ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΣΠΑΡΤΗ

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΣΠΑΡΤΗ

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΚΗ Οι Δωριείς που πέρασαν στην Πελοπόννησο εγκαταστάθηκαν και στην Λακωνική, όπου ίδρυσαν ένα ισχυρό κράτος με πρωτεύουσα την Σπάρτη. Αργότερα επεκτάθηκαν προς την νοτιοδυτική Πελοπόννησο και ήρθαν σε σύγκρουση με τους Μεσσήνιους, τους οποίους υπέταξαν μετά από σκληρούς αγώνες.

Δορυφορική λήψη της Νότιας Ελλάδας Διακρίνεται στο κέντρο η Πελοπόννησος Πηγή εικόνας: https://twitter.com/greekpictures/status/682506368423612416

Πελοπόννησος Στα ανατολικά του Ταϋγέτου βρίσκεται η Λακωνία με την Σπάρτη στην κοιλάδα του Ευρώτα ποταμού. Στα δυτικά είναι η Μεσσηνία με κύρια πόλη την Μεσσήνη. Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/αρχαία_σπάρτη Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/sparta

Ο Ευρώτας ποταμός Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/sparta

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/sparta

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΠΑΡΤΗΣ ❶Υστερορωμαϊκό τείχος ❷Ρωμαϊκή Στοά ❸Κυκλοτερές Οικοδόμημα ❹ Βυζαντινός ναός ❺ Αγορά ❻Βασιλική «του Οσίου Νίκωνος» ❼Δίκογχο Οικοδόμημα ❽Το ιερό της Αθηνάς Χαλκιοίκου ❾Αρχαϊκή Στοά ❿ Το θέατρο της αρχαίας Σπάρτης Πηγή εικόνας: https://www.archaiologia.gr/blog/archaeological_site/αρχαία-σπάρτη/

ΣΠΑΡΤΗ Η Σπάρτη συγκρούστηκε και με το Άργος για την κυριαρχία στη Πελοπόννησο. Με τόσους πολέμους η ζωή στη Σπάρτη άλλαξε. Το εμπόριο υποχώρησε, οι συναλλαγές και οι σχέσεις με τις άλλες περιοχές περιορίστηκαν. Η Σπάρτη μετατράπηκε σταδιακά σε ένα μεγάλο στρατόπεδο. Οι παλιοί κάτοικοι και οι Μεσσήνιοι έγιναν είλωτες, δηλαδή δούλοι και καλλιεργούσαν τη γη.

ΣΠΑΡΤΗ Οι Σπαρτιάτες ζούσαν με τον φόβο των εξεγέρσεων των ειλώτων, γι αυτό και ασκούνταν συνεχώς στην τέχνη του πολέμου. Είλωτες καλλιεργούν τη γη Πηγή εικόνας: https://www.pemptousia.gr/2020/10/sti-sparti-ton-archaikon-chronon/ Πίνακας του Mariusz Kozik Πηγή εικόνας: https://www.artstation.com/artwork/o2bwk

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ Στη Σπάρτη οι άνδρες ασχολούνταν με την τέχνη του πολέμου και τα πολιτικά πράγματα της πόλης. Τη γη καλλιεργούσαν οι είλωτες, ενώ με το εμπόριο και τις τέχνες ασχολούνταν οι περίοικοι, που ζούσαν γύρω από την πόλη σε διάφορους οικισμούς. Το πολίτευμα της Σπάρτης οργάνωσε ο νομοθέτης Λυκούργος.

Λυκούργος ο νομοθέτης της Σπάρτης Πίνακας του Merry - Joseph Blondel, 1828 Musée de Picardie, Amiens, Γαλλία Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/merry-joseph_blondel

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ Το πολίτευμα της Σπάρτης είχε την εξής δομή: Δύο βασιλείς, οι οποίοι ήταν οι στρατιωτικοί και θρησκευτικοί αρχηγοί της πόλης. Πέντε Έφοροι, οι οποίοι είχαν και την εξουσία στα χέρια τους. Γερουσία, ένα συμβούλιο που αποτελούνταν από 28 Σπαρτιάτες άνω των 60 ετών, στο οποίο συμμετείχαν και οι δύο βασιλείς

Καλλιτεχνική απεικόνιση της σπαρτιατικής Γερουσίας Πηγή εικόνας: https://www.pinterest.de/pin/521713938077436627/

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ Απέλλα, η λαϊκή συνέλευση όλων των ανδρών της Σπάρτης, που ήταν άνω των 30 ετών. Η συνεχής πολεμική ετοιμότητα της Σπάρτης είχε επίδραση και στην κοινωνική οργάνωση της πόλης: Την εκπαίδευση των αγοριών από την ηλικία των 7 ετών αναλάμβανε η πόλη. Ζούσαν σε ομάδες και ελάμβαναν την λεγόμενη «αγωγή».

Η «ΑΓΩΓΗ» ΣΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ Τα αγόρια στην Σπάρτη μάθαιναν ανάγνωση και γραφή, μουσική και χορό. Εξασκούνταν από μικρά στη σκληρή ζωή, υπέμεναν κακουχίες, αθλούνταν συνεχώς για να δομήσουν γερό σώμα και μάθαιναν την τέχνη του πολέμου. Τα κορίτσια είχαν αντίστοιχη εκπαίδευση, γυμνάζονταν επίσης και έπρεπε να διαπλάσουν ηθικό χαρακτήρα για να γίνουν άξιες μητέρες. Τα κορίτσια συμμετείχαν ελεύθερα στις διάφορες εκδηλώσεις της πόλης.

H «ΑΓΩΓΗ» ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗ Κορίτσια και αγόρια γυμνάζονται μαζί στην Σπάρτη - Πίνακας του Edgar Degas, 1860, National Gallery, Λονδίνο Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/agoge

ΛΑΚΩΝΙΣΜΟΣ Οι Σπαρτιάτες μάθαιναν από παιδιά να μιλούν σύντομα, περιεκτικά και με σαφήνεια. Ο τρόπος έκφρασης αυτός ονομάστηκε «λακωνισμός». Έτσι στην αρχαιότητα υπήρχε η έκφραση: «το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», που αποδίδεται στον Χίλων τον Λακεδαιμόνιο, έναν από τους επτά σοφούς της Αρχαιότητας.

ΟΙ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ Οι Σπαρτιάτες άφησαν στην Ιστορία το σημάδι τους ως οι ατρόμητοι, σκληροί πολεμιστές, υπερήφανοι, πιστοί στο καθήκον και υπάκουοι στους νόμους της πόλης τους. Όταν η Σπάρτη ήταν σε πόλεμο, οι άνδρες έπαιρναν την ασπίδα τους από τις μητέρες τους ή τις γυναίκες τους και άκουγαν τη φράση: «ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς» δηλαδή τους έλεγαν να γυρίσουν ή με την ασπίδα τους ή πάνω σε αυτήν.

Μνημειώδης είναι η θυσία των Σπαρτιατών μέχρι ενός στη μάχη των Θερμοπύλων το 480 π.χ. Παράδειγμα γενναιότητας και υπακοής. Πίνακας του Mariusz Kozik Πηγή εικόνας: https://www.artstation.com/artwork/rzzgy

Κείμενα, συγγραφή, ιστορική έρευνα, εικόνες: Γαρίτατζης Χαράλαμπος (ΠΕ07) Φιλολογική επιμέλεια: Μαρία Αβερκιάδου (ΠΕ02)