πξσ λαμβάμει υόοα ρε ρσγκεκοιμέμξ πλαίριξ με ασςϊμξμη δοαρςηοιϊςηςα και κξιμχμική και μξηςική σπξρςήοινη iii. Ζ κξιμϊςηςα, μέρα απϊ ςημ ξπξία λαμβάμει υόοα η μάθηρη, ρσμςελεί ρςη διάυσρη ςηπ κξσλςξϋοαπ και ςχμ ποακςικόμ ςηπ iv. Ζ ρσμξμιλία (discourse) πξσ καθιρςά ετικςή ςη ρσμμεςξυή και ςη διαποαγμάςεσρη ρςξ πλαίριξ ςηπ κξιμϊςηςαπ 13
ςημ κξιμχμικξπξλιςιρμική ποξρέγγιρη ςηπ μϊηρηπ, βαρική παοαδξυή είμαι ϊςι ϊςαμ έμα άςξμξ ρσμμεςέυει ρ' έμα κξιμχμικϊ ρϋρςημα, η κξσλςξϋοα ασςξϋ ςξσ ρσρςήμαςξπ και ςα εογαλεία πξσ υοηριμξπξιξϋμςαι για ςημ επικξιμχμία (κσοίχπ η γλόρρα) διαμξοτόμξσμ ςη γμχρςική ςξσ ρσγκοϊςηρη και ρσμιρςξϋμ πηγή μάθηρηπ και ενέλινηπ. 2.2.4 Θεχοίεπ κιμήςοχμ Οι θεχοίεπ ςηπ καςηγξοίαπ ποξρπαθξϋμ μα απαμςήρξσμ ρςξ ποχςαουικϊ εοόςημα πξσ δεμ είμαι άλλξ απϊ ςξ ςι είμαι ασςϊ πξσ ςηπ κάμει μα έυξσμε ςη τσρική ςάρη μα αμαζηςξϋμε ςη γμόρη και μα διατξοξπξιξϋμε ςη ρσμπεοιτξοά ςηπ, απϊ ςημ όοα πξσ γεμμιϊμαρςε μέυοι ποακςικά ςξ ςέλξπ ςηπ ζχήπ ςηπ. Ζ πιξ παοαδεκςή ίρχπ άπξφη είμαι ϊςι ασςϊ πξσ παοχθεί ςξ άςξμξ ρε δοάρη για μάθηρη είμαι η αμάγκη ςξσ μα ποξραομξρςεί ρςξ πεοιβάλλξμ ςξσ όρςε μα επιβιόρει (ξμξιϊρςαρη). Ασςϊ σπξρςηοίζεςαι απϊ ςη θεχοία ςχμ εμρςίκςχμ, ςχμ ξομόμ και ςχμ αμαγκόμ. Πέοα ςηπ απϊ ςα ξμξιξρςαςικά κίμηςοα, σπάουξσμ και άλλα πξσ δε ρυεςίζξμςαι απεσθείαπ με ςημ αμάγκη ςηπ επιβίχρηπ, αλλά και με ςημ κξιμχμική τϋρη ςξσ αμθοόπξσ. Διακοίμξμςαι δηλαδή ρε ποχςξγεμή ή βιξγεμή και δεσςεοξγεμή ή κξιμχμιξγεμή κίμηςοα. 2.3 Καςηγξοίεπ εκπαίδεσρηπ Ωπ εκπαίδεσρη ξοίζξσμε κάθε ξογαμχμέμη ποξρπάθεια παοξυήπ ή απϊκςηρηπ πληοξτξοίαπ με απόςεοξ ρκξπϊ ςη ρσγκοϊςηρη γμόρηπ. Απξςελεί διεογαρία αλλαγήπ και θα μπξοξϋραμε μα ςημ ξοίρξσμε χπ ρυεδιαρμέμη και ρσγκοξςημέμη μάθηρη πξσ έυει ρατή ρςϊυξ και απξβλέπει ρε ρσγκεκοιμέμξ απξςέλερμα. Ποϊκειςαι δηλαδή για ξογαμχμέμη ή ρυεδιαρμέμη μαθηριακή δοαρςηοιϊςηςα, μια άμερη μαθηριακή διεογαρία (Rogers, 1999). Σσπικξί τξοείπ ςηπ εκπαίδεσρηπ είμαι ςα παμεπιρςήμια, ςα γσμμάρια και ςα ρυξλεία, ϊλξι δηλαδή ξι θερμξθεςημέμξι τξοείπ πξσ ρσμθέςξσμ ςξ εκπαιδεσςικϊ ρϋρςημα. Ζ εκπαίδεσρη διακοίμεςαι ρε αοκεςέπ επιμέοξσπ καςηγξοίεπ, ρημαμςικϊςεοεπ απϊ ςιπ παοαςίθεμςαι παοακάςχ μαζί με ςα βαρικά υαοακςηοιρςικά ςξσπ. 14
2.3.1 Δκπαίδεσρη εν απξρςάρεχπ 2.3.1.1 Οοιρμόπ & ιρςξοική αμαδοξμή Ωπ Δκπαίδεσρη εν απξρςάρεχπ (Distance Education) ξοίζεςαι η απϊκςηρη γμόρεχμ και ικαμξςήςχμ με έμμερη πληοξτϊοηρη και καθξδήγηρη, πξσ πεοιλαμβάμει ϊλεπ ςιπ ςευμξλξγίεπ και άλλεπ μξοτέπ εκμάθηρηπ απϊ απϊρςαρη (U.S. Distance Learning Association, 2006). Λπξοεί μα ξοιρςεί και χπ μια διαδικαρία ϊπξσ ξ διδαρκϊμεμξπ βοίρκεςαι ρε τσρική απϊρςαρη απϊ ςξμ διδάρκξμςα και ςξμ εκπαιδεσςικϊ τξοέα και η ςευμξλξγία με διάτξοξπ ςοϊπξσπ διαμερξλαβεί ςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία (Λαςθαίξσ κ.α., 2001). Απϊ παιδαγχγικήπ διάρςαρηπ, είμαι η εκπαίδεσρη πξσ διδάρκει και εμεογξπξιεί ςξ μαθηςή πόπ μα μαθαίμει μϊμξπ ςξσ και πόπ μα λειςξσογεί ασςϊμξμα ποξπ μια εσοεςική πξοεία ασςξμάθηρηπ και γμόρηπ (Κιξμαοάκηπ, 2001). ςξμ παοακάςχ πίμακα, απεικξμίζεςαι η πξοεία ςηπ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρηπ (εναδ) με ςημ πάοξδξ ςξσ υοϊμξσ : Πίμακαπ 1 : Ζ πξοεία ςηπ εναδ με ςημ πάοξδξ ςξσ υοϊμξσ Ζ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρη βαρίζεςαι ρε ςοειπ άνξμεπ : ρςξμ εκπαιδεσςή, ρςξμ εκπαιδεσϊμεμξ και ρςξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ. Ποϊκειςαι επξμέμχπ για μια ςοιαδική ρυέρη πξσ αμςικαθιρςά ςη δσαδική ρυέρη εκπαιδεσςή και εκπαιδεσξμέμξσ πξσ υαοακςηοίζει ςημ παοαδξριακή ρσμβαςική εκπαίδεσρη (Κιξμαοάκηπ, 2001). 15
Δικϊμα 3 : Ζ ςοιαδική ρυέρη ςχμ ρσμςελερςόμ ςηπ εναδ Όπχπ απεικξμίζεςαι ρςημ παοαπάμχ εικϊμα, ςξ βαρικϊςεοξ οϊλξ ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία ςηπ εναδ έυει ςξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ. Ο εκπαιδεσϊμεμξπ μαθαίμει απϊ ςξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ, είςε έμςσπξ είςε ηλεκςοξμικϊ (με υοήρη σπξλξγιρςή) εμό ξ εκπαιδεσςήπ καλείςαι μα ςξ σπξρςηοίνει και παοάλληλα μα λειςξσογήρει ρσμβξσλεσςικά και καθξδηγηςικά. 2.3.1.2 ύγυοξμη & Αρύγυοξμη εκπαίδεσρη Ζ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρη διακοίμεςαι ρςιπ ενήπ δϋξ καςηγξοίεπ: ύγυοξμη εναδ : η διδαρκαλία ποαγμαςξπξιείςαι ρε ποξκαθξοιρμέμξ ςϊπξ και υοϊμξ με άμερη αλληλεπίδοαρη εκπαιδεσςόμ και εκπαιδεσξμέμχμ. Οι εκπαιδεσϊμεμξι παοακξλξσθξϋμ ρε απεσθείαπ ρϋμδερη ςξμ εκπαιδεσςή και είμαι ρε θέρη ϊυι μϊμξ μα ακξϋρξσμ ςημ διάλενη ςξσ αλλά και μα διεσκοιμίρξσμ ϊπξιεπ ςσυϊμ απξοίεπ έυξσμ και γεμικόπ μα ρσμμεςέυξσμ ρε ϊλεπ ςιπ διαδικαρίεπ ςξσ μαθήμαςξπ ρε ποαγμαςικϊ υοϊμξ. Λε ασςή ςη δσμαςϊςηςα διαδοαρςικήπ (interactive) επικξιμχμίαπ δημιξσογείςαι επξμέμχπ μια «εικξμική ςάνη» (virtual class). Ασςή η μξοτή εναδ απξςελεί ξσριαρςικά ςη μεςατξοά ςξσ παοαδξριακξϋ ςοϊπξσ διδαρκαλίαπ ρςημ ρϋγυοξμη επξυή με ςημ βαρική διατξοά ϊςι ξ εκπαιδεσςήπ και η «εικξμική ςάνη» ςξσ μπξοξϋμ μα απέυξσμ μεςανϋ ςξσπ υιλιάδεπ υιλιϊμεςοα. Ιλαρρικϊ παοάδειγμα διδαρκαλίαπ ασςήπ ςηπ μξοτήπ είμαι μέρχ βιμςεξδιάρκεφηπ (videoconference). Αρύγυοξμη εναδ : ασςή η μξοτή εναδ υαοακςηοίζεςαι απϊ ςημ απξσρία ςξσ διδάρκξμςα. Οι διδαρκϊμεμξι (μαθηςέπ, τξιςηςέπ) έυξσμ ςημ δσμαςϊςηςα μα επιλένξσμ ςξ υοϊμξ και ςξ οσθμϊ εμαρυϊληρηπ ςξσπ με ςξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ καθόπ και μα επαμαλάβξσμ ςημ διδαρκαλία ϊρεπ τξοέπ επιθσμξϋμ. Απαοαίςηςη ποξωπϊθερη είμαι μα έυξσμ ξι διδαρκϊμεμξι ποϊρβαρη ρςξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ όρςε είςε μα ςξ μελεςήρξσμ άμερα είςε μα ςξ απξθηκεϋρξσμ για μελλξμςική μελέςη. 16
Σέλξπ, απαιςείςαι η άρκηρη εμϊπ είδξσπ επξπςείαπ, η ξπξία ρςημ πιξ απλή μξοτή ςηπ θα μπξοξϋρε μα ήςαμ η ςήοηρη εμϊπ ρσγκεκοιμέμξσ υοξμξδιαγοάμμαςξπ ή μιαπ αλληλξσυίαπ εμεογειόμ και δοαρςηοιξςήςχμ. Ασςή η μξοτή εναδ υοηριμξπξιείςαι κσοίχπ απϊ ςα αμξικςά παμεπιρςήμια και απϊ άλλξσπ τξοείπ πξσ παοέυξσμ επιμϊοτχρη ρε ρσγκεκοιμέμεπ ξμάδεπ. Λικςή : ρσυμά υοηριμξπξιξϋμςαι και ξι δϋξ παοαπάμχ μξοτέπ εναδ ρσμδσαρςικά, ρσμπληοόμξμςαπ η μία ςημ άλλη, όρςε μα γίμεςαι εκμεςάλλεσρη ςχμ πλεξμεκςημάςχμ και ςχμ δϋξ. Αματέοεςαι μάλιρςα απϊ ςξμ Dr. Hester B.Jones ϊςι ξ ρσμδσαρμϊπ ςξσπ βελςιόμει ςημ απϊδξρη ςχμ ρπξσδαρςόμ καςά 8-9%. Ανίζει μα ρημειχθεί ϊςι η ρϋγυοξμη εναδ δϋμαςαι μα μεςαςοαπεί ρε αρϋγυοξμη. Για παοάδειγμα, βιμςεξρκξπόμςαπ μια διάλενη ςξσ διδάρκξμςα και απξθηκεϋξμςαπ ςημ ρε ηλεκςοξμική μξοτή, μπξοξϋμε μα ςημ υοηριμξπξιήρξσμε ραμ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ για ςξσπ διδαρκϊμεμξσπ ρε μελλξμςικϊ υοϊμξ. Λε ασςϊ ςξμ ςοϊπξ επιςσγυάμεςαι η κάλσφη ιδιαίςεοχμ αμαγκόμ και επιποϊρθεςα απξτεϋγξμςαι εμδευϊμεμα εμπϊδια πξσ ρυεςίζξμςαι με ςξ αςξμικϊ ποϊγοαμμα ςξσ κάθε εμπλεκξμέμξσ ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία. 2.3.1.3 Αμάγκεπ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρηπ Ζ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρη απξςελεί ςημ αιυμή ςξσ δϊοαςξπ για ςξ παγκϊρμιξ εκπαιδεσςικϊ ρϋρςημα καθόπ καλϋπςει ςιπ ξικξμξμικέπ, κξιμχμικξ-πξλιςικέπ και ςευμξλξγικέπ αμάγκεπ και απαιςήρειπ ςηπ επξυήπ. Ζ αμαμτιρβήςηςη ασναμϊμεμη ζήςηρη για εκπαίδεσρη απϊ αμθοόπξσπ κάθε ηλικίαπ και κξιμχμικήπ ςάνηπ ρε ρσμδσαρμϊ με ςη μεγάλη πξρϊςηςα γμόρηπ πξσ παοάγεςαι ρσμευόπ ποξπ ςημ καςεϋθσμρη ςηπ αμάπςσνηπ ποξγοαμμάςχμ ρπξσδόμ απϊ απϊρςαρη. Ζ ασνημέμη ζήςηρη για εκπαίδεσρη και ενειδικεσμέμη γμόρη ρσμδσάζεςαι με ςασςϊυοξμη μείχρη ςξσ υοϊμξσ πξσ διαςίθεςαι για μάθηρη. Δπξμέμχπ, η εναδ απξκςά μια ιδιαίςεοη δσμαμική και γίμεςαι εσοϋςεοα απξδεκςή με δεδξμέμξ ςξ γεγξμϊπ ϊςι απξςελεί ςη μϊμη μέθξδξ εκπαίδεσρηπ πξσ μπξοεί μα ποξρτέοει ςασςϊυοξμα «ςημ καςάλληλη πληοξτξοία, ρςξσπ καςάλληλξσπ αμθοόπξσπ, ςημ καςάλληλη ρςιγμή». Παοάλληλα με ςιπ διαπιρςχμέμεπ αμάγκεπ για εκπαίδεσρη, παοαςηοείςαι και η αμάγκη παοξυήπ εσκαιοιόμ και εμαλλακςικόμ λϋρεχμ ρε άςξμα ςα ξπξία αδσμαςξϋμ μα ρσμμεςάρυξσμ ρε ρσμβαςικά ποξγοάμμαςα ρπξσδόμ είςε λϊγχ εογαριακόμ ή και ξικξγεμειακόμ σπξυοεόρεχμ είςε λϊγχ πεοιξοιρμέμξσ διαθέριμξσ υοϊμξσ είςε λϊγχ ειδικόμ αμαγκόμ (άςξμα με ειδικέπ αμάγκεπ). Οι αμάγκεπ ξογάμχρηπ εσέλικςχμ ποξγοαμμάςχμ 17
ρπξσδόμ εναδ για μια μεγάλη μάζα αμθοόπχμ πξσ ςα επιθσμξϋμ είμαι πλέξμ απϊλσςα ρατείπ και ξοαςέπ. Ιαςά μια έμμξια, μια μέα «αγξοά» ρπξσδαρςόμ επιζηςά μάθηρη πξσ μπξοεί μα επχτεληθεί απϊ ασςή ςημ μξοτή εκπαίδεσρηπ με ςασςϊυοξμη χτέλεια και για ςα εκπαιδεσςικά ιδοϋμαςα. Ωπ ρσμέπεια ςχμ παοαπάμχ, η εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρη εμςάρρεςαι ρςξ εκπαιδεσςικϊ ρϋρςημα είςε ρε ποξγοάμμαςα πξσ ςημ σιξθεςξϋμ εν ξλξκλήοξσ (ρσμήθχπ απϊ αμξικςά παμεπιρςήμια) είςε ρε ρσμβαςικά ποξγοάμμαςα πξσ ςημ υοηριμξπξιξϋμ ρσμπληοχμαςικά (ρσμήθχπ απϊ ρσμβαςικά παμεπιρςήμια). Δκςϊπ απϊ ςα παμεπιρςήμια και ςα κάθε είδξσπ επίρημα εκπαιδεσςικά ιδοϋμαςα, η εναδ παοέυεςαι και απϊ άλλξσπ τξοείπ ή ξογαμιρμξϋπ με εκπαιδεσςικέπ διαρςάρειπ. 2.3.2 Ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη 2.3.2.1 Οοιρμόπ ςιπ μέοεπ μαπ η εναδ σλξπξιείςαι ρυεδϊμ απξκλειρςικά με ςημ σπξρςήοινη εμϊπ Ζ/Τ με ποϊρβαρη ρε έμα διαδικςσακϊ πεοιβάλλξμ. Για ςξ λϊγξ ασςϊ και παοϊςι απξςελεί σπεορϋμξλξ ςξσπ, η έμμξια ςηπ εν απξρςάρεχπ εκπαίδεσρηπ ςασςίζεςαι με ςιπ έμμξιεπ ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη, εκπαίδεσρη σπξβξηθξύμεμη από σπξλξγιρςή (computer assisted learning), διαδικςσακή εκπαίδεσρη (online education) και εκπαίδεσρη βαριρμέμη ρςξ διαδίκςσξ (web-based education). Ζ διατξοά ρςη ρημαρία ασςόμ ςχμ ϊοχμ αουίζει μα εναλείτεςαι και ξ διαυχοιρμϊπ ςξσπ γίμεςαι ϊλξ και πιξ δϋρκξλξπ ςϊρξ για αουάοιξσπ ϊρξ και για έμπειοξσπ υοήρςεπ. Ο ϊοξπ «Ζλεκςοξμική Δκπαίδεσρη» αματέοεςαι ρ έμα νευχοιρςϊ ςϋπξ εναδ πξσ ποαγμαςξπξιείςαι ϊυι μϊμξ απϊ απϊρςαρη αλλά και υοηριμξπξιόμςαπ χπ βαρικϊ μέρξ ηλεκςοξμικξϋπ σπξλξγιρςέπ (Ζ/Τ), ρσμήθχπ ρσμδεδεμέμξσπ ρε δίκςσξ με ρκξπϊ ςημ παοαγχγή, ποξόθηρη, παοάδξρη και διεσκϊλσμρη εναςξμικεσμέμηπ μάθηρηπ, ρε ξπξιξδήπξςε υοϊμξ και υόοξ, μέρα απϊ έμα πεοιβάλλξμ τιλικϊ ποξπ ςξμ υοήρςη (ξλξμχμίδξσ, 2006). Παοάλληλα με ςξμ ϊοξ ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη υοηριμξπξιείςαι και ξ ϊοξπ ηλεκςοξμική μάθηρη (e-learning), σπξγοαμμίζξμςαπ ςη δσμαςϊςηςα απϊκςηρηπ γμόρεχμ μέρχ ηλεκςοξμικόμ μέρχμ. 18
Δικϊμα 4 : Ζ εναδ χπ σπεορϋμξλξ άλλξμ μξοτόμ εκπαίδεσρηπ 2.3.2.2 Καςηγξοίεπ ςηπ ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ Λια εμδεικςική καςηγξοιξπξίηρη απϊ ςιπ πξλλέπ διατξοεςικέπ πξσ έυξσμ ποξςαθεί επιλέυθηκε ρςξ πλαίριξ ςηπ παοξϋρηπ εογαρίαπ απλά και μϊμξ για ςημ απεικϊμιρη ςηπ ρσγκεκοιμέμηπ πεοιξυήπ ϊπχπ διαμξοτόμεςαι με ςημ έλεσρη ςχμ μέχμ ςευμξλξγιόμ. ϋμτχμα με ςημ ιρςξρελίδα ςηπ elearnspace ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ είμαι ξι ενήπ : ξι καςηγξοίεπ ςηπ Ποξγοάμμαςα πξσδώμ (Courses) Αμεπίρημη Λάθηρη (Informal Learning) Λεικςή Λάθηρη (Blended Learning) Ιξιμόςηςεπ (Communities) Διαυείοιρη Γμώρηπ (Knowledge Management) Δικςσακή Λάθηρη (Networked Learning) Λάθηρη μέρχ ςηπ εογαρίαπ (Work-based Learning) Δικϊμα 5 : Οι καςηγξοίεπ ςξσ e-learning (http://www.elearnspace.org/articles/elearningcategories.htm) 19
2.3.2.3 Πλεξμεκςήμαςα H ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη ρε ρσμδσαρμϊ με ςξμ ιρςϊ καθιρςά ςημ εκπαίδεσρη πιξ ποξριςή, ενξπλίζξμςαπ ςξσπ μαθηςέπ με ςα εογαλεία πξσ υοειάζξμςαι ρε μια κξιμχμία γμόρηπ. H κλαρρική μξοτή εκπαίδεσρηπ ήςαμ «δαρκαλξκεμςοική» πξσ ρημαίμει πχπ επικεμςοχμϊςαμ ρςιπ αμάγκεπ ςξσ διδάρκξμςα και ξι εκπαιδεσϊμεμξι ήςαμ σπξυοεχμέμξι μα ποξραομξρςξϋμ ρε ασςέπ. Αμςίθεςα, ασςϊ ςξ μέξ είδξπ εκπαίδεσρηπ είμαι «μαθηςξκεμςοικϊ» δηλαδή τέομει ςξ μαθηςή ρςξ κέμςοξ ςηπ. Ζ εσελινία χπ ποξπ ςξμ ςϊπξ και ςξ υοϊμξ ποαγμαςξπξίηρηπ απξςελεί και ασςή θεςικϊ ρςξιυείξ καθόπ η εκπαίδεσρη/επιμϊοτχρη μπξοεί μα γίμει ρςξ υόοξ ςξσ εκπαιδεσϊμεμξσ και ρε όοεπ πξσ ςξμ διεσκξλϋμξσμ και ςξμ ενσπηοεςξϋμ. Παοακάμπςξμςαι έςρι δσρκξλίεπ και ποξβλήμαςα πξσ δημιξσογξϋμςαι απϊ μεςακιμήρειπ ρε κέμςοα επιμϊοτχρηπ μακοιά απϊ ςξ υόοξ ςηπ εογαρίαπ ή ςηπ καςξικίαπ ςξσ. Ο υοήρςηπ εμςάρρει ςημ επιμϊοτχρη ξμαλά ρςξ ποϊγοαμμά ςξσ, υχοίπ μα δημιξσογξϋμςαι ποξβλήμαςα πξσ πιθαμϊμ μα ςημ καθιρςξϋραμ αμέτικςη. Δπίρηπ, σπάουει η δσμαςϊςηςα ασςξελευϊμεμηπ και εναςξμικεσμέμηπ μάθηρηπ. Ο εκπαιδεσϊμεμξπ καθξοίζει και επιλέγει ςξ οσθμϊ παοακξλξϋθηρηπ, ποξρπελαϋμει ςξ μαθηριακϊ σλικϊ με ςοϊπξ πξσ ςαιοιάζει ρςιπ αμάγκεπ ςξσ και γεμικϊςεοα διαςηοεί ςξ ποξρχπικϊ ςξσ ρςσλ μάθηρηπ. Έυει επιπλέξμ ςη δσμαςϊςηςα μα διαυειοίζεςαι ςημ ποϊξδϊ ςξσ, μα επαμαλαμβάμει ϊρεπ τξοέπ κοίμει ρκϊπιμξ ςημ ίδια μαθηριακή δοαρςηοιϊςηςα και μα αμςαλλάρρει ςιπ απϊφειπ ςξσ με καθηγηςέπ και ρσμμαθηςέπ. Σξσ δίμεςαι ακϊμη ποϊρβαρη ρε επίκαιοη γμόρη, εμημέοχρη και πληοξτϊοηρη καθόπ επίρηπ η δσμαςϊςηςα ποϊρβαρηπ ρε έμα μεγάλξ εϋοξπ πληοξτξοιόμ, ρε μια ςεοάρςια και διαοκόπ επεκςειμϊμεμη πηγή.. Σξ σλικϊ αμαμεόμεςαι και βελςιόμεςαι με υαοακςηοιρςική ςαυϋςηςα και εσελινία. Σξ πεοιευϊμεμξ ετϊρξμ ρυεδιαρςεί ρχρςά μπξοεί μα σπξρςηοίνει εναιοεςικά ποξηγμέμξ ςοϊπξ παοξσρίαρηπ ςξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ: σπεομέρα, πξλσμέρα, βίμςεξ, ήυξπ, κείμεμα εικϊμεπ, παοαρςάρειπ, ξμιλία, διαλξγική ρσμεογαρία πξσ κάμξσμ ςξ μάθημα πιξ εμδιατέοξμ και ποξρτέοξσμ πεοιρρϊςεοεπ δσμαςϊςηςεπ. ε έοεσμεπ πξσ έυξσμ γίμει έυει απξδειυθεί ϊςι ξι μαθηςέπ καςαμξξϋμ και ατξμξιόμξσμ πξλϋ πιξ εϋκξλα ςξ μαθηριακϊ σλικϊ ϊςαμ ασςϊ ςξσπ δίμεςαι με παοαρςαςικϊ ςοϊπξ, κάςι ςξ ξπξίξ με ςη υοήρη ςχμ σπξλξγιρςόμ και ςχμ ποξρτεοϊμεμχμ ςευμξλξγιόμ είμαι πλέξμ ετικςϊ για ϊλα ςα μαθήμαςα. Σξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ πξσ παοάγεςαι μπξοεί μα επαμαυοηριμξπξιηθεί και έςρι δίμεςαι η δσμαςϊςηςα ρςξμ εκπαιδεσςή μα αρυξλείςαι μϊμξ με ςημ εμημέοχρη και ςξμ εμπλξσςιρμϊ ςξσ σλικξϋ και ϊυι με ςημ εκ μέξσ δημιξσογία ςξσ κάθε τξοά πξσ διδάρκεςαι ςξ μάθημα. Δπίρηπ απϊ ςη ρςιγμή πξσ ςξ σλικϊ είμαι διαθέριμξ ρςξ διαδίκςσξ δίμεςαι η δσμαςϊςηςα μα δημιξσογηθεί μία κξιμή βάρη για πξλλά θέμαςα και μία εμιαία πηγή πληοξτϊοηρηπ. 20
Ζ μάθηρη ποαγμαςξπξιείςαι ρϋμτχμα με ρϋγυοξμεπ γμχρςικέπ ποξρεγγίρειπ, ϊπχπ είμαι η εμεογηςική και η ρσμεογαςική μάθηρη. ϋμτχμα με ασςέπ, ξ μαθηςήπ καλλιεογεί δενιϊςηςεπ πξσ ρυεςίζξμςαι με ςημ ξογάμχρη και ςημ εογαρία ρςα πλαίρια ςχμ ξμάδχμ, ασνάμει ςημ ασςξεκςίμηρή ςξσ καλλιεογεί ςημ κοιςική ςξσ ρκέφη, καθόπ και ςημ ικαμϊςηςα λήφηπ απξτάρεχμ και γεμικϊςεοα νετεϋγει απϊ ςξμ παθηςικϊ οϊλξ πξσ ρσμήθχπ έυει ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία και καθίρςαςαι εμεογϊπ ρσμμέςξυξπ ρςη δημιξσογία ςηπ γμόρηπ. Ζ ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη μειόμει ςιπ δαπάμεπ πξσ απαιςξϋμςαι για ςημ επιμϊοτχρη ςχμ πξλιςόμ, ατξϋ δεμ σπάουει ςξ κϊρςξπ ςχμ μεςακιμήρεχμ για εκπαιδεσςικξϋπ και εκπαιδεσξμέμξσπ και επξμέμχπ ςα παμεπιρςήμια και ςα άλλα εκπαιδεσςικά ιδοϋμαςα μπξοξϋμ μα διαθέρξσμ ασςξϋπ ςξσπ πϊοξσπ για πεοαιςέοχ έοεσμα ρςιπ μέεπ ςευμξλξγίεπ. Δπιπλέξμ, η δικςσακή επικξιμχμία επιςοέπει ςημ ελεϋθεοη διαμξμή σλικξϋ υχοίπ κϊρςξπ ρε ϊλξ ςξμ κϊρμξ. Σέλξπ, ξι εταομξγέπ ςηπ ηλεκςοξμική εκπαίδεσρηπ αμξίγξσμ μέξσπ πμεσμαςικξϋπ ξοίζξμςεπ, δίμξσμ κίμηςοξ για ςη δημιξσογία καιμξϋογιχμ εκπαιδεσςικόμ δοαρςηοιξςήςχμ, ποξρτέοξσμ ςη δσμαςϊςηςα για ποϊρβαρη ρςη γμόρη αςϊμχμ πξσ δεμ μπξοξϋμ (υόοξπ, υοϊμξπ, κϊρςξπ) μα παοακξλξσθήρξσμ ποξγοάμμαςα επιμϊοτχρηπ ςα ξπξία διενάγξμςαι με ςξμ παοαδξριακϊ ςοϊπξ. ε ασςήμ ςημ καςηγξοία θα μπξοξϋραμ μα ποξρςεθεί μια καςηγξοία μαθηςόμ πξσ είμαι απϊ ςη τϋρη ςξσπ πιξ ρσμερςαλμέμξι και πξσ με ασςϊμ ςξμ ςοϊπξ ςξσπ δίμεςαι η δσμαςϊςηςα μα ρσμμεςέυξσμ εμεογά ατξϋ η επικξιμχμία είμαι χπ επί ςξ πλείρςξμ αρϋγυοξμη. Έςρι μπξοξϋμ μα πάοξσμ μέοξπ και μα ρσμειρτέοξσμ ρςιπ ρσζηςήρειπ πξσ ατξοξϋμ ςξ μάθημα. 2.3.2.4 Μειξμεκςήμαςα Ιαςά κϋοιξ λϊγξ απξσριάζει η τσρική επικξιμχμία μεςανϋ ςχμ ρσμμεςευϊμςχμ, γεγξμϊπ πξσ εμδευξμέμχπ δημιξσογεί δσρκξλίεπ ρςξσπ εκπαιδεσϊμεμξσπ, καθόπ ξι πεοιρρϊςεοξι άμθοχπξι έυξσμ ρσμηθίρει ρε ρσμβαςικϊ πεοιβάλλξμ μάθηρηπ ϊπξσ η άμερη επατή με ςξμ διδάρκξμςα διαδοαμαςίζει καθξοιρςικϊ οϊλξ ρςημ ϊλη διαδικαρία. Ασςξϋ ςξσ είδξσπ η επατή δεμ μπξοεί μα αμςικαςαρςαθεί απϊ ςημ ηλεκςοξμική επικξιμχμία και δημιξσογεί μια αμηυαμία πξσ κάμει ςιπ ρυέρειπ πιξ «ςσπικέπ» Δνίρξσ ρημαμςικϊ είμαι ϊςι ξι μαθηςέπ θα ποέπει πέοα απϊ ςξ γμχρςικϊ αμςικείμεμξ, μα είμαι ρε θέρη μα αμςαπενέλθξσμ και ρςημ εκμάθηρη ςηπ υοήρηπ ςχμ μέχμ και οαγδαία αμαπςσρρϊμεμχμ ςευμξλξγιόμ. Οι σπξυοεόρειπ ςξσ εκπαιδεσςή ασνάμξμςαι πξλϋ. Ο καθηγηςήπ σπξυοεόμεςαι έκςξπ απϊ ςξ υοϊμξ ςξσ μαθήμαςξπ μα ατιεοόμει και άλλξ υοϊμξ για ςη εγκσοϊςεοη ποξεςξιμαρία ςξσ μαθήμαςξπ, για ςη δημιξσογία και ρσμςήοηρη ςξσ φητιακξϋ σλικξϋ καθόπ και για ςημ αρϋγυοξμη επικξιμχμία με ςξσπ μαθηςέπ (ρσμμεςξυή ρε βήμαςα ρσζηςήρεχμ, απαμςήρειπ ρε ηλεκςοξμικά μημϋμαςα κλπ). Ζ απειοία ςξσπ ρε θέμαςα εν απξρςάρεχπ 21
εκπαίδεσρηπ ςξσπ καθιρςά επιτσλακςικξϋπ απέμαμςι ςηπ ή και αμίκαμξσπ μα αμςαπενέλθξσμ ρςιπ απαιςήρειπ ςηπ, με απξςέλερμα ςημ σπξβάθμιρη ςηπ διαδικαρίαπ. Ζ απαιςξϋμεμη σπξδξμή ρε σλικϊ και λξγιρμικϊ είμαι απαοαίςηςη ποξωπϊθερη για μα λειςξσογήρει η ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη και ρε πξλλέπ πεοιπςόρειπ ςξ κϊρςξπ ςϊρξ για ςημ ποξμήθεια ςξσ ενξπλιρμξϋ ϊρξ και για ςημ ρσμςήοηρη ςξσ είμαι αοκεςά σφηλϊ. Σα ςευμικά ποξβλήμαςα πξσ ποξκϋπςξσμ μπξοεί μα γίμξσμ εμπϊδιξ για ςη μελέςη ςχμ εκπαιδεσϊμεμχμ. 2.3.2.5 Ποόςσπα Σα ποϊςσπα για ςημ ηλεκςοξμική εκπαίδεσρη είμαι πλέξμ γεγξμϊπ και η αμαγκαιϊςηςα ϋπαονηπ ςξσπ είμαι ποξταμήπ, ειδικά ϊςαμ ποϊκειςαι για μέεπ ςευμξλξγίεπ, όρςε μα απξτεσυθεί εμδευϊμεμξ μελλξμςικϊ «κλείδχμα» ρε μια ιδιχςική αουιςεκςξμική πξσ για παοάδειγμα δεμ θα επιςοέπει ςη μεςατξοά μαθημάςχμ ρε άλλα ρσρςήμαςα. Σα ποϊςσπα για ςξ e-learning ατξοξϋμ ρςξ πεοιευϊμεμξ και ρςημ επικξιμχμία ςχμ πηγόμ με άλλα ρσρςήμαςα (communication interface), ρςα μεςαδεδξμέμα (metadata) για ςημ ακοιβή πεοιγοατή ςχμ πηγόμ και ςέλξπ ρςη ρσγκέμςοχρή ςξσπ ρε πακέςα (packaging). Οι βαρικξί ξογαμιρμξί πξσ ρσμειρτέοξσμ ρςημ παοαγχγή ποξςϋπχμ (standards) και ςευμικόμ ποξδιαγοατόμ (specifications) ρςημ πεοιξυή ςηπ ηλεκςοξμικήπ εκπαίδεσρηπ είμαι ξι ενήπ : Advanced Distributed Learning ADL (www.adlnet.org) Aviation Industry CBT Committee AICC (www.aicc.org) Alliance of Remote Instructional Authoring and Distribution Networks for Europe ARIADNE (http://www.ariadne-eu.org/) IMS Global Learning Consortium IMS (www.imsproject.org) Institute for Electrical and Electronic Engineers Learning Technology Standards Committee IEEE LTSC (http://ltsc.ieee.org) International Organization for Standardization - ISO (www.iso.org) European Committee for Standardization / Information Society Standardization System CEN/ISSS (www.cen.eu/cen/sectors/sectors/isss/pages/isss_sitemap.aspx) Ζ μεθξδξλξγία ποξςσπξπξίηρηπ ςχμ μαθηριακόμ ςευμξλξγιόμ είμαι η παοακάςχ. Αουικά, κάπξιξι ξογαμιρμξί, ϊπχπ για παοάδειγμα ξι AICC, IMS,ARIADNE, αμαλαμβάμξσμ μα μαζέφξσμ ςιπ απαιςήρειπ και ςιπ αμάγκεπ ςχμ υοηρςόμ και μα ςιπ πεοιγοάφξσμ με ςη μξοτή ποξδιαγοατόμ. ςη ρσμέυεια, άλλξι ξογαμιρμξί, ϊπχπ για παοάδειγμα ξι ADL, ALIC, αμαλαμβάμξσμ μα αμαπςϋνξσμ ποξψϊμςα και εταομξγέπ πξσ μα σλξπξιξϋμ ςιπ παοαπάμχ ποξδιαγοατέπ, δξκιμάζξμςαπ και ανιξλξγόμςαπ με ασςϊμ ςξμ ςοϊπξ ςημ απξςελερμαςικϊςηςα, ςημ ξοθϊςηςα και ςημ ετικςϊςηςα ςξσπ ρε ποαγμαςικέπ ρσμθήκεπ. Σέλξπ, ξι ξογαμιρμξί πξσ λειςξσογξϋμ χπ διεθμή κέμςοα πιρςξπξίηρηπ, ϊπχπ για παοάδειγμα ξι IEEE LTSC, ISO, CEN/ISSS, 22
αμαλαμβάμξσμ μα μεςαςοέφξσμ ρε έγκσοα ποϊςσπα ςιπ ποξδιαγοατέπ πξσ έυξσμ δξκιμαρςεί και ανιξλξγηθεί θεςικά. ςημ καςηγξοία ςχμ μεςαδεδξμέμχμ ςξ πιξ απξδεκςϊ ποϊςσπξ είμαι ςξ IEEE Learning Object Metadata (LOM), ςξ ξπξίξ θεχοείςαι ςξ ποόςξ ποϊςσπξ μαθηριακήπ ςευμξλξγίαπ και ξοίζει ςα ρςξιυεία μεςαδεδξμέμχμ πξσ μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ για ςημ πεοιγοατή ςηπ εμμξιξλξγικήπ δξμήπ μαθηριακόμ αμςικειμέμχμ (learning objects), είςε είμαι φητιακά είςε ρσμβαςικά ή τσρικά (IEEE 2002). Διαθέςει έμα μεγάλξ εϋοξπ ρςξιυείχμ ςα ξπξία πεοιγοάτξσμ ςα υαοακςηοιρςικά μιαπ εκπαιδεσςικήπ πηγήπ, ςα ξπξία μπξοξϋμ μα ξμαδξπξιηθξϋμ ρςιπ ακϊλξσθεπ 9 γεμικέπ καςηγξοίεπ και αοκεςέπ σπξκαςηγξοίεπ (Δικϊμα 6) : Γεμικά (General) : ξμαδξπξιεί ςιπ γεμικέπ πληοξτξοίεπ ξι ξπξίεπ πεοιγοάτξσμ έμα μαθηριακϊ αμςικείμεμξ Ιϋκλξπ ζχήπ (Lifecycle) : ξμαδξπξιεί ςιπ πληοξτξοίεπ ξι ξπξίεπ ρυεςίζξμςαι με ςημ ιρςξοία ςξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ, ςημ ςοέυξσρα καςάρςαρή ςξσ καθόπ και ασςξϋπ πξσ έυξσμ επηοεάρει ςημ ενέλινή ςξσ Λεςα-μεςαδεδξμέμα (Meta-Metadata) : ξμαδξπξιεί ςιπ πληοξτξοίεπ για ςα ίδια ςα μεςαδεδξμέμα Σευμικά (Technical) : ξμαδξπξιεί ςιπ ςευμικέπ απαιςήρειπ και ςα ςευμικά υαοακςηοιρςικά ςξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ Δκπαιδεσςικά (Education) : ξμαδξπξιεί ςα εκπαιδεσςικά και παιδαγχγικά υαοακςηοιρςικά ςξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ Δικαιόμαςα (Rights) : ξμαδξπξιεί ςα δικαιόμαςα και ςιπ ρσμθήκεπ υοήρηπ ςξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ υέρειπ (Relation) : ξμαδξπξιεί ςα υαοακςηοιρςικά ςα ξπξία πεοιγοάτξσμ ςιπ ρυέρειπ ςξσ ρσγκεκοιμέμξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ με άλλα αμςικείμεμα ςα ξπξία ρυεςίζξμςαι με ασςϊ υξλιαρμϊπ (Annotation) : παοέυει ρυϊλια για ςημ εκπαιδεσςική υοήρη ςξσ μαθηριακξϋ αμςικειμέμξσ καθόπ και πληοξτξοίεπ για ςξ πξιξπ δημιξϋογηρε ςα ρυϊλια Σανιμϊμηρη (Classification) : πεοιγοάτει ςξ μαθηριακϊ αμςικείμεμξ ρε ρυέρη με έμα ρσγκεκοιμέμξ ρϋρςημα ςανιμϊμηρηπ ρςξ ξπξίξ είμαι ςξπξθεςημέμξ 23
Δικϊμα 6 : Σα ρςξιυεία ςξσ ποξςϋπξσ LOM ςημ καςηγξοία ςξσ πεοιευξμέμξσ και ςηπ επικξιμχμίαπ ςα πιξ απξδεκςά ποϊςσπα είμαι ςξ Hypertext AICC Communication Protocol (AICC HACP) και ςξ API Communication. ςημ καςηγξοία ςηπ ρσγκέμςοχρηπ πακέςχμ πηγόμ σπάουξσμ ξι ρυεςικέπ ποξδιαγοατέπ AICC Course Structure File (SCF) και IMS Content Packaging Specification. Ζ ςελεσςαία πεοιγοάτει έμα XML (extensible Markup Language) αουείξ ρε ςοειπ βαρικξϋπ ςξμείπ : Metadata, Table of Contents & Resources και ςξ αουείξ πξσ ποξκϋπςει καλείςαι μαμιτέρςξ (manifest). Παοέυει ρςξσπ εκπαιδεσϊμεμξσπ διαδοαρςικέπ εμπειοίεπ μάθηρηπ μέρα ρε έμα πεοιβάλλξμ εικξμικήπ μάθηρηπ (Virtual Learning Environment) εμό παοάλληλα παοέυει ρςξσπ εκπαιδεσςέπ ςη δσμαςϊςηςα μα δημιξσογήρξσμ πξλλαπλξϋπ μαθηριακξϋπ οϊλξσπ και ακξλξσθίεπ. Δπίρηπ, σπάουει ςξ δημξτιλέπ ποϊςσπξ SCORM (Sharable Content Object Reference Model) ςξ ξπξίξ αμαπςϋυθηκε απϊ ςημ ADL και βαρίζεςαι και ασςϊ ρςημ XML. Ποϊκειςαι για έμα ρϋμξλξ ποξδιαγοατόμ ποξραομξρμέμεπ απϊ πξλλέπ πηγέπ πξσ παοέυξσμ μια ακξλξσθία δσμαςξςήςχμ ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ έςρι όρςε μα επιςοέπξσμ διαλειςξσογικϊςηςα, διάοκεια, αμςαγχμιρςικϊςηςα, ποξραομξρςικϊςηςα, ποξρβαριμϊςηςα και επαμαυοηριμξπξίηρη μαθηριακξϋ πεοιευξμέμξσ ρςξ διαδίκςσξ. Σέλξπ, σπάουει και ςξ UNFOLD project ςξ ξπξίξ ρςξυεϋει μα αμαπςϋνει πεοαιςέοχ ςημ IMS Learning Design Specification. 24
2.3.3 Κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη 2.3.3.1 Οοιρμόπ Ζ ασναμϊμεμη υοήρη ςηπ αρϋομαςηπ ςευμξλξγίαπ και ςχμ κιμηςόμ ρσρκεσόμ δείυμει ϊςι η καςάοςιρη και η εκπαίδεσρη δεμ μπξοεί μα αγμξήρει ςη υοήρη κιμηςόμ ρσρκεσόμ ρςη μαθηριακή / εκπαιδεσςική διαδικαρία. ϋμτχμα με ςξμ Tella(2003), oι κιμηςέπ ρσρκεσέπ μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ για ςημ αϋνηρη ςηπ γμχρςικήπ αμάπςσνηπ ρε αςξμικϊ επίπεδξ καθόπ ςξ κίμηςοξ εμϊπ αςϊμξσ εμιρυϋεςαι ϊςαμ ασςϊπ / ασςή είμαι ρε θέρη μα ςξ αμαπςϋνξσμ με βάρη ςιπ αμάγκεπ και ςξ γεμικϊ πλαίριξ. Ζ γμόρη είμαι πληοξτξοίεπ με ρσμάτεια και η δημιξσογία γμόρηπ είμαι εναοςόμεμη απϊ ςη θέρη και ςημ καςάρςαρη. Οι κιμηςέπ ρσρκεσέπ επιςοέπξσμ ρςξσπ εκπαιδεσϊμεμξσπ μα μάθξσμ ϊπξσ και αμ βοίρκξμςαι και ρϋμτχμα με ςιπ ποξρχπικέπ ςξσπ αμάγκεπ και επξμέμχπ η μάθηρη με ασςϊμ ςξμ ςοϊπξ είμαι ξσριαρςική. ςημ διεθμή βιβλιξγοατία έυξσμ ποξςαθεί πξλλξί ξοιρμξί για ςξμ ϊοξ κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη (mobile e-learning ή m-learning). Ο ξοιρμϊπ επιβάλλεςαι μα ρσμπεοιλαμβάμει ςημ δσμαςϊςηςα για μάθηρη ρε ξπξιξδήπξςε υοϊμξ και ςϊπξ υχοίπ ςημ αμάγκη μϊμιμηπ τσρικήπ ρϋμδερηπ ρε κάπξιξ δίκςσξ. Ωπ κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη ξοίζεςαι η ξπξιαρδήπξςε μξοτήπ μάθηρη ρσμςελείςαι ϊςαμ ξ μαθηςεσϊμεμξπ δεμ βοίρκεςαι ρε μια ρσγκεκοιμέμη και ποξκαθξοιρμέμη ςξπξθερία ή η μάθηρη πξσ ρσμςελείςαι ϊςαμ ξ μαθηςεσϊμεμξπ εκμεςαλλεϋεςαι εσκαιοίεπ εκμάθηρηπ πξσ ποξρτέοξμςαι απϊ κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ (O Malley et all,2003). Οι Dye et all (2003) ϊοιραμ ςημ κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη χπ ςημ εκμάθηρη πξσ μπξοεί μα λάβει υόοα ξπξςεδήπξςε και ξπξσδήπξςε με ςη βξήθεια μιαπ κιμηςήπ ρσρκεσήπ. Ωπ κιμηςή ρσρκεσή ρσμήθχπ εμμξξϋμε κιμηςά και ένσπμα ςηλέτχμα (cellular phones and smart phones) και PDAs (Personal Digital Assistants) αλλά γεμικϊςεοα μπξοξϋμε μα γεμικεϋρξσμε ςξμ ϊοξ ρε ξπξιαδήπξςε ρσρκεσή είμαι μικοή, ασςϊμξμη και διακοιςική αοκεςά όρςε μα μαπ ρσμξδεϋει ρε κάθε ρςιγμή ςηπ καθημεοιμϊςηςαπ και η ξπξία δϋμαςαι μα παοέυει κάπξιαπ μξοτήπ μάθηρη. Ζ κιμηςή ηλεκςοξμική μάθηρη απξςελεί ενειδίκεσρη ςηπ ηλεκςοξμικήπ μάθηρηπ (e-learning) και κας επέκςαρη ςηπ εκπαίδεσρηπ εν απξρςάρεχπ (distance learning), ϊπχπ ταίμεςαι και ρςημ παοακάςχ εικϊμα, ξπϊςε ρςξ πλαίριξ ςηπ παοξϋραπ εογαρίαπ θα αματέοεςαι για λϊγξσπ ρσμςξμίαπ χπ κιμηςή μάθηρη (m-learning). 25
Δικϊμα 7 : Ζ m-learning χπ σπξρϋμξλξ ςχμ e-learning και d-learning 2.3.3.2 Αουέπ για ςξ ρυεδιαρμό εκπαιδεσςικξύ σλικξύ Κϊγχ ςηπ πεοιξοιρμέμηπ ικαμϊςηςαπ απεικϊμιρηπ ςχμ m-learning ρσρκεσόμ, ξι ρυεδιαρςέπ ποέπει μα υοηριμξπξιξϋμ ρςοαςηγικέπ παοξσρίαρηπ ξι ξπξίεπ μα δίμξσμ ςη δσμαςϊςηςα ρςξσπ εκπαιδεσϊμεμξσπ μα επενεογάζξμςαι ςξ σλικϊ απξςελερμαςικά. ϋμτχμα με ςξμ Miller (1956), επειδή ξι άμθοχπξι έυξσμ πεοιξοιρμέμη βοαυσποϊθερμη μμήμη, ξι πληοξτξοίεπ θα ποέπει μα ξμαδξπξιξϋμςαι ρε μξημαςικέπ ακξλξσθίεπ. Διδικϊςεοα, ξι πληοξτξοίεπ πξσ εμταμίζξμςαι ρε m-learning ρσρκεσέπ ποέπει μα είμαι καςαςεςμημέμεπ ρε μεςανϋ πέμςε και εμμέα μξμάδεπ με κάπξια ρημαρία όρςε μα απξτεϋγεςαι η σπεοτϊοςχρη ρςη βοαυσποϊθερμη μμήμη. Δπιποϊρθεςα, η διεπατή ςηπ m-learning ρσρκεσήπ ποέπει μα ρυεδιάζεςαι με ςέςξιξ ςοϊπξ όρςε μα αμςιρςαθμίζεςαι ςξ μικοϊ μέγεθξπ ςηπ ξθϊμηπ αλλά και μα ρσμςξμίζεςαι η αλληλεπίδοαρη μεςανϋ ςχμ εκπαιδεσξμέμχμ και ςξσ εκπαιδεσςικξϋ σλικξϋ. Αμςί μα παοξσριάζξμςαι ρε μξοτή κειμέμξσ, ξι πληοξτξοίεπ θα ποέπει μα ξογαμόμξμςαι με ςη μξοτή εμϊπ εμμξιξλξγικξϋ υάοςη ή εμϊπ δικςϋξσ πξσ δείυμει ςιπ ρημαμςικέπ έμμξιεπ και ςιπ ρυέρειπ μεςανϋ ςξσπ. Οι Novak, Gowin και Johanse (1983) υοηριμξπξίηραμ έμαμ εμμξιξλξγικϊ υάοςη για μα δείνξσμ ςημ ιεοαουική δξμή ςξσ θέμαςξπ, παοϊμξια με ςξμ ςοϊπξ με ςξμ ξπξίξ ξι πληοξτξοίεπ απξθηκεϋξμςαι ρςη μακοξποϊθερμη μμήμη. Δπιποϊρθεςα, χπ ρςοαςηγική μάθηρηπ αλλά και χπ σφηλξϋ επιπέδξσ ρσμεογαςική δοαρςηοιϊςηςα καθόπ απαιςεί κοιςική ρκέφη, ξι μαθηςέπ μπξοξϋμ μα κληθξϋμ μα εογαρςξϋμ ρε εικξμικέπ μικοέπ ξμάδεπ για ςημ καςαρκεσή εμμξιξλξγικόμ υαοςόμ και ςημ αμαρκϊπηρη ςχμ υαοςόμ ςχμ σπξλξίπχμ. Σξ εκπαιδεσςικϊ σλικϊ για ςιπ m-learning ρσρκεσέπ θα ποέπει μα λάβει ςη μξοτή μαθηριακόμ αμςικειμέμχμ, ςα ξπξία θα είμαι ρε ηλεκςοξμική μξοτή και επαμαυοηριμξπξιήριμα (McGreal 2004). Σα αμςικείμεμα ρςη ρσμέυεια ελέγυξμςαι και ςξπξθεςξϋμςαι ρε μια ηλεκςοξμική απξθήκη για just-in-time ποϊρβαρη απϊ ξπξσδήπξςε υοηριμξπξιόμςαπ κιμηςέπ ρσρκεσέπ. Ζ υοήρη ςχμ μαθηριακόμ αμςικειμέμχμ επιςοέπει ςημ άμερη ρσμαομξλϊγηρη εκπαιδεσςικξϋ σλικξϋ απϊ ςξσπ εκπαιδεσςέπ, διεσκξλϋμξμςαπ ςημ just-in-time εκπαίδεσρη και καςάοςιρη. 26
2.3.3.3 Βαρικέπ εσκαιοίεπ Παοακάςχ παοαςίθεμςαι ξι πέμςε βαρικέπ εσκαιοίεπ ποξπ ανιξπξίηρη ςηπ κιμηςήπ μάθηρηπ όρςε μα βελςιχθεί η εκπαιδεσςική διαδικαρία : 1) Δμθάοοσμρη ςηπ μάθηρηπ ξπξσδήπξςε, ξπξςεδήπξςε Οι τξοηςέπ ρσρκεσέπ επιςοέπξσμ ρςξσπ μαθηςέπ μα νεπεοάρξσμ ςα εμπϊδια πξσ ςίθεμςαι ρςημ ςάνη υχοίπ μα υάμξσμ ςημ ικαμϊςηςα ςξσπ μα ρσγκεμςοόμξσμ, μα έυξσμ ποϊρβαρη και μα επενεογάζξμςαι πληοξτξοίεπ. Σα δϋξ κϋοια πλεξμεκςήμαςα ςηπ μάθηρηπ ξπξσδήπξςε, ξπξςεδήπξςε είμαι ςα ενήπ : Ποξώθηρη ποξραομόριμηπ μάθηρηπ : ϋμτχμα με ςξ Gee, αμ έμαπ μαθηςήπ μπξοεί μα εσθσγοαμμίρει ςημ εκμάθηρη με ποαγμαςικέπ καςαρςάρειπ, ρεμάοια και πεοιβάλλξμςαι ςϊςε ξι βαρικέπ έμμξιεπ ϊπχπ και ςξ λενιλϊγιξ είμαι ρατέρςεοεπ ρςημ απξμμημϊμεσρη (Gee,2008). Έοεσμα ρςιπ μαθηριακέπ επιρςήμεπ δείυμει ϊςι η ποξραομϊριμη μάθηρη είμαι πιξ απξςελερμαςική ϊςαμ ρσμξδεϋεςαι απϊ έγκαιοη σπξρςήοινη (δηλαδή ϊςαμ ξι μαθηςέπ είμαι ρε θέρη μα ςημ εταομϊρξσμ) και κας απαίςηρη (δηλαδή ϊςαμ ξι μαθηςέπ γμχοίζξσμ ϊςι ςη υοειάζξμςαι και ςημ επιθσμξϋμ). Δπιπλέξμ, η εμρχμάςχρη ςχμ ρσρςημάςχμ παγκϊρμιξσ εμςξπιρμξϋ θέρηπ (GPS) ρε πξλλέπ μέεπ ςευμξλξγίεπ κιμηςόμ ρσρκεσόμ ασνάμει ρε μεγάλξ βαθμϊ ςημ δσμαςϊςηςα ςηπ ρσρκεσήπ μα ποξάγει ςημ ποξραομϊριμη μάθηρη ρσμδέξμςαπ ςημ εκπαίδεσρη με ςημ ςξπξθερία και εμρχμαςόμξμςαπ ςιπ εικξμικέπ πληοξτξοίεπ ρςξμ ποαγμαςικϊ κϊρμξ. Γετύοχρη ςχμ δοαρςηοιξςήςχμ ρςξ ρπίςι, ςξ ρυξλείξ και μεςά ςξ ρυξλείξ : Πξλλξί μαθηςέπ βιόμξσμ μια αμαμςιρςξιυία μεςανϋ ςηπ μάθηρηπ ρςξ ρυξλείξ και ρςξ ρπίςι και ςηπ κξιμχμίαπ. Διδικά ϊςαμ ποϊκειςαι για μαθηςέπ με μαθηριακέπ δσρκξλίεπ, σπάουει αμάγκη για μια 360 ποξρέγγιρη, ρςημ ξπξία ξι εμπειοίεπ μάθηρηπ ρςξ ρυξλείξ ποέπει μα ςασςίζξμςαι με εκείμεπ μεςά ςξ ρυξλείξ και ρςξ ρπίςι (Shore, 2008). Ζ παμςαυξϋ παοξσρία ςχμ κιμηςόμ ςευμξλξγιόμ μπξοεί μα επιςοέφει μέεπ ρημαμςικέπ αμακαλϋφειπ ρςημ μαθηςόμ με διατξοεςικά ρςσλ μάθηρηπ. 2) Μα τςάμει ρε σπξενσπηοεςξύμεμα παιδιά Κϊγχ ςξσ ρυεςικά υαμηλξϋ κϊρςξσπ και ποξρβαριμϊςηςαπ κξιμξςήςχμ με υαμηλά ειρξδήμαςα, ξι τξοηςέπ ρσρκεσέπ μπξοξϋμ μα βξηθήρξσμ ρςημ ποξόθηρη ςηπ φητιακήπ ιρϊςηςαπ, τθάμξμςαπ και εμπμέξμςαπ ςξσπ πληθσρμξϋπ «ρςα άκοα» - παιδιά και εμήλικεπ απϊ ξικξμξμικά μη ποξμξμιξϋυεπ κξιμϊςηςεπ και αμαπςσρρϊμεμεπ υόοεπ. Λαθηςέπ από μη ποξμξμιξύυεπ κξικχμικξξικξμξμικέπ ξμάδεπ : ςα κιμηςά ςηλέτχμα είμαι ήδη μια δημξτιλήπ επιλξγή για έογα πξσ απξρκξπξϋμ ρςξ μα βξηθήρξσμ μη ποξμξμιξϋυξσπ μαθηςέπ. Οι ρσρκεσέπ, ρε ρϋγκοιρη με ςξμ ενξπλιρμϊ, είμαι λιγϊςεοξ ακοιβέπ και είμαι πξλϋ 27
πιθαμϊ μα σπάουξσμ ήδη ρςα ρπίςια ςχμ μαθηςόμ ρε ρϋγκοιρη με ποξρχπικξϋπ σπξλξγιρςέπ. Για παοάδειγμα, ξι κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ έυει διαπιρςχθεί ϊςι βξηθξϋμ άςξμα με υαμηλϊ ειρϊδημα μα μαθαίμξσμ βαρικέπ δενιϊςηςεπ γοατήπ και αμάγμχρηπ μέρχ αλληλεπίδοαρηπ με εκπαιδεσςέπ. Λαθηςέπ και γξμείπ ςχμ αμαπςσρρόμεμχμ υχοώμ παγκξρμίχπ : ςα κιμηςά ςηλέτχμα έυξσμ επίρηπ ανιξπξιηθεί για εκπαίδεσρη ρε αμαπςσρρϊμεμεπ υόοεπ πξσ δεμ έυξσμ εκςεμή σπξδξμή επικξιμχμιόμ αλλά έυξσμ ϊλξ και μεγαλϋςεοη ποϊρβαρη ρε δίκςσα κιμηςήπ ςηλετχμίαπ. Ογδϊμςα ςξιπ εκαςϊ ςξσ παγκϊρμιξσ πληθσρμξϋ ζει ρήμεοα εμςϊπ ςηπ εμβέλειαπ εμϊπ δικςϋξσ κιμηςήπ ςηλετχμίαπ, πξρξρςϊ διπλάριξ ρε ρυέρη με ςξ αμςίρςξιυξ ςξσ 2000. Ίρχπ ξι πιξ επαμαρςαςικέπ ποχςξβξσλίεπ κιμηςήπ μάθηρηπ ποαγμαςξπξιξϋμςαι ρςιπ σπξαμάπςσκςεπ πεοιξυέπ ςηπ Ατοικήπ, ϊπξσ η ποϊρβαρη ρε ποξρχπικξϋπ σπξλξγιρςέπ είμαι πεοιξοιρμέμη εμό αμςίθεςα ρε κιμηςέπ ρσρκεσέπ είμαι τθημή και ασναμϊμεμα διαθέριμη (Aderinoye, Ojokheta & Olojede,2007). 3) Βελςίχρη ςχμ κξιμχμικώμ αλληλεπιδοάρεχμ ρςξμ 21 ξ αιώμα Οι κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ, αμ υοηριμξπξιηθξϋμ ρχρςά, έυξσμ ςη δϋμαμη και ςημ μξμαδική δσμαςϊςηςα μα ποξχθήρξσμ και μα εμιρυϋρξσμ ξσριόδειπ δενιϊςηςεπ για ςημ επιςσυία ρςξμ 21 ξ αιόμα. ςιπ μέοεπ μαπ, παοαδξριακέπ γμόρειπ αμάγμχρηπ, γοατήπ και αοιθμηςικήπ ρσμευίζξσμ μα είμαι κοίριμηπ ρημαρίαπ δενιϊςηςεπ αλλά δεμ επαοκξϋμ για μα επιςεσυθεί η επιςσυία ρςξμ ρημεοιμϊ παγκϊρμιξ αμςαγχμιρςικϊ κϊρμξ. Αοκεςξί ξογαμιρμξί έυξσμ αμαπςϋνει μέεπ αουέπ ποακςικόμ, ρσμπεοιλαμβαμξμέμχμ πλαιρίχμ πξσ διεσκοιμίζξσμ ςιπ δενιϊςηςεπ, ςιπ γμόρειπ και ςημ ςευμξγμχρία πξσ ξι μαθηςέπ ποέπει μα μαθαίμξσμ για μα πεςϋυξσμ ρςξμ 21 ξ αιόμα (Partnership for 21 st Century Skills, 2007 / National Council Of Teachers of English,2009). ΟΘ κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ έυξσμ ςη δσμαςϊςηςα μα βξηθήρξσμ ρςημ εναρτάλιρη ιρϊςιμχμ ϊοχμ αμςαγχμιρμξϋ για ςημ απϊκςηρη ασςόμ ςχμ δενιξςήςχμ και ικαμξςήςχμ, ρςημ πεοίπςχρη πξσ εταομξρςξϋμ «δίκαια» για ςημ ποξόθηρη ςηπ φητιακήπ ιρϊςηςαπ. 4) Ποξραομξγή ρε πεοιβάλλξμςα μάθηρηπ Διδάρκξμςεπ και διδαρκϊμεμξι δημιξσογξϋμ ρσυμά μια ρυέρη αγάπηπμίρξσπ ρε ρυέρη με ςημ ςευμξλξγία. Απϊ ςη μία πλεσοά, ξι σπξλξγιρςέπ και ςξ Διαδίκςσξ μπξοξϋμ μα απξκαλϋφξσμ πληοξτξοίεπ πλξϋριεπ ρε πξρϊςηςα και πξιϊςηςα. Απϊ ςημ άλλη πλεσοά, ςξ σλικϊ καθόπ και ςξ λξγιρμικϊ μεςαβάλλξμςαι ρσμευόπ με απξςέλερμα μα είμαι δϋρκξλξ μα διαςηοηθεί η οξή ςηπ μάθηρηπ. Οι κιμηςέπ ρσρκεσέπ δϋμαμςαι μα βξηθήρξσμ μα νεπεοαρςξϋμ πξλλέπ απϊ ςιπ ποξκλήρειπ πξσ ρσμδέξμςαι με ςιπ ςευμξλξγίεπ 28
αιυμήπ καθόπ ποξραομϊζξμςαι ρε διατξοεςικά πεοιβάλλξμςα μάθηρηπ ςηπ ζχήπ εμϊπ διδαρκξμέμξσ, ςϊρξ εμςϊπ ϊρξ και εκςϊπ αίθξσραπ. Λάθηρη ρςημ αίθξσρα : η τξοηςϊςηςα ςχμ κιμηςόμ ςευμξλξγιόμ μπξοεί μα απξςελέρει ελκσρςική επιλξγή ρςημ αίθξσρα για αοκεςξϋπ λϊγξσπ. Οι κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ εν ξοιρμξϋ ρσμξδεϋξσμ και καςά ρσμέπεια μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ ξπξσδήπξςε απϊ ςξσπ διδαρκξμέμξσπ. Δπιπλέξμ, η ςιμή αγξοάπ ςχμ κιμηςόμ ρσρκεσόμ είμαι ρημαμςικά υαμηλϊςεοη ακϊμα και απϊ ςημ αμςίρςξιυη ςχμ mini τξοηςόμ σπξλξγιρςόμ, κάμξμςαπ ϊλξ και πιξ ετικςϊ ςξ μξμςέλξ διδαρκαλίαπ έμα-ποξπ-έμα. Σέλξπ, ξι μαθηςέπ/τξιςηςέπ μπξοξϋμ εϋκξλα μα μεςαβξϋμ απϊ ςα καθήκξμςα ςξσπ ρςξ μα μξιοάζξμςαι ςιπ εογαρίεπ ςξσπ με εκπαιδεσςέπ ή ρσμμαθηςέπ/ρσμτξιςηςέπ ςξσπ, γεγξμϊπ πξσ βξηθά ρςημ μεγιρςξπξίηρη ςηπ ρσμεογαςικήπ μάθηρηπ. Άςσπη μάθηρη : Οι κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ δίμξσμ μέρχ ςχμ ρσρκεσόμ πξσ ςιπ σπξρςηοίζξσμ ςημ δσμαςϊςηςα ρςξσπ διδαρκξμέμξσπ μα ενεοεσμήρξσμ έμα εσοϋ τάρμα πεοιβαλλϊμςχμ απϊ ςημ ϋπαιθοξ έχπ και ςξσπ δημϊριξσπ υόοξσπ. Τπάουξσμ αμαοίθμηςα παιυμίδια πξσ ποξξοίζξμςαι ρσγκεκοιμέμα για κιμηςέπ ρσρκεσέπ, ςα ξπξία απαιςξϋμ ρσμευή κίμηρη απϊ ςξμ έμα ςϊπξ ρε άλλξ, και έυξσμ ςξ πλεξμέκςημα ςηπ δημιξσογίαπ μιαπ ασθεμςικήπ εμπειοίαπ (Dembo,2006:Games Atelier, 2008). Ζ πλειξφητία ασςόμ ςχμ εταομξγόμ πεοιλαμβάμξσμ μξσρεία, αμ και μεοικά εμρχμαςόμξσμ μια ξλϊκληοη πϊλη ϊπχπ για παοάδειγμα ςξ έογξ Yellow Arrow πξσ νεκίμηρε ςξ 2004 χπ έμα έογξ ςέυμηπ δοϊμξσ ρςημ αμαςξλική πλεσοά ςξσ Manhattan. 5) Δμεογξπξίηρη ςηπ εμπειοίαπ ςηπ εναςξμικεσμέμηπ μάθηρηπ Δπειδή ξϋςε ξι εκπαιδεσϊμεμξι είμαι ίδιξι ξϋςε μαθαίμξσμ με ςξμ ίδιξ ςοϊπξ, η διδαρκαλία θα ποέπει μα ποξραομϊζεςαι εναςξμικεσμέμα ρε κάθε πεοίπςχρη νευχοιρςά. Ζ διατξοξπξιημέμη διδαρκαλία είμαι μια διαδικαρία ποξρέγγιρηπ ςηπ διδαρκαλίαπ και ςηπ μάθηρηπ, η ξπξία αμαγμχοίζει ςξ διατξοεςικϊ γμχρςικϊ σπϊβαθοξ, εςξιμϊςηςα, γλόρρα, ποξςιμήρειπ και εμδιατέοξμςα ςχμ εκπαιδεσξμέμχμ και αμςιδοά αμςίρςξιυα. Ζ ποϊθερη ςηπ διατξοξπξιημέμηπ διδαρκαλίαπ είμαι μα μεγιρςξπξιήρει ςημ αμάπςσνη και ςημ εναςξμικεσμέμη επιςσυία κάθε εκπαιδεσξμέμξσ ρσμαμςόμςαπ ςξσπ ϊπξσ βοίρκξμςαι και σπξρςηοίζξμςαπ ςη διαδικαρία εκμάθηρηπ (Hall, 2002). Τπάουξσμ ρημαμςικέπ εσκαιοίεπ για ςημ σπξρςήοινη ποαγμαςικά διατξοξπξιημέμηπ, αμενάοςηςηπ, εναςξμικεσμέμηπ μάθηρηπ μέρχ κιμηςόμ ρσρκεσόμ. Φαοακςηοιρςικϊ παοάδειγμα απξςελεί ςξ iread έογξ ςξσ Sesame Workshop (http://www.eusd4kids.org/edtech/iread.html ), ςξ ξπξίξ είμαι έμα εναιοεςικά εναςξμικεσμέμξ, βαριρμέμξ ρςα μέρα εμημέοχρηπ ρϋρςημα παοέμβαρηπ αλταβηςιρμξϋ. 29
2.4.4 Οι μεγάλεπ ποξκλήρειπ Ποξκειμέμξσ μα απξκαλστςξϋμ και μα ανιξπξιηθξϋμ ξι εκπαιδεσςικέπ δσμαςϊςηςεπ ςχμ ςευμξλξγιόμ κιμηςήπ ςηλετχμίαπ, ποέπει μα αμςιμεςχπιρςξϋμ ξοιρμέμεπ κοίριμεπ ποξκλήρειπ, ϊπχπ πεοιγοάτξμςαι ρςη ρσμέυεια : i. Αομηςικέπ πςσυέπ ςηπ κιμηςήπ μάθηρηπ Αμ και ξι κιμηςέπ ςευμξλξγίεπ παοέυξσμ πξλλέπ εσκαιοίεπ για ςημ ποξχθήρξσμ ςημ αμάπςσνη και μάθηρη ςχμ εκπαιδεσξμέμχμ, εμςξϋςξιπ ξι κιμηςέπ ρσρκεσέπ απξςελξϋμ πιθαμέπ παγίδεπ. Τπάουει μια ρειοά γμχρςικόμ, κξιμχμικόμ και τσρικόμ ποξκλήρεχμ πξσ θα ποέπει μα νεπεοαρςξϋμ ποξκειμέμξσ ξι ρσρκεσέπ ασςέπ μα εμρχμαςχθξϋμ ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία. Ιάπξιεπ απϊ ασςέπ ςιπ ρξβαοέπ αμηρσυίεπ, πξσ ξδήγηραμ ρε απαγξοεϋρειπ κιμηςόμ ρσρκεσόμ ρε πξλλέπ αίθξσρεπ, πεοιλαμβάμξσμ : Αϋνηρη ςξσ «υοϊμξσ ξθϊμηπ» πξσ είμαι ήδη πξλϋ διαδεδξμέμξπ ρςημ ζχή ςχμ εκπαιδεσξμέμχμ Δσρκξλίεπ παοακξλξϋθηρηπ ρςημ ποϊρβαρη και ςημ αμςαλλαγή ακαςάλληλξσ πεοιευξμέμξσ ςχμ αμηλίκχμ Πιθαμϊςηςα για ςξσπ εκπαιδεσϊμεμξσπ μα απξρπαρςξϋμ και μα μειόρξσμ ςημ εμπλξκή ςξσπ ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία Ζ ασναμϊμεμη απξδξυή ςχμ γοαπςόμ μημσμάςχμ ρε γλόρρα αογκϊ/ρσμςξμξγοατίεπ και η αμηρσυία για ςιπ αομηςικέπ επιπςόρειπ ρςη γοατή ςχμ εκπαιδεσξμέμχμ Ζ δσμαςϊςηςα αμςιγοατήπ ρε ενεςάρειπ μέρχ γοαπςόμ μημσμάςχμ Πιθαμϊςηςα ξι κιμηςέπ ρσρκεσέπ μα υοηριμξπξιηθξϋμ για cyberbullying ή για έκθερη απϊοοηςχμ ποξρχπικόμ δεδξμέμχμ ρςξ διαδίκςσξ πξσ έγκειμςαι ρςα θέμαςα ποξρςαρίαπ ςηπ ιδιχςικϊςηςαπ ςχμ δεδξμέμχμ Αμηρσυία για ςξ αμ η σπεοβξλική υοήρη κιμηςξϋ ςηλετόμξσ μπξοεί μα επηοεάρει αομηςικά ςημ σγεία ςχμ εκπαιδεσμέμχμ και κσοίχπ ςχμ αμηλίκχμ σμξφίζξμςαπ, εκςϊπ και αμ ξι ποχςξβξσλίεπ κιμηςήπ εκμάθηρηπ ποξρπαθήρξσμ εμεογά μα καςαμξήρξσμ, λάβξσμ σπϊφη και αμςιρςαθμίρξσμ ασςά ςα μειξμεκςήμαςα, η υοήρη ςχμ κιμηςόμ ρσρκεσόμ ρςημ εκπαιδεσςική διαδικαρία δσμηςικά θα μπξοξϋρε μα είμαι πεοιρρϊςεοξ ζημιξγϊμα απϊ επικεοδήπ. ii. Πξλιςιρςικά ποόςσπα και ρσμπεοιτξοέπ Αμ και πξλλξί πιρςεϋξσμ ϊςι ξι τξοηςέπ ρσρκεσέπ έυξσμ ρημαμςική δσμαμική μα μεςαμξοτόρξσμ ςη μάθηρη ςχμ παιδιόμ, ξι γξμείπ αλλά και ξι εκπαιδεσςικξί ταίμεςαι ϊςι δεμ έυξσμ ακϊμη πειρθεί. Λια μελέςη πξσ διενήυθη ςξ 2008 απϊ ςξ Joan Ganz Cooney Center ρςξ Sesame Workshop ρε ρσμεογαρία με ςξ Common Sense Media και ςξ Insight Research Group 30