Εισαγωγή στους Ευρωκώδικες Ευστ. Μπούσιας, Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστήμιο Πατρών Γενικά Οι Ευρωκώδικες αποτελούν μαζί με τα Πρότυπα Υλικών, τα Πρότυπα Προϊόντων, τα Πρότυπα για την Κατασκευή Έργων και τα Πρότυπα Δοκιμών ένα σύνολο Ευρωπαϊκών Προτύπων (ΕΝ). Οι Ευρωκώδικες αναφέρονται στο σχεδιασμό κτιρίων και άλλων κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού και καλύπτουν με ενδελέχεια τα θέματα σχεδιασμού, δηλαδή τις δράσεις επί των κατασκευών, τα κύρια κατασκευαστικά υλικά (σκυρόδεμα, χάλυβα, ξύλο, τοιχοποιϊα και αλουμίνιο), σχεδόν όλα τα πεδία σχεδιασμού (βάσεις σχεδιασμού, δράσεις συμπεριλαμβανομένων της πυρκαγιάς και του σεισμού, γεωτεχνικά θέματα) και μια ευρεία ομάδα τύπων κατασκευών (κτήρια, γέφυρες, πύργοι, ιστοί, σιλό, κ.α.). Η κάλυψη των παραπάνω θεμάτων γίνεται με τρόπο συνεπή εσωτερικά, εναρμονισμένο και φιλικό στο χρήστη (όμοια δομή κειμένων, συμβόλων, ορολογίας, κριτηρίων επιβεβαίωσης, μεθόδων ανάλυσης, κ.α), ενώ αποφεύγονται οι επικαλύψεις και στο σύνολό τους οι Ευρωκώδικες αποτελούν ένα ευέλικτο σύστημα για εφαρμογή σε μεγάλο αριθμό κρατών με μεγάλες διαφοροποιήσεις (στην τεχνική παράδοση, τα υλικά, τις περιβαλλοντικές συνθήκες, κ.α). Η διαδικασία δημιουργίας των Ευρωκωδίκων ξεκίνησε διαδικαστικά το 1975 με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναρξη ενός προγράμματος στον τομέα των κατασκευών. Ο στόχος του προγράμματος ήταν η άρση των τεχνικής φύσης εμποδίων στο εμπόριο και την εναρμόνιση των τεχνικών προδιαγραφών. Στα πλαίσια του εν λόγω προγράμματος η Επιτροπή ανέλαβε την πρωτοβουλία να καθιερώσει κοινούς τεχνικούς κανονισμούς για το σχεδιασμό των κατασκευών οι οποίοι θα προσφέρονταν αρχικά ως εναλλακτικοί των αντίστοιχων εθνικών κανονισμών και μακροπρόθεσμα θα τους αντικαθιστούσαν. Με τη συμμετοχή Εθνικών Εκπροσώπων και τη βοήθεια της Εκτελεστικής Επιτροπής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην ανάπτυξη του προγράμματος και το 1989 απεφασίσθη και σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (European Committee for Standardization, CEN) να μεταφερθεί η ευθύνη προετοιμασίας και δημοσίευσης των Ευρωκωδίκων στην τελευταία. Το έργο των Ευρωκωδίκων ανατέθηκε από τη CEN στην επιτροπή TC250, ενώ τα προϊόντα προεντεταμένου σκυροδέματος καλύπτονται από την Επιτροπή TC229. Κάθε ένας από τους δέκα Ευρωκώδικες (Πίνακας 1) απετέλεσε το αντικείμενο μιας υποεπιτροπής (για παράδειγμα η υποεπιτροπή CEN/TC 250/SC 2 ήταν αρμόδια για τις «Κατασκευές σκυροδέματος»). Στην εξαετία 1992-1998 υλοποιήθηκε ο στόχος δημοσίευσης των 62 Μερών των Ευρωκωδίκων σε μορφή προνόρμας (ENV) για να εξυπηρετήσει την εξοικείωση και απόκτηση εμπειρίας με τις νέες εν μέρει μεθόδους. Λόγω δυσκολιών εναρμόνισης όλων των ζητημάτων των μεθόδων υπολογισμού επινοήθηκε ένα σύστημα «Παραμέτρων προς Εθνικό Προσδιορισμό» ( boxed values ) που παρέχει στα κράτη-μέλη την ευελιξία να επιλέξουν τις τιμές που θα εφαρμοσθούν στην επικράτειά τους. Το 1998 ξεκίνησε η αναβάθμιση και μετατροπή των ENV σε Ευρωπαϊκά Πρότυπα, ενώ η έκδοση των Ευρωκωδίκων και των Μερών τους σε μορφή Προτύπων (ΕΝ) αναμένεται την πενταετία 2002-2006. Έως το 2010 οι εθνικοί Κανονισμοί σε 28 χώρες θα αντικατασταθούν από τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα. Η δομή κάθε Ευρωκώδικα φαίνεται στο Σχήμα 1. Πέραν του κυρίως κειμένου του κάθε ΕΝ υπάρχουν τα κανονιστικής και πληροφοριακής μορφής παραρτήματα (Normative Annexes, Informative Annexes). Με τη διάθεση ενός Ευρωκώδικα ή τμήματός του από την CEN, οι Εθνικές και Κανονιστικές Αρχές κάθε κράτους μέλους υποχρεούνται να προβούν στη μετάφρασή του (σε μέγιστο 1 χρόνο), να προσδιορίσουν τις Εθνικά Προσδιοριζόμενες Παραμέτρους (NDP, παράμετροι η τιμή των οποίων ορίζεται από τις Εθνικές Αρχές) και να δημοσιεύσουν το Εθνικό Προσάρτημα (περίοδος βαθμονόμησης μέγιστης διάρκειας 2 ετών), να αποσύρουν όλα τα κανονιστικά κείμενα που είναι ασύμβατα με τον υπόψη Ευρωκώδικα (εντός 5 ετών από τη διάθεση του τελευταίου μέρους του συνόλου των Ευρωκωδίκων) και να προωθήσουν την εξοικείωση των χρηστών στην εφαρμογή του. Σημειώνεται ότι δεν είναι υποχρεωτική για τα κράτη-μέλη η επιλο- 1 BUILDNET
γή Εθνικά Προσδιοριζόμενων Παραμέτρων και η επιλογή μπορεί στη περίπτωση αυτή να γίνει από τον μελετητή. Επιπλέον, το Εθνικό Προσάρτημα δεν είναι υποχρεωτικό εάν ένα Μέρος των Ευρωκωδίκων δεν περιλαμβάνει εθνικά προσδιοριζόμενες παραμέτρους ή δεν επηρεάζει το κράτος-μέλος (για παράδειγμα ο αντισεισμικός σχεδιασμός για ορισμένα κράτη-μέλη). Στο Εθνικό Προσάρτημα προσδιορίζεται επίσης εάν τα Πληροφοριακά Παραρτήματα (Informative Annexes) του κάθε ΕΝ διατηρούν αυτή την ιδιότητά τους ή αντί αυτών υιοθετούνται εθνικά κείμενα. Σχήμα 1. Δομή των Ευρωκωδίκων Οι Εθνικά Προσδιοριζόμενες Παράμετροι αναφέρονται σε: Παραμέτρους για τις οποίες εναλλακτικές τιμές παρέχονται από τους Ευρωκώδικες Τιμές παραμέτρων όταν στον Ευρωκώδικα υπάρχει μόνο το σύμβολο της παραμέτρου Δεδομένα που σχετίζονται με κάθε κράτος-μέλος (γεωγραφία, κλίμα, κ.ά). Η διαδικασία που πρέπει να υλοποιηθεί όταν ο Ευρωκώδικας δίνει τη δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών. Αποφάσεις για την εφαρμογή πληροφοριακών παραρτημάτων. Μετά το τέλος της περιόδου βαθμονόμησης προβλέπεται περίοδος διάρκειας τριών ετών κατά την οποία οι Εθνικοί Κανονισμοί θα συνυπάρχουν με τους Ευρωκώδικες. Η συντήρηση/ επικαιροποίηση των Ευρωκωδίκων εμπίπτει στη δικαιοδοσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τυποποίησης CEN. Πίνακας 1 Κατάλογος Ευρωκωδίκων Μερικοί από τους στόχους και πλεονεκτήματα των Ευρωκωδίκων είναι: 1. Η εξασφάλιση της συμβατότητας των κτιριακών και άλλων τύπων έργων Πολιτικού Μηχανικού με την Κοινοτική Οδηγία 89/106/ EEC για τις Βασικές Απαιτήσεις (Essential Requirements, ER) για τα Κατασκευαστικά Προϊόντα. Ιδιαίτερα αναφέρονται στις ER1 Μηχανική αντίσταση και ευστάθεια και την ER2 Ασφάλεια στην περίπτωση πυρκαγιάς 2. Η υποβοήθηση κατάρτισης συμβάσεων δημοσίων έργων και συναφών υπηρεσιών (Οδηγία 2004/18/EEC) 3. Η δημιουργία πλαισίου για την εκπόνηση εναρμονισμένων τεχνικών προδιαγραφών κατασκευαστικών προϊόντων 4. Η ύπαρξη κοινών κριτηρίων σχεδιασμού και μεθόδων 5. Η διευκόλυνση ανταλλαγής υπηρεσιών στον κατασκευαστικό τομέα 6. Η κοινή βάση προετοιμασίας βοηθητικών εργαλείων σχεδιασμού και λογισμικού 7. Η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στο κατασκευαστικό τομέα Κάθε Ευρωκώδικας με εξαίρεση τον ΕΝ1990 διαιρείται σε μέρη (Parts) τα οποία καλύπτουν ειδικές πτυχές του αντικειμένου του υπόψη Ευρωκώδικα. Υπάρχουν συνολικά 58 μέρη που αποτελούν τους δέκα Ευρωκώδικες. Σε όλους τους Ευρωκώδικες που αναφέρονται σε υλικά υπάρχει το Μέρος 1-1 το οποίο καλύπτει το σχεδιασμό κτηρίων και άλλων κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού και το Μέρος 1-2 το οποίο καλύπτει το σχεδιασμό σε πυρκαγιά. Οι Ευρωκώδικες για το σκυρόδεμα, το χάλυβα και το ξύλο καθώς και ο ΕΝ1998 για τον αντισεισμικό σχεδιασμό διαθέτουν το Μέρος 2 το οποίο αναφέρεται στο σχεδιασμό γεφυρών και χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τα ενδεδειγμένα γενικά Μέρη-1. Τα Μέρη των Ευρωκωδίκων έχουν συνδυασθεί σε ομάδες (Packages) κάθε μια των οποίων θα πρέπει να έχει δημοσιευθεί πριν την έναρξη εφαρμογής του αντίστοιχου Ευρωκώδικα. Κάθε Ομάδα αποτελείται από ένα αριθμό Μερών Ευρωκωδίκων τα οποία είναι απαραίτητα για σχεδιασμό συγκεκριμένης κατασκευής (για παράδειγμα για ένα κτήριο, μια γέφυρα, κλπ). Με τον τρόπο αυτό εξυπηρετείται η ύπαρξη μιας κοινής ημερομηνίας απόσυρσης (Common Date of Withdrawal, DOW) όλων των σχετικών Εθνι- Εισαγωγή στους Ευρωκώδικες BUILDNET 2
κών Κανονισμών που απαιτούνται για το σχεδιασμό συγκεκριμένης κατασκευής. Εφόσον ένας Εθνικός Κανονισμός έχει ευρύτερο πεδίο από εκείνο του αντίστοιχου Ευρωκώδικα, μόνο εκείνο το τμήμα του που καλύπτεται από τον Ευρωκώδικα θα πρέπει να αποσυρθεί. Οι Ευρωκώδικες ΕΝ1990, ΕΝ1001, ΕΝ1997 και ΕΝ1998 δεν εξαρτώνται από τα υλικά και ως εκ τούτου περιλαμβάνονται σε κάθε Ομάδα. Σχήμα 2 Συσχέτιση των Ευρωκωδίκων ΕΝ1990: Ευρωκώδικας Βάσεις σχεδιασμού Ο EN 1990 αποτελεί ένα καινοτόμο κείμενο καθώς είναι το πρώτο ανεξάρτητο-υλικού Πρότυπο ο οποίος εισάγει τις αρχές και τις απαιτήσεις για την ασφάλεια, λειτουργικότητα και ανθεκτικότητα σε διάρκεια των κατασκευών. Επιπροσθέτως, περιγράφει τις βάσεις σχεδιασμού και επαλήθευσης και παρέχει οδηγίες για θέματα που σχετίζονται με την δομική αξιοπιστία. Ο EN 1990 βασίζεται στην έννοια της Οριακής Αντοχής με χρήση επιμέρους συντελεστών ασφαλείας. Ο ΕΝ1990 αποτελείται από τα εξής Μέρη: Μέρος 1: Γενικά Μέρος 2: Απαιτήσεις Μέρος 3: Αρχές του σχεδιασμού με βάση τις οριακές καταστάσεις Μέρος 4; Βασικές μεταβλητές Μέρος 5: Ανάλυση του φορέα και σχεδιασμός με τη βοήθεια δοκιμών Μέρος 6: Έλεγχοι με την μέθοδο των επιμέρους συντελεστών Οι απαιτήσεις του Μέρους 2 του ΕΝ1990 σχετικά με την ασφάλεια, λειτουργικότητα και ανθεκτικότητα εξυπηρετούνται μόνο εφόσον πληρούνται οι Βασικές Αρχές και οι Κανόνες Εφαρμογής. Επιπρόσθετα, πρέπει να ικανοποιούνται και άλλες προϋποθέσεις όπως η επαρκής επίβλεψη, ο έλεγχος ποιότητας κατά τη διάρκεια των εργασιών και η συντήρηση. Το Πρότυπο ΕΝ1990 προορίζεται να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τα ΕΝ1991 έως ΕΝ1999, εκτός των περιπτώσεων ειδικών κατασκευών (φράγματα, πυρηνικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, κ.ά) για τα οποία ενδέχεται να απαιτείται η ικανοποίηση άλλων διατάξεων. Το ΕΝ1990 εφαρμόζεται και για την αποτίμηση υπαρχουσών κατασκευών ή το ενδεχόμενο αλλαγής χρήσης. Η διαδικασία ελέγχου βάσει των Ευρωκωδίκων στηρίζεται στους ελέγχους οριακών καταστάσεων (αστοχίας και λειτουργικότητας) σε συνδυασμό με επιμέρους συντελεστές ασφάλειας. Επιπλέον, οι Ευρωκώδικες επιτρέπουν το σχεδιασμό με χρήση πιθανοτικών μεθόδων αλλά και το σχεδιασμό σε συνδυασμό με δοκιμές και παρέχουν οδηγίες υλοποίησης των μεθόδων αυτών. Σε όλους του Ευρωκώδικες γίνεται αναφορά στη διάκριση μεταξύ Αρχών και Κανόνων Εφαρμογής. Συγκεκριμένα στον Ευρωκώδικα ΕΝ1990 (βλ. ΕΝ1990, 1.4) αναφέρεται ότι - με την προϋπόθεση ικανοποίησης των παραδοχών των ΕΝ1990 έως ΕΝ1999- ένας σχεδιασμός είναι ικανοποιητικός εφόσον βασίζεται στις Αρχές και τους Κανόνες Εφαρμογής. Οι Αρχές χαρακτηρίζονται με το γράμμα p το οποίο ακολουθεί τον αριθμό της παραγράφου του κειμένου και περιλαμβάνουν γενικές διατυπώσεις και ορισμούς για τους οποίους δεν δίνεται άλλη επιλογή, καθώς επίσης απαιτήσεις και αναλυτικά προσομοιώματα για τα οποία δεν επιτρέπεται εναλλακτική επιλογή εκτός και αν συγκεκριμένα αναφέρεται. Όσον αφορά τους Κανόνες Εφαρμογής (αναγνωρίζονται από έναν αριθμό μέσα σε παρενθέσεις) αποτελούν γενικά αναγνωρισμένους κανόνες οι οποίοι είναι σε συμφωνία με τις Αρχές και ικανοποιούν τις απαιτήσεις τους. Εναλλακτικοί κανόνες σχεδιασμού (διαφορετικοί από τους Κανόνες Εφαρμογής) μπορούν να εφαρμοσθούν υπό την αίρεση της 3 BUILDNET Εισαγωγή στους Ευρωκώδικες
απόδειξης της συμφωνίας τους με τις σχετικές Αρχές και ότι είναι τουλάχιστον ισοδύναμοι με αυτούς των Ευρωκωδίκων όσον αφορά την ασφάλεια, τη λειτουργικότητα και την ανθεκτικότητα. Βεβαίως σε περιπτώσεις αντικατάστασης ενός κανόνα εφαρμογής από ένα εναλλακτικό, ο σχεδιασμός δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συμφωνεί πλήρως με το ΕΝ1990. ΕΝ1991: Ευρωκώδικας 1 Δράσεις Το Πρότυπο ΕΝ1991: Ευρωκώδικας 1 παρέχει ενδελεχείς πληροφορίες για τις συνήθεις δράσεις οι οποίες λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό κτιρίων και άλλων κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού, συμπεριλαμβανομένων και γεωτεχνικών στοιχείων. Περιλαμβάνει τέσσερα Μέρη με το πρώτο να χωρίζεται σε 7 επιμέρους ενότητες: ΕΝ1991-1-1: Δράσεις σε κατασκευές Πυκνότητες, Ειδικό βάρος, φορτία σε κατασκευές. Παρέχει οδηγίες για τον σχεδιασμό κτηρίων και κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού περιλαμβάνοντας και ορισμένα γεωτεχνικά στοιχεία. ΕΝ1991-1-2: Δράσεις σε κατασκευές Δράσεις σε κατασκευές εκτεθειμένες σε πυρκαγιά. Αναφέρεται στις θερμικές και μηχανικές δράσεις σε κατασκευές που εκτίθενται σε φωτιά και χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα Μέρη των ΕΝ1992 έως ΕΝ1996. ΕΝ1991-1-3: Δράσεις σε κατασκευές Φορτία χιονιού ΕΝ1991-1-4: Δράσεις σε κατασκευές Φορτία Ανέμου. Αναφέρεται σε όλη τη κατασκευή ή μέρος που προσαρτώνται σε αυτή. ΕΝ1991-1- 5: Δράσεις σε κατασκευές Θερμικές δράσεις. Παρέχει τις μεθόδους υπολογισμού θερμικών δράσεων σε κτήρια, γέφυρες και άλλες κατασκευές συμπεριλαμβανομένων των δομικών στοιχείων τους. Παρουσιάζει χαρακτηριστικές τιμές θερμικών δράσεων για το σχεδιασμό κατασκευών που εκτίθενται σε καθημερινές και εποχιακές κλιματικές αλλαγές. ΕΝ1991-1-6: Δράσεις σε κατασκευές Δράσεις κατά τη φάση κατασκευής ΕΝ1991-1-7: Δράσεις σε κατασκευές Τυχηματικές δράσεις ΕΝ1991-2 : Δράσεις σε κατασκευές Φορτία κυκλοφορίας για γέφυρες ΕΝ1991-3 : Δράσεις σε κατασκευές Δράσεις από γερανούς και μηχανήματα ΕΝ1991-4 : Δράσεις σε κατασκευές Σιλό και δεξαμενές. Το Μέρος αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση σχεδιασμού κατασκευών που δεν καλύπτονται από το ΕΝ 1992 και χρησιμοποιούνται άλλα υλικά ή άλλες δράσεις σχεδιασμού. ΕΝ1992: Ευρωκώδικας 2 Σχεδιασμός Φορέων από Σκυρόδεμα Κύριο αντικείμενο του ΕΝ1992 είναι ο σχεδιασμός κτιρίων και έργων Πολιτικού Μηχανικού από άοπλο, οπλισμένο και προεντεταμένο σκυρόδεμα και, όπως είναι φυσικό, είναι σύμφωνο με τις Αρχές και Απαιτήσεις ασφάλειας και λειτουργικότητας, τις βάσεις σχεδιασμού και ελέγχου που προδιαγράφονται στο ΕΝ1990. Ο Ευρωκώδικας 2 αποτελείται από τα εξής μέρη: ΕΝ1992-1-1: Γενικοί κανόνες και κανόνες για τα κτίρια. Παρέχει τις γενικές βάσεις σχεδιασμού από κανονικής πυκνότητας σκυρόδεμα ΕΝ1992-1-2: Σχεδιασμός για πυρκαγιά. Αναφέρεται στο σχεδιασμό έναντι τυχηματικής δράσης πυρκαγιάς και εφαρμόζεται σε συνδυασμό με τα EN 1992.1-1 και EN 1991.2-2. Περιλαμβάνονται προσθήκες και εντοπίζονται διαφοροποιήσεις από το σχεδιασμό κατασκευών σε συνήθεις θερμοκρασίες. ΕΝ1992-2: Σχεδιασμός και κανόνες διαστασιολόγησης γεφυρών. Δίνονται γενικοί και λεπτομερείς κανόνες σχεδιασμού οδικών, σιδηροδρομικών γεφυρών και πεζογεφυρών από οπλισμένο/προεντεταμένο σκυρόδεμα ΕΝ1992-3: Κατασκευές με υγρό περιεχόμενο. Καλύπτεται ο σχεδιασμός κατασκευών από άοπλο και οπλισμένο/προεντεταμένο σκυρόδεμα για κατασκευές αποθήκευσης υγρών και κοκκωδών υλικών. ΕΝ1993: Ευρωκώδικας 2 Σχεδιασμός Φορέων από Χάλυβα Ο Ευρωκώδικας 3 (ΕΝ1993) εφαρμόζεται για τον σχεδιασμό κατασκευών από χάλυβα και αποτελείται από τα εξής μέρη: Μέρος 1, Γενικοί κανόνες και κανόνες για κτίρια. Περιλαμβάνονται: Σχεδιασμός για πυρκαγιά (1-2), Συμπληρωματικοί κανόνες για λεπτότοιχες διατομές που παράγονται εν ψυχρώ (1-3), Συμπληρωματικοί κανόνες για χρήση ανοξείδωτουχάλυβα όπως οι ωστενιτικοί και ωστενιτικοί-φεριτικοί χάλυβες (1-4), Συμπληρωματικοί κανόνες για επίπεδες επιφανειακές κατασκευές χωρίς εγκάρσια φόρτιση (1-5), Συμπληρωματικοί κανόνες για κελυφωτές κατασκευές (1-6), Συμπληρωματικοί κανόνες για επιφανειακά μεταλλικά στοιχεία Εισαγωγή στους Ευρωκώδικες BUILDNET 4
υπό εκτός επιπέδου φόρτιση (1-7), Σχεδιασμός κόμβων (1-8), Κόπωση (1-9), Δυσθραυστότητα (1-10) Σχεδιασμός εφελκυόμενων κατασκευών (1-11), Συμπληρωματικοί κανόνες για χάλυβες υψηλής αντοχής (1-12). Μέρος 2: Μεταλλικές γέφυρες Μέρος 3: Πύργοι, Ιστοί και καμινάδες. Μέρος 4: Σιλό, δεξαμενές και σωληνώσεις. Μέρος 5: Πάσσαλοι Μέρος 6: Κατασκευές στήριξης γερανών ΕΝ1994: Ευρωκώδικας 4 Σχεδιαςμός Σύμμικτων κατασκευών Ο ΕΝ1994 εφαρμόζεται για το σχεδιασμό σύμμικτων κατασκευών και μελών κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού και συνάδει με τα διαλαμβανόμενα στο ΕΝ1990 (αρχές και απαιτήσεις για την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα των κατασκευών, βάσεις σχεδιασμού και επιβεβαίωσης). Χρησιμοποιείται επίσης σε συνδυασμό με τα: EN 1991: Δράσεις, ΕΝ1090 (Υλοποίηση μεταλλικών κατασκευών και κατασκευών από αλουμίνιο), ΕΝ13670 (Υλοποίηση κατασκευών από σκυρόδεμα), ΕΝ1992 (Σχεδιασμός κατασκευών από σκυρόδεμα), ΕΝ1993 (Σχεδιασμός κατασκευών από χάλυβα), ΕΝ1997 (Γεωτεχνικός σχεδιασμός) και ΕΝ1998 (Σχεδιασμός αντισεισμικών κατασκευών). Περιλαμβάνει: Μέρος 1, Γενικοί κανόνες και κανόνες για κτίρια. Συμπεριλαμβάνει το Σχεδιασμό για Πυρκαγιά (1-2). Μέρος 2: Σύμμικτες γέφυρες. Αναφέρεται στο σχεδιασμό σύμμικτων κατασκευών και μελών γεφυρών (όπως οδικές και σιδηροδρομικές γέφυρες, πεζογέφυρες) ΕΝ1995: Ευρωκώδικας 5 Σχεδιασμός Ξύλινων Φορέων Το αντικείμενο του ΕΝ1995 είναι ο σχεδιασμός κατασκευών από ξύλο ή από επιφανειακά στοιχεία (πανέλα) με βάση το ξύλο τα οποία συνδέονται με κόλληση ή μηχανικές συνδέσεις. Περιέχονται: Μέρος 1: Γενικοί κανόνες και κανόνες για κτίρια καθώς και σχεδιασμός έναντι πυρκαγιάς (Μέρος 1-2). Μέρος 2: Γέφυρες ΕΝ1996: Ευρωκώδικας 6 Σχεδιασμός Κατασκευών από Τοιχοποιϊα Ο Ευρωκώδικας 6 αναφέρεται στο σχεδιασμό κατασκευών ή τμημάτων τους από άοπλη, οπλισμένη, προεντεταμένη ή εγκιβωτισμένη τοιχοποιϊα ώστε να καλύπτουν τις απαιτήσεις ασφάλειας και λειτουργικότητας. Καλύπτει επίσης το θέμα της κατασκευής μόνο όσο αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κατασκευαστικών υλικών και την ποιότητα της εργασίας που απαιτούνται ώστε να συνάδουν με τις προϋποθέσεις που περιλαμβάνουν οι κανόνες σχεδιασμού. Δεν καλύπτονται τα ζητήματα σχεδιασμού σε σεισμικές περιοχές (Περιλαμβάνονται στον ΕΝ1998). Τα Μέρη του ΕΝ1996 είναι: Μέρος 1: Γενικοί κανόνες και κανόνες για κτήρια, με επιμέρους αναφορά στο Σχεδιασμό έναντι πυρκαγιάς (1-2) Μέρος 2: Επιλογή Υλικών και Εκτέλεση Εργασιών Μέρος 3: Απλοποιημένες μέθοδοι υπολογισμού κατασκευών από τοιχοποιϊα. ΕΝ1997: Ευρωκώδικας 7 Γεωτεχνικός Σχεδιασμός Ο ΕΝ1997 προορίζεται για να καλύψει τα γεωτεχνικά ζητήματα στο σχεδιασμό κατασκευών και έργων Πολιτικού Μηχανικού με βάση τις απαιτήσεις ασφάλειας, λειτουργικότητας και αντοχής σε διάρκεια. Περιλαμβάνει επίσης (Μέρος 2) την διαδικασία εκτέλεσης και αποτίμησης τόσο των εργαστηριακών δοκιμών όσο και των δοκιμών που εκτελούνται επί τόπου του έργου. Οι δράσεις που ασκούνται από το έδαφος θα υπολογίζονται με βάση το ΕΝ1991, ενώ τα ζητήματα που σχετίζονται με την εκτέλεση των εργασιών καλύπτονται σε λεπτομέρεια από ξεχωριστά Ευρωπαϊκά Πρότυπα και μόνο όσο αφορά τη συμφωνία με τις προϋποθέσεις των κανόνων σχεδιασμού καλύπτονται στο ΕΝ1997. Τα ζητήματα που σχετίζονται με τη σεισμική δράση καλύπτονται από τον Ευρωκώδικα 8. Στον ΕΝ1997 περιλαμβάνονται: Μέρος 1: Γενικοί κανόνες Μέρος 2: Σχεδιασμός με βάση εργαστηριακές δοκιμές Μέρος 3: Σχεδιασμός με βάση δοκιμές πεδίου. Δίνονται οδηγίες για τις συνηθισμένες δοκιμές πεδίου: (α) οι απαιτήσεις εξοπλισμού και οι διαδικασίες δοκιμών, (β) οι απαιτήσεις παρουσίασης των αποτελεσμάτων των δοκιμών, (γ) η ερμηνεία των αποτελεσμάτων. ΕΝ1998: Ευρωκώδικας 8 Αντισεισμικός Σχεδιασμός Κατασκευών Ο ΕΝ1998 (Ευρωκώδικας 8) καλύπτει τα ζητήματα σχεδιασμού των κατασκευών σε σεισμικές περιοχές και στοχεύει στην εξασφάλιση της ανθρώπινης ζωής κατά το σεισμό και την λειτουργική επάρκεια των σημαντικών υποδομών πολιτικής 5 BUILDNET Εισαγωγή στους Ευρωκώδικες
προστασίας. Η μη επαρκώς προσδιορίσιμη φύση των σεισμικών γεγονότων και τα μεταβαλλόμενα από χώρα σε χώρα διατιθέμενα μέσα και βαθμός απαιτούμενης προστασίας ποικιλίας κατασκευών κάνει την επίτευξη των στόχων δύσκολη και μετρήσιμη μόνο με πιθανοτικούς όρους. Σημειώνεται ότι ειδικές κατασκευές, όπως σταθμοί παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, φράγματα και εξέδρες, είναι εκτός του πεδίου του ΕΝ1998. Ο Ευρωκώδικας 9 περιλαμβάνει: Μέρος 1: Γενικοί κανόνες, σεισμικές δράσεις και κανόνες για κτήρια. Περιλαμβάνονται τα εξής επιμέρους θέματα: Απαιτήσεις συμπεριφοράς και κριτήρια συμμόρφωσης (1-2), Εδαφικές συνθήκες και σεισμική δράση (1-3), Σχεδιασμός κτηρίων (1-4), Ειδικοί κανόνες για κτίρια από σκυρόδεμα (1-5), Ειδικοί κανόνες για κτήρια από χάλυβα (1-6), Ειδικοί κανόνες για σύμμικτα κτίρια από σκυρόδεμα και χάλυβα (1-7), Ειδικοί κανόνες για ξύλινα κτίρια (1-8), Ειδικοί κανόνες για κτήρια από τοιχοποιϊα (1-9), Σεισμική μόνωση (1-10). Μέρος 2: Γέφυρες Μέρος 3: Αποτίμηση και ενίσχυση κτηρίων. Μέρος 4: Σιλό, δεξαμενές και σωληνώσεις Μέρος 5: Θεμελιώσεις, κατασκευές αντιστήριξης και γεωτεχνικά θέματα Μέρος 6: Πύργοι, ιστοί και καμινάδες Στον ΕΝ1998 περιλαμβάνονται τρία Παραρτήματα: τα δύο πρώτα (Παράρτημα Α: «Ελαστικό φάσμα μετακινήσεων σχεδιασμού» και Παράρτημα Β: «Προσδιορισμός στοχευόμενων μετακινήσεων για μη γραμμική στατική ανάλυση») είναι πληροφοριακής μορφής (Informative annexes), ενώ το τρίτο (Παράρτημα Γ: «Σχεδιασμός πλακών σύμμικτων δοκών χάλυβα-σκυροδέματος σε κόμβους καμπτόμενων πλαισίων») είναι κανονιστικής μορφής και επομένως υποχρεωτικό. Στον ΕΝ1998 υπάρχουν συνολικά 135 Εθνικά Προσδιοριζόμενες Παράμετροι. ΕΝ1999: Ευρωκώδικασ 9 Σχεδιαςμόσ φορζων από αλουμίνιο Ο Ευρωκώδικας 9 περιλαμβάνει τις διατάξεις σχεδιασμού κτηρίων και κατασκευών Πολιτικού μηχανικού με χρήση αλουμινίου. Η χρήση του αλουμινίου στις κατασκευές είναι σχετικά πρόσφατη αν και οι πρώτες κατασκευές εμφανίσθηκαν στην Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του 1950 υπό μορφή προκατασκευασμένων συστημάτων. Η δυσκολία που υπήρχε τότε σχετικά με την έλλειψη κανονισμών ή/και συστάσεων ξεπεράσθηκε το 1978 με την εισαγωγή της πρώτης έκδοσης των Συστάσεων της ECCS (European Convention for Constructional Steelwork). Η έκδοση του ΕΝ1999 αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός εκπαιδευτικού, πληροφοριακού και κανονιστικού κειμένου Ευρωπαϊκής εμβέλειας. Εν αντιθέσει με τους άλλους Ευρωκώδικες ο ΕΝ1999 αποτελείται από ένα μόνο Μέρος. Δεν γίνεται αναφορά σε κατασκευές ειδικού τύπου (όπως, για παράδειγμα, γέφυρες, πύργοι, κλπ), ενώ η γενικευμένη μορφή του επιτρέπει την εφαρμογή του και εκτός κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού, όπως στη βιομηχανία κατασκευής μεταφορικών μέσων. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ΕΝ1999 είναι ότι αποτελεί τον πρώτο κανονισμό κατασκευών από αλουμίνιο στον οποίο εισάγεται η ανελαστική συμπεριφορά του υλικού σε επίπεδο διατομών έως και το επίπεδο της κατασκευής. Στον ΕΝ1999 περιέχονται: Μέρος 1-1: Γενικοί κανόνες και κανόνες για κτίρια Μέρος 1-2 : Σχεδιασμός για πυρκαγιά Μέρος 1-3 : Συμπληρωματικοί κανόνες για κατασκευές ευαίσθητες σε κόπωση Μέρος 1-4 : Συμπληρωματικοί κανόνες για φύλλα τραπεζοειδούς διατομής Μέρος 1-5 : Συμπληρωματικοί κανόνες για κελυφωτές κατασκευές Βιβλιογραφία http://ec.europa.eu/enterprise/ construction http://eurocodes.jrc.ec.europa.eu http://www.cen.eu http://www.eurocodes.co.uk http://www.eurocode.at http://www.cen.eu/cenorm/sectors/ TechnicalCommitteesWorkshops/ CENTechnicalCommittees/Standards.as p?param=6231&title=cen%2ftc+250 http://www.eurocode.info/news.php http://www.bbri.be/antenne_norm/ eurocodes/fr/ http://www.eurocode2.info/main. asp?page=0 http://www.eurocode-resources.com/ eurocodes/eurocodes.php http://www.eurocode-online.de/ Εισαγωγή στους Ευρωκώδικες BUILDNET 6