Ετήσια Έκθεση έτους 2007

Πρεσβεία της Ελλάδος στα Τίρανα Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Ετήσια Έκθεση έτους 2007 Για την Αλβανική Οικονομία και τις Διμερείς Οικονομικές και Εμπορικές Σχέσεις Ελλάδος -Αλβανίας 1

2

ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΟ ΔΣΟ 2007 7 1.1 Γηάξζξσζε ηεο αιβαληθήο νηθνλνκίαο 7 1.1.1 Πξσηνγελήο ηνκέαο 7 1.1.2 Μεηαπνίεζε 9 1.1.3 Καηαζθεπέο 10 1.1.4 Ελέξγεηα 11 1.1.5 Υπεξεζίεο 14 1.2 Δμειίμεηο ζηνπο βαζηθόηεξνπο ηνκείο ηεο αιβαληθήο νηθνλνκίαο ην 2007 17 1.3 Δμσηεξηθό Δκπόξην 22 1.3.1 Εκπνξηθφ ηζνδχγην -Κπξηφηεξνη εκπνξηθνί εηαίξνη 22 1.3.2 Εηζαγσγέο -Κπξηφηεξνη εκπνξηθνί εηαίξνη 25 1.3.3 Εμαγσγέο -Κπξηφηεξνη εκπνξηθνί εηαίξνη 26 1.3.4 Εκπνξηθέο ζρέζεηο κε ΕΕ 28 1.4 Θεζκηθό Πιαίζην 32 1.4.1 Δαζκνινγηθφ θαζεζηψο 32 1.4.2 Φνξνινγία 36 1.4.3 Δηθαηψκαηα Πλεπκαηηθήο Ιδηνθηεζίαο 38 1.4.4 Αληαγσληζκφο 38 1.4.5 Δεκφζηεο πξνκήζεηεο 38 1.4.6 Πξνζηαζία θαηαλαισηή 38 1.4.7 Κνηλσληθή αζθάιηζε 38 1.4.8 Δεκηνπξγία επηρείξεζεο ζηελ Αιβαλία 39 1.4.9 Σρέζεηο Αιβαλίαο ΕΕ 39 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2. 41 ΓΙΜΔΡΔΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΔ ΚΑΙ ΔΜΠΟΡΙΚΔ ΧΔΔΙ 41 2.1 Θεζκηθό Πιαίζην 41 2.2 Γηκεξέο Δκπόξην 43 2.2.1. Όγθνο Εκπνξίνπ- Εκπνξηθφ ηζνδχγην 43 2.2.2 Ειιεληθέο εμαγσγέο πξνο ηελ Αιβαλία 44 2.2.3 Αλάιπζε ησλ 25 πξψησλ ζε αμία πξντφλησλ πνπ εμήρζεζαλ ζηελ Αιβαλία 46 2.2.4 Ειιεληθέο εηζαγσγέο απφ ηελ Αιβαλία 51 2.3 Διιεληθέο Δπελδύζεηο 52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΙΑΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ 56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΠΡΟΒΑΗ ΣΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΠΣΙΚΔ 58 4.1. Πξόζβαζε ζηελ αιβαληθή αγνξά 58 3

4.1. ηόρνη πξννπηηθέο ζπλεξγαζίαο 58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΟΓΗΓΟ 61 ΧΡΗΙΜΔ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΔ & Γ/ΝΔΙ 61 5.1 Υξήζηκεο πιεξνθνξίεο 61 5.1.1.Γιψζζα ζπλαιιαγψλ 61 5.1.2 Ωξάξην ιεηηνπξγίαο δεκνζίσλ ππεξεζηψλ θαη 61 θαηαζηεκάησλ- Επίζεκεο αξγίεο 61 5.1.3 Σπλάιιαγκα 61 5.1.4 Μεηαθηλήζεηο - Μεηαθνξέο 61 5.1.5. Τειεπηθνηλσλίεο Ταρπδξνκηθέο ππεξεζίεο 63 5.2 Υξήζηκεο Γηεπζύλζεηο 63 5.2.1 Ειιεληθέο Υπεξεζίεο ζηελ Αιβαλία 63 5.2.2 Δεκφζηεο Υπεξεζίεο ηεο Αιβαλίαο 64 5.2.3 Αληηπξνζσπείεο Δηεζλψλ νξγαληζκψλ 66 5.2.4 Φξεκαηνπηζησηηθά ηδξχκαηα θαη θνξείο επνπηείαο 66 5.2.5 Οηθνλνκηθά-Εκπνξηθά Επηκειεηήξηα θαη Ελψζεηο 68 5.2.6 Επηινγή Ξελνδνρείσλ 70 5.2.7 Επηινγή Εζηηαηνξίσλ 70 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 73 ΤΝΟΠΣΙΚΑ ΣΑΣΙΣΙΚΑ ΣΟΙΥΕΙΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ 73 Γεληθά 73 Πνιίηεπκα Γηνίθεζε 73 Δεκνγξαθηθά ζηνηρεία 74 Πεξηβάιινλ 75 Εθπαίδεπζε (ηδξχκαηα-θνηηνχληεο, 2005-2007) 75 Υγεία (έηνο 2007) 75 Αξηζκόο θιηλώλ 75 Μεηαθνξέο 75 Δηαβίσζε 76 Βαζηθά νηθνλνκηθά ηνηρεία 77 Παξαγσγή 77 Καηαλάισζε 77 Κξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο 77 Εμσηεξηθφ εκπφξην 77 Eλέξγεηα 78 4

Πξόινγνο Η έθδνζε ηεο εηήζηαο έθζεζεο ηνπ Γξαθείνπ Οηθνλνκηθψλ θαη Εκπνξηθψλ Υπνζέζεσλ (Ο.Ε.Υ) ζηα Τίξαλα γηα ην 2007 απνηειεί κηα πξνζπάζεηα παξνπζίαζεο ηεο δνκήο ηεο Αιβαληθήο νηθνλνκίαο, ηνπ εμσηεξηθνχ ηεο εκπνξίνπ, ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ μέλσλ επελδπηψλ θαη βεβαίσο πην αλαιπηηθά ηηο νηθνλνκηθν - εκπνξηθέο ζρέζεηο ηεο Ειιάδαο κε ηελ Αιβαλία. Η Αιβαλία είλαη ε ηειεπηαία θαη πην πησρή ρψξα ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Επξψπεο πνπ έρεη αξρίζεη λα πηνζεηεί ην 2007 νηθνλνκηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ δεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία κηαο αλνηθηήο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο. Εμάιινπ απφ 1 εο Δεθεκβξίνπ ηνπ 2006 εηέζε ζε ηζρχ ε ελδηάκεζε ζπκθσλία κε ηελ Επξσπατθή Έλσζε (πνπ είρε ππνγξαθεί ζηηο 12 Ινπλίνπ ηνπ ηδίνπ έηνπο καδί κε ηελ Σπκθσλία Σηαζεξνπνίεζεο θαη Σχλδεζεο) ελψ μεθηλνχζε ε δηαδηθαζία επηθχξσζεο απφ ηα Κξάηε Μέιε ηεο ΕΕ, ηεο Σπκθσλίαο Σηαζεξνπνίεζεο θαη Σχλδεζεο πνπ ζα εηίζεην ζε ηζρχ απφ 1 εο Απξηιίνπ 2009. Παξά ηελ ζπλερή βειηίσζε ηεο νηθνλνκίαο πνπ μεθίλεζε νπζηαζηηθά ην 2003, θαη κε εηήζην ξπζκφ αλάπηπμεο ηεο ηάμεσο ηνπ 5%-6%, ε Αιβαλία ζα ρξεηαζηεί κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη επίπεδν αλάπηπμεο θαη δνκψλ ηθαλψλ λα ηηο επηηξέςνπλ ηελ έληαμή ηεο ζηελ Ε.Ε, φκσο ζα είλαη δεζκεπκέλε λα πξνζαξκφδεηαη πξννδεπηηθά ζην θνηλνηηθφ θεθηεκέλα θαη ζπλεπψο ζα κεηψλνληαη απνθαζηζηηθά νη πηζαλφηεηεο θηλδχλνπ γηα ηνπο μέλνπο επελδπηέο. Η νηθνλνκία ηεο Αιβαλίαο ζηεξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ ξνή ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ εκβαζκάησλ ελψ αλαπηχζζεηαη ηαρέσο ν ηξηηνγελήο ηνκέαο. Παξφηη πξφθεηηαη γηα κηα κηθξή αγνξά ησλ 3,5 εθ. θαηνίθσλ, ε Αιβαλία ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί κεγάιε αγνξά δεδνκέλνπ φηη έρεη αλάγθε λα εηζάγεη ζρεδφλ ηα πάληα θαη ηδηαίηεξα λα εηζάγεη ηα είδε εθείλα, πνπ αθνξνχλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ παξαγσγηθνχ ηεο ηζηνχ, ελψ κπνξεί λα απνηειέζεη πχιε εηζφδνπ εκπνξεπκάησλ θαη ππεξεζηψλ θαη πξνο ηελ πεξηνρή ηνπ Κνζζφβνπ. Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα νηθνλνκία ε νπνία θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηεο κε ηηο εηζαγσγέο, κε απνηέιεζκα ην εκπνξηθφ έιιεηκκα λα δηεπξχλεηαη ζπλερψο θαη λα μεπεξλά ην 30% ηνπ ΑΕΠ κε έληνλε εμάξηεζε απφ ηελ ΕΕ, δεδνκέλνπ φηη πάλσ απφ ην 83% ησλ αιβαληθψλ εμαγσγψλ θαηεπζχλεηαη ζε απηή θαη ην 62,8% ησλ αιβαληθψλ εηζαγσγψλ πξνέξρεηαη απφ ηελ Ε.Ε. Η θαθή θαηάζηαζε ησλ ππνδνκψλ παξά ηελ ζπλερή βειηίσζε ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ, νη ζπρλέο δηαθνπέο ζηελ ειεθηξνδφηεζε θαη ηελ χδξεπζε θαη ε απνπζία θξάηνπο δηθαίνπ απνηεινχλ αλαζρεηηθνχο παξάγνληεο ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε αιιά θαη ππνλνκεχνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο. Η Ειιάδα έρεη ηζηνξηθέο ζρέζεηο κε ηελ ρψξα απηή ελψ ε γεσγξαθηθή γεηηλίαζε θαη ε χπαξμε κεγάινπ αξηζκνχ κεηαλαζηψλ έρεη ζπκβάιεη ζηελ ζεκαληηθή νηθνλνκηθή παξνπζία ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ. Τν γεγνλφο φηη ζεκαληηθή κεξίδα ηνπ πιεζπζκνχ νκηιεί ηελ Ειιεληθή, θαη φηη ε παξνπζία ησλ αιβαλψλ κεηαλαζηψλ δεκηνπξγεί νηθνλνκηθνχο θαη εκπνξηθνχο δεζκνχο είλαη έλα ζεκαληηθφ ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα γηα ηηο ειιεληθέο επηρεηξήζεηο πνπ πξνζεγγίδνπλ ηελ αιβαληθή αγνξά. 5

Έηζη ε Ειιάδα, απνηειεί ηνλ πξψην μέλν επελδπηή ζηελ Αιβαλία (έπεηαη ε Ιηαιία) κε κεξίδην 28% επί ησλ μέλσλ επελδχζεσλ θαη παξάιιεια ηνλ δεχηεξν κεηά ηελ Ιηαιία, εκπνξηθφ εηαίξν. Θα έπξεπε επίζεο λα επηζεκαλζεί, φηη ε αξγνπνξία δεκνζίεπζεο ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ θαη ε δπζθνιία επεμεξγαζίαο ηνπο, είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ ρξνληθή θαζπζηέξεζε ηεο έθδνζεο ηεο έθζεζεο απηήο, σζηφζν πηζηεχνπκε φηη ζα απνηειέζεη ρξήζηκν ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνπο ελδηαθεξφκελνπο επηρεηξεκαηίεο θαη ζηειέρε ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ή επηζπκνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζηελ Αιβαλία (δεδνκέλνπ φηη ην 2007 ζεσξείηαη έηνο νξφζεκν γηα ηηο αιβαληθή νηθνλνκία). Επίζεο ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί, φηη ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πξνέξρνληαη απφ ηηο αξκφδηεο αιβαληθέο ππεξεζίεο νη νπνίεο αλά δηαζηήκαηα έρνπλ δερζεί θξηηηθή απφ ηελ ΕΕ θαη Δηεζλείο Οξγαληζκνχο γηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ κεζνδνινγία επεμεξγαζίαο θαη δηαρείξηζεο ησλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ. Τέινο ε παξνχζα έθζεζε πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηελ ζπλεξγαζία φισλ ησλ ζηειερψλ ηνπ Γξαθείνπ ΟΕΥ Τηξάλσλ, ηδηαηηέξσο φκσο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θ. Σππξίδσλα Οηθνλφκνπ, Γξακκαηέα Α ΟΕΥ γηα ηελ ηδηαίηεξε ζπκβνιή ηνπ ζην ηειηθφ απνηέιεζκα θαζψο θαη ηελ θα Σνθία-Σνλίια Κίζζε γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηεο ζηελ αλαδήηεζε θαη επεμεξγαζία ηνπ πξσηνγελνχο πιηθνχ. Τίξαλα, 25 Απγνχζηνπ 2009 Ο Πξντζηάκελνο Φξήζηνο Φαξκάθεο Σχκβνπινο Α ΟΕΥ 6

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: Ζ ΑΛΒΑΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΟ ΔΣΟ 2007 1.1 Γηάξζξωζε ηεο αιβαληθήο νηθνλνκίαο 1.1.1 Πξωηνγελήο ηνκέαο 1.1.1.1 Γεωξγία Ζ ζπκκεηνρή ηνπ αγξνηηθνχ ηνκέα ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο, ην 2007 ζεκείσζε ειαθξά κείσζε ζην 14% ηνπ ΑΔΠ., απφ 15% ηνπ ΑΔΠ ην 2006. Οη θαζπζηεξήζεηο ζηελ πιήξε θαη κφληκε επίιπζε ηνπ ηδηνθηεζηαθνχ θαζεζηψηνο, θαη ηεο θαηάξηηζεο ηνπ εζληθνχ θηεκαηνινγίνπ, απνηεινχλ εκπφδηα ζηελ ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο. Ζ Γεσξγία ραξαθηεξίδεηαη απφ κηθξέο εθκεηαιιεχζεηο ηεο ηάμεσο ησλ ελφο έσο ηξηψλ εθηαξίσλ. ηελ αλαζπγθξφηεζε ηνπ γεσξγηθνχ ηνκέα ν νπνίνο είρε θαηαξξεχζεη ιφγσ κεηαλάζηεπζεο, έρνπλ ζπλδξάκεη δηεζλείο νξγαληζκνί φπσο ε Παγθφζκηα Σξάπεδα (αξδεπηηθά έξγα, θαιιηέξγεηα ζπφξσλ, ηρζπνθαιιηέξγεηεο, αγξνηηθέο πηζηψζεηο), ν IFAD θαη ε ΔΔ (παξνρή εμνπιηζκνχ, εγγεηνβειηησηηθά έξγα), θαζψο θαη δσξεηέο φπσο νη ΖΠΑ (USAID: πξνκήζεηεο ιηπαζκάησλ/ζπφξσλ, κεηαθνξά ηερλνινγίαο) θαη ε Γεξκαλία (GTZ: ηερληθή βνήζεηα). Πίλαθαο 1.1.1 Αγξνηηθέο θαιιηέξγεηεο Αγξνηηθέο Καιιηέξγεηεο Δθηάζεηο (εθηάξηα) Μέζν κέγεζνο αγξνηηθώλ κνλάδσλ (εθηάξηα) 369.598 697.000 1,89 Πεγή: Agriculture and Food Statistics, Ministry of Agriculture Σν 2007 ε αμία επελδχζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο Γεσξγίαο αλήιζε ζηα 2.791 εθ. ιεθ, έλαληη 3098 εθ. ιεθ ην 2006. ηελ Αιβαλία, παξάγνληαη θπξίσο δεκεηξηαθά, ιαραληθά, παηάηεο, θαζφιηα, θαπλφο, ζφγηα, νξηζκέλα θξνχηα (κήια, δακάζθελα, ζχθα, ξνδάθηλα, θεξάζηα, εζπεξηδνεηδή), θιίκαηα-ακπέιηα (7,5 ρηιηάδεο εθηάξηα, 146.500 ηφλνη ζηαθχιηα ην 2007), ελψ ε ρψξα δηαζέηεη 4.715.000 «ξίδεο ειαηφδεληξσλ» ηα νπνία ην 2007 παξήγαγαλ 27.600 ηφλνπο θαξπψλ ειηάο, δειαδή 50% ιηγφηεξν ζε ζχγθξηζε κε ηελ πνζφηεηα ησλ 40.200 ηφλσλ ην 2006. Μεγάιν κέξνο ηεο Γεσξγηθήο παξαγσγήο εμάγεηαη ζηελ Ηηαιία (39%), ζηελ Διιάδα 13,9%, ζην Κφζζνβν (12,9%), ζηε Γεξκαλία (11,6%), ζηελ ΠΓΓΜ (4,5%) θαη ζηελ Σνπξθία (4,1%). Ζ δηάξζξσζε ησλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ ζχκθσλα κε ηελ ρξήζε ηνπο έρεη σο εμήο: δεκεηξηαθά (34% αξφζηκσλ εθηάζεσλ), νπσξνθφξα θαη δσνβνζθέο (51,7%), ιαραληθά&παηάηεο (9%), φζπξηα (3,8%). Όζνλ αθνξά ζηε παξαγσγή ζεκαληηθψλ πξντφλησλ ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα, απηή έρεη σο αθνινχζσο: Πίλαθαο 1.1.2 Παξαγσγή πξσηνγελνύο ηνκέα(ζε ρηι. ηόλνπο) 2005 2006 2007 Γεκεηξηαθά 511,2 507,5 493,6 εκ ηων οποίων ζίηος 260,0 230,9 249,5 Λαραληθά 684,9 687,5 671,5 Παηάηεο 169,3 162,6 154,9 Φαζόιηα 23,6 24,3 20,8 Καπλόο 1,9 2,0 0,9 Ζιηόζπνξνο 2,0 2,2 2,4 Πεγή: Agriculture and Food Statistics, Ministry of Agriculture Δηδηθά γηα ην ζηηάξη, ε παξαγσγή ην 2007 θπκάλζεθε ζηνπο 250.000 ηφλνπο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 ε εηήζηα παξαγσγή ήηαλ πεξίπνπ 600.000 ηφλνπο. Ο ιφγνο απηήο ηεο κείσζεο είλαη πξσηίζησο ε κείσζε θαηά 54% ησλ θαιιηεξγνχκελσλ κε ζίην εθηάζεσλ (2003: 92.000 εθηάξηα) θαη δεπηεξεπφλησο ε κείσζε ηνπ ελεξγνχ αγξνηηθνχ πιεζπζκνχ ιφγσ ηεο κεηαλάζηεπζεο. Άιιν ζεκαληηθφ πξντφλ ηεο 7

θαηεγνξίαο ησλ δεκεηξηαθψλ, είλαη ην θαιακπφθη, ηνπ νπνίνπ ε παξαγσγή, ζε αληίζεζε κε ην ζηηάξη παξνπζηάδεη δηαρξνληθή ζηαζεξφηεηα. Όζνλ αθνξά ζηα νπσξνθφξα, ζηελ Αιβαλία πθίζηαληαη ζπλνιηθήο παξαγσγήο 12 9,3 εθ. νπσξνθφξα δέλδξα Ζ παξαγσγή ειαηνιάδνπ ζηελ Αιβαλία ην 2007 ήηαλ 3.879 ηφλνη απφ κνλάδεο κε κηθξή δπλακηθφηεηα θαη παξσρεκέλν εμνπιηζκφ. Ζ εηήζηα θαηαλάισζε ειαηνιάδνπ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηνπο 70.000 ηφλνπο, εθ ηεο νπνίλ ην κεγαιχηεξν κέξνο θαιχπηεηαη απφ ηελ εγρψξηα παξαγσγή. Ζ εηήζηα θαηαλάισζε θπηηθψλ ειαίσλ ζηελ Αιβαλία αλέξρεηαη ζε 40.000-45.000 ηφλνπο. Ζ επαξρία ηνπ Fier είλαη ε ζεκαληηθφηεξε πεξηνρή γεσξγηθήο παξαγσγήο, φπνπ παξάγεηαη ην 22,6% ησλ δεκεηξηαθψλ θαη ην 25,7% ησλ ιαραληθψλ. Ζ επαξρία Elbasan παξάγεη ην 56% ηνπ θαπλνχ ηεο ρψξαο. 1.1.1.2 Κηελνηξνθία ηνλ θηελνηξνθηθφ ηνκέα ε δξαζηεξηφηεηα παξακέλεη νηθνγελεηαθή. ηελ Αιβαλία εθηξέθνληαη 577.000 βννεηδή (εθ ησλ νπνίσλ νη 396.000 είλαη αγειάδεο), 2.729.000 πξφβαηα/αξληά/θαηζίθηα, 147.000 γνπξνχληα, 122.000 άινγα/γατδνχξηα, 7.135.000 πνπιεξηθά θαη ππάξρνπλ 171.000 θπςέιεο. Ζ παξαγσγή γάιαθηνο ην 2007 ζεκείσζε ειαθξά κείσζε θαηά 0,8 εθ. ηφλνπο, ζηνπο1,02 εθαη. ηφλνπο απφ 1,10 εθ. ηφλνπο ην 2006, ελψ ε παξαγσγή θξέαηνο αλήιζε ζε 158.000 ηφλνπο, απφ 137.000 ηφλνπο ην 2006. 1.1.1.3 Αιηεία Ο αιηεπηηθφο ζηφινο ηεο ρψξαο είλαη κηθξφο (231 πινία), θαη πεπαιαησκέλνο (40% άλσ ησλ 20 εηψλ). Βαζηθά αιηεπηηθά ιηκάληα είλαη ηα Durres, Shengjin, Vlore θαη Sarande. Ζ εηήζηα παξαγσγή ην 2007 ζεκείσζε ειαθξά θάκςε ζηνπο 7358 ηφλνπο, έλαληη 7376 ηφλσλ ην 2006. Ζ αιηεία δηεμάγεηαη, πέξαλ ησλ αθηψλ, ζηηο ιηκλνζάιαζζεο θαη ζηηο ιίκλεο Shkodra, Ohrid θαη Πξέζπαο. Δπίζεο, ππάξρνπλ ηρζπνηξνθεία θππξίλσλ, πέζηξνθαο, κπδηψλ θαη γαξίδσλ (Durres, Vlore). Κχξηα αιηεπηηθά πξντφληα είλαη, ν κπαθαιηάξνο, νη γαξίδεο, ηα ρηαπφδηα, θαη νη αζηαθνί. ηελ Αιβαλία δξαζηεξηνπνηνχληαη 5 εηαηξείεο θνλζεξβνπνηίαο ςαξηψλ. Πίλαθαο 1.1.3 Καηαλνκή αιηείαο ζε ηόλνπο Πεξηγξαθή 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Καηεγνξίεο Θάιαζζα 1466 1956 1921 1722 1752 1932 1974 Παξάθηηα γξακκή 116 90 95 67 240 254 473 Ληκλνζάιαζζεο 240 235 175 428 270 282 295 Δζσηεξηθά ύδαηα (ιίκλεο, πνηάκηα) 1588 1373 1512 1881 2180 2078 2145 Τδαηνθαιιηέξγεηα 35 108 167 684 725 1470 1430 Mitylus galloprovicialis 150 350 860 720 1250 1360 1041 ΤΝΟΛΑ 3595 4112 4730 5502 6417 7376 7358 Πεγή: Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Γαζώλ θαη Γηαρείξηζεο Τδάησλ 1.1.1.4 Μεηαιιεύκαηα Ζ Αιβαλία είλαη πινχζηα ζε πξψηεο χιεο φπσο ρξώκην θπξίσο ζηηο πεξηνρέο Dibra θαη Mat, ραιθό, θπξίσο ζηηο πεξηνρέο Mirdite θαη Puke), ληθέιην θπξίσο ζηηο πεξηνρέο Pogradec, θαη Bitinka, βσμίηε, θψζθνξν ζηελ πεξηνρή ηνπ Tepelene), πεηξέιαην, πγξαέξην, θαη ηζηκέλην. Πξηλ ην 1990 ε Αιβαλία ήηαλ πξψηε παγθνζκίσο ζηελ παξαγσγή ρξσκίνπ, θαη δηαζέηεη 8

πινχζηα απνζέκαηα απηνχ ηνπ νξπθηνχ. Σα εθηηκψκελα απνζέκαηα έρνπλ σο εμήο: Υξψκην 24 εθ. ηλ., Υαιθφο 45 εθ. ηλ., Νηθέιην 370 εθ. ηλ., άλζξαθαο 712 εθ. ηλ., Βηηνπκίλε 247 εθ. ηλ. Σα απνζέκαηα ραιθνχ, ζίδεξν-ληθειίνπ, κπηηνπκίλαο, αξγηιηθψλ θαη αζβεζηνιηζηθψλ πεηξσκάησλ δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί αθφκα. Δπηπιένλ, ππάξρνπλ απνζέκαηα «δηαθνζκεηηθήο πέηξαο» πεξίπνπ 130 εθαη. ηφλσλ. Σα εθηηκψκελα απνζέκαηα έρνπλ σο εμήο: Υξψκην 24 εθ. ηλ., Υαιθφο 45 εθ. ηλ., Νηθέιην 370 εθ. ηλ., άλζξαθαο 712 εθ. ηλ., Βηηνπκίλε 247 εθ. ηλ. 1.1.2 Μεηαπνίεζε Ζ βηνκεραληθή παξαγσγή (κεηαπνίεζε θαη εμφξπμε) σο πνζνζηφ επί ηνπ ΑΔΠ ζεκεηψλεη ζπλερείο δηαθπκάλζεηο: ην 2002 ην κεξίδηφ ηεο επί ηνπ ΑΔΠ ήηαλ 12,8%, ην 2004 κφιηο 9,9%, ελψ ην 2007 ην κέγεζνο απηφ θπκάλζεθε ζε πνζνζηφ 17%. Ζ εμαγσγή κεηαπνηεκέλσλ πξντφλησλ απνηειεί πνιχ ζεκαληηθφ θνκκάηη ησλ ζπλνιηθψλ εμαγσγψλ ηεο Αιβαλίαο θαη γηα ην 2007, αθνχ νη εμαγσγέο κεηαπνηεκέλσλ πξντφλησλ, απνηεινχλ ην 66,3% ηεο ζπλνιηθήο αμίαο εμαγσγψλ ηεο Αιβαλίαο ην έηνο 2007. Ωζηφζν ε εμαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ θιάδνπ κεηαπνίεζεο, ζεκείσζε κείσζε ηεο ηάμεσο ηνπ 3,5% αθνχ ην έηνο 2006 ε ζπλνιηθή αμία εμαγσγψλ κεηαπνηεκέλσλ πξντφλησλ αληηζηνηρνχζε ζην 70% ηεο ζπλνιηθήο αμίαο εμαγσγψλ ηεο Αιβαλίαο. Σν 92.3% ησλ ζπλνιηθψλ εμαγσγψλ ζηνλ ηνκέα κεηαπνίεζεο θαηεπζχλεηαη πξνο Ηηαιία (84,5%) θαη Διιάδα (7,8%) 1.1.2.1 Μεηαπνίεζε ηξνθίκωλ/ Αγξν-βηνκεραλία Ζ αμία παξαγσγήο ηξνθίκσλ, ζε ηξέρνπζεο ηηκέο, ην 2007 απμήζεθε ζε 47.970 εθ. ιεθ, έλαληη 46.431 εθ. ιεθ ην 2006, κε ξπζκφ εηήζηαο αχμεζεο ηεο ηάμεσο ηνπ 3,3%. Πίλαθαο 1.1.4 Παξαγσγή πξσηνγελνύο ηνκέα(ζε ρηι. ηόλνπο) 2005 2006 2007 Μεηαπνίεζε θξέαηνο 9485 9824 9145 Μεηαπνίεζε θξνύησλ 362 881 306 Κνλζεξβ. Λαραληθά 2003 1143 807 Έιαηα 18682 21444 14789 Διαηόιαδν 3454 8985 3879 Γάια 71636 61334 59027 Σπξί 13947 12127 12924 Κνλζεξβ. Φαξηνύ 2256 1561 3449 Αιεύξη 305753 387794 427186 Άξηνο 234151 236011 260400 Μπύξα 286278 347889 365889 Κξαζί 17144 15045 15279 Αιθννινύρα πνηά 30813 21070 37881 Αλαςπθηηθά 608081 723037 692914 Μεηαιιηθό λεξό 581492 422922 706495 Πεγή: Agriculture and Food Statistics, 2007, Ministry of Agriculture Ζ δνκή ηνπ θιάδνπ παξακέλεη ζρεηηθά ζηαζεξή αθνχ ην 2007 ζηνλ θιάδν δξαζηεξηνπνηνχληαλ 2.040 επηρεηξήζεηο έλαληη 2000 επηρεηξήζεσλ ην 2005, νη νπνίεο απαζρνινχλ 10.293 εξγαδφκελνπο (9,5% επί ηνπ ζπλφινπ). Σν 2006 ζηνλ θιάδν απαζρνινχληαλ 9.995 εξγαδφκελνη, ην 2005 ν αξηζκφο ησλ εξγαδνκέλσλ θπκαίλνληαλ ζηνπο 9.865, ην 2004 ζηνπο 9.933 ελψ ην 2003 ν αξηζκφο εξγαδνκέλσλ αλέξρνληαλ ζηνπο 9.371. Σν 88,7% απηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ απαζρνιεί κέρξη θαη 5 άηνκα. Οη θιαδηθέο επελδχζεηο ζεκείσζαλ εηήζηα άλνδν ηεο ηάμεσο ηνπ 49,2%, απφ 2.045 εθ. ιεθ. ην 2006 ζε 3.052 εθ. ιεθ. ην 2007. Σν 50% απηψλ ησλ επελδχζεσλ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κε ηξαπεδηθφ δαλεηζκφ ελψ ην ππφινηπν 50% κε ίδηνπο πφξνπο. 9

Όπσο πξνθχπηεη απφ ηνλ Πίλαθα 1.1.4, ην 2007 ε παξαγσγή αλαςπθηηθψλ, κεηαπνηεκέλσλ πξντφλησλ θξέαηνο, ιαραληθψλ, θαη γάιαθηνο κεηψζεθε ζε ζρέζε κε ην 2006, ελψ ε παξαγσγή πξντφλησλ κεηαπνίεζεο θξνχησλ θαη ειαίσλ κεηψζεθε πάλσ απφ ην 50% ηεο παξαγσγήο ηνπ έηνπο 2006. Αληηζέησο, ε παξαγσγή κεηαιιηθνχ λεξνχ ζρεδφλ δηπιαζηάζηεθε ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο, ελψ αχμεζε ζεκείσζε ε παξαγσγή αιθννινχρσλ πνηψλ, κπχξαο, άξηνπ, θαη αιεχξσλ. ηαζεξή παξέκεηλε ε παξαγσγή ηπξψλ, θαη νίλσλ. Σν 2007 ε ζπλνιηθή αμία εμαγσγψλ ηνπ θιάδνπ ζεκείσζε αχμεζε ηεο ηάμεσο ηνπ 12,5%, ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο, απφ 6.643 εθ. ιεθ ην 2006 ζε 7.473 εθ. ιεθ ην 2007. Σα ζεκαληηθφηεξα εμαγσγηθά πξντφληα ηνπ κεηαπνηεηηθνχ ηνκέα, είλαη «θνλζέξβεο ςαξηνχ», «θαξκαθεπηηθά βφηαλα» θαη κεηαπνηεκέλα ιαραληθά. Σν 39% ησλ εμαγσγψλ θαηεπζχλεηαη ζηελ Ηηαιία, ην 13,9% ζηελ Διιάδα, ην 12,9% ζηελ Αλεμάξηεηε Αξρή ηνπ Κνζφβνπ, θαη ην 11,6%. ζηελ Γεξκαλία. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζηελ Αιβαλία εηζάγνληαη δεθαπιάζηεο ζρεδφλ πνζφηεηεο ηππνπνηεκέλσλ ηξνθίκσλ θαη πξντφλησλ αγξν-βηνκεραλίαο, ζε ζρέζε κε απηέο πνπ παξάγνληαη. Ζ αμία εηζαγσγψλ ηππνπνηεκέλσλ ηξνθίκσλ, ην 2007 απμήζεθε θαηά 18,15% ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο, ζε 62.849 εθ. ιεθ έλαληη 53.190 εθ. ιεθ ην 2006. Σν 18,2% ησλ εηζαγσγψλ ηππνπνηεκέλσλ ηξνθίκσλ πξνέξρεηαη απφ ηελ Ηηαιία, ην 14% απφ Διιάδα θαη ην 10,9% απφ Ρσζία. 1.1.2.2 Κιωζηνϋθαληνπξγηθά/Δλδύκαηα Ο θιάδνο παξαγσγήο θισζηνυθαληνπξγηθψλ/ελδπκάησλ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ηνκείο δξαζηεξηνπνίεζεο ηεο κεηαπνίεζεο ζηελ Αιβαλία κε ζπκκεηνρή 10% πεξίπνπ, ζηε ζπλνιηθή παξαγσγή ηνπ ηνκέα ηεο κεηαπνίεζεο. Κχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θιάδνπ είλαη ε ππεξγνιαβία (θαζφλ). θαη ε εληάζεσο εξγαζίαο παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Οη εηαηξείεο πνπ αζρνινχληαη κε θαζφλ είλαη πεξίπνπ 400-450 εθ ησλ νπνίσλ πεξίπνπ 105 είλαη αιινδαπήο ηδηνθηεζίαο, ζηηο νπνίεο απαζρνινχληαη πεξίπνπ ην 27% ησλ εξγαδφκελσλ επί ηνπ ζπλφινπ ηεο κεηαπνίεζεο. Ο επίζεκνο αξηζκφο απαζρνινπκέλσλ εθηηκάηαη ζηηο 50,000, σζηφζν ν πξαγκαηηθφο αξηζκφο κπνξεί λα είλαη δηπιάζηνο. Ζ θάζε επηρείξεζε απαζρνιεί απφ 50 έσο 400 άηνκα απφ ηα νπνία ην 85% είλαη γπλαίθεο. Ο κέζνο κεληαίνο κηζζφο, θπκαίλεηαη πεξίπνπ ζηα 140-150 επξψ (ζρεδφλ δέθα θνξέο ρακειφηεξνο απφ απηφλ ζηελ Ηηαιία). Σν 35% ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ εμαγσγψλ ηεο Αιβαλίαο (75% ζηελ Ηηαιία) νθείιεηαη ζε απηή ηε δξαζηεξηφηεηα. Απφ ην ζχλνιν ησλ εηαηξεηψλ ππεξγνιαβίαο, ην 69 % είλαη ηηαιηθήο ηδηνθηεζίαο, ην 27% είλαη ειιεληθήο ηδηνθηεζίαο, θαη ην 4% είλαη γεξκαληθήο ηδηνθηεζίαο. Ο θιάδνο, θισζηνυθαληνπξγηθψλ/ελδπκάησλ, ζπκβάιιεη θαηά 40.9% ζην ζχλνιν ηεο αμίαο ησλ αιβαληθψλ εμαγσγψλ. 1.1.3 Καηαζθεπέο Ζ θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα γηα ην ην 2007, αληηζηνηρεί ζην 14% ηνπ ΑΔΠ απφ 17,3% ηνπ ΑΔΠ ην 2006 θαη 16,5% ηνπ ΑΔΠ ην 2005. Ζ ζπλνιηθή αμία ησλ θαηαζθεπψλ ζηελ Αιβαλία γηα ην έηνο 2007 κεηψζεθε θαηά 55,34% ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο, κε ηα δεκφζηα έξγα λα κεηψλνληαη θαηά 67,6%, θαη ηηο θαηαζθεπέο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαηά 51,8%.(Πίλαθαο 1.1.5) Πίλαθαο 1.1.5 Αμία θαηαζθεπώλ (ζε εθ. δνι.) 2004 2005 2006 2007 Γεκόζηα έξγα 5.634 34.009 19.305 6.257 Ηδησηηθά έξγα 33.271 75.733 67.452 32.486 ύλνιν 38.905 109.742 86.757 38.743 Πεγή: Ηnstat 10

Ωο ηδησηηθά έξγα ζεσξνχκε ηελ θαηαζθεπή νηθηψλ, μελνδνρείσλ, εκπνξηθψλ ρψξσλ θαη βηνκεραληθψλ θηηζκάησλ, ελψ σο δεκφζηα, ηηο ππνδνκέο κεηαθνξψλ, επηθνηλσληψλ, χδξεπζεο, άξδεπζεο, απνρέηεπζεο θαη ειεθηξνδφηεζεο. Όζνλ αθνξά ζηηο θαηλνχξγηεο θαηαζθεπέο, ε θαηαζθεπή λέσλ θαηνηθηψλ κεηψζεθε πάλσ απφ 70% ελψ ε θαηαζθεπή άιισλ ηδησηηθψλ ρψξσλ ζεκείσζε κείσζε ηεο ηάμεσο ηνπ 43,5%. Πίλαθαο 1.1.6 Νέεο θαηαζθεπέο ζηελ Αιβαλία έηνπο 2007 2005 2006 2007 Καηνηθίεο 1750 1.491 466 Λνηπνί ηδησηηθνί ρώξνη 1002 929 529 Πεγή: Instat Ζ αγνξά νηθνδνκψλ (θαηνηθίεο, επαγγεικαηηθνί ρψξνη) ηξνθνδνηήζεθε απφ ηελ αζηπθηιία ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ θαη ηελ έιεπζε αιινδαπψλ επηρεηξήζεσλ θαη δηεζλψλ νξγαληζκψλ. Ωζηφζν, κεηά ην 2006 ε αγνξά απηή ζηαζεξνπνηείηαη, ελψ ηείλνπλ λα επηιπζνχλ ηα πξνβιήκαηα κε ηελ αζάθεηα ηνπ ηδηνθηεζηαθνχ θαζεζηψηνο, ηελ κε εθαξκνγή ηεο νηθείαο λνκνζεζίαο θαη ηελ ππεξζπγθέληξσζε. Οη εγρψξηεο θαηαζθεπαζηηθέο εηαηξείεο είλαη πνιιέο (150-200), ιίγεο φκσο απφ απηέο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα αλάιεςεο κεγάισλ θαηαζθεπαζηηθψλ έξγσλ. Ζ ηππηθή αιβαληθή επηρείξεζε δελ έρεη αλαπηπμηαθφ ραξαθηήξα αιιά ιεηηνπξγεί κε βάζε ην ζχζηεκα ηεο αληηπαξνρήο. 1.1.4 Δλέξγεηα 1.1.4.1. Ηιεθηξηθή ελέξγεηα Ο ηνκέαο ηεο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Αιβαλία ραξαθηεξίδεηαη απφ απμαλφκελε θαηαλαισηηθή δήηεζε, κνλνκέξεηα ζηνλ ηξφπν παξαγσγήο, απαξραησκέλεο θαη ππνιεηηνπξγνχζεο κνλάδεο παξαγσγήο, θαη ρακειή ππθλφηεηα αξηζκνχ θαηαλαισηψλ αλά ηεηξ. ρικ. (πεξίπνπ ην 1/3 απηνχ ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ), γεγνλφο πνπ απμάλεη ην θφζηνο επέλδπζεο αλά θαηαλαισηή. Σν 2007 μεθίλεζε ε δηαδηθαζία ηδησηηθνπνίεζεο ηνπ ηνκέα δηαλνκήο ηεο θξαηηθήο Αιβαληθή Δπηρείξεζε Ζιεθηξηζκνχ (KESH), ε νπνία ηδξχζεθε ην 1992. Ο έιεγρνο ηεο παξαγσγήο θαη κεηαθνξάο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο, πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην Transmission System Operator, έλα φξγαλν ξπζκηζηηθνχ ραξαθηήξα ην νπνίν ζεζκνζεηήζεθε ην 2004. Ζ κέζε εηήζηα παξαγσγηθφηεηα ηεο KESH ην έηνο 2007, αλήιζε ζηηο 2,76 ΣWh πεξίπνπ, ελψ ε εγθαηεζηεκέλε κέζε εηήζηα παξαγσγηθή ηεο δπλακηθφηεηα αλήιζε ζηα 1.592 MW. Σν δίθηπν πςειήο ηάζεο έρεη κήθνο 1.154 ρικ, ην δίθηπν κεζαίαο ηάζεο έρεη κήθνο 13.335 ρικ θαη ην δίθηπν ρακειήο ηάζεο 29.721ρικ. Ζ εηήζηα παξαγσγή ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο αλήιζε ζε πεξίπνπ 2.946.743 MWh, ε θαηαλάισζε ήηαλ 3.641.451 ΜWh, ελψ νη εηζαγσγέο θπκάλζεθαλ πεξί ηα 2.934.515 ΜWh. Οη εηζαγσγέο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απνηεινχλ ην 5,9% ησλ ζπλνιηθψλ εηζαγσγψλ ηεο Αιβαλίαο ελψ ην 2006 απνηεινχζαλ κφιηο ην 1,3%. Σν 98% (2874363 MWh) ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο παξάγεηαη απφ πδξνειεθηξηθά εξγνζηάζηα (ΖΡΡ), ελψ κφλν ην 2% (72380 MWh) απφ ζεξκνειεθηξηθά (ΣΡΡ). Ζ αληίζηνηρε θαηαλνκή γηα ηελ Διιάδα είλαη: 88% ΣΡΡ, 9% ΖΡΡ θαη 2% ειηαθή ελέξγεηα. Σα ζπλνιηθά απνζέκαηα πδξνελέξγεηαο ηεο Αιβαλίαο εθηηκψληαη ζε 3.000 ΜW. ηνλ θαησηέξσ πίλαθα 1.1.7 θαηαγξάθνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα Τδξνειεθηξηθά εξγνζηάζηα ηεο Αιβαλίαο. 11

Πίλαθαο 1.1.7 Νέεο θαηαζθεπέο ζηελ Αιβαλία, έηνπο 2007 ΗΡΡ Σνπνζεζία Δηήζηα δπλακηθόηεηα Δηήζηα παξαγσγή ΚW (2007) ΚWh (2007) Fierze Κνηιάδα Drin 500.000 1.800.000.000 Koman Κνηιάδα Drin 600.000 2.000.000.000 Vau i Dejes Κνηιάδα Drin 250.000 1.000.000.000 Ulza Κνηιάδα Mati 25.000 120.000.000 Shkopeti Κνηιάδα Mati 24.000 94.000.000 Bistritsa 1 Κνηιάδα Bistritsa 22.500 100.000.000 ΤΝΟΛΟ 1.421.000 5.114.000.000 Πεγή: National Agency of Natural Resources (AKNR) Δπηπιένλ, ππάξρνπλ 83 κηθξά ΖΡΡ πνπ θαηαζθεπάζζεθαλ κέρξη ην 1988 κε παξαγσγή 5-120 ΚW έθαζην θαη ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγηθή δπλακηθφηεηα 14 MW. Σα πεξηζζφηεξα απφ απηά βξίζθνληαη ζηηο πεξηνρέο Bulqize, Diber, Κνξπηζάο, Πφγξαδεηο, Kolonje. Ζ δήηεζε αλακέλεηαη λα απμάλεηαη φζν ζα απμάλεηαη ην ΑΔΠ ηεο ρψξαο κε πςεινχο ξπζκνχο. Σν γεγνλφο απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην πςειφ πνζνζηφ ηερληθψλ θαη κε ηερληθψλ απσιεηψλ (εθηηκάηαη φηη πεξίπνπ ην 1/3 ηνπ παξαγφκελνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ράλεηαη) ζε φιεο ηηο θάζεηο ηνπ ελεξγεηαθνχ θχθινπ, θαζηζηνχλ ηελ Αιβαλία θαζαξφ εηζαγσγέα ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, πξνθεηκέλνπ λα θαιχςεη ην ελεξγεηαθφ ηεο έιιεηκκα. Δπηπιένλ, νη ρξεψζεηο αλά KWh, δελ αληηζηνηρνχλ ζηα πξαγκαηηθά θφζηε παξαγσγήο, ελψ νη ηηκέο ησλ ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο εμαθνινπζνχλ λα είλαη πςειέο. Ζ παξαγσγή απφ πδξνειεθηξηθά εξγνζηάζηα (ΖPP) ε νπνία αληηζηνηρεί ζην 95% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Αιβαλία, εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηηο δηαθπκάλζεηο ησλ θαηξηθψλ ζπλζεθψλ θαη ηα γεσκνξθηθά δεδνκέλα. Σα πδξνειεθηξηθά εξγνζηάζηα ηεο θνηιάδαο Drin παξάγνπλ ην 86% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο ηεο Αιβαλίαο, ελψ ηα ζεξκνειεθηξηθά εξγνζηάζηα (ΣΡΡ) πεξηνξίδνληαη κφλν ζην 5% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο, εθ ησλ νπνίσλ ην ΣΡΡ Fier είλαη ην ζεκαληηθφηεξν αιιά ππνιεηηνπξγεί, ζε ζρέζε κε ηελ παξαγσγηθή ηνπ δπλακηθφηεηα ηεο ηάμεσο ησλ 159 ΜW. Όζνλ αθνξά ζηε δηαλνκή, ην δίθηπν κεηαθνξάο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο είλαη έλα ζπλδπαζκέλν ζχζηεκα 3 επηπέδσλ γξακκψλ 400 KV, 220 KV θαη 110 ΚV. Σν δίθηπν 220 KV ζπλδέεη ηα ΖΡΡ ηεο θνηιάδαο Drin θαη ην ΣΡΡ Fier κε ηα Σίξαλα, Γπξξάρην, Elbasan, Fier θαη Burrel. Σν ζπγθεθξηκέλν δίθηπν είλαη ζπλήζσο ππεξθνξησκέλν κε απνηέιεζκα απψιεηεο, ρακειά επίπεδα ηάζεο θαη δηαθνπέο. εκεηψλεηαη φηη, ε ειιεληθή εηαηξεία ΓΗΔΚΑΣ έρεη αλαιάβεη, γηα ινγαξηαζκφ ηεο KESH, έξγν πξνυπνινγηζκνχ 6,85 εθ. Δπξψ, ρξεκαηνδνηνχκελν απφ ηελ EBRD, γηα αλαβάζκηζε ηνπ παιαηνχ δηθηχνπ δηαλνκήο κεζαίαο ηάζεο 6 KV ζηηο πφιεηο Berat θαη Lushnja. Ζ Αιβαλία έρεη ππνγξάςεη ην Πξσηόθνιιν ησλ Αζελώλ (15/11/02) ζην νπνίν πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία Πεξηθεξεηαθήο Αγνξάο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο (Regional Electricity Market-REM), ζηελ Ννηηναλαηνιηθή Δπξψπε, ζην πιαίζην θαη ηεο ππ αξηζ. ΔΔ 92/96 απφθαζεο γηα ηε δηαζχλδεζε εζληθψλ δηθηχσλ ησλ ρσξψλ ηεο πεξηνρήο. Ζ επηηπρία ηνπ ζηφρνπ απηνχ ζπλαξηάηαη απφ ηε θαηαζθεπή αζθαιψλ γξακκψλ δηαζχλδεζεο ησλ εζληθψλ δηθηχσλ. Γηα ηελ Αιβαλία πξνηεξαηφηεηα απνηειεί ε γξακκή 400 ΚV Podgorica- Elbasan, θφζηνπο πεξίπνπ 12 εθ. Δπξψ (ή ελαιιαθηηθά Elbasan-Kosova 1), πνπ ηελ ζπλδέεη κε ηελ Διιάδα, εξβία/μαπξνβνχλην θαη ΠΓΓΜ θαη επξχηεξα κε ην UTCE (Union for the Co-ordination of Transmission of Electricity), ηνπ νπνίνπ ε Αιβαλία δελ είλαη κέινο. Άιιεο γξακκέο πνπ ζρεδηάδνληαη λα πινπνηεζνχλ είλαη ε ζχλδεζε κε ΠΓΓηΜ κέζσ Elbasan-Bitola θαη Burel-Vrutok θαη ε ζχλδεζε κε Κφζνβν κέζσ Fierze-Prizen θαη Vau Dejes-Prishtina. λα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα έξγα γηα ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο, απνηειεί ε θαηαζθεπή ηνπ Δλεξγεηαθνχ Πάξθνπ Απιψλνο ην νπνίν απνηειεί έλαλ απφ ηνπο 12

ζηφρνπο ηεο Δζληθήο Δλεξγεηαθήο ηξαηεγηθήο φπσο απηή εθπνλήζεθε ηνλ Ηνχιην ηνπ 2003. Πξφθεηηαη γηα πξφγξακκα πνπ πξνβιέπεη ηε θαηαζθεπή ζεξκνειεθηξηθνχ εξγνζηαζίνπ παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο (ΣΡΡ) ζπλδπαζκέλεο ρξήζεο (δπλαηφηεηα ρξήζεο θαη θπζηθνχ αεξίνπ) δπλακηθφηεηαο ηνπιάρηζηνλ 400 MW, θαζψο θαη απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο πεηξειαίνπ θαη αεξίσλ θαη δηπιηζηήξην, 6 ρικ βνξείσο ηνπ ιηκέλνο ηνπ Απιψλα. Σν πξφγξακκα ππνζηεξίδεηαη απφ φινπο ζρεδφλ ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο θαη ε θαηαζθεπή ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε δχν θάζεηο, δειαδή ζηελ θαηαζθεπή ζε πξψην ζηάδην ΣΡΡ 125 MW, θφζηνπο 91-110 εθ. Δπξψ, ηo νπνίν μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ην 2006, θαη ζηε ζπλέρεηα ηελ επέθηαζε ηεο κνλάδαο κε θφζηνο πνπ ζα αλέξρεηαη ζε πεξίπνπ 217 εθ. Δπξψ. Ζ πξψηε θάζε ρξεκαηνδνηήζεθε απφ ηελ Παγθφζκηα Σξάπεδα κε δάλεην 20 εθαη. Δπξψ θαη ηελ ΔBRD θαη ΔΗΒ κε 40 εθ. Δπξψ έθαζηε. Ζ Κξαηηθή Δηαηξεία Ζιεθηξηζκνχ ηεο Αιβαλίαο ζπλεηζέθεξε 10 εθ. Δπξψ. 1.1.4.2. Πεηξέιαην Ζ Αιβαλία δηαζέηεη 3.123 ζεκεία άληιεζεο πεηξειαίνπ θαηαλεκεκέλα ζε 12 πεξηνρέο. Σα απνδεδεηγκέλα ππφγεηα θαη ππνζαιάζζηα απνζέκαηα ηεο ρψξαο αλέξρνληαη ζε 165 εθαη. βαξέιηα (έλαληη 4,5 εθαη. βαξειηψλ ηεο Διιάδνο θαη 8,1 εθαη. ηεο Βνπιγαξίαο), θαη ηα εθηηκψκελα ζε 100-200 εθαη. m3. Σν 2007 ε παξαγσγή πεηξειαίνπ κεηψζεθε ζηνπο 324.000 ηφλνπο ζε ζρέζε κε ηνπο 378.000 ηφλνπο ην 2006. Ζ άληιεζε ηνπ πεηξειαίνπ γίλεηαη θπξίσο ζηηο πεξηνρέο Berat θαη Fier. Κνηλνπξαμία ηεο απζηξηαθήο OMV (51%) θαη ησλ ΔΛΠΔ (49%) ηνλ Αχγνπζην 2004 έιαβε άδεηα απφ ηελ Albanian National Petroleum Agency γηα λέεο γεσηξήζεηο. Πηζαλφηεξα ζεκεία γηα λέεο γεσηξήζεηο είλαη νη πεξηνρέο Shpiragu, Απιψλαο θαη Παιαηνθάζηξνπ. Οη αιβαληθέο επηρεηξήζεηο πνπ αζρνινχληαη κε ηελ αγνξά ηνπ πεηξειαίνπ είλαη νη θξαηηθέο Albpetrol (άληιεζε, κεηαθνξά θαη απνζήθεπζε πεηξειαίνπ), Servcom (ππεξεζίεο) θαη ARMO (δηχιηζε/απνζήθεπζε θαη marketing). Σφζν ε ARMO φζν θαη ε Albpetrol πξφθεηηαη λα ηδησηηθνπνηεζνχλ εληφο ηεο επφκελεο δηεηίαο. Ζ δηχιηζε πξαγκαηνπνηείηαη ζε δχν δηπιηζηήξηα: ην δηπιηζηήξην ηνπ Ballsh δπλακηθφηεηαο 1 εθ. ηφλσλ ην νπνίν θαηαζθεπάζζεθε ην 1978 ρξεζηκνπνηψληαο ηερλνινγία ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60 θαη ην δηπιηζηήξην ηνπ Fier. Καη ηα δχν ιεηηνπξγνχλ πεξίπνπ ζην 30% ηεο δπλακηθφηεηάο ηνπο. Ζ κεηαθνξά πξαγκαηνπνηείηαη απφ δίθηπν 200 ρικ, ην νπνίν έρεη ζεσξεηηθά ηε δπλαηφηεηα λα κεηαθέξεη 7.000 ηφλνπο ηελ εκέξα, ελψ ε απνζήθεπζε πξαγκαηνπνηείηαη ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο Albpetrol απνζεθεπηηθήο δπλαηφηεηαο πεξίπνπ 100.000 m3 αξγνχ πεηξειαίνπ θαη ηεο ARMO ε νπνία δηαζέηεη απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο ζηα δχν δηπιηζηήξηα σο αθνινχζσο:ballsh: 45.000 m3 ληίδει, 46.000 m3 πεηξέιαην θίλεζεο, 65.000 m3 αξγφ πεηξέιαην, 47.000 m3 ινηπά.fier: 700 m3 ληίδει, 500 m3 πεηξέιαην θίλεζεο, 5.000 m3 heavy fuel oil, 800 m3 βηηνπκίλε. 1.1.4.3. ρέδηα πεηξειαηαγωγώλ Σνλ Γεθέκβξην 2004 νη πξσζππνπξγνί Αιβαλίαο, ΠΓΓηΜ θαη Βνπιγαξίαο ππέγξαςαλ ζπκθσλία γηα ηε θαηαζθεπή πεηξειαηαγσγνχ αμίαο 1,2 δηο δνιαξίσλ. Σνλ Απξίιην 2005 ππεγξάθε ζηε φθηα Μλεκφλην πλεξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο κεηαμχ Αιβαλίαο- ΠΓΓΜ-Βνπιγαξίαο θαη Ηηαιίαο ζην νπνίν ππνγξακκίδεηαη ην θνηλφ ζπκθέξνλ ησλ ηεζζάξσλ ρσξψλ πξνθεηκέλνπ λα αλαπηπρζνχλ νη θαηάιιειεο ππνδνκέο γηα ηε κεηαθνξά θαη δηαλνκή ειεθηξηζκνχ, θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ θαηά κήθνο ηνπ νδηθνχ άμνλα 8. Δλδερφκελε πινπνίεζε ηνπ ζπλφινπ ηνπ Μλεκνλίνπ είλαη πηζαλφλ λα ιεηηνπξγήζεη αληαγσληζηηθά πξνο ηνλ αγσγφ θπζηθνχ αεξίνπ Αιεμαλδξνππφιεσο-Ζγνπκελίηζαο. Ζ ακεξηθαληθή θνηλνπξαμία AMBO (Albanian-Macedonian-Bulgarian Oil) έρεη εθθξάζεη ελδηαθέξνλ θαηαζθεπήο κέρξη ην ηέινο ηνπ 2008, πεηξειαηαγσγνχ θαηά κήθνο ηνπ νδηθνχ άμνλα VIII πνπ ζα ελψλεη ην Μπνπξγθάο κε ηνλ Απιψλα, ν νπνίνο ζα έρεη κήθνο 576 κίιηα θαη ζα κπνξεί λα κεηαθέξεη πεξηζζφηεξν απφ 40 εθαη. ηφλνπο εηεζίσο. 13

1.1.4.4. Φπζηθό Αέξην Σν 2007 ε παξαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ, αλήξρεην ζε 11.089.000 m3ν. Απφ απηά ε εζσηεξηθή θαηαλάισζε είλαη 4.460.000m3N. Οη θπξηψηεξεο πεξηνρέο θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ είλαη Povelce, Divjaka, Frakulla Panaja θαη Delvina. Σν απαξραησκέλν δίθηπν κεηαθνξάο έρεη κήθνο 498 ρικ. 1.1.4.5. Ληγλίηεο Ο ιηγλίηεο ηεο ρψξαο δελ είλαη θαιήο πνηφηεηαο θαη έρεη ρακειή ζεξκηθή αμία, κε ζπλέπεηα λα θαζίζηαηαη αληηνηθνλνκηθή ε ρξήζε ηνπ ζε ζχγθξηζε κε ηνλ εηζαγφκελν. Ζ εηήζηα παξαγσγή έρεη κεησζεί ζηνπο 30 εθ. ηφλνπο. Σα απνζέκαηα ηεο ρψξαο εθηηκψληαη ζε 225 εθαη. ηφλνπο. Σν ζεκαληηθφηεξν εξγνηάμην εμφξπμεο είλαη απηφ ηεο Memaliaj. Σξία κηθξφηεξα βξίζθνληαη ζηε πεξηνρή ηεο Κνξπηζάο. 1.1.5 Τπεξεζίεο 1.1.5.1 Σνπξηζκόο Σν 2007, ε Αιβαλία ζεκείσζε ηνλ πςειφηεξν εηήζην ξπζκφ αχμεζεο εζφδσλ απφ ηελ πξνζθνξά ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ, κεηαμχ ησλ κεζνγεηαθψλ ρσξψλ, ηεο ηάμεσο ηνπ 24% (ζε Δπξψ). Δλδεηθηηθά, αλαθέξνπκε φηη ην Ηζξαήι ζεκείσζε εηήζην ξπζκφ αχμεζεο εζφδσλ απφ ηνλ Σνπξηζκφ ηεο ηάμεσο ηνπ 17%, ε εξβία 24,4%, ε ινβελία 13,6%, ε Σνπξθία 9,7%, ε Μάιηα 9,4%, ε Κξναηία 7,3%. Σα έζνδα ηεο Αιβαλίαο απφ ηελ «Σνπξηζηηθή βηνκεραλία», ην 2007 αλήιζαλ ζε 1367 εθ.$, απφ 1010 εθ. $ (ή 805 εθ. Δπξψ) ην 2006, κε εηήζην ξπζκφ αχμεζεο ηεο ηάμεσο ηνπ 36%, ελψ ν αληίζηνηρνο ξπζκφο αχμεζεο ζε Δπξψ θπκάλζεθε ζην 24%. Ο ξπζκφο αχμεζεο ην 2006 ζε ζρέζε κε ην 2005 ήηαλ ηεο ηάμεσο ηνπ 16%, εθθξαζκέλνο ζε Δπξψ. Σα κεγέζε απηά απνδεηθλχνπλ αλάπηπμε ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο ηεο ρψξαο, αλ ιεθζεί ππφςε φηη ηα έζνδα απφ ηνλ Σνπξηζκφ ην 2000 ήηαλ κφλν 389 εθ. $. Ωζηφζν ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζην κέγεζνο απηφ, πεξηιακβάλνληαη ηα έζνδα απφ ηηο επηζθέςεηο ησλ κεηαλαζηψλ πνπ εξγάδνληαη εθηφο Αιβαλίαο. Σν 2007 δηακνξθψζεθε ην λέν Θεζκηθφ πιαίζην γηα ηνλ Σνπξηζκφ (λ. 9734/14.05.2007) ελψ νινθιεξψζεθε κειέηε γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Ηνλίνπ ζρεηηθά κε ηα πξφηππα γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε, ηα θξηηήξηα, ην είδνο θαη ηα ζεκεία ζηα νπνία ζα πξέπεη λα αλεγεξζνχλ νη ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο, ε νπνία ρξεκαηνδνηήζεθε απφ ηελ Παγθφζκηα Σξάπεδα. Δπίζεο, έρεη εθπνλεζεί «ζηξαηεγηθφ ζρέδην γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο Αιβαλίαο», ζε ζπλεξγαζία κε ηα αιβαληθά Τπνπξγεία Πεξηβάιινληνο θαη Σνπξηζκνχ θαη ησλ ζπκβνπιεπηηθψλ νξγαληζκψλ «Τπεξεζία Σερληθήο πλεξγαζίαο ηεο Οκνζπνλδηαθήο Γεκνθξαηίαο ηεο Γεξκαλίαο» (GTZ) θαη «GHH Consult LTD» (Wiesbadsen, Germany). Ζ Οκνζπνλδηαθή Γεκνθξαηία ηεο Γεξκαλίαο πξνζθέξεη βνήζεηα ζηελ ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Αιβαλία απφ ην 2001, θπξίσο φζνλ αθνξά ζηελ αλάπηπμε ηνπ αηνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηηο Αιβαληθέο Άιπεηο, κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζην φξνο Theth, ην νπνίν έρεη θαηαρσξεζεί σο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο ζηνπο ηνπξηζηηθνχο νδεγνχο θαη ζηα εμεηδηθεπκέλα γηα ζέκαηα ηνπξηζκνχ πεξηνδηθά ηεο Γεξκαλίαο. Δπίζεο, εληφο ηνπ 2007, νινθιεξψζεθε ζε φιε ηελ Αιβαλία ε ζήκαλζε γηα ηνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο (πηλαθίδεο θαθέ ρξψκαηνο), ελψ πιένλ ε Αιβαλία σο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο έρεη ζπκπεξηιήθζε ζε ηνπξηζηηθνχο νδεγνχο φινπ ηνπ θφζκνπ. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ αιβαληθνχ Τπνπξγείνπ Σνπξηζκνχ, ην 2007 ε Αιβαλία ππνδέρζεθε 100.000 επηζθέπηεο απφ Μαπξνβνχλην θαη 300.000 επηζθέπηεο απφ ΠΓΓΜ. 1.1.5.2 Υξεκαηννηθνλνκηθέο ππεξεζίεο Ζ Σξάπεδα ηεο Αιβαλίαο (ΣηΑ) απνηειεί ην θεληξηθφ ρξεκαηνπηζησηηθφ ίδξπκα ηεο ρψξαο απφ ην 1996. ην πιαίζην ηνπ ππνζηεξηρηηθνχ πξνγξάκκαηνο έθηαθηεο αλάγθεο ηνπ ΓΝΣ, έλαο λένο ηξαπεδηθφο θαλνληζκφο εγθξίζεθε ηνλ Ηνχιην ηνπ 1998 ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν νη 14

ηδησηηθέο ηξάπεδεο κεηαηξέπνληαλ ζε θεθαιαηνπρηθέο εηαηξείεο κε ηελ ππνρξέσζε ηα ειάρηζηα δηαζέζηκα ηνπο λα αλέξρνληαη ζηα 700 εθ. Λεθ, ελψ ζεζπίζζεθε λα ηειεί ππφ ηελ επνπηεία ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Αιβαλίαο (BOA), θάζε δξαζηεξηφηεηα ησλ Δκπνξηθψλ Σξαπεδψλ θαη άιισλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ ηδξπκάησλ. Σν 2007 δξαζηεξηνπνηνχληαλ ζηελ Αιβαλία, 17 ηξάπεδεο γηα πιεζπζκφ 3.000.000 θαηνίθσλ, εθ ησλ νπνίσλ νη 15 ειέγρνληαη απφ μέλν θεθάιαην. Ζ ηξαπεδηθή αγνξά είλαη αλψξηκε κε κφλε παξνπζία Δκπνξηθψλ Σξαπεδψλ. Μφλν ην 40% ηνπ πιεζπζκνχ δηαζέηεη ηξαπεδηθφ ινγαξηαζκφ. Σν έηνο 2007 ην Δλεξγεηηθφ ησλ Σξαπεδψλ απμήζεθε ζρεδφλ θαηά 20%, ζην 75% ηνπ ΑΔΠ. Ο δείθηεο «πίζησζε πξνο νηθνλνκία», αλήιζε ζην πξσηνθαλέο επίπεδν ησλ 2,4 δηο Δπξψ, μεπεξλψληαο ην 30% ηνπ ΑΔΠ. Σα επηηφθηα ρνξεγήζεσο ηδησηηθψλ δαλείσλ απμήζεθαλ πάλσ απφ 66%, ζε ζρέζε κε ην 2006, θαη αλήιζαλ πάλσ απφ ην 35% ηνπ δαλεηαθνχ ραξηνθπιαθίνπ ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο. Δληφο ηνπ 2007 «άλνημαλ» 103 λέα θαηαζηήκαηα, 43 απφ ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ ζηα Σίξαλα. Πίλαθαο 1.1.8 Ο ηξαπεδηθόο ηνκέαο ηεο Αιβαλίαο ην 2007 α/α Δπσλπκία Σξάπεδαο Αξηζκόο Αξηζκόο Αξηζκόο Τπνθαηαζηεκάησλ Πξαθηνξείσλ εξγαδνκέλσλ 1 Raiffeisen Bank 98 0 1373 2 Tirana Bank (Piraeus Group) 39 4 437 3 Banka Popullore 33-360 4 ProCredit Bank 24 1 711 9 Alpha Bank Albania 23 1 171 2 Banka Kombetare Tregtare 21 20 519 15 Credins Bank 21 4 275 10 American Bank of Albania 8 15 400 17 Union Bank 12 12 166 7 National Bank of Greece 5 19 251 8 International Commercial Bank 5-56 5 Italian Bank for Development 4-41 13 Emporiki Bank -Albania 4 7 158 3 United Bank of Albania 3 1 56 14 Credit Bank of Albania 2 1 33 12 First Investment Bank 4 1 82 4 Italian Albanian Bank - 7 66 ΤΝΟΛΟ 306 93 5155 Πεγή: Κεληξηθή Σξάπεδα ηεο Αιβαλίαο: Δπεμεξγαζία, Γξαθείν ΟΔΤ Σηξάλσλ Τπνθαηαζηήκαηα δηαηεξνχλ νη ηξάπεδεο ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ Δζληθή Σξάπεδα (6), Alpha Bank (9), Δκπνξηθή Σξάπεδα (3), ελψ Σξάπεδα Πεηξαηψο δξαζηεξηνπνηείηαη κέζσ ηεο ζπγαηξηθήο ηεο Tirana Bank, ε νπνία δηαηεξεί 28 ππνθαηαζηήκαηα. Παξνχζεο ζηε ηξαπεδηθή αγνξά είλαη επίζεο ε Ηηαιία (Italo-Albanian Bank), νη ΖΠΑ (Albanian American Bank), ε Βνπιγαξία (First Investment Bank) θιπ. Σν 2003 ηδησηηθνπνηήζεθε ε Savings Bank, ζηελ νπνία εθηηκάηαη φηη ήηαλ θαηαηεζεηκέλα πεξίπνπ 1,5 δηο δνι, ηα νπνία αληηπξνζψπεπαλ ην 60% ησλ θαηαζέζεσλ ζηελ Αιβαλία. Σνλ ζρεηηθφ δηαγσληζκφ θέξδηζε ε απζηξηαθή Raiffeisen Bank έλαληη 126 εθαη. δνι. Σν Υξεκαηηζηήξην Αμηψλ Σηξάλσλ (ΥΑΣ) έιαβε ηνλ Ηνχιην ηνπ 2003 άδεηα ιεηηνπξγίαο σο αλψλπκε εηαηξεία, κε κνλαδηθφ κέηνρν ην θξάηνο (Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ). ηφρνο είλαη ε αλαβάζκηζή ηνπ Υξεκαηηζηεξίνπ Αμηψλ Σηξάλσλ (ΥΑΣ), ζε πξσηνγελή/δεπηεξνγελή αγνξά εληφθσλ γξακκαηίσλ, καθξνπξφζεζκσλ θξαηηθψλ θαη εηαηξηθψλ ρξεσγξάθσλ. 15

ηνλ αζθαιηζηηθό ηνκέα, θπξηαξρεί ε θξαηηθή αζθαιηζηηθήο εηαηξεία INSIG ε νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ Αιβαλία, ζην Κφζνβν θαη ζηελ ΠΓΓΜ γηα φιεο ηηο αζθαιηζηηθέο θαιχςεηο πιελ απηψλ πνπ αθνξνχλ ζηηο αζθάιεηεο δσήο. Σν 39% ηνπ θεθαιαίνπ ηεο INSIG θαηέρνπλ νη EBRD θαη IFC. Ζ εηαηξεία INSIG πξφθεηηαη λα ηδησηηθνπνηεζεί γηα ηελ νπνία έρεη επηδείμεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ε εηαηξεία ζπκθεξφλησλ ησλ ΖΠΑ American Reserve Life nsurance. Δπηπιένλ, ζεκαληηθφ κεξίδην ηνπ θιάδνπ αζθαιεηψλ, θαηέρεη ε Interalbanian ζπγαηξηθή ηνπ νκίινπ ΑΠΗ 1.1.5.3 Σειεπηθνηλωλίεο Σν πνζνζηφ ησλ ζηαζεξψλ ηειεθσληθψλ ζπλδέζεσλ παξακέλεη ρακειφ, ζην επίπεδν ησλ 10 γξακκψλ αλά 100 θαηνίθνπο, σζηφζν ε θηλεηή ηειεθσλία θαιχπηεη πάλσ απφ 75% ηνπ πιεζπζκνχ. Οη γξακκέο ζηαζεξήο ηειεθσλίαο ππνινγίδνληαη ζηηο 450.000 ην 2007, απφ 353.600 ην 2005 θαη 87.000 ην 1997. Ο δείθηεο ηειεθψλσλ αλά 100 άηνκα είλαη κφιηο 8,3, έλαο απφ ηνπο ρακειφηεξνπο ζηελ Δπξψπε (γηα ηελ αλαηνιηθή Δπξψπε ν δείθηεο απηφο είλαη 30). Τπφγεηα θαιψδηα παξέρνπλ επηθνηλσλία κε Ηηαιία, Κξναηία θαη Διιάδα ελψ ε δηαβαιθαληθή Γξακκή, ζπλδπαζκφο ππνγείσλ θαισδίσλ θαη επίγεησλ νπηηθψλ ηλψλ, ζπλδέεη ηελ Αιβαλία κε ηελ Βνπιγαξία, ΠΓΓΜ, θαη Σνπξθία. Δπηπιένλ πθίζηαηαη επηθνηλσλία κέζσ νπηηθψλ ηλψλ θαη ππνζηήξημε ξαδηνθσληθψλ κηθξνθπκάησλ απφ ηα Σίξαλα κε Ηηαιία θαη Διιάδα. Ζ θξαηηθή εηαηξεία Albtelecom έρεη ιάβεη δηεζλή βνήζεηα γηα ηελ ςεθηνπνίεζε ηνπ δηθηχνπ θφζηνπο 49 εθ. δνι. (EBRD, ΔΔ, Ηηαιία, Διβεηία θαη Ννξβεγία), ηελ επέθηαζή ηνπ (Διβεηία) θαη ηελ ελ γέλεη αλαδηνξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο (Telecom Ννξβεγίαο). Μειεηάηαη επίζεο ε εγθαηάζηαζε δηθηχνπ νπηηθψλ ηλψλ πξνο ην Κνζζπθνπέδην, ηελ ΠΓΓΜ θαη ην Μαπξνβνχλην θαζψο θαη ε έθδνζε αδεηψλ εθκεηάιιεπζεο ησλ ηνπηθψλ δηθηχσλ. Οη ζπλδέζεη κε ην δηαδίθηπν μεθίλεζαλ ην 2005. Σν ξπζκηζηηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο ηειεπηθνηλσληψλ, έρεη ζεζπηζζεί απφ ηελ αιβαληθή θπβέξλεζε κε ζχκπξαμε ηεο Παγθφζκηαο Σξάπεδαο θαη ηεο Δπξσπαηθήο Σξάπεδαο γηα ηελ Αλαζπγθξφηεζε θαη ηελ Αλάπηπμε (EBRD). Σν 2005 ε ηδησηηθνπνίεζε ηεο Albtelecom απφ ηελ πξνεγνχκελε θπβέξλεζε ηνπ θ. Φάηνο Νάλν θεξχρζεθε άθπξε γηα λα ηδησηηθνπνηεζεί εθ λένπ ζηηο 1 Οθησβξίνπ 2007 κε ηελ πψιεζε ηνπ 76% ηνπ κεηνρηθνχ ηεο θεθαιαίνπ ζε φκηιν απνηεινχκελν απφ δχν εηαηξείεο ηνπξθηθψλ ζπκθεξφλησλ, ηελ εηαηξεί Calik Holding θαη ηελ Turk Telekom. Σν 85% ηεο πξψελ θξαηηθήο εηαηξείαο θηλεηήο ηειεθσλίαο Albanian Mobile Communications εμαγνξάζηεθε ην 2000 απφ ηελ θνηλνπξαμία Cosmote (Διιάδα)-Telenor (Ννξβεγία) έλαληη 86 εθ. δνιιαξίσλ. Ζ θνηλνπξαμία Vodafone (Ζλ.Βαζ.)-Panafon (Διιάδα) απέθηεζε ηελ δεχηεξε άδεηα θηλεηήο ηειεθσλίαο ην 2001 αληί 38,1 εθ. δνι., ελψ ην Μάξηην 2004 δφζεθε ηξίηε άδεηα θηλεηήο ηειεθσλίαο ζηελ Albtelecom. ην ηέινο ηνπ 2007 νη δχν εηαηξείεο θηλεηήο ηειεθσλίαο είραλ ζπλνιηθά πεξηζζφηεξνπο απφ 2,7 εθ. ζπλδξνκεηέο, έλαληη 2.300 πνπ ππήξραλ ην 1996. Σν πνζνζηφ ηεο ρσξηθήο θάιπςεο ηεο θηλεηήο ηειεθσλίαο είλαη 80% θαη ηεο πιεζπζκηαθήο 90%. Σα ηηκνιφγηα ππεξεζηψλ θηλεηήο ηειεθσλίαο παξακέλνπλ πςειά ζε ζρέζε κε ηελ ππφινηπε Δπξψπε. Τπάξρνπλ ηέζζεξηο εηαηξείεο παξνρήο πξνπιεξσκέλσλ ππεξεζηψλ ηειεθσλίαο. Τπνινγίδεηαη φηη ην 45% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Αιβαλίαο ρξεζηκνπνηεί ηηο ππεξεζίεο ηνπο. 16

1.2 Δμειίμεηο ζηνπο βαζηθόηεξνπο ηνκείο ηεο αιβαληθήο νηθνλνκίαο ην 2007 Σν AEΠ ηεο Αιβαλίαο ζε ηξέρνπζεο ηηκέο, ηo 2007 αλήιζε ζηα 1,019 δηο Λεθ ή 10,19 δηο Γνιάξηα ΖΠΑ (Γνι/Λεθ=93,5 πεξίπνπ), απφ 896,3 εθ. Λεθ ή 9,1 δηο Γνιάξηα ΖΠΑ ην 2006, κε ξπζκφ εηήζηαο κεηαβνιήο ηεο ηάμεσο ηνπ 15,47% ζε ηξέρνπζεο ηηκέο, θαη ξπζκφ εηήζηαο κεηαβνιήο ζε πξαγκαηηθέο ηηκέο ηεο ηάμεσο ηνπ 6%. Ο πςειφο ξπζκφο αλάπηπμεο νθείιεηαη θπξίσο ζηελ βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηεο αιβαληθήο βηνκεραλίαο, ζηελ θαιχηεξε απφδνζε ησλ επηρεηξήζεσλ γεληθφηεξα, ζηελ αχμεζε ησλ εμαγσγψλ θαη θπζηθά ζηελ αχμεζε ησλ Άκεζσλ Ξέλσλ Δπελδχζεσλ. Ο ηξηηνγελήο ηνκέαο κεηείρε ζηελ αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ζε πνζνζηφ 48%, νη θαηαζθεπέο θαηά 21%, ε κεηαπνίεζε ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ ηνκέα εμφξπμεο κεηαιιεπκάησλ θαηά 17%, ελψ ν πξσηνγελήο ηνκέαο κεηείρε ζε πνζνζηφ 14%(πξβι. Γηάγξακκα 1.2.1 θαη Πίλαθα 1.2.1). Απφ ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, νη κεηαθνξέο ζπλέβαιαλ ζην 8% ηεο αχμεζεο ηνπ ΑΔΠ θαη νη επηθνηλσλίεο θαηά 4%. Γηάγξακκα 1.2.1 πκκεηνρή ζην ΑΔΠ παξαγσγηθώλ ηνκέσλ ηεο αιβαληθήο νηθνλνκίαο Λοιπά; 0,2 Γεωπγία, Κςνήγι & Γαζοκομία; 14% Καηαζκεςέρ ; 21% Δπικοινωνίερ 4% Μεηαθοπέρ; 8% Δμπόπιο, Ξενοδοσεία- Δζηιαηόπια; 17% Βιομεσανία & Δξόπςξε; 17% Πεγέο: Instat, ACIT, Ministry of Finance, IMF. Δπεμεξγαζία, Γξαθείν ΟΔΤ Σηξάλσλ ηελ αγνξά Δξγαζίαο, νη εμειίμεηο παξέκεηλαλ ζεηηθέο αθνχ ν πςειφο ξπζκφο αλάπηπμεο, ζπλεηέιεζε ζηε κείσζε ηεο αλεξγίαο ζην 13,2% ην 2007, έλαληη πνζνζηνχ 13,8% ην 2006 θαη πνζνζηνχ 14,3 ην 2005. Ο εηήζηνο ξπζκόο κεηαβνιήο ηνπ δείθηε ηηκώλ θαηαλαισηή ην 2007 θπκάλζεθε ζην 2,9%, δειαδή ζε ειάρηζηα πςειφηεξν επίπεδν ζε ζρέζε κε ηνλ ζηφρν ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Αιβαλίαο (2,4%) ε νπνία γηα λα ζπγθξαηήζεη ηνλ πιεζσξηζκφ, αχμεζε ηα επηηφθηα (Repo rate) απφ 5,5% ηνλ Ηνχλην ηνπ 2007 ζε 6,25% ηνλ Ννέκβξην ηνπ ίδηνπ έηνπο. ηνλ ηνκέα ηεο Γεκνζηνλνκηθήο Πνιηηηθήο, νη Γαπάλεο θπκάλζεθαλ ζην 29,1% ηνπ ΑΔΠ ελψ ηα Γεκφζηα ζνδα, αλήιζαλ ζην 25,7% ηνπ ΑΔΠ κε απνηέιεζκα ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα, λα θπκαλζεί ζην -3,4% ηνπ ΑΔΠ. Ζ θνξνινγηθή πνιηηηθή ζηφρεπζε ζηελ ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, κε ηελ ζέζπηζε εληαίνπ θνξνινγηθνχ ζπληειεζηή χςνπο 10%, ηφζν γηα ηηο επηρεηξήζεηο, φζν θαη γηα ηα θπζηθά πξφζσπα, κε ηαπηφρξνλε κείσζε ησλ εηζθνξψλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ζην 10% επί ησλ κηζζψλ θαη ησλ εκεξνκηζζίσλ. Ωζηφζν, ν θφξνο πξνζηηζέκελεο αμίαο δηαηεξήζεθε ζην 20%. 17

Πίλαθαο 1.2.1 Μαθξννηθνλνκηθά ζηνηρεία 2005 2006 2007 Οηθνλνκηθή Αλάπηπμε ΑΔΠ ($ δηο.) ζε ηξέρνπζεο ηηκέο 8,2 9,1 10,19 ΑΔΠ (lek εθ.) ζε ηξέρνπζεο ηηκέο 836,8 896,3 1.019 Πνζνζηηαία κεηαβνιή ΑΔΠ ζε ηξέρνπζεο ηηκέο 9,2 7,1 9.2 Πνζνζηηαία κεηαβνιή ΑΔΠ ζε πξαγκαηηθέο ηηκέο 5,8% 5,4% 6% Δηήζην θαηά θεθαιή εηζφδεκα ($) 2.673 2.855 3.360 Πνζνζηηαία ζπκκεηνρήο ζην ΑΔΠ (%) Βηνκεραλία 16 17 17 Μεηαπνίεζε 15 16 16 Εμφξπμε 1 1 1 Γεσξγία 16 15 14 Καηαζθεπέο 21 22 21 Τπεξεζίεο 47 46 48 Εκπφξην, Ξελνδνρεία Εζηίαζε 18 17 17 Μεηαθνξέο 7 6 8 Ταρπδξνκεία θαη επηθνηλσλίεο 4 4 4 Άιιεο ππεξεζίεο 19 19 19 Μέζνο δείθηεο ηηκώλ θαηαλαισηή (%) 2,5 2,4 2,9 Αγνξά Δξγαζίαο Αλεξγία % 14,3 13,8 13,2 πκκεηνρή αλδξψλ ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ 71,3% 71,2% 71% πκκεηνρή γπλαηθψλ ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ 49,9 50% 50%% Ηζνδύγην ηξερνπζώλ ζπλαιιαγώλ (εθ. $) -498-508 -994 Ηζνδύγην πιεξσκώλ σο πνζνζηό ηνπ ΑΔΠ -6,1-5,6-6,0 Δμσηεξηθό Δκπόξην Δμαγσγέο ($ εθ.) FOB 659 791 1.077 Δηζαγσγέο ($ εθ.) CIF 2.602 3.050 4.203 Δκπνξηθφ Ηζνδχγην ($ εθ.) -1.943-2.259-3.126 Δκπνξηθφ Ηζνδχγην % ΑΔΠ -23,6-24,5-27,8 Δμσηεξηθό Υξένο (% ηνπ ΑΔΠ) 17,5 17,2 15,7 πλαιιαγκαηηθά Απνζέκαηα $ εθ. 1.442 1.768 2172* Μέζε Ηζνηηκία LEK/$ 99,8 98,1 90,38 Μέζε Ηζνηηκία LEK/EURO 124,2 123,1 123,5 Γεκόζηα Οηθνλνκηθά ζνδα (% ΑΔΠ) 24,4 24,6 25,7 Γαπάλεο (% ΑΔΠ) 27,8 28,7 29,1 Γεκφζην ιιεηκκα (% ΑΔΠ) -3,4-4,1-3,4 Γεκόζην Υξένο (% ηνπ ΑΔΠ) 56,7 55,9 37,7 Πεγέο: Instat, ACIT,Bank of Albania, Ministry of Finance, IMF. Δπεμεξγαζία Γξαθείν ΟΔΤ Σηξάλσλ 18

Σν εκπνξηθό έιιεηκκα δηεπξχλεηαη κε αχμνληα ξπζκφ κεηά ην 2003, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηε ρακειή αληαγσληζηηθφηεηα ηεο αιβαληθήο νηθνλνκίαο αιιά θαη ζηελ εθηεηακέλε θνξνδηαθπγή, ζηελ αλάπηπμε ηεο παξανηθνλνκίαο, ζην αζηαζέο δίθηπν παξνρήο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο, ζηηο αλεπαξθείο ππνδνκέο κεηαθνξψλ θαη ηειεπηθνηλσληψλ, ζηελ έιιεηςε επαγγεικαηηθήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη ζεζκψλ δηαθάλεηαο θαζψο θαη ζην κηθξφ κέγεζνο ησλ αιβαληθψλ επηρεηξήζεσλ, αθνχ κφλν ην 0,2% απφ ηηο 50.000 επηρεηξήζεηο, απαζρνινχλ πάλσ απφ 100 ππαιιήινπο, ελψ κφλν ην 4% απφ απηέο παξνπζηάδεη εηήζην θχθιν εξγαζηψλ πιένλ ησλ 600.000. ηελ δηεζλή θαηάηαμε, ζχκθσλα κε ππνινγηζκνχο ηεο Παγθφζκηαο Σξάπεδαο, ε Αιβαλία θαηέρεη ηελ 136ε ζέζε ζε ζχλνιν 178 ρσξψλ φζνλ αθνξά ζηνλ δείθηε επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Σν Γεκόζην ρξένο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ, ζπλέρηζε θαη γηα ην έηνο 2007 ηελ θζίλνπζα πνξεία ηνπ απφ 71,3% ηνπ ΑΔΠ ην έηνο 2000, ζε 55,9% ηνπ ΑΔΠ ην 2006, θαη ζε 37,7% ηνπ ΑΔΠ ην 2007, κε ην δεκφζην έιιεηκκα λα αθνινπζεί αλάινγε πνξεία, απφ -8,2% ηνπ ΑΔΠ ην 2000, ζε -4,1% ηνπ ΑΔΠ ην 2006 θαη -3,4% ηνπ ΑΔΠ ην 2007, ελψ ην εμσηεξηθφ ρξένο κεηψζεθε ζε 15,7% ηνπ ΑΔΠ ην 2007, απφ 17,2% ηνπ ΑΔΠ ην 2006. Ζ Ννκηζκαηηθή Πνιηηηθή γηα ην έηνο 2007, ραξαθηεξίζηεθε αθ ελφο απφ ηελ ζηαζεξή ζρέζε ηνπ αιβαληθνχ ΛΔΚ σο πξνο ην Δπξψ, (1 =123,5 Lek) παξά ηελ ζεκαληηθή αλαηίκεζε ηνπ ηειεπηαίνπ έλαληη ηνπ νιαξίνπ ΖΠΑ θαη ησλ άιισλ λνκηζκάησλ, θαη αθεηέξνπ απφ ηελ αχμεζε ησλ ρνξεγήζεσλ δαλείσλ, ην χςνο ησλ νπνίσλ πξνζεγγίδεη ην 30% ηνπ ΑΔΠ. Ζ θαηαλνκή ρνξεγήζεσλ δαλείσλ θαηά ηνκείο, παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 1.2.2 Πίλαθαο 1.2.2 Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηρεηξεκαηηθώλ δαλείσλ αλά ηνκέα. 2005 2006 2007 Γεσξγία 4,2 1 1,3 Βηνκεραλία 24,8 25 26,1 Καηαζθεπέο 19 19 21,1 Μεηαθνξέο & Σειεπηθνηλσλίεο 2,2 3 2,4 Δκπφξην, μελνδνρεία & εζηηαηφξηα 34 37 38,1 Άιιεο ππεξεζίεο 15,8 15 11 Πεγή: Κεληξηθή Σξάπεδα ηεο Αιβαλίαο: Δπεμεξγαζία Γξαθείν ΟΔΤ Σηξάλσλ Ζ ζπλαιιαγκαηηθή ζηαζεξόηεηα, νθείιεηαη ελ κέξεη ζηελ αχμεζε ηεο αμίαο εηζξνψλ Άκεζσλ Ξέλσλ Δπελδχζεσλ (ΑΞΔ), αιιά θπξίσο ζηηο εηζξνέο κεηαλαζηεπηηθψλ εκβαζκάησλ ηα νπνία απνηεινχλ πεγή ελίζρπζεο ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο θαη ησλ επελδχζεσλ, θπξίσο ζηνλ ηνκέα ησλ ηδησηηθψλ θαηαζθεπψλ. Ζ αμία εηζξνήο εκβαζκάησλ γηα ην 2007, ππνινγίδεηαη ζην 1 δηο πεξίπνπ, εθ ησλ νπνίσλ, 951.7 εθ. δειαδή πνζνζηφ 91%, πξνέξρεηαη απφ ηνπο κεηαλάζηεο. Σα κεηαλαζηεπηηθά εκβάζκαηα ην έηνο 2007, απμήζεθαλ κφλν θαηά 1,5% ζε ζρέζε κε ην 2006. Πξφθεηηαη γηα ηνλ ρακειφηεξν εηήζην ξπζκφ αχμεζεο ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ εκβαζκάησλ ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, ν νπνίνο θπκάλζεθε ζην 11,7% θαη απνδίδεηαη ζηελ ηάζε κεηαθίλεζεο ησλ εηζξνψλ ζπλαιιάγκαηνο πξνο ηηο επελδχζεηο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ή πξνο ηηο πξνζεζκηαθέο θαηαζέζεηο. Ζ ζπλνιηθή αμία εηζξνψλ εκβαζκάησλ ην 2007 σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ κεηψζεθε ζην 12,3% ηνπ ΑΔΠ ζε ζρέζε κε ην 18,3% ην 2006, γεγνλφο πνπ ζπλέβαιε ζηελ πηψζε θαηά 11% ζε ζρέζε κε ην 2006, ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ησλ εκβαζκάησλ ζηελ εμνκάιπλζε ηνπ εκπνξηθνχ ηζνδπγίνπ ην 2007, ε νπνία θπκαίλεηαη ζην 45.2%. 19

Γηάγξακκα 1.2.2 ηνλ ελεξγεηαθό ηνκέα νη εκεξήζηεο αλάγθεο ηεο ρψξαο αλέξρνληαη ζε 14,3 εθ. Kwh, εθ ησλ νπνίσλ πεξίπνπ ηα 10 εθ. Kwh εηζάγνληαη απφ γεηηνληθέο ρψξεο. Σν θφζηνο ησλ παξαηεηακέλσλ δηαθνπψλ ξεχκαηνο εθηηκάηαη ζηα 300 εθ. Γνιάξηα ΖΠΑ. Σν 2007 ε Αιβαλία παξήγαγε 975.000 ΜΣ πεηξειαίνπ ειάρηζηα παξαπάλσ απφ ηελ παξαγσγή ηνπ 2005 πνπ ήηαλ 730.000 ΜΣ. Οη εηζξνέο Άκεζσλ Ξέλσλ Δπελδύζεσλ (ΑΞΔ) ην 2007, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Αιβαλίαο, δηπιαζηάζηεθαλ ζε ζρέζε κε ην 2006 (259,8 εθ. ) ζην πνζφ ησλ 452,3 εθ.. Ζ κεγάιε αχμεζε ησλ ΑΞΔ ην 2007 νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ ηδησηηθνπνίεζε ηεο πξψελ θξαηηθήο εηαηξείαο ηειεπηθνηλσληψλ Albtelecom, ζην πξφγξακκα ηδησηηθνπνηήζεσλ ησλ θξαηηθψλ επηρεηξήζεσλ, αιιά θαη ζηελ επλντθή γηα Δπελδχζεηο λνκνζεζία ηεο Αιβαλίαο, φπνπ γηα παξάδεηγκα δελ πξνβιέπεηαη δηάθξηζε εγρσξίνπ θαη μέλνπ θεθαιαίνπ γηα ηελ ίδξπζε εηαηξείαο, ελψ δελ πθίζηαηαη πεξηνξηζκφο ζηελ «είζνδν» μέλνπ θεθαιαίνπ ζε επαίζζεηνπο ηνκείο. Οη ζεκαληηθφηεξνη μέλνη επελδπηέο ζηελ Αιβαλία, (πξβι Πίλαθα 1.2.3), είλαη ε Διιάδα, ε Ηηαιία, ε Σνπξθία, νη ΖΠΑ, ε Γεξκαλία, ε Απζηξία θαη ν Καλαδάο. Ωζηφζν ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί, φηη κφλν ζην 5% ησλ εγρψξησλ επηρεηξήζεσλ πθίζηαηαη ζπλνιηθή ή κεξηθή ζπκκεηνρή μέλσλ θεθαιαίσλ, φηαλ ζηηο ππφινηπεο ρψξεο ηεο Ν.Α Δπξψπεο ην πνζνζηφ απηφ αλέξρεηαη ζην 20%. 20