Προαγωγή της ενεργούς γήρανσης στο χώρο εργασίας: πηγές πληροφόρησης και εργαλεία

Προαγωγή της ενεργούς γήρανσης στο χώρο εργασίας: πηγές πληροφόρησης και εργαλεία Ντούση Σοφία / Κοινωνική λειτουργός Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Γενική /νση Συνθηκών και Υγιεινής της Εργασίας/ Κέντρο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΚΥΑΕ) Εθνικός Εστιακός Πόλος Πληροφόρησης για τα θέµατα Προαγωγής της Υγείας στους Χώρους Εργασίας

Άµεση συσχέτιση της γήρανσης µε τις χρόνιες ασθένειες καθώς τα µακροχρόνια προβλήµατα υγείας εµφανίζονται µε µεγαλύτερη συχνότητα µε την πάροδο της ηλικίας. Εποµένως, προγράµµατα για την αντιµετώπιση των χρόνιων ασθενειών στην Εποµένως, προγράµµατα για την αντιµετώπιση των χρόνιων ασθενειών στην εργασία, επιδρούν θετικά και προς την κατεύθυνση της «ενεργούς γήρανσης». Μέτρα όπως η βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος, η καλύτερη διαχείριση της ηλικίας και η προαγωγή της ικανότητας για εργασία αποτελούν καλές πρακτικές για ένα υγιές και ασφαλές εργασιακό περιβάλλον.

Εργαζόµενοι µεγάλης ηλικίας Η δηµογραφική γήρανση στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες επιφέρει αλλαγές και στον κόσµο της εργασίας. Ο αριθµός των ηλικιωµένων ατόµων έχει αυξηθεί σηµαντικά λόγω της ανόδου του µέσου όρου ζωής και ακολούθως, το ποσοστό των εργαζοµένων µεγαλύτερης ηλικίας έχει αυξητική τάση στο σύνολο του εργατικού δυναµικού. Παράλληλα, ηυπογεννητικότητα επηρεάζει δυσµενώς τη σχέση µεταξύ ενεργού πληθυσµού και ατόµων που βρίσκονται στη συνταξιοδότηση. Αυτό είχε ως συνέπεια τις ασφαλιστικές µεταρρυθµίσεις σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, µε αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης. Τα δεδοµένα θέτουν νέες προκλήσεις για τους χώρους εργασίας. Αν θέλουµε οι εργαζόµενοι µεγαλύτερης ηλικίας να είναι παραγωγικοί και υγιείς είναι αναγκαίες κάποιες προσαρµογές στους χώρους εργασίες αλλά και αλλαγή της νοοτροπίας απέναντι στη γήρανση

Εργασιακές συνθήκες Έχει διαπιστωθεί ότι ένα ποσοστό 30% ανδρών και γυναικών στην οµάδα 50-65 ετών αντιµετωπίζει επείγουσα ανάγκη προσαρµογής των συνθηκών εργασίας στα προβλήµατα υγείας προκειµένου να αντιµετωπιστεί ο κίνδυνος πρόωρης συνταξιοδότησης και ανικανότητας προς εργασία. Προβλήµατα υγείας όπως οι µυοσκελετικές παθήσεις και η κατάθλιψη είναι από τις πιο συνηθισµένες αιτίες που συντελούν στην επιθυµία των µεγαλύτερης ηλικίας εργαζοµένων να εργάζονται λιγότερο ή ακόµα και να οδηγούνται σε πρόωρη συνταξιοδότηση. Στην έρευνα της Γενικής Συνοµοσπονδίας Εργατών στο Ην. Βασίλειο (TUC)*, διαπιστώθηκε ότι η ανικανότητα και η πτωχή υγεία εµποδίζουν σχεδόν µισό εκατοµµύριο ανθρώπων που είναι κοντά στη συνταξιοδότηση (2 στους 5 σε αυτήν την ηλικιακή οµάδα), να εργάζονται. Όσοι εργάζονται σε επαγγέλµατα που απαιτούν εξειδίκευση, σε βαριά βιοµηχανία και σε εργασίες χαµηλών προσόντων είναι περισσότερο πιθανό να είναι ανενεργοί λόγω κακής υγείας και ανικανότητας ενώ οι διευθυντές και τα ανώτερα στελέχη λόγω πρόωρης συνταξιοδότησης. https://osha.europa.eu/en/publications/articles/active-ageing-working-better-for-longer/view / ουλεύοντας καλύτερα για περισσότερο [Eλληνικά] https://osha.europa.eu/en/publications/articles/promoting-active-ageing-in-the-workplace/view /Προώθηση της ενεργού γήρανσης στον χώρο εργασίας [Eλληνικά] http://www.tuc.org.uk/economy/tuc-21355-f0.cfm /Half a million people approaching state pension age are too ill to work

Στην 5η Ευρωπαϊκή Έρευνα * για τις εργασιακές συνθήκες από το Ίδρυµα για την Βελτίωση των Συνθηκών Εργασίας και ιαβίωσης (Eurofound) βρέθηκε ότι: 33,7% στο σύνολο των εργαζοµένων ηλικίας 50-54 ετών δεν πιστεύουν ότι θα είναι ικανοί να κάνουν την ίδια εργασία µέχρι την ηλικία των 60 ετών. Τα ποσοστά είναι σηµαντικά υψηλότερα για τους εργαζόµενους µε λίγα ή όχι αρκετά προσόντα και κυρίως µεταξύ των γυναικών. Οι λόγοι που αναφέρουν για να εργάζονται λιγότερο ή για να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα είναι: η κούραση, η ανάγκη να αφιερώσουν χρόνο στην οικογένεια τους και η κακή υγεία. Στο ειδικό ευρωβαρόµετρο (2011)* για την ενεργό γήρανση, 7 στους 10 ευρωπαίους πολίτες ηλικίας 15+ θεωρούν ότι τα κυριότερα εµπόδια για την εργασία των µεγαλύτερης ηλικίας εργαζοµένων είναι: η έλλειψη ευελιξίας στα ωράρια εργασίας(σταδιακή µείωση των ωρών εργασίας), ο αποκλεισµός από την εκπαίδευση στους χώρους εργασίας και το γεγονός ότι οι γεροντότεροι εργαζόµενοι δεν αντιµετωπίζονται θετικά από τους εργοδότες. *http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2012/66/en/1/ef1266en.pdf/ Sustainable work and the ageing workforce/ 5 th European Working Conditions Survey/ Eurofound * http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_378_en.pdf

Γενικά τα ποσοστά απασχόλησης στην ηλικιακή κατηγορία (55-64 ετών) στην Ε.Ε των 27 είναι αυτή τη στιγµή γύρω στο 50%. Με άλλα λόγια περισσότεροι από τους µισούς εργαζόµενους εγκαταλείπουν την εργασία τους µε πρόωρη συνταξιοδότηση στερώντας πολύτιµο εργατικό δυναµικό από τις επιχειρήσεις.

Προαγωγή της ενεργούς γήρανσης των εργαζοµένων Η προαγωγή της ενεργούς γήρανσης στους χώρους εργασίας έχει στόχο την παραµονή των εργαζοµένων στην εργασία για µεγαλύτερο διάστηµα εξασφαλίζοντας ότι θα έχουν καλή υγεία και εποµένως θα είναι παραγωγικοί. Επιδίωξη, λοιπόν, είναι η διατήρηση της εργασιακής ικανότητας µέχρι τη συνταξιοδότηση και η προώθηση της καλής υγείας και ευεξίας σε όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου αλλά και µετά τη συνταξιοδότηση.

Αυτό προϋποθέτει τη συνεργασία πολιτείας, εργοδοτών και εργαζοµένων και την ανάληψη στοχευµένων δράσεων. Σε κεντρικό επίπεδο- ανάληψης αποφάσεων Ενηµέρωση-ευαισθητοποίηση για την καταπολέµηση των διακρίσεων σχετικά µε την ηλικία Ευκαιρίες για απασχόληση/ επιµόρφωση Ενίσχυση της επαγγελµατικής υγείας και ασφάλειας Πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες για όλους τους χώρους εργασίας / εργοδότες και εργαζοµένους Βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας Έµφαση στην πρωτογενή πρόληψη

Σε επίπεδο επιχείρησης Οργάνωση και σχεδιασµός της εργασίας (σε σχέση µε την ηλικία, την κατάσταση υγείας, τις εργασιακές ικανότητες) Πολιτικές ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναµικού-ευκαιρίες για εκπαίδευση /κατάρτιση, ανάπτυξη καριέρας Επιχειρησιακή κουλτούρα (ένταξη της διαχείρισης της ηλικίας στην πολιτική διαχείρισης ανθρώπινων πόρων) Συµµετοχή των εργαζοµένων στην εκτίµηση επαγγελµατικού κινδύνου (πρόληψη µε τη συµµετοχή όλων) Προγράµµατα αποκατάστασης και επανένταξης Προγράµµατα Προαγωγής της Υγείας

Ατοµικό επίπεδο Θετική στάση απέναντι στη γήρανση Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής (άσκηση, υγιεινή διατροφή, προληπτικός έλεγχος υγείας) ιαχείριση του άγχους Καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων

Ο ρόλος της Επαγγελµατικής Υγείας και Ασφάλειας Στην τελευταία δηµοσκόπηση που έγινε από τον EU-OSHA το 2012* για την επαγγελµατική υγεία και ασφάλεια στην Ευρώπη, στην οποία συµµετείχαν πολίτες 18+ από 36χώρες της Ευρώπης, το 56% των ερωτηθέντων θεώρησαν πολύ σηµαντικές και το 31% αρκετά σηµαντικές τις καλές πρακτικές για την υγεία και ασφάλεια προκειµένου να εργαστούν περισσότερο µέχρι την συνταξιοδότηση. Στην ηλικιακή οµάδα 55+ ένα 83% των ερωτηθέντων θεώρησαν πολύ σηµαντική την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία όσον αφορά την παράταση του εργασιακού βίου. https://osha.europa.eu/en/safety-health-in-figures/index_html#tabs-2 / Pan- European poll on occupational Safety and Health-2012

Οι εργαζόµενοι µεγαλύτερης ηλικίας συγκαταλέγονται στις ειδικές οµάδες εργαζοµένων που εκτίθενται σε ιδιαίτερους ή αυξηµένους κινδύνους. Μπορεί να είναι για παράδειγµα πιο ευάλωτοι σε κάποιους βλαπτικούς παράγοντες κατά την εργασία (θόρυβος, χειρονακτική διακίνηση φορτίων), στις αλλαγές του φυσικού περιβάλλοντος ή σε εισαγωγή νέου εξοπλισµού. Η εκτίµηση επαγγελµατικού κινδύνου την οποία οφείλει να έχει στην διάθεσή του ο εργοδότης (κωδ. ν.3850/2010), πρέπει να λαµβάνει υπόψη όλους τους υφιστάµενους κατά την εργασία κινδύνους για την ασφάλεια και υγεία, συµπεριλαµβανοµένων αυτών που αφορούν τις πιο ευπαθείς οµάδες εργαζοµένων. Τα παραδείγµατα καλών πρακτικών εκτίµησης των κινδύνων συνίστανται σε ένα µείγµα προληπτικών µέτρων (προσαρµογή της εργασίας στον εργαζόµενο, προσαρµογή στην τεχνική πρόοδο, παροχή κατάλληλων οδηγιών στους εργαζοµένους, παροχή ειδικής κατάρτισης κ.λπ.). Η υιοθέτηση αυτών των αλληλένδετων µέτρων αποτελεί έναν ουσιαστικό παράγοντα επιτυχίας.

Βασικά στοιχεία για µια εκτίµηση κινδύνου «χωρίς αποκλεισµούς» Αξιολόγηση της ποικιλοµορφίας του εργατικού δυναµικού ως πλεονεκτήµατος (και όχι ως προβλήµατος). Κατάρτιση και πληροφόρηση των υπευθύνων εκτίµησης κινδύνου, των διαχειριστών, των εποπτών, των εκπροσώπων σε θέµατα ασφάλειας κ.λπ. για τα ζητήµατα ποικιλοµορφίας που άπτονται των κινδύνων ασφάλειας και υγείας. Παροχή κατάλληλης κατάρτισης σχετικά µε την επαγγελµατική ασφάλεια και υγεία σε κάθε εργαζόµενο, προσαρµογή του υλικού κατάρτισης στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των εργαζοµένων.

Κάθε φορά που µια επιχείρηση ή ένας οργανισµός πραγµατοποιεί αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον του χώρου εργασίας ή αγοράζει νέο εξοπλισµό, είναι σηµαντικό να διασφαλίζεται ότι αυτές οι αλλαγές ή αγορές είναι κατάλληλες ως προς την ποικιλοµορφία του εργατικού δυναµικού. Εάν η επιχείρηση ή ο οργανισµός δεν µπορεί να αντεπεξέλθει στους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται µια ειδική οµάδα εργαζοµένων, είναι σηµαντικό να αναζητήσει συµβουλή από υπηρεσίες και αρχές για την επαγγελµατική ασφάλεια και υγεία, από επαγγελµατίες υγείας, από επαγγελµατίες ασφάλειας και εργονόµους, από οργανώσεις για άτοµα µε αναπηρίες ή για µετανάστες κ.λπ Factsheet 87 - Workforce diversity and risk assessment: ensuring everyone is covered Summary of an Agency report / https://osha.europa.eu/en/publications/factsheets/87/view Workforce diversity and risk assessment: Ensuring everyone is covered /https://osha.europa.eu/en/publications/reports/te7809894enc/view

Να σηµειώσουµε, ότι από την πλευρά την νοµοθεσίας η ηλικία ως αιτία διάκρισης, προστατεύεται από το ν. 3304/2005 :«Εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανεξαρτήτως, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισµού». www.ypakp.gr Ο νόµος αποτελεί ενσωµάτωση στην ελληνική νοµοθεσία των Οδηγιών 43/2000/ΕΚ και 78/2000/ΕΚ.

Ευρωπαϊκό ίκτυο για την Προαγωγή Υγείας στους χώρους εργασίας και γήρανση Το Eυρωπαϊκό δίκτυο για την Προαγωγή της Υγείας στους χώρους Εργασίας (Enwhp)τη διετία 2004-6 αφιέρωσε την 5η Πρωτοβουλία στους εργαζόµενους µεγαλύτερης ηλικίας µε τον τίτλο «Υγιής Eργασία σε µια Ευρώπη που γερνάει- Healthy Work in an Ageing Europe» µε σκοπό: την αύξηση της ευαισθητοποίησης στο συγκεκριµένο θέµα, την βελτίωση της υγείας και ευεξίας του µεγαλύτερης ηλικίας εργατικού δυναµικού, τον εντοπισµό, την ανάλυση και τεκµηρίωση Μοντέλων Καλής Πρακτικής και την δηµιουργία µιας Συλλογής Εργαλείων για το συγκεκριµένο ζήτηµα. Τη σχετική πληροφόρηση µπορείτε να την αναζητήσετε στον ιστότοπο του enwhp : www.enwhp.org initiatives/ 5th initiative

Στο ίδιο πλαίσιο ευαισθητοποίησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακήρυξε το 2012 «Ευρωπαϊκό Έτος για την Ενεργό Γήρανση και Αλληλεγγύη µεταξύ των Γενεών» τονίζοντας ότι: «η ενεργός γήρανση µπορεί να δώσει στα άτοµα µεγαλύτερης ηλικίας την ευκαιρία να εξακολουθούν εργάζονται και να µοιράζονται την πείρα τους, να συµµετέχουν ενεργά στην κοινωνία, να ζουν υγιείς και να ικανοποιούν τις επιθυµίες τους. Η ενεργός γήρανση αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα για τη διατήρηση της αλληλεγγύης µεταξύ των γενεών»- www.ypakp.gr - Υπουργείο Εργασίας-Ενεργός γήρανση και Αλληλεγγύη µεταξύ των γενεών 2012. της ΕΥΣΕΚΤ(Ειδική Υπηρεσία Συντονισµού Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταµείου ) http://www.esfhellas.gr/articledetails.aspx?iden=169

Πρόγραµµα του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Υγεία και την Ασφάλεια των µεγαλύτερης ηλικίας εργαζοµένων - 2013 ΟΕU-OSHAσε συνέχεια του ευρωπαϊκού έτους για την ενεργό γήρανση, εκπονεί ένα project σχετικά µε την υγεία και ασφάλεια των µεγαλύτερης ηλικίας εργαζοµένων που βασίζεται αρχικά σε έρευνα σε κάθε χώρα- µέλος για το συγκεκριµένο θέµα. Θα δοθεί έµφαση στην εργασιακή ικανότητα και τις δυνατότητες του εργαζοµένου µε µια διττή προσέγγιση: της υποστήριξης των ατοµικών ικανοτήτων σε συνδυασµό µε τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος για όλους (δηµιουργία µιας κουλτούρας πρόληψης). Με το συγκεκριµένο πρόγραµµα θα αντιµετωπιστούν και άλλα ζητήµατα όπως το ξεπέρασµα των στερεοτύπων και η δηµιουργία µιας ολιστικής κουλτούρας πρόληψης για την ΑΥΕ, ο τρόπος που η νοµοθεσία για την ΑΥΕ εφαρµόζεται στους µεγαλύτερης ηλικίας εργαζοµένους και πως αλληλεπιδρά µε την νοµοθεσία για τις διακρίσεις.

Το πλαίσιο του προγράµµατος Μια ανασκόπηση της πολιτικής σε ευρωπαϊκό, εθνικό και ενδιάµεσο στάδιο, των προτεραιοτήτων, της στρατηγικής και των προγραµµάτων σε σχέση µε τους µεγαλύτερης ηλικίας εργαζόµενους. Το ζήτηµα της αποκατάστασης/ της στρατηγικής για την επιστροφή στην εργασία και τα σχετικά προγράµµατα Ποιες µέθοδοι, εργαλεία, οδηγίες, τύποι παρεµβάσεων χρησιµοποιούνται προς ενίσχυση των χώρων εργασίας και των εργαζοµένων Οι προτεραιότητες κάθε κράτους µέλους και οι ανάγκες σε σχέση µε την υγεία και ασφάλεια των µεγαλύτερης ηλικίας εργαζόµενων Παραδείγµατα καλής πρακτικής πως η διάσταση των µεγαλύτερης ηλικίας εργαζοµένων λαµβάνεται υπόψη στην έρευνα για την υγεία και ασφάλεια, στις οδηγίες και τις παρεµβάσεις στους χώρους εργασίας κλπ. Παραδείγµατα καλής πρακτικής από χώρους εργασίας Οι απόψεις των κοινωνικών εταίρων και των χώρων εργασίας Θέµατα φύλου, τοµείς δραστηριότητας (sectors), ειδικοί κίνδυνοι και ωράρια εργασίας, κατάρτιση Τα αποτελέσµατα θα χρησιµοποιηθούν για να γίνει µια ανταλλαγή πρακτικών και εµπειριών και να κατατεθούν προτάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αναζήτηση πληροφόρησης Πληροφόρηση και παραδείγµατα µπορούν να προέρχονται από: Μη Κυβερνητικούς Οργανισµούς, εµπορικές ενώσεις, ασφαλιστικούς φορείς, φορείς για την υγεία και την ασφάλεια, Ινστιτούτα για την ΑΥΕ, επιµελητήρια κλπ. Πρωτοβουλίες και πολιτικές σε επίπεδο εταιρειών, τοπικό, ή περιφερειακό επίπεδο ( που έχουν εφαρµοστεί ή είναι στο στάδιο των προτάσεων ή τους σχεδιασµού καθώς αυτός είναι ένας αναπτυσσόµενος τοµέας). Συνεταιρισµοί και συνεργασίες για το θέµα της ΑΥΕ και των εργαζόµενων µεγαλύτερης ηλικίας Τα παραδείγµατα καλής πρακτικής µπορούν να προέρχονται από τους χώρους εργασίας ή από πρωτοβουλίες κοινωνικών εταίρων που στοχεύουν στους χώρους εργασίας. ΕU-OSHA

Παράδειγµα Καλής Πρακτικής για την προώθηση της «ενεργούς γήρανσης» Αναµόρφωση του συστήµατος για τις βάρδιες στην TenCate (Αυστρία)* Η εταιρεία παράγει για πάνω από 30 χρόνια βιοµηχανικά γεωσυνθετικά υλικά για την οδοποιία, σιδηροδροµικές κατασκευές κλπ. Ιστορικό: Το 1997 η µέση ηλικίατων εργαζοµένων σε βάρδιες ήταν τα 47 έτη και κατά παράδοση η συνταξιοδότηση αυτών των εργαζοµένων ήταν τα 52 έτη. Αυτό σήµαινε ότι σε 5 χρόνια το προσωπικό θα συνταξιοδοτούνταν. Η έρευνα έδειξε ότι το πρόβληµα των εργαζοµένων ήταν το µικρό διάστηµα ξεκούρασης µεταξύ των βαρδιών. Επίσης, οι εργαζόµενοι διαµαρτύρονταν για την έλλειψη τακτικής επιµόρφωσης και εποπτείας πράγµα που συνέβαλε σε υψηλά επίπεδα στρες.

Σαν λύση στο πρόβληµα θεωρήθηκε η αλλαγή του συστήµατος για τις βάρδιες µέσω µιας συµµετοχικής προσέγγισης που θα υποστηρίζεται από ειδικούς και εργαλεία. Το πρόγραµµα που ακολούθησε η εταιρεία, βασίστηκε σε εσωτερική έρευνα, στις απόψεις των ειδικών και στις προτάσεις από όλα τα τµήµατα. Τέθηκαν οι ακόλουθοι στόχοι: προσαρµογή στην ηλικία, διατήρηση της εργασίας, µείωση του άγχους, διατήρηση παραγωγικότητας, ποιότητα ζωής. Το συµβούλιο των εργαζοµένων πήρε έναν ενεργό ρόλο στην διαδικασία µε σκοπό την διασφάλιση της υγείας των εργαζοµένων. Το νέο πρόγραµµα δεν θα αύξανε το κόστος της εταιρείας για το προσωπικό και αυτό αποτελούσε έναν οικονοµικό περιορισµό.

ιαδικασία ηµιουργήθηκε µια οµάδα εργασίας για την αναµόρφωση του σχεδίου για τις βάρδιεςµε πρόεδρο από το εργατικό συµβούλιο και µέλη από εργαζόµενους βάρδιας, προϊσταµένους, εκπροσώπους εργαζοµένων, γιατρούς εργασίας και ειδικούς στα ωράρια εργασίας. Oι ειδικοί επαγγελµατικής υγείας σχεδίασαν ένα ερωτηµατολόγιο για τους εργαζοµένουςγια να βρουν λεπτοµέρειες για την δηµογραφική δοµή, τον απουσιασµό, την κουλτούρα εργασίας και την προσωπική ζωή. Η έρευνα σχεδιάστηκε για να δώσει πληροφόρηση σχετικά µε τα εµπόδια που οι εργαζόµενοι βάρδιας αντιµετώπιζαν και το τι ήθελαν να αλλάξουν. Προτάσεις για νέα µοντέλα βάρδιας αναπτύχθηκαν βασισµένα σε πληροφόρηση που δόθηκε από τους εργαζόµενους, από την εµπειρία από άλλες εταιρείες και από τη γνώση των ειδικών. Η απόφαση για το νέο πρόγραµµα βαρδιών υποστηρίχθηκε από ειδικό λογισµικό. Αυτό το λογισµικό επέτρεπε το γρήγορο υπολογισµό των νέων προγραµµάτων βάρδιας λαµβάνοντας υπόψη διαφορετικούς παράγοντες και τα αποτελέσµατα. Ο υπολογισµός του µισθού έγινε από το τµήµα προσωπικού της εταιρείας. Το νέο σχέδιο και οι οικονοµικές επιπτώσεις που επεξεργάστηκε η οµάδα σχεδιασµού, παρουσιάστηκαν στην διοίκηση και το συµβούλιο των εργαζοµένων για έγκριση όπως επίσης παρουσιάστηκαν και επεξηγήθηκαν στους εργαζόµενους βάρδιας. Πριν την τελική έγκριση, εφαρµόστηκε σε ένα τµήµα ένα πιλοτικό πρόγραµµα. Στο δηµοψήφισµα που ακολούθησε, το 90% των εργαζοµένων της εταιρείας ψήφισε θετικά στο νέο σχέδιο για τις βάρδιες.

Αποτελέσµατα και αξιολόγηση Πριν την αναµόρφωση οι βάρδιες αποτελούνταν από 4 άτοµα µε ένα µέσο όρο 39 ωρών εργασίας την εβδοµάδα και αρκετές standby βάρδιες. Ποιες ήταν οι αλλαγές: Μείωση του χρόνου εργασίας στις 35 ώρες Μείωση των νυχτερινών βαρδιών από 8 στις 6 το µήνα Μεγαλύτερα διαλείµµατα µεταξύ των βαρδιών µε 3 ή 4 µέρες ρεπό Στελέχωση βάρδιας µε 5 µέλη Mείωση των έκτακτων βαρδιών Προστέθηκαν 3 νέες θέσεις εργασίας Το πρόγραµµα συνοδεύτηκε από διάφορα ακόµα εργαλεία, περιλαµβάνοντας προαγωγή υγείας και επαγγελµατική εκπαίδευση για τους εργαζόµενους. Επιπλέον, υπήρξαν και κάποιες άλλες προσφορές όπως ζεστά γεύµατα κατά τη διάρκεια της νυχτερινής βάρδιας. Στις αξιολογήσεις που έγιναν µετά από 6 µήνες, ένα χρόνο και τέσσερα χρόνια, οι εργαζόµενοι ανέφεραν βελτίωση στην ποιότητα ζωής, λιγότερο άγχος στην εργασία και καλύτερη ποιότητα ύπνου. Οι έρευνες έδειξαν επίσης, µεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία και καλύτερη οµαδική δουλειά. Στην αξιολόγηση µετά από 4 χρόνια, διαπιστώθηκε ότι από τη στιγµή που έλαβαν χώρα οι αλλαγές αυτές, οι εργαζόµενοι δεν είχαν φύγει από την εταιρεία εξαιτίας ασθένειας ή πρόωρης συνταξιοδότησης.

Συµπερασµατικά, µπορεί η ενεργός γήρανσης στο χώρο εργασίας, να είναι µονόδροµος προκειµένου να εφαρµοστούν οι µεταρρυθµίσεις στο ασφαλιστικό σύστηµα και να µειωθεί το κόστος από την πρόωρη συνταξιοδότηση όµως, αν συνδυαστεί µε αλλαγές οι οποίες θα λαµβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες τους και θα προωθούν την καλή υγεία στους χώρους εργασίας, τα οφέλη για τους εργαζόµενους και το κοινωνικό σύνολο θα είναι πολλαπλάσια και θα συµβάλλουν στην αλλαγή νοοτροπίας για τη γήρανση γενικότερα.

Πηγές πληροφόρησης EU-OSHA https://osha.europa.eu/en/priority_groups/ageingworkers [Eλληνικά] Older workers in the workplace [Ελληνικά] Age-related changes [Ελληνικά] Age-sensitive risk assessment [Ελληνικά] Adapting work and the work environment [Ελληνικά] Work ability and its promotion [Ελληνικά] Return to work [Ελληνικά] Age management in the workplace [Ελληνικά] Factsheet 87 - Workforce diversity and risk assessment: ensuring everyone is covered Summary of an Agency report /https://osha.europa.eu/en/publications/factsheets/87/view Η ποικιλοµορφία του εργατικού δυναµικού και η εκτίµηση κινδύνου: διασφαλίζοντας ότι προστατεύονται όλοι οι εργαζόµενοι-περίληψη έκθεσης του Οργανισµού [Ελληνικά] Report workforce diversity and risk assessment: Ensuring everyone is covered/ https://osha.europa.eu/en/publications/reports/te7809894enc/view Report - Occupational safety and health and employability: programmes, practices and experiences https://osha.europa.eu/en/publications/reports/305/view http://www.tuc.org.uk/economy/tuc-21355-f0.cfm /Half a million people approaching state pension age are too ill to work

https://osha.europa.eu/en/about/director_corner/blog/active-ageing-what-itmeans-for-europeans /Active ageing what it means for Europeans http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2012/66/en/1/ef1266en.pdf/ sustainable work and the ageing workforce/5 th European Working Conditions Survey https://osha.europa.eu/el/publications/factsheets/94/προαγωγή της υγείας στους χώρους εργασίας: πληροφορίες για τους εργαζοµένους https://osha.europa.eu/en/publications/articles/active-ageing-working-betterfor-longer/view / ουλεύοντας καλύτερα για περισσότερο [Eλληνικά] https://osha.europa.eu/en/publications/articles/promoting-active-ageing-in-theworkplace/view / Προώθηση της ενεργού γήρανσης στον χώρο εργασίας [Eλληνικά] https://osha.europa.eu/en/about/director_corner/blog/active-ageing-2013- the-benefits-of-age-management

Ευχαριστώ!