Περίληψη Μη νομίμως ανατέθηκε από τη Δημοτική κοινωφελή επιχείρηση πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ η εκτέλεση των ως άνω υπηρεσιών καθαριότητας στον φερόμενο ως δικαιούχο, η οικονομική προσφορά του οποίου έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη, διότι : α) σ αυτήν δεν γίνεται καμία ανάλυση /υπολογισμός του ύψους του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως αποδοχές των εργαζομένων και των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, ούτε αναφορά στο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της, στο κόστος αναλωσίμων, στο εργολαβικό κέρδος, στοιχεία τα οποία επί ποινή απαραδέκτου θα πρέπει να αναφέρονται στην οικονομική προσφορά εκάστου υποψηφίου, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α 115) προκειμένου να καθίσταται δυνατό να ελεγχθεί το ύψος αυτής σε σχέση με το αντικείμενο της υπηρεσίας. Τα εν λόγω δε στοιχεία, που είναι αναγκαία προκειμένου να δύναται να ελεγχθεί αν η οικονομική προσφορά του εργολάβου είναι εύλογη, ήτοι δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, πρέπει να αναγράφονται και στη σχετική σύμβαση, άλλως, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του ίδιου ως άνω άρθρου, η σύμβαση αυτή είναι άκυρη και απορρίπτεται η σχετική δαπάνη πληρωμής. (Πράξη 188, 106/2016 του Κλιμακίου τούτου και Κ.Π.Ε.Δ. στο ΙV Tμ. 246/2015 και η εκεί παρατεθείσα νομολογία). β) δεν προσκομίζεται αίτημα της αναθέτουσας Αρχής προς τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας σύμφωνα με τη παράγραφο 2 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α 115) και το αντίστοιχο πιστοποιητικό από το οποίο να προκύπτουν οι τυχόν πράξεις επιβολής προστίμου σε βάρος των υποψηφίων ή σχετική ένορκη βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου του νομίμου εκπροσώπου των υποψηφίων αναδόχων περί μη επιβολής σε βάρος τους πράξης επιβολής προστίμου για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας "υψηλής" ή "πολύ υψηλής" σοβαρότητας». Δείτε το πλήρες κείμενο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 54/2017
Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Κλιμακίου Δέσποινα Καββαδία -Κωνσταντάρα, Σύμβουλο και τις Παρέδρους Λήδα Χαραλαμπίδου (εισηγήτρια) και Μαρία Ζέρβα. Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 7 Μαρτίου 2017, για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ΧΧΧ και της Δημοτικής κοινωφελούς επιχείρησης πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ, αν πρέπει να θεωρηθεί το 72, οικονομικού έτους 2016, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του ως άνω νομικού προσώπου. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου και Έλαβε υπόψη Την 30/18.1.2017 έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντωνίου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφτηκε σύμφωνα με το νόμο Ι. Ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ΧΧΧ αρνήθηκε, με την 78/6.12.2016 πράξη του, να θεωρήσει το 72, οικονομικού έτους 2016, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Δημοτικής κοινωφελούς επιχείρησης πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ, που αφορά στην καταβολή ποσού 2.666 ευρώ στο φερόμενο ως δικαιούχο ΧΧΧ ως αμοιβή για την εκτέλεση υπηρεσιών καθαριότητας τον Οκτώβριο του 2016. Ως αιτιολογία της άρνησής του ο Επίτροπος προέβαλε ότι η εν λόγω δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι α) η οικονομική προσφορά του ως άνω αναδόχου συντάχθηκε κατά παράβαση της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν.3863/2010, ενώ κατά παράβαση της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν.3863/2010, στη σύμβαση δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία α έως στ της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου και β) κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 2 περ. β και δ του ν. 3863/2010 δεν επισυνάπτεται το γραπτό αίτημα της αναθέτουσας Αρχής προς τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και το αντίστοιχο πιστοποιητικό από το οποίο να προκύπτουν οι τυχόν πράξεις επιβολής προστίμου σε βάρος των υποψηφίων εργολάβων, ούτε προσκομίζεται, σε περίπτωση που το χρονικό διάστημα της διαδικασίας ανάθεσης δεν καλύπτεται από το Μητρώο Παραβατών Εταιρειών Παροχής Υπηρεσιών Καθαρισμού ή/και Φύλαξης, ένορκη βεβαίωση, ενώπιον συμβολαιο-γράφου, του νόμιμου εκπροσώπου
αυτών, περί μη επιβολής σε βάρος τους πράξης προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας "υψηλής" ή "πολύ υψηλής" σοβαρότητας. Η Δημοτική κοινωφελής επιχείρηση πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ επανυπέβαλε, με το 3016/20.12.2016 έγγραφο το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα για θεώρηση. Ο Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή του, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας παραδεκτώς απευθύνεται, με την από 29.12.2016 έκθεσή του, προς το Κλιμάκιο τούτο. ΙΙ. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α 115) η εκάστοτε αναθέτουσα αρχή, δηλαδή το Δημόσιο, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), οι φορείς και οι οργανισμοί του δημόσιου τομέα, όπως αυτός προσδιορίζεται από τις οικείες διατάξεις, που αναθέτουν απευθείας ή με διαγωνισμό την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού, υποχρεούνται να ζητούν από τους εργολάβους να αναγράφουν στην προσφορά τους, μεταξύ άλλων, τον αριθμό των εργαζομένων που θα απασχοληθούν στο έργο, τις ημέρες και τις ώρες εργασίας, τη συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι αυτοί, το ύψος του προϋπολογιζόμενου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές τους, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο, το ποσοστό του διοικητικού κόστους για τις υπηρεσίες και τα αναλώσιμα, καθώς και το ποσοστό του εργολαβικού τους κέρδους. Τα εν λόγω δε στοιχεία, που είναι αναγκαία προκειμένου να δύναται να ελεγχθεί αν η οικονομική προσφορά του εργολάβου είναι εύλογη, ήτοι δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, πρέπει να αναγράφονται και στη σχετική σύμβαση, άλλως, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του ίδιου ως άνω άρθρου, η σύμβαση αυτή είναι άκυρη και απορρίπτεται η σχετική δαπάνη πληρωμής. (Πράξη 188, 106/2016 του Κλιμακίου τούτου και Κ.Π.Ε.Δ. στο ΙV Tμ. 246/2015 και η εκεί παρατεθείσα νομολογία). ΙΙΙ. Περαιτέρω, στην παράγραφο 2 του άρθρου 68 του ως άνω νόμου, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 παρ. 2 του ν. 4144/2013, ορίζεται ότι «2. α) Οι πράξεις επιβολής προστίμου που επιβάλλονται σε βάρος εταιρειών παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή/και φύλαξης καταχωρούνται στο αντίστοιχο "Μητρώο Παραβατών Εταιρειών Υπηρεσιών Καθαρισμού ή/και Φύλαξης" που τηρείται στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας. β) Η αναθέτουσα αρχή υποχρεούται, αμέσως μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών, να υποβάλει γραπτό αίτημα προς τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για τη χορήγηση πιστοποιητικού, από το οποίο να
προκύπτουν όλες οι πράξεις επιβολής προστίμου που έχουν εκδοθεί σε βάρος εκάστου των υποψήφιων εργολάβων ( ) δ) Για το χρονικό διάστημα που δεν καλύπτεται από το "Μητρώο Παραβατών Εταιρειών Παροχής Υπηρεσιών Καθαρισμού ή/και Φύλαξης" οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή/και φύλαξης προσκομίζουν υποχρεωτικά ένορκη βεβαίωση του νομίμου εκπροσώπου αυτών ενώπιον συμβολαιογράφου, περί μη επιβολής σε βάρος τους πράξης επιβολής προστίμου για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας "υψηλής" ή "πολύ υψηλής" σοβαρότητας». Σκοπός της ανωτέρω διάταξης είναι να αποκλείονται εξαρχής από τη σύναψη της δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή/και φύλαξης οι υποψήφιοι οι οποίοι έχουν διαπράξει στο πρόσφατο παρελθόν σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, ώστε να επιλέγονται, από τις αναθέτουσες Αρχές, φερέγγυοι, αξιόπιστοι και κοινωνικά υπεύθυνοι ανάδοχοι και να διασφαλίζεται, με τον τρόπο αυτό, η ομαλή εκτέλεση των αντίστοιχων δημοσίων συμβάσεων (βλ. σχετ. αιτιολογική έκθεση επί του άρθρου 22 του ν. 4144/2013). Εξάλλου, από τη διάταξη αυτή, ερμηνευόμενη εν όψει και του ως άνω σκοπού της, συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι ως διάστημα που δεν καλύπτεται από το Μητρώο της περ. α και για το οποίο απαιτείται να προσκομίζεται η προβλεπόμενη στην περ. δ ένορκη βεβαίωση, νοείται το διάστημα κατά το οποίο δεν τηρείται το προαναφερθέν Μητρώο (βλ. πρ. Κλιμ. Πρ. Ελ. Δαπ. στο ΙV Τμ. 180/2015). ΙV. Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 59/3.10.2016 απόφαση, η Πρόεδρος της Δημοτικής κοινωφελούς επιχείρησης πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ προέβη σε απευθείας ανάθεση, κατόπιν της από 26.9.2016 πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος και αφού κατατέθηκαν 3 προσφορές, των υπηρεσιών καθαριότητας των Κέντρων πολιτισμού και αθλητισμού της δημοτικής επιχείρησης στον ΧΧΧ, έως τις 3.6.2017, έναντι του ποσού των 17.200 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Συγκεκριμένα, ο φερόμενος ως δικαιούχος, εργολάβος υπηρεσιών καθαριότητας, ανταποκρινόμενος στην ανωτέρω πρόσκληση είχε καταθέσει οικονομική προσφορά, στην οποία δεν αναγράφηκαν ο αριθμός των εργαζομένων που αυτός επρόκειτο να απασχολήσει στο έργο, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας τους, το ύψος του προϋπολογιζόμενου ποσού των νόμιμων αποδοχών τους, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογι-σθέντα ποσά, τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο, το ποσοστό του διοικητικού κόστους για τις υπηρεσίες και τα αναλώσιμα, καθώς και το ποσοστό του εργολαβικού κέρδους. Συναφώς, συνήφθη μεταξύ της Δημοτικής κοινωφελούς επιχείρησης πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ και του ΧΧΧ, η από 4.10.2016 σύμβαση, στο άρθρο 1 της οποίας ορίζεται ότι «Αντ ικείμενο είναι η καθαριότητα των Κέντρων Πολιτισμού και Αθλητισμού που
βρίσκονται στη Δημοτική Ενότητα ΧΧΧ ΧΧΧ και ΧΧΧ», ενώ στο άρθρο 2 αναφέρεται ότι ο αντισυμβαλλόμενος θα προσφέρει τις υπηρεσίες καθαριότητας με το συνεργείο του. Μετά την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών τον Οκτώβριο του έτους 2016, για την καταβολή της αμοιβής του παρόχου υπηρεσιών, εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. V. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, μη νομίμως ανατέθηκε από τη Δημοτική κοινωφελή επιχείρηση πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ η εκτέλεση των ως άνω υπηρεσιών καθαριότητας στον φερόμενο ως δικαιούχο, η οικονομική προσφορά του οποίου έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη, διότι σ αυτήν δεν γίνεται καμία ανάλυση /υπολογισμός του ύψους του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως αποδοχές των εργαζομένων και των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, ούτε αναφορά στο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της, στο κόστος αναλωσίμων, στο εργολαβικό κέρδος, στοιχεία τα οποία επί ποινή απαραδέκτου θα πρέπει να αναφέρονται στην οικονομική προσφορά εκάστου υποψηφίου, προκειμένου να καθίσταται δυνατό να ελεγχθεί το ύψος αυτής σε σχέση με το αντικείμενο της υπηρεσίας. Η ως άνω διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν αίρεται από τη μεταγενέστερη της πράξης επιστροφής του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, έγγραφη έκθεση του φερόμενου ως δικαιούχου, με την οποία βεβαιώνεται ότι στο συνεργείο καθαρισμού του ιδίου εργάζεται αυτός, η σύζυγος και τα δύο τέκνα του, οι οποίοι (σύζυγος και τέκνα) λαμβάνουν 500 ευρώ μηνιαίως και ότι τα μηνιαία έξοδα της επιχείρησης είναι οι εισφορές υπέρ ΟΑΕΕ (262,50 ευρώ), τα έξοδα μετακίνησης (300 ευρώ), τα υλικά καθαριότητας (100 ευρώ), διάφορα μικροέξοδα (100 ευρώ) και φόρος (402,38 ευρώ). Επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι ανάλυση του ύψους του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως αποδοχές των εργαζομένων και των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά δεν είχε περιληφθεί ούτε στη συναφθείσα μεταξύ των μερών σύμβαση, κατά παράβαση της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και συνεπώς, κατά την ρητή πρόβλεψη της διάταξης αυτής, η εν λόγω σύμβαση είναι άκυρη και δεν δύναται να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης. Τέλος, δεν προσκομίζεται αίτημα της αναθέτουσας Αρχής προς τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και το αντίστοιχο πιστοποιητικό από το οποίο να
προκύπτουν οι τυχόν πράξεις επιβολής προστίμου σε βάρος των υποψηφίων ή σχετική ένορκη βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου του νομίμου εκπροσώπου των υποψηφίων αναδόχων περί μη επιβολής σε βάρος τους πράξης επιβολής προστίμου για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας "υψηλής" ή "πολύ υψηλής" σοβαρότητας». VI. Κατ ακολουθίαν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. το Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 72 οικονομικού έτους 2016, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Δημοτικής κοινωφελούς επιχείρησης πολιτισμού, περιβάλλοντος & αθλητισμού ΧΧΧ, ποσού 2.666 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί.