Εκπαίδευση-Κατάρτιση τεχνικών σε θέματα τηλεκπαίδευσης Αγαπητοί συνεργάτες Το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο GUnet διοργανώνει στα πλαίσια της Πρόσκλησης 98 ένα κύκλο προγράμματος «Εκπαίδευση-Κατάρτιση Τεχνικών των Κέντρων Δικτύων των φορέων του GUnet σε θέματα σχετικά με τηλεκπαίδευση». Σε ποιους απευθύνεται Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται στους μηχανικούς και τεχνικούς των Κέντρων Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύων των ιδρυμάτων του GUnet, οι οποίοι υποστηρίζουν τεχνικά και οργανωτικά υπηρεσίες τηλεκπαίδευσης. Όσοι τεχνικοί παρακολουθήσουν το 80% των σεμιναρίων θα λάβουν σχετική βεβαίωση παρακολούθησης. Οργάνωση εκπαίδευσης Η εκπαίδευση θα γίνει αποκλειστικά από απόσταση μέσω της εθνικής υποδομής των αιθουσών τηλεκπαίδευσης και ζωντανής μετάδοσης. Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση θα πραγματοποιηθεί από την αίθουσα τηλεκπαίδευσης της GUnet και τις αίθουσες τηλεκπαίδευσης των ιδρυμάτων από απόσταση. Όσοι συμμετέχοντες είναι από τη Αθήνα μπορούν να παρακολουθήσουν στο χώρο αυτόν. Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες θα πρέπει να συνδεθούν μέσω αίθουσας τηλεκπαίδευσης ή Η.323 τερματικού. Τεχνικές οδηγίες θα δοθούν πριν την έναρξη της εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση θα βιντεοσκοπηθεί για να δίνεται και ασύγχρονα. Δηλώσεις συμμετοχής μέχρι 23/1/06 και πληροφορίες στο τηλέφωνο 210-7275611 ή με e-mail estefan@gunet.gr Μέγιστος αριθμός εκπαιδευομένων: Δεν υπάρχει περιορισμός 1
Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Ενότητα Α: Εισαγωγή 1. Προηγμένες τηλεματικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης η-μάθησης και παραγωγής πολυμέσων στην Ελλάδα. Τι παρέχεται και από ποιόν. Εισηγητής: Δρ. Παντελής Μπαλαούρας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 3 ώρες. Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου. Ενότητα Β: Θέματα μετάδοσης διαλέξεων, παραγωγής, επεξεργασίας και διαχείρισης αρχείων βίντεο 2. Τεχνικά, σκηνοθετικά θέματα εικονοληψίας και φωτισμού. Εισηγητής: Παναγιώτης Μαρκόπουλος, ΤΕΙ Μεσολογγίου. Διάρκεια: 3 ώρες, Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου. 3. Υποστήριξη μονόδρομων μεταδόσεων διαλέξεων από απόσταση. Εισηγητής: Εμμανουήλ Ζουράρης, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Διάρκεια: 3 ώρες, Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου. 4. Τεχνική υποστήριξη παραγωγής οπτικοακουστικού υλικού, επεξεργασίας βίντεο. Εισηγητής: Δρ. Σάββας Αναστασιάδης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διάρκεια: 3 ώρες, Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου. 5. Συγχρονισμός βίντεο με διαφάνειες. Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου. Εισηγητές: Αικατερίνη Ασπιώτη, Κωνσταντίνος Βίλλιος, ΤΕΙ Μεσολογγίου. Διάρκεια: 3 ώρες Παρασκευή 3 Μαρτίου. 6. Διάθεση αρχείων βίντεο στο Διαδίκτυο. Εισηγητής: Δρ. Μιχάλης Γκατζώνης. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 3 ώρες, Παρασκευή 10 Μαρτίου. Ενότητα Γ: Θέματα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης 7. Τεχνική υποστήριξη της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης e-class. Εισηγητής: Κωνσταντίνος Τσιμπάνης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. 6 ώρες (2x3), Πέμπτη 16 και Παρασκευή 17 Μαρτίου. 2
Ενότητα Δ: Θέματα αιθουσών τηλεκπαίδευσης και τεχνολογιών τηλεδιάσκεψης 8. Γενικά θέματα σχεδιασμού και χρήσης αιθουσών τηλεκπαίδευσης. Εισηγητής: Δρ. Παντελής Μπαλαούρας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 3 ώρες, Παρασκευή 24 Μαρτίου. 9. Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης για τον τελικό χρήστη. Εισηγητές: Δημήτρης Δασκόπουλος, Γιώργος Φεργάδης, Απόστολος Καρακούσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διάρκεια: 4 ώρες (2x2), Πέμπτη 30 και Παρασκευή 31 Μαρτίου. 10. Ανάπτυξη υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης με open-source λογισμικό. Εισηγητές: Δημήτρης Δασκόπουλος, Γιώργος Φεργάδης, Απόστολος Καρακούσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διάρκεια: 5 ώρες (2+3),. Πέμπτη 6 και Παρασκευή 7 Απριλίου. Ενότητα Ε: Τηλεφωνία πάνω από το Διαδίκτυο 11. Τηλεφωνία πάνω από το Διαδίκτυο. Εισηγήτρια: Μίνα Αγγελοπούλου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. 3 ώρες, Παρασκευή 14 Απριλίου. 3
Ενότητα Α: Εισαγωγή 1. Προηγμένες τηλεματικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης η-μάθησης και παραγωγής πολυμέσων στην Ελλάδα. Τι παρέχεται και από ποιόν. Εισηγητής: Δρ. Παντελής Μπαλαούρας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 3 ώρες. Οι τυπικές παραγωγικές υπηρεσίες που σχετίζονται με τις προηγμένες τηλεματικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης παραγωγής πολυμέσων και που είναι δυνατόν να παρέχονται από τα ΚΛΔΥ είναι οι ακόλουθες: Παραγωγή ψηφιακού βίντεο χρήση ως στούντιο παραγωγής. Ψηφιοποίηση, κωδικοποίηση βίντεο και μοντάζ ψηφιακού βίντεο. Παραγωγή DVD Διάθεση διάλεξης στο Διαδίκτυο, συγχρονισμός βίντεο και διαφανειών. Ασύγχρονη η-μάθηση. Τηλεδιάσκεψη και τηλεσυνεργασία. Σύγχρονη τηλεκπαίδευση δύο ή περισσοτέρων μερών. Ζωντανή μετάδοση διάλεξης. Βιντεοσκόπηση και ζωντανή μετάδοση συνεδρίων. Παραγωγή οδηγιών, ενημέρωση και εκπαίδευση μελών ΔΕΠ στις υπηρεσίες αυτές. Πρέπει να τονισθεί ότι δεν παρέχεται απαραίτητα το σύνολο των παραπάνω υπηρεσιών από το ΚΛΔΥ του κάθε ιδρύματος αλλά πιθανότερα τα ΚΛΔΥ να περιορίζονται σε ένα υποσύνολο αυτών, σύμφωνα με τους διαθέσιμους πόρους του ΚΛΔΥ του κάθε ιδρύματος. Η εκπαίδευση ξεκινά με το ορισμό κάποιων όρων ώστε να υπάρχει κοινή και κατανοητή ορολογία. Οι όροι αυτοί αφορούν τη σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση και τηλεκπαίδευση. Αναλύεται η σχέση της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης με την ασύγχρονη ενώ παρουσιάζονται και οι γενικές κατηγορίες εκπαιδευτικού υλικού και εργαλείων. Αναγνώστες οι οποίοι είναι εξοικειωμένοι με τους προαναφερόμενους όρους, μπορούν να προχωρήσουν απευθείας στο επόμενο κεφάλαιο. 4
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η παρουσίαση των υπηρεσιών που παρέχονται από τα ιδρύματα και δια-ιδρυματικούς φορείς όπως το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο και το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας. Εμπειρία O Δρ. Παντελής Μπαλαούρας εργάζεται στο Κέντρο Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύων του ΕΚΠΑ όπου είναι υπεύθυνος για τις προηγμένες τηλεματικές υπηρεσίες. Συμμετέχει και συμμετείχε στις περισσότερες οριζόντιες δράσεις που αφορούσαν το σχεδιασμό και παροχή προηγμένων πολυμεσικών υπηρεσιών σε εθνικό επίπεδο. Συνεργάζεται με το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο Gunet, είναι ο σχεδιαστής και τεχνικός υπεύθυνος του Κέντρου Υποστήριξης η-μάθησης και Παραγωγής Πολυμέσων (ΚΥηΜΑ) του GUnet, ενώ συμμετείχε σε όλα τα προηγούμενα έργα του GUnet. Ο κος Μπαλαούρας είναι μέλος της τεχνικής ομάδας του ΕΔΕΤ, συμμετέχει στο VNOC-2 του ΕΔΕΤ όπου είναι υπεύθυνος για τα θέματα live streaming, video on demand, peer 2 peer. Στα πλαίσια του VNOC-1 συμμετείχε επιπλέον στις υπηρεσίες RTS που σχετίζονται με τις υπηρεσίες υποστήριξης τηλεδιασκέψεων. Ο κος Μπαλαούρας διαθέτει πλούσια εμπειρία στο σχεδιασμό και διαχείριση αιθουσών τηλεκπαίδευσης, εμπειρία που αποκτήθηκε από την συμμετοχή του σε αντίστοιχα έργα (Διαπανεπιστημιακό Δίκτυο για τηλεκπαίδευση και τηλειατρική). 5
Ενότητα Β: Θέματα μετάδοσης διαλέξεων, παραγωγής, επεξεργασίας και διαχείρισης αρχείων βίντεο 2. Τεχνικά, σκηνοθετικά θέματα εικονοληψίας και φωτισμού. Εισηγητής: Παναγιώτης Μαρκόπουλος, ΤΕΙ Μεσολογγίου. Διάρκεια: 3 ώρες. Περιεχόμενα Θέματος 1. Θέματα φωτισμού. (30 λεπτά) Σημασία σωστού φωτισμού. Σωστή τοποθέτηση (παραδείγματα σωστού φωτισμού) για τηλεδιάσκεψη,βιντεοσκόπηση και ζωντανή μετάδοση. Τι να αποφεύγεται (παραδείγματα λάθος φωτισμού). Κατάλληλοι προβολείς για κάθε περίπτωση. Στην ενότητα αυτή θα αναφερθώ στη σημασία του σωστού φωτισμού, στη σωστή τοποθέτηση τον προβολέων ανάλογα με την αίθουσα και τη χρήση της, τι να αποφεύγουμε και ποιοι είναι οι κατάλληλοι προβολείς. Όλες οι περιπτώσεις θα συνοδεύονται από παραδείγματα με φωτογραφίες και σχεδιαγράμματα. 2. Ρυθμίσεις κάμερας. (20 λεπτά) Περιγραφή και σωστή ρύθμιση shutter. Περιγραφή και σωστή ρύθμιση iris. Περιγραφή και σωστή ρύθμιση focus. Περιγραφή και σωστή ρύθμιση white balance. Περιγραφή και σωστή ρύθμιση viewfinders και filters. Στην ενότητα αυτή θα αναφερθώ στις σημαντικότερες ρυθμίσεις της κάμερας (shutter, iris, focus, white balance) γιατί είναι απαραίτητες, δυνατές ρυθμίσεις και ποιες είναι οι σωστές ρυθμίσεις. Σε κάθε περίπτωση θα υπάρχουν συγκριτικά παραδείγματα. 3. Θέματα μικροφώνου-κατάλληλα μικρόφωνα ανά περίσταση. (20 λεπτά) Σημασία σωστού ήχου. Τοποθέτηση μικροφώνων. Τι πρέπει να προσέξουμε-testing. Τύποι μικροφώνου 6
Διάλειμμα. (10 λεπτά) Στην ενότητα αυτή θα αναφερθώ στη σημασία του ήχου, πως θα πετύχουμε το καλύτερο ήχο για κάθε περίπτωση (τηλεδιάσκεψη, βιντεοσκόπηση και ζωντανή μετάδοση), τύποι μικροφώνου και σωστή τοποθέτηση του. 4. Υπόβαθρο και χρώματα διαφανειών κατά τη βιντεοσκόπηση. (20 λεπτά) Υπόβαθρο. Χρώματα διαφανειών. Στην ενότητα αυτή θα αναφερθώ σε ποια υπόβαθρα και χρώματα διαφανειών είναι κατάλληλα και ποια πρέπει να αποφεύγονται ανάλογα με τον τύπο οθόνης ή βιντεοπροβολέα καθώς και με το τρόπο βιντεοσκόπησης. Όλες οι περιπτώσεις θα συνοδεύονται από παραδείγματα με φωτογραφίες. 5. Σκηνοθετικά θέματα. (40 λεπτά) Απόσταση λήψης. Γωνία λήψης. Κίνηση κάμερας. Σύνθεση λήψης. Επιλογές-προτάσεις. Κριτική αποτελέσματος. Στην ενότητα αυτή θα δοθεί σημασία στη λήψη εικόνας ανάλογα με τις ιδιομορφίες του θέματος. Ειδικότερα την απόσταση λήψης (wide shot, medium shot, close up, over the shot, two/three shot), γωνία λήψης (eye level, low angle, high angle), κίνηση κάμερας (pan, tilt, zoom, reverse zoom) και σύνθεση λήψης (rule of thirds, headroom, talking/walking rooms). Τέλος θα προταθούν λύσεις και πως πρέπει να είναι η κριτική του αποτελέσματος. Όλες οι περιπτώσεις θα συνοδεύονται από παραδείγματα με φωτογραφίες. Ερωτήσεις-απορίες, Ανοιχτή συζήτηση. (30 λεπτά) Εμπειρία Ο κος Μαρκόπουλος εργάζεται στο Κέντρο Διαχείρισης Δικτύου του ΤΕΙ Μεσολογγίου συμμετέχοντας στη τεχνική υποστήριξη τηλεδιασκέψεων μέσο της αίθουσας σύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης. Επιπλέον έχει εργαστεί ένα μήνα στο τοπικό τηλεοπτικό κανάλι BEST της Μεσσηνίας ως τεχνικός μεταδόσεων, καθώς και στο Διαφημιστικό τμήμα του καναλιού. 7
3. Υποστήριξη μονόδρομων μεταδόσεων διαλέξεων από απόσταση. Εισηγητής: Εμμανουήλ Ζουράρης, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Διάρκεια: 3 ώρες. Α) Περιγραφή υπηρεσίας ανάγκη που καλύπτει Περιγραφή της υπηρεσίας Ανάγκες που καλύπτει Επιπλέον Δυνατότητες o Καταγραφή μετάδοσης και Backup λύσεις o Μετάδοση διαφανειών o Δυνατότητα chatting Τρόποι διάθεσης της υπηρεσίας o Τρόποι Ανακοίνωσης πριν και κατά την διάρκεια της μετάδοσης(εων) o Ασφάλεια Προϋποθέσεις παρακολούθησης από τους χρήστες o Σύνδεση στο διαδίκτυο o Εξοπλισμός Β) Χώροι μετάδοσης (Σενάρια και πετυχημένα παραδείγματα) Θα αναλυθούν με λεπτομέρεια από ποιους χώρους μπορεί να γίνει μετάδοση και θα αναφερθούν πετυχημένα παραδείγματα από όσο περισσότερα ιδρύματα γίνεται. 8 Ζωντανή μετάδοση από αίθουσα διδασκαλίας Απαραίτητος εξοπλισμός (Θα αναφερθεί ο απαραίτητος απαιτούμενος εξοπλισμός και το ανάλογο κόστος- Κάμερα, Ηλεκτρονικός μαυροπίνακας, Διαφάνειες. Φωτογραφίες είναι απαραίτητες) Δικτυακές απαιτήσεις Παραδείγματα Ζωντανή μετάδοση από αίθουσα τηλεκπαίδευσης Απαραίτητος εξοπλισμός (Θα αναφερθεί ο απαραίτητος απαιτούμενος εξοπλισμός και το ανάλογο κόστος- Κάμερα, Ηλεκτρονικός μαυροπίνακας, Διαφάνειες. Φωτογραφίες είναι απαραίτητες) Δικτυακές απαιτήσεις Παραδείγματα
Ζωντανή μετάδοση από χώρο συνεδρίου Απαραίτητος εξοπλισμός (Θα αναφερθεί ο απαραίτητος απαιτούμενος εξοπλισμός και το ανάλογο κόστος- Κάμερα, Ηλεκτρονικός μαυροπίνακας, Διαφάνειες. Φωτογραφίες είναι απαραίτητες) Δικτυακές απαιτήσεις Παραδείγματα Ζωντανή μετάδοση από το γραφείο Απαραίτητος εξοπλισμός (Θα αναφερθεί ο απαραίτητος απαιτούμενος εξοπλισμός και το ανάλογο κόστος- Κάμερα, Ηλεκτρονικός μαυροπίνακας, Διαφάνειες. Φωτογραφίες είναι απαραίτητες) Δικτυακές απαιτήσεις Παραδείγματα Γ) Τεχνική Υποστήριξη Πληροφορίες για ενημέρωση των μελών ΔΕΠ (πως και που βρίσκουν τα μέλη ΔΕΠ τεχνική αρωγή σχετικά με τη μετάδοση). Τι βοήθεια θα πρέπει να παρέχετε από το τεχνικό προσωπικό. o Για υποστήριξη εξοπλισμού μέσα στον χώρο της μετάδοσης o Για παροχή ποιότητας υπηρεσίας (Για την διάρκεια της μετάδοσης) Ποιοι παρέχουν υπηρεσίες streaming σε περίπτωση που το ίδρυμα δεν παρέχει o Ίδρυμα, GUnet, ΕΔΕΤ, κ.α. o Διαδικασία αίτησης Δ) Τι οδηγίες δίνονται στους καθηγητές Τι πρέπει να προσέχουν όταν η διάλεξή τους μεταδίδεται ζωντανά Απόσταση από το μικρόφωνο Σε ποιο χώρο πρέπει να κινείτε ο εκπαιδευτής Χρήση διαφανειών Χρήση ηλεκτρονικού πίνακα, π.χ. πως σβήνετε στο πίνακα Ε) Σκηνοθετικά και τεχνικά θέματα Πόσες κάμερες απαιτούνται Πως μεταδίδονται οι διαφάνειες Που εστιάζουν οι κάμερες κατά περίπτωση Πότε ακολουθούν τον ομιλητή και πότε τις διαφάνειες Τι μικρόφωνο απαιτείτε 9
ΣΤ) Ανταπόκριση φοιτητών και παιδαγωγικά θέματα (ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΕΚΠΑ) Θα αναφερθεί η θετική ανταπόκριση των φοιτητών έτσι όπως έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα. Παρουσίαση αποτελεσμάτων από το ερωτηματολόγιο του ΕΚΠΑ Εμπειρία Η εμπειρία του κου Ζουράρη στο χώρο των ζωντανών μεταδόσεων και των υπηρεσιών σύγχρονης και ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης γενικότερα αποκτήθηκε στον χώρο του Πανεπιστημίου Κρήτης σε Ιδρυματικά έργα ή μέσα από προγράμματα σε εθνικό επίπεδο (GUNET RTS, EDUNET) αλλά και Ευρωπαϊκό επίπεδο (Med Net U). Η εμπειρία που σχετίζεται με την θεματική ενότητα που πρόκειται να αναπτυχθεί από τον κο Ζουράρη έχει ως εξής: Υποστήριξη μαθημάτων από απόσταση στα πλαίσια της λειτουργίας της αίθουσας τηλεεκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μερικά παραδείγματα στα οποία έγινε χρήση τηλεδιάσκεψης, διαμοιρασμός δεδομένων, χρήση πολλαπλών καμερών, είναι : o Summer School in voice Processing (Ζωντανή μετάδοση και σύνδεση με Λιθουανία) (Webcast) o Μαθήματα επεξεργασίας φωνής με συνδέσεις Αυστρία και Βέλγιο o Μάθημα επιχειρηματικότητας (Σύνδεση μεταξύ Ηρακλείου, Ρεθύμνου) o Μεταπτυχιακό Οικονομικών (Σύνδεση μεταξύ Ηρακλείου, Ρεθύμνου και ΟΠΑ) Υποστήριξη ημερίδων Ιατρικής Σχολής με ζωντανή μετάδοση των διαλέξεων και των χειρουργικών επεμβάσεων που γινόταν ζωντανά από την Πανεπιστημιακή Κλινική. (Webcast) Μεταδόσεις ζωντανών χειρουργικών επεμβάσεων ματιού. o Σύνδεση χειρουργείου με Οφθαλμολογικό συνέδριο στην Βοστώνη ΗΠΑ (IP) (Webcast) o Σύνδεση χειρουργείου με Οφθαλμολογικό συνέδριο στον Αστέρα Βουλιαγμένης (ISDN) o Σύνδεση χειρουργείου με φοιτητικό κέντρο στα πλαίσια Summer School 2004 10
Μεταδόσεις συνεδρίων που διοργανώνονται από το Π.Κ. (Webcast) Επίσης στα πλαίσια των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την υποστήριξη υπηρεσιών τηλε-εκπαίδευσης έχω ασχοληθεί με: Τον συντονισμό και σχεδιασμό επτά (7) αιθουσών για την υποστήριξη υπηρεσιών τηλε-εκπαίδευσης, τηλε-διάσκεψης, τηλε-εσυνεργασίας στο Π.Κ. Τον συντονισμό των υπηρεσιών τηλε-διάσκεψης Τον συντονισμό των υπηρεσιών βίντεο Την διαχείριση των αιθουσών τηλε-εκπαίδευσης Την εκπαίδευση του προσωπικού για την χρήση του εξοπλισμού των αιθουσών τηλεεκπαίδευσης 11
4. Τεχνική υποστήριξη παραγωγής οπτικοακουστικού υλικού, επεξεργασίας βίντεο. Εισηγητής: Δρ. Σάββας Αναστασιάδης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διάρκεια: 3 ώρες. Α) Περιγραφή υπηρεσίας ανάγκη που καλύπτει (30 λεπτά) Δυνατότητες της υπηρεσίας παραγωγή νέου ψηφιακού οπτικοακουστικού υλικού ή / και μετατροπή υπάρχοντος από αναλογική σε ψηφιακή μορφή. Ανάγκες που καλύπτει εύκολη και άμεση επεξεργασία (κόψε / ράψε / φίλτρα) σε υπολογιστή Παραδείγματα o Βιντεοσκόπηση διαλέξεων σε αίθουσα διδασκαλίας o Βιντεοσκόπηση σε ειδικό χώρο o Ψηφιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού από κασέτες VHS Β) Οι βασικές πηγές για την παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού βίντεο (15 λεπτά) Πηγή: Κασέτες VHS Πηγή: Ψηφιακοί δίσκοι DVD / VideoCD Πηγή: Ζωντανές μεταδόσεις Πηγή: Βιντεοσκοπήσεις o Εργαστήριο, αίθουσες διδασκαλίας, αμφιθέατρο o Αίθουσες τηλεκπαίδευσης και στούντιο o Όργανα με έξοδο video, π.χ. μικροσκόπια Γ) Τελικά προϊόντα και πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν (30 λεπτά) Αρχεία video για αναπαραγωγή σε Η/Υ Ψηφιακοί δίσκοι DVD / VideoCD Διάθεση βίντεο-διαλέξεων στο διαδίκτυο Βίντεο-διαλέξεις συγχρονισμένες με τις διαφάνειες Βίντεο-διαλέξεις και ασύγχρονη τηλεκπαίδευση Δ) Επεξεργασία ψηφιακού υλικού (60 λεπτά) Εξοπλισμός o Επιλογή υπολογιστή 12
o Επιλογή προγράμματος o Επιλογή τελικού φορμά Διαδικασίες o Ψηφιοποίηση o Παρεμβάσεις / διορθώσεις Τεχνολογίες o πρότυπα o μέσα o ανάγκες o κόστος Ε) Τεχνική υποστήριξη (15 λεπτά) Τεχνική υποστήριξη από το Ίδρυμα σας Τεχνική υποστήριξη από το GUnet Τι μπορείτε να κάνετε μόνοι σας ΣΤ) Ερωτήσεις / συζήτηση (30 λεπτά) Εμπειρία Ο Δρ. Σάββας Αναστασιάδης είναι μέλος του Κέντρο Λειτουργίας Δικτύου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι υπεύθυνος, μεταξύ άλλων, για τα παρακάτω: - Υπεύθυνος διαχείρισης συστημάτων παροχής υπηρεσιών σε πλατφόρμα UNIX και Windows. - Μέλος ομάδας διαχείρισης Υπηρεσιών Πραγματικού Χρόνου (R.T.S.) στο Πανελλήνιο δίκτυο GRNET (Ε.Δ.Ε.Τ. Α.Ε.) - Υπεύθυνος διαχείρισης εσωτερικού δικτύου Intranet του Κέντρου Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύου Α.Π.Θ. - Υπεύθυνος υπηρεσιών Video on Demand και Video streaming - Υπεύθυνος υπηρεσιών τηλεδιασκέψεων (video conferencing) - Ανάπτυξη υπηρεσιών Voice over IP - Ανάπτυξη υπηρεσιών IP telephony & Application sharing 13
- Ανάπτυξη υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης (video conference) και ροής κινούμενης εικόνας και ήχου (video streaming) πάνω από IPv6 δίκτυο. 14
5. Συγχρονισμός βίντεο με διαφάνειες. Εισηγητές: Αικατερίνη Ασπιώτη, Κωνσταντίνος Βίλλιος, ΤΕΙ Μεσολλογίου. Διάρκεια: 3 ώρες. 1. Εισαγωγή (εισηγητής: Ασπιώτη Αικατερίνη, χρόνος: 10 λεπτά) Στην εισαγωγή θα αναφερθούμε τι είναι SMIL (Synchronization Multimedia Integration Language) και τι είναι HTML+TIME (HepyrText Markup Language + Timed Interactive Multimedia Extensions), τι προσφέρουν και ποιοι τα χρησιμοποιούν. Επίσης θα περιγράψουμε τις διαφορές μεταξύ SMIL και HTML+TIME. 2. Συγχρονισμός κατά SMIL (εισηγητής: Ασπιώτη Αικατερίνη, χρόνος: 55 λεπτά) SMIL 2.0 και τεχνολογίες Real. (15 λεπτά) SMIL 1.0. (5 λεπτά) Templates (20 λεπτά) SMOX EDITOR (10 λεπτά) Απαιτήσεις VoD server. (5 λεπτά) Στην ενότητα αυτή, θα αναφερθούμε στις τεχνολογίες Real, στις διαφορές μεταξύ SMIL 1 και SMIL 2 και θα περιγράψουμε τη δημιουργία μιας ενδεικτικής παρουσίασης σε SMIL. Θα αναλύσουμε τι πρέπει να προβάλουμε, τι να προσέξουμε, τι format να χρησιμοποιήσουμε, θα παρουσιάσουμε τις βασικές εντολές που χρησιμοποιήθηκαν στην παρουσίαση και τις απαιτήσεις VoD (Video on Demand) server και τέλος θα περιγράψουμε τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος SMOX EDITOR. Το παράδειγμα θα περιλαμβάνει μερικά βίντεο και κάποιες διαφάνειες. Διάλλειμα 10 λεπτά 3. Συγχρονισμός κατά HTML+TIME (εισηγητής: Βίλλιος Κωνσταντίνος, χρόνος: 55 λεπτά) HTML+TIME. (15 λεπτά) Microsoft Producer. (30 λεπτά) SMOX EDITOR (5 λεπτά) Απαιτήσεις VoD server. (5 λεπτά) 15 Σε αυτή την ενότητα, θα παρουσιάσουμε τις βασικές εντολές που χρησιμοποιεί η HTML+TIME (Attributes, Behaviors, Interactivity, Containers) και θα καταγράψουμε μια ενδεικτική παρουσίαση. Θα περιγράψουμε και θα αναλύσουμε τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος Microsoft Producer. Συνοπτικά θα αναφερθούμε στις δυνατότητες
δημιουργίας συγχρονισμού video κατά HTML+TIME από το πρόγραμμα SMOX EDITOR. Τέλος θα αναφέρουμε τις απαιτήσεις VoD (Video on Demand) server για εκτέλεση κώδικα HTML+TIME. Όλα τα παραπάνω θα συνοδευτούν από παραδείγματα σε κώδικα και screenshots. 4. Ανακοίνωση και διάθεση μέσω e-class και άλλων πλατφόρμων ασύγχρονης τηλεεκπαίδευσης (εισηγητής: Βίλλιος Κωνσταντίνος, χρόνος: 15 λεπτά) Στο σημείο αυτό, θα αναπτύξουμε τις δυνατότητες και τους χειρισμούς για την ανακοίνωση και διάθεση των συγχρονισμένων video στις πλατφόρμες ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης (e- Class, Claroline, Moodle). Θα συνοδευτούν από παραδείγματα με εικόνες ή και ζωντανά, για την καλύτερη κατανόηση των συμμετεχόντων. Διάλλειμα 5 λεπτά 5. Ανοικτές ερωτήσεις (χρόνος: 10 λεπτά) Απαντήσεις σε συγκεκριμένες τεχνικές ερωτήσεις συμμετεχόντων, από τους εισηγητές. 6. Ανοικτή συζήτηση (χρόνος: 20 λεπτά) Οι συμμετέχοντες θα καταθέσουν την εμπειρία τους και την πρακτική που ακολουθούν για την συγκεκριμένη εισήγηση. Εμπειρία Η κα Ασπιώτη εργάζεται στο Κέντρο Διαχείρισης Δικτύου του ΤΕΙ Μεσολογγίου και συμμετείχε στη δημιουργία σύγχρονου μαθησιακού υλικού με την χρήση SMIL και μέσω του προγράμματος SMOX EDITOR. Ο κος Βίλλιος εργάζεται επίσης στο Κέντρο Διαχείρισης Δικτύου του ΤΕΙ Μεσολογγίου και υποστηρίζει την ανάπτυξη υπηρεσιών και την κατασκευή ιστοσελίδων. Ασχολείται με την υποστήριξη της πλατφόρμας e-class που παρέχει το ΚΕΔΔ, στην Ακαδημαϊκή κοινότητα του ΤΕΙ Μεσολογγίου και έχει ασχοληθεί με την έρευνα και σύγκριση άλλων εναλλακτικών πλατφόρμων ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης. Έχει χρησιμοποιήσει διάφορα προγράμματα για την δημιουργία παρουσιάσεων και άλλου εκπαιδευτικού υλικού, στα πλαίσια των αναγκών του ΚΕΔΔ, όπως το Microsoft Producer και το SMOX EDITOR. 16
6. Διάθεση αρχείων βίντεο στο Διαδίκτυο. Εισηγητής: Δρ. Μιχάλης Γκατζώνης. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 3 ώρες. 1. Εισαγωγή (εισηγητής: Μιχάλης Γκατζώνης, χρόνος: 10 λεπτά) Θα αναφερθούμε στα γενικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες της υπηρεσίας, τις σχετικές τεχνολογίες και χρησιμοποιούμενα πρότυπα (XML, Dublin Core). Επίσης θα περιγράψουμε τα γενικά βήματα που πρέπει να γίνουν για τη διάθεση ενός αρχείου βίντεο 2. Καταχώρηση νέου αρχείου Βίντεο (εισηγητής: Μιχάλης Γκατζώνης, χρόνος: 1 ώρα) Θα περιγράψουμε τον τρόπο καταχώρησης ενός νέου αρχείου βίντεο πραγματοποιώντας μια ενδεικτική καταχώρηση. Η τελευταία θα περιλαμβάνει: I. Καταχώρηση χαρακτηριστικών του βίντεο II. Μεταφόρτωση αρχείου βίντεο III. Αναπαραγωγή του νέου βίντεο Επίσης θα περιγράψουμε τις δυνατότητες καταγραφής νέων αρχείων που έχουν δοθεί στον υπερ-διαχειριστή Διάλλειμα 10 λ. 3. Διαχείριση Καταχωρήσεων (εισηγητής: Μιχάλης Γκατζώνης, χρόνος: 40 λεπτά) Θα περιγράψουμε με απλά παραδείγματα τις λειτουργίες διαχείρισης των καταχωρήσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν: I. Επεξεργασία ιδιοτήτων καταχώρησης II. Διαγραφή αρχείου video III. Διαγραφή Καταχώρησης IV. Μεταφόρτωση νέου αρχείου βίντεο (διαφορετικού format) στην ίδια καταχώρηση 4. Αναζήτηση αρχείων βίντεο (εισηγητής: Μιχάλης Γκατζώνης, χρόνος: 20 λεπτά) Θα περιγράψουμε τους τρόπο αναζήτησης αρχείων βίντεο, οι οποίοι περιλαμβάνουν: I. Αναζήτηση με βάση το φορέα-δημιουργό II. Αναζήτηση με λέξεις κλειδιά 17
Διάλλειμα 10 λ. 5. Ανοικτές ερωτήσεις (χρόνος: 10 λεπτά) Απαντήσεις σε συγκεκριμένες τεχνικές ερωτήσεις συμμετεχόντων, από τους εισηγητές. 6. Ανοικτή συζήτηση (χρόνος: 30 λεπτά) Οι συμμετέχοντες θα καταθέσουν την εμπειρία τους και την πρακτική που ακολουθούν για την συγκεκριμένη εισήγηση Εμπειρία Ο κος Γκατζώνης εργάζεται στο Κέντρο Διαχείρισης Δικτύου του ΕΚΠΑ και έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει την υπηρεσία Video Uploading, που λειτουργεί στα πλαίσια των Υπηρεσιών Video-on-Demand, που προσφέρει το ΕΔΕΤ 18
Ενότητα Γ: Θέματα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης 7. Τεχνική υποστήριξη της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης e-class. Εισηγητής: Κωνσταντίνος Τσιμπάνης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 6 ώρες, 2 ημέρες. - Περιγραφή της Πλατφόρμας Δυνατότητες Χαρακτηριστικά - Παρουσίαση της δομής της Πλατφόρμας - Προετοιμασία Εγκατάστασης (εγκατάσταση ρυθμίσεις Apache, PHP, MySQL, LDAP module) - Διαδικασία Εγκατάστασης - Διαδικασία Αναβάθμισης - Troubleshooting FAQs - Μελλοντικά Σχέδια Προεκτάσεις - Συζήτηση Απορίες Εμπειρία O κος Κωνσταντίνος Τσιμπάνης εργάζεται στο Κέντρο Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύου του ΕΚΠΑ όπου είναι υπεύθυνος για την υπηρεσία ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Είναι από τους κύριους συντελεστές της ανάπτυξης και υποστήριξης της πλατφόρμας e-class που έχει αναπτυχθεί και υποστηρίζεται στα πλαίσια έργων του GUnet. 19
Ενότητα Δ: Αίθουσες τηλεκπαίδευσης και τεχνολογίες τηλεδιάσκεψης 8. Γενικά θέματα σχεδιασμού και χρήσης αιθουσών τηλεκπαίδευσης. Εισηγητής: Δρ. Παντελής Μπαλαούρας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια: 3 ώρες. - Οδηγίες σχεδιασμού υπηρεσιών σύγχρονης τηλεκπαίδευσης - Κριτήρια επιλογής χώρου - Οδηγός διαμόρφωσης χώρων - Δυνατότητες επικοινωνίας και διασύνδεσης χώρων - Λειτουργικές απαιτήσεις (ΛΑ) - Απαιτούμενος εξοπλισμός ανά τύπο χώρου και λειτουργικών απαιτήσεων - Κόστος εξοπλισμού ανά χώρο και απαιτήσεις - Έρευνα αγοράς συγκριτική παρουσίαση προϊόντων - Η αίθουσα τηλεκπαίδευσης του GUnet - Οργανωτικά θέματα Εμπειρία Δείτε στην Ενότητα Α. 20
9. Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης για τον τελικό χρήστη Εισηγητές: Δημήτρης Δασκόπουλος, Γιώργος Φεργάδης, Απόστολος Καρακούσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διάρκεια: 4 ώρες, 2 ημέρες. H εκπαίδευση αυτή απευθύνεται σε ακροατήριο χωρίς καμία ειδική εμπειρία σε θέματα τηλεδιάσκεψης και στοχεύει στην ενημέρωσή του σε πρακτικά θέματα διαθέσιμων υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης στον μέσο ακαδημαϊκό χρήστη σήμερα στην Ελλάδα. Θα περιλαμβάνει επίδειξη των βασικών υπηρεσιών πραγματικού χρόνου του ΕΔΕΤ και του VRVS, τόσο με H.323 όσο και με SIP clients. Η θεματολογία είναι η εξής: - Ανάγκες χρηστών για τηλεδιάσκεψη 5 min - Διαθέσιμο λογισμικό Η.323 clients τηλεδιάσκεψης 20 min - Τηλεδιάσκεψη χωρίς ενδιάμεσους εξυπηρετητές 15 min - Διευκόλυνση κλήσεων μέσω εξυπηρετητών 15 min - Τηλεδιασκέψεις πολλών σημείων 20 min - Φορητότητα και ευκινησία 10 min - Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης του ΕΔΕΤ 30 min - Υπηρεσίες διεθνών κλήσεων VideNet GDS 15 min - Υπηρεσίες VRVS 30 min - Υπηρεσίες SIP 5 min - Διαθέσιμο λογισμικό και υλικό SIP clients 30 min - Υπηρεσίες SIP του ΕΔΕΤ 30 min - Σύνδεση με Jabber Instant Messaging 15 min 10. Ανάπτυξη υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης με open-source λογισμικό Εισηγητές: Δημήτρης Δασκόπουλος, Γιώργος Φεργάδης, Απόστολος Καρακούσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διάρκεια: 5 ώρες, 2 ημέρες Η εκπαίδευση αυτή απευθύνεται σε τεχνικούς διαχειριστές που θέλουν να αναπτύξουν και να υποστηρίξουν υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης για τους χρήστες των ιδρυμάτων τους. Θα 21
περιλαμβάνει περιγραφή των χαρακτηριστικών βασικών servers και τη σύνθεσή τους σε ενιαίο τοπίο υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης. Η θεματολογία είναι η εξής: - Το τοπίο των υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης σήμερα 10 min - Σύγκριση H.323 και SIP στο δίκτυο του ΕΔΕΤ 10 min - Διαθέσιμο λογισμικό open-source για υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης 10 min - Λειτουργία ενός Radius server (FreeRadius) 45 min - Λειτουργία ενός H.323 gatekeeper (GnuGK) 45 min - Λειτουργία υπηρεσιών H.323 conferencing (MCU, OpenMCU) 30 min - Λειτουργία ενός SIP Proxy (SER) 45 min - Λειτουργία ενός IP PBX (Asterisk) 45 min - Λειτουργία υπηρεσιών conferencing και VoiceMail (Asterisk) 30 min - Υπηρεσίες καταλόγου για υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης 15 min - Υπηρεσίες παρουσίας (Instant Messaging) 15 min Δημήτρης Δασκόπουλος Η εμπειρία του κου Δημ. Δασκόπουλου σε θέματα τηλεδιάσκεψης είναι πολυετής και έχει συμμετέχει σε σειρά εθνικών και διεθνών δράσεων για την ανάπτυξη τέτοιων υπηρεσιών: 2004 - GRNET VNOC2: Υπηρεσίες Πραγματικού Χρόνου και VoIP: Ανάπτυξη υπηρεσιών σε εθνικό επίπεδο για τους φορείς του ΕΔΕΤ. 1998-2005 Συμμετοχή σε διεθνείς δράσεις του TERENA και του Internet2: Terena TF- STREAM, TF-NETCAST, TF-VVC, Internet2 Commons, Internet2 VidMid, MegaConference, VideNet και GDS. 2004 - GEANT2 Joint Research Activity 5:Υπηρεσίες AAI: Συμμετοχή σε ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα για ανάπτυξη ενιαίου πλαισίου υπηρεσιών ταυτοποίησης και εξουσιοδότησης (Authentication Authorization Infrastructure) μεταξύ των ευρωπαϊκών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. 2002-2004 IST 6NET: Ανάπτυξη Υπηρεσιών Πραγματικού Χρόνου σε περιβάλλον IPv6. Συμμετοχή σε ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα για διερεύνηση συμβατότητας εργαλείων τηλεδιάσκεψης και video streaming με IPv6 περιβάλλοντα. 22
2000-2003 GRNET VNOC: Πιλοτικό Πρόγραμμα Υπηρεσιών Πραγματικού Χρόνου (Real- Time Services): Ανάπτυξη υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης και υπηρεσιών video για τους φορείς του ΕΔΕΤ. 2002-2003 GUNET2 Ομάδα ανάπτυξης υπηρεσιών ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (Teledu): Υπεύθυνος δράσης αξιολόγηση λογισμικού ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης και οργάνωση υπηρεσιών e-class. 1998-1999 GUNET Πιλοτικό Πρόγραμμα Υπηρεσιών Πραγματικού Χρόνου (Real-Time Services): Ανάπτυξη υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης (H.323) και υπηρεσιών video (live streaming, on-demand). Αναλυτικά, η εμπειρία του αφορά τα πρωτόκολλα H.323 και SIP, και έχει ασχοληθεί με την υποστήριξη τόσο των τερματικών συσκευών τελικών χρηστών (hardware και software endpoints), όσο και με το στήσιμο εξυπηρετητών και υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, έχει δουλέψει με τα παρακάτω services: Radvision-Cisco MCU 3510, Radvision-Cisco Gateway 3525, Polycom MGC-50 MCU, Radvision ECS gatekeeper, Cisco MCM gatekeeper, VCON MxM gatekeeper, GnuGK gatekeeper, VRVS, SIP Express Router, Asterisk, καθώς και με τα παρακάτω clients: VCON Falcon, Escort, ViGO,VPoint, Polycom PVX, NetMeeting, MBONE tools και VRVS client, X-Lite SIP client, MS Messenger, διάφορα hardware SIP phones. Γιώργος Φεργάδης Η κύρια εμπειρία του κου Φεργάδη είναι σε θέματα διαχείρισης υπηρεσιών δικτύου σε περιβάλλον UNIX. Ειδικά στα θέματα ανάπτυξης υπηρεσιών Radius, έχει πρόσφατα ολοκληρώσει το στήσιμο εκ νέου των υπηρεσιών dial-up (Radius authentication, authorization και accounting) και eduroam (Radius relaying) για το ΑΠΘ, που λειτουργούν σε συνδυασμό με τις υπηρεσίες καταλόγου του ιδρύματος σε LDAP. Επίσης, έχει συμμετέχει στην ανάπτυξη πιλοτικών υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης SIP, μέσω του SIP Express Router για το ΑΠΘ. Απόστολος Καρακούσης Η εμπειρία του κου Καρακούση σε θέματα τηλεδιάσκεψης σχετίζεται με τη συμμετοχή του στις εξής δράσεις: 2005 - Π98 για ΑΠΘ: Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης και Instant Messaging. Ανάπτυξη υπηρεσιών H.323 μέσω GnuGK gatekeeper και FreeRadius με αναζήτηση στοιχείων χρηστών στο LDAP. Ανάπτυξη υπηρεσιών Instant Messaging μέσω 23
jabberd και με χρήση της υποδομής PKI του ΑΠΘ για την πιστοποίηση χρηστών. 2004 - GRNET VNOC2: Υπηρεσίες Καταλόγου και Directory Enabled Υπηρεσίες. Αανάπτυξη υπηρεσιών σε εθνικό επίπεδο για τους φορείς του ΕΔΕΤ. 2002-2004 IST 6NET: Ανάπτυξη Υπηρεσιών Πραγματικού Χρόνου σε περιβάλλον IPv6. Συμμετοχή σε ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα για διερεύνηση συμβατότητας εργαλείων τηλεδιάσκεψης και video streaming με IPv6 περιβάλλοντα. Ειδικότερα, έχει ασχοληθεί με τα εξής services: GnuGK gatekeeper, SIP Express Router, Asterisk, καθώς και με τα παρακάτω clients: VCON Falcon, Escort, ViGO,VPoint, NetMeeting, X-Lite SIP client και διάφορα hardware SIP phones. 24
Ενότητα: Δ Τηλεφωνία πάνω από το Διαδίκτυο 11. Τηλεφωνία πάνω από το Διαδίκτυο. Εισηγήτρια: Μίνα Αγγελοπούλου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάρκεια 3 ώρες. Η υπηρεσία απευθύνεται στα Kέντρα Λειτουργίας & Διαχείρισης Δικτύου των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων. Διευκρινίζεται ότι ο στόχος της υπηρεσίας είναι η ευρεία χρήση της από το σύνολο των τελικών χρηστών των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει: 1. Εισαγωγή (10 min) Περιγραφή υπηρεσίας Απαραίτητος Εξοπλισμός Τεχνικές Δυνατότητες 2. Πρωτόκολλα υλοποίησης (45 min) Πρωτόκολλο Η.323 - Περιγραφή οντοτήτων o Τερματικό o Gateway o MCU o Gatekeeper o H.323 Proxy Server - Σηματοδοσία RAS - Call Control Signalling (H.225) - Media Control and Transport (H.245 and RTP/RTCP) Πρωτόκολλο SIP - Περιγραφή οντοτήτων o User Agents o Proxy Servers o Redirect Servers o Registrars - Διευθυνσιοδότηση - Λειτουργία SIP Σύγκριση πρωτοκόλλων Η.323 και SIP 25