ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΕΙΘΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΙ ΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 42 ΕΙΣΑΓ. Ν. Κ. ΠΟΛ. ΙΚ. Άρθρο 42 (άρθρο 42 Εισαγ. Ν. αν. ν. 44/1967) Ποινική ευθύνη για παράβαση αποφάσεων προσωρινής ρύθµισης νοµής ή κατοχής. 1 Κάθε παραβίαση από τους διαδίκους των αποφάσεων που διατάζουν ασφαλιστικά µέτρα για την προσωρινή ρύθµιση της νοµής ή της κατοχής, ανεξάρτητα από τις άλλες συνέπειές της, τιµωρείται και µε την ποινή του άρθρου 169 του Π.Κ. 2 Παρατηρούµε λοιπόν ότι για να υπάρξει παραποµπή στη διάταξη του άρθρου 169 του Π.Κ. απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά (και αποκλειστικά) οι εξής προϋποθέσεις. 3 α) Απόφαση ικαστηρίου που διατάσσει ασφαλιστικά µέτρα Το άρθρο 42 του Εισαγ. Ν. Κ. Πολ. ικ. αναφέρεται σε απόφαση δικαστηρίου χωρίς να διακρίνει ποιο δικαστήριο προβαίνει στην έκδοση. Συνεπώς η διάταξη εφαρµόζεται σε κάθε απόφαση ειρηνοδικείου ή µονοµελούς ή πολυµελούς δικαστηρίου 4 (πρωτοδικείου ή εφετείου) που εκδίδεται για την προσωρινή ρύθµιση νοµής ή κατοχής. Κρατούσα είναι 1 2 3 Βλ. Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας Π. Γέσιου / Φαλτσή Αθ. Καϊσης Ν. Νίκα, σελ. 650, εκδόσεις Σάκκουλα 1988. Βλ. απόφαση Πληµ. Ηλείας 148/1972 Π. Χρονικά ΚΓ (1973) σελ. 69-70 για το σκοπό που επιδιώκει η διάταξη του άρθρου 169 του Π.Κ. στην περίπτωση του άρθρου 42 Εισαγ, Ν. Κ.Πολ. ικ. η ποινική αυτή διάταξις σκοπούσα εις άµεσον και ταχείαν κατάπαυσιν των περί νοµής και κατοχής ερίδων και διαπληκτισµών µεταξύ των διαδίκων Βλ. σχετική απόφαση του ΑΠ 484/1978 Π. Χρονικά ΚΗ (1978) σελ. 612 και επίσης απόφαση ΑΠ 826/1993 Π. Χρονικά ΝΓ (1993) σελ. 655.
2 η άποψη (µε ισχυρή αντίθετη γνώµη) ότι η διάταξη του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. εφαρµόζεται και στην περίπτωση παραβίασης προσωρινής διαταγής που εκδίδεται σύµφωνα µε το άρθρο 691 παρ. 2 του Κ.Πολ. ικ. Με την άποψη της εξοµοίωσης παραβίασης δικαστικής απόφασης που διατάζει ασφαλιστικά µέτρα για την προσωρινή ρύθµιση νοµής ή κατοχής µε την παραβίαση προσωρινής διαταγής συντάσσεται ο Π. Τζίφρας 5 διότι και αυταί προσωριναί διαταγαί αποτελούν περιληπτικάς αποφάσεις περί των ληπτέων αµέσως µέτρων, ο Π. Θεοδωρόπουλος 6 και ο αντεισαγγελεύς Ζ.Μ. Μουράτης 7. Στη λογική αυτή κινούνται και οι αποφάσεις του Πληµ. Καρδίτσας 4/1985 8 Αντίθετος µε την άποψη αυτή εµφανίζεται ο Κ. Μπέης 9 διότι η εκδοχή ότι η προσωρινή διαταγή έχει χαρακτήρα δικαστικής απόφασης δεν είναι πειστική, και τούτο επειδή αυτή δεν έχει δικαιοδοτικό 4 5 6 7 8 9 Έτσι Π. Τζίφρας Ασφαλιστικά σελ. 370. Βλ. και άρθρο 684 του Κ. Πολ. ικ. αν η κύρια υπόθεση είναι εκκρεµής σε πολυµελείς δικαστήριο, τα ασφαλιστικά µέτρα διατάσσονται και από το δικαστήριο αυτό και επίσης άρθρο 686 παρ. 4 εδάφιο 2 Το πολυµελές πρωτοδικείο δικάζει αίτηση ασφαλιστικών µέτρων µόνο κατά τη συζήτηση της κύριας υπόθεσης. Βλ. επίσης άρθρα 733 και 697 Κ. Πολ, ικ. Βλ. Ασφαλιστικά σελ. 370. Μαζί του συντάσσεται και ο Κ. Αβραάµ στο άρθρο του Ιδιώνυµος απείθεια του άρθρου 42 στην Εφηµερίδα Ελλήνων Νοµικών 1979, σελ. 717. Βλ. Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας 1990, σελ. 593 και 900. Σε σχετική εκτενή εργασία του στο Αρχείο Νοµολογίας ΛΘ (1988) σελ. 457. Βλ. Π. Χρονικά ΛΕ (1985) σελ. 611-612, όπου και το σύµφωνο σχόλιο του Ν. Μίστρα. Βλ. Ερµηνεία Κ. Πολ. ικ., Τόµος V, άρθρα 682-738, εκδόσεις Αφοι Π. Σάκκουλα 1983, σελ. 105.
3 χαρακτήρα, δηλαδή δεν κάνει δεσµευτική διάγνωση ότι ισχύει η κρίσιµη έννοµη σχέση. Αντίθετος είναι και ο Ν. Τσάκος 10 ο οποίος αναλύοντας διεξοδικά τις γνώµες οι οποίες έχουν υποστηριχθεί σχετικά µε τον χαρακτήρα της προσωρινής διαταγής καταλήγει στην υιοθέτηση της άποψης ότι αυτή δεν φέρει τον χαρακτήρα απόφασης αλλά είναι απλώς πράξη ή διαταγή του προέδρου, αµιγές δηλ. διοικητικό µέτρο. Συνεπώς υποστηρίζει ο Ν. Τσάκος η διάταξη του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ. Πολ. ικ. δεν µπορεί να τύχει εφαρµογής και η παραβίαση της προσωρινής διαταγής δεν επάγεται καµία ποινική κύρωση 11. Στην αυτή κατεύθυνση κινείται και ο εισαγγελεύς Σπ. Κανίνιας 12 θεωρώντας ότι ο αποκλεισµός της προσωρινής διαταγής υπαγορεύεται υπό της γενικής αρχής περί στενής ερµηνείας των ποινικών διατάξεων και ανεπιτρέπτου της κατ αναλογίαν εφαρµογής των, προκειµένου περί επεκτάσεως (θεµελιώσεως ή επαυξήσεως) του αξιοποίνου. Η διάταξη του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ. Πολ. ικ. δεν έχει εφαρµογή επί δικαστικού συµβιβασµού εφ όσον τα πρακτικά συµβιβασµού δεν αποτελούν δικαστική απόφαση, ούτε έχουν όλα τα αποτελέσµατα των δικαστικών αποφάσεων, δεδοµένου ότι στερούνται του αποτελέσµατος του δεδικασµένου, το οποίον παράγουν µόνο αι δικαστικαί 10 Βλ. Αρµενόπουλος Λ (1980) σελ. 87. 11 Για να καταστεί η προσωρινή διαταγή σεβαστή και αποδεκτή, σύµφωνα µε την άποψη του Ν. Τσάκου (Αρµενόπουλος Λ (1980) σελ. 88) οφείλει να περιέχει η ίδια και την κύρωση σε περίπτωση παραβίασής της. 12 Βλ. ιάταξη του 7/1971, Π. Χρονικά ΚΑ (1971) σελ. 80. Βλ. ακόµη ιάταξη εισαγγελέως. Μπατζιάκα, Π. Χρονικά Μ (1990) σελ. 348, ο οποίος υποστηρίζει ότι η εφαρµογή της διάταξης του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ. Πολ. ικ. προϋποθέτει παραβίαση δικαστικής απόφασης ρυθµιστικής της νοµής ή της κατοχής και όχι προσωρινής διαταγής.
4 αποφάσεις 13. Το γεγονός άλλωστε ότι το πρακτικό συµβιβασµού προσοµοιάζει προς αυτήν δεν σηµαίνει ότι τούτο εξοµοιούται πλήρως προς δικαστικήν απόφασιν. 14 Παρατηρούµε λοιπόν ότι όσον αφορά την παραβίαση πρακτικών συµβιβασµού θεωρία και νοµολογία συγκλίνουν στην άποψη ότι αυτή (η παραβίαση) δεν στοιχειοθετεί το ιδιώνυµο έγκληµα της απείθειας του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. Αντίθετα όσον αφορά την εφαρµογή της ποινικής διάταξης του άρθρου 169 του Π.Κ. στην περίπτωση παραβίασης προσωρινής διαταγής υπάρχουν έντονες και σοβαρές αντιρρήσεις 15. Ορθότερο είναι να γίνει δεκτό ότι οι προσωρινές διαταγές δεν υπάγονται στη ρύθµιση του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. Στη διάκριση των δύο εννοιών συµβάλλει έµµεσα και η αντιδιαστολή που επιχειρείται στο άρθρο 781 του Κ.Πολ. ικ. µεταξύ προσωρινής διαταγής και απόφασης. 13 Βλ. απόφαση Πληµ. Χίου 432/1974, Π. Χρονικά Κ (1974) σελ. 473. Βλ. επίσης απόφαση Πληµ. Θεσ/νίκης 1058/1972, Π. Χρονικά Κ (1974) σελ. 66 για τη νοµική φύση και τον χαρακτήρα του δικαστικού συµβιβασµού. 14 Βλ. απόφαση Πληµ. Θεσ/νίκης 14766/1971, Π. Χρονικά ΚΒ (1972) σελ. 83. Βλ. επίσης τη ιάταξη του εισαγγελέως Κ. Ηρακλείδη, Αρµενόπουλος ΛΒ (1978) σελ. 990, σύµφωνα µε την οποία - και µε γνώµονα την ακριβή έννοια του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ. Πολ. ικ. δεν είναι επιτρεπτή η αναλογική και η διασταλτική ερµηνεία του ώστε να περιληφθεί σ αυτό και η περίπτωση παραβίασης πρακτικών συµβιβασµού ασφαλιστικών µέτρων νοµής. Τέλος βλ. και τη σύµφωνη γνώµη του Π. Τζίφρα Ασφαλιστικά σελ. 370. 15 Με σοβαρότερη την απόφαση της ολοµέλειας του ΑΠ 1154/1990, περιοδικό ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ τεύχος 5/1991 σελ. 822 που έκρινε ότι η παραβίαση προσωρινής διαταγής η οποία εκδίδεται κατά το άρθρο 691 παραγρ. 2 του Κ.Πολ. ικ. σε διαφορά νοµής τιµωρείται µε την ποινή του άρθρου 169 του Π.Κ. διότι και αυτή (η προσωρινή διαταγή) αποτελεί δικαστική απόφαση.
5 Τόσο η αποµάκρυνση από την γραµµατική ερµηνεία (η σαφήνεια της γραµµατικής διατύπωσης του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. δεν επιτρέπει καµία υπέρβαση ή αναλογία, πολύ περισσότερο όταν έχουν ως αποτέλεσα τη θεµελίωση του αξιόποινου) όσο και η ένταξη στους στόχους της διάταξης διαφόρων περιπτώσεων (των οποίων η υπαγωγή στην ποινική κύρωση του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. ούτε προφανής ούτε αυτονόητη είναι) αποτελούν παράκαµψη του γραπτού δικαίου συνιστούν δηµιουργία νέου δικαίου και υιοθετούν µία απαράδεκτη τακτική για την ασφάλεια του δικαιϊκού οικοδοµήµατος. Το άρθρο 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. ορίζει το ίδιο (αυστηρά) πλαίσια της δικαιοδοσίας του και κάθε παρέκκλιση από αυτά (και µάλιστα προς την κατεύθυνση της επέκτασης του αξιόποινου) είναι ανεπίτρεπτη 16. Με τη ρύθµιση που είχε εισαγάγει ο ν. 1941/91 τα πράγµατα απλοποιούνταν, αφού η διάταξη του άρθρου 232α του Π.Κ. προέβλεπε ειδική ποινή για την παραβίαση των προσωρινών διαταγών. Στην αυτή κατεύθυνση κινείται και η απόφαση του Συµβουλίου Πληµ. Θεσσαλονίκης 539/91 17. Η παραβίαση προσωρινής διαταγής περί αναστολής εκτελέσεως δεν συνιστά απείθεια. Στον εκεί σχολιασµό της ως άνω απόφασης, ο Ι. Μανωλεδάκης θεωρεί µάλιστα επιτρεπτή τη µεταβολή της κατηγορίας από απείθεια σε παράβαση του άρθρου 232α του Π.Κ. Κατόπιν, όµως, το 16 Τη συσταλτική άποψη, η οποία αποκλείει την εφαρµογή του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. στην περίπτωση των προσωρινών διαταγών υιοθετεί τόσο ο Ι. Μανωλεδάκης Προβολές σελ. 106 υποσηµ. 11, όσο και ο Λ. Μαργαρίτης περιοδικό ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ 1991 (Β τόµος του ολοκληρωµένου έργου) σελ. 824. 17 Περιοδικό ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ( ιµηνιαία Επιθεώρηση Ποινικού ικαίου και ικαίου Θεµελιωδών Ελευθεριών) τεύχος 5 του 1991 σελ. 912.
6 άρθρο 232α καταργήθηκε 18 και το όλο θέµα επανήλθε στο προσκήνιο. Ήδη, όµως, µε νέα τροποποίηση το άρθρο 232α του ΠΚ ανεβίωσε και πάλι. 19 β) Τα ασφαλιστικά µέτρα να αφορούν την προσωρινή ρύθµιση της νοµής ή της κατοχής Αυτό σηµαίνει ότι για την ενεργοποίηση της ποινικής κύρωσης του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. τα ασφαλιστικά µέτρα πρέπει να αφορούν οπωσδήποτε την προσωρινή ρύθµιση της νοµής ή της κατοχής και όχι την προστασία οποιουδήποτε άλλου δικαιώµατος ή κατάστασης. Συνεπώς δεν υπόκεινται στην ποινική πρόβλεψη του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. τα ασφαλιστικά µέτρα για τη ρύθµιση της προσωπικής κατάστασης µεταξύ γονέων και τέκνων 20 ή τα ασφαλιστικά µέτρα που 18 Με το άρθρο 33 του ν. 2172/93. Βλ. σχετικά και απόφαση ΑΠ 1842/1994, ΝοΒ 1995, σελ. 755, για τη σχέση του άρθρου 232α ΠΚ και του άρθρου 42 Εισαγ, Ν. Κ.Πολ. ικ. 19 µε τον ν. 247997 20 Έτσι το βούλευµα του Συµβουλίου Πληµ. Τρικάλων 172/1986, Αρµενόπουλος 1986 σελ. 910, έκρινε ότι η παραβίαση της απόφασης ασφαλιστικών µέτρων, τα οποία ρυθµίζουν τον τρόπο επικοινωνίας της µητέρας (που βρίσκεται σε διάσταση µε το σύζυγό της) µε το παιδί της, δεν επισύρει την ποινή του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. Στην άποψη αυτή καταλήγει και η διάταξη του αντιεισαγγελέως ηµ. Γιαµούζη, Π. Χρονικά ΚΕ (1975) σελ. 797, ο οποίος θεωρεί ότι η παραβίαση απόφασης ασφαλιστικών µέτρων, τα οποία αναφέρονται στο δικαίωµα επικοινωνίας των εν διαστάσει συζύγων µετά των τέκνων των δεν υπάγεται στην ποινική διάταξη του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. Στην αυτή κατεύθυνση τέλος κινείται και η απόφαση του Πληµ. Χαλκίδας 303/1985, Π. Χρονικά ΛΕ (1985) σελ. 834, όπου και η πρόταση του εισαγγελικού παρέδρου Σπ. Μουζακίτη, η οποία έγινε δεκτή.
7 αφορούν το δικαίωµα χρήσης κοινοχρήστου οδού 21 ή την απαγόρευση συνέχισης οικοδοµικής εργασίας επί κοινού οικοπέδου. 22 γ) Παραβίαση από τους διαδίκους της απόφασης που διατάζει ασφαλιστικά µέτρα για την προσωρινή ρύθµιση της νοµής ή της κατοχής. Σύµφωνα µε τη διατύπωση του άρθρου 42 Εισαγ. Ν.Κ.Πολ. ικ. η παραβίαση της απόφασης πρέπει να γίνεται µόνον από τους διαδίκους και όχι από τρίτον έστω και αν αυτός είναι ενδεχόµενα νοµέας 23. Οι διάδικοι πρέπει να γνωρίζουν το περιεχόµενο της απόφασης που παραβιάζουν, ανεξάρτητα του τρόπου µε τον οποίο περιήλθε σε γνώση τους. 24 Συνεπώς η επίδοση της απόφασης δεν είναι απαραίτητη 25. Για την στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της απείθειας δεν είναι απαραίτητη η παραβίαση του συνόλου του διατακτικού της απόφασης αλλά αρκεί να αφορά έστω Αντίθετος εµφανίζεται ο Ε. Παπαδογιάννης, Αρχείο Νοµολογίας ΚΑ (1970) σελ. 102, ο οποίος θεωρεί ότι το άρθρο 42 Εισαγ, Ν. Κ.Πολ. ικ. εφαρµόζεται και στην περίπτωση του άρθρου 735 του Κ.Πολ. ικ., άποψη όµως την οποία ο Π. Τζίφρας Ασφαλιστικά σελ. 371 δεν την αποδέχεται. Βλ. και παραπάνω σχόλιο για τα όρια εφαρµογής του άρθρου. 21 Βλ. ιάταξη εισαγγελέως Γ. Παπαζαχαρή, Π. Χρονικά ΚΖ (1977) σελ. 90. 22 Βλ. ιάταξη εισαγγελέως Γ. Θεοφανόπουλου Π. Χρονικά ΚΗ (1978) σελ. 361 όπου αναφέρεται ότι η εφαρµογή ερµηνευτικώς της διατάξεως του ρηθέντος άρθρου 42 είναι νόµω ανεπίτρεπτος προσκρούουσα ευθέως εις την θεµελιώδην αρχήν του ποινικού δικαίου, ουδέν έγκληµα, ουδεµία ποινή άνευ νόµου (άρθρ. 1 Π.Κ.). 23 Βλ. Π. Τζίφρα Ασφαλιστικά σελ. 371 και Α. Κονταξή Ερµηνεία Π.Κ. (1991) σελ. 1085. 24 Βλ. απόφαση ΑΠ 484/1978, Π. Χρονικά ΚΗ (1978) σελ. 612, και Π. Τζίφρα Ασφαλιστικά σελ. 371. 25 Βλ. Α. Κονταξή Ερµηνεία Π.Κ. (1991) σελ. 1085.
8 παράλειψη ορισµένης πράξης 27α. Η παραβίαση της απόφασης ενάγεται στη χρονική διάρκεια της προσωρινής ισχύος της ανεξάρτητα αν, για οποιονδήποτε λόγο, ανακλήθηκε αργότερα ή παραγράφτηκε το προστατευόµενο δικαίωµα νοµής ή κατοχής. 26 Τέλος ως προϋπόθεση στοιχειοθέτησης του ιδιωνύµου εγκλήµατος της απείθειας απαιτείται η εκτελεστικότητα της δικαστικής απόφασης κατά το χρόνο της παραβίασής της από τους διαδίκους και η µη αποβολή της δύναµης του προσωρινού δεδικασµένου, το οποίο παύει από την ανάκληση της απόφασης (η οποία παραβιάστηκε) ή από την άρση του ασφαλιστικού µέτρου ή από την έκδοση απόφασης στην κύρια δίκη 27. Ένα ζήτηµα που πρέπει να ερευνηθεί είναι το κατά πόσο η παραβίαση της δικαστική απόφασης που διατάζει ασφαλιστικά µέτρα για την προσωρινή ρύθµιση της νοµής ή της κατοχής συγκεντρώνει τα βασικά δοµικά στοιχεία του εγκλήµατος της απείθειας έτσι ώστε να επισύρει την ποινή του άρθρου 169 του Π.Κ. Με άλλα λόγια το ερώτηµα που τίθεται είναι αν (και πόσο) βάσιµα το άρθρο 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. παραπέµπει στο άρθρο 169 του Π.Κ. Είναι σαφές ότι µόνο µε ευρεία διασταλτική ερµηνεία και εναγωγή σε αφηρηµένο πλαίσιο η συµπεριφορά που προβλέπει το άρθρο 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. εµπίπτει στα όρια της διάταξης του άρθρου που τιµωρεί την απείθεια. Στη χαλαρή αυτή όµως προοπτική η παραβίαση 27α Βλ. Α. Μπρακατσούλα Ασφαλιστικά µέτρα εκδόσεις Αφοί Π. Σάκκουλα, 1986, σελ. 172. 26 Βλ. απόφαση ΑΠ 605/1988, Π. Χρονικά ΛΗ (1988) σελ. 733-734 και απόφαση ΑΠ 910/1981, Π. Χρονικά ΛΒ (1982) σελ. 168. 27 Βλ. απόφαση ΑΠ 605/1988, Π. Χρονικά ΛΗ (1988) σελ. 733-734 και απόφαση ΑΠ 1480/1980, Π. Χρονικά ΛΑ (1981) σελ. 362. Βλ. επίσης Π. Τζίφρα Ασφαλιστικά σελ. 371 και Συµπλήρωµα Ερµηνείας Κ.Πολ. ικ.. Σ. Σταυρόπουλου σελ. 390.
9 οποιασδήποτε δικαστικής απόφασης θα µπορούσε να έχει ως αποτέλεσµα την δίωξη του παραβάτη για απείθεια. 28 Η συµπεριφορά, την οποία το άρθρο 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. θεωρεί ποινικά κολάσιµη δεν πληρεί τα συστατικά στοιχεία της αξιόποινης απείθειας όπως αυτά τυποποιούνται στο άρθρο 169 του Π.Κ. και συνεπώς η παραποµπή σ αυτό παρουσιάζεται ως αυθαίρετη. Η τιµώρηση της συµπεριφοράς, που περιγράφεται στο άρθρο 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ., µε τη ποινή της απείθειας µετατρέπει παραβλέποντας τις επιµέρους προϋποθέσεις ενεργοποίησής του. Στη λογική αυτή η οποιαδήποτε παραβίαση οποιασδήποτε νοµικής διάταξης θα σήµαινε τη δίωξη του δράστη για απείθεια. Η απαγόρευση ορισµένης συµπεριφοράς µε την απειλή συγκεκριµένης ποινής όπως π.χ. στο άρθρο 372 του Π.Κ. που αφορά το βασικό έγκληµα της κλοπής, εµπεριέχει νοηµατικά µια πρόσκληση στο πιθανό δράστη για επίδειξη συµπεριφοράς αντίθετης από την τιµωρούµενη. Από την άλλη πλευρά κάθε πολίτης οφείλει να σέβεται τους νόµους (άρθρο 120 παρ. 2 του Συντάγµατος) και συνεπώς υφίσταται τόσο η πρόσκληση όσο και η υποχρέωση συµµόρφωσης. Όµως όσο η γενίκευση αυτή είναι επικίνδυνη (λογικά απαράδεκτη και ηθικά ύποπτη) αφού η διαστολή και η αναλογία λειτουργούν στο ακρότατο όριο της εννοιολογικής τους σηµασίας άλλο τόσο η παραποµπή στο άρθρο 169 του Π.Κ. χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις συγκρότησης της τιµωρούµενης συµπεριφοράς συνιστά τακτική απαράδεκτη. Άλλωστε τέτοια ευρύτητα εφαρµογής ούτε στο πνεύµα της διάταξης ανταποκρίνεται ούτε και από συστηµατική άποψη ευσταθεί. Η ποινή του άρθρου 169 του Π.Κ. αφορά µόνον όσους αρνούνται οφειλόµενη υπηρεσία ή συνδροµή κατόπιν 28 Βλ. Απόφαση Συµβουλίου Πληµ. Θεσ/νίκης 539/1991, περιοδικό ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ τεύχος 5/1991, η παραβίαση µιας δικαστικής απόφασης γενικά εκτός από τις προβλεπόµενες εξαιρέσεις δεν θεµελιώνει το έγκληµα του άρθρου 169.
10 νόµιµης πρόσκλησης από υπάλληλο του άρθρου 13 παρ. α του Π.Κ. Η επιβολή της (δηλ. της ποινής) σε κάθε άλλη περίπτωση ελέγχεται ως αυθαίρετη. 29 Συµπερασµατικά όταν υπάρχει δικαστική απόφαση που διατάζει ασφαλιστικά µέτρα για την προσωρινή ρύθµιση της νοµής ή της κατοχής οι διάδικοι οφείλουν να συµµορφώνονται, απέχοντας από κάθε ενέργεια η οποία θα είχε ως αποτέλεσµα την παραβίαση της απόφασης. Αξίζει να σηµειωθεί ότι πολλές περιπτώσεις (αν όχι οι περισσότερες) της νοµολογίας για την απείθεια αφορούν ή αναφέρονται στη διάταξη του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ. Ακόµη πρέπει να τονισθεί ότι η έλλειψη παράλειψη συµµόρφωσης του πολίτη στη δικαστική απόφαση, του άρθρου 42 Εισαγ. Ν. Κ.Πολ. ικ., συνιστά απείθεια ανεξάρτητα από το είδος της ειδικώτερης συµπεριφοράς που έπρεπε να επιδείξει ώστε να είναι σύµφωνος µ αυτήν (την δικαστική απόφαση) και η οποία 29 Με τον ν. 1941/91 είχε θεσπιστεί το άρθρο 232α του Π.Κ., που κάλυπτε ποινικά την παραβίαση των αποφάσεων του άρθρου 42 Εισαγ. Κ. Κ.Πολ. ικ. Με τον ν. 2172/93, όµως, το άρθρο 232α του Π.Κ. καταργήθηκε και η σχετική συζήτηση για το ρόλο και την αποστολή του άρθρου 169 άνοιξε και πάλι. Βλ. σχετικά και Α. Ζύγουρα Η ποινική πρόβλεψις της υπό των διαδίκων παραβιάσεως των αποφάσεων των διαταρρουσών ασφαλιστικά µέτρα δια την προσωρινήν ρύθµισην της νοµής ή της κατοχής, περιοδικό Αρµενόπουλος, Μάιος 1996, σελ. 654. Ήδη, όµως, µε τον ν. 2479/97, η διάταξη του 232α επανήλθε σε ισχύ, και συνεπώς το θέµα (τουλάχιστον µέχρι την επόµενη αλλαγή) έχει διευθετηθεί.
11 (συµπεριφορά) θα µπορούσε να είναι τόσο θετική ενέργεια-δράση 30 όσο και αποχή από ορισµένη ενέργεια. 31 30 Βλ. απόφαση ΑΠ 322/1980 Νοµικό Βήµα 28, 1980 (Ζ) σελ. 1612 για την παραβίαση δικαστικής απόφασης και τις ειδικότερες υποχρεώσεις των διαδίκων και επίσης την απόφαση Πληµ. Λαρίσης 4516/1974, Π Χρονικά Κ (1974) σελ. 791 µε ανάλογο περιεχόµενο. 31 Βλ. απόφαση ΑΠ 484/1978 Π. Χρονικά ΚΗ (1978) σελ. 612-613 για την αποχή από κάθε διακατοχική ενέργεια που επέβαλε η δικαστική απόφαση και παραβίασε ο διάδικος.