Καλή Τζώρτζη Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσειολογίας Τµήµα Διαχείρισης Πολιτισµικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών Πανεπιστήµιο Πατρών Γ. Σεφέρη 2, Αγρίνιο, 30100 ktzortzi@upatras.gr Σύντοµο βιογραφικό σηµείωµα Η Καλή Τζώρτζη είναι επίκουρη καθηγήτρια, µε γνωστικό αντικείµενο «Μουσειολογία», στο Τµήµα Διαχείρισης Πολιτισµικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών του Πανεπιστηµίου Πατρών. Διδάσκει επίσης στο Διατµηµατικό Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα «Μουσειακές Σπουδές» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Σπουδών «Διοίκηση Πολιτισµικών Μονάδων» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι: θεωρία µουσειακού σχεδιασµού, σχέση αρχιτεκτονικού και µουσειολογικού προγράµµατος, σχεδιασµός και οργάνωση εκθέσεων, ο εκθεσιακός σχεδιασµός ως επικοινωνιακό µέσο και εκπαιδευτικό εργαλείο, οι νέες τεχνολογίες ως ερµηνευτικά µέσα στα µουσεία, λειτουργία και χρήση µουσειακού χώρου, συµπεριφορά και εµπειρία επισκεπτών, ανθρώπινα κατάλοιπα ως µουσειακά εκθέµατα, και σύγχρονα θέµατα µουσειακής πολιτικής. Οι σπουδές της αντανακλούν την διεπιστηµονική φύση του ερευνητικού της έργου. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήµιο Αθηνών και πραγµατοποίησε µεταπτυχιακές σπουδές αρχικά στην Κλασική Αρχαιολογία στο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στη Μουσειολογία στην Ėcole du Louvre στο Παρίσι. Η διδακτορική της διατριβή µε θέµα τη «Σχέση µεταξύ κτηριακού και εκθεσιακού σχεδιασµού στα µουσεία» εκπονήθηκε στο University College London. Τη θεωρητική µελέτη των µουσείων συνδυάζει µε την πρακτική γνώση και εµπειρία που απέκτησε στο Υπουργείο Πολιτισµού, αρχικά (από το 1995) ως µέλος της Επιστηµονικής Οµάδας Εργασίας της Επιτροπής Συντήρησης ναού Επικούριου Απόλλωνα Βασσών, στον τοµέα της διαχείρισης, ερµηνείας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και µνηµείων στη συνέχεια (από το 2009) ως µέλος της µουσειολογικής οµάδας της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικων Προγραµµάτων, µε αντικείµενο, µεταξύ άλλων, την αξιολόγηση και εκπόνηση µουσειολογικών µελετών, συµπεριλαµβανοµένου του σχεδιασµού ψηφιακών εφαρµογών ως ερµηνευτικών µέσων. Σχετικές µελέτες της έχουν δηµοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστηµονικά περιοδικά και συλλογικούς τόµους. Το ερευνητικό της έργο έχει παρουσιάσει, µε πρόσκληση, σε ανακοινώσεις, διαλέξεις και πανεπιστηµιακά µαθήµατα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και το έχει εφαρµόσει σε µελέτες µουσείων, καθώς έχει εργαστεί ως ειδικός επιστηµονικός συνεργάτης σε θέµατα οργάνωσης χώρου και λειτουργίας των µουσείων, σχεδιασµού, συντονισµού και επιµέλειας εκθέσεων. 1
Δηµοσιεύσεις Βιβλία Τζώρτζη, K. (2013). Ο χώρος στο µουσείο: η αρχιτεκτονική συναντά τη µουσειολογία. Αθήνα: Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς. Τζώρτζη, K. (2010). Η χωρική αρχιτεκτονική των µουσείων. Αθήνα: Καλειδοσκόπιο. Τζώρτζη, K. (2001). Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα. Περιήγηση στο χώρο και το χρόνο. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισµού. [αγγλική έκδοση (2001), γερµανική έκδοση (2002)] Κεφάλαια σε συλλογικούς τόµους, άρθρα σε επιστηµονικά περιοδικά µε κριτές και πρακτικά συνεδρίων Tzortzi, K. (2013, υπό έκδοση). Recreation or transformation of the urban context? The case of the new Acropolis Museum, In: Visible and invisible: Perceiving the city between descriptions and omissions, Catania: Associazione Italiana di Storia Urbana; Siracusa: Tyche Edizioni. Tzortzi, K. (2012). Designer choices, museum experiences. In: M.Ballarin and M.Dalla Mura (eds.) The Museum and the Design Disciplines, Venezia: Università IUAV (Istituto Universitario di Architettura di Venezia), 33-56. [µε πρόσκληση (invited chapter)] Hillier, Β., Tzortzi, K. (2012). Space syntax: Η γλώσσα του µουσειακού χώρου. Στο: Sh. Macdonald (επιµ.) Μουσείο και Μουσειακές Σπουδές. Ένας πλήρης οδηγός. Αθήνα:Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς, 395-420. [µε πρόσκληση (invited chapter) - βλ. aγγλική έκδοση 2006] Τζώρτζη, K. (2012). Μουσεία σε µνηµεία: αφορµή για µια συζήτηση γύρω από τη στρατηγική σηµασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασµού του µουσειακού χώρου, Τετράδια Μουσειολογίας, τεύχος 8, 13-23. Tzortzi, K. (2011). Space: Interconnecting Museology and Architecture, Journal of Space Syntax, vol.2, n.1, 26-53. [µε πρόσκληση (invited paper)] Τζώρτζη, K. (2011, υπό έκδοση) Χώρος και έκθεση: σχέσεις αυτονοµίας, αντιστοιχίας ή αλληλεπίδρασης, Με αφορµή το Νέο Μουσείο Ακρόπολης: Αρχιτεκτονική, Μουσειολογία, Ιδεολογία, Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 13-14 Μαϊου 2011. Tzortzi, K., Hillier, B. (2010). Configuration. In: L. Basso Peressut, I.Forino, G.Postiglione, R.Rizzi (eds.) Interior wor[l]ds, Torino: Allemandi, 234-239. Τζώρτζη, K. (2010). Ανθρώπινα κατάλοιπα ως µουσειακά εκθέµατα: νέες τάσεις στην εκθεσιακή πρακτική και επικοινωνιακή πολιτική, Αρχαιολογία και Τέχνες, Δεκέµβριος, τεύχος 117, 69-77. Tzortzi, K. (2010). The Art Museum as a City or a Machine for Showing Art?, Architectural Research Quarterly (ARQ), Cambridge University Press, vol.14, n.2, 129-138. 2
Τζώρτζη, K. (2010). Η χωρική προσέγγιση των µουσείων, ένα αναδυόµενο θέµα στις µουσειακές µελέτες, Στα ίχνη της σύγχρονης Μουσειολογίας, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 15-17 Μαϊου 2010. Tzortzi, K. (2009). The Art Museum as a City or a Machine for Showing Art? In: 7th International Space Syntax Symposium, 8-11 June, Stockholm. Stockholm: School of Architecture and the Built Environment, 117:1-117:13. Τζώρτζη, K. (2009). Το µουσείο ως παιδευτικό εργαλείο ή ως αφετηρία µιας άµεσης αισθητικής εµπειρίας; Αρχαιολογία και Τέχνες, Σεπτέµβριος, τεύχος 112, 101-108. Tzortzi, K. (2008). The art of exhibiting as a branch of architecture. In: L.Basso Peressut et al. (eds.) Places and Themes of Interiors. Milano: Franco Angeli, 37-44. Tzortzi, K. (2007). Museum Building Design and Exhibition Layout: Patterns of Interaction. In: E.Kubat et al. (eds.) 6th International Space Syntax Symposium, 12-15 June 2007, Istanbul. Istanbul: ITU Faculty of Architecture, 072.1-072.14. Hillier, B., Tzortzi, K. (2006). Space syntax: The Language of Museum Space. In: Sh. Macdonald (ed.) A Companion to Museum Studies, Maiden; London: Blackwell Publishing, 282-301. [µε πρόσκληση (invited chapter) βλ. ελληνική έκδοση 2012] Τζώρτζη, K. (2006). Κτιριακός και εκθεσιακός σχεδιασµός µουσείων. Τετράδια Μουσειολογίας, τεύχος 3, 16-23. Tzortzi, K. (2005). Kröller -Müller vs Louisiana: alternative explorations of museum experience. In: A. van Nes, ed. 5th International Space Syntax Symposium, 13-17 June 2005, Delft. Amsterdam: Techne Press, 205-217. Tzortzi, K. (2004). Building and exhibition layout: Sainsbury Wing compared to Castelvecchio. Architecture Research Quarterly (ARQ), Cambridge University Press, vol.8, n.2, 128-140. Tzortzi, K. (2003). An approach to the micro-structure of the gallery space; the case of the Sainsbury Wing. In: J.Hanson, ed. 4th International Space Syntax Symposium, 17-19 June 2003, London. London: Space Syntax Laboratory; The Bartlett School, 67.1-67.16. Διαλέξεις (µε πρόσκληση) Σχεδιαστικές επιλογές, Μουσειακή εµπειρία. Προσεγγίζοντας τα µουσεία από τη σκοπιά του χώρου Διαπανεπιστηµιακό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσειολογία», Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2014 Navigation in museums: moving, viewing, understanding Google Cultural Institute, Παρίσι, Αύγουστος 2013 3
Χωρικός σχεδιασµός και εκθεσιακό νόηµα Ετήσιο Επιµορφωτικό Σεµινάριο Ξεναγών 2013, µε θέµα «"Χώρος" και ξενάγηση: αρχιτεκτονική, τέχνη, µουσείο, φυσικό περιβάλλον", Πανελλήνια Οµοσπονδία Ξεναγών, Αθήνα, Μάρτιος 2013 Ο χώρος στο µουσείο: η αρχιτεκτονική συναντά τη µουσειολογία Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα «Συντήρηση και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτιρίων και Συνόλων», Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα, Δεκέµβριος 2012 Σχεδιαστικές επιλογές και µουσειακή εµπειρία Διαπανεπιστηµιακό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσειολογία», Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2012 Designer choices, museum experiences Università IUAV (Istituto Universitario di Architettura di Venezia), Scuola di Dottorato, Βενετία, Μάιος 2011 Χώρος και έκθεση: σχέσεις αυτονοµίας, αντιστοιχίας ή αλληλεπίδρασης Διεθνές Συµπόσιο «Με αφορµή το Νέο Μουσείο Ακρόπολης: Αρχιτεκτονική, Μουσειολογία, Ιδεολογία», Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Μάιος 2011 Αρχιτεκτονικός χώρος και µουσείο Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα «Συντήρηση και Αποκατάσταση Συνόλων», Εθνικό ΜετσόβειοΠολυτεχνείο, Αθήνα, Οκτώβριος 2010 Bringing the museum building into museology: a new reserach tool Corso di Formazione in «Assistente alla Redazione di Progetti Per il Progressivo Adeguamento dei Musei e delle Raccolte agli standard», Facoltà Di Beni Culturali, Università degli Studi di Macerata, Ιταλία, Fermo, Ιούνιος 2007 Space syntax: a language of museum space Space Syntax Limited, Λονδίνο, Μάιος 2006 The idea of the museum as a particular kind of building Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα (MSc) «Advanced Architectural Studies (AAS)», Bartlett School of Graduate Studies, Λονδίνο, Απρίλιος 2006 Axes and visual fields: space enhancing exhibits and exhibits enhancing space, Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα (MSc) «Advanced Architectural Studies (AAS)», Bartlett School of Graduate Studies Λονδίνο, Φεβρουάριος 2004 4
Συµµετοχή σε συνέδρια 2014. The Future with/of Anthropologies, International Union of Anthropological and Ethnological Sciences (IUAES), Chiba. 2013. Visible and invisible: Perceiving the city between descriptions and omissions, Associazione Italiana di Storia Urbana, Κατάνια. 2010. Interiors Forum World Conference, 2 nd International Conference Interior Wor[l]ds, 5-6 Οκτωβρίου, Politecnico di Milano, Μιλάνο. 2010. Στα ίχνη της σύγχρονης Μουσειολογίας, 15-17 Μαϊου, Θεσσαλονίκη. 2009. 7 th International Space Syntax Symposium, 8-11 Ιουνίου, School of Architecture and the Built Environment, Στοκχόλµη. 2008. Interiors Forum World Conference, 1-3 Οκτωβρίου, Politecnico di Milano, Μιλάνο. 2007. Museums Association Conference, 22-24 Οκτωβρίου. Γλασκώβη. 2007. 6 th International Space Syntax Symposium, 12-15 Ιουνίου. Κωνσταντινούπολη. 2005. 5 th International Space Syntax Symposium, 13-17 Ιουνίου. Ντελφτ.. 2004. Creative space, 6 th International Conference on Museum Architecture and Exhibition Design, 5-7 Απριλίου. Department of Museum Studies, University of Leicester. 2003. 4 th International Space Syntax Symposium, 17-19 Ιουνίου. Λονδίνο. Κριτής σε επιστηµονικά περιοδικά και συνέδρια - Museum and Society - Environment and Planning B - Space Syntax Symposia 5