Εξασφάλιση ευνοϊκού περιβάλλοντος γιατη µεταβίβαση µικροµεσαίων επιχειρήσεων Ευρωπαϊκή Εβδοµάδα Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων Αθήνα, 14 Μαΐου 2009 Χρήστος Γεωργίου Πρόεδρος της Επιτροπής των Εµπειρογνωµόνων (ΕΠΕΜ) του Εθνικού Συµβουλίου Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων (ΕΣΜΕ)
Η διάρθρωση της παρουσίασης 1. Γιατί µεταβίβαση; 2. Το πλαίσιο της µεταβίβασης των επιχειρήσεων 3. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τη µεταβίβαση των επιχειρήσεων 4. Η κατάσταση στην Ελλάδα 5. Η ανταπόκριση της Ελλάδας 6. Η δηµιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη µεταβίβαση στην Ελλάδα Προτάσεις µέτρων πολιτικής
Γιατίµεταβίβαση;
Παγκόσµια οικονοµική κρίση Ζήτηση από τους φορείς υποστήριξης της επιχειρηµατικότητας Μεταβίβαση (οικογενειακών) επιχειρήσεων Προσαρµογή των πολιτικών της χώρας στην πρωτοβουλία Small Business Act Εθνικό Συµβούλιο Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων (ΕΣΜΕ)
Το µοναδικό περιουσιακό στοιχείο του κάθε Αµερικανού πολίτη είναι η εργασία του, πολύ περισσότερο σε µια εποχή που το ποσοστό ανεργίας έχειφθάσειστο 8,1%, το υψηλότερο από το 1983 Το πραγµατικό περιουσιακό στοιχείο καθενός είναι η δουλειά του
Με τη µεταβίβαση των επιχειρήσεων 1. Εξασφαλίζεται η συνέχεια της επιχείρησης 2. εν χάνονται τα κεφάλαια που είχε επενδύσει ο προηγούµενος ιδιοκτήτης 3. Μεταβιβάζεται η συσσωρευµένη τεχνογνωσία 4. Υπάρχει έτοιµο πελατολόγιο 5. ενµεταβάλλεταιοχώροςδραστηριότητας, αφού έχει παρατηρηθεί ότι η µεταφορά της επιχείρησης, έστω και σε µικρή απόσταση από την παλιά, αποτελεί πολλές φορές την αιτία θανάτου της.
Η «ζήτηση»γιατη µεταβίβαση από τους παραγωγικούς φορείς Συνεδρίαση του Εθνικού Συµβουλίου των ΜΜΕ στη Θεσσαλονίκη 29 Νοεµβρίου 2009 2007: κ. Γ. Κασιµάτης Πρόεδρος ΚΕΕ: δηµιουργία Γραφείου Ανανέωσης Επιχειρήσεων 2007: κ. Γ. Σουφλιάς Πρόεδρος ΕΟΜΜΕΧ: : 30% των ευρωπαϊκών ΜΜΕθα αλλάξουν ιδιοκτήτες 2007: κ. Γ. Κασιµάτης Πρόεδρος ΚΕΕ: : 84.000 επιχειρήσεις θα αλλάξουν ιδιοκτήτη στην Ελλάδα 2009: κ.. Ασηµακόπουλος, Πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ
Το πλαίσιο της µεταβίβασης των επιχειρήσεων (Πηγή: Έκθεση για τη διευκόλυνση της µεταβίβασης των ελληνικών µικροµεσαίωνεπιχειρήσεων, ΥπουργείοΑνάπτυξης, ΓΓΒ, ΕΟΜΜΕΧ, Μάρτιος 2006)
Η µεταβίβαση µπορεί να πραγµατοποιηθεί Εντόςτηςοικογένειας: διαδοχή, δωρεά, κληρονοµιά, παραχώρηση συνολικού µεριδίου, Μέσω εξαγοράς από τη διεύθυνση, δηλαδή πώληση από τον ιδιοκτήτη προς τη διεύθυνση ή τους εργαζόµενους που δεν ανήκουν στην οικογένεια, Μέσωπωλήσεωνσετρίταπρόσωπαήσε υφιστάµενες επιχειρήσεις
Ποιος θεωρείται ότι µεταβιβάζει την επιχείρηση Ο ιδιοκτήτης µιας επιχείρησης που έχει συµπληρώσει το όριο ηλικίας και βγαίνει στη σύνταξη, Ο ιδιοκτήτης µιας επιχείρησης που για κάποιον λόγο διακόπτει την επιχειρηµατική του δραστηριότητα (π.χ. πρόωρησυνταξιοδότηση, αλλαγήεπαγγέλµατοςκλπ), και, Ο ιδιοκτήτης µιας επιχείρησης στον οποίο έχουνσυµβείαπρόβλεπταγεγονότα (ασθένεια, θάνατος, διαζύγιο κλπ)
Ποιοι µπορεί να είναι αυτοί στους οποίους γίνεται η µεταβίβαση Τα φυσικά τέκνα του ιδιοκτήτη, Οι κληρονόµοι του, Οι εργαζόµενοι στην επιχείρηση, Εργαζόµενοι σε άλλη επιχείρηση, Ειδικευµένοι άνεργοι, Άλλοι επιχειρηµατίες που δραστηριοποιούνται στον ίδιο ή σε άλλον επιχειρηµατικό τοµέα
Είδη µεταβίβασης Μεταβίβασηπουδενέχειπρογραµµατισθεί: αιφνίδια αιτία, (θάνατος, ανικανότητα) ή απρόβλεπτη οικονοµική καταστροφή Προγραµµατισµένηολικήµεταβίβαση: συνταξιοδότησητουµεταβιβάζοντος, παραχώρησηγιααποκατάστασητέκνων, αλλαγή επαγγέλµατος Προγραµµατισµένη µερική µεταβίβαση: µε ή χωρίς παραχώρηση της διοίκησης της επιχείρησης
Οιευρωπαϊκέςπολιτικέςγιατη µεταβίβασητωνεπιχειρήσεων
Ησύστασητου 1994: σύσταση της Επιτροπής για τη µεταβίβαση µικροµεσαίωνεπιχειρήσεων. ΕΕ L 385 της 31.12.1994 1. Πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης, πληροφόρησης και κατάρτισης 2. ιαµόρφωση ευνοϊκού οικονοµικού περιβάλλοντος για τις µεταβιβάσεις επιχειρήσεων 3. Προσφορά νοµικών δυνατοτήτων για την αναδιάρθρωση µιας επιχείρησης 4. Θεσµοθέτηση αρχών πουθα εξασφαλίσουν τη συνοχή των εταιρικών σχέσεων και των ατοµικών επιχειρήσεων σε περίπτωση θανάτου ενός από τους συνεταίρους ή του ιδιοκτήτη 5. Φόροι κληρονοµιάς και δωρεών 6. ιευκόλυνση της µεταβίβασης µιας επιχείρησης σε τρίτους
Ανακοίνωση τηςεε COM(2006) 117 τελικό 14.03.2006 «Μεταβίβαση επιχειρήσεων Εξασφάλιση της συνέχειας µεµια µια νέα αρχή» Τοένα τρίτο των επιχειρηµατιών τηςεε κυρίως όσων διαχειρίζονται οικογενειακές επιχειρήσεις θα αποσυρθεί µέχρι το 2016 Κλείσιµο 690.000 επιχειρήσεων κάθε χρόνο µέχρι το 2016 Απώλεια 2.800.000 θέσεων εργασίας κάθε χρόνο
Πρωτοβουλία Small Business Act ΑνακοίνωσητηςΕΕ COM (2008) 394 / 25.6.2008 Μετατροπή αρχών σε συγκεκριµένα µέτρα: ΗΕΕκαιτακράτηµέληπρέπειναδηµιουργήσουν περιβάλλον στο οποίο οι επιχειρηµατίες και οι οικογενειακές επιχειρήσεις µπορούν να προοδεύσουν καιστοοποίοηεπιχειρηµατικότηταανταµείβεται. Τα κράτη µέλη πρέπει να ασχοληθούν περισσότερο µε τους µελλοντικούς επιχειρηµατίες, κυρίως µε την τόνωση του επιχειρηµατικού ενδιαφέροντος και ταλέντου, προπαντόςστουςνέουςκαιστιςγυναίκες, και µε την απλοποίηση των όρων για τις µεταβιβάσεις επιχειρήσεων.
Πρωτοβουλία Small Business Act ΑνακοίνωσητηςΕΕ COM (2008) 394 / 25.6.2008 Τακράτη µέληκαλούνται: Ναεξασφαλίσουνότιηφορολογία (καικυρίωςο φόρος δωρεών, η φορολογία των µερισµάτων και ο φόρος περιουσίας) δεν εµποδίζουν αδικαιολόγητα τη µεταβίβαση επιχειρήσεων Να θεσπίσουν συστήµατα για την προσέγγιση µεταβιβάσιµων επιχειρήσεων και πιθανών νέων ιδιοκτητών Να παρέχουν καθοδήγηση και υποστήριξη στις µεταβιβάσιµες επιχειρήσεις
Η κατάσταση στην Ελλάδα Πηγές: α) έρευνα της PriceWaterHouse για τη µεταβίβαση, εφηµ. «ΤΟ ΒΗΜΑ», 5 Ιουλίου 2008, β) έρευναγιατηµεταβίβασηκαιδιαδοχήτωνµµεστηνελλάδα, Εθνικό Παρατηρητήριο για τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις του ΕΟΜΜΕΧ, Φεβρουάριος 2009
Χωρίς πρόγραµµα διαδοχής µία στις δύο ελληνικές επιχειρήσεις Όσες εταιρείες δεν έχουν σχεδιάσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους στο µέλλον αναγκάζονται σε πολλές περιπτώσεις να βάζουν λουκέτο ή πωλητήριο Μία στις δύο επιχειρήσεις δεν διαθέτει πρόγραµµα διαδοχής µε αποτέλεσµα να θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση της, (έρευνα της PwC σε 1.454 οικογενειακέςεπιχειρήσειςσε 28 χώρες, συµπεριλαµβανοµένης της Ελλάδας)
Προβλήµατα σε θέµατα µεταβίβασης Θεσµικά προβλήµατα 1. Ελλιπής ενηµέρωση για τη διαδικασία µεταβίβασης 2. Απαίτηση έκδοσης νέας άδειας λειτουργίας 3. Έλλειψη «επιχειρησιακής µνήµης» µετά τη µεταβίβαση 4. «Άτυπη» µεταβίβαση Οικονοµικά προβλήµατα 1. Απαίτηση έκδοσης νέας άδειας λειτουργίας 2. Έλλειψη κινήτρων µεταβίβασης 3. Προσαρµογή προσωπικού 4. Συρρίκνωση κλάδου δραστηριότητας 5. υσκολία εύρεσης διαδόχων Φορολογικά προβλήµατα 1. Υψηλή φορολογία κατά τη µεταβίβαση 2. «Άτυπη» µεταβίβαση Κοινωνικά προβλήµατα 1. Προσαρµογή προσωπικού 2. Ικανότητες και δεξιότητες διαδόχου 3. Συρρίκνωση κλάδου δραστηριότητας 4. Χαµηλό επίπεδο κατάρτισης των διαδόχων 5. υσκολία εύρεσης διαδόχων
Παράγοντες που επηρεάζουν τη µεταβίβαση επιχειρήσεων στην Ελλάδα 1. Έλλειψη κινήτρων από την πολιτεία 2. Οικονοµική παρακµή στην περιοχή 3. Συρρίκνωση κλάδου δραστηριότητας 4. Υψηλό κόστος µεταβίβασης 5. Ισχύον θεσµικό πλαίσιο 6. υσκολία εντοπισµού διαδόχου 7. υσκολία προσαρµογής προσωπικού 8. Νοµική µορφή εταιρείας 9. Μέγεθος εταιρείας 10. Μικρή εµπλοκή υπηρεσιών της Πολιτείας
Λόγοι µεταβίβασης επιχειρήσεων στην Ελλάδα 1. Συνταξιοδότηση του µεταβιβάζοντος: 65% 2. Παραχώρηση / ωρεά για αποκατάσταση τέκνων: 14% 3. Πώληση της επιχείρησης σε τρίτους: 7% 4. Αλλαγή επαγγέλµατος του επιχειρηµατία: 6% 5. Αιφνίδια αίτια / Απρόβλεπτο γεγονός: 3% 6. Συγκέντρωση Απορρόφηση Συγχώνευση: 2%
Συνεπώς, αποτελεί ζητούµενο η δηµιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος γιατη µεταβίβαση των επιχειρήσεων
ΗανταπόκρισητηςΕλλάδας
Πρωτοβουλίες στηνελλάδα (1) Έκθεση για τη διευκόλυνση της µεταβίβασης των ελληνικών µικροµεσαίων επιχειρήσεων (2006) - ΕΟΜΜΕΧ ηµόσια διαβούλευση για την εφαρµογή των κατευθύνσεωντηςπρωτοβουλίας Small Business Act (SBA) ΕΥ ΕΠΑΝΙΙ (2008) Έρευνα του Παρατηρητηρίου ΜΜΕ του ΕΟΜΜΕΧ για τη διευκόλυνση της µεταβίβασης των επιχειρήσεων ΕΟΜΜΕΧ (2009) Μελέτη του «Οδηγού ορθών πρακτικών» γιατη στήριξη της µεταβίβασης των επιχειρήσεων σενέα ιδιοκτησιακά καθεστώτα ΕΠΕΜ ΕΣΜΕ (2008 2009)
Πρωτοβουλίες στηνελλάδα (2) ΣυνεδρίασητουΕΣΜΕστηΘεσσαλονίκηστις 29 Νοεµβρίου 2008 υο συνεδριάσεις της ΕΠΕΜ ΕΣΜΕ αφιερωµένες στη µελέτη των θεµάτων της µεταβίβασης Μια συνεδρίαση µε τη συµµετοχή του Ειδικού ΓραµµατέαΑνταγωνιστικότητας, τηςεπεμτουεσμε, τουεομμεχ, καιστελεχώντηςευ τουεπανιι ΜιασυνεδρίασητηςΕΠΕΜγιατηνπαρουσίασητης έρευνας του ΕΟΜΜΕΧ
Ηδηµιουργίαευνοϊκού περιβάλλοντοςγιατη µεταβίβασηστηνελλάδα Προτάσειςµέτρωνπολιτικής (Πηγή: Έκθεση για τη διευκόλυνση της µεταβίβασης των ελληνικώνµικροµεσαίωνεπιχειρήσεων, ΥπουργείοΑνάπτυξης, ΓΓΒ, ΕΟΜΜΕΧ, Μάρτιος 2006)
Ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του θέµατος της µεταβίβασης 1. Μέτρα φορολογικού χαρακτήρα 2. Μέτρα νοµικού χαρακτήρα 3. Μέτρα που αφορούν την υποστήριξη της χρηµατοδότησης της µεταβίβασης
Η ανταπόκριση στη «ζήτηση» για µέτρα διευκόλυνσης της µεταβίβασης σχετίζεται µετη διερεύνηση της συµπερίληψης σχετικής δράσης στο ΕΠΑΝ ΙΙ πουθ αφορά τη µεταβίβαση
Χρηµατοδοτικά µέτρα στήριξης της µεταβίβασης 1. ράση τύπου ΤΕΜΠΜΕ για τη χρηµατοδότηση πράξεων µεταβίβασης 2. Επιχορηγήσεις για: Την εκπόνηση µελέτης αξιολόγησης της αξίας της επιχείρησης Την αγορά της προς µεταβίβαση επιχείρησης Τον εκσυγχρονισµό και την ανάπτυξη της επιχείρησης Τηχρηµατοδότησηολοκληρωµένου business plan
Αριθµός δυνητικά ωφελούµενων επιχειρήσεων ΕΣΥΕ: 2,5% - 3% τωνεγγεγραµµένων επιχειρήσεων θα µεταβιβάζεται ΕΟΜΜΕΧ: 2,67% το αντίστοιχο ποσοστό Αριθµός επιχειρήσεων στη χώρα: 875.000 Άρα, ο αριθµός των µεταβιβαζόµενων επιχειρήσεων ανά έτος υπολογίζεται σε 22.000 Το 2% αυτώνανενισχυθεί, πρόκειταιγια 500 επιχειρήσεις ανά έτος
Προτάσεις φορολογικών µέτρων Μείωση ή/και µηδενισµός φορολογικών συντελεστών πράξεων που αφορούν τη µεταβίβαση Προτάσεις νοµοθετικών παρεµβάσεων Νοµοθετικές παρεµβάσεις περί τη µεταβίβαση που αφορούν π.χ τη συνέχεια προσωπικών επιχειρήσεων και όχι τη λύση τους κλπ
Καιόλ αυτά γιανα γίνει η επαύριο της ζωής πάλι ζωή Οδυσσέας Ελύτης