ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Φυσιολογία της Άσκησης Κόπωση & αίτια της Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης 2019
Αίτια κόπωσης Οι θεωρίες για τα αίτια της κόπωσης εστιάζουν σε: Ενεργειακά συστήματα (ATP-PCr, αναερόβια γλυκόλυση και οξείδωση) Συσσώρευση μεταβολικών υποπροϊόντων (γαλακτικό οξύ, Η + ) Νευρικό σύστημα Διαταραχή του συσταλτικού μηχανισμού της μυϊκής ίνας
Ενεργειακά συστήματα & κόπωση Μείωση PCr Μελέτες βιοψιών σε ανθρώπινους μυς: κατά τη διάρκεια επαναλαμβανόμενων συστολών η κόπωση συμπίπτει με τη μείωση της PCr Το Pi που αυξάνεται κατά τη διάρκεια έντονης βραχύβιας άσκησης από τη διάσπαση της PCr μπορεί να αποτελεί πιθανή αιτία κόπωσης
Ενεργειακά συστήματα & κόπωση Μείωση γλυκογόνου Το γλυκογόνο των μυών δε μπορεί από μόνο του να παρέχει αρκετούς υδατάνθρακες όταν η άσκηση διαρκεί αρκετές ώρες Διασπάται το ηπατικό γλυκογόνο εξασφαλίζοντας έναν σταθερό ανεφοδιασμό γλυκόζης Τα αποθέματα του ηπατικού γλυκογόνου είναι περιορισμένα με αποτέλεσμα οι μύες να μη μπορούν να λάβουν επαρκή ποσότητα γλυκόζης οδηγώντας σε πρόωρη εξάντληση
Ενεργειακά συστήματα & κόπωση Μείωση γλυκογόνου Η μείωση του γλυκογόνου και της γλυκόζης (υπογλυκαιμία) περιορίζουν την απόδοση σε δραστηριότητες που διαρκούν 30 min και περισσότερο Το γλυκογόνο των μυών χρησιμοποιείται γρηγορότερα κατά τη διάρκεια των πρώτων λεπτών της άσκησης
Ενεργειακά συστήματα & κόπωση Μείωση γλυκογόνου
Μεταβολικά υποπροϊόντα & κόπωση Το γαλακτικό οξύ αποτελεί υποπροϊόν της αναερόβιας γλυκόλυσης Συσσωρεύεται μέσα στη μυϊκή ίνα μόνο κατά τη διάρκεια σχετικά βραχείας έντονης μυϊκής προσπάθειας Σε δρομείς μαραθωνίου έχουν βρεθεί επίπεδα γαλακτικού οξέος κοντά σε εκείνα ηρεμίας Επομένως φαίνεται πως το γαλακτικό οξύ δεν ευθύνεται για την κόπωση και την εξάντληση σε όλες τις μορφές άσκησης
Μεταβολικά υποπροϊόντα & κόπωση Αν και η παρουσία γαλακτικού οξέος από μόνη της δε φαίνεται να ευθύνεται για το αίσθημα κόπωσης, η συσσώρευσή του και μη αποβολή του οδηγεί σε διάσπαση και μετατροπή σε γαλακτικό άλας, προκαλώντας συσσώρευση Η + Αυξάνεται η οξύτητα στο εσωτερικό των μυών οδηγώντας σε οξέωση
Μεταβολικά υποπροϊόντα & κόπωση Αν και τα κύτταρα διαθέτουν μηχανισμούς εξουδετέρωσης, υπάρχουν επιπτώσεις στην παραγωγή ενέργειας και τη μυϊκή συστολή ph<6,9 επιβραδύνει την ταχύτητα της γλυκόλυσης και παραγωγής ATP ph<6,4 σταματά τη διάσπαση του γλυκογόνου προκαλώντας μείωση ATP και εξάντληση Τα Η + μπορεί να μετατοπίσουν το ασβέστιο στο εσωτερικό των μυϊκών ινών διαταράσσοντας τη συσταλτική λειτουργία του μυός
Νευρομυϊκός κάματος-νευροδιαβίβαση Η κόπωση μπορεί να εμφανιστεί στη νευρομυϊκή σύναψη, αποτρέποντας τη μετάδοση της νευρικής ώσης στη μεμβράνη των μυϊκών ινών Η διαταραχή αυτή μπορεί να οφείλεται σε: Μείωση της απελευθέρωσης ή σύνθεσης Ach Υπερδραστική χολινεστεράση (ένζυμο που διασπά την Ach) Αναστολή δράσης της χολινεστεράσης, με αποτέλεσμα συσσώρευση υπερβολικής Ach και παράλυση της μυϊκής ίνας
Νευρομυϊκός κάματος-κνσ Φαίνεται ότι τα όρια της απόδοσης στην εξαντλητική άσκηση μπορούν σε έναν βαθμό να είναι ψυχολογικά Η υποκειμενική αντίληψη της κόπωσης προηγείται συνήθως της φυσιολογικής κόπωσης Σε μελέτες έχει φανεί ότι η λεκτική ενθάρρυνση και οι φωνές μπορούν να αυξήσουν τη δύναμη συστολής των μυών ενθαρρύνοντας τους αθλητές να συνεχίσουν Ωστόσο οι ακριβείς μηχανισμοί δεν είναι πλήρως κατανοητοί