ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ «ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΚΝΩΣΟ» - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ «ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΚΝΩΣΟ» - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 9.1 Επιλογή δείγµατος Το λογισµικό «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» δοκιµάστηκε και αξιολογήθηκε στην πράξη µε τη συµµετοχή επτά µαθητών της Δ δηµοτικού, τεσσάρων αγοριών και τριών κοριτσιών που φοιτούν στα Μοντεσσοριανά σχολεία. Η όλη διαδικασία πραγµατοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του σχολείου, µέσα στο σχολικό εργαστήριο, στα πλαίσια της διδασκαλίας του µαθήµατος της Πληροφορικής µε την παρουσία, τόσο της δασκάλας των παιδιών, όσο και των τριών µεταπτυχιακών φοιτητριών που σχεδίασαν το συγκεκριµένο λογισµικό. Ως προς το κριτήριο της ηλικίας των µαθητών οι παράγοντες οι οποίοι συνέβαλαν στην επιλογή της συγκεκριµένης ήταν οι εξής: Μαθητές µικρότερης ηλικίας και πιο συγκεκριµένα µαθητές των Α και Β τάξεων του Δηµοτικού σχολείου, κατά την άποψή µας, θα ήταν σχετικά δύσκολο να εξοικειωθούν µε το περιβάλλον του λογισµικού µας και τη γλώσσα που χρησιµοποιείται σ αυτό, τουλάχιστον µέσα στα δεδοµένα χρονικά πλαίσια που είχαµε στη διάθεσή µας. Παρά το γεγονός ότι το συγκεκριµένο περιβάλλον προσφέρει ευχάριστη και εύκολη πλοήγηση και η χρησιµοποιούµενη γλώσσα είναι σαφής, απλή και προσαρµοσµένη στις δυνατότητες των µικρών χρηστών, το «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» απευθύνεται κυρίως σε παιδιά των µεσαίων τάξεων. Επίσης, οι ιστορικές γνώσεις που απαιτούνται για την κατανόηση των δραστηριοτήτων και την επιτυχή ενασχόληση των παιδιών µε αυτές είναι άγνωστες στους περισσότερους µαθητές αυτών των τάξεων, αφού δεν αποτελούν µέρος της διδακτέας ύλης τους και σύµφωνα µε το αναλυτικό πρόγραµµα τις διδάσκονται στη Γ δηµοτικού. Ακόµη, το λεξιλόγιο που χρησιµοποιείται θα ήταν πιο εξειδικευµένο, αρκετά σύνθετο και ίσως λίγο δυσνόητο για τόσο µικρά παιδιά. Εποµένως, οι 213

νεαρότεροι χρήστες δε θα ήταν εύκολο να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του λογισµικού, τουλάχιστον στο διαθέσιµο αυτό χρόνο. Από την άλλη, οι µαθητές των δύο µεγαλύτερων τάξεων, της Ε και ΣΤ δηµοτικού, που είναι ήδη αρκετά εξοικειωµένοι µε τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην πλειοψηφία τους και, σύµφωνα µε τις αναµενόµενες δυνατότητές τους, ικανοί να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του λογισµικού, πιθανόν δε θα βοηθούσαν στην ανάδειξη των πλεονεκτηµάτων και µειονεκτηµάτων του λογισµικού στα δεδοµένα χρονικά πλαίσια, αφού η πλοήγησή τους µέσα σε αυτό θα γινόταν µε πολύ µεγάλη ευκολία, χωρίς αυτό να σηµαίνει ωστόσο ότι θα θεωρούσαν το περιεχόµενό του λιγότερο ενδιαφέρον. Για τους λόγους αυτούς και µε βάση τους στόχους που έχουµε θέσει, κρίθηκαν ως καταλληλότεροι για τη διαδικασία της αξιολόγησης αυτού του λογισµικού-ταξιδιού στο παρελθόν οι µαθητές των δύο µεσαίων τάξεων, της Γ και Δ δηµοτικού. Η επιλογή του συγκεκριµένου δείγµατος ήταν τυχαία. Το γεγονός ότι τελικά συµµετείχαν µόνο µαθητές της Δ δηµοτικού έγινε για λόγους καθαρά πρακτικούς. Μάλιστα, επιδιώχθηκε από µέρους µας στην οµάδα αξιολόγησης να εκπροσωπούνται και τα δύο φύλα. Όλοι οι µαθητές και οι µαθήτριες είχαν ήδη προηγούµενη επαφή µε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή αφού είχαν ήδη διδαχτεί στο σχολείο τους, στα πλαίσια του µαθήµατος της Πληροφορικής, τον κειµενογράφο Word και είχαν εξοικειωθεί αρκετά µε την πλοήγησή τους, τόσο σε παρόµοια λογισµικά, όσο και σε διάφορα παιχνίδια στρατηγικής. Ωστόσο δεν ήταν απόλυτα εξοικειωµένοι µε τη χρήση του Η/Υ. Και τα οχτώ παιδιά δέχτηκαν µε ενθουσιασµό να ασχοληθούν µε το λογισµικό µας, αν και δεν το είχαν ξαναδεί στο παρελθόν και δεν γνώριζαν σχεδόν τίποτα γι αυτό. 9.2 Ο ρόλος των εκπαιδευτικών Σύµφωνα µε το θεωρητικό µας πλαίσιο στόχος µας ήταν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης του λογισµικού από τα παιδιά να συµµετέχουµε σε ρόλο συντονιστών της διαδικασίας, βοηθών και καθοδηγητών των παιδιών όπως και όταν χρειαζόταν. Στο µεγαλύτερο µέρος της διαδικασίας τηρήθηκε η στάση µας αυτή. Προσπαθήσαµε να δηµιουργήσουµε τις κατάλληλες συνθήκες για ανάληψη πρωτοβουλιών από τα παιδιά, όπως και συνέβη κυρίως από τα περισσότερα. Ο ρόλος µας ήταν κυρίως 214

συµβουλευτικός προκειµένου τα παιδιά να ερευνήσουν και να ανακαλύψουν µόνα τους τη γνώση. Για το σκοπό αυτό οι µαθητές και οι µαθήτριες εργάστηκαν κυρίως οµαδοσυνεργατικά, σε δυάδες, κάνοντας χρήση τεσσάρων ηλεκτρονικών υπολογιστών, αλλά και ατοµικά σε ορισµένες φάσεις. Κάποιες φορές όµως, κατά τη διάρκεια της επεξήγησης των δραστηριοτήτων και του τρόπου συµπλήρωσης του ερωτηµατολογίου, σε ερωτήσεις κατά τις οποίες τα παιδιά αντιµετώπισαν δυσκολίες, ο ρόλος µας ήταν ίσως πιο καθοδηγητικός από ότι θα θέλαµε, δεδοµένου ότι υπήρχε ο περιορισµός του χρόνου. Άξιο αναφοράς είναι επίσης το γεγονός ότι το λογισµικό αυτό δόθηκε στους µαθητές εντός σχολικής τάξης και πιο συγκεκριµένα στο εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου τους, σε ένα χώρο, δηλαδή, τον οποίο γνωρίζουν καλά και είναι απόλυτα εξοικειωµένοι µε αυτόν. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, κατά τη διάρκεια όλης της διαδικασίας ήταν παρούσα και η δασκάλα Πληροφορικής των παιδιών, η οποία µε τη διακριτική της παρουσία και συµµετοχή διευκόλυνε σηµαντικά το έργο µας, συµβάλλοντας κατά πολύ στη δηµιουργία ενός άνετου και ευχάριστου κλίµατος. Έτσι το «ταξίδι» των µικρών µαθητών δεν είχε τον αυστηρό χαρακτήρα της σχολικής δραστηριότητας αλλά έναν πιο παιχνιδιάρικο, ανάλαφρο και διασκεδαστικό. Οι παράγοντες αυτοί βοήθησαν να διεξαχθεί επιτυχώς η διαδικασία της αξιολόγησης και δε δηµιουργήθηκε το παραµικρό πρόβληµα στους εκπαιδευτικούς, αλλά όπως φάνηκε και στους µαθητές και τις µαθήτριες. 9.3 Περιγραφή διαδικασίας Φάσεις 9.3.1 Α φάση Αρχικά έγινε από την οµάδα των µεταπτυχιακών φοιτητριών µια εισαγωγική, θα λέγαµε, παρουσίαση του λογισµικού στην αίθουσα προβολών του σχολείου, σε µεγάλη οθόνη, κατά τη διάρκεια της οποίας τα παιδιά ενηµερώθηκαν σχετικά µε το τι περιλαµβάνει το «Ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό». Πρέπει, ωστόσο, να τονίσουµε ότι ο τίτλος τους φάνηκε αρκετά ελκυστικός και τράβηξε αµέσως την προσοχή των παιδιών, τα οποία σύντοµα ζήτησαν να µάθουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το τι πρόκειται να συναντήσουν µέσα στο λογισµικό µας. Σηµαντικό ήταν επίσης το γεγονός ότι η ιστορική ενότητα στην οποία αυτό αναφέρεται ήταν ήδη γνωστή στους 215

µαθητές, αφού την είχαν διδαχτεί την προηγούµενη σχολική χρονιά, στα πλαίσια του µαθήµατος της Ιστορίας. Μάλιστα, όπως πληροφορηθήκαµε, τόσο από τα ίδια, όσο και από τη δασκάλα της τάξης, η συγκεκριµένη ενότητα της ιστορίας που αφορά στη Μινωική Κρήτη είναι ιδιαίτερα αγαπητή στα παιδιά και θεωρείται πολύ ενδιαφέρουσα. Στη συνέχεια τα παιδιά ενηµερώθηκαν µε λεπτοµέρειες για το περιεχόµενο του, για τον τρόπο πλοήγησής τους σε αυτό, για τις δραστηριότητες µε τις οποίες θα καλούνταν αργότερα να ασχοληθούν και για τους κύριους στόχους αυτών. Η συγκεκριµένη φάση δεν ήταν ιδιαίτερα χρονοβόρα γιατί το περιβάλλον του λογισµικού δεν ήταν ιδιαίτερα περίπλοκο. Οι πρώτες εντυπώσεις για το περιβάλλον του λογισµικού ήταν πολύ θετικές καθώς τα παιδιά έδειξαν να έλκονται από τα ευχάριστα χρώµατα τις ζωντανές εικόνες και το εύχρηστο µενού, καθώς επίσης και από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κεντρικής µας σελίδας. Εντυπωσιάστηκαν από τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες του παιχνιδιού, τους βασικούς ήρωες του λογισµικού, την Αριάδνη, τον Τόλη και τη µαµά του και έδειξαν να ταυτίζονται µε ευκολία µαζί τους. Ενθουσιάστηκαν από τους φυσικούς ήχους του, τη δυνατότητα επιλογής µουσικής και από την ελευθερία κινήσεων που προσφέρει στο χρήστη. Επίσης, το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιµοποιείται από το λογισµικό είναι προσαρµοσµένη στην ηλικία και στο γνωστικό επίπεδο των µαθητών, βοήθησε αρκετά την εξοικείωση µε αυτό. Ακόµη, οι σαφείς οδηγίες που δίνονται από τις εκφωνήσεις των δραστηριοτήτων µε τη συµβολή των ηρώων της ιστορίας µας, καθώς και η ύπαρξη ενός ιδιαίτερα εύχρηστου γλωσσάριου, διευκόλυναν πολύ τους µικρούς χρήστες. Στα παιδιά παρουσιάστηκαν µε συντοµία και απλότητα όλα τα βασικά µέρη του λογισµικού, η κεντρική υπόθεση, τα πρόσωπα που παίρνουν µέρος σ αυτή, οι δραστηριότητες µε τις οποίες επρόκειτο να ασχοληθούν και το «Γλωσσάριο» και τις «Σηµαντικές Μορφές στην Κνωσό». Η πρώτη αυτή επαφή αποτέλεσε για τους περισσότερους µαθητές και µαθήτριες µια πολύ καλή ευκαιρία «φρεσκαρίσµατος» των ιστορικών γνώσεων που είχαν αποκτήσει την προηγούµενη χρονιά. Αφού παρακολούθησαν, λοιπόν, µια καθοδηγούµενη πλοήγηση µέσα στην ιστορία µας, στο τέλος αυτής ήταν έτοιµοι να ξεκινήσουν το δικό τους «Ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό». Η πρώτη επαφή µε το λογισµικό είχε θετική επίδραση στους µαθητές και στις µαθήτριες. Στη συνέχεια ακολούθησε µια γνωριµία µε το µενού του παιχνιδιού, τα διάφορα εικονίδια και τα κουµπιά πλοήγησης. Το µενού αυτό χαρακτηρίστηκε από 216

τα παιδιά ως αρκετά κατανοητό και εύχρηστο, καθώς έµαθαν τις βασικές λειτουργίες του χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Ολοκληρώνοντας αυτή την πρώτη φάση γνωριµίας µε το λογισµικό τα παιδιά είχαν κατανοήσει τις βασικές λειτουργίες και τους στόχους του. Η διάρκεια αυτής της πρώτης φάσης γνωριµίας και εξοικείωσης των µαθητριών µε το λογισµικό διήρκεσε περίπου 1 ώρα. 9.3.2 Β φάση Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια µιας άλλης διδακτικής ώρας, µια άλλη µέρα, τα παιδιά πέρασαν στην επόµενη φάση γνωριµίας τους µε το λογισµικό. Αφού είχαν ήδη έρθει σε µια πρώτη επαφή µαζί του στην προηγούµενη συνάντησή µας, κατανοώντας τα βασικά περιεχόµενά του και τον τρόπο λειτουργίας των κουµπιών του, ήταν πλέον έτοιµα να πλοηγηθούν µόνα τους µέσα σ αυτό. Για το σκοπό αυτό οι επτά µαθητές και µαθήτριες χωρίστηκαν σε µεικτές οµάδες, η καθεµία µε το δικό της υπολογιστή. Η συγκεκριµένη φάση πραγµατοποιήθηκε στο εργαστήριο πληροφορικής µε την παρουσία της δασκάλας της πληροφορικής και των τριών µεταπτυχιακών φοιτητριών. Εδώ θα ήταν σκόπιµο να τονιστεί ότι ο ρόλος όλων των εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής ήταν αυστηρά καθοδηγητικός και συντονιστικός, ενώ καταβλήθηκαν µεγάλες προσπάθειες ώστε η παρέµβασή τους στο έργο των παιδιών να είναι περιορισµένη στο ελάχιστο δυνατό. Αρχικά τα παιδιά έκαναν µία γρήγορη πλοήγηση στο θεωρητικό µέρος του λογισµικού, κάνοντας µε τον τρόπο αυτό µια επανάληψη σε βασικές ενότητες όπως είναι οι Τέχνες, τα Γράµµατα, οι θρησκευτικές τελετές, τα αθλήµατα, τα ενδύµατα κ.τ.λ. Στη συνέχεια θέλησαν να ασχοληθούν µε τις δραστηριότητες. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το κοµµάτι αυτό του λογισµικού, το πιο πρακτικό, είχε κερδίσει την προσοχή τους από την πρώτη στιγµή και όλα ανυποµονούσαν να ασχοληθούν µε αυτό. Η πρώτη δραστηριότητα µε την οποία ασχολήθηκαν ήταν η κατασκευή ενός πάζλ, που στόχευε στην εξάσκηση της παρατηρητικότητάς τους, την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης και στην καλλιέργεια της οµαδικότητας, αφού τα µέλη της κάθε οµάδας έπρεπε να συνεργαστούν για να την ολοκληρώσουν. 217

Η επόµενη δραστηριότητα ήταν πιο σύνθετη και απαιτούσε αρκετά καλές ιστορικές γνώσεις σχετικά µε τη Μινωική Κρήτη. Ήταν ένα σταυρόλεξο το οποίο περιλάµβανε λέξεις και φράσεις σχετικές µε την καθηµερινή ζωή στα χρόνια του Μίνωα, τα σηµαντικά πρόσωπα της εποχής εκείνης και ανάλογους µύθους. Τα παιδία το έλυσαν µε µεγάλο ενθουσιασµό και σχετική άνεση, αφού είχαν ήδη βοηθηθεί αρκετά στην εύρεση των απαντήσεων από την πλοήγησή τους στο θεωρητικό µέρος του λογισµικού, καθώς και από το Γλωσσάριο και το ευρετήριο Σηµαντικών Προσώπων. Η επόµενη δραστηριότητα ήταν πιο σύνθετη, κυρίως γιατί απαιτούσε όχι µόνο ιστορικές γνώσεις αλλά και αριθµητικές, αφού στηριζόταν στις βασικές πράξεις των µαθηµατικών, την πρόσθεση, την αφαίρεση, τον πολλαπλασιασµό και τη διαίρεση. Παράλληλα, όµως, απαιτούσε και αυξηµένη παρατηρητικότητα. Κάποιες οµάδες κατάφεραν να την ολοκληρώσουν µε άνεση και σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, ενώ κάποιες άλλες χρειάστηκαν λίγη καθοδήγηση από τους εκπαιδευτικούς και λίγο περισσότερο χρόνο. Μια άλλη δραστηριότητα µε την οποία επέλεξαν να ασχοληθούν περιλάµβανε γραµµατικές ασκήσεις και συγκεκριµένα το διαχωρισµό ρηµάτων και ουσιαστικών. Και εδώ, όπως και στην δραστηριότητα µε τα µαθηµατικά, όλες οι οµάδες ολοκλήρωσαν την άσκηση, όχι όµως στο ίδιο χρονικό διάστηµα. Τέλος, τα παιδιά επέλεξαν να ασχοληθούν και µε κάποιες πιο ελεύθερες δραστηριότητες όπως για παράδειγµα αυτή µε τη ζωγραφική, στην οποία τα παιδιά κλήθηκαν να ζωγραφίσουν, αφήνοντας τη φαντασία τους ελεύθερη, την έννοια της Ελευθερίας και να ανταποκριθούν στις δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου. Θα πρέπει, τέλος, να σηµειωθεί ότι τα παιδιά επέλεξαν ελεύθερα τις δραστηριότητες µε τις οποίες ήθελαν να ασχοληθούν ωστόσο, για πρακτικούς λόγους όπως ο περιορισµένος χρόνος, η σειρά µε την οποία αυτές πραγµατοποιήθηκαν ήταν κοινή για όλες τις οµάδες και αποφασίστηκε από τους επιβλέποντες εκπαιδευτικούς. Με τη δραστηριότητα αυτή ολοκληρώθηκε και η δεύτερη φάση της ενασχόλησης των οκτώ παιδιών µε το λογισµικό, η οποία διήρκεσε περίπου 1 ώρα. Χαρακτηριστικό και των δύο φάσεων είναι το ότι τα παιδιά που έλαβαν µέρος ενέργησαν ανεξάρτητα και χωρίς την παρέµβαση των εκπαιδευτικών οι οποίοι, όπως προαναφέρθηκε, είχαν ρόλο κυρίως καθοδηγητικό. Το µόνο σηµείο στο οποίο οι εκπαιδευτικοί παρενέβησαν κατά κάποιο τρόπο στην όλη διαδικασία ήταν σε 218

κάποιες δραστηριότητες της δεύτερης φάσης. Η παρέµβαση αυτή κρίθηκε αναγκαία από τους εκπαιδευτικούς κυρίως λόγω της πίεσης χρόνου, της σωµατικής και πνευµατικής κόπωσης των παιδιών και όχι τόσο λόγω της πολυπλοκότητας του λογισµικού. 9.3.3 Γ Φάση Στην τρίτη και τελευταία φάση και αφού ολοκληρώθηκαν µε επιτυχία οι δραστηριότητες του λογισµικού από όλους σχεδόν τους χρήστες χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, τους µοιράστηκαν ατοµικά ανώνυµα ερωτηµατολόγια σχετικά µε τη διαδικασία που είχε προηγηθεί και τις δραστηριότητες µε τις οποίες είχαν ασχοληθεί, στα οποία δηλώνονταν µόνο το φύλο και η τάξη των µαθητών.(βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ) Πριν περάσουν στη συµπλήρωση αυτών προηγήθηκε µια συζήτηση µεταξύ των εκπαιδευτικών και των µαθητριών. Στόχος της συζήτησης αυτής ήταν να οδηγηθούν οι εκπαιδευτικοί σε συµπεράσµατα κυρίως σχετικά µε τις εντυπώσεις των παιδιών για το λογισµικό, όπως για το βαθµό δυσκολίας που παρουσίασε, πόσο ενδιαφέρον τους φάνηκε, αν ήθελαν να το ξαναπαίξουν και γενικότερα ποια ήταν τα αρνητικά και τα θετικά σηµεία της όλης διαδικασίας. Τα ερωτηµατολόγια ήταν κατασκευασµένα µε απλότητα και σαφήνεια και περιλάµβαναν ερωτήσεις, τόσο κλειστού τύπου στις οποίες οι µαθητές καλούνταν να δώσουν την απάντησή τους κυκλώνοντας αυτή που τους ταίριαζε περισσότερο, όσο και ανοιχτού τύπου, στις οποίες µπορούσαν να εκφράσουν τη γνώµη τους µε τρόπο πιο ελεύθερο, διατυπώνοντας την µε τρόπο συνοπτικό στο διαθέσιµο χώρο.(βλ. ΠΑΡΑΤΗΜΑ ΙΙΙ) Οφείλουµε ωστόσο, να παραδεχτούµε, ότι στην αρχή τα ερωτηµατολόγια αυτά, τα οποία δόθηκαν στους µαθητές να τα συµπληρώσουν στο σπίτι τους, χωρίς άγχος και πίεση, έγιναν δεκτά µε κάποια διστακτικότητα από φόβο µήπως ήταν κάτι κουραστικό και χρονοβόρο, µια δύσκολη γραπτή εξέταση στο τέλος της οποίας θα έπρεπε να βαθµολογηθούν για τις επιδόσεις τους. Μόλις όµως κατάλαβαν ότι ο σκοπός των ερωτηµατολογίων ήταν απλά να εκφράσουν τη γνώµη τους για τη διαδικασία που είχε προηγηθεί δέχτηκαν πρόθυµα να προχωρήσουν στη συµπλήρωσή τους. Τα ερωτηµατολόγια επεστράφησαν στο σχολείο την επόµενη µέρα, παραδόθηκαν στη δασκάλα της τάξης και στη συνέχεια στην αρµόδια οµάδα των 219

µεταπτυχιακών φοιτητριών για την τελική εκτίµηση και αξιολόγηση των αποτελεσµάτων. 9.3.4. Αναµενόµενα αποτελέσµατα Είναι γενικότερα γνωστό, πως στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η ένταξη των Νέων Τεχνολογιών στη διαδικασία της µάθησης µε τη σωστή αξιοποίησή τους από την πλευρά των εκπαιδευτικών συµβάλλει στην αναβάθµιση της ευρύτερης µαθησιακής διαδικασίας, διευκολύνει την επίτευξη των παιδαγωγικών στόχων και ικανοποιεί, ευχαριστεί τους µαθητές, οι οποίοι συµµετέχουν περισσότερο σε µια εναλλακτική και πιο ενδιαφέρουσα πρόταση διδασκαλίας. Στην προκειµένη περίπτωση, η συµβολή του λογισµικού «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» αναµένεται σε γενικές γραµµές να προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών και να επιδράσει θετικά στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν. Το «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» αποτελεί ένα λογισµικό το οποίο στηρίζεται στην διδακτική ενότητα που αφορά στη Μινωική Κρήτη, ενότητα που διδάσκεται στο µάθηµα της ιστορίας της Γ τάξης του δηµοτικού σχολείου. Η συγκεκριµένη ενότητα, µάλιστα, θεωρείται πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, τόσο από τους µικρούς, όσο και από τους µεγαλύτερους µαθητές, αφού εκτός από τα ιστορικά στοιχεία, µαθαίνουν και πλήθος µύθων που την κάνουν πιο ανάλαφρη και ενδιαφέρουσα. Ως εκ τούτου αναµένεται ότι θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών και θα παράσχει τις αφορµές για απελευθέρωση της φαντασίας τους και καλλιέργεια της κριτικής τους σκέψης. Επιπλέον, µέσα από τη διαδικασία του προβληµατισµού για την επίλυση των ασκήσεων που περιλαµβάνονται στις δραστηριότητες, θα ανταλλάξουν απόψεις για την επιλογή των κατάλληλων λύσεων, που δεν θα περιορίζονται στις ιστορικές γνώσεις, αλλά θα επεκτείνονται και σε αριθµητικές και γραµµατικές. Επιπλέον, καθώς είναι ένα λογισµικό µε ιδιαίτερη έµφαση στην αισθητική, µε προσεγµένη επιλογή χρωµάτων, πλούσιες εικόνες και ευχάριστους ήχους, είναι αρκετά εντυπωσιακό κι ενδιαφέρον. Στόχος µας στην παρούσα φάση είναι να προσπαθήσουµε µε την κατάλληλη παρέµβασή µας και σε ρόλο βοηθού, καθοδηγητή και οργανωτή να προσελκύσουµε το ενδιαφέρον των παιδιών, να δηµιουργήσουµε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε οι µαθησιακοί µας στόχοι να επιτευχθούν και µε παρέµβαση µας όταν, όπου και όπως 220

πρέπει να προσπαθήσουµε να διευκολύνουµε τα παιδιά στις δυσκολίες που είναι πιθανόν να αντιµετωπίσουν. 9.4 Αποτελέσµατα έρευνας Σύµφωνα µε το ερωτηµατολόγιο που συντάχθηκε για το σκοπό της αξιολόγησης της πολυµεσικής εφαρµογής «ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» και συµπλήρωσαν τα παιδιά, σε συνδυασµό µε τις παρατηρήσεις µας από τη δοκιµή του συγκεκριµένου λογισµικού στους µαθητές, τα αποτελέσµατα της έρευνάς µας είναι τα εξής: Οι τρεις πρώτες ερωτήσεις του ερωτηµατολογίου που αφορούν στα κριτήρια επιλογής της συγκεκριµένης ενότητας από το µάθηµα της Ιστορίας, αντικατοπτρίζουν το αρχικό ενδιαφέρον της εργασίας στη θεµατική ενότητα της µινωικής Κρήτης καθώς πριν τη σύνταξη κιόλας ης παρούσας εργασίας ο µινωικός πολιτισµός συνειδητοποιήσαµε ότι είναι ένα κοµµάτι της Ιστορίας πολύ αγαπητό στα παιδιά. Ξεκινώντας από την πρώτη ερώτηση «Σου άρεσε η συγκεκριµένη ενότητα της Ιστορίας µε την οποία ασχολήθηκες; (µινωική Κρήτη, Κνωσός, µυθολογία κ.λπ.) παρατηρήσαµε πως οι πέντε µαθητές από τους επτά απάντησαν «πολύ», ένας µαθητής «αρκετά» επιβεβαιώνοντας τον αρχικό µας στόχο, να δηµιουργήσουµε ένα λογισµικό που να επικεντρώνεται σε ένα θέµα ενδιαφέρον για τα παιδιά, που από τη πρώτη κιόλας επαφή τους µε το λογισµικό θα το αντιµετώπιζαν ευχάριστα. Το ενδιαφέρον των µαθητών άλλωστε, για το µινωικό πολιτισµό το είχαµε εντοπίσει χάρη σε µια συζήτηση που είχε λάβει χώρα πριν τη δηµιουργία του λογισµικού µε παιδιά της ίδιας ηλικίας που όπως προαναφέρθηκε αποτέλεσε και κίνητρο για την επιλογή µας να ασχοληθούµε τη θεµατική αυτή ενότητα. Να σηµειωθεί πως µια µόνο µαθήτρια στην ερώτηση αυτή απάντησε «λίγο» που από µετέπειτα συζήτηση φάνηκε η προσωπική της προτίµηση για άλλη θεµατική ενότητα του βιβλίου της Ιστορίας και συγκεκριµένα για τον Μυκηναϊκό πολιτισµό χωρίς αυτό να σηµαίνει, όπως η ίδια σηµείωσε, ότι δεν βρήκε ελκυστική την εναλλακτική αυτή παρουσίαση πληροφοριών για το µινωικό πολιτισµό. 221

Αφού επιβεβαιώσαµε αρχικά, ότι την επιλογή της ενότητας του µινωικού πολιτισµού τα παιδιά θα την έβρισκαν εδιαφέρουσα θελήσαµε στη συνέχεια να ερευνήσουµε το κατά πόσο η εφαρµογή «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» αποτέλεσε για τα παιδιά από µόνη της µια εξίσου ευχάριστη παρουσίαση πληροφοριών και γνώσεων επί του θέµατος. Στη δεύτερη ερώτηση, λοιπόν, «Το κείµενο σου φάνηκε κατανοητό και ευχάριστο;» θελήσαµε από τα παιδιά να αξιολογήσουµε το κατά πόσο το πληροφοριακό υλικό και ο τρόπος παρουσίασης του ήταν κατανοητός στην ανάγνωση και η ενασχόληση µε αυτό, ευχάριστη καθώς. Καθ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης του λογισµικού υπήρχε πάντα η έννοια της όσο το δυνατότερο απλής και παράλληλα ελκυστικής απόδοσης του κειµένου εκ µέρους µας. «Πολύ» απάντησαν και οι έξι µαθητές, λοιπόν, στην παραπάνω ερώτηση και «αρκετά» µια µαθήτρια, απαντήσεις που επιβεβαίωσαν µάλιστα και δικές µας εντυπώσεις που δηµιουργήθηκαν κατά τη Β φάση της έρευνας, της γνωριµίας των µαθητών µε το λογισµικό. Ζητήθηκε από τα παιδιά πολλές φορές να διαβάσουν µόνα τους το κείµενο, χωρίς δική µας µεσολάβηση, και να ασχοληθούν µετά µε τις δραστηριότητες. Ήταν µια διαδικασία που κύλησε αρκετά οµαλά, τα παιδία δεν αντιµετώπισαν κανένα πρόβληµα στην κατανόηση του κειµένου ενώ δεν υπήρχαν δυσκολίες ιδιαίτερα σε πληροφορίες καινούριες που δεν είχαν καν διδαχθεί κατά τα πλαίσια της διδασκαλίας τους στη τάξη. Η τρίτη ερώτηση, επίσης, αφορά στην επιλογή του θέµατος του µινωικού πολιτισµού, στις απαντήσεις της οποίας δώσαµε αρκετό βάρος. «Πιστεύεις ότι το λογισµικό «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» σε βοήθησε να µάθεις περισσότερα πράγµατα για την Κνωσό από ότι το σχολικό βιβλίο;» είναι ο τίτλος της ερώτησης, µια ερώτηση που φανερώνει έναν από τους βασικούς στόχους της εργασίας µας, της προσπάθειας µας. Δηλαδή η πολυµεσική αυτή εφαρµογή να αποτελέσει ένα εναλλακτικό µέσο διδασκαλίας της Ιστορίας, µάλιστα της συγκεκριµένης ενότητας, πιο ευχάριστο και ελκυστικό σε σχέση µε το σχολικό βιβλίο και φυσικά πιο πλήρες και ικανό να προσεγγίσει πτυχές του συγκεκριµένου µαθήµατος που το αναλυτικό πρόγραµµα και το σχολικό εγχειρίδιο αδυνατεί να αγγίξει και να αναπτύξει. Οι απαντήσεις στη συγκεκριµένη ερώτηση παρουσίασαν µια ποικιλοµορφία ως προς το βαθµό συµφωνίας των µαθητών µε την ερώτηση, κι έτσι τέσσερις µαθητές απάντησαν ότι το λογισµικό τους βοήθησε «πολύ» να µάθουν περισσότερα πράγµατα για τη ζωή στη µινωική Κρήτη και τον µινωικό πολιτισµό γενικότερα, δυο µαθητές απάντησαν «αρκετά» ενώ οι δύο µαθητές απάντησαν «λίγο». Η ποικιλία των απαντήσεων των 222

παιδιών στη συγκεκριµένη ερώτηση µας προκάλεσε αρκετά το ενδιαφέρον και σε συζήτηση που έγινε µε το πέρας της διαδικασίας της έρευνας κατανοήσαµε πως οι ελλείψεις του σχολικού εγχειριδίου ως προς την επεξεργασία και τη διαχείριση του ιστορικού υλικού είναι εµφανείς ακόµα και στα παιδιά ενώ οι ίδιοι µαθητές κατέληξαν σε γενικότερο συµπέρασµα της ανεπαρκούς και στείρας, πολλές φορές, παραδοσιακής διδασκαλίας. Να σηµειωθεί πως οι δύο µαθητές που απάντησαν «λίγο», αιτιολόγησαν την επιλογή τους αυτή λέγοντας πως ο µοναδικός λόγος που το λογισµικό δε τους βοήθησε να µάθουν περισσότερα από ό,τι το σχολικό βιβλίο είναι ότι ο µινωικός πολιτισµός είναι µια ενότητα µε την οποία έχουν ασχοληθεί στο παρελθόν αρκετά εις βάθος λόγω προσωπικού ενδιαφέροντος και προτίµησης. Μας δήλωσαν πως έχουν διαβάσει πολλά εξωσχολικά βιβλία βασισµένα στη περίοδο αυτή και ιδιαίτερα στη µυθολογία της κι έτσι οι γνώσεις που είχαν για την ενότητα αυτή ήταν επαρκείς και φυσικά πολύ περισσότερες από αυτές που τους προσφέρει το σχολικό βιβλίο. Τα υπόλοιπα παιδιά ικανοποιήθηκαν σε µεγάλο βαθµό για το επιπλέον πληροφοριακό, ιστορικό υλικό γεγονός που δεν φάνηκε µόνο από τις απαντήσεις τους αλλά και από αυθόρµητες αντιδράσεις ενθουσιασµού και περιέργειας κατά τη διάρκεια της πλοήγησης τους στο λογισµικό. Οι ερωτήσεις που ακολουθούν αφορούν στο θέµα της πλοήγησης των µαθητών µέσα στο λογισµικό και της ευχρηστίας του, κριτήρια πολύ σηµαντικά που λάβαµε υπόψη µας κατά τη δηµιουργία και ανάπτυξη της εφαρµογής µας. Στην ερώτηση «Πόσο εύκολα µπορούσες να µετακινηθείς µέσα στο λογισµικό; (από σελίδα σε σελίδα, από ενότητα σε ενότητα κ.λ.π), οι απαντήσεις των έξι µαθητών κυµάνθηκαν στη κλίµακα του «αρκετά» και «πολύ» κάτι που έγινε εµφανές σε εµάς και κατά τη διάρκεια πλοήγησης των παιδιών στο λογισµικό. Οι περισσότεροι µαθητές δεν αντιµετώπισαν κανένα πρόβληµα κατά τη µετακίνηση τους από ενότητα σε ενότητα και από σελίδα σε σελίδα. Από µόνοι τους συνειδητοποίησαν τον τρόπο σχεδιασµού και προγραµµατισµού του λογισµικού που βρίσκεται πίσω από την πλοήγηση, κατανόησαν αµέσως όλες τις δυνατότητες που είχαν να µετακινούνται είτε σειριακά ακολουθώντας τα βέλη, είτε από ενότητα σε ενότητα µέσω της κεντρικής σελίδας και επιλέγοντας κάθε φορά την ενότητα που προτιµούσαν-. Η εξοικείωση των µαθητών µε το περιβάλλον και τις απαιτήσεις για τη χρήση του λογισµικού ήταν άµεση και γρήγορη, τα παιδιά µπορούσαν εύκολα να µετακινηθούν στις ενότητες, να επιλέξουν που θα πάνε, να επιστρέψουν σε προηγούµενες ενότητες, να πάνε στην αρχική, να διορθώσουν τυχόν λανθασµένες εντολές. Η γρήγορη 223

οικειοποίηση του λογισµικού, µας έβγαλε από τη διαδικασία εκτενούς επεξήγησης των τρόπων πλοήγησης τους µέσα σε αυτό κάτι που αποδεικνύει τρανά ότι πλέον η εξοικείωση των µαθητών, ακόµα και αυτής της ηλικίας, µε τις Νέες Τεχνολογίες είναι βέβαιη και η οποία βέβαια ενισχύεται µε έντονους ρυθµούς. Να σηµειωθεί πως ένας µαθητής απάντησε στην παραπάνω ερώτηση «λίγο» που επιβεβαίωσε τους αρχικούς µας ενδοιασµούς ως προς την δυσκολία που θα αντιµετώπιζε κατά την πλοήγηση του και ο οποίος αποτελεί µια από τις ελάχιστες εξαιρέσεις των σύγχρονων µαθητών Δηµοτικού που δεν έχουν ακόµα οικειοποιηθεί τους υπολογιστές και τις Νέες Τεχνολογίες, ούτε σε επίπεδο παιχνιδιού. Παρόµοια µε την προηγούµενη ερώτηση είναι αυτή που ακολουθεί «Τα µενού και τα κουµπιά σε βοήθησαν να πας ακριβώς εκεί που ήθελες;» και που έχει να κάνει µε την σαφήνεια και την ευχρηστία των µενού και εικονιδίων του λογισµικού. Παρόµοιες µε τις προηγούµενες είναι και οι απαντήσεις εδώ. Οι µαθητές απάντησαν «αρκετά» και «πολύ» επιβεβαιώνοντας την έλλειψη εµποδίων και προβληµάτων κατά την πλοήγηση τους στο λογισµικό. Τα εικονίδια που παρέπεµπαν σε ενότητες, σε δραστηριότητες, στην κεντρική σελίδα κ.λ.π. ήταν ευκρινή µε αποτέλεσµα να καταλαβαίνουν ξεκάθαρα τη λειτουργία τους και το στόχο ύπαρξης τους. Να τονιστεί στο σηµείο αυτό πως πριν από τη προσωπική γνωριµία του κάθε µαθητή µε το λογισµικό αυτό, έγινε στα πλαίσια του µαθήµατος της πληροφορικής µια µικρή παρουσίαση της εφαρµογής «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» από τη δασκάλα τους σε όλους τους µαθητές της τάξης µε στόχο την πρώτη επαφή µε το λογισµικό για την κατανόηση του µενού και των επιλογών για µια πιο γρήγορη και πιο εύκολη πλοήγηση τους µετέπειτα σε αυτό. Οι µαθητές µόνο έβλεπαν και δεν έκαναν χρήση του λογισµικού. Παρατηρήθηκε µέσα από µια διαδικασία διερευνητικών ερωτήσεων από τη δασκάλα στους µαθητές ότι τα παιδία κατανοούσαν εκ των προτέρων τη λειτουργία όλων των εικονιδίων και των κουµπιών επιλογών χωρίς την επεξήγηση τους από τη δασκάλα, το ρόλο τους και τον προορισµό τους κατά την επιλογή του καθενός. Για παράδειγµα από την επαφή τους µε το εικονίδιο της κλεψύδρας και µόνο κατάλαβαν πως µέσα στο λογισµικό υπάρχει ενότητα όπου παρουσιάζονται οι σηµαντικότερες χρονολογίες της περιόδου ακµής του µινωικού πολιτισµού ή άλλη ενότητα το ευρετήριο όπου εκεί οι µαθητές θα µπορούν να ανατρέχουν και να βρίσκουν την ετυµολογία δυσνόητων εννοιών και άλλες πληροφορίες. Υπήρξε και η απάντηση «λίγο» που προήλθε από τον συγκεκριµένο µαθητή ο οποίος παρουσίασε γενικότερες αδυναµίες πλοήγησης και χρήσης του υπολογιστή. 224

Το αισθητικό µέρος της εφαρµογής αποτέλεσε και αυτό µε τη σειρά του σηµαντικό κριτήριο στο οποίο δώσαµε µεγάλη προσοχή κατά τη κατασκευή του λογισµικού. Όπως προαναφέρθηκε και σε προηγούµενη ενότητα για τα κριτήρια αξιολόγησης ενός εκπαιδευτικού λογισµικού, ποτέ δε θα πρέπει να παραβλέπουµε το αισθητικό και εικαστικό κοµµάτι της κάθε εφαρµογής που θα την κάνει ακόµα πιο ελκυστική και ενδιαφέρουσα. Στην ερώτηση µας «Σου άρεσαν οι εικόνες, τα χρώµατα της οθόνης και των γραµµάτων» όλες οι απαντήσεις που δόθηκαν κυµάνθηκαν στην κλίµακα του «πολύ» γεγονός που αποδεικνύει πως τα παιδιά βρήκαν ελκυστική την εφαρµογή, τους άρεσε ο συνδυασµός χρωµάτων που επιλέχθηκε µα πιο πολύ εκεί που τα παιδιά εξέφρασαν τον ενθουσιασµό τους ήταν στην ποικιλία των εικόνων. Από την αρχή της πλοήγησης στο λογισµικό οι µαθητές ήρθαν σε επαφή µε πάρα πολλές εικόνες σχετικές κάθε φορά µε την ενότητα την οποία µελετούσαν γεγονός που όχι µόνο απέκλειε τη δηµιουργία αισθηµάτων αδιαφορίας και άνοιας κατά τη διάρκεια της πλοήγησης αλλά ενίσχυε το ενδιαφέρον και το ζήλο να διαβάσουν το κείµενο και τις πληροφορίες που δίδονταν. Το πλήθος των εικόνων - συνδυασµένο, επίσης, µε ήχο και κίνηση χάρη στη χρήση του macromedia flash που συνόδευε το ιστορικό υλικό - προκάλεσε ευχάριστη διάθεση στα παιδιά, ιδιαίτερα δε, όταν ασχολήθηκαν µε την ενότητα της αρχιτεκτονικής του παλατιού και τις τοιχογραφίες όπου εκεί οι εικόνες, τα χρώµατα, οι διάλογοι, η κίνηση κέρδισαν πραγµατικά τις εντυπώσεις. Η ερώτηση που ακολουθεί αφορά στις δραστηριότητες του λογισµικού και έχει τίτλο «Ήταν εύκολο να καταλάβεις τι σου ζητούσε να κάνεις η κάθε δραστηριότητα;». Με την ερώτηση αυτή θελήσαµε να αξιολογήσουµε το βαθµό κατανόησης των απαιτήσεων κάθε δραστηριότητας από τα παιδιά. Αν δηλαδή, έκριναν οι µαθητές τις δραστηριότητες δύσκολες τόσο στο να τις καταλάβουν όσο και στο να τις διεκπεραιώσουν. Όλοι οι µαθητές απάντησαν «πολύ» στη παραπάνω ερώτηση, κάτι που και εµείς παρατηρήσαµε κατά τη διάρκεια ενασχόλησης των παιδιών µε τις δραστηριότητες. Δεν υπήρχε καµία αµφιβολία πως οι µαθητές δε θα αντιµετώπιζαν πρόβληµα µε τις κλειστού τύπου δραστηριότητες όπως το σταυρόλεξο, τις δραστηριότητες «drag and drop», το παζλ κ.λ.π. αλλά µας παρατηρήσαµε πως οι µαθητές ανταπεξέλθηκαν µε ευκολία και ενδιαφέρον σε δραστηριότητες που απαιτούσαν περισσότερη κριτική σκέψη, δηµιουργικότητα, φαντασία και κυρίως προηγούµενη γνώση πάνω σε συγκεκριµένες ενότητες λογισµικού. Ιδιαίτερα, δραστηριότητες όπου οι µαθητές καλούνταν να σκεφτούν, να 225

επαναφέρουν στη µνήµη τους ό,τι είχαν προηγουµένως διδαχθεί, να στηριχθούν σε αυτά και µετά να απαντήσουν, να κρίνουν, να συγκρίνουν, και να αντιµετωπίσουν προβληµατικές καταστάσεις αποτέλεσαν πρόκληση για αυτά και έδωσαν το καλύτερο τους εαυτό δίνοντας απαντήσεις γεµάτες κρίση, φαντασία και ωριµότητα. Συνεχίζουµε στην επόµενη ερώτηση «Οι ήρωες, ο Τόλης και η Αριάδνη, σε βοήθησαν να µεταφερθείς σε εκείνη την εποχή;» η οποία αναφέρεται στη δηµιουργία της µικρής µας ιστορίας µε ήρωες τον Τόλη και την Αριάδνη που παρέα µε τους µαθητές, ξεδιπλώνουν σιγά σιγά όλες τις πτυχές του µινωικού πολιτισµού. Οι πέντε από τους επτά µαθητές βρήκαν ότι οι δύο πρωταγωνιστές και το σενάριο που εµπνευστήκαµε, εκείνο της ξενάγησης του µικρού Τόλη από τη νέα του φίλη Αριάδνη στο µινωικό παλάτι, τους βοήθησαν «αρκετά» και «πολύ» στο να «ταξιδέψουν» και να γνωρίσουν καλύτερα τον µινωικό πολιτισµό. Σκοπός της ερώτησης αυτής, ήταν να ελέγξουµε κατά πόσο επιτεύχθηκε ο στόχος µας, να µετατρέψουµε το παιδί, µέσα από το λογισµικό αυτό, από απλό µαθητή που διδάσκεται σε ενεργό συνοδοιπόρο στο «ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» µέσα από το οποίο συλλέγει γνώσεις, εµπειρίες, ζώντας, βλέποντας, ακούγοντας καταστάσεις, επιλύνοντας προβλήµατα και αναλαµβάνοντας ρόλους. Αυτός είναι κιόλας ο ρόλος της ανακαλυπτικής µάθησης, στη θεωρία της οποίας βασίστηκε και η παρούσα εργασία. Δεν έλειψαν βέβαια και δύο µαθητές οι οποίοι στην ερώτηση αυτή απάντησαν «λίγο». Οι συγκεκριµένοι µαθητές σε µετέπειτα συζήτηση που έλαβε χώρα στην τάξη, αιτιολόγησαν την απάντησή τους αυτή, λέγοντας πως θα προτιµούσαν σχεδιαστικά, τουλάχιστον, οι ήρωες της ιστορίας να ήταν λίγο διαφορετικοί ώστε να είναι ικανοί να τους µεταφέρουν ολοκληρωτικά σε εκείνη την εποχή χωρίς αυτό να σηµαίνει, όπως τα ίδια πρόσθεσαν, ότι ο Τόλης και η Αριάδνη δεν στάθηκαν καλή παρέα στο ταξίδι αυτό. Οι ερωτήσεις 9 και 10 επικεντρώνουν την προσοχή µας στη χρήση του υπολογιστή κατά τη διδασκαλία του µαθήµατος της Ιστορίας. Με την ερώτηση «Σου άρεσε που διδάχθηκες σήµερα την ενότητα για την Κνωσό µε τη βοήθεια του υπολογιστή;» θελήσαµε να ερευνήσουµε κατά πόσο οι µαθητές αντιµετώπισαν ευνοϊκά την ευκαιρία που τους δόθηκε να διδαχθούν την ενότητα του µινωικού πολιτισµού µέσω του υπολογιστή. Θετικές ήταν οι απαντήσεις των µαθητών καθώς τέσσερις από τους επτά απάντησαν τους άρεσε «πολύ» ο τρόπος αυτός µε τον οποίον διδάχθηκαν την συγκεκριµένη αυτή ενότητα ενώ οι υπόλοιποι τρεις απάντησαν «αρκετά». Από όλες τις απαντήσεις, φάνηκε, λοιπόν αλλά και από την µετέπειτα 226

επικοινωνία µε τα παιδιά ότι ενθουσιάστηκαν µε τη διαφορετικότητα της διδασκαλίας της ενότητας του µινωικού πολιτισµού. Όπως ακριβώς µας είπαν τα περισσότερα από τα παιδία η ιστορία της µινωικής Κρήτης και ιδιαίτερα η µυθολογία της είναι µια ενότητα που πολύ ευχάριστα τα παιδιά καλούνται να την διδαχθούν και να την κατανοήσουν αλλά η εφαρµογή µας «Ένα ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» έκανε ακόµα πιο ευχάριστη, ενδιαφέρουσα και διαφορετική την ενασχόληση τους µε το θέµα αυτό. Σε ερώτηση µάλιστα, αν θα ήθελαν να επαναληφθεί κάτι παρόµοιο στην τάξη τους και για άλλες ενότητες της Ιστορίας απάντησαν θετικά όπως δεν αρνήθηκαν να γινόταν και κάτι αντίστοιχο και για άλλα µαθήµατα του προγράµµατος τους. Έτσι, συνέχεια της προηγούµενης είναι η επόµενη ερώτηση «Θα ήθελες το µάθηµα της Ιστορίας να γίνεται µε τη βοήθεια του υπολογιστή και όχι µόνο από το βιβλίο;» όπου και σε αυτή την ερώτηση πέντε µαθητές απάντησαν «πολύ» και οι υπόλοιποι δύο απάντησαν «αρκετά» γεγονός που δείχνει πως οι µαθητές είναι δεκτικοί στην ένταξη των Νέων Τεχνολογιών στη τάξη, στο βαθµό βέβαια, που δοκιµάστηκε µέσω της δικής µας εκπαιδευτικής παρέµβασης όπου ο υπολογιστής δεν αντικαθιστά τον εκπαιδευτικό αλλά αποτελεί µέσο κι έναν εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας µακριά από παραδοσιακή τάξη δασκάλου και µαθητή. Φάνηκε καθαρά πως από άποψη µαθησιακής αλληλεπίδρασης ο ρόλος του υπολογιστή είναι ρόλος άψογου συνεργάτη και υποστηρικτή των γνωστικών δραστηριοτήτων όπου προσφέρει στο µαθητή εργαλεία, διαδικασίες και τόπους για τη γνωστική δραστηριοποίησή του αλλά πάντα ως βοήθεια του δασκάλου και ως διαµεσολαβητής στο µετασχηµατισµό των εµπειριών σε γνώση. Επίσης, στο ρόλο του ως χώρου παιχνιδιού, ο υπολογιστής συντέλεσε στη διαµόρφωση θετικής σχέσης των παιδιών τόσο µε τη διαδικασία µάθησης όσο και µε το συγκεκριµένο αντικείµενό, αυτό της Ιστορίας. Αυτό παρατηρήθηκε πολύ έντονα στην περίπτωση του µαθητή που αφενός παρουσίασε κάποιες δυσχέρειες στην πλοήγηση και γενικότερα στη χρήση του υπολογιστή αφετέρου έδειξε ζήλο κατά τη διάρκεια της ενασχόλησης του µε το λογισµικό και ενδιαφέρον να οικειοποιηθεί τον υπολογιστή µέσα στα πλαίσια του µαθήµατος στην τάξη. Οι Νέες Τεχνολογίες και υπολογιστές, θα τολµούσαµε να πούµε πως δε τροµάζουν τα παιδιά, αναµφισβήτητα, όταν αυτοί αποτελούν την εξωσχολική τους δραστηριότητα και το παιχνίδι τους, αλλά και µέσα στα πλαίσια της τάξης δεν αποτέλεσαν διόλου ανασταλτικό παράγοντα διδασκαλίας στο µάθηµα 227

της Ιστορίας, ένα µάθηµα βασισµένο αρκετά στη θεωρία, την ανάγνωση και το κείµενο. Τελειώνουµε το ερωτηµατολόγιο µε δυο ερωτήσεις ανοικτού τύπου, µε τις οποίες ζητήσαµε από τα παιδιά να αναπτύξουν τις απόψεις τους σε δυο ερωτήµατα γενικά για το λογισµικό µας. Το πρώτο ερώτηµα είχε τίτλο «Τι σου άρεσε περισσότερο από το ταξίδι στην Κνωσό;» Δυστυχώς και από τις δύο ερωτήσεις δεν καταφέραµε να έχουµε εκτενείς και αρκετά σαφείς απαντήσεις αφού και στις δύο τα παιδιά δεν απάντησαν µε ιδιαίτερη σαφήνεια, όπως στη συγκεκριµένη ερώτηση που τρεις από τους επτά µαθητές απάντησαν «όλα µου άρεσαν πολύ». Ωστόσο οι υπόλοιπες τέσσερις θα µπορούσαµε να πούµε πως επικεντρώθηκαν σε δύο κατηγορίες απαντήσεων. Η µια αφορά στην ιστορία που επινοήθηκε και η οποία αποτέλεσε αφόρµηση του λογισµικού µας. Φάνηκε, δηλαδή, πως οι µαθητές βρήκαν ενδιαφέρουσα την ιδέα να επινοηθεί µια ιστορία µε ήρωες ένα παιδάκι της ηλικίας τους και την Αριάδνη που µαζί θα πραγµατοποιούσαν το «ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» µέσα από απαντήσεις όπως «οι εικόνες και στην αρχή η ιστορία µε τον Τόλη και τη µαµά του», «µου άρεσε ο Τόλης και ο φίλος του ο Πέτρος», «µου άρεσε πιο πολύ όταν η Αριάδνη ξύπνησε τον Τόλη». Και οι τρεις απαντήσεις, δείχνουν ότι τα παιδιά συγκράτησαν την ιδέα της ιστορίας που δηµιουργήσαµε, και που µέσω αυτής ξεκίνησαν το ταξίδι στην εποχή εκείνη έχοντας ξεχάσει ότι βρίσκονται στη τάξη και διδάσκονται τη ενότητα του Μινωικού πολιτισµού. Γνώρισαν τον Τόλη, την Αριάδνη, έγιναν φίλοι, πήγαν µαζί στο παλάτι, γνώρισαν τους Μινωίτες, τις ασχολίες τους, την καθηµερινή τους ζωή, τη τέχνη, τη γραφή τους, έµαθαν για τη θρησκεία τους, παρακολουθήσαν το επιβλητικό θέαµα των Ταυροκαθαψίων, διάβασαν µύθους αλλά επισκέφθηκαν και µαζί µε τη µαµά του Τόλη τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού σήµερα. Δε θα πρέπει να αγνοήσουµε, επίσης, και που το έγραψαν οι µαθητές στις απαντήσεις τους, το γεγονός ότι τους άρεσαν πάρα πολύ οι εικόνες µε τις οποίες εµπλουτίστηκε το λογισµικό και το έκανε πολύ ελκυστικό. Αυτό φάνηκε και αναφέρθηκε σε προηγούµενη ερώτηση αλλά παρατηρήσαµε µια επιµονή για τις εικόνες ιδιαίτερα για όλο το φωτογραφικό υλικό που αφορούσε το παλάτι της Κνωσού την εποχή εκείνη, τους χώρους και τα διαµερίσµατά του, και βεβαίως τις τοιχογραφίες που το στόλιζαν επιβλητικά. Τελειώνοντας τη διαδικασία των ερωτηµατολογίων, οι µαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν στη τελευταία ανοικτού τύπου ερώτηση «Τι θα ήθελες να ήταν διαφορετικό». Και σε αυτή την περίπτωση, από τις απαντήσεις που έδωσαν τα παιδιά 228

όπου τα περισσότερα απάντησαν ότι «τίποτα» δε θα ήθελαν να αλλαχτεί από το λογισµικό, καταλήξαµε στο συµπέρασµα ότι οι µαθητές από την πρώτη τους εµπειρία διδασκαλίας του µαθήµατος της Ιστορίας στη τάξη µε υπολογιστές και µε τη χρήση της πολυµεσικής αυτής εφαρµογής, ικανοποιήθηκαν τόσο από το αισθητικό κοµµάτι του λογισµικού, τη δοµή, τα χρώµατα, τις εικόνες, το σχεδιασµό του όσο και από το περιεχόµενο και το µέγεθος των πληροφοριών πάνω στο αντικείµενο που πραγµατευόταν. Τα παιδιά και µετά το πέρας της διαδικασίας της αξιολόγησης του λογισµικού, εξέφρασαν τον ενθουσιασµό τους για το «ονειρικό ταξίδι στην Κνωσό» που είχαν, το χαρακτήρισαν ως «κάτι διαφορετικό» που λόγω της έλλειψης εµπειρίας µε ανάλογη εφαρµογή δεν φάνηκαν να βρίσκουν ιδιαίτερα µειονεκτήµατα. Ένας µαθητής από το δείγµα των επτά µαθητών, να σηµειωθεί, πως απάντησε στην συγκεκριµένη ερώτηση πως θα ήθελε µόνο «οι πρωταγωνιστές να µην ήταν έτσι. Να ήταν διαφορετικά σχεδιασµένοι». Είναι ο µαθητής που σε προηγούµενη ερώτηση αν «Οι ήρωες, ο Τόλης και η Αριάδνη, σε βοήθησαν να µεταφερθείς σε εκείνη την εποχή;» απάντησε «λίγο» ενισχύοντας έτσι την άποψη του για τη προτίµηση του για έναν διαφορετικό σχεδιασµό των µικρών µας ηρώων. 229