ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΟΚΚΙΝΗ Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΥ ΒΙΟΥ ΣΤΑ ΨΗΦΙ ΩΤΑ ΑΠΕ Α ΤΟΥ ΕΛΛΑ ΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟ Ο

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ UNIVERSITE PARIS OUEST NANTERRE LA DEFENSE (PARIS X) HISTOIRE ET ARCHEOLOGIE MONDES ANCIENS MILIEUX, CULTURES ET SOCIETES DU PASSE Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΟΚΚΙΝΗ Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΥ ΒΙΟΥ ΣΤΑ ΨΗΦΙ ΩΤΑ ΑΠΕ Α ΤΟΥ ΕΛΛΑ ΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟ Ο ΤΟΜΟΣ ΙΙ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑ 2012

TABLE DES MATIERES INTRODUCTION... 3 ABBREVIATIONS... 4 LA VIE RURALE ET PASTORALE... 5 Ι. Les scènes réelles... 5 ΙΙ. Les scènes avec des figures mythologiques... 6 LES SCENES DE CHASSE... 9 Ι. Les scènes réelles... 9 ΙΙ. Les scènes avec des figures mythologiques... 19 LES SCENES DE PECHE... 23 Ι. Les scènes réelles... 23 ΙΙ. Les scènes avec des figures mythologiques... 29 LES JEUX SPORTIFS... 31 ΙΙ. Les scènes réelles... 31 IΙ. Les scènes avec des figures mythologiques... 39 LES PRIX DES CONCOURS... 40 LES SCENES DU CIRQUE... 42 GLADIATEURS ET VENATIONES (MUNERA GLADIATORIA ET LUDI VENATORII)... 47 Ι. Gladiateurs... 47 ΙΙ. Venatores...51 ΙΙΙ. Les scènes avec des figures mythologiques... 61 LE MONDE DU THEATRE ET DE LA POESIE... 62 Ι. Les scènes de théâtre... 62 ΙΙ. Les masques... 70 LA MUSIQUE... 78 LA DANSE... 79 LES SCENES DE LA VIE RELIGIEUSE... 79 Ι. Les scènes des sacrifices et des autels... 79 ΙΙ. Les objets cultuels... 83 ΙΙΙ. Les fidèles et les dieux... 85 LES PORTRAITS... 89 LES PYGMEES... 94 LES PAYSAGES NILOTIQUES... 96 XENIA... 98 Ι. Xenia... 98 ΙΙ. Des oiseaux et des vases... 104 DIVERS... 105 Ι. Chaussures... 105 ΙΙ. Architectures... 106 1

ΙΙΙ. Armes... 107 DES SCENES NON IDENTIFIEES... 108 TABLE ET CREDITS DES ILLUSTRATIONS... 110 2

INTRODUCTION Ce volume comprend le catalogue, les planches et les figures des bâtiments et des mosaïques étudiés. Le sujet de cette étude est les scènes de la vie quotidienne et réelle. Il s agit des scènes de la vie rurale et pastorale, la chasse, la pêche, les spectacles, la vie religieuse, les portraits, les sujets nilotiques, les objets. Le catalogue est organisé thématiquement. Le numéro de chaque scène est constitué de premières lettres du mot de son sujet et un numéro d ordre. Les éléments de chaque scène sont divisés en deux parties. Dans la première partie on donne les informations générales de la mosaïque, c'est-àdire le lieu de la découverte, le bâtiment et la pièce, les dimensions de la scène, la technique et le style, la datation, le lieu de conservation, les autres mosaïques qui sont peut-être trouvées dans le même bâtiment. Dans la deuxième partie on donne les informations concernant spécialement la scène, le sujet, sa position sur le pavement, les dimensions, les inscriptions, les autre sujets qui l accompagnent. A la suite se trouvent la bibliographie, les planches et les figures et enfin la description détaillée de la scène. On doit aussi souligner que on donne toutes les datations proposées pour chaque scène. On a considéré la description des scènes très importante, même si elles sont décrites ailleurs. La raison est que grâce à la description détaillée on peut mieux apercevoir les différences et les similarités entre les scènes de chaque sujet. En plus, on signale nos désaccords avec les descriptions anciennes. 3

ABBREVIATIONS Vie agricole et pastorale Scènes de chasse Αγρ. Κυν. Scènes de pêche Ψ. Scènes de jeux sportifs Scènes du cirque Munera gladiatoria Venationes Αθλ. Ιππ. Μον. Θηρ. Le monde du théâtre et de la poèsie Θ. Musique M. Danse X. Prix des concours Επ. La vie religieuse Λ. Les portraits Π. Pygmées Scènes nilotiques Πυγµ. Νειλ. Xenia Ξ. Des objets divers. Scènes non identifiées Άτ. 4

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΜΕΝΙΚΗ ΖΩΗ Ι. Ρεαλιστικές σκηνές Αγρ.1 Τόπος εύρεσης: Κίσαµος, Κρήτη, σε απόσταση 200µ. από τη ρωµαϊκή έπαυλη του οικοπέδου Πατεράκη. Κτήριο, δωµάτιο: Οικία, δωµάτιο. ιαστάσεις: 5,80x3,60µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Μεγαλύτερες ψηφίδες στα παραπληρωµατικά θέµατα, µικρότερες ψηφίδες στις κεντρικές παραστάσεις. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: 1. Α µισό 2 ου αι. µ.χ. (λόγω των συνευρηµάτων, Ι. Τζεδάκις, Α 27 (1972), Β2, 637). 2. 3 ος αι. µ.χ. (Μαρκουλάκη κ.ά. 2004, 366). Τόπος διατήρησης: Άγνωστος. Συνευρήµατα: Οι τοίχοι του δωµατίου καλύπτονται από επίχρισµα και τοιχογραφίες. Σε άλλο δωµάτιο βρέθηκε δάπεδο από κτυπητό πηλό και επίστρωση από πηλό χρώµατος ώχρας. Θέµα: Σκηνή τρύγου. Τµήµα της σύνθεσης: Ένα από τα δυο κεντρικά διάχωρα του δαπέδου. Άλλα θέµατα: Πλαίσια αποτελούµενα από λευκές και µαύρες ταινίες. Τάπητας µε φυτικό θέµα. Ζώνη πλαισίου του κεντρικού πίνακα µε γεωµετρικό θέµα (πλοχµός). Στο δεύτερο διάχωρο του κεντρικού πίνακα απεικονίζεται το φιλί του Σατύρου. Βιβλιογραφία: Ι. Τζεδάκις, Α 27 (1972), Β2, 637-8, πιν. 599. Kankeleit 1994, Kat. No 90. Μαρκουλάκη κ.ά. 2004, 366-368. Εικόνες: Πιν. 1α. Περιγραφή: Σε µια από τις γωνίες του τάπητα φύεται κλήµα του οποίου τα κλαδιά και τα φύλλα κατακλύζουν τον πίνακα. Στα δεξιά του φυτού στέκεται ένα παιδί, το οποίο κόβει τους καρπούς µε ένα καµπύλο µαχαίρι. Το παιδί φορά έναν κοντό χιτώνα και σανδάλια. Τα µαλλιά του είναι πυκνά, σγουρά και κοντά. Μπροστά του βρίσκεται ένα µεγάλο καλάθι, του οποίου το µεγαλύτερο µέρος δεν σώζεται. Το παιδί πατά στο έδαφος, το οποίο ορίζεται από το πλαίσιο του διαχώρου. Αγρ.2 Τόπος εύρεσης: Αρχαία Κόρινθος, θέση Κοκκινόβρυση δυτικά του θεάτρου. Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη Roman Villa, atrium µε impluvium (αίθουσα Α). ιαστάσεις: 7,13x7,13µ. (στοές). Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Ψηφίδες από λίθο και υαλόµαζα. Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, κίτρινο, ώχρα, πράσινο, κυανό, καστανό, φαιό, µαύρο. Χρονολόγηση: 1. 1ος αι. (S. Weinberg, Corinth V,1, 1960, 115). 2. 2 ος αι. (Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 228, αρ. 20α). 3. Εποχή Αδριανού ή Αντωνίνων (Waywell 1979, 297 no 17. Hellenkemper Salies 1986, 265-266). Τόπος διατήρησης: Μουσείο Αρχαίας Κορίνθου Συνευρήµατα: Τέσσερις άλλοι χώροι διακοσµούνται µε ψηφιδωτά. Αίθουσες Β και D: ο θεός ιόνυσος. Αίθουσα C, τρικλίνιο: αρπαγή της Ευρώπης από τον ταύρο. Αίθουσα Ε: γεωµετρικά θέµατα. Θέµα: A. Βοσκός µε τα ζώα του. B. κατσίκες. ιαστάσεις: 1,15x0,95µ. Τµήµα της σύνθεσης: ιάχωρα τοποθετηµένα στο µέσον των πλευρών του κεντρικού impluvium. 5

Άλλα θέµατα: Ζώνες πλαισίου µε γεωµετρικά θέµατα (εσωτερικό και εξωτερικό πλαίσιο µε µαιάνδρους), ο τάπητας µεταξύ των πινάκων καλύπτεται µε γεωµετρικά θέµατα (συµπλεκόµενους κύκλους και παραλληλόγραµµα συνδεόµενα µε σβάστικα), δυο ακόµη αποσπασµατικές παραστάσεις. Στο τρίτο διάχωρο απεικονίζεται τµήµα ψαριού. Το τέταρτο διάχωρο έχει καταστραφεί. Βιβλιογραφία: Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 228 αρ. 20. Waywell 1979, 297, no 17, pl. 47 fig. 16-19. Kankeleit 1994, Kat. no 59, 108-114, Taf. 22-24. Dunbabin 1999, 212 fig. 225. Papaioannou 2002, 148-149. Ασηµακοπούλου-Ατζακά 2003, 68 εικ. 64. Bonini 2006, 318. Εικόνες: Σχ. 2-3, πιν. 1β. Περιγραφή: Σώζονται τα δυο από τα τέσσερα διάχωρα που διακσσµούν τις τέσσερις πλευρές του impluvium. A. Η παράσταση σώζεται ολόκληρη. Η σκηνή διαδραµατίζεται στο ύπαιθρο. Το έδαφος δηλώνεται µε ζώνες διαφόρων χρωµατισµών, σκούρο καφέ, κίτρινο, ώχρα. Μικρά φυτά φυτρώνουν αριστερά, στο κέντρο και σε ένα µικρό ύψωµα του εδάφους στα δεξιά. Στο βάθος δεξιά υψώνεται ένας βραχώδης λόφος που αποδίδεται µε κίτρινο και φαιό χρώµα. Πάνω σε αυτόν φυτρώνει ένα φυτό. Στα αριστερά της παράστασης βρίσκεται ένα δέντρο, ίσως ελιά, του οποίου το φύλλωµα δεν παρουσιάζεται ολόκληρο, αλλά κόβεται από το πλαίσιο της παράστασης. Στον κορµό του στηρίζεται µια γυµνή ανδρική µορφή που παίζει φλογέρα. Ανάµεσα στα δυο της χέρια κρέµεται µια νεβρίδα. Στηρίζεται στο δεξί πόδι, ενώ διπλώνει το αριστερό σε χαλαρή στάση πάνω από το δεξί. Τα µαλλιά της είναι ανάστατα. Μπροστά της βρίσκεται ένας κίτρινος κάδος µε λαβή. Τρία βόδια βρίσκονται στο βάθος. Τα δυο κινούνται προς το λόφο, ενώ το µεσαίο σκύβει στο έδαφος προς την αντίθετη κατεύθυνση. Β. Η παράσταση σώζεται κατά το ήµισυ. Το αριστερό τµήµα της έχει καταστραφεί. Η σκηνή εκτυλίσσεται στο ύπαιθρο. Το έδαφος αποδίδεται µε ζώνες διαφόρων χρωµάτων. Η πλατιά ζώνη κάτω και γύρω από το δέντρο είναι γκρίζου χρώµατος, το οποίο στη δεξιά άκρη της παράστασης γίνεται πιο ανοιχτό, στη συνέχεια διακρίνεται µια µικρή κίτρινη επιφάνεια, ενώ στο µπροστινό επίπεδο το χρώµα του εδάφους είναι σκούρο καφέ. Μια µικρή πέτρα µαύρου και γκρίζου χρώµατος βρίσκεται κάτω δεξιά. Το τοπίο περιλαµβάνει ένα δέντρο µε χοντρό κορµό καστανού και µαύρου χρώµατος και φουντωτή φυλλωσιά πράσινου και µπλε χρώµατος. Ο κορµός του δέντρου γέρνει προς τα αριστερά, θυµίζοντας πεύκο ή ακόµα και γέρικη ελιά λόγω του µεγάλου κορµού. Στη ρίζα του δέντρου κάθεται ένας τράγος, ο οποίος κοιτά προς τα αριστερά. Ο τράγος φέρει κέρατα και γένι. Στα αριστερά του διακρίνονται τα δυο πόδια ενός άλλου αιγοειδούς. Σε πρώτο επίπεδο απεικονίζεται ακουµπισµένος στο έδαφος ένας κάδος κίτρινου χρώµατος µε καφέ στόµιο, ο οποίος φέρει λαβή καφέ και κίτρινου χρώµατος. Ο κάδος είναι γεµάτος µε ένα υγρό, το οποίο αποδίδεται µε γκρίζες ψηφίδες. Ίσως πρόκειται για νερό ή γάλα που προέρχεται από το άρµεγµα των ζώων. Ένα ύφασµα δεµένο σε ένα κλαδί του δέντρου κρέµεται ως σάκος. Οι σκιές των ζώων, του κάδου, της πέτρας αποδίδονται µε ψηφίδες καφέ χρώµατος, οι οποίες σχηµατίζουν ζώνες µε σκοπό να αποδώσουν το σχήµα του κάθε αντικειµένου. ΙΙ. Αγροτικές εργασίες µε µυθολογικές µορφές Αγρ.3 Τόπος εύρεσης: Πάτρα, οδός Καρόλου 61. Κτήριο, δωµάτιο: Αγροικία, στενόµακρος χώρος. ιαστάσεις: 13x3,25µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία: λευκό, ρόδινο, κίτρινο, πράσινο, κυανό, καστανό, φαιό, µαύρο. Χρονολόγηση: Τέλη 2 ου αρχές 3 ου αι. µ.χ. (Papapostolou 2009, 50). Τόπος διατήρησης: Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας. Συνευρήµατα: - Θέµα: Ληνός µε τον θεό Πάνα. Τµήµα της σύνθεσης: Κεντρικός πίνακας. ιαστάσεις: 2x1,80µ. Επιγραφές: [.. c. 15..] ΩΡΟC ΥΠΕΡ ΓΡΑΜΑΤΙΑC/ [. CTATIANΙTAIC/ ΕΚ ΤΩΝ Ι ΙΩΝ. c. 12.ΤΟ ΤΡ]ΙΚΛΙΝΟΝ 6

Άλλα θέµατα: Οι ζώνες πλαισίου και ο τάπητας του δαπέδου διακοσµούνται µε γεωµετρικά θέµατα, ενώ πάνω από τον κεντρικό πίνακα βρίσκονται τρία µικρότερα διάχωρα. Σώζεται η παράσταση µόνο του δεξιού διαχώρου, που είναι ένα προσωπείο που φέρει κράνος τοποθετηµένο πάνω σε βάση (Θ.14). Βιβλιογραφία: Ι. Παπαποστόλου, Α 34 (1979), Β1, 134. Papaioannou 2002, 217. Παπαποστόλου 2004-2009. Παπαποστόλου 2009, 234-237, εικ. 22, 23. Papapostolou 2009, 50-55, fig. 54-59. Εικόνες: Πιν. 2-4α. Περιγραφή: Στο κέντρο της παράστασης απεικονίζεται ο θεός Παν, µε γενειάδα στο πρόσωπο και πόδια τράγου, σε µετωπική στάση να πατά τα σταφύλια εντός του ορθογώνιου παραλληλόγραµµου ληνού. Ο θεός κοιτά προς τα αριστερά, ενώ κρατά δεξιά και αριστερά του από το χέρι δυο ανδρικές ανθρώπινες µορφές, που επίσης πατούν τα σταφύλια. Οι δυο αυτές µορφές παρουσιάζονται σε κατατοµή σε αντιθετική στάση. Η αριστερή µορφή έχει ανασηκωµένο το δεξί πόδι και στηρίζεται στο αριστερό, ενώ η δεξιά µορφή έχει ανασηκώσει το αριστερό πόδι και στηρίζεται στο δεξί. Και οι δυο γέρνουν τον κορµό ελαφρά προς τα µπροστά, µε αποτέλεσµα να είναι ορατή στο θεατή µόνο η πλάτη τους. Με το ένα χέρι κρατούν στον ώµο ένα λαγωβόλο, ενώ µε το άλλο κρατούν τον θεό Πάνα. Οι δυο άνδρες φορούν στη µέση τους πρασινωπό περίζωµα. Ο χυµός των σταφυλιών ρέει από τρεις κρουνούς, πιθανόν λεοντόσχηµους, σε τρεις πίθους ρόδινου και καφέ χρώµατος (υπολήνια), οι οποίοι είναι ορατοί µόνο από τον ώµο και επάνω. Αριστερά και δεξιά του ληνού, στο ίδιο επίπεδο µε τον Πάνα και τις δυο ανδρικές µορφές, βρίσκονται δυο άλλοι άνδρες που πατούν στο έδαφος, το οποίο δηλώνεται από ψηφίδες διαφορετικού χρώµατος. Οι άνδρες, που φορούν επίσης περίζωµα λευκού και πρασινωπού χρώµατος, κινούνται προς το ληνό µεταφέροντας στους ώµους πλεκτά καλαµένια καλάθια µε σταφύλια. Η αριστερή µορφή, που κινείται προς τα δεξιά, παρουσιάζεται κατά τη στιγµή που έχει µόλις ρίξει τα σταφύλια στο ληνό, όπως φανερώνει το άδειο καλάθι που κρατά µε τα δυο χέρια πάνω από τον αριστερό ώµο. Στέκεται µάλιστα µε σχεδόν τεντωµένο το δεξί πόδι, ενώ το αριστερό πόδι είναι λυγισµένο, σε µια αρκετά χαλαρή στάση. Αντίθετα, η δεξιά µορφή συγκρατεί µε τα δυο λυγισµένα χέρια, που τα σηκώνει µπροστά και πάνω από το κεφάλι, το γεµάτο µε σταφύλια καλάθι. Εξαιτίας µάλιστα του βάρους, γέρνει τον κορµό προς τα µπροστά. Τα δυο της πόδια, το λυγισµένο αριστερό και το τεντωµένο δεξί, πατούν καλά στο έδαφος. Η µορφή κινείται προς τα αριστερά, δηλαδή προς το ληνό, µε σκοπό να αδειάσει το καλάθι από τους καρπούς. Επάνω από το περίζωµα των δυο µορφών προβάλλει ένα αντικείµενο, το οποίο ερµηνεύθηκε ως ουρά, µε αποτέλεσµα η µορφή να θεωρηθεί σάτυρος, ή ως εργαλείο του τρύγου, οπότε η µορφή δεν είναι απαραίτητα µυθολογική (Παπαποστόλου 2009, 234). Τα σώµατα όλων των µορφών αποδίδονται µε ρόδινο χρώµα. Αγρ.4 Τόπος εύρεσης: Κίσαµος, οικόπεδο Σκουνάκη. Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη. ιαστάσεις: 7,66x3,40-4,00µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: Β µισό 2 ου αι. µ.χ. (Μαρκουλάκη κ.ά. 2004, 366). Τόπος διατήρησης: Αρχαιολογικό Μουσείο Κισάµου. Συνευρήµατα: Από το ίδιο κτήριο ίσως προέρχονται δυο ακόµη ψηφιδωτά δάπεδα: το ψηφιδωτό των Ωρών (βλ. Λ.4) και ένα που παραµένει άσκαφτο (Μαρκουλάκη κ.ά. 2004, 366). Θέµα: Σκηνή ληνού Τµήµα της σύνθεσης: Ένα από τα τρία διάχωρα του κεντρικού πίνακα. Άλλα θέµατα: ιάχωρα που σχηµατίζονται από τα κλαδιά αµπελιού. ιάχωρα κεντρικού πίνακα: θριάµβος και ιερογαµία του θεού ιονύσου, ο ιόνυσος που σκοτώνει ένα θηλυκό λιοντάρι. ιάχωρα γύρω από τον κεντρικό πίνακα: σκηνές κυνηγίου µε πρωταγωνιστές έρωτες (Κυν.15). Βιβλιογραφία: Αδηµοσίευτο. Μαρκουλάκη κ. ά. 2004, 366, εικ. 11. Markoulaki 2011, 59-60 et fig. Μαρκουλάκη 2011, 399-400, εικ. 15. Εικόνες: Πιν. 4β. 7

Περιγραφή: Το διάχωρο ορίζεται από τα κλαδιά ενός αµπελιού, µε αποτέλεσµα οι πλευρές του να είναι κοίλες και κυρτές. Στο κέντρο του διαχώρου απεικονίζεται ο τετράπλευρος ληνός, κτισµένος µε ισοδοµικό σύστηµα. Στην πρόσοψη φέρει τρεις κρουνούς σε σχήµα σφηνοπώγωνων προσωπείων. Εντός του ληνού απεικονίζονται διάσπαρτα επάνω σε σκούρο βάθος οι µεγάλοι καρποί σταφυλιού. Τρεις γυµνοί έρωτες πατούν τα σταφύλια. Ο αριστερός κοιτά προς τα αριστερά, ο κεντρικός είναι µετωπικός και ο δεξιός κοιτάζει προς τα αριστερά. Όλοι κρατούν στο αριστερό χέρι µια ράβδο την οποία στηρίζουν στο ληνό. Πάνω από το ληνό απεικονίζεται ένα κλαδί αµπέλου στο οποίο κάθονται δυο πουλιά, ίσως παπαγάλοι. Αγρ.5 Τόπος εύρεσης: Άργος, οδός Τριπόλεως 7β, οικόπεδο αδελφών Μπονώρη, δυτικά της αρχαίας αγοράς της πόλης. Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη, δωµάτιο (2). ιαστάσεις: 3x8µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: Το κτήριο χρονολογείται στον 4 ο 5 ο αι. µ.χ. και είναι χτισµένο επάνω σε ρωµαϊκά κατάλοιπα ( Bonini 2006, 225). 1. Τέλη 4 ου αρχές 5 ου αι. (Χ. Κριτζάς, Α 29 (1973-1974), Β1, 242). 2. Αρχές 4 ου αι. µ.χ. (Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 221. Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1987β, 54 σηµ. 9). 3. Αρχές 3 ου αι (Ramsden-Waywell στο Kankeleit 1994, Kat. No 9). Τόπος διατήρησης: Κατά χώραν καλυµµένο. Συνευρήµατα: Ψηφιδωτά δάπεδα µε γεωµετρική διακόσµηση βρέθηκαν στους χώρους Β,, Ε του κτηρίου. Θέµα: Σκηνή τρύγου µε έρωτες. Τµήµα της σύνθεσης: Ορθογώνιο διάχωρο, τµήµα του κεντρικού πίνακα. Άλλα θέµατα: Η σκηνή περιβάλλεται από δύο γεωµετρικά πλαίσια και ένα πλαίσιο µε βλαστόσπειρα, ανάµεσα στους βλαστούς της οποίας βρίσκονται πτηνά και ζώα, ενώ στο µέσον των τεσσάρων πλευρών του πλαισίου εικονίζονται κεφαλές θαλάσσιων δαιµόνων. Τα υπόλοιπα διάχωρα του δαπέδου διακοσµούνται µε εικονιστικά θέµατα που είναι τα εξής: διονυσιακός θίασος, θαλάσσιοι κένταυροι, η αναδυόµενη Αφροδίτη και ο θαλάσσιος θίασός της, γεωµετρικά θέµατα, τέθριππο (Ιππ.4). Βιβλιογραφία: Χ. Κριτζάς, Α 29 (1973-1974), Β1, 235-240, σχ. 15στ, πιν. 163α-β. Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 221, αρ. 7. Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1987β, 54 σηµ. 9. Kankeleit 1994, Kat. no 9, Taf. 4. Bonini 2006, 225. Εικόνες: Σχ. 1, πιν. 5. Περιγραφή: Στις δυο κάτω γωνίες του διαχώρου απεικονίζονται λοξά δυο κάνθαροι µε σχηµατοποιηµένες ελικοειδείς λαβές. Από αυτούς εκφύονται κληµατίδες µε ελικοειδείς µίσχους µε φύλλα και τσαµπιά µε σταφύλια. Στο µίσχο της αριστερής κληµατίδας βαδίζει ένας φτερωτός ερωτιδέας ο οποίος µε το δεξί χέρι κρατά κυρτό µαχαίρι και µε το αριστερό συγκρατεί στον ώµο του καλάθι γεµάτο µε σταφύλια. Ένας άλλος ερωτιδέας κρατά ένα µίσχο της δεξιάς κληµατίδας και ετοιµάζεται µε το κυρτό µαχαίρι του να κόψει καρπούς. Τις δυο κληµατίδες περιβάλλουν πτηνά, ένα την αριστερή και δύο τη δεξιά κληµατίδα. Στο κέντρο της παράστασης απεικονίζεται κτιστός ορθογώνιος ληνός µε κρουνό σε σχήµα λεοντοκεφαλής από την οποία ρέει ο χυµός των σταφυλιών µέσα σε έναν πίθο, του οποίου είναι ορατό το τµήµα από τον ώµο και πάνω. Ο κρουνός βρίσκεται πιο ψηλά και όχι στη βάση του ληνού, όπως πρέπει. Εντός του ληνού βρίσκονται δυο ερωτιδείς που πατούν τα σταφύλια, τα οποία αποδίδονται µε µικρούς στρογγυλούς καρπούς. Οι δυο µορφές παρουσιάζονται σε στάση τριών τετάρτων. Ο αριστερός ερωτιδέας στρέφει την κεφαλή προς τα δεξιά κοιτάζοντας το γυρισµένο προς αριστερά δεξιό ερωτιδέα. Τα φτερά τους ανεµίζουν πίσω στην πλάτη τους. Και οι δυο έχουν ανασηκωµένο και λυγισµένο το δεξί πόδι τους, ενώ το αριστερό πατά µέσα στο ληνό. Ο αριστερός ερωτιδέας σηκώνει το δεξί χέρι στο ύψος της 8

µέσης, ενώ µε το αριστερό συγκρατεί κάτω από τον ώµο ένα λαγωβόλο, το οποίο κρατά µε το ανασηκωµένο δεξί χερί του και ο άλλος ερωτιδέας. Το αριστερό του χέρι το ανασηκώνει επίσης στο ύψος του στήθους. Οι δυο ερωτιδείς που πατούν σταφύλια είναι σχεδόν µιάµιση φορά µεγαλύτεροι από τους άλλους δυο της παράστασης. ΣΚΗΝΕΣ ΚΥΝΗΓΙΟΥ Ι. Ρεαλιστικές σκηνές Κυν.1 Τόπος εύρεσης: Σάµος, Πυθαγόρειο, οικόπεδο Ι. Μενελάου (Ο.Τ. 8, αριθ. οικ. 120) Κτήριο, δωµάτιο: Οικία, αίθουσα. ιαστάσεις: 35 τ.µ. (αποκαλυφθέν τµήµα). Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Ψηφίδες από λίθο και υαλόµαζα (κίτρινο, πορτοκαλί, πράσινο, µωβ). Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, κυανό, ιώδες, µαύρο. Χρονολόγηση: 2 ος αι. µ.χ. (Μ. Βιγλάκη-Σοφιανού, Α 54 (1999), Β2, 809). Τόπος διατήρησης: Κατά χώραν; Συνευρήµατα: - Θέµα: Κυνηγός σκοτώνει πάνθηρα. Τµήµα της σύνθεσης: Κεντρικός ορθογώνιος πίνακας. Άλλα θέµατα: Γεωµετρικά θέµατα εντός διαχώρων και ταινίες διακοσµούν το υπόλοιπο δάπεδο γύρω από τον κεντρικό πίνακα. Βιβλιογραφία: Μ. Βιγλάκη-Σοφιανού, Α 54 (1999), Β2, 809, εικ. 46, 50. ArchRep 53 (2006-2007), 80, fig. 94. Εικόνες: Πιν. 6α. Περιγραφή: Το βάθος της παράστασης είναι λευκό. Στα αριστερά και µάλιστα διαγώνια απεικονίζεται ένας κυνηγός σε στάση τριών τετάρτων. Ο κυνηγός κινείται προς τα δεξιά, όπου βρίσκεται ο πάνθηρας. Ο κυνηγός φορά κοντό χειριδωτό χιτώνα που στο κατώτερο µέρος του διακοσµείται µε δυο κύκλους σκούρου χρώµατος, όπως και τα µανίκια στο κατώτερο µέρος τους διακοσµούνται από µελανές ταινίες. Φορά επίσης ιµάτιο το οποίο είναι τυλιγµένο γύρω από το στήθος του περνώντας διαγώνια πάνω από τον δεξιό ώµο του και κάτω από το αριστερό χέρι του. Οι απολήξεις του ιµατίου ανεµίζουν ελεύθερα πίσω και µπροστά. Φορά µπότες µε γλωσσίδια στο ανώτερο σηµείο τους. Τα µαλλιά του είναι κοντά, αλλά πλούσια και βοστρυχωτά. Φέρει στεφάνι, του οποίου είναι ορατές οι ταινίες στο πίσω µέρος της κεφαλής. Στα δυο του χέρια κρατά ένα µακρύ δόρυ. Το αριστερό χέρι είναι λυγισµένο σε ορθή γωνία προς τα πίσω και το δεξί λυγισµένο και µαζεµένο κοντά στο σώµα. Το αριστερό πόδι είναι λυγισµένο µπροστά, ενώ το δεξί ελαφρά λυγισµένο προς τα πίσω. Στα δεξιά απεικονίζεται από το πλάι ένας πάνθηρας, ο οποίος κινείται προς τα αριστερά εναντίον του κυνηγού. Τα δυο πίσω πόδια του ζώου είναι τεντωµένα προς τα πίσω, ενώ το µπροστινό αριστερό είναι τεντωµένο µπροστά. Το δεξί είναι λυγισµένο και ανασηκωµένο ευθεία µπροστά σε µια προσπάθεια να αποφύγει το δόρυ που έχει ήδη τρυπήσει το στήθος του ζώου. Από την πληγή τρέχει το αίµα, το οποίο αποδίδεται µε τρεις κυµατιστές ταινίες. Το ζώο έχει µικρά αυτιά, µακρύ λαιµό και χαίτη γύρω από το κεφάλι και στα πόδια. Το σώµα του διακοσµείται µε µικρούς και µεγάλους στικτούς κύκλους. Η ουρά του είναι ανασηκωµένη ψηλά σχηµατίζοντας καµπύλη. Πίσω από τον πάνθηρα υπαρχει ένα δέντρο µε τρία κλαδιά µε φύλλα. 9

Κυν.2 Τόπος εύρεσης: Κνωσός Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη ιονύσου, δωµάτιο Ν2 cubiculum. Το κτήριο, λόγω των 5 δωµατίων µε ψηφιδωτά δάπεδα, εκ των οποίων τα περισσότερα φέρουν διονυσιακά θέµατα, ερµηνεύθηκε και ως ένα ιερό διονυσιακών µυστηρίων (J. P. Michaud, BCH 96 (1972), Chroniques, 801. J. W. Hayes, BSA 78 (1983), 102). ιαστάσεις: 3,25x4,5µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, ρόδινο, καστανό, µαύρο. Χρονολόγηση: Μέσα 2 ου αι. µ.χ. (Kankeleit 1994, 95. Paton 2000, 555. Sweetman 2003. Sweetman 2008). Τόπος διατήρησης: Κατά χώραν, καλυµµένο. Συνευρήµατα: Στην ίδια έπαυλη βρέθηκαν τέσσερα ακόµα δάπεδα: δωµάτιο W1 µε παράσταση του ιονύσου και άλλων διονυσιακών µορφών, δωµάτιο Ν1 µε παράσταση ακολούθων του ιονύσου, δωµάτιο S1 µε παράσταση γοργονείου και προτοµές των εποχών, δωµάτιο S3 µε παράσταση πουλιών που πίνουν από αγγείο και γεωµετρικά θέµατα. Ένα ακόµη ψηφιδωτό µε παράσταση ιππόκαµπου ίσως προέρχεται από το ίδιο κτήριο (Sweetman 2003, 535-536 no 30). Θέµα: Κυνήγι µεταξύ ζώων. Τµήµα της σύνθεσης: υο στενόµακρα διάχωρα που πλαισιώνουν στα βόρεια και στα νότια τον κεντρικό πίνακα του δαπέδου. Άλλα θέµατα: Πλαίσια: γεωµετρικά και φυτικά µοτίβα. Κεντρική παράσταση: στο κέντρο απεικονίζεται η προτοµή του ιονύσου και γύρω του σε τετράπλευρα και ηµικυκλικά διάχωρα απεικονίζονται πτηνά και καρποί. Στις τέσσερις γωνίες απεικονίζονται τέσσερα προσωπεία, ίσως των ανέµων. Βιβλιογραφία: Kankeleit 1994, Kat. No 93. Paton 1998, 124-125. Paton 2000. Sweetman 2003, 523-524 no 3. Sweetman 2008, 368. Ιστοσελίδα: http://www.bsa.ac.uk/knossos/villad/ Εικόνες: Σχ. 7, πιν. 6β. Περιγραφή: Βόρειο διάχωρο: Σε λευκό βάθος απεικονίζεται στα αριστερά ένας µαύρος σκύλος ο οποίος κυνηγά µια κατσίκα, που τρέχει προς τα αριστερά. Τον ρόλο του εδάφους, στο οποίο πατούν τα ζώα, έχει η µαύρη ταινία του πλαισίου του διαχώρου. Ο σκύλος στα αριστερά τρέχει µε τα µπροστινά πόδια στον αέρα. Είναι λεπτός και µεγάλος. Μαύρες γραµµές αποδίδουν τα έντονα πλευρά του. Το κεφάλι του είναι µικρό και τα αυτιά του µυτερά. Φέρει επίσης κόκκινο κολάρο. Σώζονται επίσης στα δεξιά ίχνη ενός δεύτερου σκύλου που κυνηγά την κατσίκα από πίσω. Νότιο διάχωρο: Σε λευκό βάθος απεικονίζεται στα δεξιά ένας κόκκινος σκύλος ο οποίος κυνηγά δυο µαύρες κατσίκες, που τρέχουν προς τα αριστερά. Από τα αριστερά έρχεται καταπάνω τους ένας ακόµη κόκκινος σκύλος. Τον ρόλο του εδάφους, στο οποίο πατούν τα ζώα, έχει η µαύρη ταινία του πλαισίου του διαχώρου. Όλα τα ζώα τρέχουν µε τα µπροστινά πόδια στον αέρα. Οι σκύλοι είναι λεπτοί και µεγάλοι. Τα κεφάλια τους είναι µικρά και τα αυτιά τους µυτερά. Φέρουν επίσης µαύρο κολάρο στο λαιµό. Οι κατσίκες είναι επίσης λεπτές και φέρουν µικρά κέρατα. Κυν.3 Τόπος εύρεσης: Ρόδος, περιοχή αρχαίας πόλης, µπροστά στο ξενοδοχείο Θέρµαι. Κτήριο, δωµάτιο: Λουτρό. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Ψηφίδες από πορφυρίτη και πηλό. Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, κυανό, καστανό, φαιό, µαύρο. Χρονολόγηση: 2 ος -3 ος αι. µ.χ. (Ε. Κανίνια, Α 48 (1993), Β2, 508). Τόπος διατήρησης: Κατά χώραν; Συνευρήµατα: - 10

Θέµα: Κυνήγι κάπρου Τµήµα της σύνθεσης: Μεσαία ζώνη (;) Άλλα θέµατα: Πλαίσια και ζώνες µε γεωµετρικά και φυτικά µοτίβα. Βιβλιογραφία: Ε. Κανίνια, Α 48 (1993), 508, πιν. 155γ. Εικόνες: - Περιγραφή: Απεικονίζεται σκηνή κυνηγίου κάπρου που τον περιβάλλουν δυο σκύλοι. Σώζεται µόνο το µπροστινό ήµισυ του σκύλου που επιτίθεται από τα ανατολικά. Αριστερά και δεξιά της παράστασης αυτής απεικονίζονται δυο αιλουροειδή που επιτίθενται προς αντίθετες κατευθύνσεις µε τεντωµένο το κορµί. Πρόκειται για έναν πάνθηρα και ένα λιοντάρι. Κυν.4 Τόπος εύρεσης: Αρχαία Μεσσήνη Κτήριο, δωµάτιο: Ρωµαϊκό οικοδόµηµα Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Χρονολόγηση: 2 ος 3 ος αι. (Π. Θέµελης, Έργον 1990, 35). Τόπος διατήρησης: Άγνωστος. Συνευρήµατα: Στο ίδιο οικοδόµηµα βρέθηκε δάπεδο µε µαρµαροθετήµατα, αλλά και ακέραιο άγαλµα της Αρτέµιδος Λαφρίας, 25 νοµίσµατα όχι νεώτερα του 360 µ.χ., θραύσµατα και απολεπίσµατα γλυπτών, τα οποία κατά τον ανασκαφέα είχαν χρησιµοποιηθεί ως οικοδοµικό υλικό. Επίσης, βρέθηκε δάπεδο opus sectile. Θέµα: Κυνηγοί. Τµήµα της σύνθεσης: Στο κέντρο της σύνθεσης απεικονίζονται ορθογώνια διάχωρα, εκ των οποίων κάποια διακοσµούνται µε τις µορφές των κυνηγών. Άλλα θέµατα: - Βιβλιογραφία: Π. Θέµελης, Έργον 1990, 35, εικ. 47. Αδηµοσίευτο. Εικόνες: - Περιγραφή: εν δίνεται περιγραφή, επειδή είναι αδηµοσίευτο. Κυν.5 Τόπος εύρεσης: Κίσαµος, οικόπεδο Κέντρου Υγείας. Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη του Φειδία, δωµάτιο 1 τρικλίνιο (ίσως ο θερινός οίκος). Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: Τέλη 2 ου αρχές 3 ου αι. µ.χ. (Μαρκουλάκη κ.ά. 2004, 370). Τόπος διατήρησης: Κατά χώραν. Συνευρήµατα: Πέντε ακόµα ψηφιδωτά βρέθηκαν στα δωµάτια: ωµ. 2: παράσταση κυνηγίου (βλ. Κυν.17), ωµ. 3: Μέδουσα και προσωπεία (βλ. Θ.11), ωµ. 11: σκηνές κωµωδιών του Μενάνδρου (βλ. Θ.2) και πορτρέτα ποιητών (βλ. Π.4). ωµ. τοµέα ΙΙ: διονυσιακή παράσταση. ωµ. τοµέα ΙΙΙ: διονυσιακή τελετή και ξένια (βλ. Ξ.11). Βρέθηκαν σπαράγµατα ψηφιδωτών προερχόµενα από όροφο, σπαράγµατα τοιχογραφικού διακόσµου και εντοίχιου opus sectile. Θέµα: Σκηνή κυνηγίου Τµήµα της σύνθεσης: ιάχωρο µπροστά στο θυραίο άνοιγµα. 11

Άλλα θέµατα: Το κύριο θέµα του δαπέδου είναι παραστάσεις ξενίων (βλ. Ξ.6). Βιβλιογραφία: Αδηµοσίευτο. Στ. Μαρκουλάκη, Α 42 (1987), Β2, 558-566. Μαρκουλάκη κ.ά. 2004, 370. Μαρκουλάκη 2008α. Εικόνες: Σχ. 8. Περιγραφή: Σκηνή κυνηγίου ελαφιών µε τη µέθοδο των διχτυών. Κυν.6 Τόπος εύρεσης: Πάτρα, οδός Κανακάρη 205. Κτήριο, δωµάτιο: Κτήριο, αίθουσα 4 η µε πηγάδι. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Χρονολόγηση: εν προτείνεται. Τόπος διατήρησης: Άγνωστος. Συνευρήµατα: Στην ίδια αίθουσα βρέθηκε µαρµάρινη λεκάνη και πηγάδι, το οποίο περιβαλλόταν από πήλινους κιονίσκους. Ψηφιδωτό δάπεδο βρέθηκε και στην αίθουσα 1 του κτηρίου µε παράσταση του προσωποποιηµένου Νείλου και σκηνής ψαρέµατος (Νειλ.2). Θέµα: Σκηνή κυνηγίου Τµήµα της σύνθεσης: Σκηνή που πλαισιώνει νότια και δυτικά τη µαρµάρινη λεκάνη(;), η οποία βρίσκεται στο κέντρο της αίθουσας. Άλλα θέµατα: Ζώνες πλαισίου µε γεωµετρικά θέµατα. Βιβλιογραφία: Ι. Παπαποστόλου, Α 35 (1980), Β1, 182, πιν. 80,3. Kankeleit 1994, Kat. no 144. Εικόνες: - Περιγραφή: Από τη σκηνή κυνηγίου αναγνωρίζονται ένας σκύλος, ένα δέντρο και το µπροστινό πόδι µε οπλή ενός ζώου. Κυν.7 Τόπος εύρεσης: Σπάρτη, κήπος παλιάς οικίας Σινακίδη (τώρα Κάκαρη). Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη, µεγάλη αίθουσα ίσως εσωτερική αυλή. ιαστάσεις: 10-10,50µ. πλάτος (σωζόµενες διαστάσεις). Συνολικές διαστάσεις δαπέδου: 10,60x 14,80µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: 1. Τέλη 3 ου αρχές 4 ου αι. (Waywell 1979, 303 no 49). 2. Αρχές 4 ου αι. (Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 250 αρ. 65). Τόπος διατήρησης: Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης, οικία Μουραµπά. Συνευρήµατα: - Θέµα: Α. Σκηνή κυνηγίου Β. Επιστροφή κυνηγού από κυνήγι. Τµήµα της σύνθεσης: Οι δυο παραστάσεις βρίσκονται εντός διαχώρων στο ανατολικό και δυτικό άκρο του δαπέδου. ιαστάσεις: Α. 5,80-6µ.x 1,80µ. Β. 8,40-8,50µ. x 1,80µ. Άλλα θέµατα: Ζώνες πλαισίου µε γεωµετρικά θέµατα. Στον κεντρικό πίνακα απεικονίζονται 15 µορφές από τις οποίες σώζονται µόνο τρεις Μούσες. Στη νότια, δυτική και βόρεια πλευρά της κεντρικής παράστασης απεικονίζονται εντός διαχώρων προσωπογραφίες ποιητών και ιστορικών προσώπων (Ανακρέων, ίσως Αλκαίος, Αλκµάν, Σαπφώ, Αλκιβιάδης, Π.4), αλλά και διάχωρα µε γεωµετρικά θέµατα. Στο ανατολικό και δυτικό πέρας απεικονίζονται εντός διαχώρων οι σκηνές κυνηγίου και τέσσερις προσωποποιήσεις, της Νύχτας, της Ηµέρας, του Ήλιου και της Σελήνης. 12

Βιβλιογραφία: Χρ. Χρήστου, Α 19 (1964), Β1, 138-141, πιν. 139-140. Χρήστου 1968. Aσηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 250 αρ. 65. Waywell 1979, 303 no 49. Kankeleit 1994, Kat. 194, Taf. 101-102. Εικόνες: Πιν. 7α. Περιγραφή: Α. Κυνήγι άγριων ζώων. Σε ένα απόσπασµα απεικονίζεται ένα ζώο, ίσως λύκος, παγιδευµένο σε δίχτυ, το οποίο αποτελειώνεται µε κτυπήµατα δόρατος από κυνηγό. Β. Επιστροφή των κυνηγών από το κυνήγι. Αναγνωρίζονται χέρια που κρατάνε υδρόβια πτηνά και λαγοί να κρέµονται από ξύλο που φέρει στον ώµο της άλλη µορφή. Κυν.8 Τόπος εύρεσης: Χίος, περιοχή Φραγκοµαχαλά, οδός Σκαραµαγκά, οικόπεδο Θ. Παντέλα. Κτήριο, δωµάτιο: εν προσδιορίζεται. ιαστάσεις: 7,40 x 2,85µ. Τµήµα του δαπέδου καταστράφηκε κατά την πραγµατοποίηση παράνοµων εκσκαφικών εργασιών. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Χρησιµοποιήθηκαν µικρές ψηφίδες για τις παραστάσεις και µεγαλύτερες για τα γεωµετρικά διακοσµητικά θέµατα. Χρονολόγηση: Ύστερων ρωµαϊκών χρόνων (Α. Αρχοντίδου, Α 48 (1993), Β2, 408). Τόπος διατήρησης: Αποκολλήθηκε Συνευρήµατα: Τµήµατα βοτσαλωτών δαπέδων βρέθηκαν στο ίδιο κτήριο, τα οποία διατηρήθηκαν σε κατάχωση. Θέµα: Σκηνή κυνηγίου. Τµήµα της σύνθεσης: εν προσδιορίζεται. Άλλα θέµατα: Πλαίσια µε γεωµετρικά θέµατα: α. ταινία µε πριονωτά δόντια ισόπλευρων τριγώνων (dents de scie, DG, pl. 10c), β. ταινία µε τρέχουσες σπείρες (ligne de postes à enroulement simple, DG, pl. 101b), γ. ταινία φυτικών κοσµηµάτων(?) Βιβλιογραφία: Α. Αρχοντίδου, Α 48 (1993), Β2, 407-430, ειδ. 408, πιν. 123α. G. Touchais et alii, BCH 123 (1999), Chroniques, 785. Εικόνες: - Περιγραφή: εν δίνεται περιγραφή. Κυν.9 Τόπος εύρεσης: Χίος Κτήριο, δωµάτιο: ηµόσιο κτήριο, atrium µε περιστύλιο στις τρεις πλευρές. ιαστάσεις: 10,30x8,80µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Οι διαστάσεις των ψηφίδων στα γεωµετρικά σχέδια είναι 1-1,2εκ. (πυκνότητα: 67-70 ψηφ./100εκ 2.), ενώ στις εικονιστικές παραστάσεις είναι 0,2-0,6εκ. (πυκνότητα: 140-160 ψηφ./100εκ 2 ). Πολυχρωµία: ερυθρό, ρόδινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, κυανό διαφόρων αποχρώσεων, φαιό, µαύρο. Χρονολόγηση: Β µισό του 3 ου αι. α µισό 4 ου αι. (Tsaravopoulos 1986). Τόπος διατήρησης: Αποθήκη Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου; Συνευρήµατα: - Θέµα: Σκηνές κυνηγίου. ιαστάσεις: 1,80 x 1,03µ. (κάθε διαχώρου). Τµήµα της σύνθεσης: Οι παραστάσεις κυνηγίου βρίσκονται εντός τεσσάρων διαχώρων (1, 2, 5, 6) τα οποία καταλαµβάνουν το κέντρο του δαπέδου σε δυο παράλληλες σειρές. 13

Άλλα θέµατα: Γεωµετρικά θέµατα και ταινίες διακοσµούν το υπόλοιπο δάπεδο γύρω από τα διάχωρα. Μαύρη ταινία περιβάλλει κάθε διάχωρο. Στα υπόλοιπα τέσσερα διάχωρα απεικονίζονται αθλητές και θηριοµαχίες (Αθλ.7, Θηρ.10). Βιβλιογραφία: Tsaravopoulos 1986, pl. Vb, VΙa-b, VIIIa. Kankeleit 1994, Kat. no 25. Σαρικάκης 1998, 278-279. Εικόνες: Σχ. 6, πιν. 7β-8. Περιγραφή: ιάχωρο 1: Η σκηνή, της οποίας το βάθος είναι λευκό, τοποθετείται εντός ενός τοπίου που αποτελείται από χαµηλή βλάστηση στο πρώτο επίπεδο και τρία δέντρα, δυο στα άκρα της παράστασης και ένα στο κέντρο. Με µαύρες κυµατίζουσες ταινίες δηλώνεται το έδαφος από το οποίο φυτρώνουν τα φυτά. Οι µορφές κινούνται από αριστερά προς τα δεξιά. Επάνω δεξιά απεικονίζεται ένας λαγός στατικός που ίσως λουφάζει. Κάτω από αυτόν απεικονίζεται ένας λαγός που τρέχει για να ξεφύγει από τους τρεις σκύλους που τον κυνηγούν. Οι σκύλοι βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλο, σε διαφορετικά επίπεδα µε σκοπό την απόδοση του βάθους. Οι δυο είναι κιτρινωποί και ο ένας καστανός. Όλα τα ζώα, εκτός του λαγού που λουφάζει, απεικονίζονται µε τα πόδια τεντωµένα καθώς τρέχουν. Οι σκιές των σωµάτων τους αποδίδονται µε µαύρες ταινίες. ιάχωρο 2: Το βάθος της παράστασης είναι λευκό, ενώ το έδαφος δηλώνεται µε µια υποκίτρινη ζώνη. Το τοπίο περιλαµβάνει δυο βουνά πάνω αριστερά και δεξιά. Αριστερά απεικονίζεται ένας γκρίζος κάπρος, από τον οποίο σώζεται µόνο τµήµα της κεφαλής, του ενός µπροστινού ποδιού και της ουράς, να τρέχει από τα αριστερά προς τα δεξιά. Στον κάπρο επιτίθεται µε το δόρυ του από τα δεξιά ένας κυνηγός. Απεικονίζεται από πίσω, µε τον κορµό σε στάση τριών τετάρτων και το κεφάλι σε κατατοµή. Ο κορµός του κατά την επίθεση λυγίζει προς τα µπροστά. Στηρίζεται στο αριστερό πόδι του που είναι λυγισµένο µπροστά, ενώ το δεξιό είναι τεντωµένο προς τα πίσω. Με τα δυο χέρια κρατά το δόρυ του χαµηλά στο ύψος της µέσης. Ωστόσο, πατατηρείται εδώ ένα σχεδιαστικό λάθος, καθώς το δεξί χέρι έπρεπε να απεικονίζεται πίσω από το σώµα του. Έχει κοντά µαλλιά και είναι νέος. Φορά στολή κόκκινου χρώµατος µε µακριά µανίκια και παντελόνι κάτω από έναν κοντό αχειρίδωτο χιτώνα ζωσµένο στη µέση µε ζώνη κόκκινου χρώµατος. Στο αριστερό γόνατο το παντελόνι είναι σκισµένο αφήνοντας να φαίνεται το δέρµα. Επίσης, φορά κοντές µπότες και ίσως κάλυµµα στην κεφαλή. Στο κέντρο της παράστασης και σε ανώτερο επίπεδο απεικονίζεται ένας κυνηγός να ιππεύει άλογο και να επιτίθεται µε δόρυ στον κάπρο. Από αυτόν τον κυνηγό είναι ορατά µόνο ελάχιστα τµήµατα του µπροστινού µέρους του σώµατος του αλόγου, του κεφαλιού και των ποδιών, και το ανώτερο τµήµα του δόρατος του κυνηγού που φανερώνει ότι κατευθύνεται κάθετα προς το ζώο. Τα διάχωρα 1 και 2 αποτελούν µια ενότητα, καθώς η κίνηση των µορφών του διαχώρου 1 οδηγεί τον θεατή στο διάχωρο 2. ιάχωρο 5: Εντός ενός τοπίου µε βλάστηση, όπως φανερώνει το φυτό στην αριστερή άκρη και στο πίσω µέρος του πίνακα, παρουσιάζονται τέσσερις αντιλόπες που τρέχουν από τα αριστερά προς τα δεξιά. ιακρίνεται µόνο το πίσω µέρος του σώµατος και τα πίσω πόδια και των τεσσάρων ζώων, ενώ µόνο µιας σώζονται τα µπροστινά πόδια και δυο ζώων φαίνεται τµήµα του κεφαλιού και των κεράτων. Οι σκιές αποδίδονται µε γραµµές στο έδαφος. ιάχωρο 6: Το βάθος είναι λευκό και το έδαφος δηλώνεται. Στο κέντρο της παράστασης και σε πρώτο επίπεδο απεικονίζεται µια µεγαλόσωµη τίγρη µε θηλές, που καταλαµβάνει σχεδόν όλο το µήκος του πίνακα, να τρέχει από αριστερά προς τα δεξιά. Τα µπροστινά πόδια του ζώου είναι στον αέρα, ενώ τα πίσω µόλις ακουµπούν στο έδαφος. Η ουρά του είναι σηκωµένη ψηλά. Το δέρµα του ζώου αποδίδεται µε κυµατιστές λωρίδες.στο επίπεδο πίσω από την τίγρη βρίσκονται δυο κυνηγοί. Ο κυνηγός στα αριστερά απεικονίζεται από τη µέση και πάνω σε στάση τριών τετάρτων. Σηκώνει ψηλά το δεξί χέρι, το οποίο είναι λυγισµένο στον αγκώνα και χειρονοµεί µε την παλάµη ανοιχτή µε τα δάχτυλα ενωµένα. Στο δεξί χέρι κρατά ένα δόρυ. Φορά ένα κόκκινο ένδυµα µε µακριά µανίκια εσωτερικά και ένα άλλο γκρίζο ένδυµα µε κοντά µανίκια εξωτερικά. Έχει κοντά µαλλιά. Από τον δεύτερο κυνηγό, που βρίσκεται στα δεξιά του πρώτου, είναι ορατά µόνο το κεφάλι, ο δεξιός ώµος και το χέρι. Ο άντρας αυτός φορά ένδυµα µε µακριά µανίκια που φέρουν ταινία στο τέλος τους. Έχει κοντά µαλλιά στα οποία φορά κάποιο κάλυµµα. Με το σηκωµένο ψηλά δεξί χέρι του κρατά ένα στρογγυλό αντικείµενο, πιθανόν πέτρα, που ετοιµάζεται να ρίξει στην τίγρη. Πάνω από το ζώο είναι ορατή µια ταινία που κρύβει το σώµα των δυο κυνηγών και γίνεται πιο λεπτή προς τα δεξιά. Κατά τον Τσαραβόπουλο δηλώνει την κλίση του εδάφους. Τα διάχωρα 5 και 6 αποτελούν µια ενότητα. Η τίγρη του διαχώρου 6 κυνηγά τις αντιλόπες του διαχώρου 5. 14

Κυν.10 Τόπος εύρεσης: Βέροια, Οδός Εδέσσης Ο.Τ. 219. Κτήριο, δωµάτιο: Οικία, λουτρό του κτηρίου (χώρος ΙΙ). Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: Το κτήριο, το οποίο γνώρισε δύο οικοδοµικές φάσεις, χρησιµοποιούνταν από τα υστεροελληνιστικά έως και τα υστερορωµαϊκά χρόνια. 1. 3 ος αι. (Πέτκος 1993, 46. Πέτκος 1993-1994, 263). 2. α µισό 3 ου αι. µ.χ. (Ασηµακοπούλου-Ατζακά 2003β, 20). Τόπος διατήρησης: Αποθήκη Αρχαιολογικού Μουσείου Βέροιας. Συνευρήµατα: Μεταγενέστερο ψηφιδωτό δάπεδο µε γεωµετρικά θέµατα. Υπόκαυστο, χάλκινα νοµίσµατα χρονολογηµένα στα χρόνια του Αλεξάνδρου Γ (310-300 π.χ.) έως και τα χρόνια του Αυρηλιανού (270-275 µ.χ.). Θέµα: Σκηνή κυνηγίου. Τµήµα της σύνθεσης: Πλαίσιο αποτελούµενο από φυτικό κόσµηµα (άκανθα) τύπου peopled scroll ανάµεσα στα φύλλα του οποίου εκτυλίσσεται η σκηνή του κυνηγίου. Άλλα θέµατα: Ζώνες πλαισίου µε γεωµετρικά και φυτικά διακοσµητικά θέµατα. Τάπητας διακοσµηµένος µε µαίανδρο, εντός του οποίου βρίσκονται τετράπλευρα διάχωρα. Σε ένα από αυτά απεικονίζεται µια φτερωτή γυναικεία µορφή και στα υπόλοιπα µαγειρικά αντικείµενα και είδη διατροφής (ξένια) (Ξ.8). Βιβλιογραφία: Πέτκος 1993, 32, 37, 45-46 αρ. 4. Πέτκος 1993-1994, 263. Kankeleit 1994, Kat. No 212. Ασηµακοπούλου-Ατζακά 2003β, 20, εικ. 6-7. Εικόνες: Πιν. 9α, 64β. Περιγραφή: Σώζεται µόνο η µια µακριά πλευρά του πλαισίου και ένα πολύ µικρό τµήµα της µιας στενής πλευράς. Ο βλαστός φύεται από κέρατα αµαλθείας, τα οποία είναι τοποθετηµένα συνεχόµενα το ένα µετά το άλλο. Οι έλικες του βλαστού τυλίγονται γύρω από αυτά, ενώ άλλοι µίσχοι του απολήγουν σε άνθη και είναι τοποθετηµένοι ελεύθερα στον χώρο. Σε µια από τις κεντρικές έλικες της µακράς πλευράς εικονίζεται ένας σκύλος να κυνηγά έναν λαγό που απεικονίζεται µέσα στην τελευταία από αριστερά έλικα. Ανάµεσα στις δυο αυτές έλικες και στα αριστερά βρίσκονται δυο πτηνά. Πρόκειται για έναν βλαστό τύπου peopled scroll. Κυν.11 Τόπος εύρεσης: Πόλη της Κω, τοµέας λιµανιού. Κτήριο, δωµάτιο: Οικία, αυλή; ιαστάσεις: Το σύνολο του δαπέδου: βόρεια πλευρά: 5,36µ., νότια πλευρά: 5,34µ., ανατολική και δυτική πλευρά: 7,29µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum, opus sectile. Ψηφίδες από λίθο, µάρµαρο, πηλό. Πυκνότητα: µορφές 136-144 ψηφ./µ 2, βάθος 36-64 ψηφ./µ 2. Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, ρόδινο, κίτρινο, ώχρα,πράσινο, γαλάζιο, καστανό, φαιό, µαύρο. Χρονολόγηση: Αρχές 3 ου αι. (Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 234 αρ. 30). Τόπος διατήρησης: Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, Ρόδος. Συνευρήµατα: Από το ίδιο κτήριο προέρχεται δάπεδο µε παράσταση Ορφέα, που βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. Θέµα: Σκηνή κυνηγίου πουλιών Τµήµα της σύνθεσης: ύο διάχωρα (το ανατολικό και το δυτικό) από τα τέσσερα που πλαισιώνουν τον κεντρικό πίνακα του δαπέδου, το οποίο αποτελείται από µαρµάρινες πλάκες. Άλλα θέµατα: Η ταινία πλαισίου του δαπέδου διακοσµείται µε φυτικό διακοσµητικό θέµα (κισσό). Οι ταινίες πλαισίου των διαχώρων αποτελούνται από µαύρες και λευκές γραµµές. Το κεντρικό τµήµα του δαπέδου διακοσµείται µε opus sectile. Τα τέσσερα διάχωρα, τα οποία βρίσκονται στις τέσσερις γωνίες 15

του κεντρικού πίνακα του δαπέδου, διακοσµούνται µε γεωµετρικά σχέδια. Τα υπόλοιπα δύο διάχωρα διακοσµούνται µε εικονιστικά θέµατα, από τα οποία το βόρειο δεν σώζεται και το νότιο παρουσιάζει σκηνή ψαρέµατος (βλ. Ψ.2). Βιβλιογραφία: Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 234 αρ. 30, πιν. 17α. Kankeleit 1994, Κat. no 68. De Matteis 2004, 110-112, no. 41, tav. XLIV, XLV, XLVI. Vendries 2009, 129 & σηµ. 122. Εικόνες: Πιν. 9β, 10α. Περιγραφή: Α. υτικό διάχωρο: Το βάθος είναι λευκού χρώµατος. Το έδαφος δηλώνεται µόνο στο κέντρο της παράστασης µε οριζόντιες σειρές ψηφίδων. Επάνω σε αυτό είναι ριζωµένα λίγα φυτά και ένα δέντρο, ενώ στο έδαφος πατά και ο κυνηγός. Στα δεξιά και στα αριστερά της κεντρικής αυτής εικόνας απεικονίζονται διάσπαρτα ανθισµένα φυτά. Μάλιστα δηλώνεται και το έδαφος κάτω από κάθε φυτό µε δύο τρεις οριζόντιες σειρές ψηφίδων. Επίσης, στον ίδιο χώρο απεικονίζονται και πτηνά, στα αριστερά ένα παγώνι και ψηλότερα από αυτό µια πέρδικα. Στα δεξιά της κεντρικής εικόνας απεικονίζεται ένας ερωδιός και µια αγριόπαπια. Το παγώνι και ο ερωδιός είναι στραµµένα προς την κεντρική εικόνα, ενώ η πέρδικα και η πάπια είναι στραµµένες προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο κυνηγός κινείται από τα δεξιά προς τα αριστερά. Ο διασκελισµός του είναι έντονος, µε το δεξί πόδι λυγισµένο µπροστά και το αριστερό σχεδόν τεντωµένο πίσω. Στο κάθε χέρι του κρατά από µια µακριά βέργα (ιξόβεργες), µε τις οποίες προσπαθεί να αιχµαλωτίσει ένα πτηνό που βρίσκεται στη φυλλωσιά του δέντρου. Ο κυνηγός φορά έναν κοντό λευκό χιτώνα µε κοντά µανίκια. εν φορά υποδήµατα. Στην πλάτη του κυνηγού κρέµεται ένα µικρό καλάθι ή κλουβί, το οποίο στερεώνεται χάρη σε ένα λουρί περασµένο από µπροστά προς τα πίσω γύρω από τον δεξιό ώµο του. Επάνω στο καλάθι στέκεται ένα µικρό πτηνό µε διχαλωτή ουρά, ίσως χελιδόνι. Β. Ανατολικό διάχωρο: Η σκηνή είναι σχεδόν όµοια µε αυτήν του δυτικού διαχώρου. Το βάθος της παράστασης είναι λευκού χρώµατος. Το έδαφος δηλώνεται µόνο στο κέντρο της παράστασης µε οριζόντιες σειρές ψηφίδων. Επάνω σε αυτό είναι ριζωµένα φυτά, περισσότερα και ψηλότερα απ ό,τι στην δυτική παράσταση, και το δέντρο, το οποίο διαφέρει ως προς το ότι φέρει δυο µεγάλα κλαδιά µε πυκνό φύλλωµα. Στα δεξιά και στα αριστερά της κεντρικής αυτής εικόνας απεικονίζονται φυτά, περισσότερα και ψηλότερα σε ύψος και ανάπτυξη απ ό,τι αυτά της δυτικής παράστασης. Επίσης, δηλώνεται το έδαφος κάτω από κάθε φυτό µε δύο τρεις οριζόντιες σειρές ψηφίδων. Στον ίδιο χώρο απεικονίζονται και τα πτηνά, στα αριστερά ένα παγώνι και ψηλότερα από αυτό ένα άγνωστο πτηνό, ίσως φασιανός. Στα δεξιά της κεντρικής εικόνας απεικονίζεται ένας ερωδιός και σε ψηλότερο επίπεδο µια πέρδικα. Το παγώνι και ο ερωδιός είναι στραµµένα προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή προς τα δεξιά, ενώ η πέρδικα και η πάπια είναι στραµµένες προς τα αριστερά. Στα δεξιά του δέντρου βρίσκεται ο κυνηγός, ο οποίος κινείται µε έντονο βήµα προς το δέντρο. Ο κυνηγός έχει το δεξί πόδι λυγισµένο µπροστά και το αριστερό σχεδόν τεντωµένο πίσω. Στα χέρια κρατά από µια µακριά ιξόβεργα, µε τις οποίες προσπαθεί να αιχµαλωτίσει το πτηνό που βρίσκεται στο δέντρο. Στην πλάτη του κρέµεται από ένα λουρί περασµένο χιαστί στον δεξιό ώµο ένα µικρό καλάθι µε ένα µικρό πτηνό, ίσως χελιδόνι. Ο κυνηγός φορά έναν κοντό λευκό χιτώνα µε κοντά µανίκια και δεν φορά υποδήµατα. Παρατηρήσεις: Κατά την Kankeleit το πτηνό µε τα ψηλά πόδια είναι πελαργός (Kankeleit 1994, Kat. no. 68, 134-135.). Όµως, η πολυχρωµία και το σχετικά µικρό ράµφος συνηγορούν υπέρ της ταύτισής του µε ερωδιό. Κυν.12 Τόπος εύρεσης: υτική περιφέρεια της πόλης της Κω. Κτήριο, δωµάτιο: εν προσδιορίζεται. ιαστάσεις: 6x2,40µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Πολυχρωµία. Χρονολόγηση: εν προτείνεται. Τόπος διατήρησης: Παλάτι των Ιππότων Ρόδου. Συνευρήµατα: - Θέµα: Ένας σκύλος κυνηγά έναν λαγό. Τµήµα της σύνθεσης: ιάχωρο που πλαισιώνει κάθετα τον κεντρικό πίνακα. 16

Άλλα θέµατα: Πλαίσια: φυτικό µοτίβο. Κεντρικό θέµα: ψάρια και οστρακοειδή. Βιβλιογραφία: Κόλλιας, εικ. 65-66. Kankeleit 1994, Kat. No 78. Εικόνες: Πιν. 10β. Περιγραφή: Σε λευκό βάθος απεικονίζεται ένας σκύλος που κυνηγά έναν πολύ µεγάλο λαγό. Τα ζώα τρέχουν από τα αριστερά προς τα δεξιά. Το έδαφος και το τοπίο δηλώνονται λιτά. Κυν.13 Τόπος εύρεσης: Κως, τετράγωνο της Via Decumana. Κτήριο, δωµάτιο: Οικία επονοµαζόµενη «οικία του Σιληνού», αυλή/λατρευτική αίθουσα;. ιαστάσεις: 4,36 x 7,25µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Ψηφίδες λίθινες και πήλινες. Πυκνότητα: 49 ψηφ./εκ 2 (ταινίες πλαισίου), 81 ψηφ./εκ 2 (βάθος), 144 ψηφ./εκ 2 (µορφές). Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, ώχρα, πράσινο, κυανό,φαιό. Χρονολόγηση: 1. Μετά το σεισµό του 142 µ.χ., 2 ος -3 ος αι. µ.χ. (Morricone 1950, 240-241, 329). 2. Τέλη 2 ου αρχές 3 ου αι. (Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 232 αρ. 25). 3. Α µισό 3 ου αι. (De Matteis 2004, 98). Τόπος διατήρησης: Κατά χώραν. Συνευρήµατα: Στην ίδια οικία βρέθηκε και άλλο ψηφιδωτό δάπεδο µε αµφορέα από τον οποίο φύονται κληµατίδες, αλλά και τοιχογραφία χρονολογούµενη στον 3 ο 4 ο αι. κατά τον Morricone. Βρίσκονται στην αυλή του κτηρίου. Θέµα: Νέος σκοτώνει έναν κάπρο. Τµήµα της σύνθεσης: Παράσταση ενός εκ των τεσσάρων κεντρικών διαχώρων που πλαισιώνουν µια µαρµάρινη κυκλική δεξαµενή στο κέντρο του δαπέδου. Η παράσταση κυνηγίου βρίσκεται στα νότια της δεξαµενής. Άλλα θέµατα: Πλαίσια: ταινίες, κλάδος κισσού, τρίγωνα. εύτερο (βόρειο) κεντρικό διάχωρο: απεικονίζεται παράσταση Σιληνού που κρατά θύρσο. Ανατολικό και δυτικό διάχωρο: γεωµετρικά σχέδια (τετράγωνο εγγεγραµµένο εντός ρόµβου και τέσσερις ρόδακες στις γωνίες του διαχώρου). Παράσταση κατωφλίου: παρουσιάζονται σκηνές µονοµαχίας (Μον. 2). Βιβλιογραφία: Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 232 αρ. 25, πιν. 15α. Kankeleit 1994, Kat. no 76. De Matteis 2004, νο 27, 96-98, tav. XXXIII, XXXIV,1. Εικόνες: Σχ. 4, πιν. 10γ. Περιγραφή: Ένας γυµνός κυνηγός, ο οποίος φέρει µόνο ένα ιµάτιο τυλιγµένο γύρω από τον αριστερό ώµο του και χέρι του, επιτίθεται µε το δόρυ του, το οποίο κρατά µε τα δυο χέρια, εναντίον ενός κάπρου. Ο κυνηγός βρίσκεται στα αριστερά της παράστασης, στηρίζεται στο λυγισµένο αριστερό του πόδι που βρίσκεται µπροστά, ενώ το δεξί πόδι του είναι τεντωµένο προς τα πίσω. Ο κάπρος έρχεται από τα δεξιά ξεπηδώντας πίσω από έναν βράχο. Πίσω από τον κυνηγό βρίσκεται ένα δέντρο. Οι µορφές πατούν στο έδαφος, το οποίο δηλώνεται µε φαιό και καστανό χρώµα. Κυν.14 Τόπος εύρεσης: Πάτρα, οδός Παναχαϊκού 4-8. Κτήριο, δωµάτιο: Έπαυλη, µεγάλη αίθουσα (tablinum ή τρικλίνιο) που συνδέεται µε atrium. ιαστάσεις: 8,40 x 8µ. Τεχνική/τεχνοτροπία: Opus tessellatum. Ψηφίδες από λίθο, υαλόµαζα, gold dipped. Πολυχρωµία: λευκό, ερυθρό, ερυθρωπό, ρόδινο, πορτοκαλί, κίτρινο, ώχρα, πράσινο, γαλάζιο, κυανό, ανοιχτό καστανό, καστανό, φαιό, µαύρο. Χρονολόγηση: 1. Τέλη 3 ου αρχές 4 ου αι. µ.χ. (Παπαποστόλου 2009, 250). 2. Β µισό 3 ου αι. µ.χ. (Papapostolou 2009, 77). 17

Τόπος διατήρησης: Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας. Συνευρήµατα: Ένα ψηφιδωτό δάπεδο µε γεωµετρικό θέµα προέρχεται από το εσωτερικό atrium του κτηρίου. εύτερο δάπεδο µε εικονιστική παράσταση καλωπιζοµένης Αφροδίτης προέρχεται από άλλη αίθουσα (ίσως παράρτηµα του cubiculum του ενδιαιτήµατος της κυρίας της έπαυλης (Παπαποστόλου 2009, 246). Θέµα: Σκηνή κυνηγίου Τµήµα της σύνθεσης: Κεντρικός πίνακας. Επιγραφές: Ονόµατα κυνηγών και ζώων: ΑCTAKIC, ΛΗ Α, ΑΙΟΥΤΩΡ, ΑΧΙΑ, ΙΝΙC, EINAXOC, ΡΜΟ.., ΦΗCTOC, CKOΡΠΙΑΤΗC, ΠΕΡΙΚΛΥΣΤΟC. Άλλα θέµατα: Ζώνη πλαισίου µε γεωµετρικό διακοσµητικό θέµα γύρω από το δάπεδο. Τάπητας που διαιρείται σε ορθογώνια και τετράγωνα διάχωρα µε γεωµετρικά θέµατα. Ζώνες πλαισίου µε γεωµετρικά θέµατα γύρω από τον κεντρικό πίνακα και τα διάχωρα. Βιβλιογραφία: Ασηµακοπούλου-Ατζακά 1973, 245 αρ. 54.Kankeleit 1994, Kat. no 158. Papaioannou 2002, 218 σηµ. 292. Παπαποστόλου 2009, 248-250, εικ. 37-38. Papapostolou 2009, 67-77, fig.77-84. Εικόνες: Σχ. 5, πιν. 11-12α. Περιγραφή: Από την κεντρική παράσταση σώζονται τρία τµήµατα. Η σκηνή τοποθετείται σε ένα τοπίο µε ψηλά δέντρα, θάµνους και µια λίµνη. Σε ένα τοπίο µε θάµνους και δέντρα απεικονίζεται αριστερά επάνω σε ένα δέντρο µια ανδρική µορφή η οποία κατοπτεύει το πεδίο προς ανεύρεση θηραµάτων. Φορά χιτώνα και φέρει το αριστερό χέρι στα µάτια, ενώ µε το δεξί κρατιέται από τον κορµό του δέντρου. ίπλα του υπάρχει επιγραφή µε το όνοµά του: ΑCTAKIC. Κάτω από το δέντρο περπατούν έντονα προς τα δεξιά και µιλούν δυο κυνηγοί, οι οποίοι φορούν χιτώνες. Κρατούν στο αριστερό χέρι δόρατα. Πάνω από τα κεφάλια τους υπάρχει επιγραφή: ΑΙΟΥΤΩΡ ή ΛΙΟΥΤΩΡ. ίπλα τους βαδίζει σκύλος µε επιγραφή του ονόµατός του κάτω από το σώµα του: ΛΗ Α. Στα δεξιά και σε βαθύτερο επίπεδο βρίσκονται δέντρα, πίσω από τα οποία βαδίζει κυνηγός που περπατά προς τα δεξιά κρατώντας δυο δόρατα στα δυο του χέρια. Πάνω από τον κυνηγό υπάρχει επιγραφή: ΑΧΙΑ. Πάνω αριστερά σώζονται το χέρι και τα δυο πόδια µιας µορφής, ίσως γυναικείας. Στο κάτω δεξιό άκρο του τµήµατος Α είναι ορατά τα δυο πίσω πόδια ενός λευκού αλόγου. Στο κέντρο της παράστασης, που δεν σώζεται, απεικονίζονταν δυο άλογα, ένα λευκό και ένα µαύρο, των οποίων σώζονται τα κεφάλια και οι επιγραφές των ονοµάτων τους: ΙΝΙC, EINAXOC. Κάτω από το µαύρο άλογο υπάρχει τµήµα επιγραφής:...μο και είναι ορατό τµήµα του κεφαλιού ενός αλόγου µε χαλινάρια και ανοιχτό το στόµα. Τα άλογα µε τους ιππείς τους κυνηγούν έναν αγριόχοιρο που τρέχει προς τα δεξιά, µπροστά από τη λίµνη. Η λίµνη αποδίδεται µε γαλάζιο χρώµα και γραµµές που δηλώνουν το ρυτίδιασµα του νερού, ενώ καλάµια βγαίνουν µέσα από το νερό. ίπλα στη λίµνη και στο πάνω µέρος του τµήµατος κάθεται µια ανδρική µορφή σε έναν βράχο(;). Ο άνδρας, ο οποίος φορά µόνο ένα περίζωµα, φέρνει το αριστερό χέρι στο κεφάλι και κοιτά προς τα αριστερά. Επάνω και δίπλα από την ανδρική µορφή βρίσκεται επιγραφή: CKOΡΠΙΑΤΗC. Στα δεξιά και δίπλα στη λίµνη µια ηµίγυµνη γυναικεία µορφή είναι ανακεκλιµένη. Φέρει το δεξί χέρι της πάνω από το κεφάλι της, ενώ µε το αριστερό στηρίζεται σε ένα κίτρινο αντικείµενο. Τα πόδια της είναι τυλιγµένα σε ένα γαλάζιο ιµάτιο. ίπλα της βρίσκεται η επιγραφή: ΠΕΡΙΚΛΥCΤΟC. Πίσω από τις µορφές διακρίνονται φυτά. Στο κατώτερο επίπεδο δυο κυνηγοί που φορούν εξωµίδες, κίτρινου και άσπρου χρώµατος, τρέχουν προς τα δεξιά. εν σώζονται τα κεφάλια τους, ενώ από τον δεξιό κυνηγό σώζεται µόνο το αριστερό πόδι. Ο κυνηγός στα αριστερά κρατά δόρυ στο αριστερό χέρι και ανασηκώνει το δεξί χέρι προς τα µπροστά, ίσως δείχνοντας το θήραµα που τρέχει πιο µπροστά. Μπροστά από τους κυνηγούς τρέχει ένας σκύλος, ο οποίος κυνηγά έναν λαγό. Ανάµεσα στον σκύλο και το λαγό βρίσκονται δυο θάµνοι. Όλοι οι κυνηγοί φορούν κοντό χιτώνα ή εξωµίδα και ενδροµίδες που φτάνουν πάνω από τον αστράγαλο και δένουν µε κορδόνια. 18