Την Τετάρτη 30 Απριλίου 2014 και ώρα 19.00 πραγματοποιήθηκε στο «Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία» οδός Ι. Παπαρρηγοπούλου 5-7 Αθήνα παρουσίαση του βιβλίου του Δικηγόρου Γεωργίου Τρανταλίδη «Το ναυάγιο της Φαλκονέρας-Ηράκλειο» Μίλησαν: Χρυσούλα Δημητρακάκη, ποιήτρια. Νίκος Πηγαδάς, δημοσιογράφος. Απήγγειλε: Εύα Χαλκιαδάκη, ποιήτρια.
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του «Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών Ιδρύματος Βούρου Ευταξία», Δικηγόρος Αντώνιος Γ. Βογιατζής, ο δημοσιογράφος Νίκος Πηγαδάς, η ποιήτρια Εύα Χαλκιαδάκη-Παπαδημητρίου, ο συγγραφέας, Δικηγόρος Γεώργιος Τρανταλίδης και η συγγραφέας-ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του «Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών Ιδρύματος Βούρου Ευταξία», Δικηγόρος Α ν τ ώ ν ι ο ς Γ. Β ο γ ι α τ ζ ή ς, καλωσορίζει τους διοργανωτές της εκδήλωσης και το κοινό. Αναφέρθηκε στον συγγραφέα του βιβλίου «Το ναυάγιο της ΦαλκονέραςΗράκλειο», Δικηγόρο Γεώργιο Τρανταλίδη και την πετυχημένη του πορεία στο δικηγορικό κλάδο και ευχήθηκε το βιβλίο του να είναι καλοτάξιδο, αφού αποτελείται από στοιχεία και ντοκουμέντα τα οποία ο συγγραφέας του με πολύ κόπο αλλά και επιμέλεια συνέλεξε.
Ο Αντώνιος Γ. Βογιατζής, ο Νίκος Πηγαδάς, η Εύα Χαλκιαδάκη-Παπαδημητρίου, ο συγγραφέας Γεώργιος Τρανταλίδης και η Χρυσούλα Δημητρακάκη. 3
Ο Πρόεδρος του «Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών», Δικηγόρος Αντώνιος Γ. Βογιατζής, ο δημοσιογράφος Νίκος Πηγαδάς, η ποιήτρια Εύα Χαλκιαδάκη-Παπαδημητρίου, ο συγγραφέας, Δικηγόρος Γεώργιος Τρανταλίδης και η συγγραφέας-ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ο συγγραφέας, Δικηγόρος Γεώργιος Τρανταλίδης καλωσορίζει το κοινό που τον τίμησε με την παρουσία του. Στη συνέχεια εξήγησε τι τον ώθησε για να γράψει το βιβλίο αυτό για την Φαλκονέρα και το πόσο δύσκολο ήταν να μαζέψει τα στοιχεία αυτά. Μάλιστα τόνισε ότι ουσιαστικά είναι το μοναδικό βιβλίο που μπορεί κάποιος να βρει μαζεμένα όλα τα στοιχεία που αφορούν το ναυάγιο αυτό, με ονόματα (πληρώματος-επιβατών), επιζώντων και μη αλλά και για τις δίκες που ακολούθησαν. Αντώνιος Γ. Βογιατζής, Νίκος Πηγαδάς, Εύα Χαλκιαδάκη, Γεώργιος Τρανταλίδης και Χρυσούλα Δημητρακάκη.
5
ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΦΑΛΚΟΝΕΡΑΣ «ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ» Γεωργίου Τρανταλίδη Παρουσίαση από την ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη Ε υχαριστώ πολύ τον κον Τρανταλίδη για την εμπιστοσύνη του, να παρουσιάσω σήμερα το βιβλίο του ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΦΑΛΚΟΝΕΡΑΣ «ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ», που σε όλη την διάρκεια της ανάγνωσης, κράτησε τις αισθήσεις σε ένταση και τον ψυχισμό αναστατωμένο, σε γεγονότα που πιο τραγικά από κάθε υποψία, μας αφήνουν ένα μεγάλο ερωτηματικό: Είναι η ζωή μας εξαρτώμενη από το μοιραίο η από αιτιακές αλυσίδες που συμβάλλουν ώστε να γίνεται μοιραίο, αυτό που θα μπορούσε και να έχει αποφευχθεί; Χωρίς να χρειασθεί να μιλήσουμε για την ύπαρξη ή την ανυπαρξία βαθύτερης μεταφυσικής δύναμης που κατευθύνει την ζωή μας, στα γεγονότα που η μοίρα και η ζωή, αποδεικνύονται εξαρτώμενες από το νου και τις αποφάσεις ανθρώπων, δυστυχώς, ακόμα και η απόλυτη εξακρίβωση της αλήθειας, δεν θα μπορέσει ποτέ να επιτύχει την ολική αποκατάσταση και να επαναφέρει πίσω τις χαμένες ζωές. Και εγκαταλείποντας κάθε ανάλυση που ίσως προκύπτει ως παράγωγο μιας λογικής σειράς επιχειρημάτων και αποδεικτικών, η σκέψη μας, δεν μπορεί να φύγει από την ζωή εκείνων που χάθηκαν και εκείνων που επέζησαν Πέρασαν πολλά χρόνια από τον Δεκέμβριο του 1966 και ήρθε το βιβλίο του Γιώργου Τρανταλίδη, μετά ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ποιήτρια στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα, γεννήθηκε στην Αθήνα, με καταγωγή από το Ρέθυμνο και το Ατσιπόπουλo. Της έχει απονεμηθεί το Χρυσό Μετάλλιο Λογοτεχνίας της Ακαδημίας M.Madhusudan Ινδίας, ο τίτλος Διδάκτωρος της Λογοτεχνίας από το Διεθνές Κέντρο Ποίησης USA και Κίνας και από το King College του Cambridge Αγγλίας έχει συμπεριληφθεί στους λογοτέχνες του 21ου αιώνα. Έχει βραβευθεί με το Διεθνές Βραβείο Ποίησης Giovanni Gronchi' και το Βραβείο 'Nosside International Poetry' Ιταλίας, για ποιητές που γράφουν σε δύο γλώσσες. Της έχει απονεμηθεί το 'Χρυσό Μετάλλιο Βεργίνας' από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δήμου Σαλαμίνας και τιμητική διάκριση από τον Όμιλο Βρακοφόρων Κρήτης και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ατσιποπούλου. Έχει βραβευθεί από την Unesco Πειραιά και Νήσων και από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών. Η ποίησή της έχει μεταφρασθεί στα Αγγλικά, Ισπανικά, Σανσκριτικά και Κινέζικα και το Παγκόσμιο Ανθολόγιο Ποίησης 'Heaven το 2009 έχει αφιέρωμα στην ποίησή της. Με σπουδές στο 'London Centre of Management' Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού και μεταπτυχιακές σπουδές MBA στο 'Teesside University' Αγγλίας, είναι Διευθυντικό Στέλεχος σε Ομιλο επιχειρήσεων, ενώ παράλληλα είναι εθελόντρια του Ερυθρού Σταυρού και δρομέας μακρινών αποστάσεων. Είναι μητέρα της Ευαγγελίας και Λευτέρη Νίττη. Δοκίμια, ποίηση και άρθρα της δημοσιεύονται Διεθνή και Ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά καθώς, σε ανθολογίες ποίησης και εφημερίδες. ενώ είναι τακτικός συνεργάτης, στην «Κρητική Επιθεώρηση» Ρεθύμνου και την «Ελληνική γνώμη» Dusseldorf Γερμανίας. Είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών, της Διεθνούς Εταιρείας Φιλοσοφίας, της Ένωσης Δημοσιογράφων Κρητικού Τύπου, της Διεθνές Forum Literature and a Culture of Peace, της Αμερικάνικης Ακαδημίας Ποιητών και του Παγκόσμιου Society Ποιητών.
από επίπονη και βασανιστική έρευνα του συγγραφέα, με καταιγισμό πραγματικών γεγονότων και αφηγήσεων, να φωτίσει τον βυθό της Φαλκονέρας και στον βυθό συνήθως ο χρόνος συσσωρεύει όλες τις αλήθειες που δεν αντέχει η επιφάνεια. Και όπως αναφέρει ο συγγραφέας στο προοίμιο του, να εκπέμψει 'ένα συνεχές σήμα κινδύνου', για να μην επέλθει η λήθη ενός σήματος S.O.S που θα λειτουργεί αποτρεπτικά και στο μέλλον. Η πραγματική αποτύπωση στις αφηγήσεις των ναυαγών και το χρονολόγιο γεγονότων, χωρίς εμβόλιμα σχόλια του συγγραφέα, τοποθετούν την αλήθεια σε ιστορικό και χρονικό πλαίσιο και το μοιραίο ταξίδι μας κρατά 'αποσβολωμένους' στην συγκυρία ενός μεγάλου και θλιβερού 'γιατί'. Κάποια γεγονότα, δεν ξεχνιούνται. Η μνήμη δεν χαρίζεται, και ακόμα πολλές φορές αν αφήνει περιθώρια σε επιλεκτικές επιλογές, στην ουσία, δεν παραπλανάται με ισχνότερη αντίληψη, των γεγονότων που διαπερνούν καταιγιστικά το σώμα και την ψυχή. Το πλοίο «Ηράκλειον» ταξίδευε Χανιά Πειραιάς, σε βραδινό δρομολόγιο. Ένταση ανέμου : 8 Mποφώρ. Την τελευταία στιγμή και ενώ το πλοίο είχε ήδη καθυστερήσει να αποπλεύσει, καταφθάνει ένα φορτηγό ψυγείο 5 τόνων με πορτοκάλια. Αυτό ήταν και το μοιραίο στοιχείο του ταξιδιού, αλλά και όχι και το μοναδικό αίτιο. Το ψυγείο δεν είχε δεθεί με συρματόσχοινα, με συνέπεια να μετακινείται κατά την διάρκεια της θαλασσοταραχής, αλλά και στο πλοίο που είχε μετατραπεί από φορτηγό σε οχηματαγωγό, ελλόχευε ο κίνδυνος ανατροπής. Η μπουκαπόρτα δεν ήταν ερμητικά κλειστά και μετά από ένα δυνατό κτύπημα ο καταπέλτης υποχώρησε με αποτέλεσμα 300 τόνοι θάλασσας να εφορμήσουν αστραπιαίως, δημιουργώντας ελεύθερες επιφάνειες που οδήγησαν πολύ γρήγορα το πλοίο στον βυθό παγιδεύοντας ανθρώπους στις καμπίνες τους. Ήταν 8 Δεκεμβρίου 1966, απόλυτο σκοτάδι και ώρα 2 κοντά στη βραχονησίδα Φαλκονέρα, βορειοδυτικά της νήσου Μήλου. Ταξίδευαν 331 άτομα, πλήρωμα και επιβάτες. Σώθηκαν μόνο 53. Πως; Κανείς δεν γνωρίζει παρά μόνο εκείνοι που επέζησαν και χωρίς αυτό να είναι και απόλυτο. Γιατί όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε αιφνίδια επίθεση θανάτου, συνήθως το κακό τους βρίσκει χωρίς κανένα περιθώριο χρόνου, και καλούνται με ανεξέλεκτες και εντιστικτώδεις παραράμετρους να υπερβούν τον θάνατο, ενώ καμία γνώση και καμία επιστημονική ανάλωση, δεν μπορεί να σταθεί αντάξια στην υπέρβαση εκείνης της στιγμής. Είτε είναι εκείνοι που αποφασίζουν να ριχτούν στην θάλασσα, είτε η ολισθηρότητα του γερμένου πλοίου τους ρίχνει χωρίς να το θελήσουν, ενώ σε κάθε περίπτωση, και τους μεν και τους δε, τους ενώνουν απειροελάχιστες πιθανότητες ζωής. Η σκέψη εκμηδενισμένη προβάλλει ακατάσχετες δυνάμεις της ψυχής να κάνει πράξη ότι δεν μπορεί να συλλάβει ο νους του ανθρώπου ενστικτωδώς, τα αλλόκοτα φαινόμενα των αδύτων του ασυνείδητου παλεύουν με τα κύματα ενός αχανούς και μαύρου πελάγους. Η συγγραφέας-ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη. Και όσα τριγύρω περιπλέουν, οργιάζουν την φαντασία του απελπισμένου, σε μια συνειρμική εξάρτηση της σκέψης από ένα αγαπημένο πρόσωπο που θέλουν να ξαναδούν, από την ανάγκη να συνεχίσουν να υπάρχουν, από την τιτάνια δύναμη της ζωής, που οδηγεί τυφλά τον άνθρωπο, εκεί που δεν φτάνει καμία λογική: Στο ανεύφικτο. Με με ένα μαδέρι, με ένα βαρέλι, μ' ένα κύμα που αποδεικνύεται σωτήριο, με το λίγο, με το κάτι, με το τίποτα. 7
Συνταρακτικές οι αφηγήσεις των επιζόντων, καθηλώνουν στην ανυπαρξία αντίδρασης, γιατί γνωρίζεις ότι δεν είναι κάτι το φανταστικό. Βρίσκεσαι και εσύ στην μέση ενός μαύρου πελάγους και στην βίαιη απώλεια κάθε ελπίδας, με τα θεόρατα κύματα να σε πετάνε ανεξέλεγκτα μια από εδώ και μια από εκεί και ενώ το χαλάζι κτυπά δυνατά το πρόσωπό σου, η πίσσα κολλά τα χείλη σφικτά και θανατικά Που βρίσκεται Θεέ μου, η διαφυγή; Πόσα αρχιπέλαγα θλίψης ελλοχεύουν με ισχνότερες η ισχυρότερες παραλλαγές; Πόσοι άνθρωποι κινδυνεύουν, και πόσοι άνθρωποι στον ίλιγγο της εγκατάλειψης χάνονται και δεν ακούγεται ούτε ίχνος φωνής, ούτε ίχνος κραυγής και μέσα στην μαυρίλα της νύχτας, οι τελευταίες δυνάμεις τους υπάρχουν μόνο για να διαπιστώνουν τα σωτήρια καράβια να προσπερνούν. Σκέψη και κορμί, παγώνουν στην εφόρμηση της απόγνωσης, που οριοθετεί τον καθορισμό από την αοριστία και το μέσα του ανθρώπου, στην αγωνία της ξαφνικής διεργασίας, φτάνει στο μηδέν! Εκεί που έφτασε η μάνα που κρατούσε το παιδί της και αποσβωλομένη, έμεινε μαζί του, επιλέγοντας αφού δεν μπορούσαν να σωθούν και οι δυό, να 'φύγουν' μαζί. Το μοιραίο δρομολόγιο, έγινε η αιτία θεσμοθέτησης του απαγορευτικού απόπλου στα επιβατηγά πλοία και δημιουργίας θαλάμου επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Αλλά όσοι νόμοι και κανόνες αν υπάρχουν, πάντα η εφαρμογή τους θα εξαρτάται από συνειδήσεις. Και όσο και αν έχουμε επιλέξει τον δρομο της ελπίδας αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διαπιστώνουμε την καταστροφική μανία που μας περιτρυγιρίζει, με στόχο την γενικευμένη ανταλλαξιμότητα και την εμπορευματοποίηση των πάντων με την κυριαρχία των οικονομικών σχέσεων. Στον 'μύθο του Ηρός', στην Πλατωνική Πολιτεία, περιγράφεται ένας συνδιασμός τύχης και αναγκαιότητας κατά την ώρα της επιλογής και
στα 'Ηθικά Νικομάχεια' του Αριστοτέλη σαν συνθήκες 'ακουσιότητος του πράττειν', δηλαδή πράξεων που γίνονται χωρίς την θέληση η πρόθεση, προσδιορίζονται οι συνθήκες του αναγκασμού και της άγνοιας, αλλά μόνο στα ζώα και στα μικρά παιδιά. Γιατι στις οποιασδήποτε παρεκκλίσεις των ανθρώπων, πάντα υπάρχουν περιθώρια ελεύθερης επιλογής. Και από εκείνο το κομβικό σημείο της επιλογής, τότε και τώρα και στο μέλλον, εξαρτώνται οι πορείες, οι προορισμοί, οι προοπτικές, τα αποτελέσματα, ο θάνατος και η ζωή. Είτε ο άνθρωπος είναι εκείνος που συντελεί στο αίτιο, είτε είναι εκείνος που υφίσταται το αποτέλεσμα. Η άκρως διασταλτική έννοια της ζωής στο τραγικό ναυάγιο, την καθιστά ταυτόσημη με ένα συνεχές γίγνεσθαι, τα συστατικά του οποίου συλλαμβάνται όχι κατά την γέννηση, αλλά κατά την ύψιστη στιγμή που αξιώνεται η ζωή να υπερβεί την μοίρα, και να ξαναγεννηθεί! Η ζωή δεν έρχεται να αποκαταστήσει έναν τυπικό δεσμό. Μεταξύ διαμελιζομένων πλευρών του δυνατού και στο απόγειο της επίκλησής του αδύνατου, είναι τότε που κατεβαίνεις μέχρι την άβυσσο και μένεις μόνο με την ψυχή και καμιά ένδειξη και καμία ερμηνέια δεν μπορεί να προσεγγίσει την κατακερματισμένη πρόσληψη της πραγματικότητας που προκύπτει σαν μια νέα μορφή γέννεσης. Αλλά αυτή την φορά, με την υπερβατική θέληση του ίδιου του ανθρώπου που θα ξαναγεννηθεί. Όπως αφηγείται ένας ναυαγός, γαντζωμένος σε μια σανίδα και εξαντλημένος μετά από ώρες πάλης με τα κύματα, αναζητά να φτάσει κάπου. Ποια ανύπαρκτη σκέψη και ποιο ένστικτο, εκείνη την αλόγιστη ώρα, τον κάνει να απομακρυνθεί από την ακτή της φαλκονέρας, γιατί αντιλαμβάνεσαι ότι θα τσακιστεί στα κοφτερά βράχια..και ποια ανυπέρβλητη δύναμη πρωτοστάτησε σε έναν άλλο ναυαγό που παραδομένος αφέθηκε στα κύματα που μετατράπηκαν για λίγο από απειλητικά σε ευεργετικά ώστε χωρίς αντίσταση, να αναλάβει λίγα ίχνη δύναμης, ώσπου να διασωθεί.. Σθένος των ανθρώπων! Μεγαλείο των ανθρώπων! Ψυχή των ανθρώπων! Μείνε ακούραστη! Οχι σαν εικασία, αλλά σαν ακτινοβολία στο άπειρο και στο απέραντο και ενώ η άβυσσος είναι μπροστά σου, εσύ να διασχίζεις το αχανές για μιαν αχτίδα που δεν φαίνεται, αλλά την ανακαλύπτει ο καθ' ένας στα δομικά στοιχεία της ψυχής του, την κρίσιμη ώρα και την μεγάλη ώρα, που εκβάλει με βία η ψυχή να σώσει το κορμί που την βαστάζει. Κυριε Τρανταλίδη, ευχαριστούμε για το συγλονιστικό βιβλίο και είναι σίγουρο ότι αυτή η ιστορική καταγραφή, θα συμβάλλει με την μεγαλύτερη ένταση, να μην λησμονηθούν ποτέ, αιτίες και αιτιατά. Και ενώ τα συμπεράσματα θα μπορούν να παράγονται εις το διηνεκές και ενώ κάποια η όλα θα μπορούν να αντικατασταθούν, δεν θα μπορέσει ποτέ να αντικατασταθεί η ζωή του ανθρώπων που χάθηκαν. Κλείνοντας, τιμούμε μέσα από τα τρίσβαθα της ψυχής μας όσους 'έφυγαν', χωρίς να το επιλέξουν και όσους πάλεψαν εκ μέρους όλων εμάς με τα αβυσαλέα κύματα, για να αξιωθούν να ζήσουν! Και η μεγαλειώδης αυτή ενστικτώδης επιλογή τους είναι η μέγιστη τιμή που αξιώνει όχι μόνο την ζωή των ίδιων και των αγαπημένων τους και ούτε μόνο την Κρήτη και την Ελλάδα, αλλά και όλόκληρη την ανθρωπότητα. 9
ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΜΜ. ΤΡΑΝΤΑΛΙΔΗΣ - ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΦΑΛΚΟΝΕΡΑΣ HΡΑΚΛΕΙΟΝ Ο δημοσιογράφος Νίκος Πηγαδάς. Έ να βιβλίο που προσπαθεί να ρίξει άπλετο φως στα πικραμένα βάθη τής Φαλκονέρας κυκλοφόρησε πρόσφατα, πενήντα, περίπου, χρόνια (8-12- 1966) από τη μεγάλη ναυτική τραγωδία που συγκλόνισε το πανελλήνιο και ιδιαίτερα τον γενναίο λαό τής Κρήτης. Ο λόγος για το βιβλίο «Το Ναυάγιο τής Φαλκονέρας HΡΑΚΛΕΙΟΝ», όπως επιγράφεται ο 1ος τόμος τού νέου πονήματος τού Ρεθυμνιώτη δικηγόρου κ. Γιώργου Εμμ. Τρανταλίδη, που αφιερώνεται στα θύματα τού ναυαγίου ως λιτό και απέριττο μνημόσυνο. Ο κ. Γ. Τρανταλίδης είναι ένας πολυτάλαντος δικηγόρος με εξαιρετικές σπουδές στην Αθήνα και το Λονδίνο, όπου και εργάστηκε για ένα διάστημα ως δικηγόρος. Στο διάστημα αυτό συνέστησε και διηύθυνε την πρώτη ελληνόφωνη χορωδία στον Καθεδρικό ναό τής Αγίας Σοφίας, ενώ και τώρα, στην Αθήνα, έχει ιδρύσει τον Σύλλογο Φίλων Κλασσικής Μουσικής και Όπερας. Τις βάσεις αυτές τής ενασχόλησής του με τη σοβαρή μουσική τις κρατάει, τολμώ να πω, από εδώ, από το Ρέθυμνο, που τον θυμάμαι ως μαθητή γυμνασίου με πόσο ζήλο συμμετείχε στη χορωδία τού Καθεδρικού μας Ναού υπό τον αείμνηστο Καλοπαιδάκη, της οποίας, λόγω τής εξαίρετης, όλο μέταλλο φωνής του, αποτελούσε πολύτιμο και βασικό μέλος. Ως δικηγόρος, σήμερα, δραστηριοποιείται στον Πειραιά, ασχολούμενος κυρίως με το ναυτικό δίκαιο. Γιος τού παλαιού Ρεθυμνιώτη δασκάλου Εμμ. Τρανταλίδη, από τον Αϊ- Γιάννη τον Καμένο, είναι Ο δημοσιογράφος Νίκος Πηγαδάς διαβάζει ένα κείμενο του Θεολόγου-Φιλόλογου Κωστή Παπαδάκη.
πολύ γνωστός και στην πόλη μας τόσο από προηγούμενα βιβλία του [Νομικά Περίεργα απ' όλο τον κόσμο (2005), τόμ. 1, σελ. 495 και Νομικόν Εγκόλπιον (2010), σελ. 215], όσο και από την τακτική και «χτυπητή» παρουσία του στις τοπικές μας εφημερίδες με τα καυστικά εκείνα «σημειωματάκια» του, με τα οποία επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει και να ξυπνήσει συνειδήσεις, θέτοντας μονίμως υπό έλεγχο όλα τα κακώς κείμενα τής Πολιτείας και των πολιτικών, αλλά και άλλα καίρια κοινωνικά θέματα, που εναγώνια ζητούν απαντήσεις. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, του δικαιοκρίτου οφθαλμού τού εν λόγω εκλεκτού φίλου και λόγιου δικηγόρου- και, μάλιστα, και ως ασχολουμένου περί το ναυτικό δίκαιο- να διαλάθει το γεγονός τής «αφάνειας» και αποτελμάτωσης στην οποία τόσα χρόνια τώρα έχει περιέλθει η απίστευτη εκείνη ναυτική τραγωδία στη Φαλκονέρα, που στοίχισε τη ζωή 241 [όπως, αρχικά, την εποχή εκείνη (1966) πιστευόταν] ανθρώπων, ενώ, τελικά, και μετά από επισταμένες έρευνες τού κ. Τρανταλίδη, διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των πνιγέντων ανερχόταν στους 278, στην πλειονότητά τους Κρητικών. Αφορμή, περαιτέρω, για τη συγγραφή τού παρουσιαζομένου βιβλίου υπήρξε τόσο η ρεθυμνιώτικη καταγωγή τού συγγραφέα, όσο και η βαθιά ενσυναίσθηση τής ανεκτίμητης αξίας τής ζωής τού ανθρώπου. Πενήντα, τόσα, χρόνια μέχρι σήμερα δεν έχει γραφτεί ούτε ένα βιβλίο, έστω από κάποιον από τους 96 δικηγόρους που παρεστάθησαν στην περίφημη εκείνη δίκη τού «Ηρακλείου». Αυτό, λοιπόν, το πράγμα το τόλμησε σήμερα ο εκλεκτός φίλος δικηγόρος κ. Γιώργος Τρανταλίδης- παρότι, ως συνομήλικός μου, τον καιρό εκείνο τού φοβερού ναυαγίου, ήταν ακόμα παιδί. Το τόλμησε, όμως, προκειμένου, όπως χαρακτηριστικά και ό ίδιος σημειώνει, η ευαίσθητη ψυχή του να «ανακαλέσει» στη μνήμη μας και τιμήσει όλους αυτούς που τόσο άδικα έφυγαν από κοντά μας, έχοντας υπόψη του τον κρητικό λόγο ότι: «ο άνθρωπος δεν πεθαίνει μέχρι να ζει στη σκέψη μας». Η μνήμη είναι που σε βοηθά να ανασταίνεις και να βλέπεις τον άλλο μπροστά σου ζωντανό, σε αντίθεση με τη ροή τού πανδαμάτορα χρόνου, σαν αναψηλαφείς με αγάπη και παρακολουθείς και επανεξετάζεις από κοντά τις σκέψεις του στο ημερολόγιο τής ζωής του. Του εν λόγω βιβλίου- του οποίου θα ακολουθήσει και β τόμος που θα θίγει τη νομική πτυχή τού ζητήματος- προηγήθηκε πολύχρονη και βασανιστική από τον συγγραφέα έρευνα και ανίχνευση στα αρχεία και τις εφημερίδες τής εποχής. Από τη μελέτη του αυτήν προκύπτει, τόπος κοινός, μέσω τής αφήγησης των επιζησάντων και των συγγενών των θυμάτων, των συγκλονιστικών καταθέσεων των μαρτύρων στο ακροατήριο, αλλά και της αγόρευσης των συνηγόρων Πολιτικής Αγωγής, ότι: 1. το πλοίο από τη μετασκευή του, ήδη, παρουσίαζε πολλά, γνωστά στους ειδήμονες τής εποχής, προβλήματα 2. τα λιμενικά όργανα εθελοτυφλούσαν στη, συχνά, παράνομη υπερφόρτωση τού πλοίου σε οχήματα και επιβάτες 3. το μοιραίο ψυγείο, και η απερίσκεπτη και βιαστική- λόγω τής καθυστερημένης προσέλευσής τουτοποθέτησή του στο γκαράζ τού πλοίου, διαδραμάτισε, φαίνεται, αποφασιστικό ρόλο στην πρόκληση τού ναυαγίου 4. δεν ακολούθησε, δυστυχώς, κατά το ναυάγιο, καμιά ενημέρωση των επιβατών από το πλήρωμα τού πλοίου, αλλ' αφέθησαν όλοι στην τύχη τους 5. υπήρξε δραματική καθυστέρηση ανάληψης μέτρων και κακή εκτίμηση τής όλης κατάστασης τού πλοίου από τον πλοίαρχο και τα μέλη τού πληρώματος, ενώ και στην πλοιοκτήτρια εταιρεία καταλογίζονται απ' όλους τεράστιες ευθύνες. 11
Μέσα από το βιβλίο, περαιτέρω, ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας οι συγκλονιστικές στιγμές τού ναυαγίου. παιδάκια (δύο περιπτώσεις) που με την αγνή διαίσθηση τής ψυχής τους διέγνωσαν (;), φαίνεται, τον κίνδυνο και δεν ήθελαν να ταξιδέψουν με το μοιραίο εκείνο καράβι «φέρετρο», αλλά και άλλα παιδιά και νέους, άντρες και γυναίκες, να τους «ρουφά» κυριολεκτικά το κύμα και από τη μια στιγμή στην άλλη να ρίχνονται σε μια απεγνωσμένη και απέλπιδα πάλη με τη μανιασμένη θάλασσα. Πολλά θα μπορούσε να γράψει κανείς με αφορμή το τρομακτικό αυτό ναυάγιο, που έχει ματώσει βαθιά την ψυχή και τη μνήμη όλων των Ελλήνων και μάλιστα των Κρητικών. Θα προτιμούσα, όμως, να κλείσω την κατάθεσή μου αυτή, με αφορμή το βιβλίο τού ακριβού φίλου Γ. Τρανταλίδη, με τα συγκλονιστικά λόγια ενός τραγικού πατέρα, του Κρητικού Γεωργίου Τσιμπουκάκη, που στο φοβερό εκείνο ναυάγιο έχασε και τα δυό του παιδιά, φοιτητές στην Αθήνα, ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Πλησιάζει, λοιπόν, τον Πρόεδρο τού Δικαστηρίου με την λεβέντικη κρητική φορεσιά του, στιβάνια και μαύρο πουκάμισο, και, στην ερώτησή τού Προέδρου «τι έχεις, κύριε, να μας πεις για τη συμφορά που σε βρήκε», εκείνος τού απαντά αγέρωχα, όλως αυθεντικά με την ωραία εκείνη κρητική του λαλιά: «Ήντα να πω ορέ! Δεν έχω να σας πω τίποτα, γιατί εγώ δεν είμαι τού κόσμου σας!! Εμένα δε με νοιάζουν οι αιτίες. Εγώ τις ψυχές των παιδιών μου σκέφτομαι! Εγώ μιλάω με το Θεό και για τα παιδιά μου παρακαλώ»!! Αφοπλιστική απάντηση(!) που εκπροσωπεί, θεωρώ, τα «πιστεύω» και τον βαθύτατο πόνο που δοκίμασε από την τραγωδία αυτήν σύμπας ο κρητικός λαός. Στο τέλος τού παρουσιαζομένου βιβλίου παρατίθενται πίνακες όλων των πνιγέντων και διασωθέντων επιβατών, καθώς και των μελών τού πληρώματος και τρία χρονογραφήματα τής εποχής, το ένα τού Δημ. Ψαθά και τα άλλα δύο από την ανεπανάληπτη λογοτεχνική πένα τού αξέχαστου Παύλου Παλαιολόγου. Το βιβλίο καταγράφει μια δίκη που συγκλόνισε το πανελλήνιο, μια δίκη που έθεσε επικτακτικά το ζήτημα τής ασφάλειας, σε κάθε εποχή, των θαλασσίων, και όχι μόνο, μεταφορών, κάτι που, όπως εξάγεται από τα γραφόμενα και τις μαρτυρικές καταθέσεις, εξαρτάται άμεσα από την ευσυνειδησία των ανθρώπων, πολιτικών και όχι μόνο προσώπων, που είναι, εκάστοτε, υπεύθυνοι στους χώρους αυτούς. Και καταλήγει ο συγγραφέας κ. Τρανταλίδης: Ο άδικος χαμός τόσων ανθρώπων, μετά το τραγικό ναυάγιο, έπρεπε ουσιαστικά να μετουσιωθεί, να αναχθεί σε δημιουργία προς όφελος τού κοινωνικού συνόλου τής Κρήτης. Έπρεπε, πλέον, να γίνει ένα σοβαρό έργο που θα ήταν η αιώνια απάντηση στη μεγάλη προσβολή που έγινε στο πέρφανο νησί των γενναίων. Πρωτεργάτες τού εγχειρήματος αυτού ήταν ο Κώστας Αρχοντάκης, ο οποίος οραματίστηκε την ίδρυση μιας κρητικής ναυτιλιακής εταιρείας λαϊκής βάσης (βλ. Κ. Αρχοντάκη, «Η Κρήτη αφετηρία των εταιρειών Λαϊκής Βάσεως», Προμηθεύς Πυρφόρος, τ. 30 (1982), 235-237) και ο Γιάννης Τζαμαριουδάκης, οικονομολόγος. Όμως, ο φωτεινός φάρος που ενέπνευσε την εμπιστοσύνη στους Κρητικούς και τους συγκέντρωσε όλους αρωγούς στον στόχο αυτόν ίδρυσης μιας ναυτιλιακής εταιρείας λαϊκής βάσης, με βασικό μέτοχο τον Κρητικό λαό, υπήρξε ο αείμνηστος Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κυρός Ειρηναίος, Μια προσωπικότητα σύμβολο, αφού ήταν εντιμότατος και μεγάλος οραματιστής και άνθρωπος. Έτσι δημιουργήθηκε η Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία Κρήτης (ΑΝΕΚ). Ο δε Ειρηναίος, μέχρι το τέλος τής ζωής του, παρέμεινε ο αδιαφιλονίκητος Πρόεδρός της και ο άσβεστος φάρος των ταξιδιών της. 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΓΙΩΡΓΟΥ ΕΜΜ. ΤΡΑΝΤΑΛΙΔΗ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΦΑΛΚΟΝΕΡΑΣ HΡΑΚΛΕΙΟΝ (τόμος 1ος) [Εκδόσεις «Εν Τύπω», Πειραιάς 2013,
Νίκος Πηγαδάς, Εύα Χαλκιαδάκη, Γεώργιος Τρανταλίδης και Χρυσούλα Δημητρακάκη. Η ποιήτρια Εύα Χαλκιαδάκη. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Η Εύα Χαλκιαδάκη- Παπαδημητρίου γεννήθηκε το 1948 στο Ρέθυμνο, όπου τέλειωσε το Λύκειο, και κατοικεί με την οικογένειά της στην Κάντζα Παλλήνης. Πτυχιούχος Α.Σ.Ο.Ε.Ε. εργάσθηκε στην Τελωνειακή Υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών. Είναι Ειδική Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών ( Π.Ε.Λ ), καθώς και τακτικό μέλος της Παγκρήτιας Ένωσης Λογο-τεχνών, της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος, του Φ.Ε.Σ Κάντζας, της Παγκρήτιας και Πανευρυτανικής Ένωσης. Γράφει από τα δεκαπέντε της. Σε Πανελλήνιους και Διεθνείς Ποιητικούς Διαγωνισμούς έχει αποσπάσει βραβεία, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό από διάφορους Φορείς της Λογοτεχνίας. Συμμετέχει σε κριτικές Επιτροπές Λογοτεχνικών διαγωνισμών. Εύα Χαλκιαδάκη. 13
Ο Νίκος Πηγαδάς, η Εύα Χαλκιαδάκη, ο συγγραφέας Γεώργιος Τρανταλίδης και η Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ο Γιώργος Τρανταλίδης, πριν από τις αφηγήσεις επιζώντων και συγγενών των θυμάτων του «ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ» γράφει στο βιβλίο του: «Εύχομαι το βιβλίο αυτό να είναι το τελευταίο που θα καταγράφει Ναυτική τραγωδία και εάν αποτρέψει έστω και ένα ναυάγιο θα έχει εκπληρώσει το στόχο του.» Όταν σμίγουμε, κυρίως Κρήτες, Ν' αναθιβάναμε ήθελα- χάρες, χαρές τση Κρήτης. Με πίκρες κι' αναστεναγμούς γούζιεται ο Ψηλορείτης. Μα 'ναι χρέος να πολεμάς τη λήθη να ξορκίσεις, κι' όσων αδικοπήγανε, τη μνήμη να τιμήσεις. Δεν πολεμά ο άνθρωπος μόνο με τη βολίδα. Κι' ο Τρανταλίδης, όπλο ντου θωρώ- έχει τη γραφίδα. Και κάνει στο προοίμιο ευχή, μ' αγάπη τόση, -αγνής ψυχής ξεχείλισμα- άλλες ζωές να σώσει. Η ποιήτρια Εύα Χαλκιαδάκη. Κι' ένα καράβι μοναχά αν είναι να γλυτώσει με τούτο το βιβλίο ντου, λίγα δε θα 'χει δώσει. Κι' ας κατεβεί κι' η Παναγιά τόσο γι' αυτή έχει ψάλλεινα το βλογήσει κι' η ευχή να πιάσει, πλιά παρ' άλλη. Φοιτήτρια, με την εφημερίδα που έγραφε για το τραγικό συμβάν στα χέρια, έγραψα κάποιους στίχους σαν μνημόσυνο στα θύματα του ναυαγίου. Η Πόπη η Τσιμπουκάκη, που πνίγηκε μαζί με τον αδελφό της, ήταν συμμαθήτριά μου στο Γυμνάσιο Ρεθύμνου. Ας είναι οι στίχοι μου μια φλόγα κεριού γι' αυτήν, και για όσους έφυγαν μαζί της. Η Εύα Χαλκιαδάκη, με τον συγγραφέα Γεώργιο Τρανταλίδη.
Η Εύα Χαλκιαδάκη, ο Γεώργιος Τρανταλίδης και η Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ακολουθεί το ποίημα σελ. 105 του βιβλίου. Σαν μνημόσυνο Γι' αυτούς που χάθηκαν τόσο άδικα Στο ναυάγιο του «Ηράκλειον» Υγρός ο τάφος σας Πιο υγρά τα μάτια μας στ' αντίκρισμά του. Μαύρη η νύχτα του θανάτου σας Πιο μαύρες οι καρδιές, κλαίνε μπροστά του. Στη θύμηση σας το δάκρυ μας πνίγει σαν κύμα. Στη θύμηση σας το κύμα μας φαίνεται μνήμα. Για χάρη σας φάρο ν' ανάψουμε πρέπει αντί για καντήλι, αθώοι νεκροί εσείς που στ' άστρα πια ζείτε, αδέλφια και φίλοι Κι' ας πάρει ο άνεμος την καθεμιά λέξη μας, που βγαίνει σαν κλάμα, σαν θρήνος βαθιά απ' την ψυχή, να φέρει κοντά σας στεφάνι τη σκέψη μας, καντήλι ν' ανάψει για σας κάθε μιά προσευχή. Κι' αν κάποιος ζωγράφος θελήσει ένα πίνακα σ' εσάς ν' αφιερώσει μια μέρα, ας δείχνει μια θάλασσα, ολόμαυρα κύματα, και γλάρους να κλαιν στον αέρα. 1966 Εύα Χαλκιαδάκη - Παπαδημητρίου 15
Νίκος Πηγαδάς, Εύα Χαλκιαδάκη, Γεώργιος Τρανταλίδης και Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ο συγγραφέας, Δικηγόρος Γεώργιος Τρανταλίδης. Ο συγγραφέας Γεώργιος Τρανταλίδης ευχαρίστησε τους ομιλητές για τα καλά τους λόγια. Τόνισε ότι φιλοδοξία του ήταν η καταγραφή των γεγονότων που διαδραματίστηκαν στο ναυάγιο, αλλά και πριν και οπωσδήποτε μετά. Στηρίχθηκε σε καταγραμμένα στοιχεία και μαρτυρίες που συνέλλεξε βέβαια από εφημερίδες της εποχής ή περιοδικά αλλά και από τα πρακτικά με τις μαρτυρίες όπως αυτές καταγράφηκαν κατά τη δίκη. α λκο ν έ ρ α. Μ ι α λ έ ξ η ά γ ν ω σ τ η σ τ ο υ ς περισσότερους ή και σε όλους μας (εκτός των ειδημόνων) που έμελλε μετά από το μοιραίο ναυάγιο να πρωταγωνιστήσει να γίνει «φλέγον θέμα». Να κυριαρχήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα στις συζητήσεις μας και να μείνει στην ιστορία. Και όμως να μην υπάρχουν πουθενά καταγραμμένα όλα τα γεγονότα και όλα τα στοιχεία αυτής της ιστορίας. Γεώργιος Τρανταλίδης μας είπε λοιπόν, ότι αισθάνθηκε χρέος, να κάτσει και να συλλέξει όλα αυτά τα στοιχεία του θλιβερού ναυαγίου και να τα καταγράψει. Τώρα μετά από επισταμένες και πολύχρονες έρευνες του Γεωργίου Τρανταλίδη τα έχουμε όλα αυτά μαζί. Έχουμε ντοκουμέντα. Αυτό είναι το βιβλίο. Ένα ντοκουμέντο καλογραμμένο, για ένα θλιβερό ναυάγιο που στοίχησε τη ζωή σε 278 ανθρώπους που οι περισσότεροι ήτανε κρητικοί. τη συνέχεια ο Γεώργιος Τρανταλίδης κάλεσε τους παρευρισκόμενους και τους δώρισε από ένα βιβλίο. Φ Γεώργιος Τρανταλίδης. Ο Σ
γράφει στο βιβλίο ο Γεώργιος Τρανταλίδης: ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Ο συγγραφέας, Δικηγόρος Γεώργιος Τρανταλίδης. Τύχη αγαθή δεν είχα κάποιον συγγενή μεταξύ των απολεσθέντων στη φοβερή ναυτική τραγωδία στις 8-121966 της βύθισης του «Ηράκλειον». Για τον ελληνικό αυτό «Τιτανικό» που συγκλόνισε το Έθνος και ιδιαίτερα τον Κρητικό λαό δυστυχώς δεν γράφτηκε μέχρι σήμερα ούτε ένα βιβλίο, έστω από κάποιον (από σύνολον 96) παραστάντα στη δίκη δικηγόρο. Έτσι προσπάθησα να καλύψω αυτό το κενό. Έναυσμα για την συγγραφή του παρόντος πονήματος υπήρξε αφ' ενός μεν η Ρεθεμνιώτικη καταγωγή μου, αφ' ετέρου η ευαισθητοποίησή μου στην αξία της ανεκτίμητης ανθρώπινης ζωής. Προηγήθηκε της συγγραφής πολύχρονος βασανιστική έρευνα και ανίχνευση σε εφημερίδες και αρχεία ώστε να μην παραλείψω τα ουσιώδη και με την παράθεση γεγονότων, αφηγήσεων, στοιχείων και ονομάτων να συντηρήσω τις μνήμες. Άλλωστε όπως λέμε στην Κρήτη «δεν πεθαίνει ο άνθρωπος μέχρι να ζει στη σκέψη», αφού η μνήμη βοηθά ώστε σαν να βλέπεις τον άλλο ζωντανό, σε αντίθεση με τη ροή του χρόνου, ψηλαφώντας το ημερολόγιο της ζωής του. Ανακαλούμε στη μνήμη μας όλους αυτούς που τόσο άδικα έφυγαν από κοντά μας αφήνοντας το στίγμα τους και τώρα, σε κάθε ετήσιο μνημόσυνο, τους τιμούμε. Ο 2ος τόμος του παρόντος πονήματος θίγει την νομική πτυχή του ναυαγίου 17
Οι Ρεθυμνιώτες: Ο γνωστότατος και αγαπητός τ. οδοντίατρος Μανώλης Κούνουπας, μαζί με τον πολύ αξιόλογο και δυναμικό εκδότη του «ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ» Αριστόδημο Δρυγιανάκη και η ωραία συγγραφέας-ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ο εκδότης του «ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ» και Πρόεδρος των Κρητών Παλαιού Φαλήρου Αριστόδημος Δρυγιανάκης με τη συγγραφέαποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη.
19
Ο Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας ε.α. Συγγραφέας-Αρθρογράφος & Στιχουργός Σταύρος Φωτάκης. 21
Ο πατήρ Διονύσης Χαλκιανάκης με την ποιήτρια Εύα Χαλκιαδάκη. Ο Συγγραφέας-Στιχουργός Σταύρος Φωτάκης με τον ιερέα Διονύση Χαλκιανάκη. Η δικηγόρος, πολιτευτής Δώρα Παπαδάκη και η συγγραφέας-ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη. Σταύρος Φωτάκης, π. Διονύσιος Χαλκιανάκης. Ο συγγραφέας, δικηγόρος Γεώργιος Τρανταλίδης με την κόρη του Ζωή. Η Δώρα Παπαδάκη, ο συγγραφέας Γεώργιος Τρανταλίδης και η συγγραφέας-ποιήτρια Χρυσούλα Δημητρακάκη. 23
25