ΔΗΑΓΧΓΖ... 2 ΥΑΡΑΞΖ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΠΟΤΓΧΝ ΚΑΗ ΘΔΧΡΗΑ.... 3 Ζ δηαθνξά ηνπ curriculum θαη ηνπ syllabus... 3 Ζ ζεκαζία ηνπ curriculum... 7 ΑΓΓΛΗΚΑ ΓΗΑ «ΔΗΓΗΚΟΤ ΚΟΠΟΤ»... 10 H ζεκαζία ηεο ιέμεο «εηδηθφο» ζθνπφο... 10 Ζ ζεκαζία γηα ηελ Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο... 11 Υάξαμε Πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ γηα «εηδηθνχο ζθνπνχο»... 12 Ο ξφινο ηνπ θαζεγεηή... 12 Ζ εμέιημε ησλ «Αγγιηθψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο»... 14 Καηεγνξίεο Γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο... 16 Υαξαθηεξηζηηθά ηεο «Γιψζζαο γηα Δηδηθνχο θνπνχο»... 17 Υαξαθηεξηζηηθά ησλ καζεκάησλ γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο... 19 Απζεληηθφ πιηθφ... 19 Έκθαζε ζην ζηφρν... 19 Απηνθαζνδήγεζε... 20 ΔΝΝΟΗΔ - ΚΛΔΗΓΗΑ ζην ρεδηαζκφ ηνπ Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ... 20 Ηθαλφηεηεο θαη Γεμηφηεηεο πνπ απαηηνχληαη γηα επηηπρή επηθνηλσλία ζε εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ... 20 Μαζήκαηα γεληθήο θαη εηδηθήο γιψζζαο... 23 Δηεξνγελέο θαη Οκνηνγελέο Σκήκα πνπδαζηψλ... 24 Αλάπηπμε Γηδαθηηθήο Ύιεο... 25 ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ... 26 Δλδεηθηηθφ πξφγξακκα ζπνπδψλ θαη πξνηάζεηο γηα syllabus... 43 Ο ηξίηνο δξφκνο... 46 1. Μαζήκαηα αλά δεμηφηεηα... 46 2. Μαζήκαηα επηινγήο Ζ Πξσηνβνπιία πεξλάεη ζηνλ ζπνπδαζηή... 48 3. Γηαθνξεηηθνί θαζεγεηέο αλά εηδηθφηεηα... 49 4. εκηλάξηα ζηελ Αγγιηθή γιψζζα... 50 5. Μαζήκαηα θνξκνχ ζηα Αγγιηθά... 52 6. Μεηάθξαζε θαη ρξήζε κεηξηθήο γιψζζαο ζηελ ηάμε... 55 7. Οκάδα εηδηθψλ... 57 8. Αμηνιφγεζε... 58 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ... 59 ΠΗΝΑΚΔ ΚΑΗ ΥΖΜΑΣΑ... 61 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 62 1
ΔΙΑΓΩΓΗ Οη μέλεο γιψζζεο θαηαιακβάλνπλ έλα κεγάιν κέξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη θπξίσο ηνπ ηκήκαηνο Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο πνπ είλαη δίγισζζν. Δηδηθφηεξα ε Αγγιηθή γιψζζα είλαη ππνρξεσηηθή γηα φινπο ηνπο ζπνπδαζηέο, ελψ είλαη ινγηθφ λα δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε γιψζζα απηή ε νπνία ζεσξείηαη ε lingua franca ηεο ζεκεξηλήο παγθνζκηνπνηεκέλεο θνηλσλίαο θαη ζπρλά ε θνηλή γιψζζα ζηηο ζπλαιιαγέο κεηαμχ ζηειερψλ ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη νκνιφγσλ ηνπο ζην εμσηεξηθφ. Λφγσ ηεο ζεκαζίαο απηήο ηεο Αγγιηθήο γιψζζαο αιιά θαη ιφγσ ηεο ζεκαζίαο ησλ μέλσλ γισζζψλ γηα ην λέν ηκήκα Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο, ππήξμε ε ζθέςε γηα κηα κειέηε ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν πνπ δηδάζθνληαη νη μέλεο γιψζζεο ζηελ Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ζ εξγαζία απηή θηινδνμεί λα ηνλίζεη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ζην λέν απηφ ηκήκα έλα πξφγξακκα μέλσλ γισζζψλ πξνζαξκνζκέλν ζηηο αλάγθεο ηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ ε εξγαζία απηή βαζίδεηαη ζηε ζεσξία ηεο δηδαθηηθήο μέλσλ γισζζψλ, ζηηο λέεο ηάζεηο πεξί καζεην-θεληξηθήο επηθνηλσληαθήο δηαδηθαζίαο, αλαθέξεηαη ζηνλ ηξφπν ρξήζεο ηεο κεηάθξαζεο θαη ηεο κεηξηθήο γιψζζαο ζηελ ηάμε θαη επηθεληξψλεηαη ζηηο δεμηφηεηεο πνπ πξέπεη λα έρεη έλα κειινληηθφ ζηέιερνο ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο ψζηε λα επηθνηλσλεί απνηειεζκαηηθά ζηελ μέλε γιψζζα κέζα ζηα πιαίζηα ησλ επαγγεικαηηθψλ ηνπ ππνρξεψζεσλ. Σέινο δηαηππψλνληαη κηα ζεηξά απφ πξνηάζεηο, βαζηζκέλεο ζηε ζεσξία θαη ζηηο αλάγθεο ησλ ζπνπδαζηψλ πνπ θηινδνμνχλ λα ππξνδνηήζνπλ κηα επνηθνδνκεηηθή ζπδήηεζε πεξί ηνπ ηξφπνπ δηδαζθαιίαο ησλ μέλσλ γισζζψλ ζηε ρνιή. 2
ΥΑΡΑΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΠΟΤΓΩΝ ΚΑΙ ΘΔΩΡΙΑ. Η διαθοπά ηος curriculum και ηος syllabus Σειεπηαία ππάξρεη δηαξθήο ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηε δηακφξθσζε ελφο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ (curriculum) θαη κε ηε κεζνδνινγία ή ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ζην νπνίν βαζίδνληαη νη επηκέξνπο επηινγέο. Απηή ε ζπδήηεζε γίλεηαη αθφκε πην πνιχπινθε αλ ιάβεη θαλείο ππφςε ηηο δηαξθείο αιιαγέο θαη εμειίμεηο πνπ παξαηεξνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο δηδαθηηθήο ησλ μέλσλ γισζζψλ θαη ηεο κεζνδνινγίαο. Πξηλ ινηπφλ πξνηείλνπκε ηξφπνπο ζρεδηαζκνχ ελφο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο, ζα ήηαλ ρξήζηκν λα θάλνπκε κηα πεξίιεςε ησλ βαζηθψλ ζεσξεηηθψλ πξνζεγγίζεσλ ζην ζρεδηαζκφ ελφο ηέηνηνπ πξνγξάκκαηνο κε ζθνπφ λα γίλεη εκθαλήο ε ζχλδεζε κε ηε κεζνδνινγία ηεο δηδαζθαιίαο κηαο μέλεο γιψζζαο θαη εηδηθφηεξα ζηε δηδαζθαιία ηεο Αγγιηθήο σο μέλεο γιψζζαο. ηα πιαίζηα ηεο αγγιηθήο νξνινγίαο ρξεζηκνπνηνχληαη δχν ιέμεηο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηελ ειιεληθή έθθξαζε «πξφγξακκα ζπνπδψλ». Απηέο είλαη ην curriculum θαη ην syllabus. ηελ Ακεξηθαληθή βηβιηνγξαθία απηέο νη ιέμεηο ρξεζηκνπνηνχληαη σο ελαιιαθηηθέο, κε ηελ ίδηα αθξηβψο ζεκαζία. ηε Βξεηαληθή φκσο βηβιηνγξαθία ην syllabus ζεσξείηαη παξαθιάδη ηνπ curriculum. Σν syllabus αλαθέξεηαη δειαδή ζε πνιχ πην ζπγθεθξηκέλν θνκκάηη ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ δειαδή ζην ζχλνιν ησλ ελνηήησλ πξνο δηδαζθαιία θαη ησλ ζηφρσλ πξνο επίηεπμε ζηα πιαίζηα ελφο ζρνιείνπ ή ελφο εθπαηδεπηηθνχ νξγαληζκνχ. χκθσλα κε ηνλ Candlin (1984), φπσο αλαθέξεηαη ζην βηβιίν ηνπ Nunan, ε έλλνηα ηνπ curriculum ζπλδέεηαη γεληθφηεξα κε ηελ εθκάζεζε ηεο γιψζζαο, ην ζθνπφ θαη ηελ εκπεηξία ηεο κάζεζεο, ηελ αμηνιφγεζε, ηνλ ξφιν ησλ θαζεγεηψλ θαη ησλ ζπνπδαζηψλ θαη ηε κεηαμχ ηνπο ζρέζε, ελψ ην syllabus είλαη έλαο πην πεξηνξηζκέλνο θαη ζπγθεθξηκέλνο φξνο θαη αλαθέξεηαη ζηα πξαγκαηηθά δξψκελα θαη θαηαζηάζεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα κέζα ζηελ ηάμε, φπσο γηα παξάδεηγκα ε εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ (syllabus) ζε κηα δεδνκέλε πξαγκαηηθή θαηάζηαζε. 3
Ο φξνο curriculum ζηελ παξνχζα εξγαζία ζεσξείηαη φηη πεξηιακβάλεη νιφθιεξε ηε δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ, ηνπ εμνπιηζκνχ, ησλ εμεηάζεσλ θαη ηεο εμεηδίθεπζεο ησλ θαζεγεηψλ θαζψο θαη επηπιένλ έλλνηεο φπσο ην syllabus, ε αμηνιφγεζε θαη ε βαζκνιφγεζε. Απηφ ζα βνεζήζεη λα δηαηππσζεί κηα εληαία άπνςε γηα ην γεληθφηεξν καζεζηαθφ πεξηβάιινλ θαη ηηο ηδαληθέο ζπλζήθεο ή κεζφδνπο δηδαζθαιίαο πνπ ζα απνηειέζεη κηα πξφηαζε γηα ηελ θαιχηεξε αλάπηπμε ελφο πιαηζίνπ δηδαζθαιίαο θαη αμηνιφγεζεο γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε δειαδή γηα ην Σκήκα Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Αλ ην δεη θαλείο πην απζηεξά, ηφηε νπζηαζηηθά ε εξγαζία απηή απνηειεί ηελ πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο γεληθψλ θαηεπζχλζεσλ γηα ηε δεκηνπξγία ελφο syllabus, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο γεληθφηεξεο αξρέο πνπ ζα έπξεπε λα δηέπνπλ έλα curriculum ην νπνίν απεπζχλεηαη ζε ελήιηθεο ζπνπδαζηέο ηεο Αγγιηθήο σο μέλεο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο. Σν εθπαηδεπηηθφ πιαίζην, κε ηελ δηδαθηηθή ηάμε σο επίθεληξν, ζεσξείηαη απφ εξεπλεηέο σο έλα πνιχπινθν ζχζηεκα κέζα ζην νπνίν ηα γεγνλφηα δελ πξνθχπηνπλ θαηά έλαλ νξηδφληην, γξακκηθφ ηξφπν, φπνπ ην έλα γεγνλφο ζπλεπάγεηαη έλα άιιν, αιιά ζεσξείηαη φηη κηα πιεηάδα δπλάκεσλ αιιειεπηδξνχλ κε δηάθνξνπο νξγαλσηηθνχο ηξφπνπο θαη επηθέξνπλ αιιαγέο θαη ζρήκαηα ζπκπεξηθνξάο πνπ άιινηε είλαη πξνβιέςηκα θαη αλακελφκελα θαη άιινηε φρη (Van Lier 1996:148). Ζ έλλνηα ηνπ curriculum είλαη πνιχ ρξήζηκε γηα ηα πξνγξάκκαηα εθκάζεζεο μέλσλ γισζζψλ αλ θαη ε κειέηε ηεο ζεσξίαο ηεο αλάπηπμεο ελφο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ είλαη ζρεηηθά θαηλνχξηα. Γηα ην ιφγν απηφ δελ πξνθαιεί έθπιεμε φηη νη απφςεηο αθφκε δελ είλαη ζχκθσλεο ζρεηηθά κε ηηο έλλνηεο θαη ηνπο νξηζκνχο. Γχν θπξίσο απφςεηο έρνπλ θπξηαξρήζεη. Απφ ηε κία είλαη εθείλε πνπ ζεσξεί φηη ην curriculum είλαη ε νπζία ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ελφο εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο. Όπσο αλαθέξεη θαη ν Stenhouse (1975:4) ην curriculum είλαη κηα πξνζπάζεηα επηθνηλσλίαο θαη κεηάδνζεο κηαο εθπαηδεπηηθήο πξφηαζεο κε ηέηνην ηξφπν ψζηε νη νπζηαζηηθέο ηδηφηεηέο ηνπ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λα κπνξνχλ εχθνια θαη απνηειεζκαηηθά λα κεηαθξαζηνχλ ζε πξάμε. Ο Allen (1984:61 ζηνλ Nunan 1988:8) πξνηείλεη έλα δηαρσξηζκφ ηνπ curriculum ην νπνίν αζρνιείηαη κε ηνλ ζρεδηαζκφ, ηελ αμηνιφγεζε, 4
ηε δηνίθεζε θαη ηε δηαρείξηζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ, απφ ην syllabus ην νπνίν εζηηάδεηαη ζηελ επηινγή εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ θαη ηε βαζκνιφγεζε πεξηερνκέλνπ. Μηα δεχηεξε, πην ζχγρξνλε άπνςε αλαθέξεη φηη ε έλλνηα ηνπ curriculum πεξηιακβάλεη νιφθιεξε ηε δηαδηθαζία κάζεζεο, ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, ηνλ εμνπιηζκφ, ηηο εμεηάζεηο θαη ηελ επηκφξθσζε ησλ θαζεγεηψλ. χκθσλα κε απηή ηελ άπνςε, ην curriculum αλαθέξεηαη ζην «ηη κπνξεί λα δηδαρηεί, ηη πξέπεη λα δηδαρηεί, ζε πνηνλ, πφηε θαη πψο» (Eisner & Vallance 1974:2). Έηζη ζχκθσλα κε ηνλ Nunan έλα curriculum πξέπεη λα ζρεδηάδεηαη κε βάζε ζηνηρεία θαη δεδνκέλα απφ ην syllabus (δειαδή ζα έιεγε θαλείο ηε δηδαθηέα χιε γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα) καδί κε ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη θαλφλεο ηεο κεζνδνινγίαο ηεο δηδαθηηθήο, θαη ηεο αμηνιφγεζεο (Nunan 1988:14). Απφ ηελ άιιε ν White, δηαηεξψληαο πεξίπνπ ηελ ίδηα γξακκή ζπιινγηζκνχ, βιέπεη ην curriculum σο θάηη πνπ πεξηιακβάλεη ζηφρνπο θαη κεζφδνπο αιιά θαη πεξηερφκελν (While et al. 1991:168). Έλαο ηέηνηνο νξηζκφο ζπλεπάγεηαη δηάθνξνπο θηινζνθηθνχο, θνηλσληθνχο θαη δηνηθεηηθνχο ή δηαρεηξηζηηθνχο παξάγνληεο ζην ζρεδηαζκφ ελφο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ νη νπνίνη ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε. Δάλ ζηνρεχνπκε ζε έλα εθπαηδεπηηθφ επίπεδν πςειήο πνηφηεηαο, είλαη ζεκαληηθφ λα κειεηήζνπκε ζε βάζνο ηηο κεζφδνπο ζρεδηαζκνχ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ γηα λα είκαζηε ζε ζέζε λα πεξηγξάςνπκε δηεμνδηθά ηνπο ζηφρνπο πνπ ζα πξέπεη λα επηηεπρζνχλ, ην πεξηερφκελν πνπ ζέινπκε λα κεηαδψζνπκε θαη λα θαηαιήμνπκε ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζέινπκε λα ηα πεηχρνπκε απηά, έρνληαο ππφςε ηηο πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο δνπιεχνπκε (Marta Ruiz Corvella, UNED). Έρνληαο ππφςε απηέο ηηο δηαθνξεηηθέο πηπρέο ηεο ζεσξίαο, ν Stern (1983:436) δηαηχπσζε ηξεηο θχξηεο θαηεγνξίεο σο ζπζηαηηθά ηεο θηινζνθίαο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ, νη νπνίεο αλαπηχρζεθαλ θαη απφ ηνπο Breen & Candlin (1980) θαη Stenhouse (1975). Οη θαηεγνξηνπνηήζεηο ησλ παξαπάλσ εηδηθψλ απνηππψλνληαη ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. 5
Πίνακαρ 1 Σπειρ θεωπηηικέρ πποζεγγίζειρ Stern (1983) Breen & Candlin (1980) Stenhouse (1975) I. ηφρνη θαη I. Γισζζηθή I. ρεδηαζκφο πεξηερφκελν δηδαζθαιία (ηη II. Δκπεηξηθή κειέηε II. Γηδαζθαιία πξέπεη λα κάζεη ν III. Δπίηεπμε ζηφρσλ III. Αμηνιφγεζε ζπνπδαζηήο;) θαη δηθαίσζε II. Μεζνδνινγία (πψο αξρηθνχ ζθεπηηθνχ. ζα δηεμαρζεί ε δηαδηθαζία κάζεζεο θαη πψο ζα επηηεπρζεί;) III. Αμηνιφγεζε (Καηά πφζν είλαη ε δηδαζθαιία πξνζαξκνζκέλε ζηελ πεξίζηαζε θαη θαηά πφζν είλαη ε κεζνδνινγία απνηειεζκαηηθή;) Οη νξηζκνί ηνπ syllabus επίζεο έρνπλ αληίζηνηρε πνηθηιία κε ηνπο νξηζκνχο ηνπ curriculum. Ο Prabhu (1987:89) νλνκάδεη ην syllabus «ζπγθεθξηκελνπνίεζε ηνπ ηη πξέπεη ν ζπνπδαζηήο λα κάζεη» θαη ν Allen (1984:61) ην νξίδεη σο «ην ππνζχλνιν ηνπ curriculum ην νπνίν αζρνιείηαη κε ην πνηεο ελφηεηεο ηεο χιεο ζα πξέπεη λα δηδαρζνχλ». Ο Nunan (1988:6) πξνηείλεη έλαλ γεληθφηεξν νξηζκφ φπσο γηα παξάδεηγκα «έλα πιαίζην κέζα ζην νπνίν αλαπηχζζνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο. Μηα ηερληθή, έλα δηδαθηηθφ εξγαιείν πνπ βνεζάεη ηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο». Θα κπνξνχζακε λα ζπκθσλήζνπκε κε ηνλ White ν νπνίνο ζεσξεί φηη ην curriculum είλαη κηα επξεία έλλνηα γη απηφ ην ιφγν έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ είλαη φηη ε 6
κειέηε ηνπ πεξηιακβάλεη πνιιέο δηαθνξεηηθέο απφςεηο, ηδενινγηθά δεηήκαηα θαη κηα πνηθηιία αλζξψπσλ θαη θνηλσληθψλ δεηεκάησλ. Απηή ε επξεία ζπιινγή ζεκάησλ, ην πιάηνο θαη ην βάζνο ηεο ηέρλεο ηνπ ζρεδηαζκνχ ελφο curriculum είλαη πνπ ην μερσξίδεη απφ ην syllabus ην νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ πεξηνξίδεηαη ζε δεηήκαηα πεξηερνκέλνπ θαη δηδαθηηθήο χιεο. πλεπψο, γίλεηαη θαλεξφ φηη έλαο θαη κνλαδηθφο νξηζκφο, απνδεθηφο απφ φινπο, δελ είλαη δπλαηφλ λα ππάξμεη, θαζψο νη δηάθνξεο εθπαηδεπηηθέο ζεσξίεο θαη πξνζεγγίζεηο ζρεηηθά κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο δηίζηαληαη θαη απνθιίλνπλ ε κηα απφ ηελ άιιε ζε ζεκαληηθφ βαζκφ. Απηφ πνπ ζπλήζσο ζπκβαίλεη είλαη φηη νη νξηζκνί ζπλήζσο αλαπαξηζηνχλ θαη εθπξνζσπνχλ ηηο απφςεηο ηνπ θάζε επηζηήκνλα ή εξεπλεηή ζρεηηθά κε ηε δηαδηθαζία κάζεζεο. Απηέο νη απφςεηο ζρεκαηίδνληαη ζχκθσλα κε ηηο πξνζσπηθέο ηδενινγίεο ζρεηηθά κε ηε θχζε ηεο γιψζζαο, ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε γιψζζα κπνξεί λα δηδαρζεί απνηειεζκαηηθά ζηνπο καζεηέο θαη πψο κπνξεί λα δνπιέςεη ν καζεηήο πάλσ ζηε γιψζζα κε παξαγσγηθφ ηξφπν. Άξα νη δηαθνξεηηθέο ηάζεηο ζηε ζεσξία ηεο απφθηεζεο θαη αθνκνίσζεο ηεο μέλεο γιψζζαο θαζξεθηίδνληαη ζηηο απφςεηο ησλ εξεπλεηψλ γηα ηε δηδαζθαιία απηήο ηεο γιψζζαο ζην καζεηή. Απηφ πνπ είλαη μεθάζαξν, είλαη φηη πάλσ απ φια ην πξφγξακκα ζπνπδψλ πεξηιακβάλεη θαη θπβεξλάηαη απφ ηελ έλλνηα ηεο ηδενινγίαο. Έηζη ινηπφλ είλαη ζεκαληηθφ λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε φηη αθνχ γιψζζα θαη ηδενινγία είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλεο, ηφηε νη επηινγέο ζρεηηθά κε ην ηη είδνο γλψζεο ζα κεηαδνζεί ζην καζεηή, πφηε θαη πψο, ή ηη είδνπο δεμηφηεηεο ζα πξέπεη λα θαιιηεξγεζνχλ θαη πψο, είλαη ηδενινγηθά δεζκεπκέλεο επηινγέο, θαη ζπλεηζθέξνπλ ζην λα δηακνξθψζνπλ δηαθνξεηηθά θνηλσληθά φληα. Η ζημαζία ηος curriculum Σν curriculum είλαη νπζηαζηηθά έλα ζχλνιν απνθάζεσλ θαη επηινγψλ. Σν λα θαηαιήγεη θαλείο ζε κηα ζεηξά απφ απνθάζεηο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ, φκσο είλαη αδχλαην λα ζπκβεί ρσξίο ηελ απαξαίηεηε γλψζε κε βάζε ηελ νπνία λα πάξεη θαλείο 7
ηελ απφθαζε θαη γηα ηελ απφθηεζε ηεο γλψζεο απηήο ρξεηάδνληαη πιεξνθνξίεο, πιεξνθφξεζε δειαδή, θαη θαζνδήγεζε. Γη απηφ ην ιφγν ν ζρεδηαζκφο ελφο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ είλαη κηα πεξίηερλε, πνιχπινθε θαη ιεπηνκεξήο δηαδηθαζία ηελ νπνία αλαιακβάλνπλ εηδηθή ζην ζπγθεθξηκέλν επηζηεκνληθφ ρψξν ζε ζπλεξγαζία κε αληηπξνζψπνπο απφ δηαθνξεηηθά επίπεδα δηνίθεζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο. Δπηπιένλ, θαη απηφο κάιινλ είλαη ν πην ζεκαληηθφο ξφινο ελφο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ, εθφζνλ ηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ είλαη ζρεδηαζκέλα γηα λα θαζνδεγήζνπλ ηνπο ζπνπδαζηέο κέζα ζε κηα πνιπδηάζηαηε θνηλσλία, θαη εηδηθά ηελ θνηλσλία κε ηελ νπνία έξρεηαη αληηκέησπνο θαλείο ζηηο κέξεο καο, είλαη ζεκαληηθφ λα ζηνρεχεη ν ζρεδηαζηήο ηνπ curriculum ζην λα βνεζήζεη κέζα απφ ην πξφγξακκα ζπνπδψλ ηελ αλάπηπμε ησλ δεμηνηήησλ εθείλσλ ηνπ ζπνπδαζηή πνπ ζα ηνλ βνεζήζνπλ λα εμειηρζεί ζε ππεχζπλν θνηλσληθφ άηνκν. Παξ φια απηά νη αλάγθεο θαη ην ππφβαζξν (θνηλσληθφ, πνιηηηζηηθφ, γισζζηθφ θαη θνηλσληνγισζζνινγηθφ) ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ ζπνπδαζηψλ δηαθέξνπλ κεηαμχ ηνπο θαη δελ είλαη δπλαηφλ πάληνηε λα ιακβάλνληαη ππφςε ηα επηκέξνπο ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάζε ζπνπδαζηή. Ζ ζεκαζία ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ην βηβιίν ή ηηο ζεκεηψζεηο, ην πιηθφ δειαδή, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ ηάμε (textbook). Ζ επηηπρία ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ εμαξηάηαη θαηά έλα πνιχ κεγάιν κέξνο απφ ην πιηθφ απηφ, ζα έιεγε θαλείο πσο είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο. Σν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ δελ είλαη απιά θαη κφλν θαζεκεξηλά εξγαιεία ηνπ θαζεγεηή μέλεο γιψζζαο, είλαη ε ελζάξθσζε ησλ ζηφρσλ, ησλ αμηψλ θαη ησλ κεζφδσλ κηαο ζπγθεθξηκέλεο δηδαθηηθήο θαη καζεζηαθήο θαηάζηαζεο (Sheldon 1988:237). Σν εθπαηδεπηηθφ βηβιίν ή πιηθφ είλαη ε θαξδηά ελφο πξνγξάκκαηνο εθκάζεζεο ηεο Αγγιηθήο σο μέλεο γιψζζαο. Ζ γλψζε απηήο ηεο ζεκαληηθφηεηαο θαη ηνπ ξφινπ ηνπ πιηθνχ ζα νδεγήζεη ζε ζσζηέο θαη θαηάιιειεο γηα ηελ νκάδα ζπνπδαζηψλ επηινγέο πιηθνχ θαη αληίζηνηρα ζσζηή ρξήζε απηνχ ηνπ πιηθνχ. Γη απηφ ην ιφγν είλαη ζεκαληηθφ λα εμεηάδνπκε πνηνο αθξηβψο έρεη ηελ επζχλε γηα ηελ επηινγή ηνπ πιηθνχ, αλ δειαδή ε επζχλε είλαη ηνπ θαζεγεηή, ηνπ ζπνπδαζηή ή αλ ην πξφγξακκα ζπνπδψλ πεξηέρεη ζπγθεθξηκέλεο ππνδείμεηο ζρεηηθά κε ην πιηθφ. Ζ θαηάιιειε επηινγή ηνπ 8
εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ βνεζάεη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί αιιά θαη ζπλδξάκεη ζηελ αλάπηπμε ησλ ζπνπδαζηψλ σο θνηλσληθά φληα, πνπ είλαη θαη ν θχξηνο ζθνπφο. Έηζη ινηπφλ κπνξνχκε λα αληηιεθζνχκε κε μεθάζαξν ηξφπν πψο φιεο απηέο νη πηπρέο ηεο δηδαζθαιίαο ηεο μέλεο γιψζζαο είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλεο θαη αιιεινεμαξηψκελεο, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην ζρήκα πνπ αθνινπζεί: Ηδενινγία Δπηζηεκνληθέο Θεσξίεο Curriculum Δθπαηδεπηηθφ βηβιίν / πιηθφ Γηδαθηηθή πξάμε Γηακφξθσζε θνηλσληθψλ φλησλ Πίνακαρ 2 Πηςσέρ ηηρ διδαζκαλίαρ ηηρ ξένηρ γλώζζαρ Δπηπιένλ ε ζεκαζία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζπλδέεηαη κε ηηο γεληθφηεξεο θαηεπζχλζεηο ηεο εζληθήο εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο ζηα πιαίζηα ελφο θξάηνπο θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην αλ ε δηδαθηηθή πξαθηηθή ζηα πιαίζηα ησλ ζρνιηθψλ ή άιισλ εθπαηδεπηηθψλ νξγαληζκψλ θαηεπζχλεηαη απφ έλα θεληξηθφ εζληθφ πξφγξακκα ζπνπδψλ. Δίλαη ζεκαληηθφ γηα παξάδεηγκα αλ δίλνληαη ζπγθεθξηκέλεο νδεγίεο απφ ην εζληθφ curriculum νη νπνίεο είλαη αλαιπηηθέο γηα θάζε κάζεκα κε ηε κνξθή αλαιπηηθνχ syllabus ή αλ δίλνληαη νη γεληθέο ηδέεο, νη επηζπκεηνί ζηφρνη θαη κέζνδνη δηδαζθαιίαο αλά ζεκαηηθή θαηεχζπλζε. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε εμάξηεζε απφ έλα 9
εζληθφ πξφγξακκα ζπνπδψλ πνπ ειέγρεη ηελ φιε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαη ην πεξηερφκελν ηεο δηδαθηέαο χιεο, ηφζν κεγαιχηεξε ζα είλαη θαη ε εμάξηεζε απφ ην βηβιίν ή ην ζπγθεθξηκέλν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, θαη ιηγφηεξε ε δπλαηφηεηα απηνζρεδηαζκνχ (Dendrinos 1992). Οη ηειεπηαίεο εμειίμεηο ζηε Θεσξία ηεο Γηδαθηηθήο ζηξέθνληαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ηάζεο πνπ νλνκάδεηαη Progressivism, θαη ηεο νπνίαο ε κεζνδνινγία θαη νη αξρέο επεξεάδνπλ ηε δηδαθηηθή πξάμε. χκθσλα κε απηή ηελ πξνζέγγηζε ν θαζεγεηήο παχεη λα έρεη ηνλ θεληξηθφ ξφιν. Σν κάζεκα είλαη επηθεληξσκέλν ζηνλ καζεηή (learner-centred) θαη ζηηο αζθήζεηο θαη δξαζηεξηφηεηεο, ζηηο δνθηκαζίεο ζα έιεγε θαλείο, ηηο νπνίεο ν καζεηήο κπνξεί λα θέξεη εηο πέξαο (task-based). Απηή ε δηαδηθαζία πεξηιακβάλεη κηα ζεηξά απφ δνθηκαζίεο θαηά ηηο νπνίεο ν καζεηήο ιχλεη «πξνβιήκαηα» ηα νπνία είλαη ζρεδηαζκέλα έηζη ψζηε λα πξνάγνπλ ηελ απφθηεζε γλψζεο. Γελ ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλα γξακκαηηθά θαηλφκελα ηα νπνία δηδάζθνληαη θάζε θνξά νχηε ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλνη ζηφρνη πξνο επίηεπμε αιιά ν καζεηήο καζαίλεη ππνζπλείδεηα θαη ρσξίο λα αληηιακβάλεηαη ηε κάζεζε σο επίπνλε δηαδηθαζία. Απιά θαιείηαη λα ιχζεη ηα πξνβιήκαηα ηα νπνία είλαη ζρεδηαζκέλα κε βάζε ην ππφβαζξν ηνπ καζεηή, ην γισζζηθφ ηνπ επίπεδν θαη ηηο πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο ηηο νπνίεο ζα θιεζεί λα αληηκεησπίζεη φηαλ ρξεηαζηεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ μέλε γιψζζα.. ΑΓΓΛΙΚΑ ΓΙΑ «ΔΙΓΙΚΟΤ ΚΟΠΟΤ» Ζ εξγαζία απηή ζα βαζηζηεί κεηαμχ άιισλ ζηηο παξαηεξήζεηο ηεο Gatehouse ζρεηηθά κε ην ζρεδηαζκφ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ (curriculum) γηα ηελ δηδαζθαιία ηεο Αγγιηθήο σο μέλεο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο θαη ζην έξγν ηνπ Nunan ζρεηηθά κε ηνλ ξφιν ηνπ θαζεγεηή σο βαζηθνχ ζρεδηαζηή θαη ππεχζπλνπ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. H ζημαζία ηηρ λέξηρ «ειδικόρ» ζκοπόρ Έλαο ηξφπνο πνπ αληηιακβάλνληαη νη πεξηζζφηεξνη ηε ρξήζε απηήο ηεο ιέμεο είλαη φηη ππάξρεη ε έλλνηα ηνπ εηδηθεπκέλνπ ιεμηινγίνπ, ηνπ «πεξηνξηζκέλνπ» φπσο αλαθέξζεθε πην πάλσ (Mackay and Mountford,1978) θαη ζεσξείηαη φηη απηφ ην 10
πεξηνξηζκέλν ξεπεξηφξην ιέμεσλ θαη εθθξάζεσλ μερσξίδεη απφ ηελ ππφινηπε γιψζζα γηαηί θαιχπηεη ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ επηθνηλσλία ζε κηα πνιχ ζπγθεθξηκέλε θαηάζηαζε ή ζην πιαίζην ελφο πνιχ ζπγθεθξηκέλνπ επηζηεκνληθνχ ή επαγγεικαηηθνχ πεδίνπ. Απφ ηελ άιιε φκσο έλαο ζπγθεθξηκέλνο εηδηθφο ζθνπφο αλαθέξεηαη ζηνλ ζηφρν γηα ηνλ νπνίν νη ζπνπδαζηέο καζαίλνπλ ηελ μέλε γιψζζα, φρη ζηε θχζε ηεο γιψζζαο ηελ νπνία καζαίλνπλ (Mackay & Mountford, 1978). Γηα ην ιφγν απηφ, ιέλε νη εξεπλεηέο, ε έκθαζε ηεο ιέμεο «εηδηθφο» ζα πξέπεη λα είλαη ζηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν νη ζπνπδαζηέο κειεηνχλ κηα ζπγθεθξηκέλε γιψζζα, ηη ζέινπλ λα πεηχρνπλ δειαδή καζαίλνληάο ηελ, πην ζέινπλ λα είλαη ην απνηέιεζκα, ηη ζέινπλ λα είλαη ηθαλνί λα θάλνπλ κε απηή ηε γιψζζα κεηά ην ηέινο ησλ ζπνπδψλ ηνπο, θαη φρη ην ζπγθεθξηκέλν ιεμηιφγην ή ηνλ ηχπν θεηκέλνπ ζηνλ νπνίν εζηηάδνπλ. Ζ ζεκαζία γηα ηελ Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ινηπφλ, ν ζθνπφο είλαη λα κπνξνχλ νη ζπνπδαζηέο κεηά απφ δχν ρξφληα εληαηηθψλ καζεκάησλ αγγιηθψλ ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηνπο, λα ζπκκεηάζρνπλ αλ ρξεηαζηεί ζε ζχζθεςε φπνπ ζα ρξεζηκνπνηείηαη ε αγγιηθή γιψζζα, λα θαηαλννχλ θείκελα κε ζεκαηνινγία δεκφζηαο δηνίθεζεο ηα νπνία ζα είλαη γξακκέλα ζηελ αγγιηθή γιψζζα θαη λα θάλνπλ πεξίιεςε ζηα ειιεληθά γηα ηνπο ππφινηπνπο ζπλαδέιθνπο ηνπο, ή λα κεηαθξάδνπλ έλα ειιεληθφ έγγξαθν ζηα αγγιηθά. Να επηθνηλσλνχλ ηειεθσληθά ή κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ κε αιινδαπνχο ζπλαδέιθνπο ηνπο ή λα ηαμηδεχνπλ γηα επαγγεικαηηθνχο ιφγνπο ζην εμσηεξηθφ θαη λα κπνξνχλ λα εθπξνζσπήζνπλ ηε ρψξα θαη λα δειψζνπλ ηα ειιεληθά ελδηαθέξνληαη θαη λα πξνζηαηεχζνπλ ηα ζπκθέξνληα ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο κε ηελ ίδηα επθνιία πνπ ζα ην έθαλαλ αλ κηινχζαλ ζηα ειιεληθά. Πξνθεηκέλνπ λα έρνπκε κηα πην ζαθή ηδέα ζρεηηθά κε ην πνηεο αλάγθεο ζα πξνθχςνπλ ζην κέιινλ γηα ηνπο απφθνηηνπο ηνπ Σκήκαηνο Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο, δηελεξγήζεθε γηα ην ζθνπφ ηεο εξγαζίαο απηήο έλα άηππν εξσηεκαηνιφγην ην νπνίν απάληεζαλ κφλν απφθνηηνη ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο νη νπνίνη ήδε εξγάδνληαη. Ο ζθνπφο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ δελ είλαη λα 11
παξνπζηάζεη αλαιπηηθά ην πξνθίι ησλ απνθνίησλ νχηε ηηο γισζζηθέο αλάγθεο πνπ πξνθχπηνπλ ζηα ππνπξγεία θαη ηηο ινηπέο ειιεληθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο. Απηφ ζα κπνξνχζε λα είλαη αληηθείκελν κηαο άιιεο, ιεπηνκεξέζηεξεο εξγαζίαο. Δίλαη φκσο έλα κηθξφ βήκα ψζηε λα απνηππσζνχλ ζε γεληθέο γξακκέο νη βαζηθέο πεξηζηάζεηο θάησ απφ ηηο νπνίεο δεηείηαη ζε έλα δεκφζην ππάιιειν, θαη θπξίσο ζε απφθνηην ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο γισζζηθέο ηνπ ηθαλφηεηεο ζηα πιαίζηα ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπ δσήο. Σα επξήκαηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ απηνχ ζα παξνπζηαζηνχλ ζην επφκελν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο απηήο θαη ζα βνεζήζνπλ ζηε ζχληαμε ηεο πξφηαζεο γηα έλα πξφγξακκα ζπνπδψλ αγγιηθψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο γηα ην Σκήκα Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Υάπαξη Ππογπάμμαηορ ζποςδών για «ειδικούρ ζκοπούρ» Ο ξφινο ηνπ θαζεγεηή Ζ Gatehouse (2001) αλαθέξεη φηη νη Dudley Evans θαη St John (1998) δηαηππψλνπλ πέληε ξφινπο πνπ αλαιακβάλεη ν ζπληνληζηήο ελφο πξνγξάκκαηνο μέλεο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο (ζην εμήο Αγγιηθά γηα Δηδηθνχο θνπνχο = ΑΔ, θαηά ην English for Special Purposes = ESP): Καζεγεηήο / δηδάζθσλ ρεδηαζηήο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ θαη πξνκεζεπηήο ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ πλεξγάηεο Δξεπλεηήο Αμηνινγεηήο Δίλαη πξνθαλέο φηη έλαο θαζεγεηήο ρξεηάδεηαη ρξφλν, πξνζπάζεηα θαη ηηο απαξαίηεηεο γλψζεηο δηδαθηηθήο γηα λα κπνξέζεη λα ζρεδηάζεη έλα πξφγξακκα αληάμην ησλ ζηφρσλ πνπ έρεη ζέζεη, πξνζαξκνζκέλν ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ηηο ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο ηνπ ηκήκαηνο ζπνπδαζηψλ ζην νπνίν ζα απεπζχλεηαη ην 12
πξφγξακκα θαη ην νπνίν ζα πξέπεη λα έρεη θαη έλα απνηέιεζκα πνπ λα εμαζθαιίδεη ζηνπο ζπνπδαζηέο ηε κεηάδνζε θαη αθνκνίσζε απφ απηνχο ηεο γλψζεο. Ζ βνήζεηα πξνο ηνλ θαζεγεηή θξίλεηαη απαξαίηεηε θαη απηή κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή ελφο ζπκβνχινπ ζπνπδψλ, ελφο ζπκβνχινπ παηδαγσγηθψλ ζεκάησλ ή κηαο επηηξνπήο εηδηθψλ γηα ζέκαηα δηδαθηηθήο μέλσλ γισζζψλ θαη ζρεδηαζκνχ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ. ε έλα πεξηβάιινλ φπσο απηφ ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο είλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη ζπληνληζκφο θαζψο ππάξρνπλ ηδηαηηεξφηεηεο ζηε ζχλζεζε ησλ ηκεκάησλ, δηαθπκάλζεηο ζην επίπεδν γισζζνκάζεηαο αιιά θαη πην απιέο αιιά θαζνξηζηηθέο ιεπηνκέξεηεο φπσο ε χπαξμε παξάιιεισλ ηκεκάησλ ηνπ ίδηνπ επηπέδνπ ή ν δηαρσξηζκφο αλά ηκήκα εηδηθφηεηαο. Σν ζέκα ηεο επηηξνπήο ζπκβνχισλ ζα ζπδεηεζεί θαη ζε επφκελν θεθάιαην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο φπνπ ζα γίλεη κηα πξνζπάζεηα λα δηαηππσζνχλ πξνηάζεηο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπ πξνγξάκκαηνο ηεο αγγιηθήο γιψζζαο ζηα πιαίζηα ησλ ζπνπδψλ ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ο Nunan (1987: 75) αλαγλσξίδεη φηη ηα ζέκαηα ρξφλνπ, απαξαίηεησλ γλψζεσλ, πξνζφλησλ θαη δεμηνηήησλ ηνπ θαζεγεηή θαζψο θαη ην ζέκα ηεο ππνζηήξημεο απφ ζπκβνχινπο είλαη έλλνηεο θιεηδηά πνπ δηεπθνιχλνπλ ζεκαληηθά ην πξαγκαηηθφ έξγν ηνπ θαζεγεηή γηα ηελ αλάπηπμε πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Ζ έλλνηα ηεο βνήζεηαο θαη ππνζηήξημεο ηνπ θαζεγεηή σο ζρεδηαζηή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ πεξηιακβάλεη θαη ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ηεο δηδαθηηθήο ηεο αγγιηθήο σο μέλεο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο, ην νπνίν ζα παξνπζηάζνπκε ζπλνπηηθά ψζηε λα γίλνπλ ζηε ζπλέρεηα επθνιφηεξα αληηιεπηέο νη πξνηάζεηο θαη λα είλαη μεθάζαξν ην ζθεπηηθφ κε ην νπνίν απηέο ζα δηαηππσζνχλ. Έηζη ινηπφλ ζα ζπδεηεζνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Αγγιηθήο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο, νη δηαθνξνπνηήζεηο εληφο ηεο ζεσξίαο αιιά θαη νη δηάθνξνη ηχπνη Αγγιηθψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο, ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ θαη ε ηδηαίηεξε ζεκαζία ηεο ιέμεο εηδηθφο ζηε θξάζε «Αγγιηθά γηα εηδηθνχο ζθνπνχο» ζχκθσλα κε ηε κειέηε ηεο Gatehouse. 13
Σα ζεκαληηθφηεξα ζεκεία πνπ ζα απνηεινχζαλ πξνθιήζεηο γηα ηνλ θαζεγεηή ζε έλα πξφγξακκα ζπνπδψλ Αγγιηθήο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο (ΑΓΔ) είλαη α) ηα ηδηαίηεξα εθφδηα γηα επηθνηλσλία ζε επαγγεικαηηθνχο ρψξνπο β) ε αθνκνίσζε θαη εθκάζεζε γεληθφηεξνπ ιεμηινγίνπ ζε αληίζεζε κε ην εηδηθφηεξν ιεμηιφγην αλάινγα κε ζπγθεθξηκέλε επαγγεικαηηθή πεξίζηαζε, θαζψο θαη ε εθκάζεζε εμεηδηθεπκέλεο νξνινγίαο, γ) νκνηνγελήο ή εηεξνγελήο νκάδα ή ηάμε ζπνπδαζηψλ, θαη δ) αλάπηπμε δηδαθηηθήο χιεο θαη πξνκήζεηα πιηθνχ ζηνπο ζπνπδαζηέο. Η εξέλιξη ηων «Αγγλικών για ειδικούρ ζκοπούρ» Ζ εμέιημε ησλ εξεπλεηηθψλ πξνζπαζεηψλ ζηνλ εηδηθφ απηφ ηνκέα ηεο δηδαθηηθήο ησλ μέλσλ γισζζψλ νθείιεηαη κεηαμχ άιισλ ζε ηξεηο παξάγνληεο. Πξψηνλ, ζηηο ζεκεξηλέο αλάγθεο ηεο ζχγρξνλεο επνρήο κε ηηο αιιαγέο πνπ απηή επέθεξε ζηνλ ηξφπν δσήο. Γεχηεξνλ, ζηελ εμέιημε ή, ζα έιεγε θαλείο, ζηελ επαλάζηαζε ηεο εξεπλεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζην γεληθφηεξν επηζηεκνληθφ ρψξν ηεο γισζζνινγίαο θαη εηδηθφηεξα ηεο εθαξκνζκέλεο γισζζνινγίαο ζηε δηδαθηηθή ησλ μέλσλ γισζζψλ. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη ε εξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα γηα ηελ Αγγιηθή γιψζζα μεπεξλάεη ίζσο απηήλ γηα άιιεο γιψζζεο θαζψο ε Αγγιηθή ζεσξείηαη πιένλ, ζηε ζχγρξνλε παγθνζκηνπνηεκέλε θνηλσλία, ε δηεζλήο γιψζζα, ε θνηλή γιψζζα ησλ επαγγεικαηηθψλ θαη εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ θαη ε πξψηε γιψζζα πνπ επηιέγεη ζρεδφλ ην ζχλνιν ησλ ρσξψλ ηνπ αλεπηπγκέλνπ θφζκνπ λα δηδάζθεη ζηνπο λένπο (ζηα πιαίζηα ζρνιείσλ θαη εθπαηδεπηηθψλ νξγαληζκψλ) σο πξψηε μέλε γιψζζα. Σέινο, ν ηξίηνο παξάγνληαο πνπ ζπλέηεηλε ζηελ εμέιημε ηεο έξεπλαο ζηε δηδαθηηθή ησλ μέλσλ γισζζψλ είλαη ε γεληθφηεξε αλζξσπνθεληξηθή ζηξνθή ηεο εθπαίδεπζεο πξνο ηνλ καζεηή. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο δελ εζηηάδεηαη ζηνλ θαζεγεηή αιιά ηνλ θεληξηθφ ξφιν έρεη ν καζεηήο. Έηζη νιφθιεξν ην πξφγξακκα ζπνπδψλ ζρεδηάδεηαη κε βάζε ην πξνθίι, ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο αιιά θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ καζεηή, κε έκθαζε ην ηη κπνξεί ν καζεηήο λα θάλεη θαη ηη ζέινπκε λα είλαη ηθαλφο λα θάλεη κεηά ην πέξαο ησλ ζπνπδψλ, κε βάζε ην ρξνλνδηάγξακκα πνπ ζα έρνπκε ζέζεη. Οη έλλνηεο απηέο ζα εμεγεζνχλ ζηε ζπλέρεηα θαη αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη είλαη έλλνηεο πάλσ ζηηο νπνίεο βαζίδεηαη θαη ην Δληαίν Δπξσπατθφ Πιαίζην Αλαθνξάο γηα ηε Γηδαζθαιία Ξέλσλ Γισζζψλ, πνπ 14
εμέδσζε ην 2001 ε Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζην νπνίν βαζίδεηαη θαη ε αλάπηπμε ζηελ Διιάδα ηνπ Κξαηηθνχ Πηπρίνπ Γισζζνκάζεηαο. Ηζηνξηθά ε επηθξάηεζε ηεο Αγγιηθήο σο παγθφζκηαο γιψζζαο απνδίδεηαη απφ ηνπο Hutchinson & Waters (1987:7 ζηελ Gatehouse, 2001) πξψηνλ ζηελ επνρή ακέζσο κεηά ηνλ Γεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν, επνρή θαηά ηελ νπνία ππήξμε ηεξάζηηα θαη ρσξίο πξνεγνχκελν αλάπηπμε επηζηεκνληθήο, ηερληθήο θαη νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζε παγθφζκην επίπεδν, θαη επνρή θαηά ηελ νπνία μερψξηζαλ νη δξαζηεξηφηεηεο θαη ε νηθνλνκηθή δχλακε ησλ Ζλσκέλσλ Πνιηηεηψλ ηεο Ακεξηθήο. πλεπψο ην βάξνο κηαο παγθφζκηαο θνηλήο γιψζζαο έπεζε ζηελ Αγγιηθή. Γεχηεξνλ απνδίδεηαη ζηελ Πεηξειατθή Κξίζε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 πνπ είρε σο απνηέιεζκα ηα νηθνλνκηθά θεθάιαηα ηεο Γχζεο λα εηζβάινπλ ζηηο πεηξειαηνπαξαγσγηθέο ρψξεο. Ζ γιψζζα ησλ νηθνλνκηθψλ απηψλ αληαιιαγψλ θαζηεξψζεθε λα είλαη ε Αγγιηθή. πλεπψο θαη ε γιψζζα πξνζαξκφζηεθε ζηηο αλάγθεο ησλ αλζξψπσλ πνπ ηε ρξεζηκνπνηνχζαλ θαη ε εμέιημή ηεο έπαςε λα είλαη απιά παξάγσγν ηεο δξαζηεξηφηεηαο θαζεγεηψλ αγγιηθήο γιψζζαο ζε ζρνιηθά πιαίζηα. (Hutchinson & Waters, 1987:7) Απφ ηνπο ππφινηπνπο παξάγνληεο πνπ αλαθέξζεθαλ λσξίηεξα, ε εμέιημε ζηνλ επηζηεκνληθφ ρψξν ηεο γισζζνινγίαο ζεσξείηαη πνιχ ζεκαληηθή. Δλψ νη παξαδνζηαθνί γισζζνιφγνη ζπλήζηδαλ λα πεξηγξάθνπλ ηα ζηνηρεία ηεο γιψζζαο, νη ζχγρξνλνη πξσηνπφξνη ζηε κειέηε ηεο γισζζνινγίαο άξρηζαλ λα ζηξέθνπλ ηελ πξνζνρή ηνπο ζηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο ε γιψζζα ρξεζηκνπνηείηαη ζε πξαγκαηηθέο θαζεκεξηλέο θαηαζηάζεηο επηθνηλσλίαο.(gatehouse, 2001). Μηα ζεκαληηθή παξαηήξεζε, ζχκθσλα κε ηνπο Hutchinson θαη Waters ήηαλ φηη ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν κηα γιψζζα ρξεζηκνπνηείηαη ζηνλ γξαπηφ θαη ζηνλ πξνθνξηθφ ιφγν. Μειεηψληαο απηή ηελ ηδέα πεξηζζφηεξν, νη εξεπλεηέο παξαηήξεζαλ φηη ε γιψζζα δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ζηελ νπνία ρξεζηκνπνηείηαη θαη άξα είλαη δπλαηφ λα πξνζαξκφζνπκε ηε δηδαζθαιία ηεο μέλεο γιψζζαο ψζηε λα θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ησλ ζπνπδαζηψλ αλάινγα κε ηηο θαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο εθείλνη ζα ρξεηαζηεί λα ηελ ρξεζηκνπνηήζνπλ. Έηζη άξρηζε γηα παξάδεηγκα κηα πεξηγξαθή ηεο Αγγιηθήο γηα Δπηζηήκεο θαη Σερλνινγία θαη αξγφηεξα ε πξνζαξκνγή επεθηάζεθε θαη ζε άιινπο ηνκείο. Πξσηνπφξνη ζε απηέο ηηο 15
γισζζνινγηθέο κειέηεο γηα ηε δηαθνξνπνίεζε ηεο γιψζζαο αλάινγα κε ηε ρξήζε ηεο ζεσξνχληαη εξεπλεηέο φπσο νη Ewer θαη Latorre, Swales, Selinker θαη Trimble. Σέινο ζεκαληηθή εμέιημε ήηαλ ε ελαζρφιεζε κε ηελ ςπρνινγία σο παξάγνληα εθκάζεζεο ηεο γιψζζαο. Έηζη δφζεθε πξνζνρή ζηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο θάπνηνο καζαίλεη θαη ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο ε γιψζζα αθνκνηψλεηαη. Οη ζπνπδαζηέο δειαδή ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο γηα λα κάζνπλ, ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθέο δεμηφηεηεο θαη γισζζηθά ζρήκαηα θαη νδεγνχληαη ζηε κάζεζε απφ δηαθνξεηηθά θίλεηξα, αλάγθεο θαη ελδηαθέξνληα. πλεπψο ε έκθαζε ζηηο αλάγθεο ηνπ καζεηή έγηλε ην ίδην ζεκαληηθή κε ηηο κεζφδνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε δηάδνζε ηεο γλψζεο. Έηζη ινηπφλ ήηαλ πνιχ θπζηθφ λα αλαπηπρζνχλ ζπγθεθξηκέλα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ πνπ λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο ηδηαίηεξεο κεκνλσκέλεο αλάγθεο ηνπ θάζε ζπνπδαζηή. Μέρξη ζήκεξα, ε ιέμε θιεηδί γηα ηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο είλαη «καζεην-θεληξηθφο» (learner-centered). (Gatehouse, 2001) Καηηγοπίερ Γλώζζαρ για ειδικούρ ζκοπούρ Ο David Carter (1983) αλαθέξεη ηξεηο ηχπνπο γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο Αγγιηθά σο πεξηνξηζκέλε γιψζζα (restricted language) Αγγιηθά γηα Αθαδεκατθνχο θαη Δπαγγεικαηηθνχο θνπνχο Αγγιηθά κε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηνινγία Έλα παξάδεηγκα πεξηνξηζκέλεο γισζζηθήο ρξήζεο ησλ Αγγιηθψλ είλαη ε γιψζζα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη ειεγθηέο ελαέξηαο θπθινθνξίαο ή νη ζεξβηηφξνη. Απηφο ν ηχπνο γισζζηθήο ρξήζεο ζεσξείηαη «εηδηθφο» γηαηί ην ιεμηινγηθφ εχξνο πνπ ρξεηάδεηαη λα γλσξίδεη ν ειεγθηήο (ή ν ζεξβηηφξνο ή ε αεξνζπλνδφο) είλαη πνιχ ζπγθεθξηκέλν θαη πνιχ πεξηνξηζκέλν θαη ρξεηάδεηαη κφλν ζηε ζπγθεθξηκέλε επαγγεικαηηθή θαηάζηαζε (Mackay and Mountford, 1978) θαη πνπζελά αιινχ, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ζπγθεθξηκέλν επηθνηλσληαθφ απνηέιεζκα (λα θηλεζνχλ κε αζθάιεηα ηα αεξνπιάλα, ή λα γίλεη θαηαλνεηή ε επηινγή ηνπ πειάηε απφ έλα κελνχ εζηηαηνξίνπ). 16
Όκσο απηφ ην πεξηνξηζκέλν ιεμηιφγην δελ είλαη γιψζζα, φπσο αθξηβψο έλα ηνπξηζηηθφ θπιιάδην κε θξάζεηο πξψηεο αλάγθεο δελ είλαη γιψζζα. Ζ γλψζε απηνχ ηνπ πεξηνξηζκέλνπ ιεμηινγίνπ δελ επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα επηθνηλσλήζεη απνηειεζκαηηθά ζηελ αγγιηθή γιψζζα ζε κηα λέα δεδνκέλε θαηάζηαζε ή εθηφο εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο (Mackay and Mountford, 1978). ηελ θαηεγνξία ηεο γιψζζαο γηα αθαδεκατθνχο ζθνπνχο ζπλαληάκε ηα Αγγιηθά γηα Θεηηθέο Δπηζηήκεο θαη Σερλνινγία (EST), ηα Αγγιηθά γηα Δπηρεηξήζεηο θαη Οηθνλνκία (EBE) θαη ηα Αγγιηθά γηα Κνηλσληθέο Δπηζηήκεο (ESS). Κάζε θαηεγνξία απφ απηέο κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε Αγγιηθά γηα Αθαδεκατθνχο θνπνχο (EAP) θαη Αγγιηθά γηα Δπαγγεικαηηθνχο θνπνχο (EOP). Ζ ηειηθή θαηεγνξία ηνπ Carter (1983) είλαη ηα Αγγιηθά κε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηνινγία. εκαληηθή είλαη ε παξαηήξεζε φηη κέρξη ηψξα ε θαηεγνξηνπνίεζε γηλφηαλ κε βάζε ην ζθνπφ, ή ηνλ ηξφπν ρξήζεο (αθαδεκατθφο ή εξγαζηαθφο/ ηερληθφο) ελψ ηψξα ην ελδηαθέξνλ εζηηάδεηαη ζην ζέκα ηεο επηθνηλσλίαο. Ζ ζεκαηνινγία απηή δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ηηο θαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο ελδέρεηαη λα βξεζεί ν ρξήζηεο φπσο γηα παξάδεηγκα έλα ζπλέδξην κε ζπγθεθξηκέλε νξνινγία ή ηαμίδη επαγγεικαηηθφ ζε μέλνπο ή δηεζλείο νξγαληζκνχο (Gatehouse 2001). Έηζη ινηπφλ ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ηα Αγγιηθά γηα εηδηθνχο ζθνπνχο ζηε ρνιή δεκφζηαο δηνίθεζεο δε ζηνρεχνπλ κφλν ζηελ απφθηεζε πεξηνξηζκέλνπ ηνπξηζηηθνχ ιεμηινγίνπ (πξψηε θαηεγνξία), είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα ζε αθαδεκατθέο θαηαζηάζεηο (ζχληαμε εξγαζηψλ, παξνπζίαζε ζε ζπλέδξηα ή ζπλαληήζεηο) αιιά πεξηζζφηεξν ζα έιεγε θαλείο ζε επαγγεικαηηθέο θαηαζηάζεηο (αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ησλ κειινληηθψλ ζηειερψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα) θαη εζηηάδνπλ ζε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηνινγία (ηνπξηζκφο θαη ζεκαηνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη δηεζλείο νξγαληζκνχο). Υαπακηηπιζηικά ηηρ «Γλώζζαρ για Διδικούρ κοπούρ» χκθσλα κε ηνπο Dudley-Evans θαη St. John ππάξρνπλ απόλστα ραξαθηεξηζηηθά (Absolute Characteristics) θαη ραξαθηεξηζηηθά πνπ ποικίλλοσν (Variable 17
Characteristics). Σα απφιπηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Αγγιηθήο Γιψζζαο γηα Δηδηθνχο θνπνχο είλαη: Δμ νξηζκνχ απεπζχλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο ηνπ καζεηή Υξεζηκνπνηεί ηε κεζνδνινγία ηεο δηδαθηηθήο θαη ζρεηηθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη εξγαιεία Δπηθεληξψλεηαη ζηε γιψζζα (γξακκαηηθή, ζπληαθηηθφ), ζηηο δεμηφηεηεο, ζηνλ ιφγν θαη ην είδνο θεηκέλνπ πνπ ηαηξηάδεη ζηηο αληίζηνηρεο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Αγγιηθήο Γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο πνπ δελ είλαη ζηαζεξά αιιά πνηθίιινπλ είλαη : Δλδερνκέλσο ην πξφγξακκα ζπνπδψλ λα έρεη ζρεδηαζηεί γηα ζπγθεθξηκέλεο επηζηήκεο, επηζηεκνληθά πεδία ή ηνκείο γλψζεο Δλδερνκέλσο θαηά ηε δηδαζθαιία γηα εηδηθνχο ζθνπνχο λα ρξεζηκνπνηεζεί δηαθνξεηηθή κεζνδνινγία απφ απηή γεληθά ηεο δηδαζθαιίαο Αγγιηθήο γιψζζαο πλήζσο ην πξφγξακκα ζπνπδψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο ζρεδηάδεηαη γηα ελήιηθεο ζπνπδαζηέο, πνπ είηε βξίζθνληαη ζε επίπεδν ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο είηε ρξεηάδνληαη ηε γιψζζα γηα επαγγεικαηηθνχο ιφγνπο ή θαη ηα δχν. Θα κπνξνχζε φκσο λα πξνζαξκνζηεί θαη ζε επίπεδν δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζε ζρνιεία. πλήζσο ην επίπεδν γισζζνκάζεηαο ησλ ζπνπδαζηψλ είλαη κεζαίν ή πξνρσξεκέλν (Β2 ή C1 ή C2 ζχκθσλα κε ην Δληαίν Δπξσπατθφ Πιαίζην Αλαθνξάο) Σα πεξηζζφηεξα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο ζεσξνχλ δεδνκέλε ηε γλψζε Αγγιηθψλ ζε ηνπιάρηζηνλ βαζηθφ επίπεδν αιιά απηφ δε ζεκαίλεη πσο πξνζαξκνζκέλα πξνγξάκκαηα γιψζζαο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ζε αξράξηνπο. 18
Υαπακηηπιζηικά ηων μαθημάηων γλώζζαρ για ειδικούρ ζκοπούρ χκθσλα κε ηνλ Carter (1983) ππάξρνπλ ηξία ραξαθηεξηζηηθά πνπ είλαη θνηλά ζε φια ηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ γηα εηδηθνχο ζθνπνχο. Απηά είλαη : α) απζεληηθφ πιηθφ, β) έκθαζε ζην ζηφρν θαη ην ζθνπφ ηνπ καζήκαηνο θαη γ) απηνθαζνδήγεζε (selfguidance). Απζεληηθφ πιηθφ Ζ ρνξήγεζε απζεληηθνχ πιηθνχ ζηνπο ζπνπδαζηέο είλαη πνιχ ρξήζηκε, ηδηαίηεξα φηαλ πξφθεηηαη γηα ελήιηθεο ζπνπδαζηέο νη νπνίνη ήδε έρνπλ έλα ηθαλνπνηεηηθφ ή θαη πξνρσξεκέλν επίπεδν γισζζνκάζεηαο. Καιφ ζα ήηαλ λα ηνπο δίλεηαη πιηθφ ην νπνίν πηζαλφηαηα ζα ζπλαληήζνπλ ζε πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο ψζηε λα θάλνπλ εμάζθεζε. Δπηπιένλ ζα έπξεπε λα ελζαξξχλνληαη νη ζπνπδαζηέο λα αλαιακβάλνπλ πξσηνβνπιίεο θαη λα εξεπλνχλ ζηνηρεία ζην δηαδίθηπν ψζηε λα πινπηίδνπλ ην ιεμηιφγηφ ηνπο αιιά θαη λα πνιιαπιαζηάδνπλ ηελ επαθή ηνπο κε απζεληηθά θείκελα. Με απηφ ηνλ ηξφπν ζα απνθηήζνπλ κηα επθνιία ζην λα αλαγλσξίδνπλ άκεζα ηα θείκελα πνπ ηνπο ελδηαθέξνπλ θαη λα ηα επεμεξγάδνληαη ζηελ μέλε γιψζζα ρσξίο ηε βνήζεηα ηνπ θαζεγεηή. Αξγφηεξα ζε απηή ηελ εξγαζία, ζα παξνπζηαζηνχλ πξνηάζεηο γηα ηε ρνξήγεζε απζεληηθνχ πιηθνχ ζηνπο ζπνπδαζηέο ηνπ ηκήκαηνο Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Έκθαζε ζην ζηφρν Ο πξνζαλαηνιηζκφο πξνο έλα ζθνπφ (Purpose-related orientation) αλαθέξεηαη ζηελ πξνζνκνίσζε (simulation) επηθνηλσληαθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη αζθήζεσλ ζχκθσλα κε ηηο θαηαζηάζεηο πνπ είλαη πηζαλφ λα πξνθχςνπλ ζην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ νη ζπνπδαζηέο ηειηθά ηελ μέλε γιψζζα. Γηα παξάδεηγκα νη ζπνπδαζηέο κπνξνχλ λα εξγαζηνχλ ζε πξνζνκνίσζε ελφο ζπλεδξίνπ θαη λα εηνηκάζνπλ ζεκεηψζεηο θαη θείκελα πνπ κεηά ζα ηα παξνπζηάζνπλ, κπνξνχλ επίζεο λα ππνδπζνχλ ξφινπο ζε επαγγεικαηηθέο ζπλαληήζεηο ή δηνηθεηηθά ζπκβνχιηα θαη άιια. ε απηή ηελ θαηεγνξία πεξηιακβάλνληαη θαη δξαζηεξηφηεηεο φπσο ε δεκηνπξγία δηαθεκίζεσλ ζηελ μέλε γιψζζα γηα ζηειέρε κάξθεηηλγθ, ή επηζθέςεηο ζε ρψξνπο φπνπ ζα κπνξνχλ λα βάινπλ ζε εθαξκνγή απηά πνπ έρνπλ πξνεηνηκάζεη. ηε 19
ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο ζα δηαηππσζνχλ πξνηάζεηο γηα πξνζνκνίσζε ζηελ ηάμε θαηαζηάζεσλ πνπ ρξεζηκεχνπλ ζηνπο ζπνπδαζηέο ηνπ Σκήκαηνο Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Απηνθαζνδήγεζε Σέινο, ε απηνθαζνδήγεζε είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθφ ελφο πξνγξάκκαηνο γηα εηδηθνχο ζθνπνχο επεηδή νπζηαζηηθά απηφ πνπ έρεη ζεκαζία ζε έλα ηέηνην πξφγξακκα είλαη ε κεηαηξνπή ηνπ καζεηή ζε απηφλνκν ρξήζηε ηεο γιψζζαο (Carter, 1983:134). Γηα λα θηάζεη ν ζπνπδαζηήο ζην επίπεδν ηεο απηνθαζνδήγεζεο πξέπεη λα ηνπ δνζεί έλα επίπεδν ειεπζεξίαο λα απνθαζίζεη πφηε, ηη θαη πψο ζα κάζεη. Έηζη ινηπφ ζχκθσλα κε ηνλ Carter πξέπεη ν θαζεγεηήο λα δηδάμεη ζπζηεκαηηθά ζηνλ ζπνπδαζηή πψο λα καζαίλεη κε ην λα ηνπ κεηαδίδεη ηερληθέο κάζεζεο. Άιινη εξεπλεηέο φκσο, (π.ρ.gatehouse) ζεσξνχλ φηη ην λα δηδάζθνληαη νη ζπνπδαζηέο ηερληθέο κάζεζεο είλαη ππεξβνιηθφ ελψ αληίζεηα αθφκε πην ζεκαληηθφ είλαη λα καζαίλεη ν ζπνπδαζηήο πψο λα έρεη πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο, δειαδή πψο λα ςάρλεη γηα ζηνηρεία γηα ηελ μέλε γιψζζα θαη ηνλ πνιηηηζκφ ηεο ζην δηαδίθηπν θαη ζε βάζεηο δεδνκέλσλ. Έηζη καζαίλεη λα έξρεηαη ζε επαθή κε ηελ ηδενινγία, ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηνλ ηξφπν ζθέςεο ηεο μέλεο γιψζζαο ρσξίο ηε βνήζεηα ηνπ θαζεγεηή. ΔΝΝΟΙΔ - ΚΛΔΙΓΙΑ ζηο σεδιαζμό ηος Ππογπάμμαηορ ποςδών Θα αλαιπζνχλ ζηε ζπλέρεηα θάπνηεο βαζηθέο έλλνηεο θιεηδηά ζην ζρεδηαζκφ ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Απηέο νη έλλνηεο ζα γίλνληαη πάληα κε αλαθνξά ζην ηκήκα Σνπξηζηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ικανόηηηερ και Γεξιόηηηερ πος απαιηούνηαι για επιηςσή επικοινωνία ζε επγαζιακό πεπιβάλλον χκθσλα κε ηνλ Cummings (1979) ππάξρεη έλαο δηαρσξηζκφο αλάκεζα ζε ηθαλφηεηεο βαζηθήο δηαπξνζσπηθήο επηθνηλσλίαο (BICS) θαη γισζζνκάζεηα αθαδεκατθνχ επηπέδνπ (CALP). Ζ πξψηε θαηεγνξία αλαθέξεηαη ζηηο γισζζηθέο απηέο ηθαλφηεηεο πνπ επηηξέπνπλ ζηνλ ρξήζηε ηεο γιψζζαο λα επηθνηλσλεί κε ιεμηιφγην θαζεκεξηλήο ρξήζεο κε θίινπο, νηθνγέλεηα θαη ζπλαδέιθνπο. Ζ δεχηεξε 20