ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 72 ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Τακτικό Ευρωβαρόµετρο Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 72 ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2009 Τακτικό Ευρωβαρόµετρο 72 / Φθινόπωρο 2009 TNS Opinion & Social ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΥΠΡΟΣ (ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ) Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήµατος και υπό το συντονισµό της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο. Το κείµενο αυτό δεν εκφράζει τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερµηνείες ή οι απόψεις της παρούσας ανάλυσης εκφράζουν αποκλειστικά και µόνο την άποψη του συντάκτη. 1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 Β. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ 5 Γ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 6 1. Προσωπική κατάσταση 6 1.1. Ικανοποίηση από τη ζωή 6 1.2. Οικονοµική κατάσταση 7 1.3. Κυριότερα προσωπικά προβλήµατα 10 1.4. Προσδοκίες πολιτών 11 2. Κυριότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Κύπρος και η Ε.Ε. 15 3. Εµπιστοσύνη στους θεσµούς 17 4. Απόψεις πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση 20 4.1. Γνώση για τους θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης 20 4.2. Εµπιστοσύνη στους Ευρωπαϊκούς θεσµούς 22 4.3. Εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 23 4.4. Θέση για τη συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση 26 4.5. Οφέλη από την συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση 27 5. Ευρωπαϊκή Πολιτική και Ενοποίηση 28 5.1. Αντίληψη για την Ευρωπαϊκή Πολιτική και Ενοποίηση 28 5.2. Προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης 32 6. Παγκόσµια Οικονοµική Κρίση και Παγκοσµιοποίηση 35 6.1. Γενική αντίληψη για την οικονοµική κρίση και την παγκοσµιοποίηση 35 6.2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η παγκόσµια οικονοµία 39 6.3. Η Κύπρος και η παγκόσµια οικονοµία 40 6.4. Προσδοκίες πολιτών 42 Δ. Τεχνικές Προδιαγραφές 45 Ε. Ερωτηµατολόγιο 47 Η Εθνική Έκθεση για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο (περιοχές ελεγχόµενες από την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δηµοκρατίας) ετοιµάστηκε από την εταιρεία ampersand. 2

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεταξύ της 23ης Οκτωβρίου και της 18ης Νοεµβρίου 2009, η κοινοπραξία TNS Opinion and Social, µεταξύ της TNS plc και της TNS opinion διεξήγαγε το 72.4 κύµα του Ευρωβαρόµετρου για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας, «Έρευνα και Πολιτική Ανάλυση.» Η έρευνα διεξήχθη παράλληλα στα 27 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλύπτοντας δηµογραφικά τον πληθυσµό των αντίστοιχων εθνικοτήτων των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ζει στη κάθε χώρα, ηλικίας 15 χρονών και άνω. Το Ευρωβαρόµετρο 72.4 διεξήχθη επίσης στις τρεις υποψήφιες για ένταξη χώρες (Κροατία, Τουρκία και Πρώην Γιουγκοσλαβική Δηµοκρατία της Μακεδονίας) καθώς και στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα της Κύπρου. Η επιλογή του δείγµατος σε όλες τις χώρες βασίστηκε στην τυχαία πολυσταδιακή δειγµατοληψία. Στην Κύπρο, στην έρευνα που διεξήχθη στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας, στο τυχαία επιλεγµένο δείγµα συµµετείχαν 506 άτοµα. Η συλλογή των στοιχείων πραγµατοποιήθηκε µε προσωπικές συνεντεύξεις µε τη βοήθεια τυποποιηµένου ερωτηµατολογίου. Η έρευνα πεδίου, στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας, πραγµατοποιήθηκε από τη Synovate µεταξύ 26 ης Οκτωβρίου και 15 ης Νοεµβρίου 2009. Στην ανάλυση που ακολουθεί παρουσιάζονται περιφραστικά και απεικονιστικά, όπου κρίνεται σκόπιµο, οι θέσεις και οι απόψεις των ερωτηθέντων. Επίσης, παρατίθενται συγκριτικά στοιχεία της Κυπριακής και της Ευρωπαϊκής κοινής γνώµης (Ε.Ε.27) µε σκοπό να εντοπιστούν και να αξιολογηθούν σηµαντικές αποκλίσεις και διαφοροποιήσεις των απόψεων των πολιτών της Κυπριακής Δηµοκρατίας από το σύνολο των Ευρωπαίων πολιτών. 1 Επιπλέον στην παρούσα έκθεση καταγράφονται και αποτυπώνονται συγκρίσεις των αποτελεσµάτων για κοινά θέµατα που εξετάστηκαν στα πλαίσια ερευνών που πραγµατοποιήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. 1 Λόγω διαφορετικών µεθόδων προσέγγισης [στρογγυλέµατος] των αριθµών στις γραφικές παραστάσεις, οι αριθµοί που παρουσιάζονται δυνατόν να διαφέρουν κατά µια µονάδα από το αντίστοιχο σύνολο στους πίνακες. 3

Το Ευρωβαρόµετρο 72.4 είναι η ενδέκατη έρευνα της σειράς Ευρωβαροµέτρων που διεξάγεται στην Κύπρο µετά την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση µε άλυτο το κυπριακό πρόβληµα και µε εφαρµογή του Ευρωπαϊκού Κεκτηµένου µόνο στις περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δηµοκρατίας. Η έρευνα διενεργήθηκε µεταξύ 26 Οκτωβρίου και 15 Νοεµβρίου, εν µέσω τον συνεχιζόµενων συνοµιλιών για την επίλυση του Κυπριακού προβλήµατος και µε την ολοκλήρωση 50 συναντήσεων µεταξύ του προέδρου Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ταλάτ, και κατά την τελευταία φάση της επικύρωσης της Συνθήκης της Λισσαβόνας. Τα κύρια γεγονότα που κυριαρχούσαν στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης την περίοδο αυτή αφορούσαν τις συναντήσεις µεταξύ του προέδρου Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ταλάτ στο πλαίσιο των διαπραγµατεύσεων για επίλυση του Κυπριακού προβλήµατος, η κριτική κατά του προέδρου Χριστόφια σε σχέση µε τους χειρισµούς του στο Κυπριακό και η εσωκοµµατική διαφωνία στο Δηµοκρατικό Κόµµα σε σχέση µε την συµµετοχή του κόµµατος στην συγκυβέρνηση, η παγκόσµια οικονοµική κρίση, οι επιπτώσεις της κρίσης σε διάφορους τοµείς της οικονοµίας στην Κύπρο, ειδικά στον κλάδο του τουρισµού, και η συνεχιζόµενη αβεβαιότητα παρά την µερική ανάκαµψη σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, η Έκθεση Προόδου της Επιτροπής για την Τουρκία και η συζήτηση τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ε.Ε. για πιθανές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Δεκεµβρίου, οι εξαιρέσεις από το Ευρωπαϊκό Κεκτηµένο που εξασφάλισε η Τσεχία ώστε να επικυρώσει την Συνθήκη της Λισσαβόνας και η σηµασία τους σε σχέση µε µια ενδεχόµενη λύση του Κυπριακού. Εξίσου σηµαντική προβολή είχαν τα κρούσµατα της νέας γρίπης στην Κύπρο, η παραλαβή των εµβολίων κατά του ιού από τις Ιατρικές Υπηρεσίες και η πρώτη φάση των εµβολιασµών, και η εξάπλωση του ιού ανά το παγκόσµιο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο κυριαρχούσε η ανησυχία για αυξήσεις των τιµών, οι οικονοµικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή οικονοµία, η πιθανότητα να τεθεί υπό την επιτήρηση της Ε.Ε. η Κύπρος λόγο υπερβολικού οικονοµικού ελλείµµατος και η συζήτηση σε σχέση µε τους χειρισµούς της οικονοµίας από την κυβέρνηση, η συζήτηση στην Ε.Ε. για τον διορισµό του πρώτου προέδρου του Συµβουλίου της Ε.Ε. και του Ύπατου Εκπροσώπου για Εξωτερικές Υποθέσεις, οι κλιµατικές αλλαγές καθώς και o κίνδυνος από µια ενδεχόµενη αποτυχία της Συνόδου για τις κλιµατικές αλλαγές στην Κοπεγχάγη το Δεκέµβριο, η παράνοµη µετανάστευση και οι επιπτώσεις της για την Κύπρο αλλά και η αποκάλυψη περίπτωσης εκµετάλλευσης κοινοτικών εργατών, και η αυξανόµενη εγκληµατικότητα και παραβατικότητα στην Κύπρο. Αυτή την περίοδο στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης υπήρχαν επίσης αναφορές στους εορτασµούς για τα 20 χρόνια από την πτώση του τείχους του Βερολίνου και η αρχική απόρριψη από τον πρόεδρο Χριστόφια σχετικής πρόσκλησης της Γερµανίδας Καγκελάριου, τα εγκαίνια του νέου Διεθνούς Αεροδροµίου Λάρνακας, τα συνεχή προβλήµατα των Κυπρίων αγροτών για την αποπληρωµή των χρεών τους, η πιθανότητα να βρεθεί αντιµέτωπη η Ε.Ε. µε µια νέα ενεργειακή κρίση λόγο νέας διαφωνίας µεταξύ της Ρωσίας και Ουκρανίας σχετικά µε την αποπληρωµή χρεών από την τελευταία, οι διαβουλεύσεις αλλά και οι εντάσεις µεταξύ της διεθνούς κοινότητας και του Ιράν σχετικά µε το πυρηνικό του πρόγραµµα και η µετεκλογική περίοδος στην Ελλάδα. 4

Β. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Φύλο Άντρες 49% Γυναίκες 51% Παρούσα κατάσταση Παντρεµένος/η 61% Ελεύθερος/η που ζει µε σύντροφο 6% Ελεύθερος/η 24% Διαζευγµένος/η ή σε διάσταση 5% Χήρος/α 4% Ηλικία 15-24 19% 25-34 20% 35-44 16% 45-54 17% 55-64 13% 65+ 15% Θα λέγατε ότι ζείτε σε Αγροτική περιοχή ή χωριό 31% Μικρή ή µεσαίου µεγέθους πόλη 33% Μεγάλη πόλη 36% Μπορείτε να µου πείτε αν έχετε... Σταθερό τηλέφωνο στο νοικοκυριό 85% Κινητό τηλέφωνο 93% 5

Γ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1. Προσωπική Κατάσταση 1.1 Ικανοποίηση από τη ζωή Ερ.A1: Γενικά θα λέγατε ότι είστε πολύ ικανοποιηµένος/η, σχετικά ικανοποιηµένος/η, όχι πολύ ικανοποιηµένος/η, καθόλου ικανοποιηµένος/η µε τη ζωή σας; Οι πολίτες που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας στην πλειοψηφία τους είναι ικανοποιηµένοι από τη ζωή τους γενικά (31% πολύ ικανοποιηµένοι και 50% σχετικά ικανοποιηµένοι). Το επίπεδο ικανοποίησης των πολιτών παρουσιάζει µικρή πτώση (-4%) σε σχέση µε τα αποτελέσµατα του Ευροβαρόµετρου της Άνοιξης του 2009. Το σύνολο των Κυπρίων πολιτών που δηλώνει πολύ και σχετικά ικανοποιηµένο (81%) είναι ελαφρός ψηλότερο από τον κοινοτικό µέσο όρο που είναι στο 78%. Οι Δανοί µε 98%, οι Λουξεµβούργιοι και οι Σουηδοί (96%) παρουσιάζονται περισσότερο ικανοποιηµένοι ενώ οι Βούλγαροι (38%), οι Ούγγροι (42%) και οι Ρουµάνοι (47%) οι πιο δυσαρεστηµένοι. 6

1.2 Οικονοµική κατάσταση Ερ.A2a: Πως θα κρίνατε την παρούσα κατάσταση σε κάθε ένα από τους ακόλουθους τοµείς; Λιγότεροι από τους µισούς πολίτες (45%) που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας (η πλειοψηφία ήταν στο 58% Άνοιξη 2009) θεωρούν ότι η κατάσταση της Κυπριακής οικονοµίας είναι καλή, ενώ ένα 54% των ερωτηθέντων την βρίσκουν κακή. Ωστόσο το ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι η κατάσταση της Κυπριακής οικονοµίας είναι καλή είναι το έκτο πιο ψηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27, ενώ ο µέσος όρος της Ε.Ε. αλλά και των µελών της Ευρωζώνης είναι µόλις στο 23%. Το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στο Λουξεµβούργο µε 77% και ακολουθεί η Δανία µε 58%. Για την κατάσταση της οικονοµίας της Ε.Ε. η επικρατούσα άποψη και πάλι είναι αρνητική µε µόνο το 35% (43% Άνοιξη 2009, Ε.Ε.27 29%) να πιστεύει ότι είναι καλή και το 54% (44% Άνοιξη 2009, Ε.Ε.27 62%) το αντίθετο, ενώ για την κατάσταση της παγκόσµιας οικονοµίας το 72% πιστεύει ότι είναι κακή και µόνο το 12% πιστεύει ότι είναι καλή (Ε.Ε.27 19%). 69% των Κυπρίων, ποσοστό ελαφρώς ψηλότερο από τον µέσο όρο της Ε.Ε. (64%), πιστεύει ότι η οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού τους είναι καλή (66%, Άνοιξη 2009). Από αυτούς µόνο το 7% πιστεύει ότι είναι πολύ καλή, ενώ παρόµοιο ποσοστό (6%) πιστεύει ότι είναι πολύ κακή. Στην Ε.Ε.27 ένας στους τρεις Ευρωπαίους (34%) δεν θεωρεί ότι η οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού τους είναι καλή. Για την προσωπική κατάσταση εργοδότησης τους, οι µισοί περίπου Κύπριοι (49%) την κρίνουν καλή ενώ µόνο το 15% πιστεύει το αντίθετο αλλά µε ένα σηµαντικό 36% να µην απαντά. Οι Κύπριοι είναι λιγότερο θετικοί από τον µέσο όρο της Ε.Ε., όπου το 54% πιστεύει ότι η προσωπική κατάσταση εργοδότησης τους είναι καλή, αλλά το 27% ότι είναι κακή. Όσο αφορά την κατάσταση εργοδότησης στην Κύπρο, µόλις το 31% (37% Άνοιξη 2009) των Κυπρίων πιστεύει ότι είναι καλή. Στην Ε.Ε.27 µόλις το 13% (το ίδιο ποσοστό µε την Άνοιξη 2009) των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύουν το ίδιο για την κατάσταση στην χώρα τους. Πιο θετικοί για την κατάσταση εργοδότησης στην χώρα τους είναι οι κάτοικοι της Ολλανδίας (52%) και του Λουξεµβούργου (51%) ενώ στο άλλο άκρο βρίσκονται οι Λετονοί και οι Ιρλανδοί (2%). 7

Ερ.Α3a: Για καθένα από τους ακόλουθους τοµείς, θα λέγατε ότι η κατάσταση στην Κύπρο είναι καλύτερη ή λιγότερο καλή από τον µέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών; Η πλειοψηφία των πολιτών (61%, 65% Φθινόπωρο 2008) πιστεύει ότι η κατάσταση της Κυπριακής οικονοµίας είναι καλύτερη από τον µέσο όρο των Ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό είναι το όγδοο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 (έβδοµο το Φθινόπωρο του 2008) και κατά πολύ ψηλότερο του µέσου όρου (33%). Το 27% (24% Φθινόπωρο 2008) απάντησε ότι η κατάσταση είναι χειρότερη. Το 56% (58% Φθινόπωρο 2008) πιστεύει ότι η κατάσταση εργοδότησης στην Κύπρο είναι καλύτερη (Ε.Ε.27 26%). Το 34% απάντησε ότι είναι χειρότερη ενώ το 10% δεν απάντησε. Αντίθετα µε την κατάσταση της οικονοµίας και της εργοδότησης στην Κύπρο σε σχέση µε τον µέσο όρο της Ε.Ε., το 62% (56% Φθινόπωρο 2008) πιστεύει ότι το κόστος διαβίωσης στην Κύπρο είναι πιο ψηλό του Ευρωπαϊκού µέσου όρου. Το 29% (32% Φθινόπωρο 2008) απάντησε ότι το κόστος διαβίωσης στην Κύπρο είναι χαµηλότερο, ενώ το 9% δεν απάντησε. Η ίδια αντίληψη επικρατεί και σε σχέση µε τις τιµές για την ενέργεια. Η συντριπτική πλειοψηφία (72%, Ε.Ε.27 66%) βρίσκει τις τιµές για την ενέργεια πιο ψηλές από τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο, µόλις 11% τις βρίσκει καλύτερες (Ε.Ε.27 18%), ενώ 17% δεν απάντησε. Η συντριπτική πλειοψηφία (76%, αναλλοίωτο από το Φθινόπωρο 2008) πιστεύει ότι η ποιότητα ζωής στην Κύπρο είναι καλύτερη από τον µέσο όρο των Ευρωπαϊκών χωρών. Μόλις το 19% πιστεύει το αντίθετο, ενώ το θετικό ποσοστό που καταγράφεται στην Κύπρο είναι το έβδοµο ψηλότερο στην Ε.Ε.27 (µέσος όρος 50%) πίσω από τις Λουξεµβούργο (95%), Δανία (92%), Φινλανδία (91%), Ολλανδία (90%), Σουηδία (88%) και Αυστρία (87%). 8

Ερ.C2: Μπορείτε να µου πείτε ποια από τις ακόλουθες δηλώσεις περιγράφει καλύτερα την κατάσταση του νοικοκυριού σας; Τόσο οι Κύπριοι πολίτες όσο και οι πολίτες στην Ε.Ε.27 είναι αβέβαιοι για το µέλλον του νοικοκυριού τους. Μόλις 25% (27% Άνοιξη 2009) των ερωτηθέντων έχει µακροπρόθεσµη προοπτική για το πως θα είναι το νοικοκυριό τους στα επόµενα 1 ή 2 χρόνια, και το 29% (28% Άνοιξη 2009) γνωρίζει τι θα κάνει στους επόµενους έξι µήνες. Και τα δυο αυτά ποσοστά είναι χαµηλότερα του Ευρωπαϊκού µέσου όρου (28% και 32% αντίστοιχα), ενώ πέραν των τεσσάρων στους δέκα πολίτες που διαµένουν στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δηµοκρατία (44%, ήταν 43% την Άνοιξη του 2009) απάντησαν πως η παρούσα κατάσταση τους δεν τους επιτρέπει να κάνουν σχέδια για το µέλλον και ότι ζουν µέρα µε τη µέρα, ποσοστό κατά πολύ µεγαλύτερο του 35% στην Ε.Ε.. Πιο αµφίβολοι για το µέλλον τους είναι οι Λετονοί, µε το 65% να απαντά πως η παρούσα κατάσταση τους δεν τους επιτρέπει να κάνουν σχέδια για το µέλλον. Ερ.D4: Αν αναλογιστείτε την αγοραστική σας δύναµη, δηλαδή, τα αγαθά που το νοικοκυριό σας έχει τη δυνατότητα να αποκτά στην καθηµερινή σας ζωή, αν συγκρίνετε την υφιστάµενη κατάστασή σας µε αυτή που ίσχυε πριν από πέντε χρόνια, θα υποστηρίζατε ότι βελτιώθηκε, έµεινε περίπου ίδια ή χειροτέρεψε; Ένα ψηλό ποσοστό, 65%, των Κυπρίων απάντησε ότι η αγοραστική τους δύναµη κατά τα τελευταία πέντε χρόνια χειροτέρεψε. Αυτό είναι το τρίτο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µαζί µε την Μάλτα και µετά την Ελλάδα (71%) και την Ουγγαρία (70%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε.27 είναι 45%. 22% των Κυπρίων απάντησαν ότι η κατάσταση τους παρέµεινε η ίδια (Ε.Ε.27 36%) ενώ µόλις 12% θεωρούν ότι βελτιώθηκε (Ε.Ε.27 17%). 9

1.3 Κυριότερα προσωπικά προβλήµατα Ερ.A6a: Εσείς προσωπικά, ποια είναι τα δύο σηµαντικότερα ζητήµατα που αντιµετωπίζετε αυτή τη στιγµή; Σε προσωπικό επίπεδο, οι πολίτες που διαµένουν στις περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δηµοκρατίας διατηρούν περίπου τις ίδιες ανησυχίες όπως και οι Ευρωπαίοι στο σύνολο τους. Το 51% των Κυπρίων θεωρεί την άνοδο των τιµών το πιο σηµαντικό προσωπικό πρόβληµα, και το 40% θεωρεί την γενικότερη οικονοµική κατάσταση ως το πιο σηµαντικό πρόβληµα. Ακολουθούν στις ανησυχίες των Κυπρίων η ανεργία (µε ένα σχετικά µακρινό ποσοστό 14% από τις κύριες ανησυχίες) η εγκληµατικότητα (12%) και το σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης (11%). Ακολουθούν το εκπαιδευτικό σύστηµα (9%), οι συντάξεις και η στέγαση (8%). Επίσης σηµαντικό το ότι µόνο 4% απάντησε άλλο πρόβληµα (από το 3% την Άνοιξη 2009), ενώ το 9% απάντησε κανένα πρόβληµα. Στην Ε.Ε.27, το 38% θεωρούν την άνοδο των τιµών το πιο σηµαντικό προσωπικό τους πρόβληµα, ενώ ακολουθεί η οικονοµική κατάσταση µε 26% και η ανεργία µε 20%. Κύπρος % Ε.Ε.27 % Εγκληµατικότητα 12 8 Οικονοµική κατάσταση 40 26 Άνοδος των τιµών/πληθωρισµός 51 38 Φορολογία 5 13 Ανεργία 14 20 Τροµοκρατία 0 2 Άµυνα/Εξωτερικές υποθέσεις 1 1 Στέγαση 8 6 Μετανάστευση 7 4 Σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης 11 18 Εκπαιδευτικό σύστηµα 9 9 Συντάξεις 8 15 Το περιβάλλον 1 5 Θέµατα σχετικά µε την ενέργεια 2 6 Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 4 1 Κανένα (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 9 5 ΔΓ 0 1 10

1.4 Προσδοκίες πολιτών Ερ.Α4a: Τι αναµένετε για τους επόµενους 12 µήνες: Οι επόµενοι δώδεκα µήνες θα είναι καλύτεροι, χειρότεροι ή το ίδιο όσον αφορά ; Οι περισσότεροι πολίτες που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας δεν αναµένουν αλλαγές µέσα στους επόµενους δώδεκα µήνες όσον αφορά την προσωπική τους κατάσταση. Πιο συγκεκριµένα, για τη ζωή γενικά το 55% (55% και την Άνοιξη του 2009) των πολιτών αναµένει ότι θα παραµείνει η ίδια, 22% (28% Άνοιξη 2009) ότι θα καλυτερεύσει και 19% (14% Άνοιξη 2009) ότι θα χειροτερέψει. Καλύτερη % Χειρότερη % Το ίδιο % Τη ζωή σας γενικά 22 19 55 4 Την οικονοµική κατάσταση στην Κύπρο 11 53 32 4 Την οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού σας 14 33 52 1 Τις συνθήκες εργοδότησης στην Κύπρο 8 57 30 5 Τις προσωπικές σας συνθήκες εργοδότησης 11 10 59 20 ΔΓ % Για την οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού το 52% (61% Άνοιξη 2009) δεν προβλέπει κάποιες αλλαγές, ενώ µόλις 14% (πτώση 1% από την Άνοιξη 2009) αναµένει ότι θα καλυτερεύσει. Αντίθετα, το 33%, µια άνοδος 10% από την Άνοιξη, είναι απαισιόδοξο, αναµένοντας στροφή προς το χειρότερο. 11

Για τις προσωπικές συνθήκες εργοδότησης το 59% των ερωτηθέντων αναµένουν ότι θα παραµείνουν οι ίδιες ενώ αυτοί που περιµένουν ότι θα καλυτερεύσουν στο 11% καταγράφουν οριακή πτώση της τάξης του 1% από την Άνοιξη του 2009. Ωστόσο ένας στους πέντε (20%) δεν απάντησαν. Οι πλειοψηφία αναµένει ότι οι συνθήκες εργοδότησης στην Κύπρο (57%) θα χειροτερέψουν µέσα στους επόµενους 12 µήνες, ενώ το 53% (αύξηση 12%) αναµένει χειρότερες συνθήκες για την οικονοµία της χώρας. Μόνο 11% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η οικονοµία της χώρας θα βελτιωθεί, ενώ 32% πιστεύουν ότι θα παραµείνει η ίδια. Το κλίµα είναι έντονα πιο απαισιόδοξο σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης του 2009. Καταγράφοντας το τρίτο χαµηλότερο και πιο απαισιόδοξο ποσοστό στην Ε.Ε., µόλις το 21% (Ε.Ε.27 30%, µε σηµαντική άνοδο 12% Άνοιξη 2009) των Κυπρίων πιστεύει ότι η οικονοµική κατάσταση στην Ε.Ε. θα βελτιωθεί µέσα στους επόµενους 12 µήνες, ενώ το 27% (31% Άνοιξη 2009) πιστεύει ότι θα χειροτερέψει. Ένα 19% (13% Άνοιξη 2009) δεν απάντησε ενώ το 33% (44% Άνοιξη 2009) πιστεύει ότι θα παραµείνει η ίδια. Πιο αρνητικοί είναι οι πολίτες σε σχέση µε την παγκόσµια οικονοµία, µε το 41% να αναµένει ότι θα επιδεινωθεί ενώ µόλις το 11% (10% Άνοιξη 2009 και το χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27) αναµένει βελτίωση. Το 30% δεν αναµένει αλλαγές ενώ το 18% δεν απάντησε. Σε σχέση µε την κατάσταση του περιβάλλοντος στην Κύπρο το 62% δεν αναµένει αλλαγές, ενώ µόλις το 13%, το χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 (24%) παρά µια µικρή αύξηση 2% από το Φθινόπωρο 2008, αναµένει ότι βελτίωση. Το 21% απάντησε ότι αναµένει να επιδεινωθεί ενώ το 4% δεν απάντησε. 12

Ερ.D2a: Για κάθε µία από τις ακόλουθες προτάσεις, πείτε µου σε ποιο βαθµό συµφωνείτε ή διαφωνείτε. Το 66% των ερωτηθέντων (αύξηση 3%) διαφωνεί πως η οικονοµική ανάπτυξη πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα της Κύπρου, ακόµη κι αν επηρεάζει το περιβάλλον (Ε.Ε.27 47%). Ένα σηµαντικό ποσοστό 83%, που αποτελεί το τρίτο ψηλότερο ποσοστό µετά την Δανία (87%) και Σουηδία (84%) υποστηρίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα για την Κύπρο, ακόµη κι αν επηρεάζει την οικονοµική ανάπτυξη (Ε.Ε.27 70%). Το 69% (αύξηση 8%) των Κυπρίων πολιτών πιστεύει πως ο ελεύθερος ανταγωνισµός είναι η καλύτερη εγγύηση για την οικονοµική ευηµερία. Το ποσοστό αυτό είναι το δέκατο ψηλότερο, σε αντιστοιχία του όγδοου χαµηλότερου που ήταν την Άνοιξη, ποσοστό στην Ε.Ε.27 (66%) µε µόλις 19% (29% Άνοιξη 2009) να αντιτίθεται στην ιδέα. Το πιο ψηλό ποσοστό θετικής άποψης καταγράφεται ανάµεσα στις ηλικίες 40-54 (73%), µε τις υπόλοιπες ηλικιακές οµάδες να κυµαίνονται µεταξύ 64% και 71%. Πιο θετικοί στην ιδέα του ελεύθερου ανταγωνισµού είναι οι Σλοβάκοι και Εσθονοί (79%), µε πιο αρνητικούς τους Γάλλους (49% υπέρ, 39% κατά). Ερ.D3: Εάν οι ακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής µας επρόκειτο να γίνουν στο προσεχές µέλλον, πιστεύετε ότι αυτό θα ήταν κάτι καλό, κάτι κακό, ή ούτε καλό ούτε κακό; Η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων (61%, το ενδέκατο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27) πιστεύει ότι θα ήταν κάτι καλό το να δίνεται λιγότερη έµφαση στα χρήµατα και στα υλικά αγαθά στο µέλλον. Μόλις το 7% διαφώνησε µε την πρόταση, ενώ ο ένας στους τρεις (30%) πιστεύει ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν ούτε καλό ούτε κακό. Στην Ε.Ε.27 το 56% θεωρεί ότι αυτό θα ήταν καλό και το 25% είναι ουδέτερο. Επίσης, το 81% (αύξηση 5%), το ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µαζί µε τις Δανία, Σλοβενία και Σλοβακία, υποστηρίζει ότι θα ήταν καλό στο µέλλον να δίδεται περισσότερη έµφαση στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, µε µόνο το 4% να υποστηρίζει το αντίθετο (το χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µαζί µε τις Βουλγαρία, Σλοβενία, και Σλοβακία). Και πάλι ένα σηµαντικό 14% ήταν ουδέτερο ενώ µόλις το 1% δεν απάντησε. Και εδώ το θετικό ποσοστό είναι ψηλότερο από τον µέσο όρο της Ε.Ε. (70%), ενώ το 17% των Ευρωπαίων πολιτών στο σύνολο τους ήταν ουδέτεροι. Ερ.Β6: Σε ποια δύο από τα ακόλουθα πρέπει να δώσει έµφαση η κοινωνία µας για να αντιµετωπίσει σηµαντικές παγκόσµιες προκλήσεις; Οι Κύπριοι και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους θέτουν τις ίδιες προτεραιότητες ως προς τα θέµατα στα οποία πρέπει η κοινωνία να δώσει έµφαση για να αντιµετωπίσει σηµαντικές παγκόσµιες προκλήσεις. Το 66% των Κυπριών πολιτών, το πιο ψηλό ποσοστό στην ΕΕ27 (ο µέσος όρος των Ευρωπαίων πολιτών ήταν 45%) θέτει ως προτεραιότητα την κοινωνική ισότητα και αλληλεγγύη Το 63% των Κυπριών πολιτών το δεύτερο πιο ψηλό ποσοστό µετά το 66% της Σουηδίας (µέσος ορος ΕΕ 37%) θέτει ως προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος. Ακολουθούν το ελεύθερο εµπόριο/οικονοµία της αγοράς (Κύπρος 23% το οποίο είναι το δεύτερο πιο χαµηλό ποσοστό στην Ε.Ε., Ε.Ε.27 32%), η πρόοδος και καινοτοµία (Κύπρος 18%, Ε.Ε.27 33%), η πολιτισµική ποικιλοµορφία και αποδοχή των άλλων (Κύπρος 13%, Ε.Ε.27 16%), και οι παραδόσεις (Κύπρος 13%, Ε.Ε.27 10%). 13

Ερ.D5: Σε γενικές γραµµές, πιστεύετε ότι η ζωή αυτών που σήµερα είναι παιδιά θα είναι ευκολότερη, δυσκολότερη ή ούτε ευκολότερη ούτε δυσκολότερη από εκείνη της δικής σας γενιάς; Μόλις ένας στους πέντε Κύπριους (19%) πιστεύει ότι η ζωή αυτών που είναι σήµερα παιδιά θα είναι ευκολότερη από αυτή της δικής τους γενιάς. Αυτό είναι το ένατο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µαζί µε το Ηνωµένο Βασίλειο, µε το ψηλότερο θετικό ποσοστό να καταγράφεται στη Φιλανδία (42%) και τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο στο 15%. 71% των Κυπρίων (Ε.Ε.27 61%) απάντησαν ότι η ζωή αυτών που είναι σήµερα παιδιά θα είναι δυσκολότερη, ενώ το πιο ψηλό αρνητικό ποσοστό καταγράφεται ανάµεσα στις ηλικίες 25-39 χρονών (76%). 7% ήταν ουδέτεροι ενώ το 3% δεν απάντησε. Ωστόσο, στην πρόταση αν παιδιά που ζουν στην Κύπρο θα είχαν καλύτερη ζωή αν µετανάστευαν σε µια άλλη χώρα η πλειοψηφία των Κυπρίων σε ποσοστό 69% απάντησε ότι διαφωνεί, µε µόνο 13% να συµφωνεί, 12% να απαντά αυθόρµητα ότι εξαρτάται και 6% να µην απαντά. Στην Ε.Ε. στο σύνολο της το 53% διαφωνεί, το 22% συµφωνεί, το 19% απάντησε αυθόρµητα, και το 6% δεν απάντησε. Το πιο ψηλό ποσοστό αρνητικών απαντήσεων καταγράφεται στην Δανία µε 92%. (Ερ.D6a) 14

2. Κυριότερα Προβλήµατα που Αντιµετωπίζει η Κύπρος και η Ε.Ε. Ερ.Α5a: Ποια νοµίζετε ότι είναι τα δύο κυριότερα θέµατα που αντιµετωπίζει η Κύπρος αυτή τη στιγµή; Τα δύο κυριότερα προβλήµατα που ανησυχούν περισσότερο σήµερα τους πολίτες της Κύπρου είναι η οικονοµική κατάσταση (43%) και η εγκληµατικότητα (36%). Για την ανεργία και την άνοδο των τιµών απάντησαν ότι είναι το κυριότερο πρόβληµα για το 31% και το 26% αντίστοιχα. H εγκληµατικότητα καταγράφει µια µικρή πτώση (-5%) το ίδιο και η άνοδος των τιµών (-8%) από την Άνοιξη του 2009, ενώ η ανησυχία για την οικονοµική κατάσταση παρουσιάζει µια σηµαντική άνοδο 13%. Το ποσοστό προβληµατισµού για την εγκληµατικότητα παραµένει όµως το δεύτερο ψηλότερο στην Ε.Ε. (το οποίο βρίσκεται στο 19%), το ποσοστό για την άνοδο των τιµών το όγδοο ψηλότερο στην Ε.Ε.27, ενώ για την οικονοµική κατάσταση το δέκατο-πέµπτο και την ανεργία το δεύτερο χαµηλότερο µετά την Μάλτα (21%). Η ανησυχία για την ανεργία κατέγραψε µικρή άνοδο 2% από το επίπεδο της Άνοιξης του 2009. Το ποσοστό των Κυπρίων που απάντησαν αυθόρµητα Άλλο πρόβληµα (18%) είναι κατά πολύ το ψηλότερο της Ε.Ε.. Λαµβάνοντας υπόψη ότι το Κυπριακό πρόβληµα δεν τίθεται ως επιλογή για τους πολίτες στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας, είναι πιθανόν ότι η αυθόρµητη απάντηση Άλλο πρόβληµα να σχετίζεται µε αυτό. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό κατέγραψε πτώση 7% από το Φθινόπωρο του 2008 και άνοδο µόλις 3% από την Άνοιξη του 2009. Μια σηµαντική µερίδα εκφράζει επίσης προβληµατισµό για την µετανάστευση (14%), την στέγαση (6%, πτώση 4%), και το σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης (6%, άνοδος 1%). Κύπρος % Ε.Ε.27 % Εγκληµατικότητα 36 19 Οικονοµική κατάσταση 43 40 Άνοδος των τιµών/πληθωρισµός 26 19 Φορολογία 3 8 Ανεργία 31 51 Τροµοκρατία 1 4 Άµυνα/Εξωτερικές υποθέσεις 4 2 Στέγαση 6 5 Μετανάστευση 14 9 Σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης 6 14 Εκπαιδευτικό σύστηµα 5 7 Συντάξεις 4 9 Το περιβάλλον 1 4 Θέµατα σχετικά µε την ενέργεια 2 3 Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 18 1 Κανένα 0 0 ΔΓ 0 0 15

Ερ.Α9a: Αυτή τη στιγµή, θα λέγατε ότι γενικά τα πράγµατα οδεύουν προς την σωστή κατεύθυνση ή προς την λάθος κατεύθυνση...; Μόλις ένας στους τέσσερις Κύπριους πολίτες (26%) πιστεύουν ότι τα πράγµατα γενικά οδεύουν προς την σωστή κατεύθυνση στην Κύπρο. Το 44% απάντησε ότι τα πράγµατα οδεύουν προς την λάθος κατεύθυνση. Το ποσοστό αυτών που απάντησαν θετικά παρουσιάζει πτώση 10%, ενώ αυτών που απάντησαν αρνητικά άνοδο 11% από την Άνοιξη του 2009 (36% και 33% αντίστοιχα). Στην Ε.Ε.27 το 47% πιστεύουν ότι τα πράγµατα στην χώρα τους οδεύουν προς την λάθος κατεύθυνση και 30% προς την σωστή. Πιο απαισιόδοξοι είναι οι Λετονοί (79%) και πιο αισιόδοξοι παρουσιάζονται οι Σουηδοί (53%). Το 34% των πολιτών (36% Άνοιξη 2009, 32% Φθινόπωρο 2008) πιστεύουν ότι τα πράγµατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση οδεύουν προς την σωστή κατεύθυνση. Το ποσοστό αυτό είναι πιο χαµηλό από το αντίστοιχο στην Ε.Ε.27 (40%). Το 25% των Κυπρίων απάντησε ότι τα πράγµατα οδεύουν προς την λάθος κατεύθυνση στην Ε.Ε., ενώ ένα πολύ σηµαντικό 17% δεν απάντησε. Πιο αισιόδοξοι παρουσιάζονται οι Βούλγαροι (65%) και πιο απαισιόδοξοι οι Γάλλοι (44%). Ερ.Α25: Θα υποστηρίζατε ότι είστε πολύ αισιόδοξος/η, αρκετά αισιόδοξος/η, αρκετά απαισιόδοξος/η ή πολύ απαισιόδοξος/η σχετικά µε το µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Σε σχέση µε το µέλλον της Ε.Ε., η πλειοψηφία των Κυπρίων (65%) αλλά και των πολιτών της Ε.Ε. στο σύνολο τους (66%) είναι αισιόδοξοι. Από αυτούς που απάντησαν θετικά στην Κύπρο, το 15% δήλωσε πολύ αισιόδοξο, το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. µετά το Λουξεµβούργο, και το 50% αρκετά αισιόδοξο, ενώ στην Ε.Ε.27 τα ποσοστά αυτά ήταν 8% και 58% αντίστοιχα. Το 26% στην Κύπρο απάντησε αρνητικά (Ε.Ε.27 27%) ενώ το 9% δεν απάντησε (Ε.Ε.27 7%). Πιο αισιόδοξοι παρουσιάζονται οι Δανοί και Ολλανδοί µε 79%, ενώ πιο απαισιόδοξοι είναι οι Λετονοί (45% αρνητικοί). 16

3. Εµπιστοσύνη στους Θεσµούς Ερ.Α10: Θα ήθελα να σας υποβάλω µια ερώτηση σχετικά µε το πόση εµπιστοσύνη έχετε σε ορισµένους θεσµούς. Για τον κάθε ένα από τους ακόλουθους θεσµούς, πέστε µου σας παρακαλώ εάν µάλλον να τον εµπιστεύεστε ή µάλλον δεν τον εµπιστεύεστε; Σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης 2009 παρατηρείται µικρή κάµψη στο βαθµό εµπιστοσύνης που τρέφουν οι πολίτες στην Κυπριακή Κυβέρνηση και την Βουλή των Αντιπροσώπων. Η εµπιστοσύνη των πολιτών προς την Κυπριακή Κυβέρνηση παρουσιάζεται µειωµένη στο 53% (είναι όµως η πέµπτη ψηλότερη στην Ε.Ε.) σε σύγκριση µε το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο του Φθινοπώρου 2008 (56% Άνοιξη 2009, 65% Φθινόπωρο 2008). Το πιο ψηλό ποσοστό εµπιστοσύνης προς εθνική κυβέρνηση παρουσιάζεται στο Λουξεµβούργο µε 68%. Σταθερή είναι η εµπιστοσύνη προς την Κυπριακή Βουλή στο 53%, και πάλι το πέµπτο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. (Φθινόπωρο 2008 63%, Άνοιξη 2008 69%). Στην Ε.Ε.27 το 30% εκφράζουν εµπιστοσύνη και 63% δεν εµπιστεύονται το εθνικό τους Κοινοβούλιο. Ο βαθµός εµπιστοσύνης των πολιτών στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας προς την Κυπριακή Κυβέρνηση, την Βουλή των Αντιπροσώπων και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατά πολύ ψηλότερος του Ευρωπαϊκού µέσου όρου. % 51 52 45 42 60 58 59 40 36 35 49 46! 79 75 65 64 65 63 50 51 53 53 44 41 43 37 37 40 41 31 30 26 29 30 59 48 40 32 60 55 30 30 58 50 43 36 70 48 33 19 16 14! /!!! -!! - E.E.27! -!! - E.E.27 17

Οι πολίτες εξακολουθούν να έχουν ψηλό βαθµό εµπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση µε την πλειοψηφία των πολιτών (59%) να εµπιστεύεται την Ευρωπαϊκή Ένωση (σταθερό σε σχέση τόσο µε την Άνοιξη του 2009 όσο και µε το Φθινόπωρο του 2008 αλλά µειωµένο από το 71% της Άνοιξης 2008). Σηµαντικό είναι το ότι ο βαθµός εµπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ψηλότερος από τον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (48%). Πτώση (5%) παρουσιάζει ο βαθµός εµπιστοσύνης των Κυπρίων προς τον Ο.Η.Ε. σε σχέση µε την Άνοιξη 2009. 30% δηλώνει ότι εµπιστεύεται τον Ο.Η.Ε., 60% ότι δεν τον εµπιστεύεται (57% Άνοιξη 2009) και 10% δεν απαντά (8% Άνοιξη 2009). Στο σύνολο της Ε.Ε.27 η Κύπρος κατατάσσεται τελευταία στο βαθµό εµπιστοσύνης προς τον Ο.Η.Ε. ενδεχοµένως ως δείγµα έκφρασης της απογοήτευσης των πολιτών από την εµπλοκή του οργανισµού στις συνοµιλίες για το Κυπριακό. Τα πιο ψηλά ποσοστά εµπιστοσύνης προς τον Ο.Η.Ε. καταγράφονται στην Φιλανδία (76%), την Δανία και την Σουηδία (75%), µε τον µέσο κοινοτικό όρο να βρίσκεται στο 55%. Η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων πολιτών (70%) δηλώνει ότι δεν εµπιστεύεται το ΝΑΤΟ. Αυτό είναι το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. µετά την Ελλάδα (74%) αλλά το πιο ψηλό ανάµεσα στα Κράτη Μέλη που δεν είναι και µέλη του ΝΑΤΟ. Μόλις το 14% δηλώνει ότι εµπιστεύεται το ΝΑΤΟ, το χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27. Ο αντίστοιχος µέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 33%. Το 65% δηλώνουν ότι εµπιστεύονται την Εθνική Φρουρά, το δωδέκατο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. (64%) µαζί µε την Αυστρία, και µε το ψηλότερο ποσοστό να καταγράφεται Φιλανδία (90%). Μόλις το 19% (Άνοιξη 2009 27%, Φθινόπωρο 2008 29%) των Κυπρίων εµπιστεύονται τα πολιτικά κόµµατα µε 75% να δηλώνουν ότι δεν τα εµπιστεύονται. Το πιο ψηλό ποσοστό εµπιστοσύνης προς τα κόµµατα κράτους µέλους της Ε.Ε. εντοπίζεται στην Δανία µε ποσοστό 50%, την µόνη χώρα µε την πλειοψηφία να εµπιστεύεται τα εθνικά κόµµατα. Το πιο χαµηλό ποσοστό καταγράφεται στην Λετονία, όπου µόνο το 2% εµπιστεύεται τα κόµµατα. Ο µέσος όρος στην Ε.Ε.27 είναι µόλις 16%. Η πλειοψηφία των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δηµοκρατία (50%, Άνοιξη 2009 46%) εµπιστεύονται το σύστηµα δικαιοσύνης. Τις περιφερειακές ή τοπικές δηµόσιες αρχές εµπιστεύεται το 58% των πολιτών στην Κύπρο, µε το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε.27 στο 50%. Το 36% δεν εµπιστεύεται τις περιφερειακές ή τοπικές δηµόσιες αρχές, ενώ το 6% δεν απάντησε. Η απόλυτη πλειοψηφία των Κυπρίων εµπιστεύεται τον Τύπο (51%, Ε.Ε.27 42%), το ραδιόφωνο (60%, Ε.Ε.27 58%) και την τηλεόραση (59%, Ε.Ε.27 49%), ενώ περισσότεροι Κύπριοι εµπιστεύονται το διαδίκτυο (37%, Ε.Ε.27 37%) από ότι το αντίθετο (31%, Ε.Ε.27 41%). Σε σχέση µε την τελευταία φορά που τέθηκαν αυτά τα ερωτήµατα, η εµπιστοσύνη προς το ραδιόφωνο και την τηλεόραση κατέγραψαν πτώση 4% και 7% αντίστοιχα, ενώ η εµπιστοσύνη των Κυπρίων προς τον τύπο και το διαδίκτυο κατέγραψαν άνοδο 1% και 9% αντίστοιχα. Επίσης, οι µισοί σχεδόν Κύπριοι (49%, 51% Άνοιξη 2009) πιστεύουν ότι το κράτος παρεµβαίνει σε υπερβολικό βαθµό στην ζωή τους µε το 47% να πιστεύει το αντίθετο. Το πιο ψηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27 καταγράφεται στην Σλοβενία (79%) και το πιο χαµηλό στην Φιλανδία και Βουλγαρία (42%), µε τον µέσο όρο της Ε.Ε. στο 61%. (Ερ.D2a.1) 18

Ερ.Α18a: Γενικά, είστε πολύ ικανοποιηµένος /η, αρκετά ικανοποιηµένος /η, όχι πολύ ικανοποιηµένος /η, καθόλου ικανοποιηµένος /η... µε το τρόπο που λειτουργεί η δηµοκρατία στην Κύπρο; Η πλειοψηφία των Κυπρίων (60%) δηλώνει ότι είναι ικανοποιηµένη µε τον τρόπο που λειτουργεί η δηµοκρατία στην Κύπρο. Αυτό είναι το ένατο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27, µε το πιο ψηλό ποσοστό ικανοποίησης να καταγράφεται στην Δανία (91%) και το Λουξεµβούργο (90%), και το πιο χαµηλό στις Ρουµανία και Λιθουανία (18%), µε τον µέσο όρο στο 53%. Από αυτούς το 49% δηλώνει αρκετά ικανοποιηµένο και το 11% πολύ ικανοποιηµένο. Το 39% δηλώνει ότι δεν είναι ικανοποιηµένο, ενώ µόνο 1% δεν απάντησε. Σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο του Φθινοπώρου 2007 καταγράφεται µόνο µια οριακή µετατόπιση από αυτούς που συµφωνούν σε αυτούς που διαφωνούν της τάξης του 1%. Ερ.Α18b: Γενικά, είστε πολύ ικανοποιηµένος /η, αρκετά ικανοποιηµένος /η, όχι πολύ ικανοποιηµένος /η, καθόλου ικανοποιηµένος /η...µε το τρόπο που λειτουργεί η δηµοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Σε σχέση µε τον τρόπο λειτουργίας της Ε.Ε. το 62% των Κυπρίων είναι ικανοποιηµένοι, το τρίτο ψηλότερο στην Ε.Ε. µετά την Δανία (67%) και το Λουξεµβούργο (75%). Το χαµηλότερο ποσοστό καταγράφεται στο Ηνωµένο Βασίλειο (40%). Σε σχέση µε την τελευταία φορά που τέθηκε το ερώτηµα το Φθινόπωρο του 2007, η θετική άποψη κατέγραψε άνοδο 13%, ενώ η αρνητική πτώση 3%. 70 60 60 53 54 62 % 50 40 30 39 45 26 32 20 10 0! _._.! -! /._. -! /! -! /._. -! /_ 19

4. Απόψεις Πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση 4.1 Γνώση για τους θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ.Α13: Έχετε ακούσει για (κατάλογος θεσµικών οργάνων της Ε.Ε.) Σε απόλυτη πλειοψηφία οι πολίτες των περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας έχουν ακούσει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (90%, αύξηση 1% από την Άνοιξη 2009), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (89%, αύξηση 5% από την Άνοιξη 2009), το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (88%, αύξηση 6% από το Φθινόπωρο 2008), και για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (72%, πτώση 10% από την Άνοιξη 2009). Για όλα τα θεσµικά όργανα της Ε.Ε. για τα οποία ερωτήθηκαν, εκτός για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο βαθµός γνώσης των πολιτών της Κύπρου είναι ψηλότερος του µέσου όρου του συνόλου των κρατών µελών.._.! 90 89! _!!_ 79 89!._.27! 66 88!! 72 76 0 20 40 60 80 100 % 20

Ερ.Α19a.1: Παρακαλώ πέστε µου για την κάθε δήλωση αν τείνετε να συµφωνείτε η τείνετε να διαφωνείτε - Καταλαβαίνω πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 62% των Κυπρίων (+4%) δηλώνει ότι καταλαβαίνει πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι το δεύτερο πιο ψηλό ποσοστό που καταγράφεται στην Ε.Ε.27 µετά το Λουξεµβούργο (63%). Πιο ψηλό ποσοστό κατανόησης παρουσιάζουν τα άτοµα που θεωρούν ότι είναι πιο ψηλού κοινωνικού επιπέδου και δηλώνουν ότι ανήκουν στον κεντρώο πολιτικό χώρο (75%), και άτοµα µε πιο ψηλό µορφωτικό επίπεδο (85%). Στην Ε.Ε.27 το 44% απάντησε ότι καταλαβαίνει πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το 48% ότι δεν καταλαβαίνει.!! 8 _._.27 48 44 2! 36 62 0 10 20 30 40 50 60 70 % Σε ερώτηση αν διάβασαν πρόσφατα στις εφηµερίδες ή άκουσαν στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή είδαν στο διαδίκτυο οτιδήποτε σχετικά µε την προεδρία του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Σουηδία το δεύτερο εξάµηνο του 2009, οι Κύπριοι, καθώς και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους δεν παρουσιάζονται επαρκώς ενηµερωµένοι. Ωστόσο είναι πιο ενηµερωµένοι από ότι ήταν πριν την ανάληψη της Προεδρίας από την Σουηδία. Το 50% (32% την Άνοιξη 2009) του δείγµατος απάντησε ότι γνωρίζει για την προεδρία της Σουηδίας ενώ το 45% (68% την Άνοιξη 2009) απάντησε αρνητικά. Το αντίστοιχο θετικό ποσοστό στην Ε.Ε.27 είναι 30% (21% Άνοιξη 2009). Η Σουηδία καταγράφει το πιο ψηλό ποσοστό σε θετικές απαντήσεις (87%), µε την Κύπρο να κατατάσσεται έκτη ανάµεσα στα κράτη µέλη. Οι πολίτες στο Ηνωµένο Βασίλειο είναι οι λιγότερο ενηµερωµένοι µε µόλις 16% (7% Άνοιξη 2009) να απαντά ότι γνωρίζει για την προεδρία του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Σουηδία. (Ερ.Α21) Ωστόσο, σε ερώτηση αν διάβασαν πρόσφατα στις εφηµερίδες ή άκουσαν στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή είδαν στο διαδίκτυο οτιδήποτε σχετικά µε την ανάληψη της Προεδρίας του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ισπανία την πρώτη Ιανουαρίου 2010 οι Κύπριοι, καθώς και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους, παρουσιάζονται λιγότερο ενηµερωµένοι. Μόλις το 26% του δείγµατος απάντησε ότι γνωρίζει για την [επόµενη] προεδρία της Ισπανίας ενώ το 67% απάντησε αρνητικά. Το αντίστοιχο θετικό ποσοστό στην Ε.Ε.27 είναι 21%. Η Ισπανία καταγράφει το πιο ψηλό ποσοστό σε θετικές απαντήσεις (47%) ενώ το Ηνωµένο Βασίλειο το χαµηλότερο µε µόλις 9%. (Ερ.Α23) 21

4.2 Εµπιστοσύνη στους Ευρωπαϊκούς θεσµούς Ερ.Α14: Για το καθένα από τα ακόλουθα, πέστε µου σας παρακαλώ αν τείνετε να το εµπιστεύεστε ή τείνετε να µην το εµπιστεύεστε; Οι πολίτες στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας στην πλειοψηφία τους εξακολουθούν να εµπιστεύονται τους βασικούς θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε διακυµάνσεις από το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο που κυµαίνονται από +1% µέχρι +5% στην εµπιστοσύνη για τα θεσµικά όργανα: Την εµπιστοσύνη του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει το 57% των πολιτών (αύξηση 4% από την Άνοιξη του 2009), προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 56% (αύξηση 5%), προς το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 55% (αύξηση 1% από το Φθινόπωρο 2008), και προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 54% (αύξηση 1%). Γενικά, τα ποσοστά ικανοποίησης των Κυπρίων παραµένουν ψηλότερα από τον µέσο όρο στην Ε.Ε.27.! _._. 57 56 55 54 50 46 41 44 % 33 32 31 33 24 24 25 25!! _!!!!!! -!! - E.E.27! -!! - E.E.27 22

4.3 Εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ.Α11: Γενικά έχετε µια πολύ θετική, σχετικά θετική, ουδέτερη, σχετικά αρνητική ή πολύ αρνητική εικόνα/γνώµη για την Ευρωπαϊκή Ένωση; Οι µισοί πολίτες (51%) δηλώνουν ότι έχουν µια θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό µε θετική άποψη είναι ελαφρώς ψηλότερο του µέσου όρου στα 27 κράτη µέλη, ενώ η Κύπρος καταγράφει το δωδέκατο ψηλότερο ποσοστό. Από το 51%, 14 µονάδες έχουν πολύ θετική εικόνα για την Ε.Ε. και 37 µονάδες σχετικά θετική εικόνα. 32% των ερωτηθέντων είναι ουδέτεροι, 13% έχουν σχετικά αρνητική εικόνα και 3% πολύ αρνητική. 60 50 51 Åéêüí á ôçò Å.Å. 48 % 40 30 32 35 È åôéê? Áñí çôéê? Ï õäyôåñç 20 16 15 10 0 Ê?!ñï ò Å.Å.27 Η θετική εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πιο έντονη µεταξύ των πολιτών των περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας σε σύγκριση µε το µέσο όρο του συνόλου των κρατών µελών (48%). Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι η Κύπρος βρίσκεται στην δωδέκατη θέση (από την 10 η το Φθινόπωρο του 2008, 5 η την Άνοιξη του 2008 και την 14 η το Φθινόπωρο του 2007) από πλευράς θετικής εικόνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. 23

Ερ.Β1a, b: Ποιο από τα παρακάτω πιστεύετε ότι είναι αυτό που καθορίζει περισσότερο τη συνολική ισχύ και επιρροή που έχει µια χώρα ή µια οµάδα χωρών στον κόσµο; Σχετικά µε τον πιο σηµαντικό παράγοντα στον καθορισµό της ισχύος και της επιρροής µιας χώρας ή µιας οµάδας χωρών στον κόσµο, η πλειοψηφία των Κυπρίων συµφωνεί σε γενικές γραµµές µε την άποψη της πλειοψηφίας των κρατών µελών της Ε.Ε.. Το 57% βρίσκει την οικονοµική δύναµη ως τον πιο σηµαντικό παράγοντα (Ε.Ε.27 56%), ακολουθούµενη από την στρατιωτική δύναµη (25%, το ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µε τον µέσο όρο στο 10%) και την πολιτική επιρροή (12%, Ε.Ε.27 24%). Μόλις 3% απάντησαν την πολιτισµική επιρροή, ενώ δεν απάντησε το 3%. Ως δεύτερο πιο σηµαντικό παράγοντα, οι Κύπριοι ιεράρχησαν την στρατιωτική δύναµη (39%, και πάλι το ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µε τον µέσο όρο στο 20%), ακολουθούµενα από την οικονοµική δύναµη (31%, Ε.Ε.27 26%) και την πολιτική επιρροή (24%, Ε.Ε.27 41%). 6% απάντησε την πολιτισµική επιρροή. Ερ.Β2a, b: Και κατά τη γνώµη σας, ποιο από τα παρακάτω χαρακτηρίζει καλύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση; Στις απαντήσεις τους ως προς το ποίος από τους παραπάνω παράγοντες χαρακτηρίζει καλύτερα την Ε.Ε., οι Κύπριοι απάντησαν πρώτα την οικονοµική δύναµη (53%, Ε.Ε.27 47%), ακολουθούµενη από την πολιτική επιρροή (29%, Ε.Ε.27 31%) και την πολιτισµική επιρροή (11%, Ε.Ε.27 8%). Σηµαντικό το ότι πάρα την καταγραφή στην Κύπρο του πιο ψηλού ποσοστού που πιστεύει ότι η στρατιωτική δύναµη είναι ο πιο σηµαντικός παράγοντας στον καθορισµό της ισχύς µια χώρας ή οµάδας χωρών, µόλις 2% απάντησε ότι αυτό χαρακτηρίζει την Ε.Ε.. Ως δεύτερο πιο σηµαντικό χαρακτηριστικό της Ε.Ε., οι Κύπριοι έθεσαν την πολιτική επιρροή (45%, το έκτο ψηλότερο ποσοστό µε τον µέσο όρο στο 41%), ακολουθούµενο από την πολιτισµική επιρροή (24%, Ε.Ε.27 14%), και την οικονοµική δύναµη (23%, Ε.Ε.27 29%). Και πάλι η Κύπρος καταγράφει το δεύτερο χαµηλότερο ποσοστό µε µόλις το 6% να υποστηρίζει ότι η στρατιωτική δύναµη είναι το καλύτερο χαρακτηριστικό της Ε.Ε.. Ερ.D8: Ποιες τρεις από τις ακόλουθες αξίες αντιπροσωπεύουν καλύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση; Κύπρος % Ε.Ε.27 % Το κράτος δικαίου 19 26 Ο σεβασµός της ανθρώπινης ζωής 22 15 Τα ανθρώπινα δικαιώµατα 55 37 Η ατοµική ελευθερία 20 14 Η δηµοκρατία 31 39 Η ειρήνη 28 36 Η ισότητα 23 12 Η αλληλεγγύη, η στήριξη προς τους άλλους 32 17 Η ανεκτικότητα 8 10 Η θρησκεία 5 3 Η αυτοπραγµάτωση 2 4 Ο σεβασµός προς τους άλλους πολιτισµούς 32 18 Τίποτε από αυτά (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 3 4 ΔΓ 3 8 24

Σε σχέση µε τις αξίες που αντιπροσωπεύουν καλύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Κύπριοι ιεράρχησαν ως πιο σηµαντικές τα ανθρώπινα δικαιώµατα (55%, το πιο ψηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27), την αλληλεγγύη και τον σεβασµό προς άλλους πολιτισµούς (32% έκαστη επιλογή) και την δηµοκρατία (31%, το τρίτο πιο χαµηλό στην Ε.Ε.27 µαζί µε την Πορτογαλία, µε το πιο χαµηλό ποσοστό να καταγράφεται στο Ηνωµένο Βασίλειο µε 26%). Οι πολίτες στο σύνολο της Ε.Ε. ιεράρχησαν ως πρώτη αξία την δηµοκρατία (39%), ακολουθούµενη από τα ανθρώπινα δικαιώµατα (37%) και την ειρήνη (36%). Για τους ίδιους προσωπικά, οι Κύπριοι αλλά και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους θέτουν τις ίδιες αξίες, οι οποίες σε γενικές γραµµές αντιστοιχούν στις αξίες που δήλωσαν ότι αντιπροσωπεύουν την Ε.Ε.. Τα ανθρώπινα δικαιώµατα απάντησαν ότι είναι πιο σηµαντικά για το 65% των Κυπρίων (Ε.Ε.27 40%), ο σεβασµός της ανθρώπινης ζωής το 54% (Ε.Ε.27 44%), και η ειρήνη το 45% (Ε.Ε.27 42%). (Ερ.D7) Ερ.Α12: Τι σηµαίνει για σας προσωπικά η Ευρωπαϊκή Ένωση; Κύπρος % Ε.Ε.27 % Ειρήνη 32 28 Οικονοµική ευηµερία 16 18 Δηµοκρατία 36 26 Κοινωνική προστασία 33 11 Ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε. 68 46 Ποικιλία κουλτουρών 37 22 Δυνατότερη φωνή στην υφήλιο 29 25 Ευρώ 44 37 Ανεργία 34 14 Γραφειοκρατία 10 20 Σπατάλη λεφτών 15 21 Απώλεια της πολιτιστικής µας ταυτότητας 25 11 Περισσότερη εγκληµατικότητα 45 14 Ανεπαρκής έλεγχος των εξωτερικών συνόρων 24 14 Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 0 1 ΔΓ 0 4 Για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων (68%) η Ε.Ε. σηµαίνει ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε.. Ακολουθούν η αναφορά σε περισσότερη εγκληµατικότητα για το 45%, και το Ευρώ για το 44%. Για τους Ε.Ε.27 στο σύνολο τους η Ε.Ε. σηµαίνει ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε. (46%), ακολουθούµενη από το Ευρώ (37%). 25

4.4 Θέση για την συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ.Α7a: Γενικά νοµίζετε, το γεγονός ότι η Κύπρος είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ; Η πλειοψηφία των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές τις ελεγχόµενες από την Κυπριακή Δηµοκρατία εξακολουθούν να βλέπουν την συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως κάτι θετικό (46%), µε µια οριακή πτώση 1% να καταγράφεται από το Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης 2009. Το 31% (-3%) το θεωρεί ούτε θετικό ούτε αρνητικό ενώ το 22% (+4%) το θεωρεί αρνητικό. Το ποσοστό µε θετική άποψη είναι αυξηµένο σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο του Φθινοπώρου του 2008, το χαµηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από την ένταξη της Κύπρου το 2004. Η Κύπρος κατατάσσεται έβδοµη από το τέλος µεταξύ των 27 χωρών µελών στα ποσοστά θετικής άποψης για τη συµµετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Κύπρος 46%, Ε.Ε.27 53%).! % 80 70 60 50 40 30 20 10 0 47 34 12 72. 2009 2009. 2008 2008. 2007 2007. 2006 ' 2006. 2005 ' 2005. 2004 2004. 2003 2003. 2002 21 4 59 26 11 42 38 52 30 43 40 41 38 49 32 47 39 44 37 40 42 52 32 19 17 16 15 16 17 15 15 13 '! ' ' ' '! ' 40 37 21 47 46 34 18 31 22 Ωστόσο, µόλις το 30% των Κυπρίων πιστεύει ότι τα συµφέροντα της Κύπρου λαµβάνονται σοβαρά υπόψη στην Ε.Ε.. Αυτό είναι το τέταρτο χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µαζί µε τις Φιλανδία και Ηνωµένο Βασίλειο. (Ερ.Α19.2) 26

4.5 Οφέλη από την συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ.Α8a: Λαµβάνοντας όλα υπόψη, θα λέγατε ότι η Κύπρος έχει γενικώς ωφεληθεί ή όχι από την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πτώση 4% από την Άνοιξη 2009, αλλά αύξηση 7% από το Φθινόπωρο του 2008, παρουσιάζει το ποσοστό που πιστεύει ότι η Κύπρος γενικά έχει αποκοµίσει οφέλη από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 50% των πολιτών πιστεύουν ότι η Κύπρος έχει ωφεληθεί από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό αυτό είναι σηµαντικά πιο κάτω από τον µέσο όρο της Ε.Ε.27 (57%). Η Κύπρος καταγράφει το πέµπτο χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 µαζί µε την Ιταλία. Το ποσοστό αυτό είναι µεγαλύτερο από το ποσοστό που πιστεύει ότι η Κύπρος δεν έχει ωφεληθεί από την ένταξη της στην Ε.Ε., που βρίσκεται στο 44%, πάνω κατά 5% από το 39% της Άνοιξης 2009.!._. _. 2009 50 44 6 2009 54 39 7 _. 2008 43 46 11 2008 55 35 10 _. 2007 2007 _. 2006 37 44 46 52 46 44 11 10 10 2006 40 49 12 _. 2005 39 53 8 2005 41 49 10 _. 2004 40 51 9 0% 20% 40% 60% 80% 100% 27

5. Ευρωπαϊκή Πολιτική και Ενοποίηση 5.1 Αντίληψη για την Ευρωπαϊκή πολιτική και ενοποίηση Ερ.Α15: Ποια είναι η γνώµη σας για κάθε µια από τις ακόλουθες δηλώσεις; Σας παρακαλώ πείτε µου για την κάθε δήλωση κατά πόσο είστε υπέρ ή κατά; 63% των πολιτών τάσσονται υπέρ της Ευρωπαϊκής Νοµισµατικής Ένωσης µε ένα κοινό νόµισµα το Ευρώ. Το ποσοστό είναι ψηλότερο από τον µέσο όρο στην Ε.Ε.27 (60%) και παρουσιάζει πτώση 4% από τα επίπεδα της Άνοιξης 2009. Είναι όµως αρκετά πιο χαµηλό από τον µέσο όρο της Ευρωζώνης (67%). Το 52% (πτώση 3% από την Άνοιξη 2009) των Κυπρίων πολιτών είναι υπέρ της περαιτέρω διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε το 35% εναντίον. Η Κύπρος βρίσκεται στην δέκατη-τρίτη θέση (από την ένατη την Άνοιξη του 2009) όσο αφορά την υποστήριξη της διεύρυνσης, µε πρώτη τις Σλοβακία και Πολωνία µε 70% υπέρ και τελευταία την Αυστρία µε 28% υπέρ, και µε το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο των κρατών µελών να είναι 46% υπέρ και 43% κατά. Το 48% των Κυπρίων είναι υπέρ της ταχύτητας οικοδόµησης της Ευρώπης να είναι πιο µεγάλη σε µια οµάδα χωρών από ότι στις άλλες χώρες. 27% είναι αντίθετοι, ενώ ένα σηµαντικό 25% δεν απάντησε. Ο Ευρωπαϊκός µέσος όρος είναι 40% υπέρ, ενώ το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στην Εσθονία (68%). Κύπρος % Ε.Ε. 27 % Μια Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Ένωση µε ένα κοινό νόµισµα το Ευρώ Περαιτέρω διεύρυνση της Ε.Ε. για να συµπεριλάβει άλλες χώρες τα επόµενα χρόνια Η ταχύτητα οικοδόµησης της Ευρώπης να είναι πιο µεγάλη σε µια οµάδα χωρών από ότι στις άλλες χώρες 63 60 52 46 48 40 28

Ερ.Α20: Θα µπορούσατε να µου πείτε αν συµφωνείτε ή διαφωνείτε µε τις ακόλουθες δηλώσεις αναφορικά µε την οικοδόµηση της Ευρώπης; Το 70% των Κυπρίων πιστεύει ότι η Ε.Ε. διευρύνθηκε µε υπερβολικά γρήγορους ρυθµούς, µε µόλις το 21% να υποστηρίζει το αντίθετο. Στο σύνολο της Ε.Ε. το 61% συµφωνεί µε την πρόταση και το 29% διαφωνεί. Μόνο στις Βουλγαρία, Λιθουανία, Πολωνία και Ρουµανία λιγότερο από 50% του πληθυσµού απάντησε ότι η διεύρυνση της Ε.Ε. ήταν υπερβολικά γρήγορη. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών (69%) συµφωνεί ότι αυτά που ενώνουν τους πολίτες διαφορετικών χωρών είναι σηµαντικότερα από αυτά που τους χωρίζουν. Ωστόσο, η Κύπρος, µαζί µε τις Αυστρία και Ρουµανία, καταγράφουν το δεύτερο χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 (75%) µετά την Γαλλία (68%). Το 43% των Κυπρίων δήλωσε ότι επί του παρόντος η Ε.Ε. υπολείπεται σε ιδέες και προγράµµατα. Το 35% απάντησε το αντίθετο, ενώ ένα µεγάλο 22% δεν απάντησε. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ε.Ε.27 ήταν 46% υπέρ της πρότασης, 36% κατά, ενώ 18% δεν απάντησε. Η Κύπρος καταγράφει το τρίτο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., µαζί µε τις Βέλγιο και Δανία, σε αυτούς που συµφωνούν πως η Ε.Ε. είναι απολύτως απαραίτητη για την αντιµετώπιση παγκόσµιων προκλήσεων. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στην Κύπρο στο 83%, ενώ στην Ε.Ε.27 στο 75%. Το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στις Ελλάδα και Λουξεµβούργο (85%) και το χαµηλότερο στην Ιρλανδία (47%) η οποία είναι και το µόνο κράτος µέλος στο οποίο λιγότερο από 50% των ερωτηθέντων απάντησε θετικά. Ωστόσο, σε όλα τα κράτη µέλη η πλειοψηφία απάντησε θετικά στην πρόταση. Η ΕΕ διευρύνθηκε µε υπερβολικά γρήγορους ρυθµούς Αυτά που ενώνουν τους πολίτες διαφορετικών χωρών είναι σηµαντικότερα από αυτά που τους χωρίζουν Επί του παρόντος η ΕΕ υπολείπεται σε ιδέες και προγράµµατα Η ΕΕ είναι απολύτως απαραίτητη για την αντιµετώπιση παγκόσµιων προκλήσεων (κλιµατική αλλαγή, τροµοκρατία, κλπ.) Συµφωνώ απόλυτα % (Ε.Ε.27 %) Τείνω να συµφωνώ % (Ε.Ε.27 %) Τείνω να διαφωνώ % (Ε.Ε.27 %) Διαφωνώ κάθετα % (Ε.Ε.27 %) ΔΓ % (Ε.Ε.27 %) 30 (23) 40 (38) 17 (25) 4 (4) 9 (10) 34 (27) 35 (48) 18 (13) 5 (3) 8 (9) 13 (14) 30 (32) 23 (29 12 (7) 22 (18) 51 (31) 32 (44) 6 (12) 2 (4) 9 (9) 29

Ερ.Ε1: Κατά την άποψή σας, ποιο από τα διαφορετικά επίπεδα δηµόσιων αρχών, το ευρωπαϊκό επίπεδο, το εθνικό επίπεδο, το περιφερειακό ή το τοπικό επίπεδο έχει τη µεγαλύτερη επίδραση στις συνθήκες διαβίωσής σας; Η πλειοψηφία των Κυπρίων πολιτών (51%, Άνοιξη 2009 54%), αλλά και των πολιτών της Ε.Ε. στο σύνολο της (45%) έχουν την άποψη ότι το εθνικό επίπεδο δηµοσίων αρχών έχει τη µεγαλύτερη επίδραση στις συνθήκες διαβίωσης τους. Το ποσοστό που καταγράφεται στην Κύπρο είναι το ενδέκατο ψηλότερο στην Ε.Ε.27. 24% πιστεύουν ότι το περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο αρχών έχει τη µεγαλύτερη επίδραση (Άνοιξη 2009 26%, Ε.Ε.27 38%), ενώ το 21% ότι αυτό είναι το Ευρωπαϊκό επίπεδο (Άνοιξη 2009 14%, Ε.Ε.27 11%). Το τελευταίο είναι το τρίτο πιο ψηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27 πίσω από τις Πορτογαλία (25%) και Σλοβακία (23%). Ερ.Ε2: Κατά την άποψή σας, οι περιφερειακές ή τοπικές δηµόσιες αρχές λαµβάνονται επαρκώς υπόψη όταν λαµβάνονται αποφάσεις για σχετικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι; Η πλειοψηφία των Κυπρίων (43%, Άνοιξη 2009 45%) πιστεύει ότι οι περιφερειακές ή τοπικές δηµόσιες αρχές λαµβάνονται επαρκώς υπόψη όταν λαµβάνονται αποφάσεις για σχετικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι το ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27, όπου ο µέσος όρος βρίσκεται στο 19%. 38% των Κυπρίων απάντησαν αρνητικά στο ερώτηµα (Ε.Ε.27 66%), ενώ σχεδόν ένας στους πέντε (19%) δεν απάντησε. Ερ.F3: Για κάθε έναν από τους ακόλουθους τοµείς, νοµίζετε ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαµβάνονται από την Κυπριακή Κυβέρνηση, ή να λαµβάνονται συλλογικά µέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Ερ.F4: Για κάθε έναν από τους ακόλουθους τοµείς, νοµίζετε ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαµβάνονται από την Κυπριακή Κυβέρνηση, ή να λαµβάνονται από κοινού µέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Για όλους τους τοµείς για τους οποίους ερωτήθηκαν πιο ψηλό ποσοστό Κυπρίων από ότι ο Ευρωπαϊκός όρος υποστήριξε ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαµβάνονται συλλογικά µέσα στην Ε.Ε.. Μόνο στο θέµα της φορολογίας περισσότεροι Κύπριοι υποστήριξαν οι αποφάσεις να λαµβάνονται από την Κυπριακή Κυβέρνηση. Ερ.F3 Κυπριακή Κυβέρνηση % (Ε.Ε.27 %) Συλλογικά µέσα στην Ε.Ε. % (Ε.Ε.27 %) ΔΓ % (Ε.Ε.27 %) Καταπολέµηση της 29 (37) 70 (60) 1 (3) εγκληµατικότητας Φορολογία 57 (65) 40 (31) 3 (4) Καταπολέµηση της ανεργίας 34 (53) 65 (44) 1 (3) Καταπολέµηση της τροµοκρατίας 10 (17) 89 (80) 1 (3) Άµυνα και εξωτερικές υποθέσεις 22 (29) 77 (67) 1 (4) Μετανάστευση 23 (33) 76 (63) 1 (4) Το εκπαιδευτικό σύστηµα 42 (60) 57 (37) 1 (3) Συντάξεις 47 (69) 51 (27) 2 (4) Προστασία του περιβάλλοντος 15 (27) 84 (70) 1 (3) 30