ΠΑΓΚΡΗΣΙΟ ΤΝΓΔΜΟ ΠΡΟΠΟΝΗΣΩΝ ΠΟΓΟΦΑΙΡΟΤ Αθλητική Ψυχολογία: Τα ΔΕΚΑ πιο ςυχνά λάθη πριν από Δ ρ. Ν. Γ ε ω ρ γ ι ά δ η ς ΣΑ ΓΔΚΑ ΠΙΟ ΤΥΝΑ ΛΑΘΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΑΓΩΝΑ 30 31 ΜΑΪΟΤ ΥΑΝΙΑ
ΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΝΔΕΜΟΤ ΠΡΟΠΟΝΗΣΩΝ ΧΑΝΙΩΝ «ΠΑΓΚΡΗΣΙΟ» (30-31/5/2009)
Είναι ευρζωσ γνωςτό ότι όλοι όςοι αςχολοφνται με τον ανταγωνιςτικό αθλητιςμό, ή πρωταθλητιςμό, βιϊνουν την «ζνταςη» του αγϊνα. Αυτι θ «ζνταςθ» μεταφράηεται ανάλογα με το φφλο του ακλθτι, τθν θλικία, το άκλθμα και τθν προςωπικότθτά του ςε ποικίλεσ ψυχοςωματικζσ αντιδράςεισ όπωσ: το «ςφίξιμο ςτο ςτομάχι», τα ιδρωμζνα χζρια, θ ταχυκαρδία, θ αχπνία, ο εκνευριςμόσ, θ υπζρ-κινθτικότθτα, θ ευκυμία ακόμθ και το. χαςμουρθτό.
Όλεσ αυτζσ οι ψυχοςωματικζσ καταςτάςεισ μποροφν κάλλιςτα να ζχουν διπλή κατεφθυνςη. Mποροφν να αποτελζςουν μζροσ μιασ ευχάριςτησ διαδικαςίασ προετοιμαςίασ ή να αποτελοφν τον οιωνό και τα προεόρτια μιασ άςχημησ αθλητικήσ απόδοςησ και εμπειρίασ. Η ςωςτή διαδικαςία προετοιμαςίασ για ζναν αγϊνα περιλαμβάνει πολλοφσ τομείσ με απότερο ςκοπό την μζγιςτη απόδοςη τησ ομάδασ. Για πετφχουμε την επιθυμητή απόδοςη είναι απαραίτητο να ςυμπεριλάβουμε ςτισ διαδικαςίεσ προετοιμαςίασ και τον τομζα τησ ψυχολογικήσ ετοιμότητασ.
Για να πετφχουμε τον ςτόχο τησ ψυχολογικήσ ετοιμότητασ τησ ομάδασ αλλά και του εκάςτοτε αθλητή θα πρζπει να ακολουθήςουμε μια διαδικαςία προετοιμαςίασ που να περιλαμβάνει ενζργειεσ, αςκήςεισ και εμπειρίεσ. Σκοπόσ τουσ θα είναι η βιωματική εκμάθηςη τρόπων αποφυγήσ ή και αντιμετϊπιςησ δυςάρεςτων καταςτάςεων που θα κληθοφμε να αντιμετωπίςουμε κατά τη διάρκεια του αγϊνα. Ο κετικόσ ζλεγχοσ των ςυναιςκθμάτων και των ςκζψεων του ακλθτι πριν από ζναν αγϊνα αποτελεί το κεμζλιο λίκο μιασ πετυχθμζνθσ απόδοςθσ.
Για να διαπιςτϊςουμε μαηί αν πράττετε ορκά ι λανκαςμζνα όςον αφορά τουσ τομείσ αυτοφσ κα αναλφςουμε: Δζκα από τα ςυχνότερα λάθη που κάνουμε προςπαθϊντασ να προετοιμάςουμε την ομάδα μασ για κάποιο παιχνίδι.
1. Ζμφαςθ ςτο αποτζλεςμα και όχι ςτθν διαδικαςία. Οι κετικζσ ςκζψεισ και θ κετικι προδιάκεςθ είναι ςαφϊσ επικυμθτζσ πριν από οποιονδιποτε αγϊνα. Η αποκλειςτικι ζφαςθ όμωσ ςτο αποτζλεςμα δθμιουργεί μία ςειρά από προβλιματα: Δίπολο Νίκθ Ήττα Αρνθτικά αποτελζςματα αποκρφπτουν πολφ καλζσ αποδόςεισ Αυξθμζνθ πίεςθ για κάτι που δεν μπορεί ο προπονθτισ ι ο ακλθτισ να ελζγξει ολοκλθρωτικά.
1. Ζμφαςθ ςτο αποτζλεςμα και όχι ςτθν διαδικαςία. Ο ςωςτόσ τρόποσ προετοιμαςίασ για είναι αγϊνα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει τθ ςυςτθματικι εξάςκθςθ δεξιοτιτων και τακτικισ. Η πιςτι εφαρμογι τουσ ςτον αγϊνα κα μασ δϊςει πολφ περιςςότερεσ πικανότθτεσ για να πετφχουμε το επικυμθτό αποτζλεςμα. Τθν διαδικαςία μπορείσ να τθν δθμιουργιςεισ, να τθν διαφοροποιιςεισ να τθν μεταλλάξεισ και να τθν ελζγξεισ ςε μεγάλο βακμό. Το αποτζλεςμα όμωσ όχι.
2. Ζμφαςθ ςε ζξω-αγωνιςτικοφσ παράγοντεσ - Εμφανι παρζμβαςθ παραγόντων ςτθν διαδικαςία προετοιμαςίασ. Κάκε παιχνίδι ςε όλα τα επίπεδα ζχει «παραςκινιο». Μικρό ι μεγάλο. Ο προπονθτισ, οι ακλθτζσ κακϊσ και τα ςτελζχθ των ομάδων δε μποροφν να το αποφφγουν. Όταν όμωσ δϊςουμε υπερβολικι βαρφτθτα ςε αυτό τότε αποπροςανατολιηόμαςτε και δεν ετοιμάηουμε τθν ομάδα για να παίξει ςωςτά. Από τθ ςτιγμι βζβαια που κάποιοι μζςα από τθν ομάδα καλϊσ ι κακϊσ, αςχολοφνται με τισ εξωτερικζσ «ςυνκικεσ», δε κα πρζπει ςε καμία περίπτωςθ να ζρχονται ςε επαφι με τουσ ακλθτζσ -ειδικότερα- αλλά και με τον προπονθτι.
3. Παράλυςθ μετά από πολφ ανάλυςθ Η πίεςθ πριν από ζναν αγϊνα μπορεί να οδθγιςει τον προπονθτι ςε υπερβολικι προπόνθςθ ςε όλα τα επίπεδα: Φυςικι κατάςταςθ Τακτικι Τεχνικι Ψυχολογικι προετοιμαςία Το μόνο όμωσ που επιτυγχάνεται με αυτόν τον τρόπο είναι θ μετάδοςθ υπερβολικά μεγάλου αρικμοφ πλθροφοριϊν με αποτζλεςμα οι ακλθτζσ να μπερδεφονται ι ακόμθ και να ξεχνοφν τα πάντα.
4. Παράλυςθ μετά από αδράνεια. Σε αυτι τθν περίπτωςθ ιςχφει ακριβϊσ το αντίκετο. Επειδι κεωρθτικά θ αναμονι ενόσ δφςκολου παιχνιδιοφ ζχει δθμιουργιςει αρνθτικι ζνταςθ ( άγχοσ ) ςτθν ομάδα ι για τθν αποφυγι τθσ πρόκλθςθσ άγχουσ προγραμματίηονται χαλαρζσ προπονιςεισ. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουμε να επαλθκεφςουμε το ρθτό «Μθ προγραμματιςμόσ για ζνα παιχνίδι είναι προγραμματιςμόσ για αποτυχία» «Failure to program is program to failure»
5. Αγϊνασ δίχωσ αφριο Υπερβολική πίεςη. Ψυχική εξουθζνωςη πριν τον αγϊνα. Για τον προπονθτι (ςυνικωσ) Τουσ ακλθτζσ Τθν ομάδα Η προςφιλισ ατάκα των ΜΜΕ ςε όλα τα επίπεδα, ειδικά αν υπάρχει μεγάλο διάςτθμα προετοιμαςίασ για ςθμαντικά παιχνίδια. (Σε τελικοφσ, τουρνουά ι παιχνίδια κλειδιά για τίτλο ι υποβιβαςμό) Κατά τθν αναμονι του κρίςιμου αγϊνα θ ζνταςθ αυξάνεται με γεωμετρικι πρόοδο ζχοντασ ςαν αποτζλεςμα τθν ψυχικι εξουκζνωςθ των πρωταγωνιςτϊν (ακλθτϊν, προπονθτϊν) πριν τον αγϊνα. Αλίμονο εάν αιςθανθοφμε πριν από τον αγϊνα: «Άντε να τελειϊνουμε και ό,τι γίνει...»
6. Ομιλία με θρωικό φφοσ ι με πάρα πολλζσ λεπτομζρειεσ πριν από τον αγϊνα. Το ςτερεότυπο του εμπνευςμένου ηγέτη. Δυνατή φωνή, με ατρόμητο τόνο και οδηγίεσ «κατάκτηςησ τησ κορυφήσ του λόφου». «Πάμε να τουσ πατήςουμε!» «Άντε παλικάρια μου!» Στόχοσ: Η αύξηςη τησ ένταςησ και τησ ηρωικήσ διάθεςησ των παιχτών. Αποτέλεςμα αυτήσ τησ μεθόδου? Συμπέραςμα: Η ομαδική ηρωική ομιλία έχει ςυνήθωσ θετική, όμωσ και αρνητική επίδραςη ςε ςυγκεκριμένουσ παίκτεσ, ανάλογα με την προςωπικότητα τουσ καθώσ και την αγωνιςτική τουσ θέςη.
Α π ό δ ο ς η Ζνταςη
6. Ομιλία με θρωικό φφοσ ι με πάρα πολλζσ λεπτομζρειεσ πριν από τον αγϊνα. Μεγάλη ζε διάρκεια ομιλία. Σν πάζνο, ε ζέιεζε, ν επαγγεικαηηζκόο αιιά θαη ε πίεζε νδεγνύλ πνιινύο πξνπνλεηέο ζην λα πξαγκαηνπνηήζνπλ κία κεγάιε ζε δηάξθεηα νκηιία πξηλ από ζεκαληηθά παηρλίδηα. αλ απνηέιεζκα, έρνπκε ηελ πλεπκαηηθή αιιά θαη ζσκαηηθή θόπσζε ησλ παηρηώλ. Η ζπγθέληξσζή ηνπο κεηώλεηαη, μερλάλε ή δελ πξνζέρνπλ, παίδνπλ κεηαμύ ηνπο θαη ηέινο-ηέινο δελ θαηαλννύλ αθόκε θαη ηηο πην απιέο νδεγίεο.
7. Μεταφορά προβλθμάτων από το ϋϋςπίτιϋϋ ςτο γιπεδο. Α Δπαγγεικαηηθό επίπεδν: Μα είλαη δπλαηόλ επαγγεικαηίεο αζιεηέο λα αθήλνπλ πξνζσπηθά πξνβιήκαηα λα επεξεάδνπλ ηε δνπιεηά ηνπο? Β Δξαζηηερληθό επίπεδν: Δίλαη θπζηθό λα γίλεηαη απηό... Απηνί νη αζιεηέο έρνπλ πνιιά ζην θεθάιη ηνπο. Πνιιέο θνξέο πιεξώλνπλ θαη από ηελ ηζέπε ηνπο,... Δπνκέλσο είλαη θπζηθό ε απόδνζή ηνπο λα επεξεάδεηαη από πξνζσπηθά πξνβιήκαηα.
7. Μεταφορά προβλθμάτων από το ϋϋςπίτιϋϋ ςτο γιπεδο. Δίλαη ζσζηέο νη παξαπάλσ παξαηεξήζεηο? Η πξώηε ιαλζαζκέλε ην ίδην θαη ε δεύηεξε. Η δηαδηθαζία απηνζπγθέληξσζεο πξέπεη λα δηδάζθεηαη από κηθξή ειηθία. Από πνιύ λσξίο ζα πξέπεη λα μεθηλά ε εθκάζεζε ησλ δηαλνεηηθώλ ηθαλνηήησλ «παξθαξίζκαηνο» ησλ πξνζσπηθώλ πξνβιεκάησλ. Δίλαη απαξαίηεηνο ν ζπρλόο έιεγρνο ηεο επηηπρίαο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο. Πξέπεη λα δίλνπκε κεγάιε βαξύηεηα θαη λα παξαηεξνύκε ιεπηνκέξεηεο όζνλ αθνξά ηελ αιιαγή ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ αζιεηώλ. Γηαθνξεηηθά θηλδπλεύνπκε λα βξεζνύκε κπξνζηά ζε δπζάξεζηεο εθπιήμεηο.
8. Αυτοπεποίκθςθ: Δεν αποκτάται από μόνθ τθσ. Απηνπεπνίζεζε είλαη έλαο όξνο πνπ πεξηγξάθεη κία ηδηόηεηα πνπ έρνπλ όινη νη επηηπρεκέλνη πξνπνλεηέο θαη αζιεηέο. Η πίζηε ζηηο ηθαλόηεηεο/δεμηόηεηεο ηνπ αζιεηή απνηξέπεη ηε δεκηνπξγία αγσληζηηθνύ άγρνπο. Δάλ θάπνηνη αζιεηέο έρνπλ ρακειό επίπεδν απηνπεπνίζεζεο αθήλνπλ θαζαξά ζηελ ηύρε ηηο πηζαλόηεηεο κηαο θαιήο απόδνζεο. (δειαδή λα ηνπο πάεη ην παηρλίδη ) ε πνιινύο πξνπνλεηέο αξέζεη λα κηιάλε γηα απηνπεπνίζεζε, ιίγνη όκσο είλαη απηνί πνπ κπνξνύλ λα απαξηζκήζνπλ πξαθηηθνύο ηξόπνπο απόθηεζεο ηεο.
8. Αυτοπεποίκθςθ: Δεν αποκτάται από μόνθ τθσ. Ο πην απιόο ηξόπνο: Δμαζθαιίδνπκε ζηνπο αζιεηέο ηελ επθαηξία λα βηώζνπλ ηελ επηηπρία κέζσ ησλ αζθήζεσλ/θαηαζηάζεσλ πνπ δεκηνπξγνύκε ζηελ πξνπόλεζε. Ξεθηλάκε πάληα από ηα πην απιά θαη πξνρσξάκε ζηα πην δύζθνια θαη πεξίπινθα. Γηαθνξνπνηνύκε ηόζν ην αζθεζηνιόγην όζν θαη ηνλ ηξόπν αλαηξνθνδόηεζεο αλάινγα κε ηνλ παίθηε αιιά θαη ηε ζέζε πνπ παίδεη. Γεκηνπξγνύκε ζπλζήθεο επηηπρίαο γηα ηνπο παίθηεο καο θαη δίλνπκε έκθαζε ζηα ζεηηθά ζεκεία ηεο απόδνζεο ηνπο. Η απηνπεπνίζεζε δελ δεκηνπξγείηαη απηόκαηα νύηε ηπραία. Απαηηείηαη ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα θαη κεγάιε ππνκνλή γηα λα επηηύρνπκε ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα ζε απηόλ ηνλ ηνκέα.
9. Μθ ςυμμετοχι των βαςικϊν παικτϊν ι των πιο ζμπειρων ςτθν διαδικαςία προετοιμαςίασ. ηηο κεγάιεο θαη νκάδεο ε «ρεκεία» ησλ κειώλ ηνπο αιιά θαη ε «αηκόζθαηξα» ησλ απνδπηεξίσλ παίδνπλ θαηαιπηηθό ξόιν γηα κηα πεηπρεκέλε πνξεία. Απηό όκσο πνπ δελ ην ζπδεηάκε πνιύ ή αθόκε θαη ην αξλνύκαζηε είλαη πσο γηα λα πεηύρεη ν πξνπνλεηήο ηελ δεκηνπξγία κηαο θαιήο ρεκείαο θαη αηκόζθαηξαο ρξεηάδεηαη ΚΑΙ ηε βνήζεηα ησλ βαζηθώλ θαη πην έκπεηξσλ αζιεηώλ ηνπ. Δίλαη θνηλό κπζηηθό γηα όινπο ηνπο επηηπρεκέλνπο πξνπνλεηέο ην γεγνλόο όηη ζρεδόλ πάληα εκπιέθνπλ ζηελ δηαδηθαζία πξνεηνηκαζίαο ελόο αγώλα ηνπο πην έκπεηξνπο παίρηεο ηνπο.
10. Ανθςυχία για το τι κα λζνε οι άλλοι. Ο φόβοσ τθσ αποτυχίασ αποτελεί το βαςικό κίνθτρο. Η θνβία ηεο απνηπρίαο δεκηνπξγείηαη όηαλ ζπζηεκαηηθά επηιέγνπκε απεηιέο, έκκεζν ή άκεζν εθβηαζκό, ηηκσξία ησλ αζιεηώλ ζαλ βαζηθό θίλεηξν ζηελ δηαδηθαζία πξνεηνηκαζίαο ελόο αγώλα. Ο θόβνο ηεο απνηπρίαο μεθηλά κε ηελ αλεζπρία ησλ παηθηώλ γηα θάπνην άηπρν απνηέιεζκα θαη γηα ην ηη ζα ιέλε νη άιινη γηα απηό. Όηαλ ε αλεζπρία απηή ζπλνδεύεηαη κε παξάπιεπξεο θαηαζηάζεηο όπσο: Πίεζε, εθλεπξηζκόο, πξν-αγσληζηηθό άγρνο, επίπνλεο πξνπνλήζεηο εθηόο πξνγξάκκαηνο, έιιεηςε εκπηζηνζύλεο δεκηνπξγνύληαη ζπλζήθεο όπνπ ελώ βξαρππξόζεζκα ή θαηλνκεληθά ελεξγνπνηνύλ ηελ νκάδα, νπζηαζηηθά θέξλνπλ ηα αληίζεηα απνηειέζκαηα.
10. Ανθςυχία για το τι κα λζνε οι άλλοι. Ο φόβοσ τθσ αποτυχίασ αποτελεί το βαςικό κίνθτρο. Γηα ηνλ ιόγν απηό ν ζεηηθόο έιεγρνο ησλ ζθέςεσλ καο αιιά θαη κηα πξνζπάζεηα λα παξαζύξνπκε θαη ηνπο αζιεηέο καο πξνο απηή ηελ θαηεύζπλζε επηηπγράλεηαη κε ρξεζηκνπνίεζε ζεηηθήο ελίζρπζεο γηα ζσζηή θαη καθξνρξόληα ελεξγνπνίεζε. Η ηηκσξία θαη ν εθθνβηζκόο ζρεδόλ πάληα έρνπλ αξλεηηθά καθξνρξόληα απνηειέζκαηα.
1. Ζμφαςθ ςτο αποτζλεςμα και όχι ςτθν διαδικαςία. 2.Ζμφαςθ ςε ζξω-αγωνιςτικοφσ παράγοντεσ - Εμφανισ παρζμβαςθ παραγόντων ςτθν διαδικαςία προετοιμαςίασ. 3. Παράλυςθ μετά από πολφ ανάλυςθ 4. Παράλυςθ μετά από αδράνεια. 5. Αγϊνασ δίχωσ αφριο Υπερβολικι πίεςθ. Ψυχικι εξουκζνωςθ πριν τον αγϊνα.
6. Ομιλία με θρωικό φφοσ ι με πάρα πολλζσ λεπτομζρειεσ πριν από τον αγϊνα. 7. Μεταφορά προβλθμάτων από το ϋϋςπίτιϋϋ ςτο γιπεδο. 8. Αυτοπεποίκθςθ: Δεν αποκτάται από μόνθ τθσ. 9. Μθ ςυμμετοχι των βαςικϊν παικτϊν ι των πιο ζμπειρων ςτθν διαδικαςία προετοιμαςίασ. 10. Ανθςυχία για το τι κα λζνε οι άλλοι. - Ο φόβοσ τθσ αποτυχίασ αποτελεί το βαςικό κίνθτρο.
Αθλητική Ψυχολογία: Τα ΔΕΚΑ πιο ςυχνά λάθη πριν από Τα πρωτακλιματα κερδίηονται ςτισ λεπτομζρειεσ και ςτα μικρά παιχνίδια. Οι ακλθτζσ προετοιμάηονται ςτα εφκολα παιχνίδια για να αποδϊςουν τα μζγιςτα ςτα δφςκολα. Για όλα τα παιχνίδια προετοιμαηόμαςτε ακριβϊσ με τον ίδιο τρόπο. Η διαφορά εφκολου και δφςκολου αγϊνα μεταφράηεται ςτθν κετικι πρόκλθςθ για καλφτερθ εφαρμογι των πλάνων που ζχει κζςει ο προπονθτισ και ζχει δουλζψει θ ομάδα όλθ τθν εβδομάδα. Δεν υπάρχει εφκολο ι δφςκολο παιχνίδι. Απλά υπάρχουν εφκολοι ι δφςκολοι ςτόχοι.
ΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΝΔΕΜΟΤ ΠΡΟΠΟΝΗΣΩΝ ΧΑΝΙΩΝ «ΠΑΓΚΡΗΣΙΟ» (30-31/5/2009)