Κυπριακές Μητρικές Εταιρείες Holding Companies Μια Κυπριακή Μητρική Εταιρεία ή Εταιρεία Συμμετοχών (Holding Company) είναι μια εταιρεία που έχει συσταθεί στην Κύπρο και η οποία συμμετέχει, μέσω της κτήσης μετοχών σε άλλες εταιρείες. Η Μητρική Εταιρεία, έχει ως κύριο σκοπό την κατοχή μεριδίων συμμετοχής σε θυγατρικές της εταιρείες στην Κύπρο, στην Ελλάδα, και σε άλλες χώρες. Πέρα από τη συμμετοχή της σε άλλες εταιρείες, η Μητρική Εταιρεία μπορεί να αναπτύσσει και διάφορες δραστηριότητες, όπως εμπορικές, κατασκευαστικές, χρηματοοικονομικές, και άλλες, χωρίς περιορισμούς. Οι Μητρικές Εταιρείες διασφαλίζουν μείωση του ρίσκου για τους ιδιοκτήτες τους και μπορούν να παρέχουν ταυτόχρονα την δυνατότητα της ιδιοκτησίας και του ελέγχου σε διάφορες εταιρείες. Η Κύπρος είναι ένας από τους πλέον ευνοϊκότερους προορισμούς για δημιουργία μητρικών εταιρειών στην Ευρώπη. Με τις πρόσφατες αλλαγές στην φορολόγηση μερισμάτων η χρήση μιας Κυπριακής Μητρικής Εταιρείας προσφέρει σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα στους επενδυτές ή επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα μέσω ελληνικών εταιρειών. Οι ελληνικές εταιρείες (θυγατρικές), των οποίων οι μετοχές κατέχονται από Κυπριακή Μητρική Εταιρεία μπορούν να διανέμουν μερίσματα στην Κυπριακή Μητρική με χαμηλούς συντελεστές φορολογίας: με βάση την Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει συναφθεί μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος, για τα πρώτα δύο χρόνια συμμετοχής της Κυπριακής Μητρικής Εταιρείας στην Ελληνική εταιρεία, η Κυπριακή μπορεί να παίρνει τα μερίσματα της από την Ελλάδα με παρακράτηση φόρου στην Ελλάδα ύψους 10%. Στη συνεχεία και εφόσον πληρούνται τα κριτήρια της Κοινοτικής Οδηγίας περί Μητρικών-Θυγατρικών εταιρειών (EU Parent Subsidiary Directive), στα μερίσματα που διανέμει μια Ελληνική εταιρεία προς μια Κυπριακή δεν θα παρακρατείται φόρος στην Ελλάδα. 2
Πλεονεκτήματα Οι Κυπριακές Μητρικές Εταιρείες είναι πολύ ελκυστικές για τους ακόλουθους λόγους: Η Κύπρος έχει έναν από τους χαμηλότερους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές στην Ευρώπη - μόνο 12,5%. Δεν γίνεται παρακράτηση φόρου επί των μερισμάτων που διανέμονται από την Κυπριακή Μητρική Εταιρεία προς τους μετόχους της, μη κάτοικους Κύπρου. Δεν υπάρχει παρακράτηση φόρου στους τόκους που διανέμονται σε μη κάτοικους Κύπρου. Υπάρχουν συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας με περισσότερες από 50 χώρες. Ο σκοπός των διακρατικών αυτών συμβάσεων είναι η αποφυγή της διπλής φορολογίας στο εισόδημα της εταιρείας στα δύο κράτη. Με βάση τις πρόνοιες της Κοινοτικής Οδηγίας 90/435/ΕΟΚ για τις Μητρικές και Θυγατρικές εταιρείες (EU Parent Subsidiary Directive), τα εξερχόμενα μερίσματα προς μητρική εταιρεία σε άλλο κράτος μέλος δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου στο κράτος μέλος από το οποίο εξέρχεται το μέρισμα και επομένως δεν γίνεται να φορολογηθούν από την Ελλάδα, αλλά ούτε φορολογούνται εκ νέου στην Κύπρο. Δεν υπάρχει φόρος κεφαλαιουχικών κερδών επί των κερδών από την πώληση κινητών αξιών. Δεν υπάρχει φόρος επί των κεφαλαιουχικών κερδών (υπεραξίας) ή του εισοδήματος από την εκκαθάριση της Κυπριακής Μητρικής Εταιρείας. Δεν υπάρχει παρακράτηση φόρου για τη διανομή των κερδών, με εξαίρεση τα κέρδη που προκύπτουν από τη διάθεση ακίνητης περιουσίας που βρίσκεται στην Κύπρο ή κέρδη που προκύπτουν από τη διάθεση μετοχών εταιρείας η οποία κατέχει ακίνητη περιουσία στην Κύπρο. Η Μητρική Εταιρεία θεωρείται φορολογικός κάτοικος Κύπρου και επωφελείται από το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς του νησιού, εφόσον ο έλεγχος και η διοίκηση 3
γίνονται στην Κύπρο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πληρούνται κάποια κριτήρια για να αποδεικνύεται ότι η εταιρεία έχει την έδρα της και λειτουργεί στην Κύπρο. Όταν η εταιρεία θεωρείται φορολογικός κάτοικος Κύπρου, τότε φορολογείται με τους ισχύοντες φορολογικούς συντελεστές για το παγκόσμιο εισόδημα της. Χώρες όπως η Κύπρος που χρησιμοποιούν το αγγλοσαξονικό νομικό σύστημα δικαίου, βοηθούν στην ολοκλήρωση εταιρικών σχημάτων αφού παρέχουν ανωνυμία στους μετόχους μέσω του εμπιστεύματος (Trust). Το εμπίστευμα ιδρύεται από τον "Εμπιστευματοπάροχο", τον κάτοχο και ιδιοκτήτη της περιουσίας. Με το εμπίστευμα η περιουσία του εμπιστεύματος κρατείται από ένα ή περισσότερα άτομα, τους "Εμπιστευματοδόχους" στο όνομα και για λογαριασμό των Δικαιούχων, των προσώπων δηλαδή που επωφελούνται από το εμπίστευμα. Οι εμπιστευματοδόχοι είναι οι εγγεγραμμένοι ιδιοκτήτες τους εμπιστεύματος, οι οποίοι διαχειρίζονται την περιουσία του εμπιστεύματος σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας εμπιστεύματος (Trust deed) η οποία υπογράφεται μεταξύ των συμβαλλόμενων προσώπων. Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας Τα δικαιώματα πνευματικής ή διανοητικής ιδιοκτησίας (Intellectual Property - IP) αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά οικονομικά στοιχεία σε μια επιχείρηση. Η επιλογή της δικαιοδοσίας στην οποία θα γίνεται η συγκέντρωση και διαχείριση τους αποτελεί μια απόφαση στρατηγικής σημασίας. Η ιδανική δικαιοδοσία για την εγγραφή και την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη σε μια επιχείρηση, ενώ πρωτίστως μπορεί να συνεισφέρει στο φορολογικό σχεδιασμό της. Παράλληλα μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης, να της προσδώσει περαιτέρω αξία, και να συνεισφέρει στη μείωση των εξόδων της. 4
Για τους πιο πάνω λόγους, η επιλογή της δικαιοδοσίας στην οποία θα συσταθεί μια εταιρεία που θα κατέχει ή/και θα διαχειρίζεται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι καθοριστική. Η δικαιοδοσία που θα επιλεχθεί θα πρέπει να συνδυάζει ένα εκτενές δίκτυο Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας και ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει μηδενική ή χαμηλή παρακράτηση στη διανομή μερισμάτων. Η προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ιδιαίτερα σημαντική καθότι παρέχει μια σωρεία πλεονεκτημάτων στους ιδιοκτήτες των δικαιωμάτων αυτών. Μέσω της προστασίας των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να μετατραπούν σε πολύτιμα οικονομικά κεφάλαια, ενώ η αναγνώριση και η αξιοποίηση των στοιχείων αυτών μπορεί να ενισχύσει τη θέση της επιχείρησης στην αγορά και να της προσδώσει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Κύπρο Η Κύπρος συνδυάζει την προστασία που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση με το διεθνές καθεστώς προστασίας και κατοχύρωσης των πνευματικών δικαιωμάτων, μέσω των σημαντικών συνθηκών και πρωτοκόλλων που έχει υπογράψει η Κυπριακή Δημοκρατία. Παράλληλα, το φορολογικό καθεστώς της Κύπρου παρέχει σημαντικές ελαφρύνσεις και απαλλαγές από την φορολογία στο εισόδημα που προέρχεται από την χρήση των πνευματικών δικαιωμάτων, οι οποίες δύσκολα συναντώνται σε άλλες δικαιοδοσίες. Το εκτενές δίκτυο Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ), σε συνδυασμό με την πρόσβαση στην Κοινοτική Οδηγία περί φορολόγησης των τόκων και των δικαιωμάτων (2003/49/ΕΚ), προσφέρουν ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς για την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων Πνευματικής και Διανοητικής Ιδιοκτησίας μέσω της Κύπρου. Η Κύπρος έχει υπογράψει μια πλειάδα κοινοτικών και διεθνών συμβάσεων, ενώ είναι μέλος σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς 5
για την προστασία και την ανάπτυξη των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, μεταξύ άλλων: ο Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO), η Συμφωνία και το Πρωτόκολλο της Μαδρίτης για τη διεθνή εγγραφή των Εμπορικών Σημάτων, η Σύμβαση των Παρισίων για την προστασία της Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η Συνθήκη Συνεργασίας για τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας, η Συνθήκη της Βέρνης για την Προστασία από Λογοτεχνικά και Εικαστικά Έργα. Στην Κύπρο, τα εμπορικά σήματα, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα βιομηχανικά σχέδια και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας υπάγονται στον Κλάδο Πνευματικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας του Τμήματος Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη. Εμπορικά Σήματα Η εγγραφή των Εμπορικών Σημάτων και Σημάτων Υπηρεσιών γίνεται σύμφωνα με το Νόμο περί Εμπορικών Σημάτων (Κεφ. 268) σε συνδυασμό με τη Διεθνή Σύμβαση του Παρισιού για την Προστασία της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Η νομοθεσία αυτή προστατεύει τα εμπορικά σήματα τόσο των Κυπρίων ιδιοκτητών όσο και των αλλοδαπών. Σύμφωνα με τις νομοθεσίες αυτές, δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ ημεδαπών και αλλοδαπών σημάτων. Σύμφωνα με τον περί Εμπορικών Σημάτων Νόμο, άρθρο 2 (1) εμπορικό σήμα είναι το σήμα το οποίο συνίσταται από οποιαδήποτε σημεία επιδεχόμενα γραφικής παράστασης (ιδίως δε από λέξεις, συμπεριλαμβανομένου του ονόματος προσώπων, από εικόνες, γράμματα, αριθμούς, το σχήμα του εμπορεύματος ή της συσκευασίας του, ή οποιοδήποτε συνδυασμό αυτών), που μπορούν από τη φύση τους να διακρίνουν τα εμπορεύματα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από τα αντίστοιχα άλλων επιχειρήσεων, εφόσον το σήμα αυτό χρησιμοποιείται ή σκοπείται να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς τέτοιας διάκρισης. 6
Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας Σύμφωνα με τον Νόμο περί Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (16(Ι)/1998) οποιοδήποτε πρόσωπο ή οργανισμός μπορεί να καταθέτει στον Έφορο Εταιρειών και Επίσημο Παραλήπτη, αιτήσεις για νέες εφευρέσεις και να τους παραχωρείται Εθνικό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας. Επίσης, το Τμήμα εγγράφει και προστατεύει τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας που παραχωρεί το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (EPO). Επιπρόσθετα, με τα πιο πάνω ο Έφορος Εταιρειών ενεργεί, σαν γραφείο παραλαβής, Ευρωπαϊκών (EPO) και Διεθνών (PCT) αιτήσεων για Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας. Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας Το Δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Κύπρο είναι αυτόματο και ουδεμία εγγραφή χρειάζεται. Ο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας Νόμος (59/1976) προστατεύει τους Κυπρίους πολίτες για τα έργα τους που δημοσιεύονται οπουδήποτε και τους πολίτες ξένων χωρών για τα έργα τους που δημοσιεύονται στην Κύπρο. Μόνο οι ιδιοκτήτες του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να επαναπαράξουν, μεταφράσουν και προσφέρουν τα έργα τους προς το κοινό, ενώ οποιοσδήποτε παραβιάσει τα δικαιώματά τους υπόκειται σε καταβολή αποζημιώσεων καθώς και σε άλλες ποινές βάσει του Νόμου. Σύμφωνα με τον Περί του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας Νόμο (άρθρο 3), προστατεύεται το δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας για: Επιστημονικά έργα Φιλολογικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών Μουσικά έργα Καλλιτεχνικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των φωτογραφιών Ταινίες Βάσεις δεδομένων Ηχογραφήσεις 7
Εκπομπές Δημοσιεύσεις αδημοσίευτων έργων Κυπριακή εταιρεία κατοχής δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας Μια εταιρεία η οποία έχει συσταθεί στην Κύπρο μπορεί να κατέχει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και να τα εκμεταλλεύεται παραχωρώντας τα σε άλλες εταιρείες που βρίσκονται στην Κύπρο ή το εξωτερικό. Η εγγραφή λοιπόν των πνευματικών δικαιωμάτων στην Κύπρο από μια εταιρεία κάτοικο Κύπρου, έχει ως αποτέλεσμα την προστασία σε όλα τα μέλη της Ε.Ε., καθώς και την προστασία που παρέχεται από τις διεθνείς συνθήκες τις οποίες έχει υπογράψει η Κυπριακή Δημοκρατία. Εκμεταλλευόμενη το εκτενές δίκτυο Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας ή την Κοινοτική Οδηγία περί φορολόγησης των τόκων και των δικαιωμάτων (2003/49/ΕΚ), η Κυπριακή εταιρεία θα υπόκειται σε ένα ανταγωνιστικό φορολογικό καθεστώς, το οποίο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα άυλων περιουσιακών στοιχείων. Φορολογικό καθεστώς Το εισόδημα που αποκτά η Κυπριακή εταιρεία από την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας υπόκειται στο ακόλουθο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς: Κάθε κεφαλαιουχικής φύσεως δαπάνη μιας επιχείρησης που αφορά την απόκτηση ή την ανάπτυξη των άυλων περιουσιακών στοιχείων (εμπορικά σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας) κατανέμεται εξίσου σε περίοδο 5 ετών. Το ογδόντα τοις εκατόν (80%) του κέρδους που προκύπτει από τη χρήση των άυλων περιουσιακών στοιχείων (περιλαμβανομένων και αποζημιώσεων για παράτυπη χρήση τέτοιων στοιχείων), καθώς και το κέρδος από την πώληση τους, λογίζεται ως έξοδο για τον καθορισμό του φορολογητέου εισοδήματος και απαλλάσσεται από τον εταιρικό φόρο. 8
Η αφαίρεση του 80% θα εφαρμόζεται επίσης και πάνω στο κέρδος μετά την αφαίρεση όλων των άμεσων εξόδων, όπως κεφαλαιουχικές εκπτώσεις, τόκοι για τη χρηματοδότηση της αγοράς ή ανάπτυξης των περιουσιακών στοιχείων καθώς και άλλα άμεσα έξοδα. Για τους πιο πάνω λόγους, η ίδρυση μιας εταιρείας στην Κύπρο για την κατοχή των Δικαιωμάτων της Πνευματικής ή Διανοητικής Ιδιοκτησίας, θεωρείται ως μια ιδανική λύση. Οι ιδιοκτήτες πνευματικών δικαιωμάτων μπορούν να χρησιμοποιήσουν την Κύπρο ως τη βάση των επιχειρήσεών τους, και να αξιοποιήσουν προς όφελος τους τις φορολογικές ελαφρύνσεις και απαλλαγές που παρέχονται προσδίδοντας αξία και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην επιχείρηση τους. 9
10