To Πρόβλημα με το Πρόβλημα του Κακού
Να μία ακόμη σκηνή που βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα. Φαντάσου μία τρεμάμενη μητέρα να κρατά το μωρό στην αγκαλιά της, περικυκλωμένη από τους εισβολείς Τούρκους Αυτοί χαϊδεύουν το μωρό, γελούν για να το κάνουν να γελάσει. Το πετυχαίνουν, το μωρό γελά. Εκείνη τη στιγμή ένας Τούρκος στρέφει το πιστόλι του προς αυτό και το Fyodor Dostoevsky κρατά δέκα εκατοστά από το πρόσωπο του μωρού. Το μωρό γελά αθώα, απλώνει το χέρι του για να πιάσει το πιστόλι και ο άντρας πιέζει τη σκανδάλη στο πρόσωπο του μωρού και τινάζει τα μυαλά του στον αέρα. Καλλιτεχνικό είναι, δεν νομίζεις; Επί τη ευκαρία, λέγεται ότι οι Τούρκοι αρέσκονται ιδιαίτερα στα γλυκά πράγματα. (Ivan Karamazov Brothers Karamazov )
Με ποιον τρόπο νομίζεις ότι επηρεάζει η ύπαρξη του κακού την πίστη στο Θεό; Α) 1. Ένας πανάγαθος Θεός δεν θέλει να υπάρχει κακό. 2. Ένας παντοδύναμος Θεός δεν μπορεί να επιτρέψει το κακό. 3. Το κακό υπάρχει. Σ: Ο Θεός δεν υπάρχει. Ή Β) 1. Ο Θεός είναι παντοδύναμος. 2. Ο Θεός είναι αγαθός. 3. Ένα αγαθό ον εμποδίζει το κακό εφόσον μπορεί. 4. Δεν υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να κάνει ένα παντοδύναμο ον. 5. Το κακό υπάρχει. Σ: Ο Θεός δεν υπάρχει. (John Mackie: God, Evil & Omnipotence )
Ή Γ) 1. Υπάρχουν απεχθείς μορφές κακού που συμβαίνουν χωρίς να υπάρχει κανένας σκοπός. 2. Αν υπήρχε Θεός δεν θα επέτρεπε σε τέτοιες περιπτώσεις να λάβουν χώρα, επειδή φροντίζει πάντα από το κακό να βγει καλό που το υπερβαίνει. Σ.: Δεδομένης της (1) το πιθανότερο είναι ότι δεν υπάρχει Θεός. (βλ. To ελαφάκι του Rowe )
Πώς αντιμετωπίζω αυτές τις αντιρρήσεις; 1) Παρουσίαση της Χριστιανικής κοσμοθεωρίας 2) Εξέταση των υπόρρητων παραδοχών του επιχειρήματος ενάντια στην ύπαρξη του Θεού
1) Παρουσίαση της Χριστιανικής κοσμοθεωρίας Η πρόκληση κατά την υπεράσπιση της πίστης μας (όχι θεοδικία ) είναι κάποιος να βρει κάποια αντίφαση στην ιστορία μας. Το κακό όπως βιώνεται έχει θέση στη Χριστιανική κοσμοθεωρία; O Χριστιανικός Θεός πώς σχετίζεται με το κακό; Ποιος είναι ο Θεός η πίστη στον οποίο αμφισβητείται; Τι δείχνει ο Σταυρός;
Ιωάν.19: (1) Τότε λοιπόν έλαβεν ο Πιλάτος τον Ιησούν και εμαστίγωσεν. (2) Και οι στρατιώται πλέξαντες στέφανον εξ ακανθών, έθεσαν επί της κεφαλής αυτού. (3) και έλεγον Χαίρε, ο βασιλεύς των Ιουδαίων, και έδιδον εις αυτόν ραπίσματα (17) και βαστάζων τον σταυρόν αυτού εξήλθεν εις τον λεγόμενον Κρανίου τόπον (18) όπου εσταύρωσαν αυτόν (28) μετά τούτο.λέγει διψώ.(29) και εκείνοι γεμίσαντες σπόγγον από όξους προσέφεραν εις το στόμα αυτού. (30) Ότε λοιπόν έλαβε το όηος ο Ιησούς είπε Τετέλεσται και κλίνας την κεφαλήν παρέδωκε το πνεύμα. (συγκρίνατε με την ιστορία του I. Karamazov) Όλα αυτά επειδή: δια φθόνον παρέδωκαν αυτόν. (Ματ.27:18) Εβρ.2:18: Επειδή καθ ό,τι αυτός έπαθε πειρασθείς, δύναται να βοηθήση τους πειραζομένους.
Αφήγηση της ιστορίας της ανθρωπότητας μέσα από τα μάτια της Αγίας Γραφής. Υπόσχεση για αποκατάσταση <=> ανάσταση Λουκ.24:5,6: Τι ζητείτε τον ζώντα μετά των νεκρών; Δεν είναι εδώ αλλ ανέστη. -Ο Θεός έχει βιώσει το κακό -Υπάρχει αρχικό αίτιο όσον αφορά το κακό. -Ο Θεός επεμβαίνει και εξασφαλίζει την τελική αποκατάσταση. -Μέχρι τότε στενάζουμε μέσα σε έναν κόσμο υποταγμένο στη ματαιότητα (Ρωμ.8:22, 23).
Υπάρχει πάντα σκοπός στο κακό που βιώνουμε; Μερικές φορές ναι (Ιωσήφ), μερικές φορές όμως όχι (Λουκ.13:2-5, Ιώβ) Δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει τελικός σκοπός που δεν μπορούμε προς το παρόν να διακρίνουμε, αλλά η άγνοια δεν είναι απαραίτητα και ικανοποιητικό επιχείρημα! Λόγω της δομής του κόσμου μας, το αίτιο του κακού δεν σημαίνει ότι πρέπει οπωσδήποτε να οδηγήσει σε κάποιο σκοπό. Επειδή πρόκειται για έναν κόσμο που είναι χαλασμένος, έναν κόσμο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και ο Θεός είναι συνεπής προς τη δημιουργία του (διαφορετικά δεν θα μιλούσαμε για τον κόσμο μας αλλά για κάποιον άλλο κόσμο το να ρωτήσουμε γιατί ο κόσμος είναι έτσι δεν έχει κανένα νόημα. Σε οποιονδήποτε κόσμο θα προέκυπτε το πρόβλημα του κακού και επομένως η ερώτηση γιατί είναι έτσι ο κόσμος; ).
Από όσο κακό κι αν μας προφυλάσσει ο Θεός, πρέπει να αφήσει ένα ικανοποιητικό ποσό ώστε να μας θυμίζει με Peter Van Inwagen ειλικρίνεια τι σημαίνει ο αποχωρισμός από τον ίδιο. ( The Problem of Evil ) Δεν είναι κάθε έκφανση του κακού το ίδιο απεχθής για το Θεό. Από κάθε μορφή κακού ο Θεός θεωρεί σημαντικότερη την αιτία τους, δηλαδή τον αποχωρισμό από τον ίδιο.
2) Εξέταση των υπόρρητων παραδοχών του επιχειρήματος ενάντια στην ύπαρξη του Θεού (το πρόβλημα με το πρόβλημα )
Ο ισχυρισμός ότι ο Θεός υπάρχει δημιουργεί παρά λύνει το πρόβλημα του πόνου (κακού) διότι ο πόνος δεν θα αποτελούσε πρόβλημα εκτός αν, μέσα στην C.S. Lewis καθημερινή εμπειρία αυτού του οδυνηρού κόσμου, είχαμε λάβει μία καλή διαβεβαίωση ότι η υπέρτατη πραγματικότητα είναι δίκαιη και γεμάτη αγάπη. ( Το πρόβλημα του πόνου )
Το επιχείρημά μου κατά του Θεού συνίστατο στην άποψη ότι το σύμπαν έμοιαζε φοβερά σκληρό και άδικο. Πώς όμως είχε γεννηθεί μέσα μου αυτή η ιδέα του δίκαιου και του άδικου; Κανείς δεν ονομάζει μία γραμμή τεθλασμένη παρα μόνο εάν έχει κάποια ιδέα για το πώς μοιάζει μια ευθεία γραμμή. Με τι σύγκρινα αυτό το C.S. Lewis σύμπαν όταν το χαρακτήριζα άδικο;.αν το σύμπαν στο σύνολό του δεν έχει κανένα νόημα, δε θα διαπιστώναμε ποτέ ότι δεν έχει κανένα νόημα: όπως ακριβώς, εάν δεν υπήρχε φως στο σύμπαν κι ως εκ τούτου πλάσματα με μάτια, ποτέ δε θα ξέραμε ότι είναι σκοτάδι. Το σκοτάδι θα ήταν μια λέξη δίχως κανένα νόημα. ( Χριστιανισμός Απλώς )
Τι ισχύει όσον αφορά τις αντικειμενικές ηθικές αξίες? Όταν κάποιος αρνείται τη Χριστιανική πίστη, στερείται το δικαίωμα της Χριστιανικής ηθικής. Αυτή η ηθική δεν είναι αυταπόδεικτη. Η κατάρριψη Friedrich Nietzsche μίας μόνο κύριας ιδέας του Χριστιανισμού (της πίστης) φτάνει για να καταρρίψει το σύνολο: Τίποτε το αναγκαίο δεν απομένει. ( Twilight of the Idols )
Francis Schaeffer Χάρη Γραμμή της Απόγνωσης Φύση Όλοι μας δανειζόμαστε αξίες από τη χριστιανική κοσμοθεωρία για να μπορέσουμε να ζήσουμε σε αυτό τον κόσμο, ακόμη κι αν δεν δεχόμαστε την ύπαρξη του Χριστιανικού Θεού. Ο Nietzsche υποννοεί ότι αν δεν πιστεύουμε στο Θεό, δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα.
Το επιχείρημα από την ηθική 1) Αν υπάρχουν αντικειμενικά υπαρκτές William Lane Craig ηθικές αξίες, τότε ο Θεός υπάρχει. 2) Υπάρχουν αντικειμενικά υπαρκτές ηθικές αξίες Σ.: Ο Θεός υπάρχει (Για περισσότερα, βλ. https://www.youtube.com/watch?v=4kbx4vvlbz8)
Το πρόβλημα του κακού ουσιαστικά αποτελεί επιχείρημα για την ύπαρξη του Θεού!
Thank you! gkalantzis@phs.uoa.gr hello@imagodei.gr