ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ CCS



Σχετικά έγγραφα
Περιβαλλοντικά. ζητήματα λιγνιτικών ΑΗΣ Νομών Κοζάνης και Φλώρινας ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Οδηγίες 2003/87/ΕΚ & 2004/101/ΕΚ: Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας (ΕΣΕ) εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου & ευέλικτοι μηχανισμοί του πρωτοκόλλου του ΚΙΟΤΟ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΤΗΣ ΕΗ Α.Ε.

ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΑΝΘΡΑΚΑ Τι είναι ανθρακικό αποτύπωμα Ατομικό ανθρακικό αποτύπωμα

Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις

Εισαγωγή στοφαινόμενο του θερμοκηπίου, αέρια του θερμοκηπίου, ευρωπαϊκοί και

Αγγελική Καλλία Δρ. Νομικής, Δικηγόρος Εμπειρογνώμων Ενωσιακού Δικαίου Περιβάλλοντος

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ.

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς

Πρωτόκολλο του Kyoto

Το Ευρωπαϊκό Σύστηµα Εµπορίας ικαιωµάτων Εκποµπών Αερίων του Θερµοκηπίου Επιπτώσεις στον τοµέα Ηλεκτροπαραγωγής

Εισαγωγή στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, αέρια του θερμοκηπίου, ευρωπαϊκοί και

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου

Ενηµερωτικό δελτίο Greenpeace Ευρωπαϊκό Πακέτο για την Ενέργεια και διαπραγµατεύσεις στο Πόζναν

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος οργανισμών με το εργαλείο Bilan Carbone. Εκπαίδευση στο πλαίσιο του έργου LIFE Clim foot ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός. υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

«1o ΕΛΛΗΝΟΚΙΝΕΖΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Αθήνα, 3-4 εκεμβρίου 2009

O ρόλος των τεχνολογιών CCS ως τεχνολογική επιλογή αντιµετώπισης της κλιµατικής αλλαγής

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΝΤΑΙΛΙΑΝΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΤΡΑ 2014

Συµπληρωµατικά στοιχεία ppt1

Ενεργειακή Επανάσταση 2010: με μια ματιά

Αξιολόγηση των Τάσεων των Εκπομπών των Αερίων του Θερμοκηπίου: Η Περίπτωση της Ελλάδας

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Εισαγωγή

Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός: Όραμα βιωσιμότητας για την Ε λλάδα τ ου 2050

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Σύντομο Ενημερωτικό Υλικό Μικρών Εμπορικών Επιχειρήσεων για το Ανθρακικό Αποτύπωμα ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

CO2 1 CH4 23 N2O 296 HFC-23 12,000 HFC-125 3,400 HFC-134a 1,300 HFC-143a 4,300 HFC-152a 120 HFC-227ea 3,500 HFC-236fa 9,400 (CF 4 ) 5,700 (C 2 F 6 )

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Φαινόμενο θερμοκηπίου

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΕ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Δεύτερη διετής έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές

Κλιματική Αλλαγή. Θεσμικό πλαίσιο και ανάπτυξη ΔΡ. ΣΤΑΎΡΟΣ ΜΑΥΡΟΓΈΝΗΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΗ ΚΑΙ CCS

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Γ : Αντιμετώπιση

ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Professionals Training

Φαινόμενο του Θερμοκηπίου

Είναι μια καταγραφή/υπολογισμός των ποσοτήτων

ABB drives για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. ABB Group April 1, 2013 Slide 1

Τι είναι η κλιματική αλλαγή? Ποιά είναι τα αέρια του θερμοκηπίου?

Δρ. Θεόδουλος Μεσημέρης Ανώτερος Λειτουργός Περιβάλλοντος 8 Ιουνίου Συμφωνία του Παρισιού Πακέτο για το Κλίμα και την Ενέργεια

Το νέο πλαίσιο πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή για την περίοδο

ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2011 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία της ερώτησης για προφορική απάντηση B7-0000/2011

Ενεργειακό αποτύπωμα τοπικών τροφίμων. Μελίδου Μαρία, PhD, Βιοχημικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων σε θέματα Ποιότητας και Περιβάλλοντος

thepowerofgreen Πράσινο marketing Η νέα προϊοντική τάση Στέλιος Δρυς Δ/νων Σύµβουλος foodstandard

Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας

Θεσµικά Όργανα για την Περιβαλλοντική Πολιτική σε ιεθνές Επίπεδο

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2017) 51 final.

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Α.1 Το φαινόµενο του θερµοκηπίου. του (Agriculture and climate, Eurostat).

Αλέξανδρος Φλάμος Επίκουρος Καθηγητής. Δανάη Μανωλή.

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0184/6. Τροπολογία

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ηµερίδα για την Ατµόσφαιρα-Κλίµα ( ) Μερικά πρόσφατα αποτελέσµατα σχετικά µε την Κλιµατική Αλλαγή

Κλιματική Αλλαγή: Φυσική διαδικασία ή ανθρώπινη επέμβαση;

Δράσεις και πολιτικές του ΥΠΕΚΑ για την ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων σε σχέση με την κλιματική αλλαγή

ΕΝΑΡΧΗ ΗΝ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Παναγιώτης Α. Σίσκος Καθηγητής Χηµείας Περιβάλλοντος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΣΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΝΑΕΡΙΟ ΧΩΡΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ, ΕΜΠΟΡΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια

Η πραγματική «άβολη» αλήθεια. Φαινόμενο θερμοκηπίου, αύξηση της θερμοκρασίας της Γης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ-Β ΚΥΚΛΟΣ»

Ευρωπαϊκές προκλήσεις για χρήση τεχνολογιών ΑΠΕ

«Climate change is a global challenge that demands a global response»

"Ημερίδα MEdIES για τη θεματική σχολική χρονιά : Ενέργεια - Ανανεώσιμες Πηγές & Τοπικές Κοινωνίες. Αθήνα, 26 Οκτωβρίου 2009

Πρόγραμμα LIFE: Δράση για το Κλίμα

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 8.Α.2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΙΜΩΝ ΑΔΕΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

5 σενάρια εξέλιξης του ενεργειακού μοντέλου είναι εφικτός ο περιορισμός του λιγνίτη στο 6% της ηλεκτροπαραγωγής το 2035 και στο 0% το 2050

Παντελή Κάπρου Καθηγητή ΕΜΠ. ΙΕΝΕ Συνέδριο Ενέργεια και Ανάπτυξη 2008

Δημήτρης Μαναγούδης. Μηχ. Μηχανικός Director ICON GROUP. Executive Director of Sustainable Building Council Greece. Sustainability auditor DGNB

Σύμβαση για την κλιματική αλλαγή Προσαρμογή σε αυτήν

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου»

17. Πρωτόκολλο του Κιότο

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2777(RSP) Σχέδιο πρότασης ψηφίσματος Jerzy Buzek, εξ ονόματος της επιτροπής ITRE

ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ Α.Π.Ε: Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ

Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός. Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΡ. 842/2006 ΓΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

Εκατομμύρια σε κίνδυνο

ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Καταρρίπτοντας τους μύθους Μπορούν οι ΑΠΕ να παρέχουν ενέργεια 24/7;

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΜΜΑ 8 η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2008 ΑΠΟΦΑΣΗ

Γιάννης Καραμπάτσος. Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc - DS Consulting

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

THE ECONOMICS OF CLIMATE CHANGE

ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ Α.Π.Ε: Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2020

Αλληλεπίδραση Ε.Ε. και Ρωσίας σε θέµατα Αγορών Φυσικού Αερίου και Κλιµατικής Αλλαγής

2. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Η

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL A7-0430/1. Τροπολογία. Bas Eickhout εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE

Applying European Emissions Trading & Renewable Energy Support Mechanisms in the Greek Electricity Sector - ETRES LIFE03/ENV/GR/000219

Transcript:

ΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ CCS Νίκος Περδικάρης Χηµικός Μηχ/κός ΕΜΠ, MSc. ιεύθυνση Περιβάλλοντος Παραγωγής Σεµινάριο ΕΗ: «Τεχνολογικό δυναµικό περιορισµού εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου υνατότητες εφαρµογής τους σε Ελληνικές Επιχειρήσεις», 24-26/06,30/06 & 01/07,Χαλκοκονδύλη 30, ΑΘΗΝΑ 0

ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ CCS - Περιεχόµενα 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Το φαινόµενο του θερµοκηπίου και τα Αέρια του Θερµοκηπίου Ιστορική Αναδροµή Νέοι Στόχοι Εξελίξεις Έκθεση STERN IPCC AR4 Εξέλιξη Ενεργειακού Συστήµατος Συµπέρασµα 1

Το Φαινόµενο του Θερµοκηπίου (1/4) «Το CO 2 δεν είναι ρύπος και δεν παρουσιάζει τοπικές επιπτώσεις όπου εκπέµπεται. Συµβάλει µόνο (µαζί µε τα άλλα αέρια του θερµοκηπίου) στην παγκόσµια επίδραση του φαινοµένου του Θερµοκηπίου Global Greenhouse effect». Το φαινόµενο του θερµοκηπίου ένα µέρος (~30%) της εκπεµπόµενης ηλιακής ακτινοβολίας ανακλάται από την ατµόσφαιρα και την επιφάνεια της γης το υπόλοιπο (~ 70%) απορροφάται από την επιφάνεια της γης η επιφάνεια της γης ζεσταίνεται, και η θερµότητα δηµιουργεί την επανεκποµπή πίσω στην ατµόσφαιρα, κυµάτων µικρής συχνότητας υπέρυθρης ακτινοβολίας ένα µέρος της εκπεµπόµενης υπέρυθρης ακτινοβολίας απορροφάται από τα µόρια των αερίων του θερµοκηπίου που υπάρχουν στην ατµόσφαιρα και επανεκπέµπεται πίσω στην επιφάνεια της γης 2

Το Φαινόµενο του Θερµοκηπίου (2/4) η επανεκποµπή της υπέρυθρης ακτινοβολίας προκαλεί την περαιτέρω θέρµανση της επιφάνειας της γης και της τροπόσφαιρας το µέρος της ακτινοβολίας που διαπερνά το στρώµα των αερίων του Θερµοκηπίου χάνεται τα αέρια του θερµοκηπίου αποτελούν µόνο το 1% της ατµόσφαιρας, έχουν όµως την ιδιότητα να σχηµατίζουν µια «ασπίδα προστασίας» για την αποφυγή της απώλειας υπέρυθρης ακτινοβολίας προς την ατµόσφαιρα η δράση της «ασπίδας» είναι ίδια µε τη δράση της υάλινης οροφής των Θερµοκηπίων, από το οποίο πήρε και το όνοµά του το φαινόµενο 3

Το Φαινόµενο του Θερµοκηπίου (3/4) εκτιµάται ότι χωρίς το φαινόµενο του θερµοκηπίου η θερµοκρασία της γης θα ήταν 30 ο C χαµηλότερη η συνεχής χρήση ορυκτών καυσίµων αυξάνει τα επίπεδα συγκέντρωσης των αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα µε αποτέλεσµα να αυξάνεται η θερµοκρασία της γης εκτιµάται ότι η µέση θερµοκρασία της γης θα ανέβει 1,8-4 ο C (αρχικές( εκτιµήσεις) έως το 2100 µε επίδραση στο κλίµα και αύξηση της πιθανότητας εµφάνισης ακραίων καιρικών φαινοµένων, αν ο ρυθµός παραγωγής ΑτΘ παραµείνει ο ίδιος IPCC Third Assessment Report 4

Το Φαινόµενο του Θερµοκηπίου (4/4) 5

Τa Αέρια του Θερµοκηπίου ΑτΘ (1/3) Six main greenhouse gases: Carbon dioxide (CO2); Methane (CH4); Nitrous oxide (N2O); Hydrofluorocarbons (HFCs); Perfluorocarbons (PFCs); and Sulphur hexafluoride (SF6) 6

Species Chemical formula Lifetime (years) Global Warming Potential (Time Horizon) CO 2 Methane * Τa Αέρια του Θερµοκηπίου variable ΑτΘ 1 (1/3) 1 CO 2 20 years CH 4 12±3 56 21 100 years 500 years 1 6.5 Nitrous oxide N 2 O 120 280 310 170 HFC-23 CHF3 264 9100 11700 9800 HFC-32 CH2F2 5.6 2100 650 200 HFC-41 CH3F 3.7 490 150 45 HFC-43-10mee C5H2F10 17.1 3000 1300 400 HFC-125 C2HF5 32.6 4600 2800 920 HFC-134 C2H2F4 10.6 2900 1000 310 HFC-134a CH2FCF3 14.6 3400 1300 420 HFC-152a C2H4F2 1.5 460 140 42 HFC-143 C2H3F3 3.8 1000 300 94 HFC-143a C2H3F3 48.3 5000 3800 1400 HFC-227ea C3HF7 36.5 4300 2900 950 HFC-236fa C3H2F6 209 5100 6300 4700 HFC-245ca C3H3F5 6.6 1800 560 170 Sulphur hexafluoride SF6 3200 16300 23900 34900 Perfluoromethane CF4 50000 4400 6500 10000 Perfluoroethane C2F6 10000 6200 9200 14000 Perfluoropropane C3F8 2600 4800 7000 10100 Perfluorobutane C4F10 2600 4800 7000 10100 Perfluorocyclobutane c-c4f8 3200 6000 8700 12700 Perfluoropentane C5F12 4100 Perfluorohexane C6F14 3200 5100 5000 7500 7400 11000 10700 7

Τa Αέρια του Θερµοκηπίου ΑτΘ (3/3) Οι διεθνείς αναφορές στις εκποµπές ΑτΘ πέραν των ποσοτήτων, λαµβάνουν υπόψη και την επίδραση του κάθε αερίου στο φαινόµενο του θερµοκηπίου σε ορίζοντα 100 ετών. Έτσι οι εκποµπές ΑτΘ δηλώνονται σε «ισοδύναµους τόννους CO 2 t CO 2 eq». Η επίδραση της εκποµπής µιας ποσότητας ΑτΘ στο φαινόµενο του θερµοκηπίου ανάγεται στην αντίστοιχη ποσότητα CO 2 η οποία θα είχε το ίδιο αποτέλεσµα στο φαινόµενο του θερµοκηπίου, λαµβάνοντας υπόψη το Global Warming Potential. Παρά τη µικρή επίδραση (ως δυναµικό) του CO 2 στο φαινόµενο του θερµοκηπίου, οι ποσότητες που εκπέµπονται είναι τόσο µεγάλες, ώστε να υπολογίζεται ότι περίπου το 80% του φαινοµένου οφείλεται στο CO 2 8

Ο κύκλος του άνθρακα 9

Ιστορική Αναδροµή (1/6) Οι πρώτες παρατηρήσεις των αλλαγών στο κλίµα έγιναν στα µέσα του 20ου αιώνα ~ το 1960 1970 έγιναν από κλιµατολόγους οι πρώτες παρατηρήσεις της αύξησης της συγκέντρωσης CO 2 στην ατµόσφαιρα και οι πρώτες συσχετίσεις της αύξησης αυτής µε περίεργα καιρικά φαινόµενα. Ήταν και οι πρώτες πιέσεις από τον επιστηµονικό κόσµο ότι «κάτι πρέπει να αλλάξει» το 1988 ιδρύθηκε το IPCC Intergovernmental Panel on Climate Change από το WMO (World( Meteorological Organization) και το UNEP (United Nations Environment Programme) To 1990 το IPCC εξέδωσε την πρώτη του έκθεση (First Assessment Report) η οποία επιβεβαίωσε την υπερθέρµανση του πλανήτη και επισήµανε την ανάγκη για άµεσες δράσεις 10

Ιστορική Αναδροµή (2/6) Τα αποτελέσµατα του FAR οδήγησαν στη δηµιουργία του UNFCCC (United Nations Convention on Climate Change) THE CONVENTION 1992 Earth Summit, Rio de Janeiro (into force 1994) υπό την αιγίδα του UNFCCC ξεκίνησαν οι διαπραγµατεύσεις σε διεθνές επίπεδο σχετικά µε την ανάληψη δράσεων για τον περιορισµό της κλιµατικής αλλαγής. η κύρια αρχή του UNFCCC είναι το COP (Conference of Parties) Συνδιάσκεψη των µελών της Σύµβασης Πλαίσιο για την αλλαγή του κλίµατος Στo o COP-3 το 1997 στο Κιότο υιοθετήθηκε το «Πρωτόκολλο του Κιότο» 11

Ιστορική Αναδροµή (3/6) Το πρωτόκολλο για πρώτη φορά θέτει δεσµευτικούς στόχους σε 37 ανεπτυγµένες / βιοµηχονοποιηµένες χώρες για περιορισµό των εκποµπών CO 2 Βασικά σηµεία του πρωτοκόλλου: Οι χώρες διαχωρίζονται σε ανεπτυγµένες και υπό ανάπτυξη Τίθενται στόχοι µείωσης των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου σε 37 ανεπτυγµένες χώρες και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα για την περίοδο 2008 2012 σε σχέση µε τις εκποµπές τους το έτος βάσης Ο στόχος µείωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίστηκε στο -8% σε σχέση µε τις εκποµπές του έτους βάσης Για να τεθεί το πρωτόκολλο σε ισχύ πρέπει να κυρωθεί τουλάχιστον από 55 χώρες οι οποίες θα αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 55% των εκποµπών του 1990 των ανεπτυγµένων χωρών 12

Ιστορική Αναδροµή (4/6) Στο COP-7 στο Μαρακές το 2001 Marrakesh Accords δόθηκαν αναλυτικές οδηγίες για την εφαρµογή των τριών µηχανισµών του πρωτοκόλλου του Κιότο: Emissions Trading ΑΑUs (Assigned Amount Units) CDM (Clean Development Mechanism) CERs (Certified Emissions Reduction credits) JI (Joint Implementation) ERUs (Emission Reduction Units) To 2002 µε την Απόφαση 2002/358/ΕΚ εγκρίνεται το Πρωτόκολλο του Κιότο από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, και καθορίζονται οι επιµέρους στόχοι για τα Κράτη Μέλη (Burden Sharing) O στόχος για την Ελλάδα καθορίζεται στο +25% για την περίοδο 2008-2012 σε σχέση µε τις εκποµπές του έτους βάσης Ως έτος βάσης καθορίζεται το 1990 για τα CO 2, CH 2, N 2 O και το 1995 για τα F-gases 13

Ιστορική Αναδροµή (5/6) 14

Ιστορική Αναδροµή (6/6) 2003: Οδηγία 2003/87/ΕΚ Θέσπιση Ευρωπαϊκού Συστήµατος Εµπορίας Εκποµπών (EU ETS) Α Περίοδος:2005 :2005-20072007 Β Περίοδος:2008 :2008-20122012 18/11/2004:Η Ρωσία κυρώνει το Πρωτόκολλο του Κιότο και ο κανόνας «55» του Πρωτοκόλλου ικανοποιείται 16/02/2005: 90 ηµέρες µετά, το Πρωτόκολλο του Κιότο τίθεται σε ισχύ Οδηγία 2004/101/ΕΚ ΕΚ: εντάσσει και τους άλλους µηχανισµούς του Πρωτοκόλλου πλην της Εµπορίας Εκποµπών (CDM,JI) 15

ΣΗΜΕΡΑ-ΝΕΟΙ ΣΤΟΧΟΙ COM 1/10.01.2007 ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ε.Ε.(1/3) ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ : ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ (ΕΑΘ) ΣΤΟΧΟΙ ΣΕ ΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕ Ο: -30% (σε( σχέση µε το 1990) για τις ανεπτυγµένες Χώρες έως το 2020-50% παγκοσµίως έως το 2050 (σε σχέση µε το 1990) από -60% έως 80%, έως το 2050 για τις ανεπτυγµένες Χώρες (σε σχέση µε το 1990) ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΣΤΟΧΟΣ Ε.Ε.. : -20% έως το 2020 (σε σχέση µε το 1990) 16

ΣΗΜΕΡΑ-ΝΕΟΙ ΣΤΟΧΟΙ COM 1/10.01.2007 ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ε.Ε.(2/3) ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΤΙΚΟΤΗΤΑ Μείωση πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας κατά 20% έως το 2020 σε σχέση µε τα προβλεπόµενα (business as usual Energy Efficiency Action Plan COM 545/2006).=> 13% µικρότερη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας σε σχέση µε σήµερα ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 10% ενέργεια από βιοκαύσιµα στις µεταφορές έως το 2020 20% από ΑΠΕ γενικά στο ενεργειακό µίγµα έως το 2020 Η ΑΞΙΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Μεγάλο µερίδιο στο ενεργειακό µίγµα των Ευρωπαϊκών Χωρών Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασµού Μεγαλύτερα αποθέµατα από τα άλλα καύσιµα Νέες αποδοτικές τεχνολογίες και Β Τ σε παλιές και νέες Μονάδες για τη µείωση των εκποµπών από στερεά καύσιµα Συγκροτηµένο ρυθµιστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη CCS 17

ΣΗΜΕΡΑ-ΝΕΟΙ ΣΤΟΧΟΙ COM 1/10.01.2007 ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ε.Ε.(3/3) ΕΣΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ CO 2 - CCS Από το 2010 όλες οι νέες εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να διαθέτουν υποδοµή για υποδοχή τεχνολογιών δέσµευσης διοξειδίου του άνθρακα (capture ready) 12 επιδεικτικές Μονάδες παραγωγής µεγάλης κλίµακας σε λειτουργία έως το 2015 Από το 2020, θα δροµολογηθεί προοδευτική εγκατάσταση τεχνολογιών CCS και στις παλιές ανθρακικές µονάδες Προώθηση τεχνολογιών CCS µε Ασφάλεια,Νοµιµότητα και Οικονοµικότητα Ένταξη τεχνολογιών CCS στο σύστηµα εµπορίας εκποµπών (ETS) Ενίσχυση τεχνολογιών CCS µέσω κατανοµής δικαιωµάτων Με αύξηση της τιµής δικαιωµάτων οι τεχνολογίες CCS θα καταστούν οικονοµικές 18

Εξελίξεις (1/3) Πράσινο πακέτο της Ε.Ε. για την αντιµετώπιση του φαινοµένου της Κλιµατικής Αλλαγής. Προτεινόµενοι Στόχοι για το 2020: - µείωση κατά 20% (ή( 30% αν επιτευχθεί διεθνής δέσµευση) των εκποµπών αερίων του Θερµοκηπίου της Ε.Ε. σε σχέση µε το 1990. * (ETS τοµείς:-21% σε σχέση µε 2005) - 20% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ε.Ε. από ανανεώσιµες πηγές (για την Ελλάδα 18% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας). 19

Εξελίξεις (2/3) Πράσινο Πακέτο: Πρόταση Οδηγίας της Ε.Ε. για την γεωλογική αποθήκευση του CO 2 Όλες οι νέες εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής µε ορυκτά καύσιµα πρέπει να διαθέτουν υποδοµή για υποδοχή τεχνολογιών δέσµευσης διοξειδίου του άνθρακα (capture ready) και κατάλληλους χώρους υπόγειας αποθήκευσης 12 επιδεικτικές Μονάδες παραγωγής µεγάλης κλίµακας µε τεχνολογίες έσµευσης & Υπόγειας Αποθήκευσης (CCS) σε λειτουργία έως το 2015 Από το 2020, θα δροµολογηθεί προοδευτική εγκατάσταση τεχνολογιών CCS και στις παλιές Μονάδες Προώθηση τεχνολογιών CCS µε o Ασφάλεια, Νοµιµότητα και Οικονοµικότητα o Ένταξη τεχνολογιών CCS στο Ευρωπαϊκό Σύστηµα Εµπορίας «we cannot reduce EU or world CO 2 emissions of 50% in 2050 if we do not also use the possibility to capture CO 2 from industrial installations and store it in geological formations (CCS)» «For incentivation the options were (i) to enable CCS under ETS..(ii) in addition to (i), to make CCS deployment mandatory (and retrofit also mandatory) after a specific date» 20

Εξελίξεις (3/3) Αναθεωρείται η Οδηγία 2003/87 για τη βελτίωση και επέκταση του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Εµπορίας (ΕΣΕ) αερίων του θερµοκηπίου Οι κυριότερες αλλαγές που προτείνονται είναι: ένα και µόνο πανευρωπαϊκό όριο εκποµπών αντί για 27 εθνικά όρια. Το ετήσιο όριο εκποµπών θα µειώνεται γραµµικά και θα συνεχιστεί η µείωσή του και µετά το πέρας της περιόδου 2013-2020. Τα διαθέσιµα δικαιώµαταθαδηµοπρατηθούν σε µεγάλο ποσοστό αντί να κατανεµηθούν δωρεάν. Για την ηλεκτροπαραγωγή απαγορεύεται η δωρεάν διάθεση δικαιωµάτων και επιβάλλεται η δηµοπράτηση των προς κατανοµή δικαιωµάτων στο τοµέα. Οι χώρες θα έχουν επίσης και έναν άλλο δεσµευτικό στόχο µείωσης των εκποµπών για τοµείς που δεν συµµετέχουν στο ΕΣΕ, που για την Ελλάδα καθορίστηκε στο 4% το 2020 σε σύγκριση µε τιςεκποµπές των τοµέων αυτών το 2005. 21

ΤΙ ΩΘΕΙ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΟΣΟ ΑΥΣΤΗΡΩΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΣΥΝ ΥΑΣΜΕΝΕΣ ΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΟΜΗ ΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΣΕ ΜΕΓΑΛΗ ΚΛΙΜΑΚΑ? 22

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ STERN ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2007 - IPCC FORTH ASSESSMENT REPORT (AR4): CLIMATE CHANGE 2007 23

Έκθεση STERN (1/9) Το Νοέµβριο 2006 ο Sir Nicholas Stern ως σύµβουλος της Βρετανικής κυβέρνησης εξέδωσε µια έκθεση στην οποία επιχείρησε να εκτιµήσει την επικείµενη οικονοµική καταστροφή, από την υπερθέρµανση του πλανήτη και το κόστος αποφυγής της εξετάζοντας διάφορα σενάρια. Υπολόγισε το ελάχιστο ετήσιο κόστος της καταστροφής σε 5% του ΑΕΠ και το ευρύτερο σε 20%, που θα οδηγήσει σε κραχ µεγαλύτερο του 1929. Αντιθέτως υπολόγισε το ετήσιο κόστος της έγκαιρης αντιµετώπισης του φαινοµένου του θερµοκηπίου, σε µόλις 1% του ΑΕΠ. 24

Έκθεση STERN (2/9) 25

Έκθεση STERN (3/9) 26

Έκθεση STERN (4/9) 27

Έκθεση STERN (5/9) 28

Έκθεση STERN (6/9) 29

Έκθεση STERN (7/9) 30

Έκθεση STERN (8/9) 31

Έκθεση STERN (9/9) http://www.hm-treasury.gov.uk/independent_reviews/stern_review_economics_climate_change/sternreview_index.cfm 32

IPCC AR4 (1/3) Θεωρείται ως η πιο έγκυρη µελέτη που έχει γίνει ποτέ για την κλιµατική αλλαγή Χρειάστηκε 6 χρόνια για να ολοκληρωθεί και ανακοινώθηκε το Φεβρουάριο 2007 στο Παρίσι Θα αποτελέσει τη βάση των διαπραγµατεύσεων για το διάδοχο του Πρωτοκόλλου του Κιότο µετά το 2012 Επιβεβαιώνει ότι µε βεβαιότητα 90% η κλιµατική αλλαγή οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα Προβλέπει άνοδο της πλανητικής θερµοκρασίας κατά 1,1 O C 6,4 O C έως το 2095 σε σχέση µε τα επίπεδα της περιόδου 1980-1999 1999 αν δε µειωθούν δραµατικά οι εκποµπές ΑτΘ 33

IPCC AR4 (2/3) Αναµένονται: αύξηση της λεγόµενης «κλιµατικής ευαισθησίας», δηλαδή ο τρόπος µε τον οποίο το κλίµα θα αντιδράσει στον διπλασιασµό της συγκέντρωσης αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα. Η προηγούµενη εκτίµηση για αύξηση της θερµοκρασίας σε σύγκριση µε τα προβιοµηχανικά επίπεδα έκανε λόγο για 2,5ο C, ενώ η τελευταία κάνει λόγο για 3ο C. άνοδο της στάθµης των ωκεανών από 18 59 εκ., Ενδεχόµενη αύξηση της τάξης του 1,9ο C 4,6ο C σε σύγκριση µε τα προβιοµηχανικά επίπεδα θα προκαλέσει την εξαφάνιση των ανώτερων στρωµάτων πάγων της Γροιλανδίας, αν αυτή η υπερθέρµανση διατηρηθεί για τα επόµενα χίλια χρόνια. Αυτό θα οδηγήσει σε άνοδο της στάθµης της θάλασσας από 6 έως 7 µέτρα ένταση της δραστηριότητας των τροπικών κυκλώνων και τυφώνων, αύξηση της ξηρασίας 34

IPCC AR4 (3/3) Υπεύθυνες για την κλιµατική αλλαγή θεωρούνται οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου µε πρωτεύοντα ρόλο αυτόν του CO2. Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου συµβάλλουν στην αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη µε τις προαναφερθείσες καταστρεπτικές προβλέψεις από τις επιπτώσεις της. http://www.ipcc.ch/ipccreports/assessments-reports.htm 35

36

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ WORLD ENERGY OUTLOOK http://www.worldenergyoutlook.org/ 37

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ WORLD ENERGY OUTLOOK ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΜΕΙΩΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ -ΑΛΛΑΓΗ ΑΠΌ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΣΕ ΑΛΛΑ ΜΕ ΣΧΕ ΟΝ ΜΗ ΕΝΙΚΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ (ΠΥΡΗΝΙΚΑ, Α.Π.Ε.).) Πρόβληµα η παραπέρα αύξηση πυρηνικής ενέργειας. Οι ΑΠΕ δεν µπορούν από µόνες τους να καλύψουν την αυξανόµενη ζήτηση Συνεπώς οι συµβατικές πηγές ενέργειας (fossil fuels) θα συνεχίσουν να παρέχουν ~70-80% ολικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας ΕΣΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ CO 2 (CCS) Είναι σηµαντικό ότι ένας τρόπος δεν αρκεί για τη µείωση αλλά απαιτείται συνδυασµός περισσοτέρων. 38

39

Η ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ CCS Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 40