ΣΗΜΕΙΑ-ΚΛΕΙΔΙΑ 1 Στον Ατλαντικό Κώδικα ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι έκρυψε τις οδηγίες για την κατασκευή µιας στρατιάς από ροµπότ. 2 Η ανακάλυψη ανήκει στην οµάδα του Μάριο Ταντέι. Προηγουµένως πιστευόταν ότι ήταν θεατρικές µηχανές. 3 Ο Ντα Βίντσι είχε φανταστεί ότι ένας στρατός από αυτά τα αυτόµατα θα εγκαθίστατο στα τείχη των πύργων για αµυντικούς λόγους. Τεχνολογία Σπέσιαλ Τροµακτική παραπλάνηση Ανασύνθεση των ροµπότ του Ντα Βίντσι στον Η/Υ. Ο σκοπός τους ήταν παραπλανητικός. Η παρουσία τους θα αρκούσε για να κρατήσει µακριά τους εχθρούς, που δε θα µπορούσαν να φανταστούν ότι επρόκειτο απλώς για ανδρείκελα. Αποκαλύπτουµε το µυστικό υπερόπλο του Μεσαίωνα ΤΑ ΡΟΜΠΟΤ ΤΟΥ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙáðïêùäéêïðïßçóáí. Ï éäéïöõþò êáëëéôý íçò êáé ìç áíéêüò Ýêñõøå óôïí Áôëáíôéêü Êþäéêá ôéò ïäçãßåò ãéá ôçí êáôáóêåõþ ìéáò óôñáôéüò áðü ñïìðüô. Åéäéêïß ìåëåôçôýò ôéò 122 123
Αυτά τα ροµπότ ανακαλύφθηκαν το 1957. Τότε πίστευαν ότι Έíáò óôñáôüò áðü ðïëåìéóôýò ìå áóôñáöôåñýò ðáíïðëßåò, ðáñáôáãìýíïõò óôá ôåß ç åíüò ðýñãïõ. Êñáôïýí ìáêñéïýò ëïã ïðåëýêåéò êáé êéíïýíôáé ìå áðåéëçôéêü ôñüðï. Óôéò óêïðéýò Üëëïé óôñáôéþôåò êñáäáßíïõí ôá üðëá ôïõò. Ðïéïò èá ôïëìïýóå íá ðëçóéüóåé Ýíáí ôüóï êáëü öñïõñïýìåíï ðýñãï; ¼ôáí ìüëéóôá áõôïß ïé óôñáôéþôåò åßíáé ðñáãìáôéêü áêïýñáóôïé êáíåßò äåí åãêáôáëåßðåé ðïôý ôï ðüóôï ôïõ... ÁíáãêáóôéêÜ, ãéáôß äåí åßíáé Üíèñùðïé áëëü ñïìðüô. Ïé êéíþóåéò ôïõò êáèïäçãïýíôáé á- ðü ìç áíéóìïýò ìå ó ïéíéü êáé ôñï áëßåò. Ðïéïò óôñáôçãüò ôïõ 16ïõ áéþíá èá ìðïñïýóå íá öáíôáóôåß ôçí ýðáñîç åíüò ôýôïéïõ ôå íüóìáôïò; Ðßóù á- ðü áõôþ ôçí åõöõþ åðéíüçóç âñßóêåôáé ï ËåïíÜñíôï Íôá Âßíôóé (1452-1519), ðïõ Ýêñõøå óôá åéñüãñáöü ôïõ ôéò ï- äçãßåò ãéá ôçí õëïðïßçóç áõôïý ôïõ Ýñãïõ. Ï Íôá Âßíôóé èåùñïýóå áõôü ôï óôñáôþãçìá ôüóï áðïôåëåóìáôéêü êáé åðéêßíäõíï þóôå ôï ìåôýôñåøå óå óôñáôéùôéêü ìõóôéêü. ôóé ôï Ýêñõøå áíüìåóá óôá ó Ýäéá ôïõ Áôëáíôéêïý Êþäéêá, ðïõ öõëüóóåôáé óôçí ÁìâñïóéáíÞ ÂéâëéïèÞêç ôïõ ÌéëÜíïõ. ÁõôÝò ïé êùäéêïðïéçìýíåò á- íáöïñýò åíôïðßóôçêáí áðü 20 åñåõíçôýò ôçò ïìüäáò Leonardo3 áðü ôï ÌéëÜíï, ïé ïðïßïé ìåôü áðü 16 ìþíåò êïðéþäïõò åñãáóßáò áðïêñõðôïãñüöçóáí üëåò ôéò ïäçãßåò, öôüíïíôáò óôï óçìåßï íá êáôáóêåõüóïõí Ýíá ôýëåéá ëåéôïõñãéêü ìïíôýëï ôïõ óôñáôéþôç-ñïìðüô. Πριν από µισό αιώνα Ôï 1957, ï ÊÜñëï ÐåíôñÝôé, ìåëåôçôþò ôïõ Íôá Âßíôóé, åíôüðéóå ãéá ðñþôç öïñü ôçí ýðáñîç åíüò ìç áíéêïý óôñáôéþôç êñõììýíïõ óôá ó Ýäéá ôïõ ËåïíÜñíôï. Ôá åðüìåíá ñüíéá ïé åñåõíçôýò êáé ïé åðéìåëçôýò ôùí åêèýóåùí ïé «Ìç áíýò ôïõ ËåïíÜñíôï» ðñïóðüèçóáí íá ôïí áíáóõíèýóïõí, üìùò êáíåßò äåí êáôüöåñå íá áíáðáñáãüãåé Ýíá ëåéôïõñãéêü ìïíôýëï êáé, êõñßùò, íá ðñïóäéïñßóåé ôïí áêñéâþ óêïðü ôïõ. Ãéá ðïëëü ñüíéá õðþñ å ç ðåðïßèçóç üôé áõôü ôï áíèñùðïåéäýò áðïôåëïýóå ôìþìá èåáôñéêþí óêçíéêþí Þ ìéá óõóêåõþ ãéá ôç ìýôñçóç ôïõ ñüíïõ. Ïé åñåõíçôýò ìåëýôçóáí îáíü áðü ôçí áñ Þ ôá öýëëá 579r, 1077r, 1021r êáé 1021v ôïõ Áôëáíôéêïý Êþäéêá. ¹ôáí Ýíá öáéíïìåíéêü ìðåñäåìýíï óýíïëï áðü ãñáíüæéá, ôñï áëßåò êáé ôìþìáôá ðáíïðëßáò. ¼ìùò óôçí ðñáã- τα θέσει σε λειτουργία ήταν θεατρικά µηχανήµατα και κανείς δεν είχε καταφέρει να Οι λογχοπελέκεις του Ντα Βίντσι σε ανασύνθεση στον Η/Υ. Τεχνολογία Σε δύο µέτωπα Η κατανοµή των δυνάµεων επιτρέπει την παράταξη των στρατιωτών-ροµπότ ακόµα και σε δύο µέτωπα. Το σύστηµα τροχαλιών στο φύλλο 579r του Ατλαντικού Κώδικα. Κινώντας τα χέρια τους, οι στρατιώτες-ροµπότ δίνουν την εντύπωση ότι είναι ζωντανοί. Τρισδιάστατο σχέδιο των τροχαλιών. Τρισδιάστατη απεικόνιση δύο σχηµατισµών από στρατιώτες-ροµπότ που κινούνται µε σχοινιά. 124 24ωρη υπηρεσία Σχέδιο στον Η/Υ ενός πύργου τον οποίο φρουρούν οι µηχανικοί στρατιώτες του Ντα Βίντσι. Έλεγχος από το µύλο Χάρη σε πολλαπλές τροχαλίες, µία και µόνη κινητήριος δύναµη (εδώ, η ρόδα ενός µύλου) µπορεί να θέσει σε λειτουργία ολόκληρη την οµάδα των στρατιωτώνροµπότ. 125
προγραµµάτων Τα σχέδια αντιγράφηκαν στον Η/Υ και ενώθηκαν µε τη βοήθεια γραφιστικών Απλός και αποτελεσµατικός Η πανοπλία του 1445 που αποτέλεσε το πρότυπο για τη δηµιουργία των ροµπότ. Όπως φαίνεται στα σχέδιά του, ο Ντα Βίντσι είχε κατά νου ένα απλό µοντέλο. Πάνω, η περικεφαλαία που επέλεξε ο Ντα Βίντσι για το ροµπότστρατιώτη. ìáôéêüôçôá åêåß êñõâüôáí ç «ãñáììáôéêþ» ôùí ìç áíþí. ¼ëïé ïé ìï ëïß êáé ïé ôñï áëßåò áðïôåëïýóáí óôïé åßá ãéá íá êáôáóêåõáóôåß ïðïéáäþðïôå ìç áíéêþ óõóêåõþ ìå ôçí é- êáíüôçôá ôçò êßíçóçò. ÁõôÜ ôá óôïé åßá áíáðáñü èçêáí óôïí Ç/Õ óå ôñéóäéüóôáôá ìïíôýëá ðïõ ðñïóïìïßùíáí ôç ëåéôïõñãßá ôïõò. ðåéôá óõíáñìïëïãþèçêáí, ëáìâüíïíôáò õðüøç ôéò óçìåéþóåéò êáé ôéò ãíþóåéò ôïõ Íôá Âßíôóé óôïí ôïìýá ôçò ðïëåìéêþò ìç áíéêþò. ëëùóôå ãéá áõôüí ôï ñüëï ôïí åß å ðñïóëüâåé ï Ëïõíôïâßêï Óöüñôóá, äïýêáò ôïõ ÌéëÜíïõ. Κρυµµένες τροχαλίες Óôá ôýóóåñá öýëëá ôïõ Áôëáíôéêïý Êþäéêá ðïõ åîåôüóôçêáí õðüñ ïõí óõíïëéêü ôá ó Ýäéá 174 öáéíïìåíéêü áóýíäåôùí áíôéêåéìýíùí. Ç ðñüêëçóç ãéá ôïõò ìåëåôçôýò Þôáí íá êáôáëüâïõí ðïéá áðü áõôü Þôáí óô áëþèåéá óôïé åßá ôùí ñïìðüô êáé ü é ãñáíüæéá ãåíéêþò ñþóçò, üðùò óôéò ìåëýôåò ðïõ åß- áí ãßíåé óôï ðáñåëèüí. Ï Íôá Âßíôóé åß- å êñýøåé åðéìåëþò ôá ó Ýäéá ôùí ñïìðüô óôá öýëëá ôïõ. Áí êüðïéïò ôá äéüâáæå ìå ãñáììéêü ôñüðï, Ýäéíáí ôçí å- íôýðùóç åíüò ìðåñäåìýíïõ óõíüëïõ áðü ó Ýäéá êáé óçìåéþóåéò. Áí üìùò åðéêýíôñùíå ôçí ðñïóï Þ ôïõ óå ëåðôïìýñåéåò ðïõ óõíäýïíôáí ìåôáîý ôïõò (üðùò ôï èþñáêá ôçò ðáíïðëßáò, ôìþìáôá ôçò Üñèñùóçò ôùí þìùí êáé Ýíá óýíïëï áðü ó ïéíéü êáé ôñï áëßåò óå ó Þìá áíèñþðéíïõ óþìáôïò), ðñïýêõðôáí ëïãéêýò ó Ýóåéò áíüìåóá óôá äéüöïñá Ýããñáöá. ÁõôÞ ç äïõëåéü ðñáãìáôïðïéþèçêå ìå ôç âïþèåéá ãñáöéóôéêþí ðñïãñáììüôùí. Áñ éêü óêáíáñßóôçêáí ôá öýëëá ôïõ Áôëáíôéêïý Êþäéêá êáé ìåôáôñüðçêáí óå øçöéáêü Ýããñáöá ðïõ ïðôéêïðïéïýíôáé óôïí Ç/Õ. Óôç óõíý åéá ñçóéìïðïéþèçêå ï õðïëïãéóôþò ãéá íá êïðïýí, íá åíùèïýí êáé íá ôïíéóôïýí ôá óçìüäéá ðïõ üëá ìáæß «äßíïõí æùþ» óôï ñïìðüô. Ο σκύλος του Τακόλα ¼ìùò ãéá ðïéï ëüãï ï Íôá Âßíôóé ó åäßáóå ôá ñïìðüô; Ï ÌáñéÜíï íôé ÃéÜêïðï, åðïíïìáæüìåíïò Ôáêüëá (1382-1453), Þôáí Ýíáò ìç áíéêüò ôïí ïðïßï óßãïõñá ãíþñéæå êáé ìåëýôçóå ï Íôá Âßíôóé. Óå Ýíá ó Ýäéï ôïõ Ôáêüëá õðüñ åé Ýíá õðïôõðþäåò áíôéêëåðôéêü óýóôçìá ãéá ðýñãïõò, ôï ïðïßï áðïôåëïýíôáí áðü Ýíá óêýëï êáé ìéá êáìðüíá. Ï óêýëïò äåíüôáí óôï ó ïéíß ôçò êáìðüíáò êáé ç ôñïöþ ôïõ ôïðïèåôïýíôáí óå äéáöïñåôéêýò áðïóôüóåéò, áêüìá êáé óå áðñüóéôåò. Êáèþò êéíïýíôáí, ï óêýëïò ôõðïýóå ôçí êáìðüíá ìå áêáíüíéóôï ôñüðï, äßíïíôáò ôçí åíôýðùóç üôé óôïí ðýñãï õðþñ å êüðïéïò. Áõôü ôï óýóôçìá óþìåñá öáßíåôáé áðëïúêü êáé âüíáõóï ãéá ôï óêýëï, üìùò ôï 16ï áéþíá Þôáí áðïôåëåóìáôéêü, ãéáôß êáíåßò äå èá ìðïñïýóå íá öáíôáóôåß Ýíá ðáñüìïéï êüëðï. Åßíáé ðéèáíü áõôþ ç é- äýá íá åíýðíåõóå ôïí Íôá Âßíôóé, ï ïðïßïò áíôéêáôýóôçóå ôï óêýëï ìå Ýíá ìç áíéêü áíäñåßêåëï. ¼ìùò ãéáôß Ýêñõøå ôéò ïäçãßåò ãéá ôçí êáôáóêåõþ ôïõ; Åßôå õðþñ å Ýíá ôåëéêü ó Ýäéï ðïõ üìùò Üèçêå, åßôå, üðùò áðïäåß ôçêå óôï ó Ýäéü ôïõ ãéá ôï õðïâñý éï, ï Íôá Âßíôóé ôï èåùñïýóå Ýíá ðïëý óçìáíôéêü 128
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των ροµπότ είναι οι λογχοπελέκεις, που στηρίζουν τα χέρια τους Ýñãï, ôï ïðïßï Ýðñåðå íá ðñïóôáôåýóåé ìå ôï «äéáìåëéóìü» ôùí óõóôáôéêþí ôïõ óå äéüöïñá öýëëá. Êáé áí Þèåëå áðëþò íá öôéüîåé ìéá ìáñéïíýôá ãéá ôï èýáôñï, üðùò õðýèåóáí êüðïéïé; Óå áõôþ ôçí ðåñßðôùóç ðéèáíþò èá ôçí åß å öôéüîåé ìå ôç ìïñöþ ôýñáôïò Þ áããýëïõ êáé èá ôçí åß å ó åäéüóåé êáèáñü, üðùò Ýêáíå óõ íü ãéá ôá êïõóôïýìéá êáé ôá óêçíéêü ðïõ Ý- öôéá íå ãéá ôéò ãéïñôýò. Από τον Η/Υ στο µαραγκό Ç äïõëåéü ôçò ïìüäáò Leonardo3 äåí ðåñéïñßóôçêå óôç ãñáöéóôéêþ áíáðáñüóôáóç. ÊÜèå êïììüôé ôïõ ñïìðüô êáôáóêåõüóôçêå áðü îýëï êáé ó ïéíéü, áêïëïõèþíôáò Ýíá óõãêåêñéìýíï êáíüíá: íá ñçóéìïðïéçèïýí ìüíï óõóôþìáôá êáé õëéêü ðïõ Þôáí äéáèýóéìá êáôü ôï 15ï áéþíá. Ôñåéò ïìüäåò áó ïëþèçêáí ìå ôçí êáôáóêåõþ ôïõ ëïã ïðåëýêåùò, ôçò ðáíïðëßáò êáé ôçò ìç áíéêþò äïìþò ìå ôéò ôñï áëßåò. ÓõãêåêñéìÝíá, ç ìåãüëç óçìáóßá ôïõ ëïã ïðåëýêåùò áðïäåß ôçêå êáôü ôç äéáäéêáóßá ôçò êáôáóêåõþò: äå äßíåé á- ðëþò ìéá åðéèåôéêþ üøç óôïõò óôñáôéþôåò áëëü êõñßùò ðñïóöýñåé éóïññïðßá óôá áíäñåßêåëá. Áêüìá êáé ñçóéìïðïéþíôáò ôï ðéï óêëçñü îýëï ðïõ èá ìðïñïýóå íá Ý åé óôç äéüèåóþ ôïõ ï Íôá Âßíôóé, ôç öôåëéü, ôá Ýñéá ôïõ ìç áíéêïý óôñáôéþôç Ýðåöôáí áðü ôï âüñïò ôçò ðáíïðëßáò êáé ôùí ìç áíéêþí ôìçìüôùí. ¼- ôáí üìùò ôá Ýñéá óôåñåþèçêáí óå äýï ëïã ïðåëýêåéò, ðïõ åðéëý- ôçêáí áíüìåóá óôïõò ðïëëïýò ðïõ åß å ó åäéüóåé ï ßäéïò ï Íôá Âßíôóé, ôá Ýñéá ðáñýìåéíáí óôç èýóç ôïõò óå ìéá öõóéêþ óôüóç. Πολύπλοκο µέσα, απλό έξω Ôï åßäïò ôçò ðáíïðëßáò åðéëý ôçêå áíüìåóá óå åêåßíåò ôçò ðåñéüäïõ êáôü ôçí ïðïßá ï Íôá Âßíôóé åñãáæüôáí óôçí áõëþ ôùí Óöüñôóá óôï ÌéëÜíï. ÁðëÜ ìïíôýëá, ùñßò óôïëßäéá, éäáíéêü ãéá ìéá ïìüäá óôñáôéùôþí. Ç ðáíïðëßá ðñïóáñìüóôçêå óôá ó Ýäéá ôïõ Íôá Âßíôóé êáé ôïðïèåôþèçêå ðüíù óôç äïìþ ôïõ ñïìðüô. Ôï áðïôýëåóìá åßíáé Ýíá áíáãåííçóéáêü ñïìðüô ðïõ óôýêåôáé üñèéï ìå ôá Ýñéá øçëü. Ãõñíþíôáò Ýíáí ôñï ü ðïõ Ý åé åéóá èåß óôï èþñáêá, ôá Ýñéá áíïßãïõí Έτσι τους είχε φανταστεί Στο φύλλο 369r του Ατλαντικού Κώδικα υπάρχει το σκίτσο ενός συστήµατος τροχαλιών, όπως ανασχεδιάστηκε στον Η/Υ σε αυτή την εικόνα. Λίγοι µηχανικοί στρατιώτες φρουρούν έναν µεγάλο ανοιχτό χώρο. Ροµπότ της οµάδας Leonardo3 στο κάστρο Σφόρτσα στο Μιλάνο. 130 Αντικλεπτικό µε... σκύλο Δεξιά, εικονογράφηση του 16ου αιώνα του Μαριάνο ντι Γιάκοπο (Τακόλα): από αυτή την εικόνα εµπνεύστηκε ο Ντα Βίντσι την ιδέα των στρατιωτών-ροµπότ.
Ο «πατέρας» του ατσάλινου ανθρώπου Πάνω, ο ερευνητής Μάριο Ταντέι (στο κέντρο) µαζί µε δύο συνεργάτες του συναρµολογεί τα τελευταία κοµµάτια των ροµπότ του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Κάποιο κόλπο υπάρχει Τα συστατικά του ροµπότ. 1) Τροχαλία. 2) Κεκλιµένο επίπεδο. 3) Μοχλός. 4) Γρανάζια. 5) Οδοντωτός τροχός µε στρόφαλο. 6) Σφήνα. 7) Άξονας. 8) Κοχλίας. 9) Συνδέσεις. 10) Διωστήρας. 11) Εκκρεµές. 12) Ελατήριο. 13) Έκκεντρο. 14) Ρουλεµάν. 15) Αλυσίδες. 16) Σφόνδυλος. 17) Σύστηµα κλειδώµατος. 18) Αρθρώσεις. Για να κινηθεί αυτή η φρουρά, αρκεί ένας απλός νερόµυλος Ο 132 Ο ψηφιακός Μυστικός Δείπνος Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε µεγαλεπήβολα σχέδια. Αλλά και σήµερα ο Μυστικός Δείπνος του, η τοιχογραφία στη Σάντα Μαρία ντέλε Γκράτσιε του Μιλάνου, έγινε η πιο µεγάλη ψηφιακή φωτογραφία του κόσµου. Δισεκατοµµύρια pixels. Α- πό τις 29 Οκτωβρίου του περασµένου έτους στην ιστοσελίδα Τεχνικοί εργάζονται στην αίθουσα µε το Μυστικό Δείπνο. www.haltadefinizione.com µπορεί κάποιος να δει δωρεάν µια εικόνα του Μυστικού Δείπνου στα 16 δις pixels, που αποτελεί καινούριο ρεκόρ στις ψηφιακές εικόνες. Πρακτικά, µπορεί να µεγεθυνθεί στην οθόνη οποιοδήποτε σηµείο της τοιχογραφίας µέχρι την επιφάνεια του ε- νός τετραγωνικού χιλιοστού, λιγότερο και από ένα γράµµα αυτού του άρθρου. Πόσα κλικ... Το έργο υλοποιήθηκε α- πό την De Agostini και την εταιρεία HAL9000. Εν τω µεταξύ, µε ένα ανάλογο σύστηµα οι τεχνικοί του Leonardo3 ψηφιοποιούν τις περισσότερες από 5.000 σελίδες των χειρογράφων του Ντα Βίντσι για µια έκθεση που θα πραγµατοποιηθεί το 2009. êáé êëåßíïõí äåîéü êáé áñéóôåñü, áíáóçêþíïíôáò ôïõò ëïã- ïðåëýêåéò. Èá áñêïýóå, ëïéðüí, íá êáôáóêåõáóôïýí ðïëëü ñïìðüô, íá ôïðïèåôçèïýí óå Ýíáí ðýñãï, íá óõíäåèïýí ìå ôéò êåíôñéêýò ôñï áëßåò, ü- ðùò õðïäåéêíýåôáé óôá ó Ýäéá ôïõ Íôá Âßíôóé, êáé íá ôïðïèåôçèåß ç Üêñç ôïõ ó ïéíéïý óå Ýíáí êéíçôþñá, ãéá ðáñüäåéãìá óå Ýíá íåñüìõëï. ôóé èá ó çìáôéæüôáí Ýíáò óôñáôüò ðïëåìéóôþí ðïõ èá ôñüìáæå ïðïéïíäþðïôå Þèåëå íá ðëçóéüóåé ôï êüóôñï. Ένα σχοινί, πολλές κινήσεις Ç äéüôáîç ôùí óôñáôéùôþí èá ìðïñïýóå íá åßíáé óå ðáñüëëçëåò óåéñýò Þ ôõ áßá, ãéá íá äßíåôáé ìéá ðéï ñåáëéóôéêþ åíôýðùóç. Óôï êýíôñï ôïõ öýëëïõ 579v Ý ïõí ó åäéáóôåß ðïëëáðëýò ôñï áëßåò, ãéá ôç ìåôüäïóç ôçò êßíçóçò óå äéüöïñá óçìåßá. Óôï öýëëï 369r ôïõ Áôëáíôéêïý Êþäéêá, ï Íôá Âßíôóé åß å ó åäéüóåé êáé Üëëåò ôñï áëßåò, óçìåéþíïíôáò: «Ôï ßäéï ó ïéíß ìðïñåß íá äçìéïõñãþóåé ðïëëýò êéíþóåéò ìå ôçí êßíçóç ôïõ åáõôïý ôïõ». íá áðëü áìõíôéêü üðëï... ðïõ üìùò óå Ýíáí Üíèñùðï ôçò ÁíáãÝííçóçò èá Ýêáíå ôçí ßäéá åíôýðùóç ðïõ êüíïõí óå åìüò ôá ñïìðüô óôéò ôáéíßåò åðéóôçìïíéêþò öáíôáóßáò. Áíôþíçò Óïõâáôæüãëïõ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ ΠΙΟ ΠΟΛΛΑ: ÍôïìÝíéêï ËáïõñÝíôóá, ÌÜñéï ÔáíôÝé, ÅíôïõÜñíôï Ôæáíüí, Ïé ìç áíýò ôïõ ËåïíÜñíôï. ÌõóôéêÜ êáé å- öåõñýóåéò óôïõò Êþäéêåò ôïõ Íôá Âßíôóé (Åêäüóåéò ËéâÜíç).