ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας Χ. Καβαλάρης Δρ. Γεωπόνος Π.Θ.
Ενέργεια από καλλιέργειες Στερεά υπολείμματα (πέλετς, μπρικέτες) Ελαιούχοι σπόροι (βιοντήζελ) Σακχαρούχες, αμυλούχες και κυτταρινούχες πρώτες ύλες (Βιο-αιθανόλη) Λοιπές μέθοδοι (πυρόλυση, αεριοποίηση μεθανική ζύμωση) που μπορούν να δώσουν στερεά, υγρά ή αέρια βιοκαύσιμα
Πειράματα του προγράμματος «ΘΑΛΗΣ» ΔΡΑΣΗ 2 Σύγκριση ενεργειακών καλλιεργειών ΔΡΑΣΗ 3 Καλλιεργητικές πρακτικές και διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους ΔΡΑΣΗ 4 Πιλοτικές καλλιέργειες
Στόχος: Να συγκριθούν ενεργειακά φυτά με «Συμβατική κατεργασία» και «Ακαλλιέργεια» και να αναλυθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγόμενης βιομάζας
12 καλλιέργειες 6 Χειμερινές καλλιέργειες 6 Εαρινές καλλιέργειες Λόλιο Αλεξανδρινό τριφύλλι Βρώμη Ηλίανθος Τριτικάλε Βρώμη Κτηνοτροφικό μπιζέλι Τριτικάλε Κτηνοτροφικό μπιζέλι Σόγια Καλαμπόκι βιομάζας Σόργο (Γλυκό Χορτοδοτικό) Βρώμη - Βίκος Κενάφ
Ακαλλιέργεια Συμβατική κατεργασία 2 συστήματα κατεργασίας
Μηχανές σποράς για Ακαλλιέργεια Kuhn SD Liner 3000
Μηχανές σποράς για Ακαλλιέργεια Monosem NX2
Πειραματικό σχέδιο Ομάδες με πλήρως τυχαιοποιημένες υπο-ομάδες (4 επαναλήψεις) Πειράματα σε Αγρόκτημα Π.Θ (Βελεστίνο) & Αγρόκτημα ΕΘΙΑΓΕ (Κομοτηνή)
<-----------------------42m----------------------> 3 6m Πειραματικό σχέδιο Ακαλλιέργεια Συμβατική Ακαλλιέργεια Συμβατική Ακαλλιέργεια Συμβατική Ακαλλιέργεια Συμβατική επανάληψη 1 επανάληψη 2 επανάληψη 3 επανάληψη 4 Καλαμπόκι Κενάφ Σόργο χορτ. Ηλίανθος Αλ. τριφύλλι Σόγια Σόργο γλυκό Σόγια Καλαμπόκι Καλαμπόκι Αλ. τριφύλλι Ηλίανθος Κενάφ Κενάφ Σόργο χορτ. Σόργο γλυκό Σόργο χορτ. Σόγια Σόργο χορτ. Ηλίανθος Κενάφ Καλαμπόκι Σόργο γλυκό Ηλίανθος Σόγια Αλ. τριφύλλι Σόργο γλυκό Αλ. τριφύλλι <-----10m-----> <-----10m-----> <-----10m-----> <-----10m----->
Χειμερινές Λόλιο Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη Μπιζέλι Μπιζέλι Βίκος Λίπανση N 9.1 9.1 9.1 3.1 3.1 3.1 P 4.2 4.2 4.2 4.2 4.2 4.2 K 4.2 4.2 4.2 4.2 4.2 4.2 Σπορά Ημερομηνία 26-Νοε 26-Νοε 26-Νοε 26-Νοε 26-Νοε 26-Νοε Ποικιλία NIVAL ΠΑΛΗΝΗ ΒΡΟΝΤΗ ΔΩΔΩΝΗ ΔΩΔΩΝΗ ΠΗΓΑΣΟΣ ΠΑΛΗΝΗ ΒΡΟΝΤΗ ΠΑΛΗΝΗ kg/στρ 5 18 21 14 14 14 9 9 9
Εαρινές Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Κενάφ Σόργο χορτ. Σόργο γλυκό Λίπανση N 13.7 13.7 28.3 23.7 23.7 23.7 P 6.8 6.8 6.8 6.8 6.8 6.8 K 6.8 6.8 6.8 6.8 6.8 6.8 Σπορά Ημερομηνία 6-Απρ 6-Απρ 6-Απρ 16-Μαϊ 16-Μαϊ 16-Μαϊ Ποικιλία PR64LE29 PR92B63 P2948W WHITNEY PR849F SUGAR- TAINUNG GRAZE σπόροι/στρ 8,860 45,400 12,840 22,780 9,190 7,130 Πότισμα m 3 /στρ 370 450 600 600 600 600 Για το σόργο το 2013 στην Ακαλλιέργεια χρειάστηκε επανασπορά
Μετρήσεις Έδαφος Οργανική ουσία Αντίσταση στη διείσδυση Ηλεκτρική αγωγιμότητα Καλλιέργεια Φύτρωμα Ανάπτυξη (ύψος, NDVI) Παραγωγή Ποιοτικά χαρακτηριστικά (ΚΑΠΕ) Θερμογόνος δύναμη Στοιχειακή ανάλυση Προσεγγιστική ανάλυση
Πειραματικός αγρός εαρινών Βελεστίνο
Βελεστίνο Πειραματικός αγρός εαρινών
Βελεστίνο Πειραματικός αγρός εαρινών
Βελεστίνο Πειραματικός αγρός εαρινών
Κομοτηνή Πειραματικός αγρός χειμερινών Λόλιο Τριτικάλε Μπιζέλι Τριτικάλε Βρώμη Βίκος Βρώμη Βρώμη Μπιζέλι
Συγκομιδή εαρινών
Συγκομιδή χειμερινών
Φύτρωμα χειμερινών 2012-13 Με τη συμβατική σπαρτική το φύτρωμα στην Ακαλλιέργεια ήταν σημαντικά μειωμένο
Φύτρωμα (1000δες φυτά / στρέμμα) 900 800 700 Φύτρωμα χειμερινών 2012-13 Καλλιέργεια Β Καλλιέργεια Α 600 500 400 300 200 100 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Λόλιο Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη - Μπιζέλι Τριτικάλε - Μπιζέλι Βρώμη - Βίκος Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Φύτρωμα χειμερινών 2013-14 Η μηχανή της ακαλλιέργειας έδωσε καλύτερα αποτελέσματα σε βρώμη, μπιζέλι & βίκο και χειρότερα στο Λόλιο και το Τριτικάλε
Φύτρωμα (1000δες φυτά / στρέμμα) 500 450 400 350 Φύτρωμα χειμερινών 2013-14 Καλλιέργεια Β Καλλιέργεια Α 300 250 200 150 100 50 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Λόλιο Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη - Μπιζέλι Τριτικάλε - Μπιζέλι Βρώμη - Βίκος Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Φύτρωμα εαρινών 2012-13 Για την «Ακαλλιέργεια», υπήρξε μειωμένο φύτρωμα τόσο με την συμβατική μηχανή σποράς όσο και με τη μηχανή της ακαλλιέργειας
Φύτρωτικλη Ικανότητα (%) 90 80 70 Φύτρωμα εαρινών 2012 60 50 40 30 20 10 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Σόργο χορτ. Κενάφ
Φύτρωτική Ικανότητα (%) 90 80 70 Φύτρωμα εαρινών 2013 60 50 40 30 20 10 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Σόργο χορτ. Σόργο γλυκό Κενάφ
Απόδοση χειμερινών 2012-13 Με τη συμβατική μέθοδο οι αποδόσεις (ξηρή βιομάζα) κυμάνθηκαν από 430-640 kg/στρ Στην ακαλλιέργεια οι αποδόσεις ήταν αυξημένες σε Λόλιο και Βρώμη και μειωμένες στις υπόλοιπες
Ξηρό βάρος (kg/στρ) Απόδοση χειμερινών 700 600 2012-13 606 575 550 641 500 400 483 495 395 472 427 332 440 414 300 200 100 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Λόλιο Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη - Μπιζέλι Τριτικάλε - Μπιζέλι Βρώμη - Βίκος Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Απόδοση εαρινών 2012 Τις υψηλότερες αποδόσεις σε ξηρή βιομάζα έδωσαν το Κενάφ και το Σόργο Ηλίανθος και Σόγια δίνουν μικρή βιομάζα αλλά έχουν το πλεονέκτημα της παραγωγής ελαιούχων σπόρων Σε όλες τις καλλιέργειες η απόδοση με την «Ακαλλιέργεια» ήταν μικρότερη
Ξηρό βάρος (kg/στρ) Απόδοση εαρινών 3000 2012 2621 2500 2616 2000 Φύλλα Σπόρος 1923 2013 2000 1500 Στελέχη 1504 1000 500 709 595 382 335 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Κεναφ Σόργο χορτ. Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Απόδοση εαρινών 2013 Τις υψηλότερες αποδόσεις σε ξηρή βιομάζα έδωσαν το Γλυκό σόργο και το Χορτοδοτικό σόργο (στη συμβατική κατεργασία) Το σόργο στην «Ακαλλιέργεια» υστέρησε εξαιτίας της επανασποράς Το Κενάφ έδωσε μειωμένες αποδόσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά Υπήρξε μείωση των αποδόσεων με την «Ακαλλιέργεια»
Ξηρό βάρος (kg/στρ) Απόδοση εαρινών 6000 2013 5000 5243 4000 3000 Φύλλα Σπόρος Στελέχη 3591 2527 2000 1536 1434 1409 1448 1434 1000 501 412 436 397 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Κεναφ Σόργο χορτ. Σόργο γλυκό Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Ενέργεια (MJ/στρ) 10,000 9,000 8,000 Εισροές Εκροές 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Λόλιο Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη - Μπιζέλι Τριτικάλε - Μπιζέλι Βρώμη - Βίκος Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Συντελεστής απόδοσης της ενέργειας 12 10 8 6 4 2 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Λόλιο Βρώμη Τριτικάλε Βρώμη - Μπιζέλι Τριτικάλε - Μπιζέλι Βρώμη - Βίκος Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Ενέργεια (MJ/στρ) 100,000 90,000 80,000 Εισροές Εκροές 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Κεναφ Σόργο χορτ. Σόργο γλυκό Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Συντελεστής απόδοσης της ενέργειας 12 10 8 6 4 2 0 Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Σ Α Ηλίανθος Σόγια Καλαμπόκι Κεναφ Σόργο χορτ. Σόργο γλυκό Σ = Συμβατική κατεργασία Α = Ακαλλιέργεια
Συμπεράσματα Χειμερινές καλλιέργειες Η ανταπόκριση των έξι χειμερινών καλλιεργειών ως ενεργειακές κρίνεται ικανοποιητική κυρίως εξαιτίας των χαμηλών εισροών ενέργειας για την παραγωγή. Η εισαγωγή ψυχανθών στα μείγματα μείωσε περαιτέρω τις εισροές ενώ αναμένεται να έχει θετικά αποτελέσματα στη γονιμότητα του εδάφους Η Ακαλλιέργεια αν και παρουσίασε μικρότερες αποδόσεις αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική με το κριτήριο του «συντελεστή απόδοσης της ενέργειας»
Εαρινές καλλιέργειες Από τις εαρινές καλλιέργειες τα καλύτερα αποτελέσματα έδωσαν το σόργο και το κενάφ Σόγια και ηλίανθος έχουν μικρή παραγωγή σε σχέση με τις υπόλοιπες καλλιέργειες, δίνουν όμως ελαιούχους σπόρους. Η Ακαλλιέργεια έδωσε μειωμένες αποδόσεις και αποδείχθηκε λιγότερο αποτελεσματική κυρίως διότι η κατεργασία του εδάφους αποτελεί μικρό ποσοστό (5-8%) των συνολικών εισροών της παραγωγής.
Chkaval@uth.gr