1941-1944 Η επιστημονική καταλήστευση της χώρας από τις κατοχικές δυνάμεις ΣΑΡAΝΤΟΥ Θ. ΘΕΟΔΩΡOΠΟΥΛΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ

1 1941-1944 Η επιστημονική καταλήστευση της χώρας από τις κατοχικές δυνάμεις ΣΑΡAΝΤΟΥ Θ. ΘΕΟΔΩΡOΠΟΥΛΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ

2 Η ΚΑΜΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα έχουμε πανω από 100 Ολοκαυτώματα Καταστράφηκαν 400.000 σπίτια κατά τη διάρκεια της Κατοχής το 30% των συνολικών οικοδομών της Χώρας, ενώ τα Γερμανικά στρατεύματα προκάλεσαν καταστροφές σε άλλα 1.770 χωριά τη Ελλάδας Η Ελλάδα είχε απώλειες 1.106.922 ψυχών που αντιστοιχούν στο 15% του συνολικού πληθυσμού την περίοδο 1941 1944 ( 13.327 νεκροί πολέμου, 56.225 εκτελεσμένοι, 105.000 θανόντες όμηροι στα Γερμανικά στρατόπεδα, 7120 από βομβαρδισμούς, 20.650 νεκροί σε μάχες της Εθνικής Αντίστασης, 1.100 νεκροί με συμμάχους (Μ.Ανατολή, Αφρική, Ιταλία, 3.500 απώλειες του Εμπορικού Ναυτικού, 600.000 από πείνα και ασθένειες, 300.000 από υπογεννητικότητα )

3 ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΙΑ ΚΑΙ ΒΕΒΗΛΩΣΕΙΣ

Η Ελλάδα την Περίοδο 1941-1944 Υπέστη οικονομική ζημία 4 μεγαλύτερη ή ίση με 33ΑΕΠ 1938 ( Καθηγητής Άγγελος Αγγελόπουλος 1962 ) Με την είσοδο των κατοχικών στρατευμάτων αρχίζει η καταλήστευση, η διαρπαγή και η λεηλασία της Ελλάδας.

5 Κυκλοφορία Πλαστών Νομισμάτων

6 ΜΑΡΚΟ ΚΑΤΟΧΗΣ

7 ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΡΑΧΜΗ

Επιτάξεις - Κατασχέσεις Εξαγορά αντί εξευτελιστικού αντιτίμου 8

9 ΕΞΟΔΑ ΚΑΤΟΧΗΣ Η κυβέρνηση των δωσιλόγων συμφώνη να καταβάλει ως έξοδα Κατοχής ποσό δις δραχμών το μήνα. Συγκριτικά, η κατά κεφαλήν δαπάνη κατοχής αντιστοιχεί σε ποσό 5πλάσιο από εκείνο που πλήρωνε για κατά κεφαλήν η Γαλλία για κάθε στρατιώτη Πρακτικά η Ελλάδα συντηρούσε όλο το Afrika Korps Το ποσό αυτό μόνο για το 1941 αντιστοιχούσε στο 40% του ΑΕΠ της εξαντλημένης χώρας. Οι Γερμανοί απαιτούσαν και άλλα ποσά έξοδα οχυρώσεων.

10 Υπερπληθωρισμός Στο τέλος του 1944 μία προπολεμική δραχή άξιζε όσο 50 δις δραχμές του 1944. Η χρυσή λίρα στις 31.3.1941 άξιζε 19.371 δρχ. στις 1.10.1944 άξιζε 4 5 δις δρχ.

ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ ΤΡΙΚΚΑΛΩΝ 11

Η ΠΕΙΝΑ Κατά τη διάρκεια τις κατοχής σε όλη την Ελλάδα θα πεθάνουν 600.000 άνθρωποι από πείνα και ασθένειες ενώ οι πληθυσμιακές απώλειες από υπογεννητικότητα υπολογίζονται σε 300.000 12

13 ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΔΑΝΕΙΟ

14 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΛΗΡΙΝΓΚ ο σύστημα κλήρινγκ (clearing) τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές είναι ακρατικό σύστημα περιορισμού των υναλλαγματικών εκροών δια μέσου ς συμψηφιστικής λειτουργίας. Το clearing συνίσταται τον συμψηφισμό των απαιτήσεων και υποχρεώσεων, ου προκύπτουν στη διάρκεια της συναλλαγής. Σ' υτές τις περιπτώσεις του, αποφεύγεται η αγορά ή η ώληση μέσω χρήματος, αλλά το χρέος κάποιας ώρας καλύπτεται από μια άλλη διευκόλυνση που θα άνει στην πιστώτρια χώρα ή γίνεται με ανταλλαγή ροϊόντων.

15 Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΗΡΙΝΓΚ Μεταπολεμικά μέσω κλήρινγκ η Ελλάδα εξήγαγε στα Κράτη Μέλη της ΚΟΜΕΚΟΝ γεωργικά προϊόντα και πραγματοποιούσε εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων και σιτηρών Προπολεμικά μέσω κλήρινγκ η Ελλάδα εξήγαγε λάδι, καπνό, σταφίδα, χαρούπι, μετάξι, υφάσματα, βωξίτη, μαγνήσιο κ.λπ. και και εισήγαγε όπλα, μηχανήματα, αυτοκίνητα, πετρέλαιο, άνθρακα, σιτηρά και βιομηχανικά προϊόντα Το κλήρινγκ της Κατοχής οι μελετητές το εντάσσουν στο Κατοχικό Δάνειο

Προϊστορία Ελληνογερμανικού Κλήρινγκ Τα έτη 1929-1939 η Γερμανία είναι ο κυριώτερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας. Η Ελλάδα έχει κηρύξει χρεωστάσιο το 1932, αλλά και η Γερμανία δεν έχει νόμισμα διαπραγματεύσιμο στο εξωτερικό Η Γερμανία απορροφά το 40% των Ελληνικών Εξαγωγών και το 80% των εξαγωγών καπνών, ιδίως μετά το 1936 (άρθρο 3 ν.5246/1936) Το 1934 η Γερμανία καταγγέλει τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και ταυτόχρονα αρνείται να καταβάλλει το αντίτιμο για το κληρινγκ ετών 1929 έως 1934.Ο λογαριασμός 1934-1940 είναι ισοσκελισμένος Ο λογαριασμός 1929-1932 έχει παθητικό εις βάρος της Γερμανίας 94 δις χρυσά Reichsmark(RM ) Από αυτά τα 34 δις, σύμφωνα με τη συμφωνία Τσουδερού - Schacht της 8 Δεκεμβρίου 1936, θα τα λάμβανε η Ελλάδα μετρητά και τα υπόλοιπα 60 σε δεκαετή ομόλογα.αργότερα, παρασχέθηκε η δυνατότητα του αντιπραγματισμού με Γερμανικά Όπλα Τα χρήματα δεν πληρώθηκαν ποτέ, ενώ η τελευταία παράδοση όπλων της Γερμανίας προς την Ελλάδα ματαιώνεται στις 17 Ιουλίου 1940, οπότε με ρηματική διακοίνωση του ταγματάρχη φον Κλεμ, στον Αντιστράτηγο Τέτση, Αρχηγό Στρατιωτικού Οίκου Βασιλέως, γνωστοποείται ότι η Γερμανία δεν θα παραδώσει 73 Αντιαεροπορικά Πυροβόλα και 30.000 τυφέκια, με τα οποία θα συμψηφιζόταν μέρος του Γερμανικού παθητικού. 16

ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1933-1939 17 Εξαγωγές Βαλκανικών Κρατών προς Γερμανία 1932 Ελλάδα 15% Βουλγαρία 26% Γιουγκοσλαβία 11,3% Ρουμανία 13,5% 1938 Ελλάδα 39,8% Βουλγαρία 58,9% Γιουγκοσλαβία 35,9% Ρουμανία 42,9% 1

ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΙΕΛΟΥ πό το Νοέμβρη του 1940 εκπονούνται έξι ου αφορούν μελέτες Στη Γεωργία και τη Βιομηχανία Τροφίμων στην Ελλάδα Στη Ναυπηγική Βιομηχανία της Ελλάδας Στην Ελληνικά Κλωστοϋφαντουργία Στη βιομηχανία καουτσούκ στην Ελλάδα Στην Ελληνική Σιδηροβιομηχανία Στα Ελληνικά Μεταλλεύματα 18

19 Η ΕΛΛΑΔΑ ΥΠΟ ΤΡΙΠΛΗ ΚΑΤΟΧΗ Οι Γερμανοί δεν θα επιτρέψουν στους συμμάχους τους να πατήσουν το πόδι τους σε σημεία αποφασιστικής ση μασίας για τη βιομηχανία του Ράιχ, πριν εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους Π.χ. Ενώ καταλαμβάνουν την Αθήνα τον Απρίλη του 1941, δεν επτρέπουν στους Ιταλούς να ει σέλθουν στην Αττική πριν τον Ιούλιο του 1941 Το μάρκο υπερτιμάται από 1:50 σε 1:60

ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι χθεσινοί Γερμανοί εμπορικοί αντιπρόσωποι, εμφανίσθηκαν με τη στολή του αξιωματικού της Wermacht, και άρχισαν να επιτάσσουν και να κατάσχουν προς όφελος της Γερμανίας ότι αγόραζαν προηγουμένως για τις γερμανικές επιχειρήσεις Οι Προπολεμικές Συμφωνίες ανάμεσα σε Desdner Bank και Τράπεζα Αθηνών και ανάμεσα σε Εθνική και DeucheBank επιτρέπουν τον έλεγχο του Τραπεζικού Συστήματος και της Ελληνικής Οικονομίας Ότι δεν μπορούν να ελέγξουν το κατάσχουν ή το Επιτάσσουν όπως την Ελληνογαλλική Εταιρεία Βωξιτών και τη Shell. Ιδρύεται από το Βουλπιώτη Γαμπρό του Ζήμενς η ΑΕΡΕ 20

21 Οι Πρώτοι Έξι Μήνες της Κατοχής Από 1 Μαΐου έως τον 30 Σεπτεμβρίου 1941 κατάσχονται και εξάγονται στη Γερμανία εμπορεύματα και υλικά απροσδιόριστα που ευρίσκονταν αποθηκευμένα ως αποθέματα, λεία που γεμίζει 111 βαγόνια σιδηροδρόμου και 2 πλοία χωρητικότητας 679 τόνων το καθένα. Σε από μια πολύ ατελή έκθεση του αξιωματικού συνδέσμου της Wehrwirtschafts und Rüstungsamtes στο Γραφείο του Ανώτατου Διοικητή της 12ης Στρατιας, στρατάρχη Λιστ, και στην Ανώτατη Γερμανική Διοίκηση (OKW )ήταν μεταξύ 1 Μαΐου και στις 30 Σεπτέμβριος 1941 οι Γερμανικές δυνάμεις αφήρεσαν από την Ελλάδα εκτός από τις μεγάλες ποσότητες μεταλλευμάτων και 5.000 τόνους βαμβάκι, 80.000 τόνοι καπνού, 10.500 τόνοι ελαιολάδου και 305 τόνους κουκούλια μεταξιού, χιλιάδες δεμάτια δέρμα, τανίνες κ.λπ. Μεταξύ των κατασχέσεων ήταν επίσης και 40 τόνοι κέρματα αργύρου* *Martin Seckendorf «Zur Wirtschaftspolitik der deutschen Besatzer in Griechenland 1941-1944 Ausbeutung, die in die Katastrophe mündete», Überarbeitete Fassung eines Redebeitrages vom 3.12.2005 auf einem Symposium der Athener Ökonomischen Universität über die Entschädigung griechischer Opfer deutscher Besatzungspolitik,http://www.2i.westhost.com/bg/1_7_2.html#1

22 ΒΩΞΙΤΗΣ Κ ΑΙ ΧΡΩΜΙΟ Την περίοδο της Κατοχής υπεξαιρέθηκε από την Ελλάδα χρωμιούχο μετάλλευμα 28.000 τόνων, το 40% των γερμανικών εισαγωγών σε χρώμιο την περίοδο αυτή, που κάλυψε σε ποσοστό του 25% 30% τις ανάγκες του συνόλου της Γερμανικής Βιομηχανίας σε χρώμιο, καθώς και βωξίτης η τήξη του οποίου απέδωσε 25.000 τόνους αλουμίνιο που κάλυψε πανω από το 25% των αναγκών της Γερμανικής Βιομηχανίας σε φύλλα αλουμινίου, που προορίζονταν για τα αεροπλάνα της Luftwaffe* *BArch, Film Nr. 5386 sowie Berichte des Wehrwirtschaftsoffiziers (WO) Athen, in: BArch, Film Nr. 43166.

23 Κρητικός Κήρυξ Μάρτιος 1942 Συμφωνία Ρώμης, μεταξύ Ιταλίας - Γερμανίας της 14.3.1942 που ανακοινώνεται στην Ελλάδα με το 160/23.342 Έγγραφο του Αλτενμπουργκ στον Έλληνα "Πρωθυπουργό" Κάποιοι πανηγυρίζουν " Η Ελλάς θα γίνη η Καλλιφορνία της Ευρώπης "

ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΞΑΓΟΥΝ ΤΟ ΚΛΗΡΙΝΓΚ 24 DEGRIGES ((Deutsch Griechische Warenausgleichsgesellschaft mbh) ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ Α.Ε. SAGIC ( Societe Anonyme Greco Italiano di Comercio) ΙΤΑΛΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. ΔΡΑΣΙΣ Μεσεγγυούχος Τελωνείο Πειραιώς ΕΛΛΑΤΟΥΡΚ με Τουρκία μετά την Άρση του Αποκλεισμού για προμήθεια σιτηρών

25 ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΚΛΗΡΙΝΓΚ 1943-1944 26

27 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ

ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΗΡΙΝΓΚ 28 Η αξία των κατασχεθέντων αγροτικών προϊόντων από τους Γερμανούς ανήλθε σε 136.432.135$ Στον τομέα της κτηνοτροφίας, οι Γερμανοί κατέστρεψαν ζωικό κεφάλαιο αξίας 58.636.446$ και κατέσχεσαν φυτικό κεφάλαιο αξίας 152.042.127$ Στον τομέα της αλιείας, οι Γερμανοί προξένησαν ζημιά αξίας 806.307$ και κατέσχεσαν ψάρια αξίας.101.953$ Στον τομέα γεωργικών εγκαταστάσεων οι Γερμανοί προξένησαν ζημιές αξίας 48.722.243$ και κατέσχεσαν εγκαταστάσεις αξίας 14.519.466$ Στον τομέα των δασών, οι Γερμανοί κατέστρεψαν δάση αξίας 18.816.969$ και άντλησαν ξυλεία αξίας 2.312.322$

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΚΛΗΡΙΝΓΚ 1.193.523.372 R.M. 29 Για τις πραγματοποιηθείσες εισαγωγές σε μάρκα του Γ Ράϊχ (R.M.) θα έπρεπε να καταβληθεί στην Ελλάδα το ποσό των 9.098.724 R.M. Για ενεργηθέντα εμβάσματα της εταιρείας «Ελλατούρκ», εφόσον ουδεμία εισαγωγή έλαβε χώρα, θα έπρεπε να αταβληθεί στην Ελλάδα το ποσό των 48.178.349 R.M. Για ενεργηθέντα εμβάσματα σε κάλυψη της αξίας του χρυσού θα έπρεπε να καταβληθεί στην Ελλάδα το ποσό των.929.445 R.M. Για εξαχθέντα ελληνικά εμπορεύματα λόγω προσαρμογής τιμών θα έπρεπε να καταβληθεί στην Ελλάδα η διαφορά ων 374.358.554 R.M. Για αξία εξαχθέντων καπνών θα έπρεπε να καταβληθεί στην Ελλάδα το ποσό των 124.521.700 R.M. Για αξία κατασχεθέντων υλικών στις αποθήκες Τελωνείου Πειραιά και στις Γενικές Αποθήκες Εμπορευμάτων του λληνικού Γραφείου Ανεφοδιασμού, θα έπρεπε να καταβληθεί στην Ελλάδα το ποσό των 38.480.000 R.M. Για αξία εξαχθέντων από τις Στρατιωτικές Αρχές Εμπορευμάτων χωρίς τήρηση συνοδευτικών διατυπώσεων, θα έπρεπε α καταβληθεί στην Ελλάδα το ποσό των 356.956.600 R.M.