14. ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (Geographical Information System)

14. ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (Geographical Information System) 14.1 Γενικά Οι τεχνικογεωλογικοί χάρτες ήταν από τα πρώτα εργαλεία που χρησιµοποίησαν οι πολιτικοί µηχανικοί και τεχνικοί γεωλόγοι προκειµένου να συνεργασθούν στα πλαίσια µελέτης και κατασκευής σηµαντικών τεχνικών έργων (σήραγγες, φράγµατα, γέφυρες, αντιµετώπιση εκτεταµένων κατολισθήσεων, κλπ). Οι χάρτες αυτοί διαφέρουν από τους γεωλογικούς χάρτες που παρουσιάζουν την επιφανειακή εξάπλωση των σχηµατισµών και τη στρωµατογραφία σε µια περιοχή ανάλογα και τη κλίµακα τους. Ο τεχνικογεωλογικός χάρτης είναι είδος γεωλογικού χάρτη που απεικονίζει δεδοµένα του γεωλογικού περιβάλλοντος που είναι απαραίτητα στη βελτιστοποίηση της χρήσης γης, καθώς και στο σχεδιασµό, κατασκευή και ασφαλή λειτουργία των τεχνικών έργων. Συνεπώς σε αυτόν παρουσιάζονται χωρικές κατανοµές ιδιοτήτων εδαφικών και βραχωδών σχηµατισµών, στάθµες υπόγειων υδάτων κλπ). Ως υπόβαθρα για την κατασκευή ενός τέτοιου χάρτη χρησιµοποιούνται οι αντίστοιχοι τοπογραφικοί, γεωµορφολογικοί και γεωλογικοί χάρτες, ενώ στοιχεία που προκύπτουν από επιτόπου και εργαστηριακές έρευνες ταξινοµούνται και οµαδοποιούνται σε ζώνες, που η κάθε µια εκφράζει οµοιογένεια ως προς συγκεκριµένη ιδιότητα. Στον Ελληνικό χώρο διάφοροι ερευνητές τονίζουν την αναγκαιότητα σύνταξης τεχνικογεωλογικών χαρτών, που θα βοηθήσουν στις επεκτάσεις αστικών περιοχών, στην ασφαλή και οικονοµική κατασκευή κυρίως οικοδοµικών έργων κλπ. Ενδεικτικά αναφέρονται προσπάθειες που δίνουν γενικές κατευθύνσεις για τεχνικογεωλογικές χαρτογραφήσεις και παρουσιάζουν τις επικρατούσες τεχνικογεωλογικές συνθήκες στο Β τµήµα του νοµού Αχαίας (Κούκης, 1978, 1979 και 1980), αξιολογούν υπάρχουσες γεωτεχνικές πληροφορίες για την πόλη της Καρδίτσας και δηµοσιεύουν πρότυπη µελέτη απαραίτητη για το σχεδιασµό θεµελίωσης κτιριακών έργων (Χριστούλας και Γκάσιος, 1980) και τέλος αναπτύσσουν ολοκληρωµένη µεθοδολογία σύνταξης γεωτεχνικού φακέλου για την πόλη της Ξάνθης µε τη βοήθεια τεχνικογεωλογικών

χαρτογραφήσεων, αποτυπώσεων και αξιολογήσεων (Μαρίνος και Ξειδάκης, 1987). Οι τεχνικογεωλογικοί χάρτες ταξινοµούνται, κατά την UNESCO (1976) σύµφωνα µε το σκοπό που εξυπηρετούν, το περιεχόµενο και την κλίµακα. Συγκεκριµένα: Ως προς το σκοπό: Χάρτες ειδικού σκοπού που παρουσιάζουν κατανοµή συγκεκριµένης τεχνικογεωλογικής ιδιότητας (πχ. καταλληλότητα εδαφών) Χάρτες πολλαπλών σκοπών που παρουσιάζουν την κατανοµή περισσότερων της µιας τεχνικογεωλογικών ιδιοτήτων Ως προς το περιεχόµενο: Χάρτες αναλυτικοί που παρουσιάζουν κατανοµή συγκεκριµένου τεχνικογεωλογικού χαρακτηριστικού (πχ. χάρτης πυκνότητας ασυνεχειών βραχόµαζας κλπ) Χάρτες συγκεντρωτικοί που δίνουν πληροφορίες, είτε µε µορφή συµβόλων, είτε µε µορφή τεχνικογεωλογικών ζωνών όπου ταξινοµούνται εδαφικές ενότητες µε βάση οµοιοµορφία τεχνικογεωλογικών συνθηκών Χάρτες βοηθητικοί που παρουσιάζουν αξιολογηµένα στοιχεία µε υποβοηθητικό ρόλο (πχ. χάρτης ισοβαθών κλπ) Χάρτες συµπληρωµατικοί που συνήθως είναι γεωλογικών, τεκτονικών, και υδρογεωλογικών βασικών στοιχείων. Ως προς την κλίµακα: Χάρτες µικρής κλίµακας (1:100.000 και µικρότερης) Χάρτες µεσαίας κλίµακας (1:10.000 έως 1:100.000) Χάρτες µεγάλης κλίµακας (1:10.000 και µεγαλύτερης) 14.2 Βασικά στοιχεία Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών (ΓΣΠ) Στις µέρες µας που υπάρχει πολύ µεγάλη ανάπτυξη των εφαρµογών των Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών (ΓΣΠ) είναι προφανές ότι τα είδη χαρτών που αναφέρθηκαν προηγουµένως θα µπορούσαν να δοµηθούν, διαχειρισθούν και παρουσιασθούν µέσα από το περιβάλλον των ΓΣΠ.

Υπάρχουν πολλοί ορισµοί που περιγράφουν ένα Γ.Σ.Π. Οι πιο σηµαντικοί απ αυτούς είναι οι ακόλουθοι: Aronoff (1989): Ένα σύνολο διαδικασιών βασισµένο σε εγχειρίδια ή σε υπολογιστή που χρησιµοποιούνται για να αποθηκεύουν και να διαχειρίζονται γεωγραφικά δεδοµένα. Burrough (1986): Ένα ισχυρό σύνολο από εργαλεία για συλλογή, αποθήκευση, ανάκτηση µεταφορά και εµφάνιση χωρικών δεδοµένων από τον πραγµατικό κόσµο. Carter (1989): Όλα τα πληροφοριακά συστήµατα που εστιάζουν σε χωρικά ενδιαφέροντα και φαινόµενα σε κλίµακες από όλη τη γη µέχρι τη µοναδική ιδιοκτησία. Devine and Field (1986): Μια µορφή ενός συστήµατος διαχείρισης πληροφοριών που επιτρέπει τη δηµιουργία και εµφάνιση χαρτών γενικής πληροφορίας. Dueker (1979): Μια ειδική περίπτωση συστηµάτων πληροφοριών όπου η βάση δεδοµένων αποτελείται από παρατηρήσεις σε χωρικώς κατανεµηµένα χαρακτηριστικά τα οποία είναι καθορισµένα στο χώρο ως σηµεία, γραµµές ή περιοχές. Ένα Γ.Σ.Π διαχειρίζεται δεδοµένα σχετικά µε αυτά τα σηµεία, τις γραµµές και τις περιοχές για να ανακτήσει δεδοµένα για ερωτήσεις και αναλύσεις. Federation International des Geometres (1983): Εργαλείο για λήψη αποφάσεων νοµικής, διοικητικής και οικονοµικής υφής και ένα όργανο για το σχεδιασµό και την ανάπτυξη, που αποτελείται αφενός από µια βάση δεδοµένων που περιέχει για µια έκταση στοιχεία προσδιορισµένα στο χώρο και τα οποία σχετίζονται µε τη γη και αφετέρου αποτελείται από διαδικασίες και τεχνικές για τη συστηµατική συλλογή, ενηµέρωση, επεξεργασία και διανοµή των στοιχείων. Η βάση δεδοµένων του συστήµατος είναι ένα ενιαίο σύστηµα γεωγραφικής αναφοράς, το οποίο επίσης διευκολύνει τη σύνδεση των στοιχείων µεταξύ τους καθώς και µε άλλα συστήµατα που περιέχουν στοιχεία για τη γη. Goodchild (1985): Ενα ολοκληρωµένο σύστηµα συλλογής, αποθήκευσης, διαχείρισης ανάλυσης και απεικόνισης πληροφοριών σχετικών µε ζητήµατα γεωγραφικής φύσης.

Oremoy, Smith and Sicherman (1981): Ένα αυτοµατοποιηµένο σύνολο από λειτουργίες που παρέχει στους επαγγελµατίες προχωρηµένες ικανότητες για την αποθήκευση, ανάκτηση, διαχείριση, και εµφάνιση των γεωγραφικώς αναφερόµενων δεδοµένων. Parker (1988): Μια τεχνολογία πληροφοριών η οποία αποθηκεύει, αναλύει και εµφανίζει χωρικά και µη χωρικά δεδοµένα. Πολλοί από τους ορισµούς που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι σχετικά γενικοί και καλύπτουν ένα ευρύ πεδίο δραστηριοτήτων. Όµως όλοι αυτοί οι ορισµοί έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τα συστήµατα αυτά ασχολούνται µε γεωγραφική (χωρική) πληροφορία και συνεπώς ο πραγµατικός κόσµος αντιπροσωπεύεται από γεωγραφικά χαρακτηριστικά (σχήµα 14.1). ΧΡΗΣΤΗΣ Εργαλεία Γεωγραφική προγραµµατισµού Βάση εδοµένων Γ.Σ.Π./Σ.Π.Γ. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Σχήµα 14.1: Η σχέση του Γεωγραφικού Συστήµατος Πληροφοριών µε τον πραγµατικό κόσµο 14.3. Γεωτεχνικές βάσεις δεδοµένων 14.3.1 Γενικά Στην προηγούµενη παράγραφο αναφέρθηκε ότι η βασική λειτουργία ενός Γ.Σ.Π. είναι η διαχείριση γεωγραφικών και µη πληροφοριών. Προκειµένου να πραγµατοποιηθεί ο σκοπός αυτός είναι απαραίτητη η σωστή δόµηση µιας βάσης δεδοµένων όπου αποθηκεύεται η πληροφορία. Στη Γεωτεχνική Μηχανική η δόµηση βάσης δεδοµένων χρησιµοποιείται για να διαχειρισθούν δεδοµένα από γεωτεχνικές έρευνες (γεωτρήσεις, ερευνητικά φρέατα, ερευνητικές στοές κλπ). Επιπλέον η κάθε έρευνα έχει µια γεωγραφική αναφορά (συντεταγµένες χ, y και z) που αποτελεί τη σύνδεση µε το µη χωρικό τµήµα της πληροφορίας της βάσης δεδοµένων προκειµένου να εισαχθεί σε περιβάλλον ενός Γ.Σ.Π.

14.3.2 Γεωτεχνικές βάσεις δεδοµένων στον Ελληνικό και διεθνή χώρο Ο Τοµέας Γεωτεχνικής Μηχανικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης (1985) δηµιούργησε βάση δεδοµένων που σκοπό είχε να αξιοποιήσει τα υπάρχοντα γεωτεχνικά στοιχεία στον αστικό χώρο της Θεσσαλονίκης για να επιτρέψει την όσο το δυνατό πιο µεθοδική µελέτη των έργων θεµελίωσης στην περιοχή αυτή και επίσης να συγκεντρώσει πληροφορίες για το υπέδαφος των περιοχών γύρω από την πόλη που θα διευκολύνουν τις µελέτες πολεοδοµικών επεκτάσεων. Η προσπάθεια δε σταµάτησε µόνο στη δόµηση της βάσης δεδοµένων και στη συστηµατική συγκέντρωση των πληροφοριών από τις υπάρχουσες γεωτεχνικές έρευνες στην περιοχή, αλλά µε τη βοήθεια προγραµµάτων ηλεκτρονικού υπολογιστή αυτές ταξινοµήθηκαν και αξιοποιήθηκαν µε τελικό στόχο τη δηµιουργία χαρτών, που παρέχουν τις µέσες τιµές των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών του εδάφους στις υποδιαιρέσεις ενός ορθογώνιου κάνναβου, βάσει του οποίου έχει κατανεµηθεί όλη η περιοχή. Η µέθοδος του κάνναβου επιτρέπει τη βελτίωση των αποτελεσµάτων µε τη συνεχή προσθήκη συµπληρωµατικών πληροφοριών που ενδέχεται να προκύψουν από νέες γεωτεχνικές έρευνες και µπορεί επίσης να χρησιµοποιηθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας µε την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει ικανοποιητικός αριθµός γεωτεχνικών στοιχείων. Το αρχείο των γεωτρήσεων πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η προσπάθεια περιλαµβάνει 327 γεωτρήσεις από τις οποίες οι περισσότερες πέραν της εδαφικής τοµής και την περιγραφή των διαδοχικών στρώσεων περιλαµβάνουν και πληροφορίες σχετικά µε το µέγεθος διαφόρων φυσικών ή µηχανικών χαρακτηριστικών, συνήθως ως αποτελέσµατα επιτόπου και εργαστηριακών δοκιµών (εικόνα 14.1). Αναφέρεται ότι η κατανοµή των γεωτεχνικών στοιχείων στην έκταση της µελέτης δεν είναι οµοιόµορφη, αλλά είναι µεγαλύτερη στις περιοχές εκείνες που η οικοδοµική δραστηριότητα είναι εντονότερη ή σε εκείνες που η πτωχή ποιότητα του εδάφους προκάλεσε ανησυχία. Κατά τη διαδικασία δηµιουργίας της βάσης δεδοµένων ενσωµατώθηκαν οι παρακάτω δυνατότητες: υνατότητα συµπληρωµατικών εγγραφών νέων γεωτρήσεων, µετά το αρχικό άνοιγµα της βάσης.

Εύκολη προσθήκη, διαγραφή ή διόρθωση στοιχείων σε υπάρχουσα γεώτρηση. Γρήγορη, απλή και εύκολη ανάκτηση στοιχείων. υνατότητα επιλεκτικά να ανακτώνται στοιχεία των γεωτρήσεων µε τον όρο να ικανοποιείται µια δεδοµένη συνθήκη ή συνδυασµός τους. Οργάνωση της βάσης κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατή και σχετικά απλή η προσαρµογή και η συνδυασµένη εφαρµογή προγραµµάτων επεξεργασίας των δεδοµένων της βάσης. Με τον τρόπο που έχει οργανωθεί είναι δυνατή η εισαγωγή 640 γεωτρήσεων. Η τοποθέτηση και η ταξινόµηση των γεωτρήσεων γίνεται µε βάση την τετµηµένη αυτών. Ο Σαµπατακάκης (1991) συγκέντρωσε και επεξεργάσθηκε γεωτεχνικές πληροφορίες από δειγµατοληπτικές γεωτρήσεις και ερευνητικά φρέατα στην περιοχή του Λεκανοπέδιου των Αθηνών. Όλες σχεδόν οι γεωτρήσεις προέρχονταν από το αρχείο του Κ.Ε..Ε. και της τεχνικής εταιρείας Γεωέρευνα Ε.Π.Ε µε εξαίρεση µικρό αριθµό αυτών που προέρχονταν από διάφορες ιδιωτικές τεχνικές εταιρείες. Το µεγαλύτερο ποσοστό αυτών είχαν βάθη που δεν ξεπερνούσαν τα 30m, και µερικές µόνο είχαν βάθη µεγαλύτερα από 50m. Οι γεωτρήσεις που είχαν µεταξύ τους απόσταση µικρότερη από 50m, παρουσιάζονταν σε µια γεωτεχνική τοµή που αντιπροσώπευε τη συγκεκριµένη θέση. Η γεωτεχνική τοµή περιείχε: τον αύξοντα αριθµό τον κωδικό αριθµό που έχει σχέση µε την µετέπειτα κωδικοποίηση της γεωτεχνικής τοµής τη θέση που συνήθως την περιγράφει ως συµβολή δύο συγκεκριµένων οδών την περιοχή που περιγράφεται µε βάση τα διοικητικά όρια των ήµων της περιοχής της πρωτεύουσας το υψόµετρο από τη θάλασσα, το οποίο είχε εκτιµηθεί από τοπογραφικά διαγράµµατα κλίµακας 1:5.000 το βάθος της στάθµης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα (Σ.Υ.) το βάθος που συναντάται το βραχώδες υπόβαθρο (Β.Υ.) και το είδος αυτού

τις συντεταγµένες της θέσης της γεωτεχνικής τοµής Εικόνα 14.1. Θέσεις γεωτρήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης τον αριθµό φακέλου αρχείου Κ.Ε..Ε. που αντιστοιχεί η ερευνητική γεώτρηση ή το φρεάτιο τις εδαφικές στρώσεις µε το βάθος και αντιπροσωπευτικές τιµές, εφόσον υπάρχουν, φυσικών και µηχανικών χαρακτηριστικών για κάθε εδαφική στρώση. Ο ερευνητής αναφέρει ότι προσπάθησε να χρησιµοποιήσει µια τυποποιηµένη µέθοδο για την περιγραφή των εδαφικών και των βραχωδών σχηµατισµών. Έτσι διαµορφώθηκαν 1069 γεωτεχνικές τοµές και µια τυπική τοµή φαίνεται στην εικόνα 14.2. Σύµφωνα µε τον ερευνητή όλες οι δυνατές γεωτεχνικές πληροφορίες που περιέχει καθεµιά από τις γεωτεχνικές τοµές περιγράφονται κωδικοποιηµένες σε τέσσερις αναφορές που φαίνονται στην εικόνα 14.3.

Τέλος ο ερευνητής αναφέρει ότι το αρχείο έχει οργανωθεί κατά τέτοιο τρόπο που να µπορεί να γίνει γρήγορη ανάκτηση δεδοµένων αλλά και όσο το δυνατό καλύτερη παρουσίαση. Εικόνα 14.2. Τυπική γεωτεχνική τοµή (κατά Ν. Σαµπατακάκη, 1991) Εικόνα 14.3. Τυπικό φύλλο αναγραφής δεδοµένων (κατά Ν. Σαµπατακάκη,1991)

14.3.3 Γεωτεχνικές βάσεις δεδοµένων στο διεθνή χώρο Στο διεθνή χώρο έχουν δηµιουργηθεί πολλές βάσεις δεδοµένων, όπου δεν αποθηκεύονται και ανακτώνται µόνο δεδοµένα, αλλά έχουν παράλληλα δηµιουργηθεί προγράµµατα Η/Υ για να εµφανίζονται τα αποτελέσµατα της ανάκτησης µε µορφή χαρτών. Τα τελευταία χρόνια, όπου η χρήση των Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών έχει αυξηθεί σηµαντικά, οι βάσεις δεδοµένων συνεργάζονται µε τα συστήµατα αυτά για καλύτερη παρουσίαση των αποτελεσµάτων. Ενδεικτικά αναφέρονται: Οι Wood, Tucker, και Wainwright (1985) και Wood, Tucker, Hayes και Wainwright (1986) παρουσιάζουν τη βάση δεδοµένων Geoshare, όπου αποθηκεύονται γεωλογικά-γεωτεχνικά δεδοµένα, καθώς και τις δυνατότητες που υπάρχουν από το σύστηµα για ανάκτηση αυτών. Οι Rapper και Wainwright (1987) αναφέρονται σε τροποποιήσεις στη βάση δεδοµένων Geoshare, όπου µπορούν να αποθηκευτούν και να ανακτηθούν δεδοµένα από διάφορα γεωτεχνικά έργα, είτε υπό µορφή µητρώων γεωτρήσεων, είτε υπό µορφή στηλών γραφικών. Επίσης ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να καθορίσει ένα υψόµετρο πάνω ή κάτω από την επιφάνεια το εδάφους και να δει γεωτεχνικά-γεωλογικά χαρακτηριστικά κάτω από το υψόµετρο αυτό, καθώς επίσης και να δηµιουργηθούν χάρτες µε ισοβαθείς του γεωλογικού χαρακτηριστικού που τον ενδιαφέρει. Επισηµαίνουν τέλος, ότι κατά την αναζήτηση γεωλογικών περιγραφών παρουσιάζονται προβλήµατα µε την ονοµατολογία και προτείνουν διάφορες µεθόδους επίλυσης. Η Candela (1988) περιγράφει µια γεωλογική-γεωτεχνική βάση δεδοµένων που σχεδιάσθηκε για να δηµιουργήσει, µε αυτόµατη µέθοδο, χάρτες χρησιµοποιώντας τη θεωρία των τοπικών µεταβλητών. Εφαρµογή της µεθόδου αναπτύσσεται σε περιοχή έκτασης 1,5km 2 στη Βαρκελώνη. Η A.S.C.E. Shallow Foundation Committee (1991) δηµιούργησε µια βάση δεδοµένων, σε περιβάλλον Dbase IV, για επιφανειακές θεµελιώσεις. Το σύστηµα περιέχει γενικές πληροφορίες για τις εκάστοτε γεωτεχνικές µελέτες, όπως επίσης τύπους εδαφών, τύπους φόρτισης, εργαστηριακά πειράµατα, µετρήσεις καθιζήσεων, εκτιµήσεις εδαφικής συµπιεστότητας, αποτελέσµατα επιτόπου δοκιµών, κλπ.

Οι Baecher και Sangrey (1991) αναφέρονται σε computer-aided engineering (CAE) εργαλεία για γεωτεχνικά συστήµατα. Θεωρούν ότι τα Γεωγραφικά Συστήµατα Πληροφοριών αναπτύχθηκαν για τη διαχείριση γεωγραφικά ορισµένων δεδοµένων και ο χρήστης τους διαχειρίζεται µεγάλη, αλλά απλά δοµηµένη βάση δεδοµένων. Αντίθετα οι γεωτεχνικές εφαρµογές χρειάζονται µικρές, αλλά σχετικά σύνθετες βάσεις δεδοµένων, που ενώνονται µε µοντελοποίηση, τροποποιούνται δυναµικά και απεικονίζονται σε τρεις ή περισσότερες διαστάσεις. Πιστεύουν ότι θα κυριαρχήσουν στις εφαρµογές της γεωτεχνικής και περιβαλλοντικής µηχανικής, εξαιτίας των παραπάνω πλεονεκτηµάτων. Ο Hawkes (1991) σχεδίασε ένα σχεσιακό σύστηµα διαχείρισης γεωτεχνικής βάσης δεδοµένων για το έργο «Boston s central artery/harbor tunnel». Αφού παρουσιάζει την εισαγωγή, αποθήκευση και ανάκτηση δεδοµένων, προχωρά, µέσω συστηµάτων CAD, στη δηµιουργία χαρτών. Ο Malenke (1991) δίνει ένα πλήρες κείµενο που αφορά το σχεδιασµό και την τεχνολογία µιας σχεσιακής βάσης δεδοµένων. Συγκεκριµένα, αναφέρει τους τύπους δεδοµένων, τα πλεονεκτήµατα που έχουν τα σχεσιακά συστήµατα, το λογικό και φυσικό σχεδιασµό και τη βελτιστοποίηση και θίγει ορισµένα ζητήµατα των σχεσιακών βάσεων δεδοµένων. Οι Oloufa, Papacostas και Espino (1992) ανέπτυξαν µια σχεσιακή βάση δεδοµένων για γεωτεχνικά έργα την οποία εισήγαγαν σε ένα ΓΣΠ µε σκοπό να δηµιουργηθούν τρισδιάστατες γεωλογικές απεικονίσεις. Ο Giles (1994, 1993, 1992) δηµιούργησε ένα γεωγραφικό σύστηµα πληροφοριών για διαχείριση και ανάλυση δεδοµένων από γεωτεχνικές έρευνες στην περιοχή Portsmouth της Αγγλίας. Συγκεκριµένα, δηµιουργήθηκαν θεµατικά υπόβαθρα σε περιβάλλον Arc/Info για την τοπογραφία, τη γεωλογία, την τεχνική γεωλογία, την υδρολογία και την υδρογεωλογία. Παράλληλα δοµήθηκε ένα γεωτεχνικό σύστηµα διαχείρισης δεδοµένων, όπου αποθηκεύτηκαν όλα τα µη χωρικά δεδοµένα από τις γεωτεχνικές έρευνες. Ο συνδυασµός των παραπάνω και µε τη βοήθεια γεωστατιστικών µεθόδων οδήγησε σε δηµιουργία γεωλογικών και γεωτεχνικών επιφανειών. Ο Giles (1994) αναφέρεται στην τυποποιηµένη µεταφορά γεωτεχνικών δεδοµένων, από έρευνες υπεδάφους, ψηφιακής µορφής.

Οι Leal Machado και Almeida (1994) παρουσιάζουν το LISBASE, που είναι γεωτεχνικό σύστηµα διαχείρισης βάσης δεδοµένων. Οι Locker, Pospisil και Samalikova (1994) αναφέρουν τη δηµιουργία ενός Γεωγραφικού Συστήµατος Πληροφοριών για το υπέδαφος της πόλης Brno στην Τσεχία. Οι Oloufa, Eltahan και Papakostas (1994) δηµιουργούν ένα ολοκληρωµένο ΓΣΠ για να διαχειρίζονται δεδοµένα από γεωτεχνικές έρευνες. Οι Laxton και Becken (1996) υλοποιούν µια χωρική βάση δεδοµένων από την οποία παράγονται γεωλογικοί χάρτες. Το φυσικό µοντέλο της βάσης περιέχει τρεις ενότητες και συγκεκριµένα η πρώτη ενότητα δεν περιέχει καθόλου χωρικά δεδοµένα, η δεύτερη ενότητα περιέχει χωρικά και µη χωρικά δεδοµένα, πχ. ένα ρήγµα καθορίζεται από την ονοµασία του, τον τύπο του και το κατακόρυφο άλµα του, ενώ η τρίτη ενότητα περιλαµβάνει χαρτογραφικά δεδοµένα. Οι Bain και Giles (1997) παρουσιάζουν ένα πρότυπο µοντέλο για την αποθήκευση δεδοµένων γεωλογικών χαρτών της Μεγάλης Βρετανίας. Συγκεκριµένα δηµιουργούν γεωλογική βάση σε ψηφιακή µορφή και προσπαθούν να διευκολύνουν τη συνεχή αναθεώρηση των χαρτών από τροποποιήσεις στη βάση δεδοµένων, να παρέχουν δεδοµένα σε ψηφιακή µορφή που θα είναι συµβατά µε άλλα συστήµατα, όπως τα ΓΣΠ, να δηµιουργούν υψηλής ακρίβειας και εύκολα κατανοητούς γεωλογικούς χάρτες και να επιτρέπουν τη δυνατότητα ανάκτησης δεδοµένων, όχι όµως σε τυποποιηµένη µορφή. Οι Colman-Sadd, Ash και Nolan (1996) παρουσιάζουν µια βάση δεδοµένων µε το όνοµα GEOLEGEND που διαχειρίζεται γεωλογικές ενότητες σε ένα ΓΣΠ. Αναφέρουν ότι κάθε γεωλογικός σχηµατισµός ενός χάρτη έχει µοναδικό κωδικό αριθµό, ενώ ο ίδιος σχηµατισµός που σε ένα ΓΣΠ παριστά πολύγωνο, µπορεί να έχει στον πίνακα ιδιοτήτων του στήλη µε τον ίδιο κωδικό. Με τον τρόπο αυτό γίνεται η εισαγωγή, η ανάκτηση και η εµφάνιση των δεδοµένων. Οι Tao, Fei, Wong και Osborn (2000) δηµιούργησαν µια γεωτεχνική βάση δεδοµένων διαθέσιµη στο διαδίκτυο και µε τη βοήθεια ενός ΓΣΠ δηµιουργούν χάρτες για την πόλη Calgary του Καναδά. Οι Luna, Hertel, Baker και Fennessey (2001) δηµιούργησαν µια γεωτεχνική βάση δεδοµένων που χρησιµοποιείται για οδικούς άξονες όταν στοιχεία αυτών

(όπως γέφυρες κλπ), πάθουν ζηµιές από σεισµό. Συγκεκριµένα η βάση περιέχει στοιχεία για την κατασκευή των οδών, τα µητρώα των γεωτρήσεων, τις µετρήσεις του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, τα αποτελέσµατα των εργαστηριακών δοκιµών, καθώς και σεισµικά δεδοµένα. Η βάση έπειτα συνδέεται µε ένα ΓΣΠ και είναι διαθέσιµη, ως ένα νέο υπόβαθρο του ΓΣΠ, για γεωτεχνικές αναλύσεις. 14.4. Σχεδιασµός σχεσιακής γεωτεχνικής γεωλογικής βάσης δεδοµένων 14.4.1 Εισαγωγή Η πληροφορία που αποθηκεύεται σε µια γεωτεχνική-γεωλογική βάση δεδοµένων και προέρχεται κυρίως από γεωτεχνικές έρευνες (γεωτρήσεις, ερευνητικά φρέατα κλπ) µπορεί να οµαδοποιηθεί σε τρεις (3) κατηγορίες: Γεωγραφική κατηγορία. Περιλαµβάνονται οι γεωγραφικές συντεταγµένες της θέσης που έγινε η έρευνα καθώς και στοιχεία της µορφολογίας της περιοχής. Γεωλογική κατηγορία. Περιλαµβάνονται οι περιγραφές των λιθολογικών ενοτήτων της θέσης, ο τεκτονισµός που έχει υποστεί η περιοχή, η αποσάθρωση των γεωλογικών σχηµατισµών, τα υπόγεια νερά εφόσον υπάρχουν κλπ. Γεωτεχνική κατηγορία. Η κατηγορία περιέχει τα αποτελέσµατα όλων των επιτόπου αλλά και των εργαστηριακών δοκιµών που έχουν εκτελεσθεί για τη συγκεκριµένη γεωτεχνική µελέτη. Η αποθήκευση των πληροφοριών αυτών απαιτεί την εισαγωγή όλων των προηγούµενων διαθέσιµων δεδοµένων σε πίνακες-αρχεία που έχουν µεταξύ τους ένα ή περισσότερα κοινά πεδία. Οι πίνακες σχετίζονται µεταξύ τους µε µια βασική µονάδα πληροφορίας, το ρόλο της οποίας έχει το πεδίο κωδικός του γεωτεχνικού έργου, αφού αυτός µπορεί να λειτουργήσει και στις τρεις κατηγορίες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Είναι γνωστό ότι κάθε γεωτεχνικό έργο καθορίζεται από τις γεωγραφικές του συντεταγµένες, από τη λιθολογική του περιγραφή αλλά και από τα αποτελέσµατα των επιτόπου και

εργαστηριακών δοκιµών που έχουν γίνει σε δοκίµια που προέκυψαν από αυτό. Προκειµένου να γίνει η εισαγωγή των δεδοµένων αλλά και για να υπάρξει η µέγιστη δυνατή εκµετάλλευση της η πληροφορία ταξινοµείται σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες που είναι: Περιγραφικά δεδοµένα. Αφορούν λεπτοµέρειες του κάθε γεωτεχνικού έργου (κωδικός, γεωγραφικές συντεταγµένες, βάθος κλπ). Γεωλογικά δεδοµένα. Αναφέρονται στις λιθολογικές περιγραφές των στρωµάτων που συναντώνται. Αριθµητικά δεδοµένα. Περιλαµβάνουν τις τιµές διάφορων παραµέτρων που µετρήθηκαν µετά το τέλος συγκεκριµένων πειραµάτων στο εργαστήριο (πχ. τριαξονικές δοκιµές ή δοκιµές απλής διάτµησης σε αστράγγιστες ή στραγγιζόµενες συνθήκες), ή και τιµές παραµέτρων που µετρήθηκαν επιτόπου (πχ. Αριθµός κρούσεων Ν της πρότυπης δοκιµής διείσδυσης - δοκιµή SPT κλπ). Η εισαγωγή των περιγραφικών και των αριθµητικών δεδοµένων στη γεωτεχνική βάση είναι εύκολη διαδικασία αλλά δεν είναι εξίσου εύκολη η εισαγωγή των γεωλογικών δεδοµένων. Η επίλυση του προβλήµατος γίνεται µε χρήση πινάκων που έχουν το ρόλο λεξικού υποστήριξης (Raguenel, 1973). 14.4.2 Παρουσίαση δοµής συστήµατος HELGEORDAS Ο σύγχρονος τρόπος αποθήκευσης της πληροφορίας είναι είτε σε φύλλα εργασίας (spreadsheets), είτε σε σχεσιακά συστήµατα διαχείρισης βάσης δεδοµένων, όπου υπάρχουν πολλοί πίνακες που σχετίζονται µεταξύ τους µε ένα ή περισσότερα κοινά πεδία. Τα φύλλα εργασίας µπορούν να χρησιµοποιηθούν όταν τα δεδοµένα: Αποθηκεύονται σε ένα µόνο τέτοιο φύλλο που δε σχετίζεται µε κανένα άλλο. Όταν δεν χρησιµοποιούνται από διάφορες εφαρµογές. Όταν έχουν απλή χρήση πχ. στατιστικούς πίνακες, αναφορές κλπ. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι τα φύλλα εργασίας είναι κατάλληλα για προσωπικές και απλές χρήσεις, ενώ τα σχεσιακά συστήµατα διαχείρισης βάσης δεδοµένων είναι κατάλληλα για:

Αποθήκευση χιλιάδων δεδοµένων, ακόµη και για ένα µόνο στοιχείο. ηµιουργία σχέσεων µεταξύ των αρχείων. Ταυτόχρονη πρόσβαση στα δεδοµένα (multiuser architecture) από πολλούς χρήστες. Ταυτόχρονη χρήση των δεδοµένων (multitasking architecture) από πολλές εφαρµογές. Είναι φανερό ότι όταν απαιτούνται οι δύο τελευταίες από τις παραπάνω περιπτώσεις τότε επιλέγονται τα σχεσιακά συστήµατα όπου η πληροφορία πλέον αποθηκεύεται τµηµατικά, αλλά και είναι εύκολα προσπελάσιµη, καθώς ο τρόπος αυτός έχει σηµαντικές ταχύτητες ανάκτησης δεδοµένων. Η ικανοποίηση όλων των παραπάνω στη Γεωτεχνική Μηχανική, γίνεται µέσω του σχεσιακού γεωτεχνικού συστήµατος που αναπτύσσεται στα επόµενα (Αντωνίου κ.α., 2001, Antoniou et al., 2000). Το σύστηµα έχει σχεδιασθεί να αποτελείται από πίνακες, που συνδέονται µεταξύ τους µε κοινά πεδία, όπου καθένας δεσµεύει τµήµα της πληροφορίας που προέρχεται από ένα γεωτεχνικό έργο. Έτσι σε έναν πίνακα αποθηκεύονται τα γενικά στοιχεία του γεωτεχνικού έργου, σε άλλον η γεωλογική πληροφορία κλπ. Η πληροφορία κατανεµήθηκε στους αντίστοιχους πίνακες λαµβάνοντας υπόψη αφενός τα γεωτεχνικά µητρώα που έχουν τα διάφορα γεωτεχνικά γραφεία και αφετέρου το γεγονός ότι θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε πίνακα σχετική γεωτεχνική πληροφορία. ηλαδή τα αποτελέσµατα των επιτόπου δοκιµών αποθηκεύονται σε έναν πίνακα για να έχει συνοπτική εικόνα ο χρήστης όταν επεξεργάζεται τον πίνακα αυτόν, αλλά αφού οι πίνακες έχουν κοινά πεδία, µπορεί µέσω κατάλληλων ερωτηµάτων να έχει πρόσβαση και σε οποιοδήποτε πεδίο άλλου πίνακα του συστήµατος. Το γεωτεχνικό σχεσιακό σύστηµα διαχείρισης βάσης δεδοµένων που αναπτύσσεται σε λεπτοµέρεια στα παρακάτω (HELGEORDAS: HELlenic GEOtechnical Relational DAtabase management System) σχεδιάσθηκε στον Τοµέα Γεωτεχνικής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ χρησιµοποιώντας το πρόγραµµα Microsoft Office Access. Επιλέχθηκε το συγκεκριµένο πρόγραµµα λογισµικού γιατί είναι ευρύτατα διαδεδοµένο σε προσωπικούς υπολογιστές µέσω του πακέτου προγραµµάτων της Microsoft Office, ενώ έχει και φιλικό περιβάλλον για τον όχι ιδιαίτερα ειδικευµένο χρήστη.

Το σύστηµα αποτελείται από κύριους και δευτερεύοντες πίνακες, όπου και αποθηκεύονται τα δεδοµένα, ενώ έχουν δηµιουργηθεί και αντίστοιχες φόρµες για γρήγορη εισαγωγή τους. Τέλος έχουν δοµηθεί αρκετά ερωτήµατα, όπου µε παράλληλη χρήση άλλων πακέτων λογισµικού (πχ. Microsoft Office Excel), υπάρχει πιο εποπτική εικόνα των αποτελεσµάτων, ενώ το σύστηµα µέσω της δοµηµένης γλώσσας ερωτηµάτων (Structured Query Language, SQL) δίνει τη δυνατότητα εισαγωγής αποτελεσµάτων, υπό µορφή πίνακα, σε Γεωγραφικό Σύστηµα Πληροφοριών για να προκύψει θεµατικός χάρτης αντίστοιχος του ερωτήµατος. Στα επόµενα γίνεται αναλυτική παρουσίαση του γεωτεχνικού σχεσιακού συστήµατος. Όταν γίνεται εκκίνηση του συστήµατος, εµφανίζεται η εισαγωγική φόρµα (ΑΡΧΙΚΗ_ΦΟΡΜΑ), (εικόνα 14.4) και µε χρήση των κουµπιών εντολών (command buttons) που υπάρχουν σε αυτή αρχίζει η πλοήγηση µέσα σε αυτό. Το πρώτο κουµπί εντολής ανοίγει µια καινούργια φόρµα, τη φόρµα εισαγωγής BOREHOLE (ΓΕΩΤΡΗΣΗ), όπου γίνεται η αρχή εισαγωγής δεδοµένων στο σύστηµα. Το δεύτερο κατά σειρά κουµπί εντολής ανοίγει τη φόρµα DYNAMIC (εικόνα 14.5). Στη φόρµα αυτή τα δύο πρώτα κουµπιά εντολών ανοίγουν δύο δοµηµένα ερωτήµατα σε µορφή σχεδίασης, ζητώντας εισαγωγή ορισµάτων (κριτηρίων) για τα ερωτήµατα, ενώ τα δύο επόµενα εξάγουν τα αποτελέσµατα των προηγούµενων ερωτηµάτων στο πρόγραµµα Microsoft Office Excel. Το κουµπί εντολής που βρίσκεται στο δεξιό µέρος της εικόνας χρησιµοποιείται για να γίνει εκκίνηση προγράµµατος που έχει γραφτεί σε Visual Basic, αφορά στην εκτίµηση της εδαφικής επίδρασης σε σεισµική φόρτιση - µέσω εµπειρικών συσχετίσεων από επιτόπου στατικές και δυναµικές δοκιµές - και περιέχει τα δεδοµένα από τα δύο προηγούµενα ερωτήµατα. Το τρίτο κουµπί εντολής ανοίγει τη φόρµα STARTUP η οποία περιέχει πληροφορίες σχετικές µε την κατασκευή του συστήµατος, το προσωπικό που ασχολήθηκε για την εισαγωγή των δεδοµένων, καθώς και τα γεωτεχνικά γραφεία, δηµόσια ή ιδιωτικά που διέθεσαν τµήµα του αρχείου τους προκειµένου να εισαχθεί στο σύστηµα. Το τέταρτο κουµπί εντολής δίνει τη δυνατότητα άµεσης πρόσβασης σε κείµενο, υπό µορφή Acrobat Reader, που αποτελεί το εγχειρίδιο χρήσης του συστήµατος, ενώ το πέµπτο κουµπί κλείνει το σύστηµα.

14.4.2.1 Κύριοι και δευτερεύοντες πίνακες του συστήµατος Για να αποθηκεύονται τα δεδοµένα που προέρχονται από µια γεωτεχνική µελέτη στο γεωτεχνικό σχεσιακό σύστηµα έχουν δοµηθεί επτά κύριοι πίνακεςαρχεία, ενώ υπάρχουν και οκτώ δευτερεύοντες πίνακες που υποστηρίζουν ορισµένα πεδία κάποιων από τους κύριους πίνακες. Οι κύριοι πίνακες που εισάγονται-αποθηκεύονται τα δεδοµένα είναι οι: BOREHOLE (ΓΕΩΤΡΗΣΗ), REAL_ID (ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ_ΚΩ ΙΚΟΣ_ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ), WATER_TABLE (ΥΠΟΓΕΙΟΣ_Υ ΡΟΦΟΡΟΣ_ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ), LITHOLOGY (ΛΙΘΟΛΟΓΙΑ), INSITU_TESTS (ΕΠΙΤΟΠΟΥ_ ΟΚΙΜΕΣ), LAB_TESTS (ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ_ ΟΚΙΜΕΣ) και ROCKMASS_CLASSIFICATION (ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ_ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ), ενώ οι δευτερεύοντες είναι οι: SOIL (ΤΥΠΟΙ_Ε ΑΦΩΝ), ROCK (ΤΥΠΟΙ_ΒΡΑΧΩΝ), COLOUR (ΧΡΩΜΑ), WEATHER (ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ), SPACING (ΑΠΟΣΤΑΣΗ_ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ), SURFACE_JOINTS (ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ_ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ_ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ), FILLING_MATERIAL (ΥΛΙΚΟ_ΠΛΗΡΩΣΗΣ_ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ) και JRC (ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ_ΤΡΑΧΥΤΗΤΑΣ_ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ). 14.4.2.1.1 Πίνακας BOREHOLE Ο πρώτος πίνακας-αρχείο του συστήµατος ονοµάζεται BOREHOLE (ΓΕΩΤΡΗΣΗ) και αφορά τα γενικά στοιχεία της γεωτεχνικής έρευνας. Υπάρχουν συνεπώς πεδία όπως: Κωδικός (Bore_ID): Είναι το πρωτεύον κλειδί του πίνακα και περιέχει µοναδικές τιµές, για κάθε γεωτεχνικό έργο, που δίνονται από το σύστηµα. Κωδικός γεωτεχνικού έργου (BOREHOLE_ID): Περιλαµβάνεται το όνοµα (κωδικός) του κάθε γεωτεχνικού έργου. Τα δεδοµένα του πεδίου είναι αλφαριθµητικά και είναι µοναδικά για κάθε έργο. Περιοχή που έγινε το έργο (ΠΕΡΙΟΧΗ): Προσδιορίζεται γεωγραφικά (όνοµα οδού, τοπωνύµιο κλπ.) η θέση που έγινε το έργο. Συντεταγµένη Χ του γεωτεχνικού έργου (COORDX): Αφορά τη συντεταγµένη Χ του έργου ως προς το γεωγραφικό σύστηµα αναφοράς ΕΓΣΑ 87

Συντεταγµένη Υ του γεωτεχνικού έργου (COORDY): Αφορά τη συντεταγµένη Y του έργου ως προς το γεωγραφικό σύστηµα αναφοράς ΕΓΣΑ 87. Επιπλέον στον πίνακα αυτό αποθηκεύονται και άλλες γενικές πληροφορίες που αφορούν τη γεωτεχνική έρευνα. 14.4.2.1.2 Πίνακας REAL_ID Ο δεύτερος πίνακας-αρχείο της σχεσιακής γεωτεχνικής βάσης δεδοµένων ονοµάζεται REAL_ID και αφορά τον πραγµατικό κωδικό που έχει το κάθε γεωτεχνικό έργο στο αρχείο της οποιαδήποτε εταιρείας. Περιλαµβάνει τα ακόλουθα πεδία: Κωδικός (Name_ID): Το πεδίο αποτελεί το πρωτεύον κλειδί του πίνακα και περιέχει µοναδικές τιµές, για κάθε γεωτεχνικό έργο, που δίνονται από το σύστηµα. Κωδικός γεωτεχνικού έργου (BOREHOLE_ID): Περιλαµβάνεται το όνοµα (κωδικός) του κάθε γεωτεχνικού έργου. Τα δεδοµένα του πεδίου είναι αλφαριθµητικά και είναι µοναδικά για κάθε έργο αντίστοιχα µε αυτά που αποθηκεύονται στο αντίστοιχο πεδίο του πίνακα BOREHOLE. Πραγµατικό όνοµα γεωτεχνικού έργου (REAL_ID_OF_BOREHOLE): Περιέχει τον πραγµατικό κωδικό του γεωτεχνικού έργου, µε τον οποίο έχει αποθηκευτεί στο αρχείο του γεωτεχνικού γραφείου. 14.4.2.1.3 Πίνακας WATER_TABLE Ο τρίτος πίνακας-αρχείο της σχεσιακής γεωτεχνικής βάσης δεδοµένων ονοµάζεται WATER_TABLE και αφορά δεδοµένα που αφορούν τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα (Υ.Υ.Ο.) και συγκεκριµένα στοιχεία που αναφέρονται στο βάθος του Υ.Υ.Ο. κατά την εκτέλεση του γεωτεχνικού έργου ή και σε στοιχεία µεταγενέστερου χρόνου εφόσον έχει εγκατασταθεί πιεζόµετρο. Ο πίνακας θεωρείται αρκετά σηµαντικός γιατί έχει τη δυνατότητα παρουσίασης δυναµικής πληροφορίας όπως είναι η εξέλιξη της στάθµης του Υ.Υ.Ο. µε το χρόνο.

Εικόνα 14.4: Άποψη της εισαγωγικής φόρµας του συστήµατος HELGEORDAS Εικόνα 14.5: Άποψη της φόρµας DYNAMIC

14.4.2.1.4 Πίνακας LITHOLOGY Ο τέταρτος πίνακας-αρχείο του συστήµατος ονοµάζεται LITHOLOGY και αναφέρεται σε δεδοµένα που αφορούν το γεωλογικό υλικό που συνάντησε η γεώτρηση. Ενδεικτικά στα επόµενα παρουσιάζονται µερικά από τα πεδία που δοµούν τον πίνακα: Κωδικός (Lith_ID): Το πεδίο αποτελεί το πρωτεύον κλειδί του πίνακα και περιέχει µοναδικές τιµές, για κάθε γεωτεχνικό έργο, που δίνονται από το σύστηµα. Κωδικός γεωτεχνικού έργου (BOREHOLE_ID): Περιλαµβάνεται το όνοµα (κωδικός) του κάθε γεωτεχνικού έργου. Τα δεδοµένα του πεδίου είναι αλφαριθµητικά και είναι µοναδικά για κάθε έργο αντίστοιχα µε αυτά που αποθηκεύονται στο αντίστοιχο πεδίο του πίνακα BOREHOLE. Βάθος οροφής εδαφικού ή βραχώδους στρώµατος (ROOFDEP): Αναφέρεται στο βάθος που ο δειγµατολήπτης συνάντησε συγκεκριµένο στρώµα. Βάθος βάσης εδαφικού ή βραχώδους στρώµατος (BASEDEP): Αναφέρεται στο βάθος που ο δειγµατολήπτης σταµάτησε να συναντά συγκεκριµένο στρώµα Περιγραφή εδαφικού στρώµατος (DESCRIPT): Το συγκεκριµένο πεδίο αναφέρεται στην περιγραφή - στην Ελληνική και στην αγγλική γλώσσα κάθε εδαφικού και βραχώδους στρώµατος που συναντά ο δειγµατολήπτης. Αν πρόκειται για εδαφικό στρώµα χρησιµοποιείται συµβουλευτικά ο πίνακας-λεξικό SOIL, ενώ αν πρόκειται για βραχώδες στρώµα χρησιµοποιείται ο πίνακας-λεξικό ROCK. Επιπλέον υπάρχουν πεδία µορφής σύνθετου πλαισίου (combo box) που αφορούν το χρώµα του στρώµατος, την αποσάθρωση, την πυκνότητα των ασυνεχειών, την κατάσταση των επιφανειών των ασυνεχειών σύµφωνα και µε την ταξινόµηση της ιεθνούς Ένωσης Βραχοµηχανικής (ISRM, 1981) κλπ.

14.4.2.1.5 Πίνακας INSITU_TESTS Ο πέµπτος πίνακας-αρχείο ονοµάζεται INSITU_TESTS και σχετίζεται µε τις επιτόπου δοκιµές που έγιναν µε σκοπό να προσδιορισθούν κάποιες άµεσα ή έµµεσα κάποιες από τις παραµέτρους του εδαφικού ή του βραχώδους υλικού. Ενδεικτικά περιέχονται τα ακόλουθα πεδία: Insitu_ID: Το πεδίο αποτελεί το πρωτεύον κλειδί του πίνακα και περιέχει µοναδικές τιµές, για κάθε γεωτεχνικό έργο, που δίνονται από το σύστηµα. Κωδικός γεωτεχνικού έργου (BOREHOLE_ID): Περιλαµβάνεται το όνοµα (κωδικός) του κάθε γεωτεχνικού έργου. Τα δεδοµένα του πεδίου είναι αλφαριθµητικά και είναι µοναδικά για κάθε έργο αντίστοιχα µε αυτά που αποθηκεύονται στο αντίστοιχο πεδίο του πίνακα BOREHOLE. Βάθος στο οποίο ξεκινά να εφαρµόζεται η δοκιµή (STARTDEP): Αφορά το βάθος που ξεκίνησε η υπαίθρια δοκιµή ή εµφανίσθηκε αλλαγή στην τιµή της παραµέτρου που µετριέται µε τη συγκεκριµένη δοκιµή. Βάθος στο οποίο σταµατά να εφαρµόζεται η δοκιµή (ENDDEP): Αφορά το βάθος που σταµάτησε να εφαρµόζεται η δοκιµή ή έπαψε να εµφανίζεται η ίδια τιµή της παραµέτρου. Αριθµός κρούσεων Ν της πρότυπης δοκιµής διείσδυσης (SPT): Τα δεδοµένα του πεδίου αναφέρονται στα αποτελέσµατα της δοκιµής SPT. Στο πεδίο αυτό δεν αποθηκεύονται µόνο οι κρούσεις Ν που απαιτούνται για συνολική διείσδυση 30cm, αλλά και οι κρούσεις που έχουν καταγραφεί για διεισδύσεις µικρότερες των 30cm πχ. 50/10 που αντιστοιχεί σε 50 κρούσεις για διείσδυση 10cm. Επιπλέον υπάρχουν πεδία που αναφέρονται στα αποτελέσµατα των δοκιµών υδατοπερατότητας των σχηµατισµών, ή των αποτελεσµάτων πρεσσιοµετρικής δοκιµής, ή και τέλος αποτελέσµατα δοκιµών εδαφοδυναµικής. 14.4.2.1.6 Πίνακας LAB_TESTS Ο έκτος πίνακας-αρχείο ονοµάζεται LAB_TESTS και σχετίζεται µε τα αποτελέσµατα των εργαστηριακών πειραµάτων που έγιναν µε σκοπό να