Απολυτήριες εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 18 5 2011 ΘΕΜΑ Α 1. α 2. δ 3. γ 4. β 5. β ΘΕΜΑ Β Β1. σελ. 13: «Το 1928 ο Griffith...για το πώς γίνεται αυτό» Β2. σελ. 101: «Ο καρκίνος σε γενετικό επίπεδο είναι το αποτέλεσμα...των μηχανισμών επιδιόρθωσης του DNA» και «βλάβες στους μηχανισμούς επιδιόρθωσης...τα επιδιορθωτικά ένζυμα» Β3. α) Το σύνολο των βακτηριακών κλώνων που περιέχει το συνολικό DNA του οργανισμού δότη, αποτελεί μια γονιδιωματική βιβλιοθήκη. β) σελ. 60: «Αν θέλουμε να κλωνοποιήσουμε μόνο τα γονίδια...δηλαδή των εξωνίων» Β4. σελ. 14: «Η αναλογία των βάσεων (Α+Τ)/(G+C) διαφέρει από είδος σε είδος και σχετίζεται με το είδος του οργανισμού». Στην πρώτη καλλιέργεια, για Α=28%, έχουμε: Α=Τ=28%. Επειδή Α+Τ+G+C=100% και G=C, G=(100%-56%)/2=22%. Άρα, G=C=22%. Οπότε, ο λόγος (Α+Τ)/(G+C) θα είναι 56% : 44% Στη δεύτερη καλλιέργεια, για G=28%, έχουμε: G=C=28%. Επειδή Α+Τ+G+C=100% και A=T, A=(100%-56%)/2=22%. Άρα, A=T=22%. Οπότε, ο λόγος (Α+Τ)/(G+C) θα είναι 44% : 56% που είναι ο αντίστροφος του προηγούμενου λόγου. Πράγμα που σημαίνει ότι τα βακτήρια των δύο καλλιεργειών δεν ανήκουν στο ίδιο είδος. 1
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Γνωρίζουμε ότι το ύψος του φυτού ελέγχεται από ζεύγος αλληλομόρφων, όπου το ψηλό είναι το επικρατές. Επίσης, γνωρίζουμε ότι το χρώμα του σπέρματος ελέγχεται επίσης από ζεύγος αλληλομόρφων, όπου το κίτρινο είναι το επικρατές. Έτσι, συμβολίζουμε: Ψ: ψηλό φυτό, ψ: κοντό φυτό. ΨΨ, Ψψ: ψηλό φυτό, ψψ: κοντό φυτό. Κ: κίτρινα σπέρματα, κ: πράσινα σπέρματα ΚΚ, Κκ: κίτρινα σπέρματα, κκ: πράσινα σπέρματα. Εφόσον τα γονίδια που ελέγχουν αυτές τις δύο ιδιότητες βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη ομολόγων χρωμοσωμάτων, τότε ισχύει ο 2 ος Νόμος του Mendel. Φυτό ψηλό με κίτρινα σπέρματα μπορεί να έχει γονότυπο: ΨΨΚΚ, ΨψΚΚ, ΨΨΚκ και ΨψΚκ. Για να βρούμε ποιος από τους παραπάνω είναι ο γονότυπός του, θα κάνουμε διασταύρωση ελέγχου. 1) P: ΨΨΚΚ x ψψκκ F: γονότυποι 100% ΨψΚκ Φαινότυποι 100% Ψηλοί με Κίτρινα σπέρματα. 2) P: ΨψΚΚ x ψψκκ ψκ F: γονότυποι 50%ΨψΚκ 50%ψψΚκ Φαινότυποι 50% Ψηλό με Κίτρινα σπέρματα και 50% κοντό με κίτρινα σπέρματα 3) P: ΨΨΚκ x ψψκκ Ψκ F: γονότυποι 50%ΨψΚκ 50%ΨΨκκ Φαινότυποι 50% Ψηλό με Κίτρινα σπέρματα και 50% Ψηλό με πράσινα σπέρματα 2
4) P: ΨψΚκ x ψψκκ Ψκ ψκ ψκ F: γονότυποι 25%ΨψΚκ 25%Ψψκκ 25%ψψΚκ 25%ψψκκ Φαινότυποι 25% Ψηλό με Κίτρινα σπέρματα, 25% Ψηλό με πράσινα σπέρματα, 25% κοντό με Κίτρινα σπέρματα και 25% κοντό με πράσινα σπέρματα. Ανάλογα με την φαινοτυπική αναλογία που προκύπτει, η οποία είναι σε κάθε περίπτωση ξεχωριστή, μπορούμε να γνωρίζουμε και τον γονότυπο του Ψηλού μοσχομπίζελου με τα κίτρινα σπέρματα. Γ2. Το σύνδρομο Turner είναι μια αριθμητική χρωμοσωμική ανωμαλία. + σελ. 97: «Τα άτομα που πάσχουν από σύνδρομο Turner και είναι στείρα». + Οι μηχανισμοί με τους οποίους μπορεί να προκύψει παιδί με σύνδρομο Turner είναι: α) Μη διαχωρισμός ομολόγων χρωμοσωμάτων ή αδελφών χρωματίδων κατά το σχηματισμό σπερματοζωαρίων στον πατέρα, οπότε προκύπτει σπερματοζωάριο χωρίς φυλετικό χρωμόσωμα. Αυτό το σπερματοζωάριο γονιμοποιεί ένα φυσιολογικό ωάριο. β) Μη διαχωρισμός ομολόγων χρωμοσωμάτων ή αδελφών χρωματίδων κατά το σχηματισμό ωαρίων στον πατέρα, οπότε προκύπτει ωάριο χωρίς φυλετικό χρωμόσωμα. Αυτό το ωάριο γονιμοποιείται από ένα φυσιολογικό σπερματοζωάριο που περιέχει φυλετικό χρωμόσωμα Χ. + (προαιρετικά) σελ. 95: Εικόνα 6.5 Γ3. Οι λόγοι που παρουσιάζεται αυτή η διαφορά μεταξύ του αριθμού των νουκλεοτιδίων του γονιδίου και του αριθμού των αμινοξέων μιας πρωτεΐνης ενός ευκαρυωτικού κυττάρου εντοπίζονται σε τρια σημεία: 1. στην ωρίμανση του mrna [σελ. 33: «στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς, το mrna που παράγεται κατά τη μεταγραφή...σελ.34: όπου είναι η θέση της πρωτεϊνοσύνθεσης»] 2. στο ότι ο γενετικός κώδικας είναι κώδικας τριπλέτας [σελ. 34: «Με τη μεταγραφή, οι πληροφορίες που βρίσκονται στα γονίδια...γενετικός κώδικας» + σελ. 35: Ο γενετικός κώδικας είναι κώδικας τριπλέτας...ένα αμινοξύ»] 3
3. στο ότι μετά τη μετάφραση αποκόπτονται αμινοξέα από το αρχικό αμινικό άκρο [σελ. 36: «Το πρώτο κωδικόνιο του mrna είναι πάντοτε AUG...από το αρχικό αμινικό άκρο τους»] ΘΕΜΑ Δ Δ1. και Δ2. G T A C A G C A G A T C T G A U C U A G A C U Δ1. σελ. 30: «Οι DNA πολυμεράσες λειτουργούν...dna δεσμάση». Δ2. σελ. 28: «Τα κύρια ένζυμα που συμμετέχουν στην αντιγραφή...πρωταρχικά τμήματα» Δ3. ATG TCG CGA TGC AAG TTC TAA Δ4. -CAAGTTCTAAT- -GTTCAAGATTA- Δ5. 5 -TAC ATG TCG CGA TGA TTAGAACTTG CTC AAT ATCTT-3 3 -ATG TAC AGC GCT ACT AATCTTGAACGAG TTA TAGAA-5 4
Το τμήμα που αποκόπηκε, αφού έκανε μια περιστροφή 180 μοιρών, απανασυνδέθηκε, διατηρώντας τον προσανατολισμό 5 3 Τα κωδικόνια του νέου mrna είναι: 5 -ATG TCG CGA TGA-3 ΣΧΟΛΙΟ: Τα θέματα χαρακτηρίζονται ως μέτριας δυσκολίας. Μεγαλύτερο βάρος δόθηκε σε θέματα κρίσεως και συνδυαστικά, όπου δοκιμάστηκε η ικανότητα των υποψηφίων στη συνθετική σκέψη και στην εξέταση δεξιοτήτων που διαθέτουν για επίλυση ασκήσεων και προβλημάτων. 5