3ο ιεθνές Συνέδριο Εµπειρογνωµόνων για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών

Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού Γενική ιεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς ιεύθυνση Τεκµηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO 3ο ιεθνές Συνέδριο Εµπειρογνωµόνων για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών Αθήνα Αρχαία Ολυµπία 23-26 Οκτωβρίου 2013 Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Με τη χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύµατος Ι. Σ. Λάτση Με την οικονοµική υποστήριξη του Ελβετικού Οµοσπονδιακού Γραφείου Πολιτισµού Με την υποστήριξη της ιεθνούς Ολυµπιακής Ακαδηµίας, της Περιφέρειας υτικής Ελλάδας, του Επιµελητηρίου Ηλείας και της Samsung Greece

Hellenic Ministry of Culture and Sports General Directorate of Antiquities and Cultural Heritage Directorate for the Documentation and the Protection of Cultural Goods Under the auspices of the Hellenic National Commission for UNESCO 3rd International Conference of Experts on the Return of Cultural Property Athens Ancient Olympia October 23-26, 2013 P R O G R A M M E With the sponsorship of J. S. Latsis Public Benefit Foundation With the financial assistance of the Swiss Federal Office of Culture With the support of the International Olympic Academy, the Region of Western Greece, the Chamber of Helia and Samsung Greece

Τετάρτη 23 Οκτωβρίου / Wednesday, October 23 rd Τελετή έναρξης του Συνεδρίου στο Μουσείο Ακρόπολης Opening Ceremony at the Acropolis Museum 18:00 Επίσηµοι χαιρετισµοί / Official Welcome Η αποκατάσταση των πολιτιστικών αγαθών και το αίτηµα της επιστροφής των Μαρµάρων του Παρθενώνα Restitution of Cultural Property and the Parthenon Marbles Συντονιστής / Moderator Άρτεµις Παπαθανασίου / Artemis Papathanassiou Νοµική Σύµβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών, πρώην Πρόεδρος του ICPRCP / Legal Advisor of the Hellenic Ministry of Foreign Affairs, Former Chairperson of the ICPRCP 19:10 Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη / Maria Andreadaki-Vlazaki Προϊσταµένη της Γενικής ιεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Director General of Antiquities & Cultural Heritage, Hellenic Ministry of Culture and Sports Οικοδοµώντας ένα διεθνές δίκτυο για τον επαναπατρισµό πολιτιστικών αγαθών και την καταπολέµηση της παράνοµης διακίνησης της πολιτιστικής κληρονοµιάς / Establishing an International Network for the Restitution of Cultural Goods and for the Fight against Illicit Trafficking of Cultural Property 19:30 Mauricio Escanero Επικεφαλής της Ειδικής Επιτροπής για την παρακολούθηση της Σύµβασης του 1970, Αντιπροσωπεία του Μεξικό στην UNESCO / Chairperson of the Subsidiary Committee of the 1970 UNESCO Convention, Mexican Delegation to UNESCO Παρέµβαση µέσω µαγνητοσκοπηµένου µηνύµατος / Intervention via videomessage 19:40 Eddie O Hara Πρόεδρος της Βρετανικής Επιτροπής για την Επιστροφή των Μαρµάρων του Παρθενώνα / President of the British Committee for the Restitution of the Parthenon Marbles Demanding the Restitution of the Parthenon Marbles and Public Awareness 20:00 Έλενα Κόρκα Ειρήνη Σταµατούδη / Helena Korka Irini Stamatoudi Eκ µέρους της Ειδικής Συµβουλευτικής Επιτροπής για την Επιστροφή των Μαρµάρων του Παρθενώνα / On behalf of the Hellenic Advisory Committee for the Restitution of the Parthenon Marbles The Return of the Parthenon Marbles: Historical, Legal and Political Aspects 5

Πέµπτη 24 Οκτωβρίου / Thursday, October 24 th Συνεδριακό Κέντρο ΣΠΑΠ Αρχαία Ολυµπία SPAP Conference Centre Ancient Olympia 15:00 Εγγραφή συνέδρων / Registration of the participants 15:30 Επίσηµοι χαιρετισµοί / Official Welcome Πρώτη συνεδρία / First session Κεντρικές εισηγήσεις / Keynote speeches Συντονιστής / Moderator Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη / Maria Andreadaki-Vlazaki Προϊσταµένη της Γενικής ιεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Director General of Antiquities & Cultural Heritage, Hellenic Ministry of Culture and Sports 16:00 Suzanne Choulia-Kapeloni / Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη Προϊσταµένη της ιεύθυνσης Τεκµηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Head of the Directorate for the Documentation and the Protection of Cultural Goods, Hellenic Ministry of Culture and Sports Επαναπατρίζοντας αρχαιότητες: Γιατί; / Repatriations: Why? 16:30 Katharina Cramer-Hadjidimos Ανώτατη Υπάλληλος του Τµήµατος Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, Γερµανικό Υπουργείο Εξωτερικών / Senior Government Advisor, Section of Cultural Property Protection, German Foreign Office New Perspectives for the Implementation of UNESCO Convention 1970 Recent Cases of Return of Cultural Goods by Germany 17:00 Neil Brodie Ερευνητής στο «Scottish Centre for Crime and Justice Research» του Πανεπιστηµίου της Γλασκόβης / Senior Research Fellow in the Scottish Centre for Crime and Justice Research at the University of Glasgow Antiquities Trafficking: The Role of Auction Houses 6

Πέµπτη 24 Οκτωβρίου / Thursday, October 24 th 17:30 Louis Godart Καθηγητής του Πανεπιστηµίου Federico II της Νάπολης, Σύµβουλος του Προέδρου της Ιταλικής ηµοκρατίας για θέµατα διατήρησης της Ιταλικής Πολιτιστικής Κληρονοµιάς / Professor of the University of Naples Federico II, Advisor for the Conservation of Italian Cultural Heritage of the Italian President The Request for the Restitution of Antiquities to the Countries of their Origin: The Experience of Italy 18:00 Συζήτηση / Discussion 7

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου / Friday, October 25 th εύτερη συνεδρία / Second session Προστασία και αποκατάσταση των πολιτιστικών αγαθών: ιεθνής και εθνική νοµοθεσία Protection and Restitution of Cultural Property: International and National Legal Aspects Συντονιστής / Moderator Ho-Young Song Καθηγητής της Νοµικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Hanyang, Νότια Κορέα / Professor at School of Law, Hanyang University, Republic of Korea 09:00 Αικατερίνη ελλαπόρτα / Aikaterini Dellaporta Προϊσταµένη της 2ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Head of the 2 nd Ephorate for Byzantine Antiquities, Hellenic Ministry of Culture and Sports Η διεθνής και εθνική νοµοθεσία για την προστασία των εναλίων αρχαιοτήτων / The International and National Legislation for the Protection of Underwater Antiquities 09:20 Άρτεµις Παπαθανασίου / Artemis Papathanassiou Νοµική Σύµβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών, πρώην Πρόεδρος του ICPRCP / Legal Advisor of the Hellenic Ministry of Foreign Affairs, Former Chairperson of the ICPRCP Εποπτεία της εφαρµογής της Σύµβασης της UNESCO του 1970: Πρόσφατες διεθνείς και οιονεί θεσµικές νοµικές εξελίξεις / Monitoring the Implementation of the 1970 UNESCO Convention: Recent International and Quasi Institutional Legal Developments 09:40 Edouard Planche Εµπειρογνώµων, Τµήµα Συµβάσεων για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, UNESCO / Programme Specialist, Cultural Heritage Protection Treaties Section, UNESCO International Cooperation and Dispute Resolution: the UNESCO Mediation and Conciliation Procedure for Promoting the Return and Restitution of Cultural Property 10:00 Marina Schneider Ανώτατη Υπάλληλος UNIDROIT / UNIDROIT Senior Officer The UNIDROIT Convention and the Protection of Cultural Property 8

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου / Friday, October 25 th 10:20 Manlio Frigo Καθηγητής ιεθνούς και Ευρωπαϊκού ικαίου στο Πανεπιστήµιο του Μιλάνου, Ιταλία / Professor of International and European Union Law at the Milan State University, Italy Repatriating Antiquities: Negotiating the Restitution of Cultural Goods: State Entities and Individuals 10:40 ι ά λ ε ι µ µ α / C o f f e e B r e a k Τρίτη συνεδρία / Third session Επαναπατρίζοντας αρχαιότητες: Εθνικές εµπειρίες Repatriating Antiquities: The National Experience Συντονιστής / Moderator Suzanne Choulia-Kapeloni / Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη Προϊσταµένη της ιεύθυνσης Τεκµηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Head of the Directorate for the Documentation and the Protection of Cultural Goods, Hellenic Ministry of Culture and Sports 11:00 έσποινα Πηλείδου / Despina Pilides Αναπληρώτρια ιευθύντρια του Τµήµατος Αρχαιοτήτων Κύπρου / Deputy Director of the Cyprus Antiquities Department Repatriating Antiquities: The Cyprus Experience 11:20 Kyeok Jeong ιευθύντρια του Τµήµατος Ερευνών, ιεθνές Ίδρυµα για την Πολιτιστική Κληρονοµιά της Κορέας / Research Division Director, Overseas Korean Cultural Heritage Foundation Repatriating Antiquities: The Korean Experience 11:40 Zülküf Yilmaz Αναπληρωτής Γενικός ιευθυντής του Υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού, Τουρκία / Deputy Director General of the Ministry of Culture and Tourism, Turkey Repatriating Antiquities: The Experience of Turkey 9

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου / Friday, October 25 th 12:00 Folarin Shyllon Καθηγητής του Νοµικού Τµήµατος, Πανεπιστήµιο Ibadan, Νιγηρία / Professor at Faculty of Law, University of Ibadan, Nigeria Repatriating Antiquities: The Experience of the Sub-Sakharan African States 12:20 Blanca Alva Guerrero Προϊσταµένη της ιεύθυνσης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Υπουργείο Πολιτισµού, Περού / Director of Protection of Cultural Heritage, Peruvian Ministry of Culture Repatriating Antiquities: The Peru Experience 12:40 Zhu Ye Προϊσταµένη της ιεύθυνσης ιεθνών Οργανισµών, Κρατική Υπηρεσία Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Κίνα / Director of International Organizations Section, State Administration of Cultural Heritage, China Protecting the Cultural Heritage: The Experience of China 13:00 Συζήτηση / Discussion 13:30 Ελαφρύ γεύµα στον κήπο του Συνεδριακού Κέντρου ΣΠΑΠ / Lunch break at the SPAP Conference Centre garden 14:15 Γεωργία Χατζή / Georgia Chatzi Προϊσταµένη της Ζ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Head of the 7 th Ephorate of Prehistoric and Classical Antiquities, Hellenic Ministry of Culture and Sports Ξενάγηση στο Μουσείο της Ιστορίας των Ολυµπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας Η αποκατάσταση των κλαπέντων αρχαίων / Conducted tour to the Museum of the History of Olympic Games in Antiquity The recovery of the stolen antiquities 10

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου / Friday, October 25 th Τέταρτη συνεδρία / Fourth session Η προστασία της πολιτιστικής κληρονοµιάς σε περιόδους κρίσης Periods of Crisis and the Protection of Cultural Heritage Συντονιστής / Moderator Keun-Gwan Lee Καθηγητής Νοµικής, Εθνικό Πανεπιστήµιο της Σεούλ, Νότια Κορέα / Professor at School of Law, Seoul National University, Republic of Korea 14:50 Saad Eskander Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας του Ιράκ στη ιακυβερνητική Επιτροπή για την Προαγωγή της Επιστροφής Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους / Head of the Iraqi Delegation to the International Committee for the Return of Cultural Property to their Countries of Origin Cultural Heritage in Danger: The Iraqi Experience 15:10 Ali Ahmed Ali Farhan Γενικός ιευθυντής, Τµήµα για τον Επαναπατρισµό Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Αρχαιοτήτων, Αίγυπτος / General Director of the Department for Repatriation of Antiquities, Ministry of State for Antiquities, Egypt Cultural Heritage in Danger: Protecting the Museums of Egypt 15:30 Omar Sultan τ. Aναπληρωτής Υπουργός Πληροφοριών και Πολιτισµού, Αφγανιστάν / Former Deputy Minister of Information & Culture, Islamic Republic of Afghanistan Cultural Heritage in Danger: The Afghanistan Experience 15:50 Andy Miller Σύµβουλος Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Αφγανιστάν / Cultural Heritage Consultant, Afghanistan Kashi, Qeran and Mumyai A Review of Contemporary Illicit Trafficking in Afghanistan, the Nature of Sources, Regional Markets and the Future for Effectual Prevention and Expedient Restitution 16:10 Συζήτηση / Discussion 16:30 ι ά λ ε ι µ µ α / C o f f e e B r e a k 11

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου / Friday, October 25 th Πέµπτη συνεδρία / Fifth session Επαναπατρισµός αρχαιοτήτων: Ένα διαρκές νοµικό ζήτηµα Restituting of Antiquities: A long term legal issue Συντονιστής / Moderator Zhu Ye Προϊσταµένη της ιεύθυνσης ιεθνών Οργανισµών, Κρατική Υπηρεσία Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Κίνα / Director of International Organizations Section, State Administration of Cultural Heritage, China 17:00 Ira Kaliampetsou Νοµικός, Ελληνική Εταιρία ικαίου Αρχαιοτήτων / Lawyer, Hellenic Society for Law and Archaeology The Restitution of Antiquities: Four Main Stumbling Blocks and how the Greek Law Deals with them 17:20 Benno Widmer Προϊστάµενος του Τµήµατος ιεθνούς ιακίνησης Πολιτιστικών Αγαθών και Αναπληρωτής Προϊστάµενος του Τµήµατος Μουσείων και Συλλογών, Ελβετικό Οµοσπονδιακό Γραφείο Πολιτισµού / Head International Cultural Property Transfer and Dep. Head Museums and Collections, Swiss Federal Office of Culture The Fight against Illicit Trafficking of Cultural Property in Switzerland: The Memorandum of Understanding between the Federal Office of Culture and Ebay 17:40 Keun-Gwan Lee Καθηγητής Νοµικής, Εθνικό Πανεπιστήµιο της Σεούλ, Νότια Κορέα / Professor at School of Law, Seoul National University, Republic of Korea The Role of the Intergovernmental Committee for Promoting the Return of Cultural Property to its Countries of Origin or its Restitution in Case of Illicit Appropriation: Challenges and Opportunities 18:00 Συζήτηση / Discussion 12

Σάββατο 26 Οκτωβρίου / Saturday, October 26 th Έκτη συνεδρία / Sixth session Πτυχές της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών Approaches in Returning Cultural Property Συντονιστής / Moderator Benno Widmer Προϊστάµενος του Τµήµατος ιεθνούς ιακίνησης Πολιτιστικών Αγαθών και Aναπληρωτής Προϊστάµενος του Τµήµατος Μουσείων και Συλλογών, Ελβετικό Οµοσπονδιακό Γραφείο Πολιτισµού / Head International Cultural Property Transfer and Dep. Head Museums and Collections, Swiss Federal Office of Culture 09:00 Maria Kouroupas Κέντρο Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Η.Π.Α. / U.S. Department of State's Cultural Heritage Centre, U.S.A. Implementing the 1970 s UNESCO Convention: Memorandum of Understanding to Reduce the Incentive for Further Pillage of Greece's Cultural Heritage 09:20 Zeynep Boz Υπουργείο Πολιτισµού και Τουρισµού, Τουρκία / Ministry of Culture and Tourism, Turkey Repatriation of Antiquities: Forming a Legal and an Archaeological Procedure 09:40 Eitan Klein Αναπληρωτής ιευθυντής της Μονάδας Πρόληψης Κλοπής Αρχαιοτήτων, Υπηρεσία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ / Deputy Director, Antiquities Theft Prevention Unit, Israel Antiquities Authority Illicit Trafficking of Antiquities and the Antiquities Dealers: The Israel Experience 10:00 ι ά λ ε ι µ µ α / C o f f e e B r e a k 13

Σάββατο 26 Οκτωβρίου / Saturday, October 26 th Έβδοµη συνεδρία / Seventh session Οι νέες τεχνολογίες ως εργαλείο για την καταπολέµηση της παράνοµης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών New Technologies as an Operational Tool in Combating the Illicit Trafficking of Cultural Goods Συντονιστής / Moderator Maria Kouroupas, Κέντρο Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Η.Π.Α. / U.S. Department of State's Cultural Heritage Centre, U.S.A. 10:20 Fabrizio Panone Αξιωµατικός της Μονάδας Έργων Τέχνης της Interpol / Criminal Intelligence Officer Interpol, Works of Art Unit INTERPOL's Role in the International Prevention and Combat against Illicit Traffic of Cultural Goods 10:40 Paolo Montorsi Αξιωµατικός της Μονάδας ράσης των Carabinieri, Ιταλία / Captain of the Carabinieri Force Unit, Italy The PSYCHE Data Base. New Perspectives for a Common European Policy against the Illicit Trade of Cultural Property 11:00 Stéphane Gauffeny Κεντρική ιεύθυνση της ικαστικής Αστυνοµίας, Γραφείο για την Καταπολέµηση της ιακίνησης Πολιτιστικών Αγαθών, Γαλλία / The Central Directorate of the Judicial Police, Central Office for the Fight against Traffic of Cultural Goods, France The Preventive Measures in the Fight against Illicit Trafficking of Cultural Property and the Data Base T.R.E.I.M.A. 11:20 Laurent Pinot Αξιωµατικός του ιεθνούς Οργανισµού Τελωνείων, Τµήµα υτικής Ευρώπης / Regional Intelligence Officer for Western Europe, World Customs Organization Presentation of the Programme ARCHEO 11:40 Συζήτηση / Discussion 14

Συµπεράσµατα / Conclusions 12:00 Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη / Maria Andreadaki-Vlazaki Προϊσταµένη της Γενικής ιεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού (µε την ολοµέλεια των συντονιστών) / Director General of Antiquities & Cultural Heritage, Hellenic Ministry of Culture and Sports (with the panel of moderators) Σύντοµη ανασκόπηση των εργασιών του 3ου ιεθνούς Συνεδρίου Εµπειρογνωµόνων για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών A Brief Summary of the 3 rd International Conference of Expert on the Return of Cultural Property Proceedings 12:30 Υιοθέτηση κειµένου Συστάσεων ιοργάνωση των επόµενων ιεθνών Συνεδρίων Εµπειρογνωµόνων για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών / Adoption of the Ancient Olympia s Recommendation Organization of the following International Conferences of Experts on the Return of Cultural Property 13:30 Γ ε ύ µ α / L u n c h 15:30 Επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και το µουσείο της Αρχαίας Ολυµπίας / Visiting the archaeological site and museum of Ancient Olympia 15

Επιτροπή για την υιοθέτηση κειµένου Συστάσεων Recommendation Committee Manlio Frigo Καθηγητής ιεθνούς και Ευρωπαϊκού ικαίου στο Πανεπιστήµιο του Μιλάνου, Ιταλία / Professor of International and European Union Law at the Milan State University, Italy Keun-Gwan Lee Kαθηγητής Νοµικής, Εθνικό Πανεπιστήµιο της Σεούλ, Νότια Κορέα / Professor at School of Law, Seoul National University, Republic of Korea Άρτεµις Παπαθανασίου / Artemis Papathanassiou Νοµική σύµβουλος του Υπουργείο Εξωτερικών, πρώην Πρόεδρος του ICPRCP / Legal Advisor of the Hellenic Ministry of Foreign Affairs, Former Chairperson of the ICPRCP Ho-Young Song Kαθηγητής Νοµικής στο Πανεπιστήµιο Hanyang, Νότια Κορέα / Professor at School of Law, Hanyang University, Republic of Korea Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη / Maria Andreadaki-Vlazaki Προϊσταµένη της Γενικής ιεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού / Director General of Antiquities & Cultural Heritage, Hellenic Ministry of Culture and Sports 16

Λογότυπο: Χάλκινο αναθηµατικό ειδώλιο ίππου, 8ος αι. π.χ, Μουσείο της Ιστορίας των Ολυµπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας, Αρχαία Ολυµπία. Εκλάπη το 2012. Σήµερα φυλάσσεται στο Μουσείο, µετά την ανάκτησή του από την Ελληνική Αστυνοµία, λίγους µήνες αργότερα. Logo: Bronze votive figurine of a horse, 8th c. B.C, Museum of the History of the Olympic Games in Antiquity, Ancient Olympia. It was stolen in 2012. It is now stored in the Museum after its restitution, by the Greek Police Authorities, few months later.