To èýìá: Ïé äéáæåõãìýíïé ìýóá óôçí Åêêëçóßá ÓÕÃ ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ ÓÔÇÍ ÐÉÓÔÇ ÊÁÉ ÓÔÏÍ ÐÏËÉÔÉÓÌÏ

Transcript

1 ÐÅÑÉÅ ÏÌÅÍÁ ÅDITORIAL Áíïé ôïß Ïñßæïíôåò Áããåëéïöüñïò Êùäéêüò: 1044 Ýôïò ßäñõóçò: 1900 Éäéïêôçóßá: Ðßóôç & ÆùÞ ÁóôéêÞ Ìç ÊåñäïóêïðéêÞ Åôáéñåßá Ì. Âüäá 28 & Óìýñíçò 27, ÁèÞíá Åêäüôçò - ÄéåõèõíôÞò: ð. Èåüäùñïò Êïíôßäçò ÓõíôáêôéêÞ åðéôñïðþ: ÓõíåñãÜôåò: Ãñáììáôåßá: ÓõíäñïìÝò: ð. ÃáâñéÞë Ìáñáãêüò ð. Óåâáóôéáíüò ÖñÝñçò, ÅéñÞíç ÊïõôåëÜêç. ð. Ìé áþë Ñïýóóïò, ÄáíÜç Áíáãíùóôïðïýëïõ, ð. ÄçìÞôñéïò ÄáëÝæïò, ð. ÌÜñéïò ØÜëôçò. ÅéñÞíç ÊïõôåëÜêç Óìýñíçò 27, ÁèÞíá Ôçë , öáî athensj@jesuites.com Åóùôåñéêïý 20 åõñþ Åîùôåñéêïý 25 åõñþ ÔéìÞ ôåý ïõò 5 åõñþ. Êáëëéôå íéêþ åðéìýëåéá: Åêôýðùóç: ÔõðïêõêëáäéêÞ Á.Å. ÌÜíá Óýñïò ôçë ÅDITORIAL To èýìá: Ïé äéáæåõãìýíïé ìýóá óôçí Åêêëçóßá Åñåõíá - åðéìýëåéá: Ó. ÖñÝñçò ÓÕà ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ ÓÔÇÍ ÐÉÓÔÇ ÊÁÉ ÓÔÏÍ ÐÏËÉÔÉÓÌÏ Ç ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç - ÕðáêïÞ êáé áõèåíôßá Remy de Maindreville ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ ÑåðïñôÜæ: ÅéñÞíç ÊïõôåëÜêç ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇ ÆÙÇ ÄÉÁÊÏÐÅÓ Christian Mellon ÊÏÍÔÁ ÓÔÁ ÃÅÃÏÍÏÔÁ ÂÉÂËÉÏÐÁÑÏÕÓÉÁÓÇ π. Θεόδωρος Κοντίδης Διευθυντής Ôï ðåñéïäéêü ìáò äåí ðáñïõóéüæåé ìüíï ãåãïíüôá êáé ðñüóùðá, áëëü áíáëýåé, åîçãåß, åðé åéñçìáôïëïãåß, ðáßñíåé èýóç. Aυτό είναι το τέταρτο τεύχος με τη νέα μορφή που έχει πάρει το περιοδικό μας από την αρχή αυτού του χρόνου. Ελπίζουμε ότι είναι φανερή για τους αναγνώστες μας η ταυτότητά του και ότι γίνονται αντιληπτά τα χαρακτηριστικά του. Με την ανανεωμένη μορφή του περιοδικού μας σκοπός μας ήταν να ενώσουμε τις προηγούμενες εκδόσεις μας, όχι όμως για να φτιάξουμε ένα ανάμεικτο και απρόσωπο έντυπο, αλλά, αντίθετα, κάτι νέο που να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις αναζητήσεις των αναγνωστών μας. Θέματα τα οποία παρουσιάζαμε στα προηγούμενα μας έντυπα, στους Ανοιχτούς ορίζοντες και στο Φρούριο της Τήνου, τα παρουσιάζουμε και στο νέο αυτό περιοδικό με τρόπο πιο ελκυστικό ελπίζουμε. Αλλά και τα θέματα που παρουσίαζαν τα Σύγχρονα Βήματα εντάσσονται και αυτά στο νέο σχήμα. Δύο ή τρεις φορές το χρόνο στις κεντρικές σελίδες του περιοδικού θα υπάρχει η ανάλυση ενός θέματος με τρόπο πιο ακαδημαϊκό για τους αναγνώστες που έχουν τέτοιου είδους αναζητήσεις. Ο τόπος από τον οποίο προέρχεται το περιοδικό είναι η Καθολική Εκκλησία και ιδιαίτερα αυτή της Ελλάδος. Στους πιστούς αυτής πρώτα απευθύνεται, αλλά όχι αποκλειστικά σε αυτούς. Οι Ανοιχτοί Ορίζοντες παραμένουν περιοδικό ενημέρωσης και μόρφωσης. Δεν παρουσιάζει μόνο γεγονότα και πρόσωπα, αλλά αναλύει, εξηγεί, επιχειρηματολογεί, παίρνει θέση. Γι αυτό το λόγο, το κύριο θέμα που βρίσκεται στις πρώτες σελίδες καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση, είναι ευρύτερο και πιο σύνθετο για να αποτελεί μια θεμελιωμένη άποψη. Οι διάφορες ενότητες στη συνέχεια αναφέρονται σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Είμαστε στην αρχή μιας νέας προσπάθειας. Οι Ανοιχτοί Ορίζοντες είναι περιοδικό με ιστορία 108 ετών, αλλά πολλές φορές ανανεώθηκε για να μείνει ζωντανό και να διατηρήσει την επικοινωνία με τους αναγνώστες του. Χρειαζόμαστε την υποστήριξη και τα σχόλια των α- ναγνωστών μας. Τόσο για τη μορφή όσο και για το περιεχόμενο. Για τα θέματα που παρουσιάζουμε και γι αυτά που θα έπρεπε να παρουσιάσουμε. Το περιοδικό είναι ένα μέσον επικοινωνίας και οι παρατηρήσεις των αναγνωστών είναι σημαντικές για μας, μας διαφωτίζουν και μας καθοδηγούν. ISSN

2 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ Ïé äéáæåõãìýíïé ìýóá óôçí Åêêëçóßá Επιμέλεια: π. Σεβαστιανός Φρέρης - ÊáèÞêïí ôçò Åêêëçóßáò åßíáé íá õðåíèõìßæåé ôéò áîßåò ôçò óõæõãéêþò ðßóôçò êáé ôïõ áäéüëõôïõ ôïõ ìõóôçñßïõ ôïõ ãüìïõ. Ïé äéáæåõãìýíïé ðïõ îáíáðáíôñåýôçêáí ðñýðåé íá êáôáíïþóïõí ôçí åðéèõìßá ôùí ðïéìýíùí ôçò Åêêëçóßáò íá ìåßíïõí ðéóôïß äéäáóêáëßá ôïõ ñéóôïý, ç ïðïßá äåí ðáýåé íá åßíáé åðéôáêôéêþ óþìåñá üðùò êáé ðáëáéüôåñá. - ÏñéóìÝíïé äéáæåõãìýíïé ðïõ Ý ïõí îáíáðáíôñåõôåß åêäçëþíïõí Ýíôïíá êáé óõíåéäçôü ôçí åðéèõìßá íá óõììåôý ïõí óôç æùþ êáé óôá ìõóôþñéá ôçò Åêêëçóßáò. ÅîÜëëïõ, ç Åêêëçóßá äçëþíåé ðñïò áõôïýò üôé äåí ôïõò èåùñåß áðïêïììýíïõò áðü ôï óþìá ôùí ðéóôþí. - Ôé äñüìï ðñïôåßíåé ëïéðüí Åêêëçóßá óå áõôïýò ïé ïðïßïé, ðáñü ôá óöüëìáôá êáé ôéò áäõíáìßåò ôïõ ðáñåëèüíôïò, èýëïõí íá ðáñáìýíïõí ìýëç ôçò Åêêëçóßáò; 4 5

3 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ É. Ðïéï åßíáé ôï èýìá Ç ïäõíçñþ èýóç óôçí ïðïßá âñßóêïíôáé ïé äéáæåõãìýíïé êáé îáíáðáíôñåìýíïé åßíáé Ýíá áðü ôá ìåãüëá ðïéìáíôéêü ðñïâëþìáôá. Ç Åêêëçóßá ðñïóðáèåß íá âñåé ôç óùóôþ ôïðïèýôçóç ãéá íá õðåíèõìßóåé ôïí ïñéóôéêü áñáêôþñá ôçò áãüðçò ôïõ Èåïý ðïõ ìáñôõñåßôáé ìýóá áðü ôï ìõóôþñéï ôïõ ãüìïõ êáé íá áñüîåé Ýíá äñüìï åëðßäáò ãéá üëïõò åêåßíïõò ðïõ ðåñéìýíïõí áðü áõôþí Ç ìåãáëýôåñç äõóêïëßá óôï ðïéìáíôéêü ðñüâëçìá ôùí äéáæåõãìýíùí êáé îáíáðáíôñåìýíùí äåí ðñïýñ åôáé áðü ôçí áõóôçñüôçôá ôùí êáíüíùí ôçò ÊáèïëéêÞò Åêêëçóßáò. ÐñïÝñ åôáé ìüëëïí áðü ôçí åíáíôßùóþ ìáò óôï ìåãáëåßï ôïõ ó åäßïõ ôïõ Èåïý áíáöïñéêü ìå ôï ãüìï. Ãé' áõôü, ôçí áíáæþôçóþ ìáò ó åôéêü ìå ôï ãüìï äå èá ðñýðåé íá ôçí ðåñéïñßóïõìå óôçí áðïôõ ßá ôïõ. ¼óï ôá äéáæýãéá ðïëëáðëáóéüæïíôáé ôüóï èá ðñýðåé íá áíáðôõ èåß ìéá ðïéìáíôéêþ êáôáíüçóçò, áëëü áêüìç ðåñéóóüôåñï èá ñåéáóôåß ìéá ôåñüóôéá ðñïóðüèåéá ãéá íá áðïêáëõöèåß óôïõò ñéóôéáíïýò ðïõ åôïéìüæïíôáé ãéá ôï ãüìï Þ ðïõ Þäç ôïí âéþíïõí ðüóï ôï ìõóôþñéï áõôü åßíáé ìåãüëï óå ó Ýóç ìå ôï ñéóôü êáé ôçí Åêêëçóßá. J. Jullien ð. áñ éåðßóêïðïò ôçò Ñåíò êáôáíüçóç êáé âïþèåéá. Ðριν από πενήντα χρόνια, στις καλές χριστιανικές οικογένειες, οι διαζευγμένοι δεν ήταν δεκτοί στο οικογενειακό τραπέζι. Και η Εκκλησία δεν τους συνόδευε με την εξόδιο ακολουθία. Όλα άρχισαν να αλλάζουν κατά τα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του εξήντα που αναστάτωσαν τα ήθη, ιδιαίτερα στα θέματα του γάμου και του διαζυγίου. Οι χριστιανοί δεν έμειναν ανεπηρέαστοι! Ιδιαίτερα οι καθολικοί έχουν την αυστηρή νομοθεσία της Εκκλησίας τους. Η Καθολική Εκκλησία χάνει πιστούς (διαζευγμένους και ξαναπαντρεμένους) οι οποίοι, πληγωμένοι από τον αποκλεισμό τους, αρνούνται να βαφτίσουν τα παιδιά τους. Ακόμη πιο οδυνηρή γίνεται, μετά το διαζύγιό τους, η κατάσταση ορισμένων ένθερμων χριστιανών καθολικών που θέλουν να συνεχίσουν να βιώνουν την πίστη τους. Τέτοια είναι η περίπτωση μιας νέας κοπέλας, πολύ δραστήρια μέσα στην ενορία της, που αποφάσισε να παντρευτεί ένα διαζευγμένο. Όμως δεν μπορεί να παντρευτεί με θρησκευτικό γάμο, αλλά και ο εφημέριος δεν της επιτρέπει πλέον να μεταλάβει. Συναντήσαμε και τούτη την περίπτωση: ενήλικες που ζητούν να βαφτιστούν, ο ιερέας τούς αρνείται το βάφτισμα επειδή είναι ήδη παντρεμένοι με διαζευγμένο ή διαζευγμένη. Στην πράξη, η ποιμαντική της Εκκλησίας δεν είναι παντού η ίδια. Υπάρχει ο ιερέας που αρνείται να δεχθεί το νέο ζευγάρι και κόβει κάθε διάλογο, όπως και ο άλλος που δέχεται το ζευγάρι αδελφικά, συζητά την περίπτωση και προσεύχεται μαζί τους καταλήγοντας σε μια μικρή ακολουθία (που δεν είναι το μυστήριο του γάμου), ή ακόμη ο ιερέας που δέχεται τη θέληση του διαζευγμένου και ξαναπαντρεμένου πιστού να λάβει την κοινωνία και τον δέχεται στην κοινωνία στην ενορία του ή σε άλλη ενορία, όπου είναι λιγότερο γνωστός, για να αποφύγει τα σχόλια. Ìéá ðñùôïðïñéáêþ áðüöáóç Το 1971, κάπου στη Δύση, ένας ε- φημέριος βρίσκεται σε απόγνωση, υποχρεωμένος καθώς είναι, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, να αρνηθεί το θρησκευτικό ενταφιασμό σε μια ενορίτισσα διαζευγμένη και ξαναπαντρεμένη, αλλά τακτικότατη στις θρησκευτικές εκδηλώσεις και στις ιερές ακολουθίες. Κηδέψτε την κανονικά στην εκκλησία, είπε ο επίσκοπος στον εφημέριο, παίρνω πάνω μου την ευθύνη. Αυτό ήταν το πρώτο ξεκίνημα. Άλλοι επίσκοποι ακολούθησαν. ÐÏÉÌÁÍÔÉÊÅÓ ÁÍÁÆÇÔÇÓÅÉÓ ÊÁÉ ÐÑÏÔÁÓÅÉÓ ÊñéôÞñéá ãéá ôçí áðïäï Þ ôùí îáíáðáôñåìýíùí óôçí èåßá ìåôüëçøç. - ÏìÜäá ÃÜëëùí åðéóêüðùí: ÄéÜñêåéá ôçò æùþò ôïõ íýïõ æåõãáñéïý, ñéóôéáíéêþ æùþ êáé ðéóôüôçôá ôïõ æåõãáñéïý, öñïíôßäá êáé ñéóôéáíéêþ ìüñöùóç ôùí ðáéäéþí, öñïíôßäá êáé äéêáéïóýíç áðýíáíôé óôïí (óôçí) ðñïçãïýìåíï(ç) óýíôñïöï, áíôéäñüóåéò áðü ôï óýíïëï ôçò ôïðéêþò ñéóôéáíéêþò êïéíüôçôáò. ÔåëéêÜ ç áðüöáóç áíþêåé óôïí åðßóêïðï ï ïðïßïò èá óõæçôþóåé ðñéí ìå ôïí åöçìýñéï êáé êüðïéïõò õðåýèõíïõò ëáúêïýò ðéóôïýò. - ÄéÜñêåéá êáé ðïéüôçôá ôïõ äåýôåñïõ æåýãïõò, Ýíôéìç áíáæþôçóç ó åôéêü ìå ôçí åãêõñüôçôá ôïõ ðñþôïõ ãüìïõ, áíáãíþñéóç ôïõ êáêïý ðïõ ðñïêëþèçêå áðü ôï äéáæýãéï, ìç åðéèåôéêþ äéüèåóç Ýíáíôé ôïõ (ôçò) ðñïçãïýìåíïõ(çò) óõíôñüöïõ êáé Ýíáíôé ôçò Åêêëçóßáò, ðïéüôçôá ôçò ðíåõìáôéêþò æùþò ôùí óõæýãùí, Ç óõìâïëþ ôùí ôïðéêþí äéüëïãïò ìå ôïõò Üëëïõò. Óõíüäùí - ÏìÜäá Ãåñìáíþí åðéóêüðùí: Áí õðþñîå ëüèïò, íá Πράγματι, μια αναζήτηση αναπτύσσεται σε διάφορες εκκλησια- õðüñ åé âåâáéüôçôá üôé ç ðáëéü óõìâßùóç äåí ìðïñåß íá áíáãíùñéóôåß áðü ôïí Ýíï ï êáé íá õðüñîåé ìåôüíïéá, íá στικές επαρχίες, σε διάφορους θεολόγους, ακόμη και στη Ρώμη. Το äïêéìáóôåß ç äåýôåñç óõìâßùóç, ïé íýïé óýæõãïé èá ðñýðåé íá óõíå éóôåß, ïé áäéêßåò êáé ïé æçìéýò ðñýðåé íá äéïñèùèïýí, íá 1980, στη ρωμαϊκή σύνοδο για την ðñïóðáèþóïõí íá âéþóïõí ìéá åéëéêñéíþ ñéóôéáíéêþ æùþ. Åí οικογένεια, 178 επίσκοποι στους óõíåéäþóåé áðüöáóç ôùí åíäéáöåñïìýíùí, áëëü ìå ôçí 200 υπογράφουν ένα κείμενο το ο- åðáëþèåõóç êáé ôç âïþèåéá áðü ôçí Åêêëçóßá. ποίο ζητάει από την Καθολική Εκκλησία να ερευνήσει αυτό που ι- σχύει στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Το θέμα θα μείνει χωρίς συνέχεια. Κατά τη δεκαετία πολλές τοπικές σύνοδοι στη Γαλλία ασχολούνται με το θέμα και εκφράζουν προτάσεις. Για παράδειγμα η επαρχία του Μπορντώ: "Η συνοδική σύναξη ζητάει στον επίσκοπό μας να μεταφέρει στη Ρώμη την ευχή μας ώστε οι διαζευγμένοι/ξαναπαντρεμένοι να γίνονται δεκτοί στα μυστήρια της συμφιλίωσης και της θείας μετάληψης" (Νοέμβριος 1993). 6 7

4 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÁíáæÞôçóç êáé óôç Ãåñìáíßá Οι Γάλλοι δεν είναι οι μόνοι που παίρνουν πρωτοβουλίες. Τρεις Γερμανοί επίσκοποι συντάσσουν μια εκτεταμένη ποιμαντική επιστολή το Σεπτέμβριο του Η Εκκλησία, γράφουν, οφείλει πάντοτε να αναζητά πώς θα παραμείνει πιστή στη διδασκαλία του Χριστού και ταυτόχρονα πώς θα δείξει πλήρως την ευσπλαχνία του. Δίνουν κάποια κριτήρια για να γίνει κανείς δεκτός στη θεία μετάληψη, με μια απόφαση εν συνειδήσει υ- πεύθυνη. Να σημειώσουμε ό- τι και οι Γερμανοί επίσκοποι, όπως και οι Γάλλοι συνάδελφοί τους αποφεύγουν να διακηρύξουν μια γενική, τυπική αποδοχή, διότι αυτό θα έθιγε την πίστη της Εκκλησίας στο αδιάλυτο του μυστηρίου του γάμου. Ένα χρόνο αργότερα ο καρδινάλιος Ratzinger απαντά με μια επιστολή προς τους επισκόπους γενικά, υ- πενθυμίζοντας ότι οι διαζευγμένοι/ξαναπαντρεμένοι δεν μπορούν να προσέλθουν στη θεία μετάληψη και ότι είναι αρμοδιότητα της διδασκαλικής εξουσίας της Εκκλησίας, λόγω πιστότητας στην Αγία Γραφή και στην Παράδοση, να διδάσκει και να ερμηνεύει αυθεντικά την παρακαταθήκη της πίστης. Η διακήρυξη αυτή είχε μεγάλη απήχηση Οι τρεις Γερμανοί επίσκοποι (μετα- ξύ των οποίων και ο πρόεδρος της γερμανικής ιεραρχίας) απάντησαν ότι δεν εισήγαγαν καινούργια διδασκαλία, αλλά ότι αναζήτησαν αποδεκτές λύσεις για την πρακτική ποιμαντική. Διότι το δίκαιον της Εκκλησίας θεσπίζει μια γενική κατάσταση, αλλά δεν μπορεί να ε- πιλύσει όλα τα επί μέρους θέματα, συχνά πολυσύνθετα. Και αυτή η ελαστικότητα δεν α- ντιτίθεται στο αδιάλυτο του γάμου. Áðü ôçí ðëåõñü ôçò Áãßáò äñáò Στα είκοσι πέντε τελευταία χρόνια, υπήρξαν πολλοί λόγοι περί ευσπλαχνίας και κατανόησης προς τους ξαναπαντρεμένους, αλλά δεν άλλαξε η βασική θέση, παρά τις πολλές αιτήσεις επαρχιακών συνόδων προς τη Ρώμη. Η μόνη εξέλιξη ήταν η διευκόλυνση της διαδικασίας για την ακυρότητα του γάμου. Αλλά κι αυτό δύσκολα γίνεται αποδεκτό από άτομα που έζησαν χρόνια μαζί, απόκτησαν παιδιά και τώρα ακυρώνεται ένα τμήμα από το παρελθόν τους. Εξάλλου, δύσκολα γίνεται από τους πιστούς η διάκριση ανάμεσα στο χωρισμό που ε- πέρχεται λόγω διαζυγίου και σ αυτόν που ε- πέρχεται λόγω ακυρότητας του γάμου. Πολλά ερωτηματικά παραμένουν. Γιατί άραγε στον τομέα αυτόν η Εκκλησία δεν προβάλλει με περισσότερη σαφήνεια το σημαντικό ρόλο της προσωπικής συνείδησης, η οποία τόσο έντονα υπενθυμίζεται στην εκκλησιαστική παράδοση; Γιατί ο ορισμός της διδασκαλίας περνάει πριν από τις ποιμαντικές α- νάγκες; Και τι γίνεται με την αυθεντία των επισκόπων στις τοπικές τους Εκκλησίες; Και πώς γίνεται να είμαστε τόσο πολύ φρόνιμοι και τόσο προοδευτικοί σχετικά με τη δέσμευση του μοναχού και τόσο λίγο σχετικά με τη δέσμευση των συζύγων, ενώ ο γάμος εμπεριέχει μια θεολογική και μυστικιστική διάσταση τόσο σημαντική; Monique HEBRARD Απόδοση: Σ.Φρέρης ÉÉ. Ïé äéáæåõãìýíïé êáé îáíáðáíôñåìýíïé ïõí êáé áõôïß ôçí áíüãêç ôïý Èåïý Ôï áäéüëõôï ôïõ ìõóôçñßïõ ôïõ ãüìïõ êáé ç ó Ýóç ôïõ ìå ôá Üëëá ìõóôþñéá Ý ïõí ìéá ëïãéêþ, ôçí ïðïßá ðïëý óùóôü õðåñáóðßæïíôáé ïé èåïëüãïé. ÁëëÜ ïé óõãêåêñéìýíïé Üíèñùðïé ðïõ óõíáíôïýìå Ý ïõí ôéò äéêýò ôïõò áäõíáìßåò êáé ôéò äéêýò ôïõ åëðßäåò. Ï óåâáóìéüôáôïò Jacques Noyer, åðßóêïðïò ôïõ Amiens ìáò ðñïôåßíåé åäþ êüðïéåò óêýøåéò ðïéìáíôéêþò. Äέχθηκα ένα τηλεφώνημα: Είμαι διαζευγμένος μου είπε, και πρόκειται να ξαναπαντρευτώ τις επόμενες μέρες. Η γυναίκα μου είναι πιστή χριστιανή. Μπορεί να γίνει κάτι στην εκκλησία; - Καθίστε να μιλήσουμε Ως εφημέριος μιας ενορίας ή ως άλλος εκπρόσωπος της χριστιανικής Κοινότητας, εκπροσωπώ εδώ κάτι περισσότερο από τον ε- αυτό μου. Αλληλέγγυος με την Εκκλησία μου, θα ήθελα να σας βοηθήσω να βρείτε το δρόμο που ο Χριστός πρότεινε σε όλους τους ανθρώπους για να κερδίσουν τη ζωή τους σύμφωνα με την υπόσχεση του Πατέρα του. Η Εκκλησία είναι πεπεισμένη ότι υπάρχει ένας δρόμος και για σας μέσα από τη δική σας ι- στορία. Βρισκόμαστε εδώ για να αναζητήσουμε μαζί το επόμενο βήμα μέσα στη ζωή σας, βήμα που θα σας φέρει πιο κοντά σ' Ε- κείνον που σας περιμένει. Δε θα το βρούμε παρά μόνο αν τοποθετηθούμε ως πιστοί. Θα ήθελα να σας ακούσω σαν να ήσασταν μοναδικοί. Αυτό βέβαια είναι εύκολο να το πούμε είναι αδύνατο να γίνει! Θέλω όμως, τουλάχιστο, να μείνουμε όσο χρόνο χρειαζόμαστε και να αναζητήσουμε μαζί την αλήθεια που πρέπει να υπάρχει στην απάντηση που ζητάτε. Ο χρόνος που μένουμε μαζί είναι ήδη μια ιεροτελεστία μέσα στην Εκκλησία και μέσα στη δική σας ιστορία. Εσείς ζητάτε πολλά, κι εμείς θα υποδείξουμε μόνο ένα δρόμο. Θέλω όμως να επαναλάβω με επιμονή ότι η συνάντησή μας είναι μια ποιμαντική εργασία, που είναι το ίδιο σημαντική με κάποιες ιεροπραξίες που φαίνονται πιο επίσημες. Θέλατε να γίνει κάτι στην εκκλησία και να, ήδη άρχισε! Ο Ιησούς είπε: Εγώ είμαι ο Δρόμος και η Α- λήθεια και η Ζωή. Κανένας δεν πηγαίνει προς τον Πατέρα παρά μόνο δι εμού (Ιω 14,6). Να μην αποσιωπούμε το παρελθόν Ο κίνδυνος, στη διάρκεια αυτού του ποιμαντικού διαλόγου, είναι να μας σταματήσει η νομική πλευρά του θέματος που αντιμετωπίζουν οι ενδιαφερόμενοι. Αναμφίβολα, ένας ιερέας φέρνει αμέσως στο νου τις απαγορεύσεις που επιβάλει ο νόμος της Εκκλησίας. Η αναδρομή στο παρελθόν, επίσης, καθιστά τη συζήτηση δύσκολη. Δε μιλούμε πολύ γι' αυτό με άτομα που επιθυμούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Δεν μπορούμε όμως και να αγνοήσουμε τα δάκρυα των απόντων. Σίγουρα, κάθε ιστορία είναι μοναδική και όλες οι πληγές 8 9

5 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ δεν είναι το ίδιο. Όμως, πώς θα μπορούσαμε να συντροφέψουμε ένα ζευγάρι στη γιορτή ε- νός νέου γάμου αδιαφορώντας για τα ερείπια που υπάρχουν πίσω; Ένα διαζύγιο είναι ένα δράμα και μια αποτυχία, πληγές και πόνος, ταπεινώσεις και απογοητεύσεις, απειλές, διαπραγματεύσεις και αίσθηση αδικίας. Είναι επίσης ένα τραγικό κοινωνικό δράμα. Επιπλέον για τα παιδιά, μικρά ή μεγάλα, είναι μια πληγή, μια αποσταθεροποίηση του ψυχολογικού και του συναισθηματικού τους κόσμου! Πόσα δάκρυα, πόσες κακίες, πόσες α- ντεκδικήσεις, πόσα μίση Αν μια καινούρια ιστορία πάει να ξεκινήσει, δεν θα πρέπει να διαγράφουμε το παρελθόν. Αναμνήσεις και τύψεις θα έρθουν να θολώσουν το μέλλον. Αλλά όταν θα έχουμε κάνει ό,τι είναι δυνατό για να επιδιορθώσουμε τις ζημιές, να δέσουμε τις πληγές, μόνο η συγγνώμη του Θεού μπορεί να ξαναδώσει την ειρήνη. Έστω κι αν κάποιοι κατηγορούν, ο Ιησούς μάς ανοίγει ένα νέο μέλλον. Ο Ιησούς είπε: Ούτε κι εγώ σε καταδικάζω. Πήγαινε, στο εξής μην αμαρτάνεις πλέον (Ιω 8,11). Θα πρέπει μήπως να ντρέπεται για την αγάπη του; Να η μεγάλη δυσκολία αυτής της ιστορίας. Ποιο μέλλον ανοίγεται μετά το διαζύγιο; Οι ειδικοί της ηθικής φαίνεται να μην αφήνουν άλλη δυνατότητα από εκείνη του ηρωισμού: μόνος ή μόνη! Για πάντα! για τον αθώο και για τον ένοχο! Είναι πάντα λάθος ένας δεύτερος γάμος όταν η αποκατάσταση της ζωής του αρχικού ζεύγους είναι πλέον αδύνατη; Είναι φρόνιμο να τον αποτρέπει κανείς με επιμονή; Να θεωρείς αρετή τη μοναξιά; Να θεωρείς τελείως αδύνατη μια νέα αγάπη για κάθε πληγωμένη καρδιά; Φθάνουμε, μάλιστα, μερικές φορές, στην άκρως ηθική αντίθεση. Δεχόμαστε από το μοναχικό διαζευγμένο κάποιες περαστικές ελεύθερες παράνομες σχέσεις. Παραβλέπουμε μια διακριτική σταθερή σχέση. Αλλά θεωρούμε βεβήλωση ένα δεύτερο γάμο στο δημαρχείο. Ο δεύτερος γάμος δεσμεύει τους συζύγους, και ενδεχομένως τα παιδιά, σε μια νέα πορεία για την οποία μόνο ευχές μπορούμε να κάνουμε. Κατά το βάφτισμα του παιδιού από δεύτερο γάμο, η Εκκλησία θα προσευχηθεί ε- πίσημα για το ίδιο το παιδί και για τους γονείς του. Ποιος, την ημέρα εκείνη, θα τολμούσε να ευχηθεί οι γονείς αυτού του παιδιού να χωρίσουν; Μήπως θα έπρεπε να ντρέπονται για την αγάπη που έχουν μεταξύ τους; Μήπως θα έπρεπε να τους απαγορευτεί να προσεύχονται μαζί; Να δεσμευτούν ως ζεύγος μέσα στην Εκκλησία; Να δώσουν στα παιδιά τους τη χριστιανική μόρφωση; Μήπως θα έπρεπε να τους ενθαρρύνουμε να μην αγαπιούνται πια, ενθαρρύνοντας έτσι ένα νέο διαζύγιο; Βεβαίως, όχι! Αντίθετα, ο χριστιανικός γάμος θα έπρεπε να παραμένει γι αυτούς ένα πρότυπο. Θα προσπαθήσουν να το μιμηθούν, πράγμα αρεστό στα μάτια τόσο της κοινωνίας όσο και του ίδιου του Θεού. Ένας νέος γάμος αξίζει να ετοιμαστεί όπως και ο πρώτος. Και αν ο πρώτος κατέληξε στην αποτυχία, θα μπορούσε να είναι ένας λόγος να επιδιώξουμε καλύτερα αποτελέσματα στο δεύτερο. Ποιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη, για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει; (Λκ 14,28). ÄÉÁÆÕÃÉÏ: ÐÏÉÏÓ ÌÐÏÑÅÉ ÍÁ ÄÉÅÊÄÉÊÇÓÅÉ ÔÇÍ ÁÐÏËÕÔÇ ÁÍÔÉÊÅÉÌÅÍÉÊÏÔÇÔÁ; Ï Ýíáò äéçãåßôáé ôçí éóôïñßá ôïõ äéáæõãßïõ ôïõ ùò ôï áíáðüöåõêôï ôýëïò ìéáò ðåñéðýôåéáò ðïõ Üñ éóå ëáíèáóìýíá. Ï Üëëïò ñß íåé óå êüðïéïí Üëëï üëá ôá âüñç êáé üëá ôá ëüèç. Ï ôñßôïò á- íáãíùñßæåé ìýñïò ôçò åõèýíçò, óáí Ýíá êáôüëïéðï ìéáò áìýíçò åõôõ ßáò. Ó' üëá áõôü õðüñ åé Ýíá ìýñïò áëþèåéáò êáé Ýíá ìýñïò öáíôáóßáò. ÊáíÝíáò äåí ìðïñåß íá äéåêäéêþóåé ôçí áðüëõôç áíôéêåéìåíéêüôçôá. Ïé áéôßåò ôçò áðïôõ ßáò ðïëëýò öïñýò ðñïýñ ïíôáé áðü áëëïý: ïéêïãýíåéåò, ðåñéóôüóåéò, ðáéäéêü ñüíéá, ðáéäåßá, êáé ôüóá Üëëá. Åîçãåßôáé êáé äéêáéïëïãåßôáé. Èá ðñýðåé íá åðáéíïýìå åêåßíïí Þ åêåßíç ðïõ, ðáñü ôá åñåßðéá åíüò äéáæõãßïõ îýñåé áêüìç íá á- ãáðü. Ðþò íá êáôçãïñþóïõìå åêåßíïí Þ åêåßíç ðïõ èýëåé íá ìåßíåé ðßóôïò(þ) óôï Üëëï ðïõ Ýöõãå; Ï ãüìïò äçìéïõñãåß äåóìïýò ôï ßäéï äõíáôïýò üóï êáé ôï áßìá. "Èá åßíáé ãéá ðüíôá ï Üíäñáò ìïõ" - "èá åßíáé ãéá ðüíôá ç ãõíáßêá ìïõ". Óõìâáßíåé üìùò ôï ìßóïò íá áíôéêáèéóôü ôçí áãüðç! "Ìç ìïõ ìéëüôå ðéá ãé' áõôüí (ãé' áõôþí) äåí õðüñ åé ðéá ãéá ìýíá!" Ìðïñïýìå íá ðñï ùñþóïõìå ùñßò íá çñåìþóïõìå áõôþ ôçí êáñäéü; Êáé ôá ðáéäéü; Ç ìüñöùóþ ôïõò; Ç õãåßá ôïõò, ôï ìýëëïí ôïõò; ¼ëá áõôü åßíáé öñïíôßäá êáé ôùí äýï, Ýóôù êé áí æïõí ùñéóìýíïé. Οι ξαναπαντρεμένοι επιθυμούν μια δημόσια χειρονομία από την Εκκλησία Η συνάντηση με τον ιερέα ή με άλλο εξουσιοδοτημένο πρόσωπο της Εκκλησίας επιτρέπει στο ζευγάρι να έχει έναν τρίτο άνθρωπο που γίνεται μάρτυς των βιωμάτων του. Το βλέμμα ενός τρίτου πάνω στην προσωπική ιστορία είναι δίχως άλλο σημαντικό. Ολόκληρη η συνέχεια μπορεί να εξαρτηθεί από αυτή τη συνάντηση. Ακόμη κι αν οι μελλόνυμφοι δεν αλλάξουν απόφαση, το νόημά της απόφασής τους μπορεί να τροποποιηθεί. Όταν γίνουν α- ποδεκτοί, θα ζήσουν μέσα στο φως και την ευγνωμοσύνη. Αν συναντήσουν υποψία θα επιλέξουν ανάμεσα στη φυγή και στο ψέμα. Η συνάντηση αυτή με την Εκκλησία μπορεί να έ- χει μεγαλύτερη επίδραση από όση υποψιαζόμαστε: Μπορεί να μετρήσει για τη γιαγιά, η ο- ποία είναι πιστή χριστιανή, για τους γονείς, οι οποίοι αγωνιούν για το τι θα πει ο κόσμος, για τους φίλους, που κινδυνεύουν να βρεθούν στην ίδια αυτή κατάσταση. Αλλά τις περισσότερες φορές, αυτή η πρώτη συνομιλία δε θα είναι αρκετή για τις προσδοκίες των μελλονύμφων. Έχουν ανάγκη α- πό μια επίσημη χειρονομία, ώστε η νομιμότητα να καλύψει τη νέα πραγματικότητα της ζωής τους, μια δημόσια χειρονομία για να βγουν από τη μυστικότητα και το λαθραίο, και να εμφανιστούν και πάλι στη δημόσια ζωή. Η γιορτή που θα επακολουθήσει είναι η ευκαιρία για να μετρήσουν πόσοι είναι εκείνοι (συγγενείς και φίλοι) που συμμερίζονται το νέο ξεκίνημα του ζεύγους. Γι αυτό, είναι δύσκολο να καταλάβουν ότι στον προσεχή γάμο τους η Εκκλησία θα απουσιάζει. Πολλοί αρνούνται να ξεχωρίσουν τη θρησκευτική τελετή από το σύνολο της γιορτής

6 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ Την Τρίτη μέρα, γινόταν ένας γάμος στην Κανά της Γαλιλαίας. ήταν εκεί και η μητέρα του Ιησού. Προσκάλεσαν λοιπόν και τον Ιησού και τους μαθητές του στο γάμο (Ιω 2,1-2) Το αίτημα μιας ευλογίας Δε ζητούμε μια λειτουργία! Θέλουμε μια α- πλή ευλογία! Και αν οι ποιμένες αρνούνται την ευλογία, οι πιστοί εφευρίσκουν δικούς τους τρόπους, όπως να ρίξουν αγιασμό στα στέφανα, στις βέρες κ.ά. Κι αν λείπει η ακολουθία στην εκκλησία, το ίδιο το ζευγάρι ξέρει να την αντικαταστήσει: καλούν τον ιερέα ÐÑÏÓÖÕÃÇ ÓÔÁ ÅÊÊËÇÓÉÁÓÔÉÊÁ ÄÉÊÁÓÔÇÑÉÁ Ãéá ôçí Åêêëçóßá, êüèå âáöôéóìýíïò èåùñåßôáé üôé ðéóôåýåé, ï/þ óýæõãïò èåùñåßôáé üôé áãáðü ôïí/ôçí óýíôñïöü ôïõ êáé ï êáíïíéêüò ôýðïò å- îáóöáëßæåé ôçí åãêõñüôçôá ôïõ ìõóôçñßïõ. Ôçí ðïéüôçôá ôïõ êñáóéïý ôçí ãíùñßæåé ìüíï áõôüò ðïõ ôï ðßíåé, ïé Üëëïé üëïé ìýíïõí óå üôé ãñüöåé ç åôéêýôá. ¼ëïé ïé ãüìïé ðïõ ôåëïýíôáé ùò ìõóôþñéá, åßíáé ðñüãìáôé áëçèéíü ìõóôþñéá; Åìåßò ðïõ åßìáóôå õðåýèõíïé ãéá ôç ïñþãçóþ ôïõò, åßìáóôå õðï- ñåùìýíïé íá åìðéóôåõôïýìå ó' áõôü ðïõ ãñüöåé ç åôéêýôá, äçëáäþ ó' áõôü ðïõ âëýðïõìå. Åöüóïí åßìáóôå õðï ñåùìýíïé íá ñçóéìïðïéþóïõìå ôï íüìï, ôá åêêëçóéáóôéêü äéêáóôþñéá ìðïñïýí ìåñéêýò öïñýò íá ìáò öáíïýí ñþóéìá. Èá ìðïñïýìå ìþðùò íá êáôçãïñþóïõìå ü- ðïéïí èá ðñïóöåýãåé ó' áõôü; Ìå áðüöáóç ôïõ åêêëçóéáóôéêïý äéêáóôþ Ýíáò äåýôåñïò ãüìïò ìðïñåß íá ãßíåé! Äåí åßìáé âýâáéïò üôé êé áõôüò ï ôñüðïò áöþíåé Üèéêôï ôï êýñïò ôïõ ìõóôçñßïõ. Óåâ. Íïyer στη δεξίωση ή κάνουν κάποιο προσκύνημα κατά το μήνα του μέλιτος. Είμαστε άραγε τόσο εξαϋλωμένοι, τόσο ψυχροί, τόσο διανοούμενοι για να μην καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν όλα αυτά; Ο γάμος είναι μια υπόσχεση που πρέπει να τηρηθεί, ένας σύντροφος που πρέπει να κάνω ευτυχισμένο, μια εστία που πρέπει να κρατηθεί ζεστή, παιδιά που πρέπει να αναθρέψω Η θέληση γνωρίζει το πρόγραμμα, αλλά γνωρίζει και τις αδυναμίες της. Για πάντα ό,τι κι αν συμβεί στο καλύτερο και στο χειρότερο. Ποιος μπορεί να προφέρει αυτές τις φράσεις χωρίς να τρέμει; Η αγάπη ανοίγει στο όνειρο και η εμπειρία επαναφέρει στη φρόνηση! Τα άτομα που πληγώθηκαν από μια πρώτη αποτυχία, αυτά περισσότερο από τους άλλους γνωρίζουν ότι η επιτυχία δεν είναι τόσο εύκολη, ότι χρειάζεται μεγάλη αρετή και πολλή τύχη, ότι δεν αρκεί να θέλει κανείς, ότι η χάρη του Θεού είναι αναγκαία. Η προσευχή, τη στιγμή εκείνη, ακόμη κι αν εκφράζεται ως πράξη ευχαριστίας ή ως πράξη μετανοίας, είναι πριν απ όλα ως ένα κάλεσμα για βοήθεια. Αν ο ιερέας κλήθηκε στη γιορτή του γάμου αυτό μπορεί να σημαίνει περισσότερη εμπιστοσύνη σ ένα αβέβαιο μέλλον. Όποιος, βασισμένος στη δυνατή του αρετή, στην καλή του διαπαιδαγώγηση, στην άμεμπτη οικογενειακή τιμή, προχωρεί προς το ιερό του ναού με τη βεβαιότητα του νικητή, δεν έχει ανάγκη από τη βοήθεια του Θεού παρά μόνο για πει το Αμήν στην ιστορία του. Εκείνος που δεν ξεχνά τη πληγή του και την αδυναμία του, που αναγνωρίζει την αμαρτία του και γνωρίζει ότι δεν έχει τίποτα δικό του, τα περιμένει όλα από κάποιο βλέμμα, από μια λέξη, από μια ευλογία. Η Χαναναία ήρθε μπροστά τον Ιησού και τον προσκύνησε λέγοντας: Κύριε, βοήθησέ με! (Μτ 15,25). Ο γάμος αυτός δε θα είναι ένα μυστήριο Παρά ταύτα, όλη ετούτη η πορεία σκοντάφτει σε μια βεβαιότητα: ο γάμος αυτός δε θα είναι μυστήριο! Θα είναι ίσως καρπός αγάπης και πολύ πιο ενάρετος από πολλούς άλλους. Θα τελεστεί ίσως με μεγάλη ευλάβεια και βαθειά πίστη στο Θεό του Ιησού Χριστού και θα συνοδεύεται από την προσευχή μιας ευσεβέστατης κοινότητας χριστιανών. Δε θα είναι ωστόσο ένα σημείο της αγάπης του Θεού σ' αυτόν τον κόσμο αφού, όπως το λέγαμε πιο πάνω, ο γάμος αυτός θα είναι επίσης η ε- μπέδωση ενός διαζυγίου. Αν ξεκινάει μια ι- στορία αγάπης, μια άλλη προηγούμενη ιστορία αγάπης κλείνει. Κι όμως, σύμφωνα με τη θεολογία της Καθολικής Εκκλησίας, ο γάμος που τελείται με δέσμευση, με ανυστεροβουλία και με αγάπη χωρίς περιορισμούς, είναι η εικόνα που μας αποκαλύπτει πώς ο Θεός α- γαπά την ανθρωπότητα εν Χριστώ Ιησού. Δεν είναι το μυστήριο που κάνει το αδιάλυτο, αλλά το αδιάλυτο που επιτρέπει στο γάμο να εκφράσει το Θεό. Τις περισσότερες φορές είμαστε υποχρεωμέ- νοι να συντροφέψουμε το νέο ζευγάρι με κάποιο διακριτικό τρόπο. Με πολλή φαντασία προσπαθούμε να ανακαλύψουμε θετικούς τρόπους για να μοιραστούμε την πίστη και την προσευχή των συζύγων, αλλά και πολύ διακριτικούς για να μη δώσουμε την εντύπωση ότι είναι μυστήριο σαν τον πρώτο γάμο. Δε βρήκαμε ακόμη τρόπο να γίνουμε σαφείς. Κατανοώ τους ποιμένες οι οποίοι, α- πό σύνεση, δε δέχονται να συνοδέψουν τέτοιες περιπτώσεις. Όμως τότε αφήνουμε τους πιστούς χωρίς βοήθεια σε ένα δρόμο πολύ δύσκολο. Ο Ιησούς, που το ά- κουσε, είπε: Δεν έχουν ανάγκη από γιατρό οι υγιείς αλλά οι άρρωστοι (Μτ 9,12) Ο δρόμος μέσα στην Εκκλησία θα γίνει βήμα βήμα. Ο γάμος ανοίγει μια νέα σελίδα. Το ζευγάρι δεν είναι πάντα ευχαριστημένο από τη σχέση του με την Εκκλησία. Αισθάνεται παραμελημένο. Η συμπαράσταση σκόνταψε στην άρνηση μιας μυστηριακής ακολουθίας. Η συμπόρευση είναι δύσκολη, ιδιαίτερα όταν η άρνηση του μυστηρίου της Ευχαριστίας δίνει την εντύπωση, ασφαλώς λανθασμένη αλλά πραγματική, ότι υπάρχει αφορισμός. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να ηρεμήσουν τα πράγματα και 12 13

7 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ να ξεκινήσει κάποια νέα σχέση με την Εκκλησία. Ασφαλώς, υπάρχουν ζευγάρια που τα κατανοούν όλα αυτά και θα έχουν τη σωστή συμπεριφορά. Είναι εκείνοι που συνειδητοποιούν το λάθος τους, δέχονται την απαγόρευση ως επιτίμιο που τους αξίζει, είναι εκείνοι επίσης οι οποίοι, χάρη σε μια νοοτροπία θεσμική, αποδέχονται την εξουσία της Εκκλησίας. Υπάρχουν εκείνοι που ξέρουν να βιώσουν την έλλειψη των μυστηρίων ως έ- να ιδιόμορφο τρόπο να έρθουν σε επαφή με το Χριστό και τη χάρη του. Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι κινδυνεύουν να μεταφέρουν στη ζωή του ζεύγους ένα αίσθημα ενοχής, αίσθημα του οποίου τα αρνητικά αποτελέσματα είναι επικίνδυνα. Πολλές από τις χριστιανικές κοινότητες έ- χουν ανάμεσά τους ζευγάρια που ζουν αυτό το σιωπηρό δράμα. Να μείνεις στη θέση σου όταν όλοι πηγαίνουν να κοινωνήσουν ή να παρακολουθείς τα κηρύγματα χωρίς να ζεις εσύ ο ίδιος τα μυστήρια είναι μια κατάσταση δύσκολη. Η εγκύκλιος για τη χριστιανική οικογένεια (Familiaris Consortio) μας καλεί να λάβουμε υπόψη μας την προσωπική ιστορία του καθενός. Διότι μέσα στο άνοιγμα της καρδιάς, τα ζευγάρια μοιράζονται επίσης τις ενοχές που βιώνουν μέσα τους. Δεν μπορούμε τότε να μείνουμε ψυχροί μάρτυρες των κανόνων του Δικαίου. Είναι μήπως παρανομία όταν δίνω βοήθεια σ' ένα πληγωμένο που με φωνάζει από την απέναντι όχθη; Ο ποιμένας με τη σειρά του, παίρνει πάνω του την καθόλου άνετη σύγκρουση ανάμεσα στα διάφορα καθήκοντά του. Πολύ συχνά, θα σιωπήσει και θα κλείσει τα μάτια. Μερικές φορές θα διακινδυνέψει κάποια πρόταση ή κάποια κρίση, αφήνοντας όμως στον καθένα την ελευθερία της επιλογής του. Αν κρύβεσαι πίσω α- πό κανόνες, αυτό ισοδυναμεί με τέλος του διαλόγου, τέλος της συμπαράστασης. Ο χώρος των μυστηρίων έχει τη δική του λογική και δίκαια την υπερασπίζονται οι θεολόγοι. Όμως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι που συναντούμε έχουν τις αδυναμίες τους και τις ελπίδες τους. Περιμένουν να ακούσουν από την Εκκλησία ένα λόγο που θα τους δώσει ζωή. Είναι τιμή, για μας τους ποιμένες, να μπορούμε πότε πότε να τους δώσουμε αυτό το λόγο! Και τους έλεγε ο Ιησούς: Το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο (Μκ 2,27). Σεβ. Jacques NOYER Απόδοση: Σ. Φρέρης Ïé ðïéìýíåò ðñýðåé íá ãíùñßæïõí üôé, áðü áãüðç ãéá ôçí áëþèåéá, ïöåßëïõí íá äéáêñßíïõí óùóôü ôéò äéüöïñåò êáôáóôüóåéò. ÐñÜãìáôé, õðüñ åé äéáöïñü áíüìåóá ó' åêåßíïõò ðïõ ðñïóðáèïýí ìå åéëéêñßíåéá íá óþóïõí ôïí ðñþôï ôïõò ãüìï êáé åãêáôáëåßöèçêáí áäéêáéïëüãçôá êáé ó' áõôïýò ïé ïðïßïé, åîáéôßáò åíüò óïâáñïý ëüèïõò ôïõò, êáôýóôñåøáí Ýíá ãüìï ðïõ ôåëýóôçêå Ýãêõñá. ÕðÜñ åé åðßóçò ç ðåñßðôùóç åêåßíùí ïé ïðïßïé óýíáøáí Ýíá äåýôåñï ãüìï ãéá ôç äéáðáéäáãþãçóç ôùí ðáéäéþí ôïõò, êáé ïé ïðïßïé Ý ïõí ìåñéêýò öïñýò ôç âåâáéüôçôá üôé ï ðñþôïò ôïõò ãüìïò, ðïõ óþìåñá åßíáé ôåëåßùò êáôáóôñáììýíïò, Þôáí åõèýò åîáñ Þò Üêõñïò. ÉùÜííçò Ðáýëïò  ÉÉÉ. Íá îåðåñáóôåß ç áßóèçóç ôçò áðïìüíùóçò ÓõæÞôçóç. Ç ííá-ìáñßá, ï Ößëéððïò êáé ç ÉùÜííá åßíáé ìýëç ìéáò ïìüäáò äéáæåõãìýíùí êáèïëéêþí ñéóôéáíþí, ðïõ óõãêåíôñþíïíôáé ãýñù áðü Ýíáí éåñýá, ôïí ð. Ðáýëï, êáé óõæçôïýí èýìáôá ðïõ ôïõò áðáó ïëïýí. ÓÞìåñá ìáò äßíïõí ôç ìáñôõñßá ôçò ðïñåßáò ôïõò ìýóá óôçí Åêêëçóßá. Ç óõæþôçóç Ýãéíå ðñéí 4-5 ñüíéá. Ερώτηση: Πείτε μας ποιοι είστε, με δυο λόγια. Φίλιππος: Είμαι 58 ετών. Ήμουν παντρεμένος για 25 χρόνια. Χώρισα πριν 10 χρόνια και ξαναπαντρεύτηκα πριν 5 χρόνια με μια διαζευγμένη. Έχω 4 παιδιά, εκείνη έχει δύο. Άννα-Μαρία: Είμαι 32 ετών. Ήμουν παντρεμένη με κάποιον που γνώριζα 7 χρόνια πριν το γάμο. Αποκτήσαμε 1 αγοράκι. Πέντε χρόνια μετά το γάμο, με εγκατέλειψε. Δυο χρόνια αργότερα ξαναπαντρεύτηκα κάποιον που ή- ταν ελεύθερος. Είναι σημαντικό αυτό, γι' αυτό το λέω, αφού και εκείνος υφίσταται τις συνέπειες του διαζυγίου μου. Αποκτήσαμε μαζί ένα άλλο αγοράκι. Ιωάννα: Είμαι 70 ετών. Χώρισα πριν από 20 χρόνια, ύστερα από 18 χρόνια γάμου. Έχω 4 παιδιά και 10 εγγόνια. π. Παύλος: Είμαι 63 ετών. Για 17 χρόνια υ- πηρέτησα στην ποιμαντική της νεότητας. Έ- πειτα υπηρέτησα ως ιερέας σε ενορίες και σήμερα συνεχίζω στον ποιμαντικό τομέα. Ερώτηση: Αναζητήσατε κάπου να στηριχτείτε μετά το διαζύγιο. Τι βοήθεια σας παρασχέθηκε στη νέα σας κατάσταση; Άννα-Μαρία: Όταν πάρθηκε η απόφαση να χωρίσουμε, πίστευα ότι είχα γυρίσει σελίδα. Ξεφυλλίζοντας ένα φυλλάδιο που παρουσίαζε διάφορες συναντήσεις και σεμινάρια πνευ- ματικού περιεχομένου, πληροφορήθηκα και την ύπαρξη συναντήσεων για διαζευγμένους. Πήγα, και εκεί ανακάλυψα ότι δεν έπρεπε να διαγράψω από τη ζωή μου το διαζύγιό μου. Ε- κεί επίσης αποδέχτηκα την προσωπική μου ιστορία και το διαζύγιο. Στη ζωή μου υπάρχει ένα πριν και ένα μετά από αυτές τις συναντήσεις. Φίλιππος: Γνώρισα για πολύ καιρό τη δοκιμασία της μοναξιάς. Λυπούμαι που γνώρισα αυτή την ομάδα τόσο αργά, διότι όταν βρίσκεσαι σ αυτό το είδος απομόνωσης, έχεις ανάγκη να συνάψεις σχέσεις. Συνάντησα ό- μως ιερείς που είχα γνωρίσει κατά τις διάφορες δραστηριότητές μου μέσα στην Εκκλησία. Χωρίς να ζητήσω το διαζύγιο, ξεκίνησα τη διαδικασία για την ακυρότητα του γάμου μου

8 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ Σ αυτό με βοήθησε ένας δικηγόρος του εκκλησιαστικού Δικαστηρίου. π. Παύλος: Άτομα διαζευγμένα προσέφυγαν σ' εμένα χωρίς να το αναζητήσω. Ξεκίνησε α- πό μια ομάδα ενηλίκων, οι οποίοι μου ζήτησαν να μιλήσουμε γι' αυτό το θέμα. Δεν τους το αρνήθηκα και τους εξέθεσα τη θέση της Εκκλησίας. Δε σταματήσαμε εκεί και προχωρήσαμε στην διοργάνωση μιας έκθεσης στην αίθουσα της ενορίας. Την έκθεση είδαν διάφοροι διαζευγμένοι, οι οποίοι ζήτησαν να συναντιόμαστε κατά ομάδες. Στις σχέσεις αυτές συνάντησα πολλούς ανθρώπους που έκρυβαν μεγάλο πόνο, αλλά και που έκρυβαν μέσα τους μεγάλο πλούτο. Σίγουρα αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάνει το πέρασμα από το θάνατο στη ζωή. Ιωάννα: Έζησα δύσκολα για πολλά χρόνια. Μια μέρα διάβασα ένα φυλλάδιο που καλούσε σ' ένα σεμινάριο με τίτλο: Μετά το διαζύγιο, ξανάζησε. Πήγα, χωρίς πολλές ελπίδες, επειδή πίστευα ότι η Εκκλησία δεν ενδιαφέρεται για μας. Εκεί, αναστατώθηκα. Αισθάνθηκα πολύ τον πόνο των τριάντα πέντε ατόμων που βρίσκονταν εκεί, ιδιαίτερα σε σχέση με τα μυστήρια. Επιστρέφοντας στο σπίτι μου, σκέφτηκα ότι δεν μπορούσαμε να μείνουμε εκεί. Πρότεινα στον εφημέριό μας να κάνουμε κάτι. Δεν του άρεσε τόσο. Οργανώσαμε μια συνάντηση, αλλά το πράγμα δεν προχώρησε. Πήγα στη διπλανή ενορία όπου είχαν ξεκινήσει τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Κάτι με τραβούσε προς τα εκεί. Αισθανόμουν ότι κάτι έπρεπε να κάνουμε μπροστά στον πόνο των ανθρώπων και στην επιθυμία τους για διάλογο και επικοινωνία. π. Παύλος: Πιστεύω ότι δεν αντιλαμβάνεται κανείς τον πόνο που ζουν αυτοί οι άνθρωποι. Ο χωρισμός του διαζυγίου εξουθενώνει δυνάμεις, όπως την εμπιστοσύνη, εγκαθιστά μια ασαφή ενοχή γεμάτη αγωνία, που οδηγεί τους διαζευγμένους μη ξαναπαντρεμένους α- κόμη και να απαγορέψουν στον εαυτό τους τη θεία μετάληψη. Στις συναντήσεις που οργανώνουμε, κάθε φορά ζητούμε από τους παρόντες να πουν την ιστορία τους, κάθε φορά τελειώνουν λέγοντας: Δε φανταζόμουν ότι υ- πάρχει τόσο πόνος. Ο δικός μου είναι τόσο σχετικός. Ερώτηση: Όλα αυτά που μας λέτε είναι τελείως αντίθετα από αυτό που μπορεί να φανταστεί κανείς όταν ακούει να λένε για κάποιον: πέτυχε το διαζύγιό του Φίλιππος: Το διαζύγιο είναι ένα σπάσιμο που επιδρά πάνω στα άτομα, στο βαθύτερο είναι τους, σε ό,τι πιο προσωπικό διαθέτουν, στη δυνατότητά τους να αγαπούν. Επηρεάζονται σ' ένα ζωτικό τους στοιχείο. Άννα-Μαρία: Το διαζύγιο είναι μια αποτυχία και δεν μπορεί κανείς να πετύχει μια αποτυχία. Ορισμένες φορές μπορεί κανείς να το ξεπεράσει. Μαζί με τον πρώην σύζυγό μου προσπαθούμε να επιτύχουμε στην παιδεία του παιδιού μας. Προσπαθούμε να επιτύχουμε ως γονείς, γι αυτό συναντιόμαστε όταν πρέπει να πάρουμε κάποιες σημαντικές αποφάσεις. Προσωπικά, πιστεύω ότι συγχέουν δυο πράγματα. Όταν λένε ότι πέτυχαν το διαζύγιο, εννοούν ότι πέτυχαν να περιορίσουν τις ζημιές. Ιωάννα: Ορισμένοι λένε ότι πέτυχαν επειδή δε μιλούν πια γι αυτό. Επειδή, όπως είπαμε, γύρισαν σελίδα. π. Παύλος: Χρόνια πολλά μετά το γάμο της, συνάντησα κάποια κυρία που είχα παντρέψει. Μου είπε ότι είχε χωρίσει. Της μίλησα για την ομάδα όπου συζητούμε γι' αυτά τα θέματα. Μου απάντησε ότι δε χρειαζόταν κάτι τέτοιο. Ήρθε όμως διότι ήθελε να με δει. Στο τέλος της συνάντησης μου είπε: Μόλις σήμερα αντιλήφθηκα ότι ποτέ μέχρι τώρα δεν είχα μιλήσει για το διαζύγιό μου. Συνέχισε να έρχεται δυο ολόκληρα χρόνια. Στο τέλος μου είπε: Αυτή τη φορά, φεύγω. Νομίζω ότι το ξεπέρασα. Πράγματι, δεν υπάρχει άλλος δρόμος σωτηρίας από το να ξανακάνεις το δρόμο της αποτυχίας σου. Άννα-Μαρία: Το ξεπέρασμα, κατά την άποψή μου, επιτυγχάνεται με την αναζήτηση κάποιου νοήματος. Προσπαθώ να ξαναενώσω τα κομμάτια της ιστορίας που είναι η δική μου ιστορία. Έχω την εντύπωση ότι έζησα πολλές ζωές, ότι έχω πολλά εγώ, προσπαθώ να τα συνδέσω. Νομίζω ότι προχώρησα σε κάποιους τομείς: μπορώ να ακούσω τους νέους, είμαι ευαίσθητη στη δυστυχία. Μιλώ για το διαζύγιό μου, με πονάει όταν μιλώ, αλλά συγχρόνως μου κάνει καλό, αισθάνομαι κάποια ικανοποίηση που μπορώ να δώσω κάποιο νόημα. π. Παύλος: Οι διαζευγμένοι μού έμαθαν να είμαι ιερέας. Πρώτον, να ακούω χωρίς να κρίνω, χωρίς να θέλω να πω κάτι, να είμαι εκεί παρών όπως η Εκκλησία που ακούει. Μου έ- μαθαν επίσης να μιλώ. Όχι για να πω όλη την αλήθεια, αλλά για να δώσω κάποια σημεία ο- ρόσημα που βοηθούν τα άτομα να τοποθετηθούν από μόνα τους και να εκφράσουν μέσα από την ιστορία τους τη δική τους αλήθεια. Και τέλος, να τελώ την Ευχαριστία με άτομα που δεν μπορούν να μεταλάβουν, να τους ενσωματώνω στην ιεροτελεστία και να εμβαθύνω το νόημα της Ευχαριστίας. Ερώτηση: Πώς τοποθετείστε σε σχέση με τα μυστήρια. Φίλιππος: Μιλήσαμε αρκετά μαζί με τη γυναίκα μου και με ιερείς. Σήμερα, η θέση μας είναι: σε μια σύναξη όπου η συμμετοχή μας μπορεί να ενοχλήσει, δεν κοινωνούμε. Σε μια σύναξη όπου δεν είμαστε γνωστοί ως διαζευγμένοι, κοινωνούμε, σκεπτόμενοι ότι ο Θεός γνωρίζει τους δικούς του. Έχουμε εμπιστοσύνη στον Κύριο. Άννα-Μαρία: Ποτέ δε σταμάτησα να κοινωνώ. Όμως όταν λέω Κύριε, δεν είμαι άξιος να σε δεχτώ, τα λόγια αυτά έχουν περισσότερη σημασία τώρα, για μένα. Η ιστορία μου έδωσε νόημα στην Ευχαριστία. Το πρόβλημά μου είναι η ενοχή μου απέναντι στον άνδρα μου. Κι εκείνος προσέρχεται στην κοινωνία, αλλά τον στέρησα από τα μυστήρια του Χρίσματος και του Γάμου. Αν ήταν τώρα εδώ, εκείνος θα έλεγε: Όχι δε μου τα στέρησες. Εγώ επέλεξα να σε παντρευτώ μαζί με το παιδί σου και να παντρευτώ επίσης την ιστορία σου. Ιωάννα: Δεν ξαναπαντρεύτηκα και δε σταμάτησα να μεταλαβαίνω. Στην ομάδα μας, πολλοί διαζευγμένοι και ξαναπαντρεμένοι μεταλαβαίνουν, άλλοι όχι. Είναι μια εν συνειδήσει απόφασή τους. π. Παύλος: Πολλοί διαζευγμένοι που δεν ξαναπαντρεύτηκαν νομίζουν ότι τους απαγορεύεται να μεταλάβουν. Δε λέει αυτό η Εκκλησία. Μπορούν να προσέλθουν στην κοινωνία. Αυτό όμως είναι διφορούμενο, διό

9 ÏÉ ÄÉÁÆÅÕÃÌÅÍÏÉ ÌÅÓÁ ÓÔÇÍ ÅÊÊËÇÓÉÁ ÓÕà ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ τι η Εκκλησία τους θεωρεί χωρισμένους ενώ οι ίδιοι γνωρίζουν ότι είναι διαζευγμένοι. Διαζευγμένοι και ξαναπαντρεμένοι με ρωτούν μερικές φορές την άδεια να μεταλάβουν. Δεν την έδωσα ποτέ. Αντίθετα, τους δίνω κάποια σημεία ορόσημα για να τους βοηθήσω να ξαναδιαβάσουν την ιστορία τους και να πάρουν την απόφαση εν συνειδήσει. Ερώτηση: Πώς αισθάνεστε τη σχέση ανάμεσα στην Εκκλησία και τους διαζευγμένους; Άννα-Μαρία: Την αίσθηση της αποξένωσης των διαζευγμένων, μερικές φορές, τη δημιουργούν οι ίδιοι. Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, ρίχνει κανείς στον εαυτό του βλέμμα απαξίωσης κι αυτό γεννά ένα είδος παράνοιας. Υπάρχει όμως και η αποξένωση που προέρχεται από τη θεσμοθετημένη Εκκλησία και από τον επίσημο λόγο της. π. Παύλος: Η Εκκλησία πάντοτε προσπάθησε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κοινωνί- ας, αναλαμβάνοντας υπηρεσίες που δεν της ανήκουν άμεσα. Στις αρχές του εικοστού αιώνα ασχολήθηκε με τα παιδιά στις αλάνες, δημιουργώντας παιδικές λέσχες και κατασκηνώσεις. Σήμερα, που το 40% των ζευγαριών χωρίζουν, η Εκκλησία έχει μια υπηρεσία να εξασφαλίσει. Να βοηθήσει τα ζευγάρια που βρίσκονται σε δυσκολία, να ξαναβρούν τον εαυτό τους και ενδεχομένως να ξαναπάρουν το δρόμο τους. Να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν πέσει και ίσως βρίσκονται πληγωμένοι, να μπορέσουν να δημιουργήσουν κάτι. Ιωάννα: Υπάρχει κάτι καινούριο στις χριστιανικές κοινότητες. Υπάρχει κάποια αποδοχή που οργανώνεται από μέρους της ποιμαντικής για τις οικογένειες. Αλλά στις κυριακάτικες λειτουργίες δεν ακούς ποτέ να γίνεται λόγος για τους διαζευγμένους. Υπάρχει μια σιωπηρή απομόνωση. Δεν υπάρχει θέση γι αυτούς. Θα ήθελε κανείς κάτι να κάνει γι αυτούς, αλλά να μείνει κρυφό. Κι αυτό, οι διαζευγμένοι το αισθάνονται. Φίλιππος: Οι διαζευγμένοι βρίσκονται σε α- πομόνωση. Επειδή απέκλεισαν τον άλλο ή α- ποκλείστηκαν απ αυτόν. Βρίσκονται στο περιθώριο επειδή συχνά βρίσκονται αποκλεισμένοι από την οικογένειά τους, από την κοινωνία όπου ζουν. Θα τους αποκλείσει και η Εκκλησία, εκείνη που έχει ως αποστολή να συμπαρίσταται στους αποκλεισμένους; Δεν είναι δυνατό. Δεν υπάρχουν πιστοί πιο προσκολλημένοι στο μυστήριο του γάμου από τους διαζευγμένους, επειδή αν επέλεξαν να μείνουν στην Εκκλησία, είναι επειδή κατάλαβαν τη σπουδαιότητα αυτού του μυστηρίου και εύχονται να τους δοθεί μια ευκαιρία να ζήσουν. Πρόκειται για ένα μυστήριο που έχει κάποια συγγένεια με την ενσάρκωση και με τη ζωή. Συνέντευξη Michel SOUCHON Απόδοση: Σ. Φρέρης Σύγχρονα Βήματα στην πίστη και στον πολιτισμό Η πνευματική καθοδήγηση Υπακοή και αυθεντία Äå óõíçèßæåôáé óþìåñá óôçí Åêêëçóßá íá ìéëüìå ãéá ôçí ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç ùò ìéá ó Ýóç õðáêïþò ðñïò ìéá áõèåíôßá, áõôþ ôïõ êáèïäçãçôþ. Áðü ìéá Üðïøç, ðñüãìáôé, ðïéá ó Ýóç åßíáé ðéï åëåýèåñç, ëéãüôåñï ðåñéïñéóôéêþ áðü áõôþ ôç ó Ýóç åìðéóôïóýíçò üðïõ ï Ýíáò åêèýôåé ôçí åóùôåñéêþ ôïõ æùþ, ï Üëëïò áêïýåé ðñïóåêôéêü êáé ïé äýï ìáæß áíáæçôïýí ôï èýëçìá ôïõ Èåïý êáé ôá óçìåßá ôïõ Áãßïõ Ðíåýìáôïò; ¼ëá áõôü ãßíïíôáé ìåí ìå åóùôåñéêþ ðüëç êáé áíôßóôáóç, áëëü êáé ìå ìåãüëç åëåõèåñßá. Óõíåðþò, äå âëýðïõìå áìýóùò ðïý âñßóêåôáé, ôé èýóç Ý åé ç õðáêïþ êáé ç áõèåíôßá. ¼ìùò, õðáêïþ äåí êüíåé ï êáèïäçãïýìåíïò ü- ôáí áêïëïõèåß ôéò óõìâïõëýò ôïõ êáèïäçãçôþ ôïõ; Óôçí ðáñüäïóç, ôçí ðáëáéüôåñç êáé ôçí ðéï ðñüóöáôç, âñßóêïõìå ðïëëïýò ðíåõìáôéêïýò ðáôýñåò, ïé ïðïßïé åíèõìïýíôáé ìå åõãíùìïóýíç ôç óôáèåñþ ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóþ ôïõò Þ ôçí åðéìïíþ ìå ôçí ïðïßá áíáæçôïýóáí Ýíáí êáèïäçãçôþ êáé åîïìïëüãï. Ç Áãßá Èçñåóßá ôçò âéëá, ãéá ðáñüäåéãìá, áíáæçôïýóå "åîïìïëüãïõò" ðïõ íá ôçò áíôéóôýêïíôáé. ÌÞðùò áõôü óçìáßíåé üôé óþìåñá ç Ýííïéá ôçò "êáèïäþãçóçò" õðïäçëþíåé ìéá íýá ó Ýóç ìå ôçí áõèåíôßá êáé ôçí õðáêïþ; Ôé ñüëï Ý ïõí áõôýò ïé äýï; Ç ôüóï óôåíþ ó Ýóç ôïõò ìðïñåß íá öùôßóåé êáé Üëëåò ìïñöýò ó Ýóçò ìýóá óôçí Eêêëçóßá êáé ôçí êïéíùíßá; Áöïý ìåëåôþóïõìå ôç óçìáóßá ôçò õðáêïþò êáé ôçò áõèåíôßáò óôçí ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç, èá ðñïóðáèþóïõìå íá äéáêñßíïõìå ôç âüóç êáé ôç ëåéôïõñãßá ôïõò. Remy de Maindreville Ç êáìðþ ôçò äåêáåôßáò ôïõ '80 Ôï åñþôçìá äåí åßíáé êáéíïýñãéï. ¹äç áðü ôç äåêáåôßá ôïõ '80, ìýóá óôç äõíáìéêþ ôçò áíüðôõîçò ôùí êïéíùíéêþí åðéóôçìþí, ãéíüôáí ëüãïò ãéá ôï ñüëï ôïõ êáèïäçãçôþ êáé ãéá ôç äéáóáöþíéóç ôçò ðíåõìáôéêþò êáèïäþãçóçò. ôóé óôï âéâëßï ôùí Barry êáé Connolly ÐñáêôéêÞ ôçò ðíåõìáôéêþò êáèïäþãçóçò (Desclee de Brouwer, 1988) äéáâüæïõìå üôé "ç ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç åßíáé ìéá ó Ýóç âïþèåéáò, áëëü âïþèåéáò åê ìýñïõò åíüò óõíïäïéðüñïõ êáé ü é ôüóï åê ìýñïõò åíüò åéäéêïý". Óôçí åéóáãùãþ ôçò Åìðåéñßáò ôùí Ðíåõìáôéêþí áóêþóåùí óôçí êáèçìåñéíþ æùþ, ï ð. Giuliani áíáöýñåôáé óôçí "áðåñéüñéóôç çèéêþ åîïõóßá ôçí ïðïßá Ý åé ï êáèïäçãçôþò áðýíáíôé óôïí êáèïäçãïýìåíï, ï ïðïßïò äý åôáé íá áêïëïõèþóåé ôéò óõóôüóåéò ôïõ". ¼ìùò, äçëþíåé êáèáñü üôé áõôþ ç ó Ýóç "äåí óçìáßíåé Ýôóé áðëü áõèåíôßá ãéá ôïí Ýíáí, ïýôå õðïôáãþ ãéá ôïí Üëëï. Ç ðñïóùðéêþ åìðåéñßá ôïõ êáèïäçãïýìåíïõ, ï ðíåõìáôéêüò ôïõ áãþíáò, åðïìýíùò, ç ðñïóï Þ óôï ãéï Ðíåýìá ðïõ åíåñãåß ìýóá ôïõ, áðïêëåßåé ôçí áõôáñ éêþ êáèïäþãçóç". Åíþ ç ðáñáäïóéáêþ áíôßëçøç ôçò "ðíåõìáôéêþò êáèïäþãçóçò" ìðïñåß íá ðáñåìâáßíåé ðéï åðéôáêôéêü ãéá íá åðéäéþîåé ôçí ðíåõìáôéêþ áíüðôõîç êáé ôçí åëåõèåñßá ôïõ áíèñþðïõ, ç êáèïäþãçóç ôïõ óõíïäïéðüñïõ áöþíåé ðåñéóóüôåñï þñï óôï óåâáóìü ðñïò ôçí áõôïíïìßá êáé ôçí åëåõèåñßá ôïõ ðéóôïý, áõôïý ôïõ ðéóôïý ðïõ èýëåé íá ãßíåé õðåýèõíïò ãéá ôçí éóôïñßá ôïõ, êýñéïò ôïõ ëüãïõ ôïõ, ôïõ ðéóôïý óôç æùþ ôïõ 18 19

10 ÓÕà ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ ÓÕà ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ ïðïßïõ ôï ãéï Ðíåýìá åíåñãåß. Ç äéáöïñü ìåôáîý "ðáñáäïóéáêþò êáèïäþãçóçò" êáé "êáèïäþãçóçò ôïõ óõíïäïéðüñïõ" äåí åßíáé ìüíï ëåêôéêþ, áëëü öáíåñþíåé ìéá ðïëéôéóôéêþ êáé èñçóêåõôéêþ åîýëéîç. Ç êáèïäþãçóç ôïõ óõíïäïéðüñïõ åßíáé ìéá óôüóç ðïéìáíôéêþ, ðïõ åíáñìïíßæåôáé êáëýôåñá ìå ôéò ôüóåéò ôçò óýã ñïíçò Åêêëçóßáò. ÁõôÞ ç å- íáñìüíéóç äéáðéóôþíåôáé éäéáéôýñùò óôçí áíáâüèìéóç êáé äéåýñõíóç ôçò åõèýíçò ôùí ëáúêþí êáé ôçí áðáñáßôçôç åêðáßäåõóç ðïõ óõíåðüãåôáé: óåìéíüñéá, ïìüäåò åñãáóßáò, ðíåõìáôéêýò áóêþóåéò, êïéíüôçôåò êüèå åßäïõò ãéá åìøý ùóç êáé ãéá êáèïäþãçóç, üëá áõôü äéáìïñöþíïõí ìéá êáéíïýñãéá êáé äõíáìéêþ êáôüóôáóç ôçò Åêêëçóßáò êáé ôçò ðßóôçò. Åêåß üðïõ ç ðáñáäïóéáêþ êáèïäþãçóç ðáñáðýìðåé óå ìéá éåñáñ éêþ áõèåíôßá, ç êáèïäþãçóç ôïõ óõíïäïéðüñïõ á- íáããýëëåé ðåñéóóüôåñï ìéá áäåëöéêþ åõèýíç ðïõ âéþíåôáé ìýóá ó' Ýíá ðíåýìá êïéíùíßáò. ÔÝëïò, ðüíù óå áõôþ ôç ìïñöþ ó Ýóçò, ðñýðåé íá õðïãñáììßóïõìå ôç óçìáíôéêþ óõìâïëþ ôçò óýã ñïíçò øõ ïëïãßáò. Ôïíßæïíôáò ôéò ðñïûðïèýóåéò ôçò óå âüèïò áêñüáóçò êáé êáôáíüçóçò ôïõ Üëëïõ, áëëü êáé ôéò óõíáéóèçìáôéêýò å- ðéðôþóåéò ìéáò ó Ýóçò âïþèåéáò êáé õðçñåóßáò, ç øõ ïëïãßá öùôßæåé ôïõò ñüëïõò êáé ôéò á- ìïéâáßåò åðéññïýò, åìðëïõôßæåé ôç óõíåßäçóç ôùí âéùìüôùí êáé ïîýíåé ôçí äéüêñéóç. ÅðïìÝíùò, ìáò äßíåé ôç äõíáôüôçôá íá êáôáíïþóïõìå, íá áîéïëïãþóïõìå êáé íá ïíïìüóïõìå ðéï óùóôü üóá óõìâáßíïõí óå áõôþ ôç ó Ýóç. Ìéá áäåëöéêþ õðçñåóßá óôçí Åêêëçóßá Ï êáèïäçãçôþò åßíáé åêåßíï ôï ðñüóùðï ðïõ, ìå ôçí ðñïóåêôéêþ áêñüáóþ ôïõ, ôç äéüêñéóç êáé ôï öùôéóìýíï ëüãï ôïõ âïçèü ôïí êáèïäçãïýìåíï íá ãßíåé áõôü ôï ïðïßï ï ñéóôüò ôïí Ý åé êáëýóåé íá ãßíåé êáé íá Ý åé ìéá óõíåðþ ñéóôéáíéêþ æùþ. ÏðùóäÞðïôå ðïëý ðéï îåêüèáñá áðü ôçí Ýííïéá ôïõ "ðíåõìáôéêïý êáèïäçãçôþ" Þ ôïõ "ðíåõìáôéêïý ðáôýñá", ç Ýííïéá ôïõ "ðíåõìáôéêïý óõíïäïéðüñïõ" öáíåñþíåé ìéá äéðëþ åîýëéîç, ôüóï ðáëéü üóï êáé ç ßäéá ç ðíåõìáôéêþ ðáñüäïóç: Á) Ìéá ìåôüèåóç ìýñïõò ôçò åîïõóßáò ôïõ êáèïäçãçôþ óôïí êáèïäçãïýìåíï, ï ïðïßïò ðáñáêéíåßôáé áðü ôï ãéï Ðíåýìá, åðéëýãåé åëåýèåñá ôïí êáèïäçãçôþ ôïõ, áðïöáóßæåé ôé èýëåé íá ôïõ åìðéóôåõôåß êáé åîåôüæåé ìáæß ôïõ ôé åßíáé ðéï óùóôü ãéá íá óõíå ßóåé ôï äñüìï ôïõ, ùò ìáèçôþò ôïõ ñéóôïý. Â) Õðåíèõìßæåé óôïí êáèïäçãçôþ êáé óõíïäïéðüñï ôç âáóéêþ åêåßíç õðáêïþ, ùñßò ôçí ïðïßá êáìßá âïþèåéá, êáìßá óõìâïõëþ, êáìßá äéüêñéóç äåí ìðïñåß íá ãßíåé. ÄçëáäÞ, ôçí õðáêïþ óôï ãéï Ðíåýìá, ðïõ äåí ðáýåé íá åñãüæåôáé êáé íá åíåñãåß óôçí êáñäéü êáé ôï ëüãï ôïõ êáèïäçãïýìåíïõ. ÊáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï ðïõ ï êáèïäçãïýìåíïò áíáæçôü ôï èýëçìá ôïõ Èåïý, áêïýåé ôï ãéï Ðíåýìá êáé õðáêïýåé ó' áõôü üôáí Ýñ åôáé íá âñåé ôïí êáèïäçãçôþ ãéá íá ôïí âïçèþóåé íá ðñáãìáôïðïéþóåé ôçí ðéï âáèéü åðéèõìßá ôïõ, Ýôóé êáé ï êáèïäçãçôþò õðáêïýåé óôï ßäéï Ðíåýìá, üôáí áêïýåé ðñïóåêôéêü ôïí êáèïäçãïýìåíï êáé ôïõ ðñïôåßíåé åëåýèåñá ôïõò ôñüðïõò ðïõ èá ôïí âïçèþóïõí íá ðñïïäåýóåé. Ç áõèåíôßá ôïõ êáèïäçãçôþ âáóßæåôáé óôçí õðáêïþ ôïõ êáèïäçãïýìåíïõ, ü é óôïí ßäéï ôïí êáèïäçãçôþ, áëëü óôï ãéï Ðíåýìá ðïõ ôïí þèçóå íá ôïõ æçôþóåé âïþèåéá. Ôï ßäéï êáé ç õðáêïþ ôïõ êáèïäçãïýìåíïõ óôéò ðñïôåéíüìåíåò áóêþóåéò, âáóßæåôáé óôçí áõèåíôßá ôïõ Ðíåýìáôïò ðïõ ôïí áããßæåé êáé óõíå ßæåé íá ôïí êéíçôïðïéåß (Þ íá ôïí "ðáñçãïñåß") ìýóá áðü üóá áêïýåé êáé äý åôáé áðü ôïí êáèïäçãçôþ. Ðñïêýðôåé óáöýóôåñá üôé ç âüóç ôçò ðíåõìáôéêþò êáèïäþãçóçò åßíáé ç áäåëöéêþ ó Ýóç êáé áõôü ðéèáíþò ôï ïöåßëïõìå óôçí åîýëéîç ôçò Åêêëçóßáò, óôï óýã ñïíï ðïëéôéóìü êáé óôçí å- ðéññïþ ôùí áíèñùðéóôéêþí åðéóôçìþí, éäéáßôåñá ôçò øõ ïëïãßáò. ¼ôáí, ôïí 4ï áéþíá Ýíáò äüêéìïò ìïíá üò åãêáôýëåéðå ôçí ðüëç ãéá íá áíáæçôþóåé êüðïéïí åñçìßôç êáé íá ìðåé óôç ó ïëþ ôïõ, áíáæçôïýóå Ýíáí áäåëöü ðéï ðñï- ùñçìýíï óôçí ðíåõìáôéêþ äéüêñéóç áðü ôïí ß- äéï, þóôå íá ôïí âïçèþóåé íá æþóåé åí áëçèåßá. ¹ôáí, ëïéðüí, Ýôïéìïò íá ôïí õðáêïýóåé, áí Ý- âëåðå üôé üóá ôïõ ðñïôåßíïíôáí Ýôñåöáí ôçí å- ðéèõìßá ôïõ íá ðñïóêïëëçèåß óôï Èåü êáé ôïí ï- äçãïýóáí óôçí ðñáãìáôïðïéþóç ôçò. Ôï ßäéï ß- ó õå ãéá ôïõò íåüôåñïõò áãßïõò. Ìå ôçí ßäéá ðñïóï Þ êáé õðáêïþ óôï ãéï Ðíåýìá, ï êáèïäçãçôþò êáé ï êáèïäçãïýìåíïò åßíáé ðñéí áð' ü- ëá áäåëöïß, âáðôéóìýíïé óôï èüíáôï êáé ôçí á- íüóôáóç ôïõ Éçóïý ñéóôïý. Ç ó Ýóç ôïõò æùïãïíåß êáé ïéêïäïìåß ôçí Åêêëçóßá, åöüóïí áõôþ ç ó Ýóç Ý åé ùò óêïðü íá áíáæçôþóåé êáé íá äéáëýîåé áõôü ðïõ èá äþóåé ôç äõíáôüôçôá óôïí êáèïäçãïýìåíï íá áãáðþóåé êáé íá õðçñåôþóåé êáëýôåñá ôïí Êýñéï. ÅíùìÝíïé ìå ôçí ßäéá åðéèõìßá íá æþóïõí åìðíåüìåíïé áðü ôï ãéï Ðíåýìá, ç áõèåíôßá êáé ç õðáêïþ óôçí ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç åßíáé ðñùôáñ éêü ìéá áäåëöéêþ õðçñåóßá ìýóá óôçí Åêêëçóßá. Ïé óõíáíôþóåéò êáé ï äéüëïãïò, ç áíïé ôþ êáé èåñìþ ó Ýóç ðïõ áíáðôýóóåôáé, ôï öáíåñþíåé. Ç åìðåéñßá åíüò ðíåõìáôéêïý ïäçãïý Âáèýôáôá áäåëöéêþ, ç ó Ýóç êáèïäþãçóçò äåí åßíáé ðáñ' üëá áõôü áìïéâáßá. Ï êáèïäçãçôþò êáèïäçãåß ôïí êáèïäçãïýìåíï, ï ïðïßïò æçôü áõôþ ôç âïþèåéá êáé ïé èýóåéò ôïõò åßíáé ìç áíáóôñýøéìåò. Ï êáèýíáò Ý åé ôï äéêü ôïõ ñüëï êáé ùñßò áõôüí, äçìéïõñãåßôáé óýã õóç êáé ç êáèïäþãçóç êáôáñãåßôáé. Ôé, ðñüãìáôé, èåìåëéþíåé ôçí ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç êáé óõíåðþò ôçí áõèåíôßá ôïõ êáèïäçãçôþ, áí ü é ç "áñ áéüôçôü" ôïõ; ÄçëáäÞ ôï ãåãïíüò üôé ï ßäéïò, êüðïéá óôéãìþ ôçò ðñïóùðéêþò ôïõ é- óôïñßáò, Üêïõóå ôï ßäéï êüëåóìá áðü ôï ãéï Ðíåýìá íá áêïëïõèþóåé ðéï áõèåíôéêü êáé ðéï ïëïêëçñùôéêü ôï ñéóôü. ÁõôÞ ç ìåôáóôñïöþ ôïí ïäþãçóå íá áíáæçôþóåé êáèïäþãçóç óôçí ðíåõìáôéêþ ðïñåßá, áðü Ýíáí Üëëï, ðéï Ýìðåéñï ïäçãü. Åêåß Ýìáèå íá äéáêñßíåé ìýóá ôïõ ôá óçìåßá ôïõ Áãßïõ Ðíåýìáôïò ðïõ äßíïõí èüññïò, ðßóôç, åéñþíç êáé áñü óôá óõãêåêñéìýíá ãåãïíüôá ôçò æùþò ôïõ. ÁëëÜ áíáêüëõøå åðßóçò ìýóá ôïõ, ìå ôç âïþèåéá áõôïý ôïõ "ãýñïíôá", ôïõò áãþíåò, ôéò ðáãßäåò, ôéò áõôáðüôåò óôéò ï- ðïßåò ôïí åêèýôåé ç ãåííáéïäùñßá ôïõ. ¼ëá áõôü óçìáäåýïõí óþìåñá ôçí ðïñåßá ôïõ êáé áðïôåëïýí ìéá æùíôáíþ áíüìíçóç ðïõ ìðïñåß íá èýóåé óôçí õðçñåóßá ôïõ Üëëïõ, óôï ìýôñï ðïõ ôï Ðíåýìá ôïõ Èåïý êáôïéêåß ìýóá ôïõ êáé ôïõ åßíáé ðéï ïéêåßï ìýóù ôùí åìðåéñéþí êáé ôçò êáèïäþãçóçò. Ùò ìáèçôþò ôïõ ñéóôïý êáé åí ñéóôþ, óýìöùíá ìå ôçí ðñïóùðéêþ ôïõ åðéèõìßá, êáé, óõíåðþò, ìå ðëþñç åëåõèåñßá, áíáêüëõøå êáé óõíå ßæåé íá áíáêáëýðôåé ôï äñüìï, ôïí ï- ðïßï êáëåßôáé íá áêïëïõèþóåé, ãéá íá ãßíåôáé ü- ëï êáé ðåñéóóüôåñï "õéüò" åí ôù Õéþ. ¼ôáí âñïýìå ôï äéêü ìáò äñüìï õéïèåóßáò åí ñéóôþ, ìðïñïýìå íá âïçèþóïõìå Üëëïõò íá ðñï ùñþóïõí óå ìéá áíüëïãç ðïñåßá. ÖõóéêÜ, ãéá íá êáèïäçãþóåé êáíåßò ìå ôý íç, ðïëëýò Ýìöõôåò Þ åðßêôçôåò éêáíüôçôåò ñåéüæïíôáé. Äåí ìðïñïýìå íá êáèïäçãþóïõìå ùñßò êáëïóýíç Þ áãüðç åêåßíïõò ðïõ ìáò ôï æçôïýí. ÊáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï, ìéá êáëþ êñßóç, ç åõåëéîßá, ôï ìýôñï, ç õðïìïíþ åßíáé ïõóéþäç. Åßíáé åðßóçò áðáñáßôçôï ìéá åõáéóèçóßá óôç ó Ýóç, ìéá éêáíüôçôá êáôáíüçóçò ðïõ êáëëéåñãåßôáé, ìéá èåïëïãéêþ êáôüñôéóç êáé ìéá ðíåõìáôéêþ ëåðôüôçôá, ìéá ôý íç ôïõ ëüãïõ êáé ôïõ ðíåõìáôéêïý äéáëüãïõ, êôë. ÓõíïëéêÜ, åßíáé ìéá ôý íç ðïõ ìáèáßíåôáé. Äéäáóêüìáóôå ôçí êáèïäþãçóç, êé áõôþ åßíáé åðßóçò ìéá ó Ýóç äéäáóêüëïõ êáé ìáèçôïý. Ç éåñáôéêþ Þ ìïíá éêþ éäéüôçôá äéåõêïëýíåé ôçí êáèïäþãçóç, äéåõêïëýíåé ôçí åìðéóôïóýíç Þ ôç ïñþãçóç ôùí ìõóôçñßùí. Áêüìç ðéï èåìåëéþäçò åßíáé áõôþ ç ðïñåßá õéïèåóßáò, ôçí ïðïßá ï êáèïäçãçôþò Ý åé áñ ßóåé ðñéí ôïí êáèïäçãïýìåíï, ðïñåßá ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñýò íõ ôåñéíþ, üðùò åêåßíç ôïõ êáèåíüò, ôçí ïðïßá, üìùò, öùôßæïõí ç äéüêñéóç ôùí ðíåõìüôùí êáé ç óõíáßíåóç óôï ãéï Ðíåýìá, ðïõ âéþíïíôáé Þ åðéâåâáéþíïíôáé êáôü ôçí ðíåõìáôéêþ êáèïäþãçóç. Ç ðáôñéêþ âïþèåéá ÌÝóá áðü ôçí ðñïóðüèåéü ìáò íá ãßíïõìå üëï êáé ðéï ïëïêëçñùìýíá ôýêíá ôïõ Èåïý ìýóá 20 21

11 ÓÕà ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ óôïí êüóìï, ìðïñïýìå íá ãßíïõìå ðíåõìáôéêïß êáèïäçãçôýò, åßôå åßìáóôå ëáúêïß, åßôå åßìáóôå êëçñéêïß. Êáíåßò äå ãßíåôáé õéüò ìüíïò ôïõ, áëëü Üñç óå Ýíáí ðáôýñá, ãéáôß åäþ ðñüêåéôáé á- êñéâþò ãéá ðáôñüôçôá. Ôï æçôïýìåíï åßíáé íá äþóïõìå æùþ óå êüðïéïí êáé óôçí åðéèõìßá ôïõ íá âñåé ôï Èåü, íá åíùèåß ìå Áõôüí, íá ôïí âïçèþóïõìå íá äåé êáé íá îåðåñüóåé ôï öüâï êáé ôç öõãþ, íá äå èåß ôá üñéá ôá äéêü ôïõ êáé ôá ü- ñéá ôçò æùþò, íá ôïëìþóåé íá êüíåé êüðïéá âþìáôá, íá áíáðôõ èåß ìýóá óôçí ðßóôç, õðåíèõìßæïíôüò ôïõ ðþò ï Èåüò ôïý Ýäùóå ôç Üñç íá îåðåñíü ôïí åáõôü ôïõ, íá äßíåé ôïí åáõôü ôïõ, íá ðñï ùñü óôï Üãíùóôï. Ï êáèïäçãçôþò äåß- íåé åäþ ìéá ðáôñéêþ áõèåíôßá ðïõ âïçèüåé ôïí Üëëï íá ìåãáëþóåé óôçí ðßóôç êáé ôçí åëåõèåñßá, êáé ðïõ, êüðïéåò öïñýò, áðáéôåß áõóôçñüôçôá. ÁõôÞ ç ðáôñéêþ éäéüôçôá óõíáíôüôáé óôáèåñü ìýóá óôçí ðáñüäïóç, üìùò äåí åßíáé ìüíï õðüèåóç ýöïõò. åé âáèéýò áíèñùðïëïãéêýò êáé èåïëïãéêýò ñßæåò: ï êáèïäçãçôþò ñçóéìïðïéåß ôçí ðñïóùðéêþ åìðåéñßá ôïõ, áëëü äåí ïäçãåß ðñïò áõôþí ôïí êáèïäçãïýìåíï, ãéáôß áõôüò Ý åé ôï äéêü ôïõ äñüìï. Äåß íåé êáé, óôçí áíüãêç, ïíïìüæåé ôçí áñ Þ, ôïí ÐáôÝñá "áðü ôïí ïðïßï ðñïýñ åôáé êüèå ðáôñüôçôá" êáé ï ïðïßïò åëêýåé ðñïò ôïí Õéü ôïõ (Éù 6, 44). Áõôü ôïõ äßíåé ôç äõíáôüôçôá íá åìðíåýóåé åìðéóôïóýíç óôïí êáèïäçãïýìåíï, íá ôïí áðïôñýøåé áðü ôç ìßìçóç ôïõ êáèïäçãçôþ, íá ôïí óôñýøåé ðñïò ôç äéêþ ôïõ "ðñïóùðéêþ æùþ", ôéò éêáíüôçôýò ôïõ êáé ôçí ðñïóùðéêþ ôïõ éóôïñßá, íá ôá áíáðôýîåé üëá áõôü ìðñïóôü óôïí Êýñéï, êáé íá áíáãíùñßóåé Áõôüí ðïõ áðü ðñéí åñãáæüôáí ìýóá óôçí êáñäéü ôïõ óéùðçëü. Óõíåðþò, ï êáèïäçãçôþò Ý åé Ýíáí "åîáíèñùðéóôéêü" ðíåõìáôéêü ñüëï êáé êáèáñü ðáôñéêü, ãéáôß "áðáãïñåýåé" óôïí êáèïäçãïýìåíï íá äéáôçñåß ôçí øåõäáßóèçóç üôé ç ðíåõìáôéêþ ôïõ æù- Þ áñ ßæåé áðü ôï ìçäýí, óá ìéá ëåõêþ óåëßäá, ìå ôç ìåôáóôñïöþ ôïõ. ÐñÝðåé íá äéáêñßíïõìå ôçí áñ Þ ùò Ýíáñîç ôçò ðíåõìáôéêþò æùþò åíüò áíèñþðïõ áðü ôçí áñ Þ ùò êáôáãùãþ êáé ðñï- Ýëåõóç áõôþò ôçò ðíåõìáôéêþò æùþò. Ç ðßóôç ü- ôé ï Èåüò êáé Êýñéïò Ýãéíå Üíèñùðïò êáé êáôýâçêå óôá ðéï óêïôåéíü âüèç êáé ôïõ áíèñþðïõ êáé óôïí äç ãéá íá áíïßîåé Ýíá äñüìï æùþò ãéá êüèå Üíèñùðï, üðïéá êé áí åßíáé ç êáôüóôáóþ ôïõ óõ íü áðïôåëïýí ìéá âáóéêþ åìðåéñßá ðïõ äßíåé åéñþíç êáé âáèéü åìðéóôïóýíç. "Ìçí ðñïóðáèåßôå íá ãßíåôå äéáöïñåôéêïß áðü áõôü ðïõ åßóôå, áëëü íá ãßíåôå áêñéâþò áõôü ðïõ åßóôå", Ýëåãå ï Üãéïò Öñáãêßóêïò ÍôåóÜë. Äå ìïéüæåé ç êáèïäþãçóç ëßãï ìå ôéò óõíáíôþóåéò ôïõ Éçóïý óôï åõáããýëéï; ÏðïéïóäÞðïôå ìðïñåß íá Ýñèåé íá ôïí âñåé, íá áíïé ôåß óå Áõôüí êáé íá ôïõ æçôþóåé âïþèåéá, êáé èá îáíáöýãåé ìåôáìïñöùìýíïò åóùôåñéêü áðü ìéá ðßóôç ðïõ ôïõ äßíåôáé áðü ôï Èåü. Äå öáíôáæüôáí áõôþ ôç äýíáìç ðñéí ï Õéüò ôïý ôçí áðïêáëýøåé êáé ðñéí ôç ãíùñßóåé ï ßäéïò, üðùò óõíýâç ìå ôï ëåðñü êáé ôçí áéìïññïïýóá: "ÐÞãáéíå, ç ðßóôç óïõ ó' Ýóùóå". ¼ðùò êáé ï ñéóôüò, ï êáèïäçãçôþò äåí ðáßñíåé ôç èýóç ôïõ ÐáôÝñá, áðïêáëýðôåé üìùò ôçí áãüðç ôïõ êáé ôç äýíáìþ ôïõ, êáé áõôü åßíáé ç áõèåíôßá. ñåéüóôçêå, áóöáëþò, íá áíáæçôþóïõìå êáé íá öôéüîïõìå ìéá íýá ãëþóóá, ãéá íá åêöñüóïõìå ôçí áäåëöéêþ ðáñïõóßá ôïõ óõíïäïéðüñïõ, óôïí ïðïßï áðïêáëýðôåôáé ìéá áõèåíôßá, ìéá áõèåíôßá ðïõ êáëëéåñãåß ôçí ðßóôç. ÁëëÜ öáßíåôáé ðùò óå üëåò ôéò åðï Ýò ç áõèåíôßá ôïõ ÐáôÝñá ãýííçóå ôýêíá, ôùí ïðïßùí ç áäåëöéêþ ôüëìç äéýäùóå ôï ÅõáããÝëéï êé Ýêáíå ôçí áíèñùðüôçôá íá ìåãáëþóåé. ¼ìùò óå åðï Ýò üðùò ç óçìåñéíþ, üðïõ ç áõèåíôßá Ý åé ôçí ôüóç íá êáôáöåýãåé óå ôõðïðïéçìýíá êáèþêïíôá êáé áðëþò óå äåîéüôçôåò, åßíáé êáëü íá áíáêáëýøïõìå êáé ðüëé üôé ï Üíèñùðïò åßíáé áäåëöüò ìå ìéá Ýííïéá ðïëý åõñýôåñç áð' üóï öáíôüæåôáé êáé üôé ðñýðåé íá ãßíåé ðñþôá õéüò ãéá íá ìðïñåß íá ãßíåé ìåôü êáé ðáôýñáò. Áðü ôï ðåñéïäéêü Christus, Aðñ ÌåôÜöñáóç áðü ôá ãáëëéêü: ÅéñÞíç ÊïõôåëÜêç Η έννοια της οικογένειας σήμερα είναι διαφορετική από εκείνη του παρελθόντος. Στην παραδοσιακή οικογένεια, η βιολογική και οικονομική επιβίωση αποτελούσε το μοναδικό σκοπό της ύπαρξης της οικογένειας. Οι επιμέρους προσωπικοί ή κοινοί στόχοι καθορίζονται με βάση το σκοπό αυτόν. Ο σκοπός της σύγχρονης οικογένειας παρουσιάζει ριζική διαφοροποίηση, αφού αυτός δεν είναι πια η βιολογική και οικονομική, αλλά η ψυχοκοινωνική επιβίωση των μελών της. Ο ρόλος της οικογένειας σήμερα, φαίνεται να αφορά στη δημιουργία και διατήρηση της εσωτερικής συγκρότησης των μελών της, ώστε να μπορούν να χειρίζονται τη πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής. ÏéêïãÝíåéá êáé äéáæýãéï ÁðåõèõíèÞêáìå óôçí ê. ÅéñÞíç ÐñÝêêá ç ïðïßá ëüãù ôïõ åðáããýëìáôüò ôçò åñãüæåôáé ìå áíäñüãõíá êáé ïéêïãýíåéåò ðïõ âñßóêïíôáé óå äõóêïëßá. Óõæçôþíôáò ìáæß ôçò åðé åéñþóáìå íá êáôáëüâïõìå êáëýôåñá ôï ãüìï êáé ôï äéáæýãéï Ýôóé üðùò ôá óõíáíôüìå óôçí åëëçíéêþ êïéíùíßá Τι επηρεάζει τη διαμόρφωση της; Ο ραγδαίος ρυθμός ανάπτυξης της τεχνολογίας και της πληροφορικής και, ταυτόχρονα, όλες οι άλλες μεταβολές στο κοινωνικό ε- πίπεδο και στο πεδίο των επιστημών, είχαν ως αποτέλεσμα την αλλαγή των δομών και των αξιών που επικρατούσαν στις κοινωνίες όλου του κόσμου. Ήταν επόμενο, συνεπώς, ο αρχαιότερος θεσμός του ανθρώπινου είδους, η οικογένεια, να επηρεαστεί από τις κοσμογονικές αυτές μεταβολές που συντελέστηκαν στον πλανήτη μας τα τελευταία χρόνια. Ό,τι αποτελούσε τη λειτουργική μορφή της οικογένειας στο παρελθόν, φαίνεται να μην εξυπηρετεί τις α- νάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Θεωρείται δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να προβλεφθούν οι μελλοντικές μορφές της οικογένειας. Σε τι οφείλεται η γενικευμένη κρίση στο γάμο και την οικογένεια σήμερα; H σύγχρονη οικογένεια φαίνεται να είναι πολύ πιο επιρρεπής σε συγκρούσεις από ό,τι ήταν οι διάφορες μορφές της παραδοσιακής Ειρήνη Κουτελάκη 22 23

12 ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ οικογένειας. Όχι μόνο είναι οι συγκρούσεις περισσότερες, αλλά επιπλέον δεν υπάρχουν εύκολοι τρόποι για την επίλυση διαφωνιών, κάτι που οδηγεί στη διάλυση του γάμου. Στη σύγχρονη κοινωνία, αντίθετα με ότι συνέβαινε σε παλαιότερες εποχές, το διαζύγιο είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Οι βασικότεροι λόγοι που συνέλαβαν στη δραματική αύξηση των διαζυγίων τα τελευταία χρόνια, είναι οι ακόλουθοι: H κοινωνική και οικονομική χειραφέτηση και ανεξαρτησία της γυναίκας. Οι αλλαγές στις σχέσεις άντρα-γυναίκας μέσα στην οικογένεια και η ε- γκατάλειψη των παραδοσιακών ρόλων που υπήρχαν μέσα σ' αυτή. Η μείωση της επίδρασης της θρησκείας και της Εκκλησίας στη καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Η μείωση της σημασίας της ίδιας της οικογένειας ως θεσμού μέσα στην ατομοκεντρική, δυτικού τύπου κοινωνία, όπου αποφεύγονται δεσμεύσεις και συμβιβασμοί στην προσωπική ε- λευθερία και προηγούνται αξίες όπως η επαγγελματική καταξίωση και η α- τομική ανάπτυξη. Τι προβλήματα δημιουργούνται για συζύγους και παιδιά με το διαζύγιο; Πως τα αντιμετωπίζετε στην εργασία σας; Οι διαζευγμένοι μετά το χωρισμό τους και το διαζύγιο θα πρέπει να περάσουν από ορισμένες φάσεις προκειμένου να ανακτήσουν την ισορροπία τους και να χαράξουν νέα πορεία ζωής. Ο γονέας που έχει την κηδεμονία του παιδιού και που συνήθως είναι η μητέρα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη μειονεκτική οικονομική κατάσταση, τη θλίψη και την αυτοκατηγορία, τη μοναξιά, την έλλειψη ενός συστήματος υποστήριξης, τις διευθετήσεις για τη φροντίδα των παιδιών και άλλα πολλά. Αλλά και ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια των παιδιών θα πρέπει να είναι έτοιμος να α- ντιμετωπίσει τις ελάχιστες σχέσεις με τα παιδιά του, τη μοναξιά, την αυτοκατηγορία για τον αποτυχημένο γάμο του, τις συγκρούσεις για την επιμέλεια των παιδιών και ίσως το μίσος που θα γεννηθεί μέσα του από την αποτυχία του όλου εγχειρήματος του γάμου. Όσον αφορά στα παιδιά, οι αντιδράσεις τους στο διαζύγιο των γονέων είναι ποικίλες, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το στάδιο ανάπτυξης τους: θυμός, ενοχή, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μαθησιακές δυσκολίες, ψυχοσωματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς είναι κάποιες από αυτές τις αντιδράσεις. Τις πιο πολλές φορές τα παιδιά παραμελούνται λόγω του διαζυγίου και αφήνονται σε συναισθηματικό κενό. Ωστόσο η οικογένεια είναι μια κοινωνική δομή που συνεχίζει να υ- πάρχει και μετά τη νομική διάλυση της και ό- σοι επιχειρούν να ασχοληθούν με την οικογένεια αντιμετωπίζοντάς την ωσάν να αποτελείται από μεμονωμένα άτομα, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, δεν προσφέρουν καμία βοήθεια στο παιδί. Η ευημερία του παιδιού θα εξαρτηθεί από την ικανότητα του να διατηρήσει στενή συναισθηματική επαφή και με τους δύο γονείς. Όσον αφορά σ' εκείνους που σκέφτονται να ξαναπαντρευτούν μετά από ένα διαζύγιο, φαίνεται πως είναι χρήσιμη και απαραίτητη μια διαδικασία ενδοσκόπησης και αυτοανάλυσης με τη βοήθεια ενός συμβούλου. Αυτό θα βοηθήσει να φωτιστεί το "τι δεν πήγε καλά", "τι θα χρειαστεί ν' αλλάξει" ή "να γίνει διαφορετικά" προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος επόμενου διαλυμένου γάμου. Σε έ- ναν γάμο με πολλές δυσκολίες που καταλήγει σε διαζύγιο, ο καθένας για να προστατεύσει τον εαυτό του συνήθως φορτώνει τα λάθη στον άλλον. Αν δεν γίνει μια σωστή αυτοκριτική και ο επόμενος γάμος ξεκινά άσχημα. Τι είδους προβλήματα δημιουργούνται τις περισσότερες φορές στα ζευγάρια και πού πιστεύετε ότι οφείλονται; Δυσκολίες στα ζευγάρια μπορεί να προκληθούν από διάφορες αιτίες. Η σημαντικότερη όμως αιτία μιας συζυγικής σύγκρουσης οφείλεται στο ότι κανείς από τους συζύγους δεν ενδίδει στον άλλο κατά τη συγχώνευση του "εγώ" στο "εμείς", ή όταν αυτός που μέχρι τώρα υπέκυπτε ή προσαρμοζόταν αρνείται να συνεχίσει. Λόγοι βεβαίως υπάρχουν ά- πειροι. Η κρίση μπορεί να προκληθεί από εξωτερικά και εσωτερικά γεγονότα Συμπληρωματικά σε παραπάνω ερώτηση που αφορούσε στους λόγους διαζυγίου, αξίζει να αναφερθεί, ότι, παρόλο που οι νέοι δεν καταφέρνουν να οδηγηθούν σε κοινές απαντήσεις στα ζητήματα που τους απασχολούν, παρατηρείται μια επιφύλαξη στο να αποδίδονται οι ευθύνες στο σύντροφο. Με άλλα λόγια, οι νέοι αρχίζουν μάλλον σιγά-σιγά να συνειδητοποιούν ότι τα προβλήματα της σχέσης με το άλλο φύλο πηγάζουν κυρίως α- πό εσωτερικές άλυτες συγκρούσεις και όχι α- πό κάποια αρνητικά στοιχεία του συντρόφου τους ή από κάποιον άλλο εξωτερικό παράγοντα. Αυτή η διαπίστωση είναι, νομίζω, ιδιαίτερα σημαντική, μια που η τάση για αυτοπαρατήρηση ανοίγει το δρόμο για μια λειτουργικότερη μελλοντική επικοινωνία, μια πιο γόνιμη διαπραγμάτευση στα πλαίσια ενδοοικογενειακών σχέσεων. Τι φορείς υπάρχουν για την υποστήριξη της οικογένειας κατά τη διάρκεια των δυσκολιών και μετά το διαζύγιο. Πόσο α- ναπτυγμένοι είναι οι φορείς αυτοί. Για την αντιμετώπιση δυσκολιών στο γάμο, αλλά και μετά τη λύση αυτού, λειτουργούν υπηρεσίες στις οποίες μπορούν να α- πευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι για ανακούφιση των δυσκολιών, οι οποίες όμως δεν φαίνεται να είναι επαρκείς. Οι φορείς στους ο- ποίους μπορούν να απευθύνονται είναι, Κέντρα Ψυχικής Υγιεινής, Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα και Μονάδες Οικογένειας που λειτουργούν στα πλαίσια μεγάλων Νοσοκομειακών Μονάδων. Âéâëéïãñáößá iriniprekka@yahoo.com - ÊáôÜêç,. (1998). Ïé ôñåéò ôáõôüôçôåò ôçò åëëçíéêþò ïéêïãýíåéáò. ÁèÞíá: ÅëëçíéêÜ ÃñÜììáôá/ ÅñãáóôÞñéï Äéåñåýíçóçò Áíèñùðßíùí Ó Ýóåùí. - Ãåùñãßïõ Ó. (2005). Øõ ïëïãßá ôùí Ïéêïãåíåéáêþí ÓõóôçìÜôùí. ÁèÞíá: Áôñáðüò. - Êõñéáêßäçò, Ð. (2000). Ç ïéêïãåíåéáêþ Ó Ýóç. ÁèÞíá: ÅëëçíéêÜ ÃñÜììáôá. - Herbert, M. (1998). ùñéóìüò êáé äéáæýãéï: âïçèþíôáò ôá ðáéäéü íá ôï áíôéìåôùðßóïõí. ÁèÞíá: ÅëëçíéêÜ ÃñÜììáôá

13 ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇ ÆÙÇ Ìáñßá ç Èåïôüêïò, êáý çìá ôùí ñéóôéáíþí Η κοίμηση της Θεοτόκου έδωσε την ευκαιρία και στις δυο μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις - την Ανατολική και τη Δυτική - να υμνήσουν τη Μαρία, τη μητέρα του Κυρίου. Οι τίτλοι που της δόθηκαν στην υμνολογία εκφράζουν την αποστολή της και εικονίζουν όψεις της ζωής της. Γι' αυτό και η Μαρία είναι η ευλογημένη, η γυναίκα καύχημα του ανθρωπίνου γένους. Åí ôç ãåííþóåé την παρθενίαν εφύλαξας εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε μετέστης προς την ζωήν, Μήτηρ υπάρχουσα της ζωής και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, εκ θανάτου τας ψυχάς ημών îéüí åóôéí ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον, και μητέρα του Θεού ημών. Την τιμιωτέραν των Χερουβίμ, και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ, την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν, την όντως Θεοτόκον, σε μεγαλύνομεν ÌåôÜóôáóç ôçò Èåïôüêïõ Σήμερα, Το βλέμμα μας πρέπει να στραφεί Προς τον ουρανό όλων των ελπίδων. Η Μαρία, η αδελφή μας Μαρία, Θυγατέρα της γης μας, Υψώθηκε στη δόξα Επειδή είναι επίσης, Η μητέρα του Θεού μας. Η Μαρία είναι η πρώτη Που μπορεί να θέσει τα βήματά της Στα ίχνη του υιού της Mέχρι το τέλος του ταξιδιού. Οι δρόμοι, επίσης, Οδηγούν προς τη δόξα. Δεν το βλέπουμε, Η Μαρία μάς το λέει Με τη Μετάστασή της. Εσύ, η Δέσποινά μας, Στερέωσε μέσα στις καρδιές μας Την πίστη και την ελπίδα Και πλημμύρισέ μας με την αγάπη Που θα νικήσει κάθε θάνατο, Την ημέρα τις δικής μας μετάστασης L. Sintas τ.ι. Απόδοση π. Δημ. Δαλέζιος Info - Για περισσότερες πληροφορίες στα εξής βιβλία: - Λεξικό βιβλικής Θεολογίας, λήμμα Μαρία στ Σωτ. Μαυροφίδης, Η Μητέρα του Ιησού στην Καινή Διαθήκη, Πορεία Πνευματική, ΑΘΗΝΑ Κατά τον Ιούλιο: Οι ποικίλες υπηρεσίες των εθελοντών Για να αυξηθεί ο αριθμός αυτών οι οποίοι, ως εθελοντές, προσφέρουν υπηρεσίες στη χριστιανική κοινότητα με γενναιοδωρία και πρόθυμη διαθεσιμότητα. Η τοπική μας Εκκλησία ανέκαθεν λειτουργεί με βάση τον εθελοντισμό στο επίπεδο των θεσμών κλήρου, μοναχών και λαϊκών. ομάδες της Κάριτας Οι νέοι, ελπίδα για μια νέα ανθρωπότητα Για την Παγκόσμια Ημέρα της Νεολαίας που πραγματοποιείται στο Σύδνεϋ, στην Αυστραλία, ώ- στε να ανάψει στις καρδιές των νέων η φλόγα της θείας α- γάπης και να τους καταστήσει σπορείς ελπίδας για μια καινούρια ανθρωπότητα. Ðñïóåõ Þ ãéá ôïí Êüóìï Κατά τον Αύγουστο: Σεβασμός της Δημιουργίας Για να μάθει η ανθρώπινη οικογένεια να σέβεται το σχέδιο του Θεού για τον κόσμο και έτσι να συνειδητοποιήσει όλο και περισσότερο τη μεγάλη δωρεά, που η Δημιουργία α- ποτελεί για μας εκ μέρους του Θεού. Για την απάντηση ολόκληρου του λαού του Θεού στο κοινό κάλεσμα για αγιότητα και για ιεραποστολή. Για να τρέφεται αυτή η α- πάντηση και να ενισχύεται από μια προσεκτική διάκριση των χαρισμάτων και από μια ενθουσιώδη επίδοση στην πνευματική και πολιτιστική επιμόρφωση. ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇ ÆÙÇ 26 27

14 ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇ ÆÙÇ Åìðåéñßåò êáé ìáñôõñßåò Áãßùí Οι βίοι των Αγίων μάς φανερώνουν τις καταστάσεις όπου έζησαν οι χριστιανοί πριν από μας. Υπάρχουν ομοιότητες και ανομοιότητες των δυσκολιών και επιτυχιών, των προβλημάτων και των αναζητήσεων. Την πνευματική ζωή τη ζούμε μέσα στο χρόνο και το χώρο. Η πνευματική ανάγνωση αποτελεί ένα αναντικατάστατο μέσο! Εορτολόγιο της 31ης Ιουλίου "Ποιος είναι ο Ιγνάτιος Λογιόλα;" Πρόκειται για μια συναρπαστική προσωπικότητα. Όπως συμβαίνει όμως με καθετί το συναρπαστικό, προκαλεί κάποιο φόβο. Η ανάγνωση επιτρέπει να κρατά κανείς τις αποστάσεις και, προοδευτικά, να εξοικειώνεται. Ο Ιγνάτιος κάτω από την επήρεια του Θεού έζησε, γύρω στα τριάντα του χρόνια, μια αποφασιστική μεταστροφή. Μετά από αναρίθμητες περιπέτειες, δοκιμασίες και αλλαγές πορείας, μέσα σ ένα κόσμο που κλονίζεται από τα θεμέλιά του - κλονισμός που είχε να συμβεί από την εποχή των βαρβαρικών εισβολών - η ζωή του ολόκληρη σημαδεύτηκε α- πό τη γονιμότητα αυτής της εμπειρίας. Για να τη μοιραστεί με άλλους, την κατέγραψε σ' ένα μικρό βιβλίο, τις Πνευματικές Ασκήσεις. Είναι ένα από τα σπάνια βιβλία που δεν γράφτηκε για α- πλή ανάγνωση. Πράγματι, οι Ασκήσεις δεν προορίζονται για α- νάγνωση, αλλά για πράξη. Πολλοί έχουν βιώσει τις Πνευματικές Ασκήσεις, ή και περισυλλογές που εμπνέονται απ' αυτές, και εξακολουθούν να επανέρχονται. Σε καιρούς αβεβαιότητας και σύγχυσης αλλά και μεγάλων ελπίδων, χαρακτηριστικό κάθε περιόδου αλλαγής, οι άνθρωποι αυτοί δοκιμάζουν την αξία της εμπειρίας Συνήθως ο Ιγνάτιος προκαλεί! Όπως και οι Ασκήσεις του προκαλούν επιφυλάξεις. Σπανίζει όμως να μην ευγνωμονεί το Θεό ό- ποιος δοκίμασε αυτή την εμπειρία. Jean - Claude Dhοtel Ιγνάτιος ντε Λογιόλα, ο Ιδρυτής των Ιησουϊτών "Πίστη και Ζωή" - Αθήνα 1982 Εορτολόγιο 8ης Αυγούστου Δομίνικος, ο άνθρωπος του Θεού Η κλασσική έκφραση για το χαρακτηρισμό του Δομίνικου, η οποία ακούστηκε πολλές φορές μέσα στη διαδικασία της αγιωνυμίας, είναι η εξής: "Ο Δομίνικος μιλούσε με το Θεό ή μιλούσε για το Θεό". Μερικοί από τους πρώτους αδελφούς θεωρώντας αυτή την έκφραση πολύ εύστοχη, είχαν προτείνει να συμπεριληφθεί στο κείμενο των πρώτων Κανονισμών του Τάγματος. Η διαρκής επαφή του Δομίνικου με το Θεό ε- ξηγεί την αγάπη του για τη σιωπή. Ο Άγιος ζητούσε από τους αδελφούς να τηρούν τη σιωπή, ειδικά το βράδυ, από το Απόδειπνο μέχρι το πέρας της πρωινής Ακολουθίας. Ο αδελφός Παύλος μάς λέει πως ήταν σιωπηλός: "Ποτέ δεν τον άκουσα να λέει λόγια περιττά ή πικρά, κακολογίες ή κολακείες". "Ακόμη, βάδιζε με χαμηλωμένο το βλέμμα, σεβόμενος την παρουσία του Θεού μέσα του". Επίσης, από τις μαρτυρίες προκύπτει ότι ο Δομίνικος ενθουσιαζόταν κάθε φορά που βρισκόταν στο ιερό για να ψάλει και για να ενθαρρύνει τους αδελφούς του στη δοξολογία του Θεού. Συχνά έχυνε δάκρυα, προπαντός όταν τελούσε τη Θεία Λειτουργία.. Μερικοί μάλιστα α- νέφεραν ότι έκλαιγε μόνο όταν άρχιζε η ευχαριστιακή ευχή και πιο συγκεκριμένα στο "Πάτερ ημών". Όταν ο Δομίνικος κήρυττε, ένιωθε ο ίδιος συγκίνηση και συγκινούσε και τους ακροατές του μέχρι δακρύων Ο Δομίνικος προσευχόταν όχι μόνο κατά τη διάρκεια των επίσημων Ακολουθιών, αλλά συνήθιζε να παραμένει στο ναό μετά το Απόδειπνο κι εκεί να συνεχίζει τον προσωπικό του διάλογο με το Θεό. Λέγεται πως κάποτε οι α- δελφοί ξύπνησαν από τους αναστεναγμούς του, που ακούγονταν μέχρι στα δωμάτιά τους π. Rosario Scognamiglio Το φωτεινό πρόσωπο του Αγίου Δομινίκου "Πίστη και Ζωή" - Αθήνα 1996 Βραδινή προσευχή: Μείνε μαζί μας, Κύριε, γιατί πλησίασε βράδυ και η μέρα ήδη τελειώνει (Λκ 24, 29) Κι έμειναν οι δυο τους. Ο μαθητής κοντά στον Κύριο, βλέπει τη μέρα που πέρασε. Και του λέει: Να μαι, Κύριε, μπροστά σου!. Οι δυο μας. Όλα ησύχασαν, η νύχτα γαληνεύει τα πάντα και την καρδιά μου. Σ' ευχαριστώ για ό,τι έζησα και σήμερα, για ό,τι έ- λαβα, για ό,τι μου χάρισες. Και είναι πολλά. Δεν ξεχνώ! Θέλω να θυμάμαι μ ευγνωμοσύνη. Θυμήσου, λαέ μου, έκφραση που επαναλαμβάνεται συνεχώς στην Αγία Γραφή. Η μέρα τέλειωσε, Κύριε. Εργάστηκα, αγωνίστηκα, χάρηκα, πόνεσα, πρόσφερα, Και ό- λα αυτά, κάτω από το στοργικό σου βλέμμα. Ξέρω όμως, χάρη στο φως της δικής σου αλήθειας, πως όλα αυτά περικλείουν και εγωισμό, άρνηση, παραλήψεις, ανθρωπαρέσκεια. Ταπεινά σου ζητώ συγγνώμη. Η μεγάλη πατρική καρδιά σου, η άπειρη ευσπλαχνία σου, με συγχωρούν, με ωθούν να ξεκινήσω πάλι, να προοδεύω και να σου ζητώ καθημερινά δύναμη, προσκαρτερία, ελπίδα, πιστότητα. Σε παρακαλώ και για το αύριο που Εσύ μόνος γνωρίζεις. Θέλεις να είμαι προνοητικός, φρόνιμος και συνετός. Όμως, Εσύ, ξέρεις τι χρειάζομαι, τι αρμόζει σε μένα. Εσύ, θα φροντίσεις γι' αυτό που αγνοώ, που δεν ήρθε ακόμη, που δεν ξέρω: το αύριο, με ό,τι θα φέρει εκ μέρους σου, ως έκφραση μιας μοναδικής αόρατης αλλά συνεχούς παρουσίας. Σε παρακαλώ, Κύριε, χάρισέ μου τη δύναμη να σε δέχομαι χωρίς επιφυλάξεις. Να βλέπω τους συνανθρώπους μου και τα γεγονότα, ως δική σου παρουσία μέσα σ' αυτό τον κόσμο. Εξάγνισε την καρδιά μου και το βλέμμα μου, για να είμαι κι εγώ, λίγο από το δικό σου φως, που ζεσταίνει, φωτίζει και ζωογονεί. Σε παρακαλώ επίσης Åõ áñéóôþ üóïõò Þäç åðéêïéíþíçóáí ìáæß ìïõ ðñïöïñéêü Íá Ýíá ðåäßï áðáñáßôçôïõ Äéáëüãïõ! για όλους τους ανθρώπους, για την Þ ãñáðôü, ëéãüëïãá Þ ìå ðëçèþñá ðñïôüóåùí êáé ðáñáôçñþóåùí. Ç áîéïëüãçóç äåí ìðïñåß íá ãßíåé áðü ôþñá. Εκκλησία σου και για όσους κατοικούν τη δική μου καρδιά. Γι αυτό, Κύριε, τώρα πλαγιάζω με ειρήνη και θα αποκοιμηθώ, γιατί εσύ óôçêå ìå äéáöüñïõò ôñüðïõò êáé äçìïóéïãñáöéêü åßäç. Óôá ôýóóåñá ôåý ç ôùí Á.Ï. ç ÐíåõìáôéêÞ ÆùÞ ðáñïõóéü- Κύριε, κάνεις με σιγουριά να ζω ÅêöñÜóôå ôçí áðïøþ óáò ãéá ôéò åíüôçôåò ðïõ óáò âïþèçóáí êáé óáò áñýóïõí. (Ψλ 4, 8). Αδ. Αικατερίνη Μαϊδιώτη Èá åðáíýëèù áíáëõôéêüôåñá. Κέρκυρα * Κείμενο εμπνευσμένο από μια άσκηση του αγ. Ιγνατίου Λογιόλα. Ìéá áîéïëüãçóç ôçò çìýñáò ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇ ÆÙÇ Ï åðéìåëçôþò ôçò åíüôçôáò ð. ÃáâñéÞë Ìáñáãêüò 28 29

15 ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÄÉÁÊÏÐÅÓ Ìðïñïýìå íá ðüìå ãéá äéáêïðýò óå ìéá þñá üðïõ ï ëáüò ôçò õðïöýñåé áðü âßá êáé áäéêßá; ÊÜðïéïé èá áðáíôþóïõí "íáé" êáé êüðïéïé "ü é". ¼ìùò, óå êüèå ðåñßðôùóç, áí èýëïõìå í' áðïöáóßóïõìå "óõíåéäçôü", ðñýðåé íá ëüâïõìå õðüøç ôéò óõíýðåéåò ôçò åðéëïãþò ìáò ãéá ôïõò ôïðéêïýò ðëçèõóìïýò. ÄéáöïñåôéêÜ, äéáêïðýò ðçãáßíåé ç çèéêþ ìáò! Å Πρώτα απ' όλα, ας ζυγίσουμε τι κρύβεται πίσω από αυτό το ερώτημα. Πίσω απ' αυτό το προσωπικό "ζήτημα συνείδησης", υ- πάρχει η κοινωνική κατάσταση. Πράγματι, ο διεθνής τουρισμός αναπτύσσεται σταθερά: 800 εκατομμύρια άτομα, τον τελευταίο χρόνο, έχουν διασχίσει κάποια σύνορα. Το 1990 ήταν μόλις 430 εκατομμύρια. Εκτιμάται ότι περισσότεροι από τους μισούς ταξιδεύουν για διακοπές και διασκέδαση. Όταν επιλέγουμε τους προοίναι σωστό να πάω διακοπές στη Βιρμανία ή στην Κούβα; Πέρσι, προς το τέλος του χρόνου, λίγο μετά την αιματηρή καταστολή των βουδιστών μοναχών από τη στρατιωτική δικτατορία της Βιρμανίας, ένας φίλος μου, σε μια συνηθισμένη συζήτηση, άφησε να φανεί ένα ερώτημα: είχε προβλέψει να περάσει τις επόμενες διακοπές του στη Βιρμανία και αναρωτιόταν μήπως έπρεπε ν αλλάξει σχέδια. Όχι τόσο για λόγους α- σφαλείας, αλλά περισσότερο για λόγους ηθικών ενδοιασμών. Έχουμε το δικαίωμα, με ρώτησε, να επιλέξουμε ως προορισμό διακοπών μια χώρα όπου παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα; Εμείς να διασκεδάζουμε και οι άνθρωποι δίπλα μας να βασανίζονται; Το ερώτημα αυτό, εκτός από την περίπτωση της Βιρμανίας, τίθεται και για πολλές άλλες χώρες. Εδώ εκθέτω κάποιες σκέψεις που εξέθεσα στο φίλο μου, ενσωματώνοντας και απόψεις από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ρισμούς των διακοπών μας, οι αποφάσεις μας έχουν οικονομικές, αν όχι πολιτικές ε- πιπτώσεις, που ένας ηθικός στοχασμός δεν μπορεί να αγνοήσει. Ó ωματική και ηθική ανάπαυση. Πρέπει πρωτίστως να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει ένα τέτοιο θέμα και το θέτουμε συνειδητά, παρόλο που πολύς κόσμος δεν δέχεται ότι υπάρχει πρόβλημα. Ο κυνισμός τους -αν έχω όρεξη να πάω κάπου, πηγαίνω!- καλύπτεται κάτω από απλουστευτικές δικαιολογίες: η πολιτική είναι έ- να πράγμα, οι διακοπές είναι ένα άλλο! Αν ο ήλιος λάμπει, τί μ ενδιαφέρει η φύση του πολιτικού καθεστώτος; Σ' αυτό τον αμοραλισμό αντιτίθεται ο υ- περευαισθησία εκείνων που υιοθετούν, σαν από ένστικτο, την αντίθετη θέση: ούτε λόγος να γίνεται ότι θα πατήσουν πόδι σε χώρα όπου το σύστημα δεν τους αρέσει. Αυτή η τοποθέτηση είναι εξίσου αμφισβητήσιμη με την πρώτη, γιατί βασίζεται στην ίδια εγωιστική σκέψη: αποφασίζω με σκοπό την άνεσή μου και μόνο. Άνεση σωματική στην πρώτη περίπτωση, ηθική α- νάπαυση στη δεύτερη. Όμως πού βρίσκεται η σχέση με τον Άλλο, θεμελιακό στοιχείο της ηθικής; Το ηθικό σφάλμα (από ατέλεια ή από υπερβολή) συνίσταται στο ότι δε με ενδιαφέρει τι θα ήταν καλύτερο για τους πληθυσμούς των χωρών για τις οποίες συζητάμε. Επιθυμούν να τις ε- πισκέπτονται ακριβώς επειδή στερούνται την ελευθερία τους; Μήπως τις έχουν α- νάγκη για να μπορέσουν να ζήσουν; ¼ ταν γίνονται εκκλήσεις για μποϊκοτάζ και απομόνωση μιας χώρας Ας πάρουμε μια ιδιαίτερη περίπτωση, για την ώρα τελείως θεωρητική. Ας υποθέσουμε ότι σημαντικές οργανώσεις υπέρ ανθρωπίνων δικαιωμάτων καλούν στην απομόνωση μιας χώρας. Τότε θα συναντούσαμε ένα ερώτημα πιο γενικό: είναι νόμιμο το μποϋκοτάζ ως μέσο πίεσης για να επιτύχουμε πολιτικές αλλαγές; Το ζήτημα είναι πολύ περίπλοκο για να αναλυθεί σφαιρικά εδώ. Όμως μου φαίνεται ότι, όποια κι αν είναι η γνώμη που έχουμε για την α- ποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου (εξαρτάται κατά πολύ από τη σημασία του τουριστικού τομέα σε μια εθνική οικονομία), θα ήταν ηθικώς αδικαιολόγητο να το α- γνοήσουμε. Για να ξαναπάρουμε το παράδειγμα της Βιρμανίας, αν αξιόπιστες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία, είχαν μποϋκοτάρει επισήμως αυτή τη χώρα, κάθε τουρίστας που θα διέσχιζε τα σύνορα θα θεωρείτο σαν μια μικρή πολιτική νίκη για τη δικτατορία αυτής της χώρας. Εκτός από την πολύ σπάνια αυτή περίπτωση, κάθε απόφαση θα προέλθει από μια διάκριση : πρέπει να ζυγίσουμε τα υ- πέρ και τα κατά, περίπτωση με περίπτωση, σε συνάρτηση με διάφορους παράγοντες. Εδώ παραθέτω αυτούς που θα λάμβανα υπόψη μου: Να αξιολογήσουμε το βαθμό παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν επισκεπτόμασταν μόνο τις χώρες που σέβονταν εντελώς τα ανθρώπινα δικαιώματα, δε θα κινούμαστε καθόλου! Γιατί δεν υπάρχουν και πολλές τέτοιες χώρες στον πλανήτη! Κάποιοι μάλιστα θα λέγανε ότι δεν υπάρχει καμία. Όμως οι παραβιάσεις μπορούν να είναι λιγότερες ή περισσότερες, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, καταγγέλλεται συχνά για την κατάσταση των φυλακών. Θα βάζαμε όμως την Ελλάδα στο ίδιο επίπεδο με την Κίνα, την Κούβα, το Σουδάν ή τη Βιρμανία; 30 31

16 ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ Ρ Ω Τ Η Σ Α Μ Ε Κ Α Ι Μ Α Σ Ε Ι Π Α Ν : Να λάβουμε υπόψη τα χρονικά διαστήματα. Σε αρκετές χώρες, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι χρόνιες : είναι ο καθημερινός ξεπεσμός μιας κοινωνίας ή ενός πολιτικού καθεστώτος. Όμως τυχαίνουν και εξαιρετικά βίαια γεγονότα: σφαγές, μαζικές καταστολές εξεγέρσεων κτλ. Η απόφαση να πάμε σε τέτοια μέρη, παίρνει τότε ένα άλλο η- θικό νόημα. Λέει στους υπευθύνους: αυτό που κάνετε δεν έχει σημασία για μας. Αν σκοπεύουμε να περάσουμε τις διακοπές μας στη Βιρμανία, α- ναμφισβήτητα είναι καλύτερα να μην το κάνουμε τους μήνες που ακολουθούν αυτό το λουτρό αίματος. Και αν έχουμε σοβαρούς λόγους που πρέπει να πάμε, τότε ας πληροφορηθούμε από οργανώσεις που γνωρίζουν καλά την τοπική κατάσταση. Να ξέρουμε αν θα μπορούμε ή όχι να συναναστραφούμε με τον πληθυσμό της χώρας. Αν το σχέδιο διακοπών μου προβλέπει μαύρισμα σε κάποια παραλία, μπορώ να διαλέξω μια "αξιοπρεπή" χώρα. Τουλάχιστο τα χρήματά μου θα έχουν την τύχη να εξυπηρετήσουν την ανάπτυξη της χώρας περισσότερο από την προσωπική περιουσία των διοικητών της. Αν όμως το σχέδιό μου περιλαμβάνει επίσκεψη τουριστικών και πολιτιστικών τοποθεσιών, μετακινήσεις με τρένο και λεωφορείο, η συμμετοχή σε συλλογικά δρώμενα (γιορτές, προσκυνήματα, θεάματα κτλ), γιατί να απαγορεύσω στον εαυτό μου να συναντήσει έ- να λαό, να γνωρίσει τον πολιτισμό του; Όταν πηγαίνουμε σ αυτή τη χώρα, δεν ενδυναμώνουμε το καθεστώς, αλλά βοηθάμε την κοινωνία να αναπνεύσει λίγο φρέσκο αέρα. Στις ανατολικές χώρες, πριν την πτώση του τείχους, πολλές τουριστικές πόλεις, όπως η Πράγα και το Γκντάνσκ, συνέβαλαν στην αποδυνάμωση των ολοκληρωτικών καθεστώτων ενδυναμώνοντας τη δυνατότητα αντίστασης των κοινωνιών. Να αναζητήσουμε και να βρούμε την αιτία και την προέλευση της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν προέρχεται παντού από την φύση του καθεστώτος. Σε μια δημοκρατία όπως η Ινδία, τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν γίνονται σεβαστά, οι ελλείψεις είναι πολυάριθμες και σοβαρές. Κάποιες απ' αυτές καταλογίζονται σε φορείς του Κράτους (αστυνομία, δικαιοσύνη), αλλά οι πιο μαζικές έχουν την πηγή τους στη τρέχουσα λειτουργία της κοινωνίας: είναι οι διακρίσεις των οποίων θύματα είναι οι κατώτερες κάστες (αποκλεισμένοι ή οι νταλίτ, το 25% του πληθυσμού), οι γυναίκες κτλ. Στη Ρουμανία, ο κοινωνικός α- ποκλεισμός των Ρομ δεν προέρχεται από τους συμπολίτες τους, αλλά από το Κράτος, που πλέον παρακολουθείται για το θέμα αυτό από τις Βρυξέλλες; Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι, σε πολλές περιοχές αναπτυσσόμενων χωρών, ο τουρισμός είναι η μόνη- ή η κύρια- πηγή των πιο φτωχών. Λόγου χάρη αυτό συμβαίνει στους Αγίους Τόπους. Είναι ένα επιχείρημα που πρέπει να λάβουμε υπόψη, αν και δεν είναι πάντα απλό: Σε πολλές περιοχές της Αφρικής το διαθέσιμο νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα πάει στα μεγάλα παραθαλάσσια ξενοδοχεία, ενώ τα διπλανά χωριά και η γύρω περιοχή τα στερούνται. Εδώ οι τοπικοί πληθυσμοί στερούνται βασικά αγαθά λόγω του τουρισμού. Αν, αφού τα ζύγισα όλα, η απάντησή μου είναι θετική- αυτό θα έπρεπε να συμβαίνει τις περισσότερες φορές- πρέπει να ετοιμαστώ για να ταξιδέψω έξυπνα. Υπάρχουν αρκετές οργανώσεις που προωθούν τον τουρισμό για την πραγματική συνάντηση λαών και πολιτισμών. Κι αν τα ανθρώπινα δικαιώματα με απασχολούν πολύ, μπορώ επίσης να έρθω σε επικοινωνία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για να πληροφορηθώ για την κατάσταση αυτών των χωρών. Christian Mellon Από το περιοδικό Croire Aujourd'hui, τεύχος 245, Μάιος Για περισσότερες πληροφορίες, κάποιες ιστοσελίδες: Διεθνής Αμνηστία: Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι: Η ελληνική μηχανή αναζήτησης των ελληνικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων: - Για έξυπνο ταξίδι : Αν πάμε σε τέτοια χώρα, ασφαλώς, φέρνουμε χρήματα. Όμως κάτι τέτοιο δημιουργεί εργασία για τον πληθυσμό. Δεν ισχυροποιεί τη δικτατορία. "Ο τουρισμός είναι πηγή πλούτου για όλες τις χώρες και κυρίως τις φτωχές χώρες. Οι διακοπές σε μια τέτοια χώρα σημαίνει βοήθεια για εκατομμύρια ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν. Ας φανταστούμε ότι στερούμε τον τουρισμό από χώρες όπως η Τυνησία ή η Κούβα. Ποιος θα υπέφερε περισσότερο; Σίγουρα όχι τα κυβερνητικά στελέχη και οι ελίτ!" Τα ταξίδια μας σε χώρες όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται μπορεί να έχουν θετικές πλευρές. Τουλάχιστον εγκαταλείπεις το πεδίο των υ- ποθετικών πληροφοριών και να έρθεις αντιμέτωπος με την πραγματικότητα των καταστάσεων. Η άρνηση να πάει κανείς σε μια τέτοια χώρα είναι σα να προσθέτει κάγκελα σε μια φυλακή. Είναι χριστιανικό να μην πηγαίνει κανείς σε χώρες όπου οι α- δελφοί μας υποφέρουν από την καταπίεση; Τι μας λέει η περικοπή του καλού Σαμαρείτη που δείχνει ενδιαφέρον για τον τραυματισμένο στο δρόμο του, α- ντίθετα με όσους αδιαφόρησαν και τον προσπέρασαν; Ένα τέτοιο ταξίδι μπορεί να έχει νόημα αν δε γίνεται για να τριγυρίσει κανείς σε πολυτελείς χώρους αποκομμένους από την πραγματικότητα της χώρας, αλλά για να έχει ένα ελάχιστο επαφής με ανθρώπους αυτής της χώρας. Το ταξίδι σε χώρα όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται, είναι ένας ακόμα τρόπος να συνειδητοποιήσουμε αυτές τις καταστάσεις που δε είναι σκανδαλώδεις επειδή έτσι μας λένε, αλλά επειδή αυτό διαπιστώνουμε. Είναι η ευκαιρία να δημιουργήσουμε δεσμούς με ανθρώπους που μπορούμε να βοηθήσουμε και σημαίνει να καταλαβαίνουμε ένα συγκεκριμένο πλήθος καταστάσεων με διαφορετικό τρόπο 32 33

17 ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ ÊïíôÜ óôá Áðáãüñåõóç ôýëåóçò ãüìùí ôïõñéóôþí Êáìßá Üäåéá äå èá äßíåôáé óôï åîþò óå ôïõñßóôåò ãéá ôçí ôýëåóç ôïõ ãüìïõ ôïõò áðïêëåéóôéêü óôéò ÅêêëçóéáóôéêÝò Å- ðáñ ßåò Óýñïõ-ÈÞñáò êáé ÊñÞôçò, óýìöùíá ìå åðéóôïëþ ðïõ åîýäùóå ï óåâáóìéüôáôïò Åðßóêïðïò Óýñïõ- ÈÞñáò- ÊñÞôçò, ê.ê. Öñáãêßóêïò, óôéò 5 Éïõíßïõ. ÌåôÜ ôçí ôåëåõôáßá Åãêýêëéï ôçò Óõíüäïõ ôçò Éåñáñ ßáò, ôï 2006, ãéá ôç äéáóöüëéóç ôçò éåñüôçôáò ôïõ Ìõóôçñßïõ ôïõ ãüìïõ, äéáðéóôþíïíôáé óïâáñü ðñïâëþìáôá ôüóï óôçí Ýêäïóç Üäåéáò ãüìïõ, êáèþò êáé óôéò åñãáóßåò ôçò Ãñáììáôåßáò ôçò ÅðéóêïðÞò. Ùò ôïõñßóôåò íïïýíôáé ïé ìüíéìïé êüôïéêïé åîùôåñéêïý ðïõ äåí Ý ïõí êáìßá ó Ýóç ìå ôéò åíïñßåò ôùí óõãêåêñéìý- íùí Åêêëçóéáóôéêþí Åðáñ éþí, áëëü æçôïýí íá ôåëýóïõí ôï ãüìï ôïõò óôçí ôïò ôïõ Áðïóôüëïõ Ðáýëïõ Áðü ôéò 29 Éïõíßïõ 2008 ùò ôéò 29 Éïõíßïõ 2009 èá åïñôáóôåß óå üëç ôçí Åêêëçóßá ôï " ôïò ôïõ Áðïóôüëïõ Ðáýëïõ", ìå ôçí åõêáéñßá ôçò åðåôåßïõ ôùí äýï éëéüäùí åôþí áðü ôç ãýííçóç ôïõ Áðïóôüëïõ ôùí åèíþí. ÊáôÜ ôï éùâçëáßï áõôü Ýôïò, ïé ôïðéêýò Åêêëçóßåò èá óõììåôý ïõí óôïí åïñôáóìü áõôü, ðñïóöýñïíôáò óôïõò ðéóôïýò åõêáéñßåò ðïõ èá ôïõò ùöåëþóïõí óôçí ðíåõìáôéêþ æùþ ôïõò, ìå ëåéôïõñãßåò êáé ðñïóêõíþìáôá óå üëç ôçí ôïò Áãßïõ Ðáýëïõ: Ýíáñîç óôçí ÊçöéóéÜ Îåêßíçóå ï åïñôáóìüò ôïõ ôïõò ôïõ Áãßïõ Ðáýëïõ óôïí Éåñü Íáü Áðïóôüëïõ Ðáýëïõ óôçí ÊçöéóéÜ, ôçí ÊõñéáêÞ 29 Éïõíßïõ óôéò 19.00, ìå ôçí ôýëåóç ôïõ  Å- óðåñéíïý ôùí Áãßùí Áðïóôüëùí. Óôï Áñ éåñáôéêü óõëëåßôïõñãï, ìå ðñïåîüñ ïíôá ôïí Áñ éåðßóêïðï ê.ê. Íéêüëáï, ðáñåõñýèçóáí éåñåßò êáé éåñïìüíá ïé ìáæß ìå ôïõò äýï ìüíéìïõò Äéáêüíïõò ôçò Áñ éåðéóêïðþò. íôïíç Þôáí ç ðáñïõóßá ôïõ åêêëçóéüóìáôïò, ðïõ óõãêåíôñþèçêå áðü üëåò ôéò å- íïñßåò ôçò ÁèÞíáò, åíþ ç ïñùäßá Ýøáëå åéäéêü Ü- óìáôá ôçò È. ÓõíÜíôçóç óåâáóìéüôáôïõ ê.ê. ÍéêïëÜïõ ìå êõâåñíçôéêü óôåëý ç. Óôçí ÔÞíï äý èçêå ï Óåâáóìéüôáôïò Áñ éåðßóêïðïò ÍÜîïõ- ÔÞíïõ- íäñïõ- Ìõêüíïõ, ð. Íéêüëáïò ôçí åðßóêåøç ôïõ Õðïõñãïý ÅìðïñéêÞò Íáõôéëßáò, ÁíÜðôõîçò êáé ÍçóéùôéêÞò ÐïëéôéêÞò, êõñßïõ Ãåùñãßïõ ÂïõëãáñÜêç, óôéò 29 ÌáÀïõ, åíþ ôçí åðïìýíç ðñáãìáôïðïßçóå å- ðßóêåøç ï Õðïõñãüò Åóùôåñéêþí-Äçìüóéáò Äéïßêçóçò êáé ÁðïêÝíôñùóçò ê. Ðñïêüðçò Åõëïãßá èåìåëßùí ôïõ íýïõ Êáèïëéêïý Ðáñåêêëçóßïõ óôç ËÜñéóá. Ôçí åõëïãßá ôùí èåìåëßùí ôïõ íýïõ Êáèïëéêïý Ðáñåêêëçóßïõ, óôï êýíôñï, ôçò ËÜñéóáò ðñáãìáôïðïßçóå óôéò 19 ÌáÀïõ ï Êáèïëéêüò Áñ éåðßóêïðïò ÊÝñêõñáò êáé ÔïðïôçñçôÞò ôïõ Áðïóôïëéêïý ÂéêáñéÜôïõ Èåóóáëïíßêçò, ð. ÉùÜííçò ÓðéôÝñçò. Ôï íýï ÐáñåêêëÞóé åßíáé á- öéåñùìýíï óôçí ÉåñÜ Êáñäßá ôïõ Éçóïý êáé èá åîõðçñåôåß ðåñéóóüôåñïõò áðü 700 êáèïëéêïýò ðïõ åßíáé åãêáôåóôçìýíïé óôç ËÜñéóá, ïé ïðïßïé ðñïò ôï ðáñüí åîõðçñåôïýíôáé áðü ôïí åöçìýñéï ôçò ÊáèïëéêÞò Åêêëçóßáò Âüëïõ, ð. ÐÜïëï ÓõíÜíôçóç óôç Ëåõêïñùóßá Óôï Ìéíóê ôçò Ëåõêïñùóßáò Ý- öôáóå ï Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò ôïõ Âáôéêáíïý, êáñäéíüëéïò Ìðåñôüíå, óôéò 18 Éïõíßïõ, ãéá ìéá åðßóçìç åðßóêåøç óôçí ðñþçí óïâéåôéêþ þñá. ¼ðùò åßðå, "êáôü ôçí åðßóêåøþ ìïõ óôç Ëåõêïñùóßá, èá Þèåëá íá óõíáíôþóù ôçí éåñáñ ßá ôçò ÊáèïëéêÞò êáé Ïñèïäüîïõ Åêêëçóßáò, ìå êõâåñíçôéêýò áñ- Ýò, êáé íá óõæçôþóïõìå èýìáôá óõíåñãáóßáò, ðïõ áöïñïýí ôç èýóç ôçò Ëåõêïñùóßáò óôç äéåèíþ Éóðáíßá Ç áíôéðñüåäñïò ôçò éóðáíéêþò êõâýñíçóçò Ìáñßá ÖåñíÜíôåò íôåëá Âåãêá áíáêïßíùóå Ýíá íýï ó Ýäéï íüìïõ ó åôéêü ìå ôéò èñçóêåõôéêýò êïéíüôçôåò óôçí Éóðáíßá. Óêïðüò ôïõ íýïõ ó åäßïõ åßíáé ç ðëþñçò éóüôçôá ôùí èñçóêåéþí óôçí åðéêñüôåéá. Óôçí Éóðáíßá ôï 80% ôïõ ðëçèõóìïý äçëþíåé èñþóêåõìá êáèïëéêü êáé ôï ìéóü áðü áõôïýò óõììåôý åé óôç æù- Þ ôçò Åêêëçóßáò. Ç êõâýñíçóç ôïõ ðñùèõðïõñãïý ÈáðáôÝñï èýëåé íá ëüâåé õðüøç ôçò üôé ç É- óðáíßá åßíáé ðëýïí ìéá ðïëõèñçóêåõôéêþ êïéíùíßá êáé ðñýðåé íá õðüñ åé éóüôçôá ìåôáîý áõôþí. Õ- ðüñ ïõí ôñßá åêáôïììýñéá ðéóôþí Üëëùí èñçóêåéþí óôçí Éóðáíßá êáé ç êõâýñíçóç èýëåé íá å- îáóöáëßóåé éóüôçôá ìåôáîý ôùí ðïëéôþí. ÐïëëÜ ìýôñá ôçò óïóéáëéóôéêþò êõâýñíçóçò ÈáðáôÝñï åíü ëçóáí ôçí Åêêëçóßá ôçò Éóðáíßáò üðùò ç èýóðéóç ãüìïõ ãéá ôïõò ïìïöõëüöéëïõò. Ôï ëáúêü êüììá ðüíôùò, ãíùóôü ãéá ôéò ðáñáäïóéáêýò ôïõ èýóåéò, åîýöñáóå ôçí áíôßèåóþ ôïõ óôï ó Ýäéï ÄéáöèïñÜ Óýìöùíá ìå ìéá ìåëýôç ôçò ÅíùìÝíçò Åêêëçóßáò ôçò Áõóôñáëßáò ìå ôïí ôßôëï "Áðü ôç äéá

18 ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ - ÃÅÃÏÍÏÔÁ öèïñü óôç ñçóôþ äéïßêçóç", ïé ðëïýóéåò þñåò åßíáé áõôýò ðïõ ðåñéóóüôåñï åðùöåëïýíôáé áðü ôç äéáöèïñü óôïí êüóìï. Ç ìåëýôç áõôþ õðïëïãßæåé üôé ôï ìýãåèïò ôçò äéáöèïñüò ðáãêïóìßùò åßíáé ôçò ôüîçò ôùí éëßùí äéóåêáôïììõñßùí äïëáñßùí ôï ñüíï. ÏñéóìÝíåò þñåò ðïõ èåùñïýíôáé öïñïëïãéêïß ðáñüäåéóïé åßíáé õðåýèõíåò ãéá ðåñßðïõ 225 äéò äïëüñéá öüñùí ðïõ äåí ðëçñþíïíôáé áðü äéüöïñåò åôáéñåßåò êáé ðñüóùðá. Ç ìåëýôç åßíáé ìéá Ýêêëçóç óôçí ðñïóðüèåéá íá äéïñèùèåß áõôþ ç êáôüóôáóç ðïõ åðéôñýðåé óå ðëïýóéåò åôáéñåßåò íá öïñïäéáöåýãïõí. Áíôßèåôá áðü ìéá äéáäïìýíç áíôßëçøç äåí åßíáé ïé öôù Ýò þñåò ðïõ åßíáé ïé ðéï äéåöèáñìýíåò. ÏñéóìÝíåò ðëïýóéåò þñåò åíèáññýíïõí ôç äéáöèïñü, ôçí áìïßâïõí êáé åðùöåëïýíôáé ïé ßäéåò. Ïé ðëïýóéïé åßíáé ïé êñõöïß ðáßêôåò óôï ðñüâëçìá ôçò äéáöèïñüò êáé áõôïß âãáßíïõí ðüíôá Éíäßá Ôá ôåëåõôáßá ñüíéá Ýîé ðïëéôåßåò ôçò Éíäßáò èýóðéóáí íüìïõò ìå ôïõò ïðïßïõò áðáãïñåýïõí ôçí ìåôáóôñïöþ êáé ôçí áëëáãþ ôçò èñçóêåßáò. ñåéüæåôáé ðëýïí Üäåéá ôçò äçìüóéáò áñ Þò ãéá íá áëëüîåé êüðïéïò ôï èñþóêåõìü ôïõ. ÓÞìåñá Ýíá íýï ó Ýäéï íüìïõ áíçóõ åß ôç ñéóôéáíéêþ êïéíüôçôá ôçò Éíäßáò. Ôï éíäïõéóôéêü åèíéêéóôéêü êüììá ãéá äåýôåñç öïñü ðñïóðáèåß íá ðåñüóåé áõôüí ôï íüìï. Ï íýïò íüìïò åßíáé ðéï áõóôçñüò áðü å- êåßíïí ôïõ 2006, åîçãåß ï åðßóêïðïò Ïóâáëíô Ëéïýéò. Óôï åýåé ôá åêêëçóéáóôéêü éäñýìáôá êáé éäéáßôåñá ôá ó ïëåßá. Áí ôá ó ïëåßá ôçò Åêêëçóßáò êëåßóïõí, ôüôå ìýíåé áíïé ôüò ï äñüìïò óôéò éíäïõéóôéêýò åèíéêéóôéêýò ïñãáíþóåéò íá ðñïùèþóïõí ôçí éäåïëïãßá ôçò õðåñï Þò ôùí Éíäïý ìýóá áðü ôçí ðáéäåßá. Ôï éíäéêü êñüôïò üìùò áíôýäñáóå. Ç êåíôñéêþ êõâýñíçóç æþôçóå íá åîåôáóôåß áðü áñìüäéá åðéôñïðþ êáôü ðüóï ôï íýï áõôü ó Ýäéï íüìïõ åßíáé óýìöùíï ìå ôï óýíôáãìá ôïõ êñüôïõò êáé áí åßíáé óõìâáôü ìå ôçí åëåõèåñßá ôçò èñçóêåßáò ðïõ ðñåóâåýåé ôé éíäéêü ÐáéäéêÞ åñãáóßá Åêáôïììýñéá ðáéäéü óôïí êüóìï åîáíáãêüæïíôáé íá äïõëåýïõí êáôü ðáñüâáóç ôùí äéêáéùìüôùí ôïõ ðáéäéïý óôçí åëåõèåñßá, óôçí ðáéäåßá, óôçí õãåßá óôçí îåêïýñáóç. Áðü áõôü ôá ìéóü åêôßèåíôáé óå å- ðéêßíäõíåò åñãáóßåò Þ óå ðáñüíïìåò åñãáóßåò ü- ðùò ôá íáñêùôéêü, ç ðïñíåßá ï ðüëåìïò. Áðü ôï 2002, ç 12 Éïõíßïõ êáèéå- ñþèçêå áðü ôçí ÄéåèíÞ ÏñãÜíùóç Åñãáóßáò (ÄÏÅ)ðáãêüóìéá çìýñá êáôü ôçò ðáéäéêþò åñãáóßáò. Ç ðñùôïâïõëßá ôçò ÄÏÅ âñßóêåé áðþ çóç êáé áíôáðüêñéóç äéåèíþò, êáèþò ðïëëýò þñåò õéïèåôïýí êáé õðïãñüöïõí ôéò óõíèþêåò ðïõ ðñïôåßíåé ç ÄÏÅ ó åôéêü ìå ôéò óõíèþêåò Þ ôçí åëü éóôç ç- ëéêßá ôùí ðáéäéþí ðïõ Âéåô Íáì Ç ÊáèïëéêÞ Åêêëçóßá óôï Âéåô Íáì åßíáé ç ôñßôç áñéèìçôéêü Åêêëçóßá óôçí Áóßá ìåôü ôéò Öéëéððßíåò êáé ôçí Êßíá ìå 7 åêáôïììýñéá êáèïëéêïýò óå Ýíá ðëçèõóìü 85 åêáôïììõñßùí êáôïßêùí. Ìéá åðßóçìç áðïóôïëþ ôçò Áãßáò äñáò åðéóêýöôçêå ðñüóöáôá ôç þñá áõôþ áðü ôéò 9 ùò ôéò 15 Éïõíßïõ ìå åðéêåöáëþò ôïí åðßóêïðï ÐÝôñï Ðáïëßí. Ôá èýìáôá ðïõ óõæçôþèçêáí ìå ôçí êõâýñíçóç ôçò þñáò Þôáí: ï äéïñéóìüò ôùí åðéóêüðùí, ç óôáäéáêþ åðéóôñïöþ ôùí áêéíþôùí ôçò Åêêëçóßáò ðïõ åèíéêïðïéþèçêáí, åöáñìïãþ ôçò èñçóêåõôéêþò åëåõèåñßáò, óõìâïëþ ôùí êáèïëéêþí óôçí áíüðôõîç ôçò þñáò êáé óôçí öñïíôßäá ôùí ðéï öôù þí. Ç Áãßá äñá äåí Ý åé äéðëùìáôéêýò ó Ýóåéò ìå ôï Âéåô Íáì, áëëü ïé ó Ýóåéò ìåôáîý ôïõò Ý ïõí âåëôéùèåß ôá ôåëåõôáßá ñüíéá.. Ç êõâýñíçóç ôïõ Âéåô Íáì ðáñáìýíåé ùóôüóï äýóðéóôç êáé åðéöõëáêôéêþ. Óõíå ßæåé íá åëýã åé ôï äéïñéóìü ôùí åðéóêüðùí êáé íá ðåñéïñßæåé ôïí áñéèìü ôùí éåñáôéêþí Åðßóêåøç ôïõ ÐáôñéÜñ ç Âáñèïëïìáßïõ óôç Ñþìç Ôáîßäé óôç Ñþìç ðñáãìáôïðïßçóå ï Ïéêïõìåíéêüò ÐáôñéÜñ çò Âáñèïëïìáßïò óôéò 26 Éïõíßïõ, ãéá íá óõììåôüó åé óôïí åïñôáóìü ôçò å- ïñôþò ôùí áðïóôüëùí ÐÝôñïõ êáé Ðáýëïõ, ýóôåñá áðü ðñüóêëçóç ôïõ ÐÜðá ÂåíÝäéêôïý 16ïõ. Ç åðßóêåøç á- íôáðýäùóå ôçí ðáñïõóßá ôïõ ÐÜðá óôç èñïíéêþ åïñôþ ôçò Åêêëçóßáò Êùíóôáíôéíïýðïëçò ôï Ï ÐáôñéÜñ- çò Âáñèïëïìáßïò Ý åé Þäç åêöñüóåé ôçí åðéèõìßá ôïõ íá ðñï ùñþóåé ï äéüëïãïò ìå ôçí ÊáèïëéêÞ êáé ôéò Üëëåò Ðñïóêýíçìá óôçí ÊáâÜëá Ôá âþìáôá ôïõ Áðïóôüëïõ Ðáýëïõ óôéò ðåñéï Ýò ôçò Ìáêåäïíßáò áêïëïýèçóáí ïé ðñïóêõíçôýò, ìå óêïðü ü é ìüíï ôçí å- ðßóêåøç óôéò ôïðïèåóßåò áð' üðïõ ðýñáóå ï ãéïò Ðáýëïò, áëëü êáé ìßá åõñýôåñç ãíùñéìßá ôïõ áðïóôïëéêïý æþëïõ ôïõ. Ôï ðñïóêýíçìá ïñãáíþèçêå áðü ôï Áðïóôïëéêü ÂéêáñéÜôï Èåóóáëïíßêçò, å- íþ ç ëåéôïõñãéêþ ÅðéôñïðÞ ôïõ Åíïñéáêïý Óõìâïõëßïõ åîýäùóå Ýíá åíçìåñùôéêü âïþèçìá ãéá ôïõò ðñïóêõíçôýò, ðïõ áêïëïýèçóáí áíôßèåôç ðïñåßá áðü åêåßíç ôïõ Áðïóôüëïõ. Ìå áöåôçñßá ôç Èåóóáëïíßêç, åðéóêýöèçêáí ôçí Áðïëëùíßá, ôçí Áìößðïëç, ôç Ëõäßá (Öéëßððïõò) üðïõ êáé ôåëýóôçêå Èåßá Ëåéôïõñãßá áðü ôï Óåâáóìéüôáôï ÉùÜííç êáé Ýîé éåñåßò ðïõ óõëëåéôïýñãçóáí, åíþ óôçí ôåëåõôáßá óôüóç, ôçí ÊáâÜëá, ôåëýóôçêå åóðåñéíüò óôïí Êáèïëéêü Åíïñéáêü Íáü ôïõ Áðïóôüëïõ Áãßá ÄùñåÜ óôçí ÔÞíï Áñ éåñáôéêþ Èåßá Ëåéôïõñãßá ôåëýóôçêå êáôü ôç ãéïñôþ ôçò Áãßáò ÄùñåÜò ôïõ Êõñßïõ, óôéò 29 Éïõíßïõ óôçí ÔÞíï, áðü ôï Óåâáóìéüôáôï Áñ éåðßóêïðï Íéêüëáï, óôï Íáü ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ óôç þñá. Ìáæß ôïõ óõëëåéôïýñãçóáí üëïé ïé Éåñåßò ôçò ÔÞíïõ, êáèþò êáé ïé Éåñïìüíá ïé Éçóïõßôåò ðáôýñåò ÌÜñéïò êáé Óåâáóôéáíüò. ÌåôÜ ôç Èåßá Ëåéôïõñãßá áêïëïýèçóå ç ëéôüíåõóç ôùí Á ñüíôùí Ìõóôçñßùí óôïõò êåíôñéêïýò äñüìïõò ôçò ðüëçò êáé ç ôïðïèýôçóþ ôïõò óôïí Éåñü Íáü Áãßïõ Áíôùíßïõ, áðü ü- ðïõ êáé äüèçêå ç Åõëïãßá ðñïò ôïõò ðéóôïýò ðïõ ðáñåõñýèçóáí óôçí ôåëåôþ

19 ÂÉÂËÉÏÐÁÑÏÕÓÉÁÓÇ 38 Markus Hattstein Éóôïñßá ôùí èñçóêåéþí ôïõ êüóìïõ Åêä. ÅëåõèåñïõäÜêç, Ðñüêåéôáé ãéá ìéá ðïëý ùñáßá Ýêäïóç åéêïíïãñáöçìýíç, ç ïðïßá ðáñïõóéüæåé ôéò âáóéêýò áñ Ýò êáé ôçí åîýëéîç ôùí ìåãüëùí èñçóêåéþí ôïõ êüóìïõ. ÄéáâÜæåôáé åõ Üñéóôá êáé åßíáé ðïëý êáôáôïðéóôéêþ. Ç ðáñïõóßáóç ôïõ ñéóôéáíéóìïý ãßíåôáé ìýóá áðü ôçí ðñïôåóôáíôéêþ åõáéóèçóßá, áëëü ùñßò õðåñâïëýò. Ï Éíäïõéóìüò êáé ï âïõäéóìüò, ïé èñçóêåßåò ôçò Êßíáò êáé ôçò Éáðùíßáò êáé ïé ìïíïèåúóôéêýò èñçóêåßåò ôïõ éïõäáúóìïý, ôïõ ñéóôéáíéóìïý êáé ôïõ éóëüì ðáñïõóéüæïíôáé óýíôïìá áëëü ðåñéåêôéêü. Ç éäýá íá ðáñïõóéáóôåß ç éóôïñéêþ ðïñåßá êüèå èñçóêåßáò êáé ü é ìüíï ôá èåïëïãéêü áñáêôçñéóôéêü ôïõò Þ ìüíï ç çèéêþ ôïõò åßíáé ðïëý êáëþ êáé âïçèü íá ôïðïèåôþóïõìå ôéò èñçóêåßåò áõôýò ìýóá óôï þñï êáé ôï ñüíï ôçò éóôïñßáò Karen Armstrong, Ç Âßâëïò, ç âéïãñáößá ôïõ ðéï ðïëõäéáâáóìýíïõ éåñïý êåéìýíïõ ÅêêëçêÜ ÃñÜììáôá, Ç Âßâëïò Ý åé ðñüãìáôé ìïíáäéêþ åðéññïþ óôçí éóôïñßá ôçò áíèñùðüôçôáò. Ðþò ãñüöôçêáí üìùò ôá êåßìåíá ôçò Âßâëïõ; Ðüôå êáé óå ðïéåò óõíèþêåò ; ÊÜôù áðü ðïéá ãåãïíüôá êáé ôé åîõðçñåôïýóáí; Óå áõôü ôá åñùôþìáôá áðáíôü ôï âéâëßï áõôü. Åßíáé ìéá êáëþ ìåëýôç áðü ìéá ãíùóôþ óõããñáöýá ç ïðïßá Ý åé óõããñüøåé óåéñü âéâëßùí ãéá ôï ìïíïèåúóìü êáé ãéá ôéò Üëëåò èñçóêåßåò. Ãé áõôü Ý åé ãßíåé ðåñéæþôçôç ãéá ôéò äéáëýîåéò ôçò ãýñù áðü ôéò èñçóêåßåò êáé ôï ñüëï ðïõ áõôýò Ý ïõí óôç óýã ñïíç åðï Þ. Ôï âéâëßï äåí ðáñïõóéüæåé êüôé íýï. Ôá èýìáôá êáé ïé åîçãþóåéò ðïõ åêôßèåíôáé åßíáé ãíùóôýò óôïõò ìåëåôçôýò ôçò Âßâëïõ áðü êáéñü. Åêôßèåíôáé üìùò åäþ óùóôü êáé ãëáöõñü ãéá ôï åõñýôåñï êïéíü. Ç óõããñáöýáò åßíáé Áããëßäá, äåí åßíáé ñéóôéáíþ, óõíåðþò äåí âëýðåé ôç Âßâëï êáé ôï ñéóôü ùò ôçí áðïêüëõøç ôïõ Èåïý óôïí êüóìï êáé óôçí éóôïñßá. Ç ðñïóýããéóç üìùò ôçò éóôïñßáò ôçò Âßâëïõ åßíáé Ýíôéìç. Èá åß á ìüíï åðéöõëüîåéò ãéá üóá áíáöýñåé óôïí åðßëïãï ôïõ âéâëßïõ ôçò. Åêåß õðïóôçñßæåé üôé ç åíôïëþ ôçò óõìðüíéáò ðñïò ôïí óõíüíèñùðï åßíáé ç êáñäéü ôïõ ìïíïèåúóìïý êáé ôïõ ñéóôéáíéóìïý, åßíáé "ï êáíüíáò ìýóá óôïí êáíüíá ôçò Âßâëïõ", êáé áõôü ôï óôïé åßï áðïôåëåß âüóç ðñïóýããéóçò ãéá ôçò èñçóêåßåò óþìåñá êáé ãéá ôïí èåôéêü ñüëï ðïõ èá ìðïñïýóáí áõôýò íá Ý ïõí óôïí êüóìï. ÁõôÜ åßíáé óùóôü êáé êáëü, áëëü, êáôü ôç ãíþìç ìïõ, ç åðé åéñçìáôïëïãßá ôçò óõããñáöýùò õðïâáèìßæåé ôç óçìáóßá ðïõ Ý åé ãéá ôçí ÊáéíÞ ÄéáèÞêç ôï ßäéï ôï ðñüóùðï ôïõ Éçóïý ñéóôïý êáé ôá ãåãïíüôá ôçò æùþò ôïõ. Áðü áõôþí ôçí Üðïøç ç êáôáíüçóç ôçò ÊáéíÞò ÄéáèÞêçò äåí åßíáé ùñßò ðñïâëþìáôá. ÈÊ Åðéóêåõèåßôå ôçí éóôïóåëéäá ìáò Êáé óõìâïõëåõôåßôå ôç ÂÉÂËÉÏÈÇÊÇ ìáò Íéêçöüñïò ÂéäÜëçò Áíèïëüãéï ÆùÞò Ôï ðñùôüôõðï, ãéá ôç ñåáëéóôéêþ áðëüôçôü ôïõ, "êáôç çôéêü" áõôü âéâëßï, ôïõ ð. Íéêçöüñïõ, áíáöýñåôáé óå åßêïóé æùíôáíýò óêçíýò ôçò óýíôïìçò åðßãåéáò æùþò, äéäáóêáëßáò êáé äñüóçò ôïõ Èåáíèñþðïõ. Ôá ôñßá Ýôç ôçò äçìüóéáò æùþò ôïõ Êõñßïõ, óôï åðßêåíôñï ôçò áíèñþðéíçò éóôïñßáò, äçìéïýñãçóáí, êõñéïëåêôéêü, üðùò öáßíåôáé óôç äéáäï Þ ôùí áéþíùí, áðü ôüôå ìý ñé óþìåñá, Ýíá Ýñãï õðåñáíèñþðéíï. Åßêïóé æùíôáíýò óêçíýò, ëïéðüí ôçò óýíôïìçò ðïñåßáò ôçò äçìüóéáò æùþò ôïõ Èåáíèñþðïõ, óêçíýò Þ óôáèìïß ôçò æùþò ôïõ, ãåãïíüôá æùíôáíü ðïõ áñßæïõí óõíå þò óôïí êáèçìåñéíü äñüìï ôùí áíèñþðùí Ýìðíåõóç, äýíáìç êáé öùò, ãá ôï óùóôü ðñïóáíáôïëéóìü ôçò ýðáñîþò ôïõò. Áíïé ôïß Ïñßæïíôåò Óôï åðüìåíï ôåý ïò: Êïéíùíßá ùñßò áéäþ; Ç ôçëåüñáóç åðéäéþêåé íá ðáñïõóéüæåé -óõ íü ìå ìåãüëç åðéôõ ßá- ãåãïíüôá êáé âéþìáôá ðïëý ðñïóùðéêü: ïéêïãåíåéáêü ðñïâëþìáôá, ðñïóùðéêýò ó Ýóåéò, ôóáêùìïýò, áãüðåò êáé Ý èñåò. Ìéá óåéñü üðùò ôï Big Brother ìå ðïëëýò êüìåñåò Ýäåé íå êüèå óôéãìþ áðü ôç æùþ ìéáò ïìüäáò áíèñþðùí. Ôï ðñïóùðéêü, ôï åíäüìõ ï, ôï ïéêïãåíåéáêü ãßíåôáé èýáìá óôï ðáíåëëþíéï. Åßíáé óùóôü êáé çèéêü áõôü; Äåí õðüñ åé ìéá áéäþò êáé ìéá áîéïðñýðåéá ðïõ êñáôü êüðïéá ãåãïíüôá óôçí áõóôçñü ðñïóùðéêü óöáßñá; Ôé óçìáßíåé ãéá ôïí êáèýíá êáé ãéá üëç ôçí êïéíùíßá áõôþ ç åéóâïëþ ôçò êüìåñáò óôçí ðñïóùðéêþ æùþ; Ôï ðåñéïäéêü ìáò, üðùò êáé êüèå Ýêäïóç, Ý åé áíüãêç áðü ïéêïíïìéêïýò ðüñïõò ãéá íá åðéâéþóåé. Åìåßò âáóéæüìáóôå óôç óõíäñïìþ ôùí áíáãíùóôþí ìáò, ôç äéêþ óáò, ãéá íá óõíå ßóïõìå ôï ðåñéïäéêü áõôü. ïõìå áíüãêç ôç óõíäñïìþ óáò êáé ôçí õðïóôþñéîþ óáò. Åéäïðïéåßóôå ìáò áí èýëåôå íá óõíå ßóåôå íá ôï ëáâáßíåôå. Ùò ôþñá, ãéá íá ãßíïõìå ãíùóôïß, ôï ðåñéïäéêü ìáò óôüëèçêå ãåííáéüäùñá óå ðïëëïýò. Áñ ßæïõìå ôþñá óôáäéáêü íá åëýã ïõìå ôéò óõíäñïìýò êáé íá ðåñéïñßæïõìå ôçí áðïóôïëþ ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò. Ãé áõôü áðåõèýíïõìå ìéá Ýêêëçóç: Ôáêôïðïéåßóôå ôç óõíäñïìþ óáò, Ý ïõìå áíüãêç áðü ôçí õðïóôþñéîþ óáò!

20 ÄÉÌÇÍÉÁÉÏ ÊÁÈÏËÉÊÏ ÐÅÑÉÏÄÉÊÏ ÈÑÇÓÊÅÕÔÉÊÏÕ & ÊÏÉÍÙÍÉÊÏÕ ÐÑÏÂËÇÌÁÔÉÓÌÏÕ ENTYÐÏ ÊËÅÉÓÔÏ ÁÑ. ÁÄÅÉÁÓ 1091/9 ÊÅÌÐÁ Oäüò: Óìýñíçò ÁÈÇÍÁ Êùäéêüò: 1044 ÔÅÕ ÏÓ 1052 ÉÏÕËÉÏÓ-ÁÕÃÏÕÓÔÏÓ 2008 ÔéìÞ ôåý ïõò: 5 åõñþ Ôïí Áýãïõóôï êõñéáñ åß ç ìåãüëç ãéïñôþ ôçò Ìåãáëü áñçò. ¼ìùò êáé ï ÓåðôÝâñéïò èá ìðïñïýóå íá ëå èåß ìþíáò ôçò Ðáíáãßáò. Óôç Óýñï ôñåéò ãéïñôýò äéáâáèìßæïõí ôç èåïìçôïñéêþ åõëüâåéá 8 Óåðôåìâñßïõ Ç ÃÝííçóç ôçò Èåïôüôïõ 15 Óåðôåìâñßïõ Ç ðïíåìýíç ÐáíáãéÜ 24 Óåðôåìâñßïõ Ç ðáíáãéü ç ÖáíåñùìÝíç Óôá ÔÜëáíôá, ï åïñôáóìüò ôç ÄåõôÝñá, 15 Óåðôåìâñßïõ óôéò 6 ì.ì. ÁÉÔÇÓÇ ÓÕÍÄÑÏÌÇÓ ÐëçñùìÞ ÓõíäñïìÞò ìå êáôüèåóç óôïí ëïãáñéáóìü ALPHABANK Þ ìå ôá õäñïìéêþ åðéôáãþ. ÅÔÇÓÉÁ 20,00 Óõìðëçñþóôå ôï ðáñüí êïõðüíé êáé óôåßëôå ôï, ìáæß ìå ôçí áðüäåéîç êáôüèåóçò, óôç äéåýèõíóç: Óìýñíçò 27, ÁèÞíá Þ óôï fax Þ ìå athensj@jesuites.com ÏÍÏÌÁ ÅÐÙÍÕÌÏ ÄÉÅÕÈÕÍÓÇ ÐÏËÇ Ô.Ê TÇË.: Ïé äéáæåõãìýíïé ìýóá óôçí Åêêëçóßá ÓÕà ÑÏÍÁ ÂÇÌÁÔÁ ÓÔÇÍ ÐÉÓÔÇ ÊÁÉ ÓÔÏÍ ÐÏËÉÔÉÓÌÏ ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁ ÊÁÉ ÄÉÁÆÕÃÉÏ ÄÉÁÊÏÐÅÓ