ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Διδάσκοντες: Ελένη Γκολογκίνα - Οικονόμου Βασίλειος Κιάντος Συντάκτης φακέλου: Αργύρης Αργυριάδης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2000 Νοέμβριος 1999

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΟΣ Α : Διάγραμμα διδακτέας ύλης ΜΕΡΟΣ Β': Βιβλιογραφία (ετών 1993 - α' εξάμηνο 1999) ΜΕΡΟΣ Γ': Νομοθεσία Ναυτικού Δικαίου (ενημέρωση 1993 - α' εξάμηνο 1999) ΜΕΡΟΣ Δ': Θεματική Νομολογία (1993 - α' εξάμηνο 1999) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ (ΑΠ. 25/1998, ΑΠ 792/1998, ΑΠ 662/1998, Εφ Πειρ 169/1998) 1

ΜΕΡΟΣ Α' ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 Έννοια, περιεχόμενο και σημασία του ναυτικού δικαίου 2 Ιστορική επισκόπηση 3 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ναυτικού δικαίου 4 Ναυτιλία και Ευρωπαϊκή Ένωση 5 Πηγές του ελληνικού ναυτικού δικαίου ΚΕΦ.1 ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ 6 Έννοια του πλοίου 7 Πλωτά ναυπηγήματα 8 Νομική φύση του πλοίου ΚΕΦ.2 ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ 9 Η εθνικότητα του πλοίου 10 Η εξατομίκευση του πλοίου 11 Η δημοσιότητα στα πλοία 12 Η διοικητική εποπτεία στα πλοία 13 Τα ναυτιλιακά έγγραφα ΚΕΦ.3 ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΚΤΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ 14 Ναυπήγηση 15 Συμβατική απόκτηση κυριότητας πλοίου 16 Απόκτηση αιτία θανάτου 17 Διάθεση μερίδας συμπλοιοκτήτη 18 Εγκατάλειψη του πλοίου στον ασφαλιστή 19 Δημόσιος πλειστηριασμός 20 Χρησικτησία ΚΕΦ. 4 ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥΣ 21 Κύριος του πλοίου, πλοιοκτήτης, εφοπλιστής 2

22 Δημοσιότητα της εφοπλιστικής σχέσης Α. ΣΥΜΠΛΟΙΟΚΤΗΣΙΑ 23 Έννοια, νομική φύση, χαρακτηριστικά και σύσταση της συμπλοιοκτησίας 24 Η εταιρική ιδιότητα στη συμπλοιοκτησία 25 Δικαιώματα και υποχρεώσεις των συμπλοιοκτητών 26 Αποφάσεις των συμπλοιοκτητών. Διοίκηση της συμπλοιοκτησίας 27 Λύση της συμπλοιοκτησίας Β. ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 28 Η ναυτική εταιρία ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ 29 Οι τρόποι περιορισμού της ευθύνης στο ελληνικό δίκαιο και το αντικείμενο της παραχώρησης 30 Πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα περιορισμού της ευθύνης 31 Υποχρεώσεις για τις οποίες επιτρέπεται ο περιορισμός της ευθύνης 32 Η διαδικασία για τον περιορισμό της ευθύνης. Η δήλωση του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή 33 Η ευθύνη του κυρίου του πλοίου ΚΕΦ.5 Α. ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ 34 Έννοια του πληρώματος 35 Η σύμβαση ναυτικής εργασίας Β. Ο ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ 36 Η Σύμβαση ναυτολόγησης του πλοιάρχου 37 Οι εξουσίες του πλοιάρχου. Εξουσίες δημοσίου δικαίου 38 Οι εξουσίες του πλοιάρχου - Αρμοδιότητες εκπροσωπήσεως 39 Ειδικές υποχρεώσεις του πλοιάρχου τεχνικής και οικονομικής φύσης 40 Ευθύνη του πλοιάρχου 41 Λύση της συμβάσεως ναυτολογήσεως του πλοιάρχου Γ. Η ΝΑΥΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ α. Έννοια, φύση και κατάρτιση της σύμβασης ναυτολογήσεως του πληρώματος 42 Έννοια και φύση της συμβάσεως 43 Κατάρτιση της συμβάσεως β. Υποχρεώσεις και δικαιώματα του ναυτικού 44 Οι υποχρεώσεις του ναυτικού. Κύρια και παρεπόμενες υποχρεώσεις 45 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις 46 Δικαιώματα του ναυτικού. Το δικαίωμα για μισθό. 47 Δικαιώματα του ναυτικού. Το δικαίωμα για πρόσθετες παροχές και αποζημίωση για απώλεια προσωπικών αντικειμένων 48 Δικαίωματα του ναυτικού. Το δικαίωμα για νοσηλεία γ. Λύση της συμβάσεως ναυτολογήσεως 49 Λόγοι αυτόματης λύσης της συμβάσεως ναυτολογήσεως 50 Λύση της συμβάσεως ναυτολογήσεως με τη θέληση των μερών 51 Δικαιώματα του ναυτικού σε περίπτωση λύσεως της συμβασεως ναυτολογήσεως. Δικαίωμα για αποζημίωση. 3

52 Δικαιώματα του ναυτικού σε περίπτωση λύσεως της συμβ. ναυτολογήσεως. Δικαίωμα για παλιννόστηση και για παραμονή και διατροφή στο πλοίο Δ. Ο ΠΛΟΗΓΟΣ 53 Έννοια του πλοηγού. Πλοηγική υπηρεσία και πρόσληψη πλοηγού 54 Ευθύνη απο την πλοήγηση Ε. ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ 55 Έννοια και διακρίσεις του ναυτικού πράκτορα 56 Νομικά χαρακτηριστικά της θέσεως του ναυτικού πράκτορα 57 Δικαιώματα και ευθύνη του ναυτικού πράκτορα 58 Ευθύνη του αντιπροσώπου του πλοιοκτήτη για απαιτήσεις από σύμβαση ναυτολογήσεως 4

ΜΕΡΟΣ Β' ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΒΙΒΛΙΑ-ΜΕΛΕΤΕΣ-ΣΧΟΛΙΑ-ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ (ετών 1993-α εξάμηνο 1999) I) Βιβλία 1. Αντώνη Μ. Αντάπαση, Θαλάσσια αρωγή και διάσωση Ι Πηγές και έννοια,1992 2. Κ. Χορτάτου, Σύγχρονοι αντιλήψεις του διεθνούς δικαίου της θαλάσσης και η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών δια το δίκαιον της θαλάσσης του 1982,1993 3. Δ.Γκόφα, Θάλασσα και συναλλαγές στην αρχαία Ελλάδα, 1994 4. Ι. Κοροτζής, Η ευθύνη του θαλάσσιου μεταφορέα σύμφωνα με τους κανόνες Χάγης- Βίσμπυ, 1994 5. Η προστασία των ναυτικών δανειστών, 1 ο Συνέδριο ναυτικού δικαίου, έκδοση Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς, 1994. Στον τόμο αυτόν δημοσιεύονται οι ε- ξής ελληνικές μελέτες: Λ. Γεωργακόπουλου, Τα σύγχρονα προβλήματα προστασίας δανειστών του πλοίου, σ.30, Α. Κιάντου-Παμπούκη, Η προστασία των δανειστών στις ναυτιλιακές εταιρίες με την παραμέριση της νομικής προσωπικότητας, σ.44, Φ. Χριστοδούλου, Το πλοίο ως ιδιαίτερο στοιχείο της περιουσίας του πλοιοκτήτη,σ. 86,Σ. Βρέλλη, Η προστασία των ναυτικών δανειστών και το ελληνικό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο, σ. 106. Φ.Δωρή, Η νομική θέση των δανειστών του πλοίου σε περίπτωση μεταβίβασης της κυριότητάς του, σ. 305, Π. Σωτηρόπουλου, Ζητήματα σχετικα με τη ναυτική υποθήκη, σ. 361, Ι. Ρόκα, Εξασφάλιση και ασφάλιση των ναυτικών δανειστών, σ. 395, Α. Αντάπασης, Εκμετάλλευση πλοίου από τρίτο και προστασία των ναυτικών δανειστών, σ. 437. 6. Ι. Ρόκα, Ιδιωτικό Ναυτικό Δίκαιο, 1994. 7. Ν.Χαμηλάκης, Εγχειρίδιο νηολογίων, ναυτικών υποθηκολογίων και βιβλίο κατασχέσεως πλοίων,1995 8. Β. Κιάντος, Η κοινή αβαρία στο ναυτικό δίκαιο, 1996 9. Χ. Ζωγραφάκης, Ναυτιλιακές αποφάσεις των αγγλικών δικαστηρίων και σχετικές διεθνείς συμβάσεις, 1996 10. Π. Σελέκος, Το μητρώο ναυτικών εταιριών ως (ειδικό) εμπορικό μητρώο, 1996 11. Α. Αντάπασης, Το ελληνικό πλοίο και το προσωπικό του απ την σκοπιά του Κοινοτικού Δικαίου, 1996 12. Γαρ. Αθανασίου, Aspects juridiques de la concurrence maritime (διδακτ. Διατριβή Παρισιού Ι), 1996 13. Θ. Καρατζάς, Η χρηματοδότηση του θαλάσσιου εμπορίου στο Δημοσθένη, 1996 14. Ι. Κοροτζής, Το δίκαιο της θαλάσσιας φορτωτικής, 1996 15. Ν.Κωνσταντινίδης, Ναυάγια σε λιμενικές περιοχές, Διεθνή νομικά ζητήματα - προοπτικές1998 16. Ν. Πουλατζάς, Ναυτικό δίκαιο, 1998 5

17. Α. Αντάπαση, Η Σύμβαση του 1952 για τη συντηρητική κατάσχεση πλοίων, 1998. 18. Κ. Βαϊκούσης, Διεθνές θαλάσσιο δίκαιο, 1998 ΙΙ) Μελέτες 1. Ιωάννη Κοροτζή, Η παθητική νομιμοποίηση της αγωγής για βλάβη ή απώλεια φορτίου ή καθυστερημένη παράδοση στη θαλάσσια μεταφορά πραγμάτων. Ε.Εμπ.Δ. 1993, σελ. 673 2. Αλ. Κιάντου-Παμπούκη, Κυπριακό Νομικό Βήμα, Ο περιορισμός της ευθύνης του θαλάσσιου μεταφορέα από συγκριτική άποψη, 1993 3. Ι. Ρόκα, Η ειδική αποζημίωση του σώστη για τις προσπάθειες περιορισμού περιβαλλοντικών ζημιών του εμπορικού πλοίου και του φορτίου του. Τιμητικός τόμος Ανδρέα Λουκόπουλου 1993 σελ. 261επ. 4. Π. Αβραμέα Μemorandum of Agreement NSF 1993, Επιθ. Ναυτ. Δικ. 1994, σελ. 49 5. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Η προστασία των δανειστών στις ναυτιλιακές εταιρίες με παραμερισμό της νομικής προσωπικότητας, Αρμ,. 1993, σελ. 877 6. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Η κύρωση των κανόνων Χάγης-Βίσμπυ από την Ελλάδα, Ελ.Δικ. 1994, σελ. 529 7. Π. Πασσιά, Το νέο δίκαιο του περιορισμού της ευθύνης του πλοιοκτήτη. Μια πρώτη προσέγγιση, Πειρ.Ν.1992, σελ. 279 8. J. Soubeyzol, Το μνημόνιο των Παρισιών για τον έλεγχο των πλοίων από τις επιτόπιες λιμενικές αρχές, Πειρ.Ν. 1992, σελ. 227 9. Σ.Στυλιανού, Η έκταση εφαρμογής στην Ελλάδα της Διεθνούς Σύμβασης των Βρυξελλών (ν.2107/1992) Επιθ.Ναυτ.Δικ.1994,1 10. Π. Σωτηροπούλου, Οι κανόνες του Βίσμπυ, Ε.Εμπ.Δ.,1994, σελ.300 11. Α. Αντάπαση, Η ίδρυση ειδικού τμήματος ναυτικών διαφορών στο Πρωτοδικείο και Εφετείο Πειραιά, τιμ.τομ. Αργυριάδη, 1995, σελ. 45 12. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Η άρση του προνομίου της ακτοπλοίας, Αρμ. 1995, σελ.1 13. Α. Κιάντου-Παμπούκη,Απαγόρευση απόπλου συντηρητικώς κατεσχημένου πλοίου, Αρμ. 1995, σελ. 977 14. Α. Κιάντου-Παμπούκη,ΠΔ 229/1995 "Ναυτικοί πράκτορες", Επισκ. ΕΔ 1995, σελ. 429. 15. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Οι κοινοτικές ελευθερίες στις θαλάσσιες μεταφορές στο "Η επίδραση του κοινοτικού δικαίου στο Ελληνικό ιδιωτικό δίκαιο", 1995, σελ. 181επ. 16. Δ. Ρεδιάδης, Shipowners' limitation of liability and conflict of laws in time, RHDI, 1992, σελ. 253 17. Ι. Ρόκας, Προς διαμόρφωση γενικών αρχών αδικοπρακτικής ευθύνης για τη μόλυνση του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα της θάλασσας από πετρέλαιο, Κριτ.Ε. 1994, σελ. 87 18. Ι. Σχινάς, Συμβατική ελευθερία, στάθμιση συμφερόντων και δημόσια τάξη στο δίκαιο της ναύλωσης, τιμ.τομ. Αργυριάδη, 1995, σελ. 1237 6

19. Ι. Σχινάς, Κοινοτικό νοηλόγιο ("EYROS") και ευρωπαϊκή σημαία, τιμ. Τομ. Η. Κρίσπη, 1995, σελ. 487 επ. 20. Η προστασία των ναυτικών δανειστών, 1 ο Συνέδριο ναυτικού δικαίου, έκδοση Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς, 1994 Στον τόμο αυτό δημοσιεύονται οι εξής ελληνικές μελέτες: α) Λ. Γεωργακόπουλου, Τα σύγχρονα προβλήματα προστασίας δανειστών του πλοίου, σελ. 30 β) Α. Κιάντου-Παμπούκη, Η προστασία των δανειστών στις ναυτιλιακές ε- ταιρίες με την παραμέριση της νομικής προσωπικότητας, σελ. 44 γ) Φ. Χριστοδούλου, Το πλοίο ως ιδιαίτερο στοιχείο της περιουσίας του πλοιοκτήτη, σελ. 86 δ) Σ. Βρέλλη, Η προστασία των ναυτικών δανειστών και το ελληνικό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο, σελ. 106 ε) Φ. Δωρή, Η νομική θέση των δανειστών του πλοίου σε περίπτωση μεταβίβασης της κυριότητας του, σελ. 305 στ) Π. Σωτηρόπουλου, Ζητήματα σχετικά με την ναυτική υποθήκη, σελ. 361 ζ) Ι. Ρόκα, Εξασφάλιση και ασφάλιση των ναυτικών δανειστών, σελ. 395 η) Α. Αντάπασης, Εκμετάλλευση πλοίου από τρίτο και προστασία των ναυτικών δανειστών, σελ. 437 21. Παυλ. Αβραμέας, Το ασφαλιστικό μέτρο της απαγόρευσης του απόπλου κατά το ν.δ. 4570/1996. Ε.Εμπ.Δ. 1999, σελ. 15 22. Α. Αλυκάτορας, Εφαρμοστέο δίκαιο και διεθνής δικαιοδοσία στην σύμβαση ναυτολογήσεως υπο τις κοινοτικές συμβάσεις της Ρώμης 1980, των Βρυξελλών 1968 και της Ντονόστια/Σαν Σεμπαστιάν 1989, ΕΕΕυρΔ 1996, σελ. 31 23. Κ. Γιαννόπουλος, Πώληση πλοίου με "memorandum of agreement" ΔΕΕ 1996, σελ.31 24. Ελ.Γκολογκίνα-Οικονόμου, Ελληνική ναυτιλιακή νομοθετική υποδομή. Ανάγκη ανανέωσης του ελληνικού ναυτικού δικαίου, Αρμ.1996, σελ. 1441 25. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Current developments concerning the form of bills of lading, RHDI 1994,σελ. 257, η ίδια, Πδ 525/95 "Καθορισμός ανωτάτου ορίου αποζημιώσεως που οφείλεται από τον εκναυλωτή για απώλεια η βλάβη φορτίου", ΕπισκΕΔ 1995, σελ. 867, η ίδια Πδ 427/95 "Υποχρεώσεις εφοπλιστών ή πλοιοκτητών και ναυτικών πρακτόρων", ΕπισκΕΔ 1995, σελ. 870, η ίδια, Η εθνικότητα του πλοίου στα πλαίσια της κοινής αγοράς, ΕΕΕΔ 1995, σελ. 785, η ίδια, Οι κρατικές ενισχύσεις στη ναυτιλία, ΕΕΕΔ 1996, σελ. 489 26. Σ. Κουσούλης, The electronic Bill of Lading: related issues in Greek Law, RHDI 1994, σελ. 277 27. Κ. Παμπούκης, Ζητήματα συμπλοιοκτησίας, Αρμ1996, σελ. 1425 28. Αικ.-Χρ. Παπαγεωργίου, Διασκέψεις ναυτιλιακών γραμμών (shipping conferences), ΝομΕπ 1996, σελ.90 29. Ε. Τσάντης, Ρήτρες δικαιοδοσίας αλλοδαπού δικαστηρίου στις φορτωτικές θαλάσσιας μεταφοράς, ΕΕμπΔ 1996, σελ. 685 30. Α. Χαρλαύτης, Η παραχώρηση του πλοίου εις τους δανειστάς, ΕΝΔ 24 (1996), τευχ.2-3 7

31. Α. Γεωργακόπουλος, Ο περιορισμός της ελευθερίας των ναυτικών συμβάσεων δια του θαλασσίου ασφαλιστικού δικαίου, ΝοΒ 1997, σελ.1 32. Ε. Γκολογκίνα-Οικονόμου, Το τεκμήριο της ανεπιφύλακτης παραλαβής στη θαλάσσια μεταφορά πραγμάτων, ΚριτΕπ 1997, σελ. 748 33. Στ. Δεβεράκης,Ναυτιλιακό δάνειο: Γνωμάτευση έλληνα δικηγόρου του οφειλέτη προς το δανειστή, ΕΝΔ 1997, σελ. 129 34. M. Evans, Intervention, the International Court of Justice and the Law of the Sea, RHDI, 1995, σελ.73 35. Γ. Ζέκος, Εφαρμοστέο δίκαιο στις φορτωτικές κατά το αγγλικό δίκαιο, ΕΝΔ 1996, σελ. 433 36. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Οι κρατικές ενισχύσεις στη ναυτιλία, ΕλΔ 1996, σελ. 1512 37. Θ. Λιακόπουλος, Ο περιορισμός της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις κατά τη Σύμβαση του Λονδίνου, ΔΕΕ 1997, σελ. 651 38. Κ.Οικονομίδης, La nouvelle Convention sur le droit de la mer et la Gréce: le pour et le contre, RHDI 1995,σελ. 53 39. Α. Χαριτίδου, Η έννοια του ασφαλούς λιμένα και η ευθύνη του ναυλωτή κατά το αγγλικό δίκαιο, Επισ. Επετηρ.Δ.Σ.Θ. 1996, σελ. 115 40. Κ. Χατζηκωνσταντίνου, Η επίλυση των διαφορών στο δίκαιο της θάλασσας, Επιστ. Επετηρ.Δ.Σ.Θ. 1996, σελ. 149 41. Α. Αντάπασης, Κτήση κυριότητας σε ναυπηγούμενο πλοίο, τιμ.τομ. Αλ. Κιάντου-Παμπούκη, 1998, σ.25 επ 42. Ρ. Ασαριώτη, Why we should take note of the Hamburg Rules, τιμ.τομ. Αλ. Κιάντου-Παμπούκη, 1998, σ.57 επ. 43. Απ.Γεωργιάδης, Ο δικαστικός έλεγχος των συμβάσεων ναυλώσεως, ΕλΔ 1998, σ.485 ε. 44. N. Gaskell, The Draft HNS Convention 1995, τιμ.τομ.αλ. Κιάντου-Παμπούκη, 1998, σ.93 επ. 45. Ε. Γκολογκίνα-Οικονόμου, Το τεκμήριο της ανεπιφύλακτης παραλαβής στη θαλάσσια μεταφορά πραγμάτων, τιμ.τομ. Αλ. Κιάντου-Παμπούκη, 1998, σ.157 επ. 46. Α. Καραγκουνίδης, Σύγκρουση πλοίων ΕπισκΕΔ 1998,σ.929 47. Β. Κιάντος, Μερικές σκέψεις σχετικές με τη δυνατότητα εγκαταλείψεως στον ασφαλιστή της απαιτήσεως για την παραχώρηση εκμεταλλεύσεως του πλοίου και της απαιτήσεως του ναύλου, ΕπισκΕΔ 1998,σ.639 48. Α. Κιάντου-Παμπούκη, Ζητήματα ευθύνης απο ναυτικό ατύχημα, ΕπισκΕΔ 1998,σ.869 49. Ι. Κοροτζής, Ο δικανικός συλλογισμός στην εφαρμογή κανόνων αναγκαστικού δικαίου και κανόνων άμεσης εφαρμογής κατά τη Σύμβαση της Ρώμης του 1980 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές, σε σχέση με τη σύμβαση ναυτολόγησης, ΕλΔ 1998, σ.761 50. Ν. Κωνσταντινίδης, Ζητήματα από ναυάγια κείμενα στη θαλάσσια ζώνη λιμένων, ΠειρΝομ 1998,σ.257 51. Γ.Παμβορίδης, International law and its impact on private shipping law, RHDI 1997,σ.183 8

52. Θ. Σιδηρόπουλος, Η ευθύνη του θαλάσσιου μεταφορέα σε περίπτωση ακαταλληλότητας του πλοίου και αμελούς μεταχείρισης του φορτίου σύμφωνα με τους κανόνες της Χάγης-Βίσμπυ, όπως αυτοί ερμηνεύονται από τα αγγλικά δικαστήρια, Επιστημ.Επετηρίδα, Δ.Σ.Θ., 18, 1997, σ.69 επ. 53. W. Tetley, General average lines, τιμ.τομ.αλ. Κιάντου-Παμπούκη, 1998, σ. 609επ. 54. Π. Τσιρίδης, Η ποινική αντιμετώπιση του ναυτικού ατυχήματος, ΠειρΝομ 1998, σ. 129. 55. Γ. Θεωδορακόπουλος, Νομικά ζητήματα από την κατάταξη απαιτήσεων επί πλειστηριασμού πλοίου, ΕΝΔ 97,1 56. Ε.Α. Καλυβα, Θαλάσσιο περιβάλλον. Η ονομαστική προστασία και οι αντιφάσεις της,ενδ 22,401 57. Κ.Δ. Κεραμέως, Δωσιδικία της εκτελέσεως του ναυπηγούμενου πλοίου κατά την Σύμβαση των Βρυξελλών, ΕΝΔ 22,427 58. Γ. Μητσόπουλου-Κ. Κεραμέως, Η απαγόρευση διαθέσεωςτου εκπλειστηριαζόμενου πλοίου ως νομικό ελάττωμα, ΕΝΔ 23,1 59. Ν. Πουλαντζά, Η κατάργηση του προνομίου της Ακτοπλοίας (Cabotage) στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελληνική Ναυτιλία, ΕΝΔ 95,193, Ιδίου: Οι πηγές του Ναυτικού Δικαίου και η προοδευτική του κωδικοποίηση, ΕΝΔ 1996, 113, Ιδίου Το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας και οι εξελίξεις του ΠειρΝ 97,1 60. Κ.Β. Χιώλου, Η ρύπανσις του θαλασσίου περιβάλλοντος Αρμ 1994, 638 61. Η. Βαρότση-Χριστοδούλου, Τα διεθνής ή "παράλληλα" Νηολόγια, ΠειρΝ 1996, 385 62. Γ.Λατσούδη, Κύρος συμφωνίας ενσωμάτωσης αδείας στον "κλειστό" μισθό, ΕΝΔ 24,193 63. Ε. Τσαντή, Σκέψεις για το εφαρμοστέο δίκαιο στα ναυτεργατικά ατυχήματα και στη ναυτική εργασία γενικότερα, ΕΝΔ 19,417 Σχόλια - Παρατηρήσεις στη Νομολογία 1. Π. Αβραμέα, Συντηρητική κατάσχεση ποντοπόρων πλοίων. Έννοια κατάσχεσης κατά τη Δ.Σ. Βρυξελλών 1952 Πρωτ. Middleburg Ολλανδίας 37/1992 ΕΕμπΔ 1993, σελ. 466 2. Ι. Μάρκου, Θαλάσσια φορτωτική. Ερμηνεία, αν εκδόθηκε ονομαστική ή σε διαταγή. Μεταβίβαση. Εφαρμογή Κανόνων Χάγης-Βίσμπυ. Μον.Πρωτ. Πειρ. 3387/1993, ΕΕμπΔ 1994, σελ.92 3. Π. Σωτηρόπουλου, Ασφάλιση πλοίου. Ασφάλισμα προϋποθέσεις εγκυρότητας όρου περί συμβατικής αποτίμησης του ασφαλισμένου πλοίου. Πιστοποιητικό ασφάλισης. Ευθύνη μεσιτών Λλοϋδς Λονδίνου Α.Π. 808/1993 ΕΕμπΔ 1994, σελ. 453 4. Αντώνη Μ. Αντάπαση, Εφαρμοστέο δίκαιο ως προς την ευθύνη του αποκτώντος πλοίο για προηγούμενα της μεταβίβασης χρέη του. Έκταση ευθύνης α- ποκτώντος πλοίο σύμφωνα με το ελληνικό ουσιαστικό δίκαιο. ΕφΠειρ 1193 /1995, ΕΕμπΔ 1996, σ.352 9

5. Χ. Χρυσάνθη, Ναύλωση. Ευθύνη εκναυλωτή. Φόρτωση στο κατάστρωμα. Ε- νιαύσια αποσβεστική προθεσμία της αξίωσης για αποζημίωση για απώλεια βλάβη του φορτίου ΑΠ 622/1994, ΕΕμπΔ 1996, σ.363 6. Χ. Χρυσάνθη, Πλειστηριασμός πλοίου που νηολογήθηκε κατά το άρθρο 13 ν.δ. 2687/53. Προνόμια αρθ.2 της Δ.Σ. Βρυξελλών του 1926 και του άρθρου 205 ΚΙΝΔ. Αποσβεστική προθεσμία. Περιεχόμενο αναγγελτηρίου ΑΠ 172/1994, ΕΕμπΔ 1996, σ. 560 7. Ναύλωση. Συμφωνία περί ενάρξεως χρόνου φόρτωσης και εκφόρτωσης ΑΠ 1622/1995. Σημ. συντάξεως ΕΕμπΔ 1996, σ. 576 8. Θαλάσσιο συμβεβηκός Έννοια. Έννοια "ανεπάρκειας συσκευασίας" της Σύμβασης Βρυξελλών 1924 σε σύγκριση με την πλημμελή συσκευασία του ΚΙΝΔ. Εφ. Πειρ. 557/97, ΕΕμπΔ 1997, σελ. 563. Σημ. συντάξεως 9. Π. Πασσιά, Θαλάσσια μεταφορά πραγμάτων. Περιορισμός ευθύνης μεταφορέα κατ' άρθρο 141 ΚΙΝΔ. Προϋποθέσεις, Πολ.Πρωτ.Πειρ. 326/96 ΕΕμπΔ 1997,σ. 566 10. Αντ. Τσαβδαρίδης, Πλοίο. Πλωτό ναυπήγημα. Σύμβαση ναυτικής εργασίας ΑΠ 792/1998, ΕΕμπΔ 1999, σ. 108 11. Αντ. Τσαβδαρίδης, Σύμβαση Λονδίνου περί περιορισμού της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις (ν.1923/1991). Εφαρμοστέο δίκαιο. Επιβίωση διατάξεων ΚΙΝΔ περί παραχωρήσεως πλοίου στους πιστωτές. ΕφΠειρ. 169/1998 ΕΕμπΔ 1999 σελ. 119 12. Ι.Π. Μάρκου, Ναυτική εταιρία (ν.959/1979). Ακυρότητα αποφάσεως γενικής συνέλευσης εικονική μεταβίβαση μετοχών ΑΠ 662/1998 ΕΕμπΔ 1999, σελ. 368 13. Α. Κιάντου - Παμπούκη (επιθαλάσσια αρωγή, 394, αξιώσεις κατά Οργανισμού Λιμένος Θεσ/νίκης, 407) 14. Β. Βασιλάκης (ρήτρα παρέκτασης διεθνούς δικαιοδοσίας στη φορτωτική, 620) 15. Α. Αντάπασης (εφαρμοστέο δίκαιο ως προς την ευθύνη αποκτώντας πλοίο, 356. Επί της ίδιας απόφασης βλ. παρατ. Χρ. Τσούκα, Κοιν. 1996, σελ.89), Χ. Χρυσάνθης (η ρήτρα φόρτωσης επί του καταστρώματος και η επίδρασή της στις συμβάσεις της ναύλωσης, της πώλησης και της ενέγγυας πίστωσης, 365, ναυτικά προνόμια, αρθρ. 9 Δ.Σ. Βρυξελλών, 565), Συντάξεως (ναύλωση, παραγγελιοδόχος μεταφοράς, 577), ΕΕμπΔ 1996: 16. Α.Κιάντου-Παμπούκη, (συμμετοχή πλοιάρχου στη διανομή αντιμισθίας [1995],σελ.821, έννοια πλωτού ναυπηγήματος-σύγκρουση πλοίων, 116, θαλάσσια μεταφορά, εφαρμοστέο δίκαιο, 425, φορτωτική, παραγγελιοδόχος μεταφοράς,σελ 743), Γκολογκίνα-Οικονόμου (ανεπιφύλακτη παραλαβή πραγμάτων στη θαλάσσια μεταφορά, 107, ευθύνη εκναυλωτή, 606),Κ. Φουντεδάκη (αξιώσεις ναυτικού πράκτορα, 130) ΕπισκΕΔ 1995/96 17. Π. Παπαθεωδωροπούλου, Η "Ναυτική" διαφορά. Σχόλιο στην ΕφΠειρ 1448/95, ΔΕΕ 1996,152. 18. Μ. Ραψομακίνη, "Ευθύνη προστήσαντος εργοδότη", Σχόλιο στην ΜΠΠ 810/96 ΕΝΔ 25,157 19. Α.Σέργη, "Εφαρμοστέο δίκαιο στο ναυτεργατικό ατύχημα", Σημείωση στην ΑΠ 1023/96 ΕΝΔ 25,193 10

20. Γ.Σωτηρόπουλος (τεκμήριο ΚΙΝΔ 105 εδ. 3 και άρση αυτοτέλειας νπ, σελ. 171) ΔΕΕ 1997 21. Π. Πασσιάς (θαλάσσια μεταφορά πραγμάτων, περιορισμός ευθύνης μεταφορέα, 567, περιορισμός ευθύνης πλοιοκτήτη, Σύμβαση Λονδίνου, σελ. 765) ΕΕμπΔ 1997 22. Κ. Παμπούκης (Δέσμευση κομιστή φορτωτικής από όρους του ναυλοσυμφώνου, 95), Αλ. Κιάντου-Παμπούκη (μεταβίβαση πλοίου σε αναγκαστικό πλειστηριασμό και προνόμιο του ΝΑΤ, 395, σχέση κανόνων Χάγης-Βίσμπυ προς διατάξεις ΚΙΝΔ,1040), Κ. Ζούμπος (ζημιές κατά την εκφόρτωση απο υπαλλήλους Οργανισμούς Λιμένος, 983) ΕπισκΕΔ 1997 23. Α.Κιάντου-Παμπούκη,(συντηρητική κατάσχεση πλοίου, σελ. 271) ΕπισκΕΔ 1998 Γνωμοδοτήσεις 24. Μιχ. Μ. Μηνούδη, Ναυτική Εταιρία. Αξίωση λογοδοσίας εφαρμοστέες διατάξεις ενεργητική νομιμοποίηση μετόχου κατ εφαρμογή της ΑΚ 281 ή με άρση της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου. Προϋποθέσεις. Έγκριση εξώδικης λογοδοσίας. Νομική φύση. Προϋποθέσεις. Εφαρμογή διατάξεων περί λογοδοσίας, αλλά και πλάνης ή απάτης σε σύμβαση αγοραπωλησίας ΕΕμπΔ 1994, σελ. 673 25. Γ. Μητσόπουλος/Κ. Κεραμεύς, Απαγόρευση διαθέσεως του εκπλειστηριαζόμενου πλοίου ως νομικό ελάττωμα, ΕΝΔ 1995, σελ.1 26. Στέλιος Ν. Κουσούλης, Προϋποθέσεις κύρους συμφωνίας παρεκτάσεως που περιέχεται στους έντυπους όρους φορτωτικής ΕΕμπΔ 1998,σελ. 218 27. Α.Ανταπάσης, Ζητήματα σχετικά με την ανέλκυση ναυαγίου πλοίου και τον περιορισμό της ευθύνης του κυρίου αυτού, ΔΕΕ 1996, 220 28. Α. Αντάπασης, Περιορισμός της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις- Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο-κυπριακό δίκαιο-διεθνής Σύμβαση 1976, Κοιν. 1997, σελ. 36 29. Σ. Βρέλλης, Ο περιορισμός της ευθύνης του πλοιοκτήτου- Σχέσεις ομοιομόρφου δικαίου και εθνικών κανόνων συγκρούσεως, Κοιν. 1998, σελ. 43 11

ΜΕΡΟΣ Γ' ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (Ενημέρωση 1993-α' εξάμηνο 1999) 1. ΠΔ 103/1993 Τροποποίηση του Π.Δ. 364/88. Αναγνώριση Ελληνικών πλοίων ως επιβατηγών και τροποποίηση των προϋποθέσεων για τη δρομολόγηση τους στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες για την έκδοση του πρώτου πιστοποιητικού ασφαλείας 2. Ν. 2172/93 Ίδρυση τμήματος ναυτικών διαφορών Πρωτοδικείο Πειραιώς 3. ΠΔ 229/95 Ναυτικοί πράκτορες (ΦΕΚ 130/20-6-95) 4. Ν. 2321/95 Κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της θάλασσας και της Συμφωνίας που αφορά την εφαρμογή του μέρους ΧΙ της Σύμβασης (ΦΕΚ 136-23-6-95) 5. 197/1995 Κύρωση πρωτοκόλλου του έτους 1992 για την τροποποίηση της Διεθνούς Σύμβασης του 1969 "περί αστικής ευθύνης συνεπεία ζημιών εκ ρυπάνσεως υπό πετρελαίου" (ΦΕΚ Α' 106/13.6.1995). 6. Π.Δ. 270/1995 Αποδοχή των πρωτοκόλλων των ετών 1976 και 1992 για την τροποποίηση της Διεθνούς Σύμβασης του 1971, αναφορικά με την ίδρυση Διεθνούς Κεφαλαίου Αποζημίωσης Ζημιών Ρύπανσης από Πετρέλαιο (ΦΕΚ Α' 151/26.7.1995). 7. Π.Δ. 402/1995 Για το έγγραφο εθνικότητας των ελληνικών εμπορικών πλοίων (ΦΕΚ Α' 227/1.10.95). 8. Π.Δ. 425/1995 Καθορισμός ανωτάτου ορίου αποζημίωσης που οφείλεται από τον εκναυλωτή για απώλεια ή βλάβη φορτίου (ΦΕΚ Α' 245/24.11.95) 9. ΠΔ 379/1996 Κανονισμός πυροσβεστικών μέσων των πλοίων (ΦΕΚ Α' 250/4-11-96) 10. Π.Δ. 11/16-1-1996, Αποδοχή τροποποιήσεων της Δ.Σύμβασης "Περί Διεθνών Κανονισμών προς αποφυγή συγκρούσεων εν θαλάσση, 1972" που κυρώθηκε με το ν.δ. 93/74, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα (ΦΕΚ Α' 6/16-1-96) 11. Ν. 2391/1996 Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για την επιθαλάσσια αρωγή, 1989 (ΦΕΚ Α' 55/21-3-1996) 12. ΠΔ 74/1996 Κύρωση κεφαλαίων ΙΧ,Χ και ΧΙ της Διεθνούς Σύμβασης για την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, 1974, όπως αυτά υιοθετήθηκαν την 24 Μαίου 1994 με την απόφαση 1/94 της Διάσκεψης των Συμβαλλομένων στη Διεθνή Σύμβαση για την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, 1974, κρατών (ΦΕΚ Α' 58/29-3-1996) 13. ΠΔ 361/96 Αποδοχή τροποποιήσεων του παραρτήματος του πρωτοκόλλου 1978 σχετικού με τη Διεθνή Σύμβαση 1973 για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία (MARPOL 73/78) (ΦΕΚ Α' 233/20-9-1996) 14. ΠΔ 408/1996 Κανονισμός για την πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας απ' τα λύματα των πλοίων (ΦΕΚ Α 268/6-12-96) 12

15. ΠΔ 32/1997 Κοινοί κανόνες και πρότυπα για τους οργανισμούς επιθεώρησης και ελέγχου πλοίων και για τις συναφείς δραστηριότητες των ναυτικών αρχών σύμφωνα με την οδηγία 94/57/ΕΚ του Συμβουλίου της 22-11-1994 (ΦΕΚ Α' 35/14-3-97) 16. ΠΔ 88/1997 Επιβολή των διεθνών προτύπων στα πλοία που χρησιμοποιούν κοινοτικούς λιμένες ή πλέουν στα ύδατα δικαιοδοσίας της Ελλάδας και έχουν σχέση με την ασφάλεια των πλοίων, την πρόληψη ρύπανσης και τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας επί των πλοίων (έλεγχος του κράτους του λιμένα) σύμφωνα με την οδηγία 95/21 ΕΚ του Συμβουλίου της 19 ης Ιουνίου 1995 (ΦΕΚ Α' 90/16-5-97) 17. ΠΔ 132 /1997 Αποδοχή τροποποιήσεων έτους 1995 της Διεθνούς Σύμβασης "Για τα πρότυπα εκπαίδευσης, έκδοσης πιστοποιητικών και τήρησης φυλακών των ναυτικών, 1978 (ΦΕΚ Α' 116/11-6-97) 18. ΠΔ 160/1997 Κύρωση τροποποιήσεων, έτους 1995, της Διεθνούς Σύμβασης για την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, 1979, όπως αυτές υιοθετήθηκαν με την απόφαση MSC 46(65) της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (MSC) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού και με την απόφαση 1/95 της Διάσκεψης των Συμβαλλομένων, στη Διεθνή Σύμβαση για την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, 1974, Κρατών (ΦΕΚ Α' 149/12-9-97) 19. Ν. 2575/1997 Ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (ΦΕΚ Α' 23/4-2-98) 20. ΠΔ 55/1998 Προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (ΦΕΚ Α' 58/20-3-98) 21. ΠΔ 84/1998 Προσαρμογή της νομοθεσίας προς τις διατάξεις του Κανονισμού (ΕΟΚ) αριθμ. 4055/86 του Συμβουλίου της 22ας Δεκεμβρίου 1986 για την ε- φαρμογή της αρχής της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών μεταξύ κρατών-μελών και μεταξύ κρατών-μελών και τρίτων χωρών (ΦΕΚ Α' 77/10-4-98) 22. ΠΔ 179/1998 Τροποποίηση του ΠΔ 346/94 "Αναφορές των πλοίων που καταπλέουν ή αποπλέουν από ελληνικούς λιμένες και μεταφέρουν επικίνδυνα ή ρυπογόνα φορτία, σύμφωνα με την οδηγία 93/75/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 13 ης Σεπτεμβρίου 1993", όπως αυτό τροποποιήθηκε με το ΠΔ 211/97 (ΦΕΚ Α 129/16-6-98) 23. Ν. 2642/1998 Μητρώο επιχειρήσεων ναυπήγησης, μετατροπής, επισκευής, και συντήρησης πλοίων και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α' 216/17-9-98) 24. ΠΔ 347/1998 Εξοπλισμός των πλοίων σύμφωνα με την οδηγία 96/86/ΕΚ του Συμβουλίου της 20ης Σεπτεμβρίου 1996 (ΦΕΚ Α' 231/12-10-98) 25. ΠΔ 3/1999 Τροποποίηση του ΠΔ 346/94 "Αναφορές των πλοίων που καταπλέουν ή αποπλέουν από ελληνικούς λιμένες και μεταφέρουν επικίνδυνα ή ρυπογόνα φορτία, σύμφωνα με την οδηγία 93/75/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 13 ης Σεπτεμβρίου 1993", όπως αυτό τροποποιήθηκε με τα ΠΔ 211/97 και ΠΔ 174/98 (ΦΕΚ Α' 2/13-1-99) 26. Ν. 2688/1999 Μετατροπή του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς και του Οργανισμού Λιμένος Θεσ/νίκης σε ανώνυμες εταιρίες (ΦΕΚ Α' 40/1-3-99) 13

27. ΠΔ 103/1999 Κανόνες και πρότυπα ασφαλείας για τα επιβατηγά πλοία σύμφωνα με την οδηγία 98/18/ΕΚ του Συμβουλίου της 17 ης Μαίου 1998 (ΦΕΚ Α' 110/2-6-99) 14

28. ΜΕΡΟΣ Δ' Θεματική Νομολογία (ετών 1993-α' εξάμηνο 1999) Α. α) Έννοια και νομική φύση του πλοίου - πλωτό ναυπήγημα 1. Εφ.Π.807/92 Ε.Ν.Δ. 21.16 Επ.Εμπ.Δ.1993 σ.615. Πλοίο είναι κάθε σκάφος χωρητικότητας καθαρής τουλάχιστον δέκα κόρων, προορισμένο να κινείται αυτοδυνάμως στη θάλασσα, 2. Εφ.Π. 807/92 όπου παραπάνω. Είναι πλωτό ναυπήγημα, κάθε σκάφος από το οποίο λείπει η μία τουλάχιστον από τις πιο πάνω δύο προϋποθέσεις, δηλαδή, είτε είναι χωρητικότητας μικρότερης των δέκα κόρων, είτε δεν έχει ικανότητα αυτοδύναμης πλεύσης, όπως είναι το σλέπι, η φορτηγίδα, η λέμβος κλπ. (Ομοίως και Εφ.Πειρ. 368/92 Επ.Εμπ.Δ. 1992, σελ. 437, Μον.Πρωτ. Π. 35/91 Ε.Ν.Δ. 20. σελ.131,π.π.πειρ.824/94 ΕπΕμπΔ 1995, σελ. 281,Εφ.Πειρ. 591/95 Ε.Ν.Δ. 24 σελ.149) 3. Μ.Π.Πειρ. 35/91 ό.π. Στα πλωτά ναυπηγήματα δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 6 ΚΙΝΔ, η κυριότητα δε αυτών μεταβιβάζεται, όπως και σε κάθε κινητό, με τους όρους του άρθρου 1034 ΑΚ, ήτοι με την παράδοση της νομής αυτών και με συμφωνία για μετάθεση της κυριότητάς τους, χωρίς να χρειάζεται και η καταχώρηση της συμφωνίας αυτής σε κάποιο δημόσιο βιβλίο και μάλιστα στα προβλεπόμενα από τα άρθρα 56 και 57 του Β.Δ. της 10/17-7-1910 βιβλία πλοιαρίων και φορτηγίδων, τα οποία εξυπηρετούν καθαρά διοικητικούς σκοπούς και δεν αποδεικνύουν την ύπαρξη εμπραγμάτων δικαιωμάτων. 4. Μ.Π.Αθ. 3075/91 Ε.Ν.Δ. 20. σελ.126 Μ.Π.Αθ. 2384/91 Ε.Ν.Δ.20. σελ.128. Τα πλωτά ναυπηγήματα κάθε κατηγορίας, που έχουν βυθιστεί ολοσχερώς ή μερικώς και βρίσκονται, στο βυθό της θαλάσσης που περιλαμβάνεται στη λιμενική περιοχή, ως ναυάγια, επιβαρύνονται με δικαιώματα για κάθε μέρα κι ανάλογα με τη σχετική χωρητικότητά του ανά κόρον, τα δικαιώματα δε αυτά οφείλονται για την περιοχή του λιμένος στον ΟΛΠ ως τέλη ναυαγίων. Συνεπώς είναι σαφές ότι τα δικαιώματα αυτά δε αποτελούν ζημιές του λιμένος και δεν μπορούν να υπαχθούν σε καμιά από τις κατηγορίες οφειλών που προαναφέρθηκαν, οι οποίες μπορούν να περιοριστούν με παραχώρηση του πλοίου και του μικτού ναύλου. 5. Μ.Π.Αθ. 2384/91 Ε.Ν.Δ. 20. σελ.128. Αντίθετα οι ζημιές του ΟΛΠ από ναυάγιο, ήτοι η ζημιά του από την ανέλκυση συγκεκριμένου ναυπηγήματος που έχει βυθιστεί και η ζημιά του από τη δαπάνη φωτοσήμανσης ως και οι σχετικές δαπάνες του Οργανισμού Λιμένος καταλογίζονται σε βάρος των υπόχρεων 6. Εφ.Πειρ.483/88 Συμπλ. Νομολ. 20 σελ.314. Αν ελλείψουν πρόσκαιρα ένα ή περισσότερα στοιχεία που συνιστούν την έννοια του πλοίου κατ' άρθρο 1 15

ΚΙΝΔ (όπως η αυτοδύναμη κίνηση στη θάλασσα ή η ικανότητα προς πλου) δεν επέρχεται απώλεια της ιδιότητας του πλοίου, 7. ΕφΠατρ 159/91 ΑχΝομ 8, σελ.98. Κατά το άρθρο 3 παρ. 1 ν. 187/1973 περί ΚΔΝΔ, πλοίο για τους σκοπούς του ΚΔΝΔ είναι κάθε σκάφος προορισμένο να μετακινείται επί του ύδατος για μεταφορά προσώπων ή πραγμάτων, ρυμούλκηση, επιθαλάσσια αρωγή, αλιεία, αναψυχή, επιστημονικές έρευνες ή άλλο σκοπό. Επομένως το ναυάγιο δεν είναι πλοίο κατά την παραπάνω έννοια, αφού απωλέσθηκε μόνιμα η ικανότητά του προς θαλασσοπλοία, δεν αναιρείται δε η κατά τον χρόνο του ατυχήματος ιδιότητά του ως ναυαγίου υπό την έννοια του νόμου έστω κι αν έγινε ανέλκυσή του. Κατ' ακολουθία, για την μεταβίβαση της κυριότητας ναυαγίου με πώληση, δεν απαιτούνται οι κατά το άρθρο 6 ΚΙΝΔ προβλεπόμενες προϋποθέσεις για την μεταβίβαση της κυριότητας πλοίου, δηλαδή έγγραφη συμφωνία για μεταβίβαση και καταχώριση στο νηολόγιο, αλλά αρκούν οι προϋποθέσεις του κοινού δικαίου. 8. Εφ. Πειρ. 591/95 Ε.Ν.Δ. 24 σελ. 149 = Ελλ. Δικ. 1996 σελ. 153. Άποψη κατά την οποία για τη σύνθεση της έννοιας του πλωτού ναυπηγήματος απαιτείται η ύπαρξή σκάφους, δηλαδή κοίλου σώματος δεν συμφωνεί προς την α- παραίτητη προσαρμογή στη διαρκώς εξελισσόμενη τεχνολογία, που επιβάλει την επέκταση των διατάξεων του ναυτικού δικαίου, οι οποίες ρυθμίζουν τα πλοία και στις κατασκευές που είναι πλωτές αλλά όχι κοίλες. 9. Εφ.Πειρ. 591/95 ό.π. Έτσι στην έννοια του πλωτού ναυπηγήματος υπάγεται και ο πλωτός γερανός, που είναι σκάφος. β) Το πλοίο κατά το Δημόσιο Δίκαιο Ναυτιλιακά Έγγραφα - Νηολόγηση πλοίου 10. Εφ. Πειρ. 87/91 Ε.Ν.Δ. 20. σελ. 279. Εγγραφή στα ελληνικά νηολόγια δεν μπορεί να γίνει, όταν το πλοίο ανήκει κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 50% σε αλλοδαπό πρόσωπο. 11. Εφ. Πειρ. 87/91 ό.π. Η απόκτηση του πλοίου κατά το ποσοστό αυτό οδηγεί σε απώλεια της ελληνικής εθνικότητας και στη διαγραφή του από το νηολόγιο, η οποία γίνεται είτε με αίτηση κάθε ενδιαφερομένου είτε αυτεπαγγέλτως από τη λιμενική αρχή, μετά από απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας. 12. Εφ.Πειρ.87/91 ό.π. Η διαγραφή αυτή δεν έχει δημιουργική ενέργεια, αλλά η απώλεια επέρχεται και χωρίς τη διαγραφή, από τότε που έπαυσε το πλοίο να ανήκει σε Έλληνες κατά πλειοψηφία. 13. Εφ.Πειρ.87/91 ό.π. Κατά συνέπεια στην περίπτωση που το πλοίο εκτίθεται σε αναγκαστικό πλειστηριασμό και αναδεικνύει υπερθεματίστρια μια αλλοδαπή εταιρία, το πλοίο θα διαγραφεί οπωσδήποτε από τα ελληνικά νηολόγια, χωρίς να υπάρχει περίπτωση εγγραφής σ'αυτά της μεταβιβάσεως αυτής του πλοίου, ενώ η σχετική δήλωση του νέου πλοιοκτήτη για τη διαγραφή, που γίνεται πλέον με εμφανή το σκοπό της αλλαγής της σημαίας του πλοίου, πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό εξοφλήσεως των μέχρι την ημέρα της 16

δηλώσεως για τη διαγραφή φόρων και εισφορών που βαρύνουν το πλοίο ή από εγγυητική επιστολή. 14. Εφ.Πειρ. 87/91 Ε.Ν.Δ. 20. σελ.442. Υπάρχει υποχρέωση εξοφλήσεως των προηγούμενων εισφορών στο ΝΑΤ και υποβολής του σχετικού πιστοποιητικού, όταν επιδιώκεται η διαγραφή του πλοίου από το ελληνικό νηολόγιο με το σκοπό αλλαγής της σημαίας του, ανεξάρτητα από την αιτία στην οποία ο- φείλεται. 15. Πειρ. 296/89 Συμπλ. Νομολ. 20.σελ. 315. Η απώλεια της ελληνικής εθνικότητας του πλοίου επέρχεται από τότε που η σύμβαση εκποίησής του σε αλλοδαπούς αγοραστές θα καταχωρηθεί στο ελληνικό νηολόγιο, οπότε και συντελείται η μετάθεση της κυριότητάς του σε αυτούς, μέχρι όμως που να γίνει η εγγραφή, το πλοίο εξακολουθεί να ανήκει στους Έλληνες πωλητές του και δεν μπορεί να διαγραφεί από τα ελληνικά νηολόγιο. 16. Εφ.Πειρ.801/92 Επ.Εμπ.Δ 1992, σελ. 462. Η συμφωνία με την οποία μεταβιβάζεται η κυριότητα πλοίου (ή μερίδος αυτού) υποβάλλεται σε καταχώρηση στο νηολόγιο, χωρίς την οποία αυτή δεν επέρχεται. 17. ΕφΘεσ 84/93 Αρμ 47, σελ. 444. Για την ακύρωση της πράξεως νηολογήσεως του πλοίου απαιτείται δικαστική απόφαση ή σύμβαση των μερών, πολλώ μάλλον εάν το πλοίο βαρύνεται με υποθήκες και κατασχέσεις. Ο νηολόγος νομίμως αρνείται να προβεί στην ανωτέρω ακύρωση χωρίς την προσκόμιση των πιο πάνω δικαιολογητικών. 18. ΑΠ 270/93 ΕΕΝ 94, σελ.198. Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1,3 παρ.2 και 13 παρ. 1 του νδ 2687/53 "περί επενδύσεως και προστασίας κεφαλαίου εξωτερικού" προκύπτει ότι η διοίκηση στην εκδιδόμενη ε- γκριτική πράξη νηολογήσεως πλοίων υπό ελληνική σημαία μπορεί να περιέχει διατάξεις που αναφέρονται στην συγκρότηση του πληρώματος του πλοίου και στους όρους νηολογήσεως του, κατά παρέκκλιση από τους όρους των σχετικών ελληνικών συλλογικών συμβάσεων. Οι οποιοιδήποτε όροι που περιλαμβάνονται στην εν λόγω πράξη της διοικήσεως ισχύουν από της δημοσιεύσεώς της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αυτοί (δηλ. οι όροι) δεν έχουν αναδρομική ισχύ (Αντίθετη μειοψηφία. Η υπόθεση παραπέμπεται στην Ολομέλεια του ΑΠ). (Ομοίως και ΑΠ 694/93 ΕλΔ 365, σελ.1329, ΑΠ 1340/92 ΕλΔ 35, σελ.1330, Α.Π.726/94 Ε.Ε.Ν. 1995. σελ.483 και Α.Π.172/94 Ε.Ε.Ν. 1995. σελ.91) 19. Α.Π. 22/94 (Ολομ.) Ε.Ν.Δ. 23. σελ. 281. Ομοίως και Α.Π. 11/95 ΝοΒ 44 σελ. 184 και Α.Π. 35-36/96 (Ολομ.) Ελλ. Δικ. 38. σελ. 37. Κατά τις διατάξεις των άρθρων 1,3 παρ.1,4 παρ. 1,13 παρ.1 και 2 και 14 του Ν. 2687/1953 "περί επενδύσεως και προστασίας κεφαλαίων εξωτερικού", όπως η παρ.2 του άρθρου 13 αυθεντικά ερμηνεύτηκε με το άρθρο μόνο του Ν.Δ. 2928/1954, ο οποίος έχει αυξημένη τυπική ισχύ, γιατί εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 112 του Συντάγματος του 1952, και διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 101 του Συντάγματος 1975, α) για την έγκριση εισαγωγής κεφαλαίων εξωτερικού, στα οποία λογίζονται και τα από της ενάρξεως της ισχύος αυτού νηολογούμενα υπό Ελληνική σημαία πλοία ολικής χωρητικότητας ανωτέρας των 1.500 κόρων, απαιτείται η έκδοση σχετικής διοικητικής πράξεως και β) στην 17

εν λόγω εγκριτική της νηολογήσεως του πλοίου πράξη, που μπορεί να εκδοθεί και μετά την νηολόγηση αυτού, η διοίκηση δύναται να περιλαμβάνει ο- ποιοδήποτε όρο, κατά παρέκκλιση από τις ισχύουσες διατάξεις του αστικού εμπορικού και του δικονομικού δικαίου και αυτών ακόμη των διατάξεων δημοσίας τάξεως και γενικώς κάθε άλλο όρο εξυπηρετικό του επιδιωκομένου σκοπού. 20. ΣτΕ 324/93 ΔελτΑΕ και ΕΠΕ 1995, σελ.79. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των 1 του ν.27/75 και 18 του νδ 187/73 (Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου) προκύπτει ότι το πλοίο παύει να λογίζεται υπο ελληνική σημαία από την καταχώρηση στο νηολόγιο της μεταβιβαστικής συμβάσεως με βάση την οποία το πλοίο παύσει να ανήκει κατά ποσοστό που υπερβαίνει το 50% σε Έλληνες υπηκόους ή σε ελληνικά νομικά πρόσωπα των οποίων τα κεφάλαια ανήκουν σε Έλληνες υπηκόους. 21. ΣτΕ 1637/94 ΔελτΑΕ και ΕΠΕ 1995, σελ. 343. Επί καταρτίσεως συμβάσεως περί μεταβιβάσεως Ελληνικού πλοίου σε αλλοδαπούς κατα ποσοστό άνω του 50% το πλοίο παύει να λογίζεται υπό ελληνική σημαία από της καταχωρήσεως της σχετικής μεταβιβαστικής συμβάσεως στο νηολόγιο. 22. ΔΕΚ C-334/94 ΕλΔ 1997, σελ.234. Επί προσφυγής που άσκησε η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Γαλλικής Δημοκρατίας που διατηρεί σε ισχύ νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις που εγγράφουν στο εθνικό νηολόγιο σκάφη που ανήκουν κατά ποσοστό πλέον του ημίσεως σε φυσικά πρόσωπα που έχουν τη γαλλική ιθαγένεια ή σε νομικά πρόσωπα με έδρα την Γαλλία, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι κάθε κράτος μέλος, κατά την άσκηση της αρμοδιότητάς του για τον καθορισμό των προϋποθέσεων που απαιτούνται για τη χορήγηση της "εθνικότητάς" του σε ένα σκάφος, πρέπει να συμμορφώνεται προς την απαγόρευση των διακρίσεων εις βάρος των υπηκόων των λοιπών κρατών μελών λόγω της ιθαγένειάς τους και ότι αντιβαίνει προς το άρθρο 52 της Συνθήκης μια προϋπόθεση κατά την οποία τα φυσικά πρόσωπα που είναι κύριοι ή ναυλωτές ενός σκάφους και στην περίπτωση εταιρίας οι μέτοχοι και οι διευθύνοντες σύμβουλοι πρέπει να έχουν ορισμένη ιθαγένεια. Β) ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΚΤΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΛΟΙΟΥ 23. ΕφΘεσ 456/93 ΕΕμπΔ 1995, σελ. 477. Η μεταβίβαση πλοίου δεν συντελείται χωρίς έγγραφο συμφωνία μεταβιβάσεως η οποία καταχωρείται στο νηολόγιο, άνευ της οποίας (καταχωρήσεως) δεν επέρχεται η μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου. 24. ΠΠρΠειρ 892/94 ΕΕμπΔ 1995, σελ. 91. Η μεταβίβαση πλοίου εν γνώσει του αποκτώντος ότι αυτό αποτελεί το μοναδικό ή σπουδαιότερο περιουσιακό στοιχείο του μεταβιβάζοντος καθιδρύει σε ολόκληρο ευθύνη του αποκτώντος έναντι των δανειστών του μεταβιβάζοντος μέχρι της αξίας του πλοίου. Σε ε- ξόφληση δυνατόν να καταβληθούν άλλα περιουσιακά στοιχεία του νέου κυρίου. 18

25. ΠΠρΠειρ 810/94 ΕΝΔ 1995, σελ.506. Επί από κοινού συμφωνίας (ήτοι υπό δύο αγοραστών) περί αγοράς πλοίου προς μεταπώληση, η παροχή εκ μέρους του ενός αγοραστού προς τον άλλο του ημίσεως του τιμήματος, και η μη επιστροφή αυτού σε περίπτωση ματαιώσεως της αγοραπωλησίας συνιστά ι- διοποίηση και θεμελιώνει αγωγή με βάση της διατάξεις περί αδικοπραξιών και επικουρικά περί αδικαιολογήτου πλουτισμού. Πλην όμως για το ορισμένο της αγωγής η αιτούμενη αποζημίωση πρέπει να εκφράζεται σε δραχμές έστω και αν η ζημιά υπολογίστηκε σε αλλοδαπό νόμισμα. 26. ΑΠ 424/95 ΕΕμπΔ 1995, σελ. 677 = Δελτίο ΑΕ & ΕΠΕ 1996, σελ. 243. Σε περίπτωση μεταβιβάσεως πλοίου με κυπριακή σημαία (που εκπροσωπεί ό- μως ελληνικά συμφέροντα) σε αλλοδαπή εταιρία, η τελευταία ευθύνεται μέχρι της αξίας αυτού, εφόσον εγνώριζε ότι το μεταβιβαζόμενο πλοίο αποτελούσε το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο της πωλήτριας πλοιοκτήτριας εταιρίας. 27. ΕφΠειρ 1193/95 ΕΕμπΔ 1996, 3 σελ. 52. Επι μεταταβιβάσεως πλοίου, όντος του μοναδικού περιουσιακού στοιχείο, ομορρύθμου de facto ναυτικής εταιρίας, εφαρμόζεται το αρ.476 ΑΚ, ήτοι ευθύνεται η νέα πλοιοκτήτρια εταιρία, μέχρι της αξίας του πλοίου, για τα χρέη της παλιάς παρά το γεγονός ότι εφαρμοστέο δίκαιο προβλέπετο στην σύμβαση πωλήσεως το αγγλικό, εφόσον το εξ όλων των ειδικών συνθηκών δίκαιο που άρμοζε στην σύμβαση ήταν το Ελληνικό. 28. Α.Π. 343/96 ΕΕμπΔ 1996, σελ. 555. Σε περίπτωση καταδολιευτικής μεταβίβασης της κυριότητας πλοίου ο δανειστής μπορεί να κατάσχει το πλοίο, προς ικανοποίηση της απαιτήσεως του, μόνον αφού αυτό επανέλθει στον καταδολιευτικώς απαλλοτριώσαντα οφειλέτη, μετά την τελεσίδικη απαγγελία της διαρρήξεως. Η εν λόγω κατάσχεση του δανειστού μπορεί να γίνει, είτε εκούσια,με σύμβαση αναμεταβιβάσεως του πλοίου από τον τρίτο στον οφειλέτη (αρ.6 ν.3816/58) και καταχώρησή της στο νηολόγιο, είτε τελεσίδικα με σχετικό αίτημα του δανειστή στην αγωγή περί διαρρήξεως περί καταδίκης του τρίτου σε δήλωση βουλήσεως για την αναμεταβίβαση του πλοίου στον οφειλέτη, νομότυπη αποδοχή του τελευταίου και καταχώρηση της μεταβιβάσεως στο νηολόγιο. Τυχόν προηγούμενη των ανωτέρω μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου σε άλλον, από τον καταδολιευτικός αποκτήσαντα, δίνει το δικαίωμα στον νέο αποκτήσαντα να ασκήσει την ανακοπή του 936 ΚΠολΔ. 29. ΕφΑθ 1780/77 ΕΕμπΔ 28, σελ.455, ΕφΠειρ 990/93 ΕΝΔ 22, σελ.165. Επί αξιώσεως τιμήματος αεροπορικών εισιτηρίων προοριζομένων για την ναυτολόγηση και παλιννόστηση μελών τους εις την αγωγή αναφερομένων πλοίων ευθύνονται εις ολόκληρον για την καταβολή αυτού, κατ' άρθρο 479 ΑΚ, τόσο η πρώτη εναγόμενη πλοιοκτήτρια (κεντρική) εταιρία όσο και η δεύτερη εναγομένη (αλλοδαπή εταιρία) η οποία τελούσε σε γνώση του ότι το πωλούμενο πλοίο αποτελούσε το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο της πωλήτριας, πρώτης εναγόμενης. Η ευθύνη της αγοράστριας εταιρίας έναντι της ενάγουσαςπωλητρίας των εισιτηρίων, είναι εξωσυμβατική. Επί εξωσυμβατικών ενοχών εφαρμόζεται το δίκαιο που αρμόζει από το σύνολο των ειδικών συνθηκών, η τυχόν δε υπαγωγή των συμβαλλομένων μερών για την πώληση ενός πλοίου σε αλλοδαπό δίκαιο, δεν δεσμεύει το Δικαστήριο να ερευνήσει το εφαρμοστέο 19