ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ << Νοιάζομαι και το δηλώνω, καθετί ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΩ!!! >> 1 ο Νηπιαγωγείο Κορινού κλασικό τμήμα Σχολική χρονιά 2009-10 Ονόματα μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Βαρσαμάκης Ζήσης Ζήκα Μαρία Καραμπασίδου Χρυσούλα Κουκουρδή Αναστασία Βέρα Παπαδοπούλου Αναστασία Aντωνίου Κατερίνα Σαριγιαννίδης Λάζαρος Μιρμίγκη Χαρούλα Κουσίδου Τάνια Κατσούρας Γιώργος ούγκα ήμητρα Τζέπα Γιόλα Θεοχαρόπουλο Αντώνης-Ραφαήλ Τριγώνης Λεονταρής Θέμης 1

Κριτήρια επιλογής θέματος Ο καθημερινός τρόπος ζωής και οι καταναλωτικές μας συνήθειες έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον που <<επιστρέφουν επιστρέφουν>> σε εμάς τους ίδιους. Να συνειδητοποιήσουν την σημασία της ανακύκλωσης και να αλλάξουν τη στάση τους όσον αφορά την ποσότητα των απορριμμάτων που προέρχεται από τα ίδια. Η αλλαγή του κλίματος είναι μια από τις πιο καίριες επιπτώσεις του τρόπου ζωής μας. Με την ανακύκλωση εξοικονομούμε πρώτες ύλες και δεν επιβαρύνουμε το περιβάλλον. Να ενημερωθούν και να κατανοήσουν το μέγεθος του προβλήματος και να αλλάξουν συμπεριφορά. Στόχοι του προγράμματος Να κατανοήσουν την έννοια της ανακύκλωσης και πως αυτή συνδέεται με την προστασία του περιβάλλοντος. Να μάθουν για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Να κατανοήσουν την κλιματική αλλαγή που παρατηρείται σήμερα από φυσικά και ανθρωπογενή αίτια. Να αποκτήσουν τα παιδιά θετική στάση και συμπεριφορά απέναντι στο περιβάλλον. Να αναζητήσουν πληροφορίες στο διαδύκτιο, προχωρώντας στην κριτική τους επεξεργασία, τη σύνθεση και την παρουσίαση των συμπερασμάτων Να αναγνωρίζουν ποια προϊόντα ανακυκλώνονται και να τα ξαναχρησιμοποιούν στην καθημερινότητα τους. Να αναλάβουν δράση με παραγωγή και δημοσιοποίηση σχετικών κειμένων ή μηνυμάτων Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα συµµετοχής όλων των πολιτών στην προσπάθεια διατήρησης και προστασίας του περιβάλλοντος. 2

ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑ Τα ακραία καιρικά φαινόμενα στη ζωή μας Κλιματικές αλλαγές Και ανακύκλωση Νοιάζομαι και το δηλώνω καθετί ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΩ!!! Τι είναι ανακύκλωση; Υλικά ανακύκλωσης Ανακυκλώνω στο : Σχολείο, σπίτι. χωριό μου ιαχείριση απορριμμάτων Ανακύκλωση Κομποστοποίηση Χ.Y.T.A. Γλώσσα ΣΥΝ ΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ιερεύνηση των γνώσεων που έχουν τα παιδιά για τις κλιματικές αλλαγές και την διαχείριση των απορριμμάτων και καταγραφή όσων θέλουν να μάθουν. Κατασκευή ιστογράμματος. ιακρίνουν τα διαλογικά μέρη στο παραμύθι <<ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει>>. Βρίσκουν ομοιοκατάληκτες λέξεις στο ποίημα <<ο ήλιος>>. Βρίσκουν αντίθετες λέξεις ζεστός κρύος, δυνατός-αδύνατος αδύνατος κ.λ.π. Αντιστοιχούν καιρικά φαινόμενα με τα σύμβολά τους. Πίνακας με οδηγίες για την προστασία μας από τα καιρικά φαινόμενα. ιαβάζουμε το βιβλίο <<Πέφτει Πέφτει- πέφτει η σταγόνα>> και το ζωγραφίζουμε. Ανάγνωση κειμένου με λέξεις και εικόνες. 3

Αντιστοιχίσεις εικόνων λέξεων. Γράφουμε τις ερωτήσεις μας για την συνέντευξη με τους υπαλλήλους που εργάζονται στην ανακύκλωση. Ετοιμάζουμε το φυλλάδιο με τα έκα ΕΝ των απορριμμάτων. ιαβάζουμε το βιβλίο <<Ο ποταμός ξεχείλισε>> και επεξεργαζόμαστε την ιστορία. Αντιστοιχίες παροιμίες και εικόνων ακραίων καιρικών φαινομένων με το όνομά τους. Παροιμίες και εκφράσεις για τον καιρό. Αντιστοιχούν παροιμίες για το νερό με την σημασία τους. Γράφουμε παραμύθι για τον καιρό και το ζωγραφίζουμε. Βάζουν το σωστό άρθρο στις λέξεις. Συμπληρώνουν με ζωγραφική εικόνες που λείπουν σε κείμενο. Βάζουμε στη σωστή σειρά την ιστορία <<Ο καιρός και τα συναισθήματα >>χρησιμοποιώντας χρονικούς προσδιορισμούς. Γράφουμε λέξεις από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό. Σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό την λέξη χιόνι και άνεμος. Βρίσκουμε τις σύνθετες λέξεις στο <<ηλιόβροχο ηλιόβροχο>>. ιαβάζουμε το βιβλίο <<Η Μεσόγειος είμαι δω>> και βρίσκουμε τα δέκα δεν της θάλασσας. ιαβάζουμε το παραμύθι <<Η πολική αρκούδα συναντά >> και δίνουμε την δική μας συνέχεια. Προσωπικότητες που μίλησαν για το κλίμα. ιαβάζουμε άρθρα από εφημερίδες και περιοδικά για τις κλιματικές αλλαγές. Κατασκευή αφίσας με τα αίτια της κλιματικής αλλαγής. Βάζουν εικόνες στον σωστό αριθμό. Πίνακας αναφοράς με ακραία καιρικά φαινόμενα. 4

Αινίγματα. Αντιστοιχούμε τις οδηγίες ανακύκλωσης με την σωστή εικόνα. Λαβύρινθο. Κρυπτόλεξο. Σταυρόλεξο. Εικονόλεξο. Κάνουμε την Αλφαβήτα της ανακύκλωσης. Γράφουμε υποκοριστικά και μεγεθυντικά λέξεων. Γράφουν τις σωστές λέξεις στις εικόνες. ιαβάζουμε τα βιβλία :<<Η μικρή Γοργόνα πώς να ζήσει στο σκουπιδονήσι;>>, <<βοήθεια βοήθεια Σκουπίδια ΣώστεΣώστε με>>, <<Σκουπίδια εν δράσει!>>, <<Παιδιά ας μιλήσουμε για το περιβάλλον>>, << ώσ μου μια δεύτερη ευκαιρία>> και κάνουμε τις παρατηρήσεις μας. Στο βιβλίο <<ο καιρός >>βρίσκουμε ομόηχες λέξεις. Γράφουμε σε καρτέλες τις λέξεις: ανακύκλωση, κάδους, σκουπίδια, δρόμος, δήμαρχος και περιβάλλον και κάνουμε ένα κείμενο διαμαρτυρίας προς τον δήμαρχό μας. ιαβάζουμε το βιβλίο <<αγαπώ τον πλανήτη μου>> και στη συνέχεια με μερικές λέξεις κάνουμε μια δική μας ιστορία. Γράφουμε τις ερωτήσεις για την συνέντευξη μας από τον αντιδήμαρχο καθαριότητας. Γράφουμε το δικό μας παραμύθι για την ανακύκλωση με τίτλο <<Ο κύριος ημήτρης, η νεράιδα και τα σκουπίδια>>. Επεξεργαζόμαστε το κείμενο του βιβλίου <<Ήταν ένα μικρό χαρτάκι >> και τα ποιήματα <<να κάνουμε ανακύκλωση>> και <<το ποίημα του χαρτιού>>. Γράφουμε λεζάντες κάτω από εικόνες σχετικές με την ανακύκλωση. Αναλύουμε την λέξη ανακύκλωση σε συλλαβές και φωνούλες. Από ουσιαστικά κάνουμε ρήματα (πλαστικό-πλαστικοποιώ, ανακύκλωση- ανακυκλώνω κ.λ.π.)..). Συζητάμε και ζωγραφίζουμε το ποίημα << ο ήλιος>>. Στο πλαίσιο του προγράμματος μετάβασης γράφουμε με την Α2 τάξη το παραμύθι <<Ο κακός άνθρωπος που έγινε κακός>>. 5

Μελέτη περιβάλλοντος Μια μέρα που χιονίζει βγαίνουμε έξω στην αυλή πιάνουμε νιφάδες και τις παρατηρούμε. Παρατηρούν και σχολιάζουν εικόνες με ακραία καιρικά φαινόμενα και κλιματικών αλλαγών. Κάνουμε στην τάξη το πείραμα του κύκλου του νερού και το σχολιάζουμε. Σχολιάζουν εικόνες με θέμα συναίσθημα και καιρός. Ιδιότητες ανακυκλώσιμων υλικών. Πειράματα με μαγνήτες. Πειράματα σχετικά με την διαλυτότητα υγρών στερεών. Πειράματα με υλικά που βυθίζονται και επιπλέουν. Πειράματα με την πήξη και την τήξη. Βρίσκουμε στον χάρτη( Παγκόσμιο και Ελλάδας) και σημειώνουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα Μιλάμε για τον καιρό στην χώρα μας και σε άλλες χώρες. Παρατηρούμε και καταγράφουμε καθημερινά τον καιρό και την θερμοκρασία σε πίνακα στην τάξη μας. Βλέπουμε σε DVD ακραία καιρικά φαινόμενα (Κ.Π.Ε. Στυλίδας)και τα σχολιάζουμε. Σχολάζουμε DVD της σειράς <<κλιματικές αλλαγές>>. Παρατηρούμε και σχολιάζουμε εικόνες επίδρασης του ανθρώπου στο κλίμα και αντίστροφα. Συζητάμε τους 10+1 τρόπους για να σώσουμε το κλίμα και κατασκευάζουμε αφίσα. Εντοπίζουμε σε συσκευασίες σήματα ανακύκλωσης. Στην αυλή του Νηπιαγωγείου μας φυτεύουμε ένα σκουπιδόκηπο με διάφορα υλικά( χαρτί αλουμίνιο, πλαστικό, ύφασμα και ξύλο) και μετά από καιρό καταγράφουμε τα αποτελέσματα. Κατασκευάζουμε στην αυλή μας έναν κομποστοποιητή. Τα παιδιά φέρνουν στο Νηπιαγωγείο διάφορα ανακυκλώσιμα υλικά και τα τοποθετούν στους ανάλογους κάδους. 6

Σε ένα πίνακα που έχουν ζωγραφίσει την γη όταν φέρνουν υλικά για ανακύκλωση κολλούν ένα χαρούμενο ή λυπημένο ανθρωπάκο. Η γη μας γελάει γιατί είναι γεμάτη σχεδόν με χαρούμενα ανθρωπάκια. Παρατηρούμε και σχολιάζουμε την ανακύκλωση γυαλιού σε σχετικό cd-rom rom. Κατασκευάζουμε στην τάξη μας ανακυκλωμένο χαρτί και γράφουμε. Παίρνουμε συνέντευξη από τους εργάτες της ανακύκλωσης. Καθαρίζουμε την αυλή και την γειτονιά μας από τα σκουπίδια. Βγαίνουμε στην γειτονιά μας και καταγράφουμε πόσοι κάδοι ανακύκλωσης υπάρχουν. Επισκεπτόμαστε το δημαρχείο μας τοιχοκολούμε την αφίσα της ανακύκλωσης που ετοιμάσαμε, μοιράζουμε φυλλάδια με θέμα:<< τα έκα ΕΝ των απορριμμάτων>> στους υπαλλήλους και ο αντιδήμαρχος καθαριότητας μας λύνει τις απορίες μας. Βρίσκουμε τα σήματα της ανακύκλωσης σε συσκευασίες προϊόντων και εξηγούμε την σημασία τους. Παρατηρούμε μέσα από εικόνες την διαδικασία λεύκανσης του χαρτιού. Μαθαίνουμε από cd την δημιουργία Χ.Υ.Τ.Α. Παίζουμε παιχνίδια περιβαλλοντικής συνείδησης. Μιλάμε για τις καθαρές πηγές ενέργειας και τρόπους εξοικονόμησης. Η ανακύκλωση άλλοτε και τώρα. Επίσκεψη σε νεροτριβή, σε εργοστάσιο ανακύκλωσης,σε εργοστάσιο ηλιακών θερμοσίφωνων και σε πάρκο με φωτοβολταϊκά της περιοχής μας. Επίσκεψη σε σούπερ μάρκετ. Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. Έδεσσας. Ο κ. Ηλίας Τσολακίδης από την Ομάδα Εθελοντικής ράσης Ν. Πιερίας μας μιλά για την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. 7

Φυσική Αγωγή Παίζουμε στην αυλή το παιχνίδια: Γκρέμισε τον πύργο και τον βασιλιά της σιωπής. Μπουκαλοπαιχνίδια στην αυλή. Παίζουμε μπόουλινκ με υλικά που ανακυκλώνονται (κουτιά αναψυκτικών, πλαστικά μπουκάλια κ.λ.π.).) Κινητικά παιχνίδια με εφημερίδες. Ρυθμός και κίνηση παιχνίδια: ανακύκλωση μετ εμποδίων, και μουσικές εφημερίδες στην αυλή. Μαθηματικά Χρονικές ακολουθίες. Ομαδοποιήσεις (πυκνά αραιά, πολλά-λίγα λίγα, όμοιο υλικό). Σχήματα (ανακυκλώσιμων υλικών). Αμφιπλευρικότητα. ιατάξεις Ζευγαράκια Πρόσθεση. Αντιστοιχίσεις κατά μέγεθος. Αντιστοιχίσεις τόσα όσα, εικόνας- αριθμού) Ανισότητες(=, >, <). Χωροχρονικές έννοιες (βαρύ- ελαφρύ, στενό-φαρδύ φαρδύ, βαθύ-ρηχό ρηχό). Ομοιότητες. Αφαίρεση. Συμμετρία. Μοτίβα. Συγκρίσεις. Παιχνίδια γνώσεων των αριθμών(1 (1-10). 10). Μέτρηση θερμοκρασίας-διαβάθμιση θερμομέτρου. Περισσότερο από λιγότερο από. 8

ημιουργία και έκφραση Ζωγραφίζουμε σε χαρτόνι τον κύκλο του νερού. Ζωγραφίζουμε το παραμύθι μας και την αφίσα για την ανακύκλωση. Κατασκευάζουμε χάρτινες βαρκούλες, φουρφούρια και χαρταετούς. Με κεσεδάκια γιαουρτιού φτιάχνουμε κούκλες. Με εφημερίδες φτιάχνουμε κούκλες και παίζουμε κουκλοθέατρο. Κατασκευάζουμε και ζωγραφίζουμε τους ήρωες της Ντενεκεδούπολης. Με υλικά που ανακυκλώνονται φτιάχνουμε διάφορες κατασκευές (αυτοκίνητα, κούκλες, στυλοθήκες,πεταλούδες με κουμπιά κ.λ.π.)..). Κατασκευάζουμε μουσικά όργανα και παίζουμε μουσική. Ζωγραφίζουμε σε γυαλί. Κατασκευάζουμε την αφίσα <<από τον κάδο στο Χ.Υ.Τ.Α.>>.>> με την τεχνική του κολάζ. Ζωγραφίζουμε σε αφίσα συνθήματα για την ανακύκλωση και την χαρίζουμε στα παιδιά της Α2 τάξης του δημοτικού σχολείου Κορινού. Κατασκευάζουμε τα σκηνικά και τις στολές μας για την γιορτή μας. Θέατρο Κουκλοθέατρο: Η πολική αρκούδα αφηγείται, η ανακύκλωση και η Ντενεκεδούπολη με τις κούκλες που κάναμε και σε δική μας διασκευή,ο καραγκιόζης και ανακύκλωση. Παντομίμα: ο κύκλος του νερού, καιρικά φαινόμενα, γινόμαστε ινδιάνοι και χορεύουμε το χορό της βροχήςκαι το νερό της γαλήνης,παιχνίδια έκφρασης συναισθημάτων και το νερό της γαλήνης. ραματοποίηση: Ο βοριάς και ο ήλιος, επιτέλους καθαριότητα!!! Θεατρικό παιχνίδι: παιχνίδια σωματικής έκφρασης καιρικών φαινομένων (αέρας, ήλιος, καταιγίδα, κεραυνός), ακραία καιρικά φαινόμενα, αν ένα πρωί ξυπνούσες και έβλεπες έξω απ το παράθυρό σου, με μια εφημερίδα γινόμαστε (αεροπλάνα, πουλιά, αγάλματα, μάγοι κ.λ.π.).) 9

Μουσική Μουσικά παιχνίδια (ένταση,διάρκεια). Ήχους φύσης- καιρικών φαινόμενων. Τραγούδια: μπες στο κλίμα, το χιόνι, η ανακύκλωση, ήταν ένα τενεκάκι. Κάνουμε ορχήστρα με μπουκάλια και παίζουμε διάφορους σκοπούς. Κάνουμε δική μας ηχοϊστορία. Πληροφορική Βλέπουμε τον καιρό στο ίντερνετ. Παίζουν στον Η.Υ. παιχνίδια για την ανακύκλωση. Μαθαίνουμε να ψάχνουμε πληροφορίες στο ίντερνετ. Βρίσκουμε εικόνες και πληροφορίες για τις κλιματικές αλλαγές και για την διαχείριση των απορριμμάτων. 10

ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Οι ομάδες ψάχνουν υλικό για το πρόγραμμά μας σε περιοδικά και εφημερίδες 11

Τα παιδιά της κάθε ομάδας, παρουσιάζουν το υλικό τους στα υπόλοιπα παιδιά. Μέτρηση θερμοκρασίας και καταγραφή καιρού καθημερινά. 12

Η ομάδα του χαρτιού ζωγραφίζει τον κύκλο του νερού. Επιτέλους χιόνι!!! 13

Κάνουμε πίνακα αναφοράς για τον καιρό στον τόπο μας. Πειράματα: τήξη και πήξη και ο κύκλος του νερού. 14

Εντοπίζοντας στο χάρτη περιοχές ακραίων καιρικών φαινόμενων Βρίσκουμε στο διαδίκτυο εικόνες με ακραία καιρικά φαινόμενα και κάνουμε πίνακα αναφοράς. 15

δραματοποίηση: καιρικά φαινόμενα δραματοποιήσεων συνέχεια.. 16

Παντομίμα: καιρός και συναίσθημα. Ζωγραφίζουμε και γράφουμε προτάσεις για το κλίμα και πως θα σώσουμε τη γη. 17

Συνέντευξη από τους εργάτες της ανακύκλωσης. Καθαρίζοντας την γειτονιά και την αυλή μας. 18

Τοποθετώντας στον ανάλογο κάδο τα ανακυκλώσιμα υλικά. Ο σκουπιδόκηπός μας!!! 19

Ανακύκλωση επί τάπητος!!! Παιχνίδια στην αυλή με χαρτί, αλουμίνιο και πλαστικό. 20

21

Φυσικές επιστήμες: η ομάδα του χαρτιού πειραματίζεται με τις ιδιότητες των υλικών ανακύκλωσης. Κατασκευή αφίσας με συνθήματα για καθαρό περιβάλλον και για ανακύκλωση. 22

Ηχοϊστορία σε εξέλιξη!!! Ζωγραφίζουμε την γη και κολλάμε χαρούμενα ή λυπημένα προσωπάκια όταν φέρνουμε υλικά για ανακύκλωση στην τάξη μας. 23

Φτιάχνουμε πεταλούδα με την τεχνική του κολάζ με κουμπιά. Κατασκευάζουμε πίνακα αναφοράς με ανακυκλώσιμα υλικά. 24

Κάνουμε αφίσα με τίτλο <<ανακυκλώνω τα πάντα!!!>> Με την τεχνική του κολάζ κάνουμε πίνακα αναφοράς για τα οργανικά απορρίμματα 25

Επιτέλους καθαριότητα!!! δραματοποίηση Οι ομάδες χαρτί, αλουμίνιο και γυαλί στο Θεατρικό παιχνίδι: «αν ξυπνούσες ένα πρωί και έβλεπες έξω» 26

Παίζοντας κουκλοθέατρο με τις κούκλες που εμείς κατασκευάσαμε Η αφίσα της ανακύκλωσης 27

Η ομάδα του χαρτιού ανακυκλώνει χαρτί. Μπουκαλοπαιχνίδια 28

Κατασκευές :τίποτε δεν πάει χαμένο!!! Συνεργασία με τις μαθήτριες του Γυμνασίου Κορινού. Οι ομάδες του γυαλιού και του χαρτιού εργάζονται πυρετωδώς. 29

Οι ομάδες του αλουμινίου και του χαρτιού Βρίσκουν σήματα ανακύκλωσης σε αντίστοιχες συσκευασίες. Παιχνίδια με χαρτί. 30

Με εικόνες κάνουμε την διαδρομή των σκουπιδιών από τον κάδο στον Χ.Υ.Τ.Α. Σταυρόλεξο και εικονόλεξο για δυνατούς παίκτες 31

Κομποστοποιητής στην αυλή μας. Στιγμές από τις επισκέψεις μας. στη νεροτριβή και στο νερόμυλο. 32

ημιουργούμε μια ιστορία για την ανακύκλωση και κάνουμε αφίσες με <<παγωμένες εικόνες>> όπου γράφουμε συνθήματα. Στο εργοστάσιο ηλιακών θερμοσιφώνων και στο σταθμό φωτοβολταϊκών. 33

Στο εργοστάσιο ανακύκλωσης. Στο δημαρχείο Κορινού, όπου ο αντιδήμαρχος μας μιλάει για το πρόγραμμα της ανακύκλωσης στο δήμο μας. 34

Τοιχοκολλώντας αφίσες και μοιράζοντας φυλλάδια ενημέρωσης για την ανακύκλωση στους συνδημότες μας Στο σούπερ μάρκετ: ψάχνοντας το σήμα της ανακύκλωσης και προϊόντα με περιττή συσκευασία 35

Η ομάδα του χαρτιού με τα παιδιά της Α2(στο πλαίσιο του προγράμματος μετάβασης) φτιάχνουν το παραμύθι <<Ο κακός άνθρωπος που έγινε καλός>>. Οι ανταλλαγές επισκέψεων με την Α2 συνεχίζονται κατά την επίσκεψή τους στο Νηπ/γείο μας παρακολουθούμε στον προτζέκτορα βίντεο της ανακύκλωσης. 36

Η ομάδα εθελοντικής δράσης Ν. Πιερίας μας ενημερώνει Στιγμές από την επίσκεψή μας στο Κ.Π.Ε. Έδεσσας. 37

Παιχνίδια στους καταρράκτες Οι ομάδες κατασκευάζουν το σκηνικό για την γιορτή μας. 38

Στιγμιότυπα από την γιορτή μας. 39

Φύλλα αξιολόγησης Συγκρίσεις Κύκλωσε την ομάδα με τους περισσότερους κάδους ανακύκλωσης. ΤΟ ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Ο Α Ν Α Κ Υ Κ Λ Ω Σ Η Λ Ο Λ Υ Α Λ Ι Τ Ι Π Λ Χ Ξ Τ Ο Κ Ι Τ Α Η Τ Ρ Α Λ Ο Υ Μ Ι Ν Ι Ο Τ Δ Ρ Ρ Ε Υ Ι Η Κ Ρ Ε Σ Α Τ Θ Ι Τ Φ Ω Ψ Χ Ξ Μ Ι Ι Δ Ρ Σ Γ Ξ Ρ Ε Ι Ο Δ Ε Φ Σ Α Η Ι Ο Λ Θ Υ Ρ ΑΦΑΙΡΕΣΗ - = Α Ρ Δ Τ Θ Π Δ Σ Γ Δ Φ Στον παραπάνω πίνακα ανακάλυψε τις λέξεις της ΠΡΟΣΘΕΣΗ ανακύκλωσης που είναι κρυμμένες. ΥΠΟΛΟΓΊΖΩ ΤΑ ΣΎΝΟΛΑ = + - = ------- = Ένωσε το κάθε σύμβολο με την σημασία του. Ανακυκλώσιμο ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ Οικολογικό σήμα Ε.Ε. Ανακυκλωμένο Κύκλωσε τις εικόνες που έχουν το σήμα της ανακύκλω Βάλε στο κάθε σύννεφο τόσες σταγόνες όσες δείχνει ο αριθμός. 8 Να βάλεις τα κατάλληλα σημαδάκια >, <, = στις παραπάνω ανισότητες. 40

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σύμφωνα με τις προτάσεις των παιδιών και με βάση τις ανάγκες και τις απορίες που προέκυπταν κάθε στιγμή. Αποφασίσαμε με τα παιδιά το υλικό που ετοιμάσαμε τις δραστηριότητες και το θεατρικό <<Η κυρία Ανακύκλωση >> να τα παρουσιάσουμε στους γονείς και σ όλους όσους μας βοήθησαν στην υλοποίηση του προγράμματος στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Τα παιδιά συνεργάστηκαν σε μικρές ομάδες διαφορετικής σύνθεσης και μεγέθους και έμαθαν να μοιράζονται ευθύνες και προτάσεις. Ανέλαβαν πρωτοβουλίες, απέκτησαν εμπειρίες από τον κόσμο των ενηλίκων, έμαθαν να χαίρονται τη μάθηση και ενίσχυσαν την αυτοεκτίμησή τους. Παρουσίασαν τις ιδέες τους με ποικίλους τρόπους, μέσω των εικαστικών, της μουσικής, της δραματοποίησης, του θεάτρου και της λογοτεχνίας. Έμαθαν να αναζητούν πληροφορίες από διάφορες πηγές πληροφόρησης, να τις μελετούν και να τις παρουσιάζουν. Ήρθαν σ επαφή με διάφορες εκδοχές του γραπτού λόγου (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, αφίσες κ.λ.π.. ). Στο πλαίσιο του προγράμματος μετάβασης ήρθαν σε επαφή με τα παιδιά της Α2 τάξης του ημοτικού σχολείου και συνεργάστηκαν στην συγγραφή βιβλίου και όχι μόνο. Έμαθαν να πειραματίζονται και να εξάγουν συμπεράσματα και διαπιστώσεις. Ασχολήθηκαν με πίνακες διπλής εισόδου, έκαναν αντιστοιχίες, συγκρίσεις, ταξινομήσεις, χειρίστηκαν αριθμούς, εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους και βελτίωσαν τον προφορικό τους λόγο. Έμαθαν για τις κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη μας και τις επιπτώσεις στην ζωή μας τώρα και στο μέλλον. Ευαισθητοποιήθηκαν απέναντι στην προστασία του περιβάλλοντος και όχι μόνο. Απέκτησαν γνώσεις για τους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Έμαθαν να προβληματίζονται για καταστάσεις και να βρίσκουν λύσεις. Μετέφεραν τις εμπειρίες τους από τις επισκέψεις στο χώρο του Νηπιαγωγείου. 41

Οι γονείς κατά την υλοποίηση του σχεδίου εργασίας, αναζήτησαν μαζί με τα παιδιά τους πληροφορίες και συμμετείχαν από την αρχή με διάφορους τρόπους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος όσον αφορά εμένα πιστεύω ότι συμμετείχα ως συνερευνητής, δημιουργούσα συνεχώς ευκαιρίες για ανακαλύψεις και μάθηση, εφοδίαζα τα παιδιά με πλούσιο υλικό, τα ενθάρρυνα να συμμετέχουν και να μοιράζονται ευθύνες. Ειδικότερα για το θέμα μας καταφέραμε να το προσεγγίσουμε να το εκτιμήσουμε και να μάθουμε όλοι μας γι αυτό παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί. Βιβλιογραφία και πηγές Περιβάλλον και Οικολογία Αν. Χατζημανώλη εκ. Κίρκη. Η Μεσόγειος είμαι εγώ και δεν είμαι πια εδώ, Β. Ηλιόπουλος, εκ. Πατάκη. Ο ποταμός ξεχείλισε Ε. Αρτζανίδου, εκ. Ωρίων. Πέφτει- πέφτει η σταγόνα Σ. Γκόντουιν, εκ. Πατάκη Σκουπίδια και ανακύκλωση Αν. Χατζημανώλη εκ. Κίρκη. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου L.David-C. Gordon εκ. Άγκυρα. Ένας πιγκουΐνος άσπρος, μαύρος, κίτρινος και μια τίγρη Μ. Κοντολέων, εκ. Χαρταετός. Ο καιρός εκ. Σαββάλας. Προστατεύω το περιβάλλον, εκ. Σαββάλας. ώσ μου μια δεύτερη ευκαιρία, χρ. Καραϊσκου, εκ. ιάπλαση. Τα δέκα πρόσωπα της ρύπανσης, Αν. Χατζημανώλη, εκ. Κίρκη. Περιοδικό Παράθυρο στην εκπαίδευση τεύχη 32 και 51. Περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τεύχος 69. Το νεφο-συννεφάκι συννεφάκι, Μ. Βελετά -Βασιλειάδου, εκ. μικρή Μίλητος. 42

Οικολογία Time Lifeεκ εκ. Αλκυών. Βοήθεια Σκουπίδια Σώστε με, Ε. Αρτζανίδου εκ. Ωρίων. Προστατεύω το περιβάλλον, εκ. Σαββάλας. Της Τάξης και της Πράξης,. Κλιματικές αλλαγές Ακραία καιρικά φαινόμενα, DVD Κ.Π.Ε. Στυλίδας Γη και φυσικοί πόροι :<<Σώστε τον Πλανήτη>> >>DVD. Η Μικρή Γοργόνα πώς να ζήσει στο σκουπιδονήσι; Β Ηλιόπουλος, εκ. Πατάκη. Σκουπίδια εν δράσει! Λ. Τοξίδου, εκ. Μίνωας. Ντενεκεδούπολη Ευγ. Φακίνου, εκ. Κέδρος. Παιδιά ας μιλήσουμε για το περιβάλλον, ΥΠ.Ε.ΧΩ ΧΩ..Ε. Γλώσσα ημοτικού α τεύχος. Οι συμβουλές του μικρού λύκου (αγαπώ το περιβάλλον), εκ. Φλούδας. Ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει, Μ. Κοντολέων,εκ εκ. Χαρταετός. Το κλάμα του ποταμού Φ. Κριτσωτάκη, εκ. Μικρή Μίλητος. Τι καιρό κάνει Α. Χατζημανώλη, εκ. Κίρκη. Στην αγκαλιά της θάλασσας Ε. Αρτζανίδου, εκ. Ελληνικά Γράμματα. Το σύννεφο που έβαλε τα κλάματα, Σ. Μαντούβαλου, εκ. Καστανιώτη. Αγαπώ τον πλανήτη μου j. Noblet, εκ. Πατάκη. Ο πλανήτης σε κίνδυνο, D. Burnie, εκ. Σαββάλας. Ανακύκλωση, Π. Μωραίτου -Γ. Βούλγαρης, εκ. Άγκυρα. Θεματικέ προσεγγίσεις σχέδια εργασίας, Ε. Ναούμ - Γ.Παπαμιχαήλ, εκ. Ελληνική Εκπαίδευση. Ο κύριος Μπεν, Μου και τα σκουπίδια Σ. Ζαραμπούκα, εκ. Ήταν ένα μικρό χαρτάκι, Αν.Παρούση Παρούση-Α. Κυριτσόπουλος, εκ.ελληνικά Γράμματα. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση στο Νηπιαγωγείο, Α. Βασιλάκη, εκ. Κέδρος. 43

ιστοσελίδες http:// ://stop.climate.gr. http:// ://medsos.gr. http:// ://www.wwf.gr. http:// ://www.eurocharity.org. Httr://nationalge org http:// anakyklosi. idx. gr http:// prasino.gr http://minenv.gr http://electrocycle.gr http://go-recycle.gr http://dim-rizou.pel.sch.gr 44