ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΘΙΑΓΕ 24 / 25 Συμβολή του ΕΘΙΑΓΕ σε αρχαιολογική έρευνα στο ναό της Βραυρωνίας Αρτέμιδας Κατά τη διάνοιξη μιας τομής για την κατασκευή ενός αποστραγγιστικού φρέατος στον αρχαιολογικό χώρο της θεάς Αρτέμιδας στην Βραυρώνα ανακαλύφθηκε ένα ζευγάρι ξύλινα υποδήματα, κάτι σαν τα δικά μας τσόκαρα, καθώς επίσης και πολλά ακόμη ξύλινα αναθήματα προς τη θεά. Τα σπάνια αναθήματα εντοπίστηκαν μεταξύ της στοάς και της ιερής πηγής, όπου γίνονται έργα διαμόρφωσης και συντήρησης της στοάς του ιερού. Ο Ερασίνος ποταμός, που πλημμυρίζει από την αρχαιότητα το ιερό της θεάς, διέσωσε αρκετά ευρήματα λόγω της υγρασίας. Αρχαϊκά ειδώλια και αγγεία ανατολικού ρυθμού, δύο ακέραια χάλκινα κάτοπτρα, ληκύθια, τμήματα πυξίδων και άλλων αγγείων του 5ου αι. π.χ. ήταν θαμμένα σε ένα στρώμα αργίλου υδατοκορεσμένου από τα συνεχώς αναβλύζοντα ύδατα του γειτονικού αρχαίου ποταμού. Το πιο σημαντικό εύρημα θεωρείται ένα ξύλινο ειδώλιο πεπλοφόρου γυναικείας μορφής του α' μισού του 5ου αι. π.χ. με σάκο στο κεφάλι, περίτεχνη βοστρυχωτή κόμμωση και ίχνη κόκκινου χρώματος. Βρέθηκαν επίσης τμήματα ξύλινων αγγείων (σώματα και πώματα κυλινδρικών πυξίδων), ξύλινες σανίδες και ξύλινες σόλες (καττύματα) υποδημάτων με περίτεχνα εγχάρακτα μοτίβα. Τα αναθήματα προς την Αρτέμιδα της Βραυρώνας έχουν σχέση με το έθιμο των γυναικών να προσφέρουν ενδύματα και άλλα προσωπικά τους αντικείμενα στην προστάτιδα θεά των επιτόκων και των λεχώνων. Έχουν βρεθεί στο ιερό μαρμάρινες στήλες, στις οποίες καταγράφονταν τα ενδύματα και άλλα αντικείμενα που πρόσφεραν κάθε έτος οι γυναίκες στη θεά είτε για να τους προσφέρει το δώρο της μητρότητας είτε για να την ευχαριστήσουν μετά τον τοκετό. Στις επιγραφές γίνεται λογος για ξύλινα κιβώτια μέσα στα οποία ήταν τοποθετημένα τα ενδύματα των γυναικών που αφιερώνονταν στη θεά. Τα ξύλινα ευρήματα ήταν σε υδατοκορεσμένη κατάσταση και γι' αυτό μεταφέρθηκαν αμέσως για αποθήκευση και συντήρηση αφού προηγουμένως εμβαπτισθήκαν σε νερό, γιατί αν έμεναν να στεγνώσουν θα υφίσταντο ανεπανόρθωτες βλάβες. Οι συντηρητές ασχολούνται με τον καθαρισμό των ευρημάτων αλλά χρειάζεται να γίνει μία μελέτη για την τεκμηρίωση του υλικού (μακρο- και μικροφωτογράφιση, ταύτιση δασοπονικού είδους ξύλου, αξιολόγηση του βαθμού αλλοίωσης). Ειδικότερα η ταυτοποίηση του δασοπονικού είδους από το οποίο προέρχεται το ξύλο κατασκευής ενός τέχνεργου είναι σημαντική στην αρχαιολογική έρευνα διότι παρέχει πληροφορίες: για την ανασύνθεση της δασικής βλάστησης της περιοχής, για το επίπεδο τεχνογνωσίας (επιλογή ειδών ξύλου για διάφορες εφαρμογές με βάση τις φυσικές, μηχανικές αλλά και τεχνολογικές ιδιότητες όπως και τη φυσική διάρκειά του) για το τεχνολογικό επίπεδο στη συγκομιδή, για εμπορικές σχέσεις και ανταλλαγές αγαθών, για τις πρακτικές διαχείρισης των δασών, για το κλίμα σε συνδυασμό με τις οικολογικές απαιτήσεις του είδους (εύρος αυξητικής περιόδου). Επιπλέον Κομμάτι από το ξύλινο κάττυμα (σόλα) υποδήματος με την περίτεχνη διακόσμηση εγχάρακτων μοτίβων. η συντήρηση ξύλινων αρχαιολογικών τέχνεργων, που ευρίσκονται σε κατασταση υδατοκορεσμού, απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και ειδικό εργαστηριακό εξοπλισμό. Για το λόγο αυτό έχει ζητηθεί βοήθεια τόσο για την τεκμηρίωση όσο και τη συντήρηση των ευρημάτων από τον ερευνητή του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων & Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων (ΙΜΔΟ & ΤΔΠ) του ΕΘΙΑΓΕ Δρα Παναγιώτη Κάββουρα. Ο Δρ Π. Κάββουρας είχε συνεργαστεί κατά το παρελθόν με τη Διεύθυνση Συντήρησης του υπουργείου Πολιτισμού για την ανάπτυξη μεθόδου συντήρησης υδατοκορεσμένου αρχαιολογικού ξύλου. Το εργαστήριο Ανατομίας και Τεχνολογίας του Ξύλου του ΙΜΔΟ& ΤΔΠ έχει αναπτύξει κλείδες ταυτοποίησης δειγμάτων αρχαιολογικού ξύλου και κάρβουνου, που παραχώρησε δωρεάν στη Β' Εφορεία Αρχαιοτήτων. Οι κλείδες είναι απλής εισόδου ή διχοτομικές όπου σε κάθε κομβικό σημείο ο χρήστης επιλέγει τη μία από τις δύο προσφερόμενες επιλογές, όλες οι προσφερόμενες επιλογές περιγράφουν ανατομικά χαρακτηριστικά της εγκάρσιας τομής, χρησιμοποιούν μόνο εκείνα τα ανατομικά χαρακτηριστικά που είναι ευδιάκριτα στο αλλοιωμένο αρχαιολογικό ξύλο ή κάρβουνο, παραπομπές επεξηγούν τους τεχνικούς όρους και είναι σχεδιασμένες για χρήση στο πεδίο με την βοήθεια μεγεθυντικού φακού (x 10). Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι κλείδες είναι διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.fria.gr/ EngPage/tools.html Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι ανάμεσα στα ευρήματα εντοπίστηκαν και φυτικά υπολείμματα όπως κυπαρισσόμηλα, φύλλα δένδρων κ.λπ. Η έρευνα αυτού του υλικού θα βοηθήσει μελλοντικά στην ανασύσταση του αρχαίου φυσικού περιβάλοντος. Η Δρ Ευαγγελία Δασκαλάκου ερευνήτρια του ΙΜΔΟ & ΤΔΠ έχει ήδη ολοκληρώσει τη μακροσκοπική αναγνώριση του πρώτου δείγματος φύλλων.
ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Συνάντηση εργασίας για τους Φυτικούς Γενετικούς Πόρους Η 7 η Συνάντηση της Ομάδας Εργασίας Allium του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Συνεργασίας για τους Φυτικούς Γενετικούς Πόρους (European Cooperative Programme for Plant Genetic Resources ECPGR) πραγματοποιήθηκε στην Περαία Θεσσαλονίκης στις 6-8 Σεπτεμβρίου. Η συνάντηση διοργανώθηκε από το Κέντρο Γεωργικής Έρευνας Βόρειας Ελλάδας του ΕΘΙΑΓΕ και συμμετείχαν εκπρόσωποι από 15 χώρες της Ευρώπης και ο Διευθυντής του Περιφερειακού Γραφείου του Bioversity International στην Ευρώπη Dr Jan Engels. Την ελληνική πλευρά εκπροσώπησαν ο Δρ Φώτιος Μπλέτσος, η Δρ Αικατερίνη Τράκα-Μαυρωνά και ο Δρ Αθανάσιος Τσιβελίκας, ερευνητές από το ΕΘΙΑΓΕ καθώς και ο Καθηγητής Δημήτριος Τζανουδάκης από το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Η συνάντηση είχε ως κύριο στόχο τη θέσπιση κριτηρίων για την επιλογή των κατάλληλων δειγμάτων που θα προταθούν ως Ευρωπαϊκές Συλλογές (European Accessions) των εγγενώς και αγενώς πολλαπλασιαζόμενων ειδών του γένους Allium. Τις εργασίες της συνάντησης άνοιξε ο Δρ Φώτιος Μπλέτσος, ο οποίος καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και τους προέτρεψε να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες ώστε να αξιοποιηθούν οι φυτογενετικοί πόροι από τη βελτίωση των φυτών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Τη συζήτηση διηύθυνε ο Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Dr Dave Astley. Συζητήθηκαν οι στόχοι και οι προτεραιότητες που πρέπει να ακολουθηθούν σχετικά με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Βάση Δεδομένων, για το χαρακτηρισμό, την αξιολόγηση, τον αναπολλαπλασιασμό και την ασφαλή διατήρηση των συλλογών Allium. Τη δεύτερη ημέρα των εργασιών παρουσιάστηκαν τα ερευνητικά αποτελέσματα του προγράμματος EURALLIVEG και οι δράσεις κρυοδιατήρησης των ειδών Allium που αναπαράγονται αγενώς. Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με αποτίμηση των προκλήσεων και των κοινών προβλημάτων που υπεισέρχονται στη διατήρηση των συλλογών Allium. Τέλος αναπτύχθηκαν προτάσεις για άμεση και μελλοντική συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας εργασίας στο πλαίσιο της χρηματοδότησης της Φάσης VIII από το ECPGR. Οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν τις εγκαταστάσεις του Κέντρου Γεωργικής Έρευνας Βόρειας Ελλάδας του ΕΘΙΑΓΕ στη Θέρμη Θεσσαλονίκης και ενημερώθηκαν για τις δράσεις της Τράπεζας Γενετικού Υλικού (σχετικά με τη συλλογή, τον αναπολλαπλασιασμό, το χαρακτηρισμό και την ασφαλή διατήρηση των συλλογών Allium). Επίσης, ενημερώθηκαν από τη Δρα Πασχαλίνα Χατζοπούλου για τη συλλογή των Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών που διατηρείται στο Κέντρο Γεωργικής Έρευνας Βόρειας Ελλάδας. Οι συμμετέχοντες συνέταξαν έκθεση, στην οποία προσδιορίστηκαν τα σημεία δράσης που θα πρέπει να εστιάσουν τα μέλη της Ομάδας Εργασίας για την άμεση υλοποίηση των προτεραιοτήτων που συζητήθηκαν για τις συλλογές Allium. Όλοι οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη διοργάνωση, ενώ ιδιαίτερα εύσημα στους διοργανωτές δόθηκαν από το Διευθυντή του Περιφερειακού Γραφείου του Bioversity International στην Ευρώπη Dr Jan Engels και τον Πρόεδρο της Ομάδας Εργασίας Allium Dr Dave Astley. Η συνάντηση αποτελεί ένα από τα σημαντικά γεγονότα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τους φυτικούς γενετικούς πόρους Allium, γεγονός που καταδεικνύει τον κεντρικό ρόλο του ΕΘΙΑΓΕ, στην αξιοποίηση και διατήρηση των φυτογενετικών πόρων και της γεωργικής βιοποικιλότητας. Eκπαίδευση Κινέζων επιστημόνων σε θέματα ελαιοκομίας Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων επισκέφθηκαν από τις 19-22 Σεπτεμβρίου επιστήμονες από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (CAS) του Πεκίνου με επικεφαλής τον Δρα Ning Yu, Διευθυντή της Εταιρείας Ανάπτυξης της Ελαιοκομίας στην Κίνα, προερχόμενοι από το Ισραήλ. Σκοπός της επίσκεψης ήταν η εκπαίδευσή τους σε θέματα γενετικής βελτίωσης της ελιάς, φυσιολογίας της άνθησης-καρπόδεσης, μηχανισμών αντοχής της ελιάς στην έλλειψη νερού και την αλατότητα και στις καινοτόμες πρακτικές άρδευσης, στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών προς τρίτους του Ινστιτούτου. Η Κίνα, αν και κάνει προσπάθειες για την ανάπτυξη της ελαιοκομίας από το 1970, μετά από 40 χρόνια η έκταση που καλλιεργείται δεν ξεπερνά τα 250.000 στέμματα με πάρα πολύ μικρή παραγωγή ανά φυτό λόγω αντίξοων συνθηκών κατά την άνθηση-καρπόδεση.
ΕΘΙΑΓΕ 26 / 27 Δημιουργία δεικτών ιχθυοπανίδας για την ποιότητα των επιφανειακών μεταβατικών υδάτων Οι ομάδες εμπειρογνωμόνων στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας. Η Οδηγία Πλαίσιο περί Υδάτων 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23 η ς Οκτωβρίου 2000, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων, αναμορφώνει την υφιστάμενη Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, θέτει το νομοθετικό πλαίσιο για την ορθή διαχείριση και προστασία των υδατικών πόρων και δίνει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ τη μοναδική ευκαιρία να ενσωματώσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές στον τομέα των υδάτων που χαράζουν το δρόμο για την αειφόρο διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων. Ο βασικός στόχος της Οδηγίας είναι η αποτροπή της περαιτέρω υποβάθμισης όλων των υδάτων και η επίτευξη μιας καλής κατάστασης μέχρι το 2015. Για το σκοπό αυτό υπάρχει ανάγκη καθιέρωσης βιολογικών δεικτών (βιοδείκτες), οι οποίοι αποτελούν μετρήσιμες παραμέτρους των βιοκοινοτήτων και χρησιμοποιούνται στην εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης ενός οικοσυστήματος. Προκειμένου όμως να υπάρχει παρόμοια αντιμετώπιση όλων των χωρών μελών δημιουργήθηκαν ομάδες εργασίες ανά γεωγραφική ενότητα (MED GIG: Mediterranean Geographical Intercalibration Group). Το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ-ΙΝΑΛΕ) συμμετέχει στις ομάδες εμπειρογνωμόνων για τη βαθμονόμηση της μεθοδολογίας για την ποιότητα των επιφανειακών μεταβατικών υδάτων (λιμνοθάλασσες & εκβολικά συστήματα) με τη χρήση βιοδεικτών ιχθυοπανίδας (MED GIG Transitional Fish). Για τη βαθμονόμηση των μεθοδολογιών συμφωνήθηκε η διοργάνωση τριών συναντήσεων σε αντίστοιχες ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες με τη συμμετοχή των 4 κρατών μελών που έχουν μεταβατικά νερά στην επικράτειά τους (Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία). Η πρώτη διοργανώθηκε στην Ισπανία (Μούρθια, Mar Menor) το 2009. Η δεύτερη στην Κορσική (Γαλλία) στις λιμνοθάλασσες Urbinu και Diana το 2010. Η τρίτη και τελευταία συνάντηση των εμπειρογνωμόνων πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στην περιοχή των λιμνοθαλασσών του Δέλτα Νέστου, στις λιμνοθάλασσες Αγίασμα και Ερατεινό κατά το τετραήμερο 12-15 Σεπτεμβρίου 2011. Η ελληνική ομάδα και διοργανώτρια της άσκησης αποτελούνταν από τους Δρα Μάνο Κουτράκη, Τακτικό Ερευνητή του ΙΝΑΛΕ, Φώτη Αράπογλου, Αργύρη Σαπουνίδη και Δημήτρη Λαχουβάρη επιστημονικούς συνεργάτες στο ΙΝΑΛΕ. Η γαλλική ομάδα απαρτίζονταν από τους Dr Mario Lepage από το ερευνητικό κέντρο CEMAGREF και τον Marc Bouchoucha από το IFREMER. Στην ιταλική ομάδα συμμετείχαν οι Prof. Piero Franzoi, Dr Matteo Zucchetta και Byron Georgalas από το Τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βενετίας και τον Gianluca Franceschini από το ISPRA (Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Προστασία του Περιβάλλοντος). Η Ισπανία εκπροσωπήθηκε από τον Prof. Angel Perez-Ruzafa από το Τμήμα Οικολογίας τους Πανεπιστημίου της Μούρθιας. Παρατηρητής στις δειγματοληψίες ήταν και εκπρόσωπος του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης. Την τελευταία ημέρα ο Αλιευτικός Συνεταιρισμός Λιμνοθαλασσών Νέστου ετοίμασε και πρόσφερε στους ξένους επισκέπτες ένα γεύμα με τοπικά προϊόντα των λιμνοθαλασσών (μπλε καβούρια, κέφαλοι, τσιπούρες). Οι ομάδες εμπειρογνωμόνων στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας. Από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της συγκριτικής δοκιμής της μεθοδολογίας και των δειγματοληψιών φαίνεται ότι παρά το γεγονός ότι κάθε ερευνητική ομάδα χρησιμοποιεί διαφορετικά αλιευτικά εργαλεία και επομένως και διαφορετική μεθοδολογία σύλληψης ψαριών, τα αποτελέσματα των τεσσάρων βιοδεικτών, που χρησιμοποιήθηκαν για την οικολογική αξιολόγηση των λιμνοθαλασσών Mar Menor (Μούρθια) και Diana και Urbino (Κορσική) ήταν παρόμοια με μικρές αποκλίσεις μεταξύ τους. Παρόμοια αποτελέσματα αναμένονται και από τη σύγκριση των τεσσάρων βιοδεικτών για την περίπτωση των λιμνοθαλασσών του Δέλτα Νέστου. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό καθώς θα βοηθήσει στην ολοκλήρωση της ανάπτυξης ενός κοινού ευρωπαϊκού δείκτη αξιολόγησης των μεταβατικών υδάτων του οποίου τα πρώτα αποτελέσματα έχουν ήδη δημοσιευθεί σε διεθνές περιοδικό.
ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 16 ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Μυκητολογίας Το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Μυκητολογικής Ένωσης (Euroepan Mycological Association) διοργάνωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 16 ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Μυκητολογίας. Στο συνέδριο που διοργανώνεται ανά 4ετία πραγματοποιήθηκε στο Νέο Μαρμαρά στη Σιθωνία Χαλκιδικής από 18 έως 23 Σεπτεμβρίου απηύθυνε χαιρετισμό ο Δρ Κ. Μαλλίδης, Γενικός Διευθυτής του ΕΘΙΑΓΕ. Σε αυτό συμμετείχαν 235 σύνεδροι από 39 ευρωπαϊκές αλλά και μη ευρωπαϊκές χώρες (Αζερμπαϊτζάν, Αίγυπτο, Αρμενία, Αυστραλία, Βραζιλία, Ιράν, Ισραήλ, ΗΠΑ, Καζακστάν, Καναδά, Ν. Αφρική, Ν. Κορέα) ενώ ανακοινώθηκαν 245 επιστημονικές εργασίες. Το θεματικό φάσμα του συνεδρίου ήταν ευρύ με κύριες θεματικές ενότητες την προστασία των μυκήτων, την εφαρμογή κριτηρίων IUCN στις καταγραφές μυκήτων και τη σύνταξη Κόκκινων Καταλόγων απειλούμενων ειδών μυκήτων, την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη μυκητική ποικιλότητα, την καλλιέργεια εδώδιμων και φαρμακευτικών μανιταριών, την αερομυκητολογία, τους εισαγόμενους παθογόνους μύκητες που απειλούν γεωργικές καλλιέργειες και δασικά οικοσυστήματα, τη βιολογική αντιμετώπιση ασθενειών, τις εξελίξεις στην ταξινόμηση μυκήτων με τη χρήση μοριακής τεχνολογίας κ.ά. Για πρώτη φορά ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε θεματικές ενότητες όπως η αερομυκητολογία, οι εισαγόμενοι παθογόνοι οργανισμοί, οι σχέσεις μυκήτων-εντόμων και ο χαρακτηρισμός απειλούμενων ειδών μυκήτων με βάση τα διεθνή κριτήρια IUCN, ενότητες οι οποίες σε προηγούμενα συνέδρια δεν είχαν διαπραγματευτεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Διαπρεπείς προσκεκλημένοι ομιλητές έλαμψαν με τις καινοτόμες εισηγήσεις τους στις ολομέλειες του συνεδρίου. Η εξαιρετικά μεγάλη συμμετοχή επιστημόνων και από τις 5 κατοικημένες ηπείρους και η επιλογή τους να εμπιστευθούν την ανακοίνωση των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων σε αυτό, δείχνουν το υψηλό επιστημονικό επίπεδο και πνεύμα καινοτομίας του συνεδρίου αλλά και την άρτια διοργάνωσή του. Η ελληνική συμμετοχή στο συνέδριο ήταν ιδιαίτερα αξιοπρεπής με σημαντικό αριθμό επιστημόνων και μάλιστα νέων, από διάφορους φορείς όπως το Καπποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΤΕΙ Αθηνών. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου έγινε έντονη η ανάγκη της χώρας μας να προβεί άμεσα στην κατάρτιση Κόκκινου Καταλόγου απειλούμενων ειδών μυκήτων πριν είναι πολύ αργά. Η χώρα μας εκτίθεται διεθνώς καθόσον όλες οι ευρωπαϊκές χώρες πλην της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ισλανδίας διαθέτουν εγκεκριμένους ή προσωρινούς Κόκκινους Καταλόγους μυκήτων. Στο ψήφισμα με τα γενικά συμπεράσματα του 16 ου Ευρωπαϊκού Μυκητολογικού Συνεδρίου περιλαμβάνονται: Η επιτακτική ανάγκη συμμετοχής όλων των Ευρωπαίων μυκητολόγων στην Ευρωπαϊκή Μυκητολογική Ένωση και τη Διεθνή Εταιρεία για την Προστασία των Μυκήτων στο πλαίσιο της λογικής των αρχαίων Ελλήνων Η δύναμις εν τω πολλώ. Η Ευρωπαϊκή Μυκητολογική Ένωση θα πρέπει να διευρύνει την επιστημονική κάλυψη της Μυκητολογίας και πέραν των παραδοσιακών θεματικών ενοτήτων της μυκητικής ποικιλότητας, διατήρησης και προστασίας, διασποράς και ταξινόμησης των μυκήτων. Η προσπάθεια αυτή μπορεί να επιτευχθεί με τη διοργάνωση θεματικών συναντήσεων που θα διοργανώνονται σε συνεργασία με εθνικούς Μυκητολογικούς Συλλόγους. Η Ευρωπαϊκή Μυκητολογική Ένωση θα πρέπει να πιέσει φορείς όπως η ΕΕ, ο FAO, ο IUFRO κ.ά. καθώς και εθνικές κυβερνήσεις να αυξήσουν τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων με θέμα τους μύκητες καθόσον αυτοί έχουν ανεξάντλητες προοπτικές στη λειτουργία των οικοσυστημάτων, στα τρόφιμα, την ιατρική και σε άλλους τομείς της ζωής μας. Η Ευρωπαϊκή Μυκητολογική Ένωση θα πρέπει να υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Προστασία των Μυκήτων (European Council for Conservation of Fungi) στις προσπάθειές του να θέσει και συντονίσει τις προτεραιότητες στη διατήρηση και προστασία των μυκήτων σε διεθνές επίπεδο με βάση τον αναντικατάστατο ρόλο των μυκήτων στην αειφορία του πλανήτη. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις απειλές που υφίστανται οι μύκητες στην Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής.
ΕΘΙΑΓΕ 28 / 29 Η Ευρωπαϊκή Μυκητολογική Ένωση θα πρέπει να επιτείνει τις προσπάθειες για επικαιροποίηση των εθνικών Κόκκινων Καταλόγων απειλούμενων ειδών μυκήτων και την κατάρτιση παν-ευρωπαϊκών καταλόγων για την επίτευξη συντονισμένης διατήρησης και προστασίας των μυκήτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Από τους φορείς συνδιοργάνωσης του συνεδρίου, η Ευρωπαϊκή Μυκητολογική Ένωση επιτελεί σπουδαίο έργο καθώς ως συλλογικό επιστημονικό όργανο, πέραν των άλλων, ενημερώνει διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις και μη κυβερνητικές οργανώσεις, εκπαιδευτικούς φορείς και το ευρύ κοινό ότι οι μύκητες είναι σπουδαίοι οργανισμοί στη λειτουργία και ισορροπία των οικοσυστημάτων, στην τροφική αλυσίδα, στην ιατρική και τη φαρμακευτική και ότι αξίζουν διατήρηση και προστασία το ίδιο με τα φυτά, τα πουλιά και τα θηλαστικά, τα ερπετά και τα θαλάσσια πλάσματα. Επιπλέον εκπροσωπεί την Ευρώπη στη Διεθνή Μυκητολογική Ένωση (International Mycological Association). Σε ελληνικό επίπεδο, διαπιστώνεται η ανάγκη χρηματοδότησης της έρευνας σε αρκετούς τομείς της Μυκητολογίας που μέχρι σήμερα έχουν σχεδόν αγνοηθεί. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το ΕΘΙΑΓΕ με τα Ινστιτούτα Γεωργικών Μηχανών & Κατασκευών και Δασικών Ερευνών αλλά και άλλοι αρμόδιοι φορείς εδώ και χρόνια προωθούν τη βιομηχανική καλλιέργεια εδώδιμων μανιταριών στη χώρα μας, όμως τέτοιες καθαρά επιστημονικές ενέργειες χωρίς την ύπαρξη εθνικής πολιτικής είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Έτσι, η ελληνική αγορά είναι σήμερα ελλειμματική σε μανιτάρια με την εθνική παραγωγή να κυμαίνεται στους 3.500 τόνους και τις ετήσιες εισαγωγές κυρίως από την Πολωνία, Ολλανδία και Ιταλία να ανέρχονται σε 7-9.000 τόνους. Ικανά στελέχη και υποδομές υπάρχουν, ενώ οι πόροι που απαιτούνται δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Αυτό που χρειάζεται είναι η εκτίμηση και αξιολόγηση των εθνικών αναγκών και προτεραιοτήτων και η χάραξη ανάλογων πολιτικών από τα αρμόδια Υπουργεία. 5 ο Ευρωπαϊκό Φυκολογικό Συνέδριο To 5 ο Ευρωπαϊκό Φυκολογικό Συνέδριο (5 th European Phycological Congress, EPC5, www.epcv.gr) με τίτλο Εξερευνώντας το φυκόκοσμο: Μια ευρωπαϊκή προοπτική πραγματοποιήθηκε από 4-9 Σεπτεμβρίου στη Ρόδο. Το συνέδριο οργανώθηκε από την Ελληνική Φυκολογική Εταιρία (www.phycology.gr) σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Φυκολογικών Εταιρειών (www.feps-algae.org). Τα θέματα του συνεδρίου, το οποίο θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως συνέδρια που αφορούν τον κλάδο της φυκολογίας, εκτείνονταν από τις περιβαλλοντικές καταπονήσεις (πιέσεις) ως τη βιογεωγραφία, τη μοριακή και κυτταρική βιολογία, τη βιοποικιλότητα και τη βιοτεχνολογία των φυκών. Στο συνέδριο συνολικά συμμετείχαν 350 επιστήμονες με ανακοινώσεις από όλες της χώρες της Ευρώπης, καθώς και από χώρες της Άπω Ανατολής (Ιαπωνία, Κίνα, Ινδία) και της Αμερικής (Ηνωμένες Πολιτείες, Χιλή). Από τη χώρα μας συμμετείχαν περίπου 20 επιστήμονες και μεταπτυχιακοί φοιτητές. Στο συνέδριο συμμετείχε, ως εκπρόσωπος της χώρας μας και επίσημος προσκεκλημένος της Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής με κεντρική ομιλία (plenary lecture), ο Δρ Σωτήρης Ορφανίδης, τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας του ΕΘΙΑΓΕ. Ο τίτλος της ομιλίας διάρκειας σαράντα πέντε λεπτών ήταν Οι αλλαγές των φυκών στη Μεσόγειο θάλασσα: Κινητήριες δυνάμεις, συνέπειες και πολιτικές. Ο υπότιτλος της ομιλίας ήταν Η Οδύσσεια των φυκών της Μεσογείου Θάλασσας μετά την επιστροφή τους στην Ιθάκη. Στο πλαίσιο του συνεδρίου η Ελληνική Φυκολογική Εταιρεία διοργάνωσε για πρώτη φορά στη χώρα μας διημερίδα (7-8 Σεπτεμβρίου 2011), αφιερωμένη στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές της Α βάθμιας και Β βάθμιας Εκπαίδευσης, με θέμα Φύκη και Περιβάλλον στην Εκπαίδευση. Η διημερίδα αυτή διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Στο διαγωνιστικό κομμάτι της διημερίδας το πρώτο βραβείο κέρδισαν δύο σχολεία, το ένα από τα οποία ήταν το Γενικό Λύκειο Νέας Περάμου Καβάλας, παρουσιάζοντας ταινία μικρού μήκους, με αντικείμενο τα θαλάσσια φύκη. Ο ακριβής τίτλος της ταινίας, τα γυρίσματα της οποίας πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του εργαστηρίου Βενθικής Οικολογίας & Τεχνολογίας, του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας, ήταν Θαλάσσιοι κήποι για πώληση. Περισσότερες πληροφορίες για την εκδήλωση αυτή μπορείτε να βρείτε στις ιστοσελίδες: http://environmental.phycology.gr; http:// www.phycology.gr
ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Τα αλιευτικά προϊόντα των λιμνοθαλασσών Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία έντονη προσπάθεια για την προβολή των παραδοσιακών αγροτικών και αλιευτικών προϊόντων. Η τάση των καταναλωτών για αγορά πιστοποιημένων προϊόντων, η ανάδειξη της ποιότητας των παραδοσιακών προϊόντων, και γενικά η επιστροφή σε παραδοσιακές συνήθειες, επηρέασαν σημαντικά τις τάσεις στο χώρο της διατροφής. Πρόσφατα εξάλλου η δημιουργία και προβολή του Καλαθιού Αγροτικών Προϊόντων κάθε ελληνικής Διοικητικής Περιφέρειας ξαναέφερε στο προσκήνιο τις δυνατότητες αυτών των προϊόντων. Με βάση αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στις 29 Σεπτεμβρίου 2011 ενημερωτική ημερίδα με θέμα Τα αλιευτικά προϊόντα των Λιμνοθαλασσών ΑΜ-Θ. Διοργανωτές της εκδήλωσης ήταν το Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας Ισμαρίδας), υπό την επιστημονική καθοδήγηση του Ινστιτούτου Αλιευτικών Ερευνών (ΙΝΑΛΕ) Καβάλας του ΕΘΙΑΓΕ. Σκοπός της ημερίδας ήταν να συμβάλει στην αλιευτική ανάπτυξη των λιμνοθαλασσών της Περιφέρειας ΑΜΘ, προβάλλοντας τα προϊόντα τους (Μπλε Καβούρι, Κέφαλοι, Λαβράκι, Τσιπούρα, Αβγοτάραχο κ.ά.), τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και πανελλαδικά. Να σημειωθεί ότι στην Περιφέρεια ΑΜΘ περιλαμβάνεται ο μεγαλύτερος αριθμός λιμνοθαλασσσών από κάθε άλλη ελληνική Περιφέρεια, 28 συνολικά, όπου γίνεται αλιευτική διαχείριση με παραδοσιακές μεθόδους και με σεβασμό στην προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Η εκδήλωση είχε μεγάλη επιτυχία καθώς προσέλκυσε στελέχη της τοπικής Αυτοδιοίκησης, στελέχη οργανισμών με σχετικό αντικείμενο δράσης, στελέχη του Επιμελητηρίου από όμορους νομούς άλλα και ευρύ κοινό. Όλοι οι εκπρόσωποι φορέων και ειδικά οι εκπρόσωποι της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, στους σύντομους χαιρετισμούς που απεύθυναν στο πολυπληθές κοινό, συνηγόρησαν στην αναγκαιότητα στήριξης και ανάδειξης των παραγωγικών δυνάμεων της περιοχής μέσα από παρόμοιες εκδηλώσεις, ιδιαίτερα μάλιστα για τα προϊόντα των λιμνοθαλασσών. Την εκδήλωση προλόγισαν ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Α-Μ και ο πρόεδρος του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Λιμνοθαλασσών Κεραμωτής. Ο συνεταιρισμός με συνεχή παρουσία επί 60 χρόνια στις λιμνοθάλασσες του Νέστου, έχει να επιδείξει πολλές πρωτιές στον τομέα των δραστηριοτήτων του, ειδικά στην οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας. Την επιστημονική επιμέλεια της ημερίδας είχε το ΕΘΙΑΓΕ δια του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας, το οποίο συμμετείχε με τρία βασικά του στελέχη στην ημερίδα. Ο Δρ Ε. Κουτράκης παρουσίασε τις τομές που πρέπει να γίνουν στην αλιευτική διαχείριση των λιμνοθαλασσών, ο Δρ Α. Καλλιανιώτης παρουσίασε τα χαρακτηριστικά του Μπλε Καβουριού και ο Δρ Ν. Σταμάτης παρουσίασε τη διατροφική αξία των αλιευμάτων των λιμνοθαλασσών. Ο τέταρτος ομιλητής από το χώρο της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης (Δρ Γ. Κυρκούδης) παρουσίασε τις διαδικασίες συντήρησης και διακίνησης αυτών των προϊόντων, ώστε να διατηρούν τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά. Από όλους τους εισηγητές τονίστηκε ότι τα προϊόντα των λιμνοθαλασσών της Αν. Μακ. & Θράκης δεν είναι προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, αλλά άγριοι οργανισμοί με υψηλή διατροφική αξία, που αλιεύονται στις λιμνοθάλασσες. Τονίστηκε επίσης η ανάγκη προστασίας αυτών των ευαίσθητων φυσικών οικοσυστημάτων από την αγροτική ρύπανση και τη διάβρωση των ακτών, κυρίως λόγω μείωσης της ροής των ποταμών. Στo πλαίσιo της εκδήλωσης διανεμήθηκε σχετικό τρίπτυχο φυλλάδιο για το Μπλε Καβούρι (Callinectes sapidus) με τα χαρακτηριστικά και τον τρόπο μαγειρέματός του, ώστε να γίνει γνωστό και στο ευρύ κοινό, συμβάλλοντας στον περιορισμό του υπερπληθυσμού του μέσω της κατανάλωσης ενός πολύ γευστικού, αλλά άγνωστου μεζέ στην περιοχή μας. Το Μπλε Καβούρι, είναι ένας εισβολέας που προέρχεται από τον κόλπο του Μεξικού, του οποίου η παρουσία πιστοποιείται στην περιοχή από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Από τότε ο πληθυσμός του έχει εγκατασταθεί με επιτυχία και με περιοδικές αυξομειώσεις έχει κατακλύσει όλες σχεδόν τις ακτές του Θρακικού Πελάγους αλλά και όλα γενικά τα εκβολικά συστήματα της χώρας. Η μεγάλη του αντοχή στις αυξομειώσεις της αλατότητας και θερμοκρασίας του επιτρέπει να ζει μέσα στις λιμνοθάλασσες, στα δέλτα των ποταμών και κατά μήκος της παραλίας σε βάθη μέχρι 20 μέτρα. Επειδή η αύξηση του πληθυσμού του εξαρτάται κυρίως από τις περιβαλλοντικές συνθήκες παρατηρούμε ότι σε χρονιές που δεν έχουμε παγετό ή που
ΕΘΙΑΓΕ 30 / 31 έχουμε άφθονη διαθέσιμη τροφή, έχουμε εξαιρετικά μεγάλες αυξήσεις του αριθμού του, όπως το 2010 και το 2011. Τόσο το μέγεθος των καβουριών όσο και τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά αυξάνουν τη δυνατότητα τοποθέτησής τους στην αγορά αλιευτικών προϊόντων. Στο τέλος της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν στο κοινό διάφοροι πρωτότυποι τρόποι ετοιμασίας των προϊόντων των λιμνοθαλασσών, που αναδεικνύουν την ποιότητά τους και τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά. Οι περισσότερες συνταγές είχαν ως βάση τους Κέφαλους και το Μπλε Καβούρι και εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα από τους συμμετέχοντες. Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν η Περιφέρεια ΑΜ-Θ, ο Αλιευτικός Συνεταιρισμός Λιμνοθαλασσών Νέστου (Κεραμωτής) που προσεφερε το γεύμα με προϊόντα των λιμνοθαλασσών που ακολούθησε, καθώς και τοπικό Οινοποιείο, το οποίο προσέφερε τα κρασιά του. 1 ο Διεθνές Συνέδριο για την ασφάλεια και την αντιμετώπιση κρίσεων στους τομείς κατασκευών, τουρισμού και μικρομεσαίων επιχειρήσεων Η ασφάλεια των πολιτών και των επιχειρήσεων αποτελεί σήμερα ένα από τα κεντρικά θέματα του διεθνούς γίγνεσθαι. Οι προσπάθειες που καταβάλλονται για την κατανόηση, πρόβλεψη και πρόληψη των καταστροφών είναι πολύ μεγάλη. Μάλιστα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε προσεγγίσεις αντιμετώπισης πολλαπλών κινδύνων (multirisk) καθώς με διάφορους τρόπους, όπως η χρηματοδότηση ολοκληρωμένων ερευνητικών έργων για συνδυασμό κινδύνων και η διοργάνωση συνεδρίων που έχουν ως στόχο να φέρουν σε επαφή επιστήμονες διάφορων ειδικοτήτων που εξειδικεύονται σε κάποια κατηγορία κινδύνων, γίνεται προσπάθεια ανταλλαγής επιστημονικών γνώσεων, εργαλείων και εμπειριών που θα επιτρέψουν τη σε μικρό χρόνο βελτίωση των αποτελεσμάτων. Ένα τέτοιο συνέδριο ήταν και το 1 ο Διεθνές Συνέδριο για την Ασφάλεια και την Αντιμετώπιση Κρίσεων στους Τομείς Κατασκευών, Τουρισμού και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων που διοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Κύπρου, στη Λευκωσία, στις 24-28 Ιουνίου 2011. Υπεύθυνοι για την οργάνωση ήταν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Δρ Γεώργιος Μπούστρας και Δρ Νικόλαος Μπούκας, ενώ ο καθηγητής Dr Guillermo Rein του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου προήδρευσε στην ειδική συνεδρίαση για τη Μηχανική Πυρασφάλειας στη Νότια Ευρώπη. Στο πλαίσιο της ανωτέρω ειδικής συνεδρίασης οι οργανωτές προσκάλεσαν ως ένα από τους δύο κύριους ομιλητές τον Δρα Γαβριήλ Ξανθόπουλο, ερευνητή του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του ΕΘΙΑΓΕ, ειδικό σε θέματα δασικών πυρκαγιών, για να μιλήσει για τις δασικές πυρκαγιές την Ελλάδα. Ο τίτλος της ομιλίας του ήταν Εξέλιξη του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα και μέτρα μετριασμού του για το μέλλον. Το αντικείμενο αποδείχθηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρον για το ακροατήριο, ιδίως για εκείνο που προερχόταν από πυρόπληκτες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα πυρκαγιών με την Ελλάδα. Επιπλέον της ομιλίας του ως προσκεκλημένος ομιλητής, ο Δρ Ξανθόπουλος συνεργάστηκε με τρεις άλλους διεθνείς ειδικούς για τις δασικές πυρκαγιές για την προετοιμασία μιας εργασίας με τίτλο Χαρακτηριστικά των περιοχών μίξης δασών-οικισμών στη Μεσογειακή Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία και διαφορές μεταξύ τους. Οι τρεις ειδικοί ήταν οι Chuck Bushey, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για τις Δασικές Πυρκαγιές (International Association of Wildland Fire), Chris Arnold, βοηθός αρχηγός επιχειρήσεων στην Αρχή Υπηρεσιών Πυρκαγιάς και Επειγόντων (Fire & Emergency Services Authority) της Δυτικής Αυστραλίας και David Caballero ερευνητής της εταιρείας MeteoGrid, Μαδρίτη της Ισπανίας. Η παρουσίαση της εργασίας έγινε από κοινού από τον Δρ. Ξανθόπουλο και τον Chuck Bushey. Η συνεργασία των τεσσάρων ειδικών από τις τόσο διαφορετικές περιοχές ανέδειξε πολλές σημαντικές διαφορές μεταξύ τους που έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ευαισθησία τους ως προς τις δασικές πυρκαγιές. Τα συμπεράσματα της εργασίας μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη οργάνωση και προετοιμασία τέτοιων περιοχών για το ενδεχόμενο πυρκαγιάς. Γενικά το συνέδριο ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένο, καθώς παρουσιάστηκαν πολλές ενδιαφέρουσες εργασίες και έγιναν συζητήσεις μεταξύ επιστημόνων ειδικών σε διάφορους κινδύνους μεταξύ τους και με αξιωματούχους της πράξης που κατέθεσαν τις εμπειρίες, και τις απόψεις τους και έλαβαν απαντήσεις σε ερωτήματα που τους απασχολούσαν. Η συμμετοχή του ΕΘΙΑΓΕ συνέβαλε σε αυτή την επιτυχία.
ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Μνήμη Χριστόφορου Παππά Ιδρυτής και πρώτος Διευθυντής του Ινστιτούτου Γάλακτος (1984-1999) Στις 21 Αυγούστου 2011 έφυγε από κοντά μας ο αγαπητός και εκλεκτός συνάδελφος, πρώην μέλος του ΕΣ του ΕΘΙ- ΑΓΕ, Ιδρυτής και πρώτος Διευθυντής του Ινστιτούτου Γάλακτος Ιωαννίνων Δρ Χριστόφορος Παππάς. Ο Χριστόφορος Παππάς γεννήθηκε στην Κοσμηρά Ιωαννίνων το 1937 από γονείς γεωργούς. Ήταν το 5 ο παιδί αγροτικής οικογένειας. Τελείωσε με στερήσεις τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Το 1956 εισήλθε 2 ος στην Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών. Αποφοίτησε το 1962 ως αριστούχος. Σε όλη τη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών ήταν υπότροφος του ΙΚΥ. Με υποτροφία του ΙΚΥ το 1968 αναχώρησε για μετεκπαίδευση στην Αγγλία (Πανεπιστήμιο του Reading). Το 1969 έλαβε το Master of Science στη Γαλακτοκομία. Το ίδιο έτος εγγράφεται για διδακτορικό δίπλωμα στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με ικανές επιδόσεις στο διδακτορικό του έργο. Το 1971, πριν ακόμη τελειώσει τις σπουδές του ανακαλείται στην Ελλάδα από το ανελεύθερο καθεστώς των συνταγματαρχών της 21 ης Απριλίου 1967. Συνέχισε την έρευνά του στο νεοϊδρυθέν τμήμα της Φυσικοχημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τις βραδινές έως και πρώτες μεταμεσονύκτιες ώρες, μετά συνεχή καθημερινή εργασία. Μετά τη μεταπολίτευση, το 1979, μετέβη εκ νέου στο Πανεπιστήμιο Reading της Αγγλίας όπου ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή και του απονεμήθηκε το Διδακτορικό Δίπλωμα στην Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων (Ph.D in Food Science and Technology). Ο Χριστόφορος Παππάς υπηρέτησε, αρχικά ως Γεωπόνος Εφαρμογών και παράλληλα διδάσκει στην Πρακτική Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων ενώ, μαζί με ομάδα ειδικών του Υπουργείου Γεωργίας και της ΑΤΕ σχεδίασαν (1980-1983) το πρότυπο εκπαιδευτικό τυροκομείο της Γαλακτοκομικής Σχολής, στον Κατσικά Ιωαννίνων για να προσφέρει μια σύγχρονη πρακτική και εργαστηριακή άσκηση των μαθητών και εκπαίδευση των τεχνιτών γαλακτοκομίας της χώρας μας αλλά και άλλων χωρών της Μεσογείου σε σύγχρονα τεχνολογικά θέματα της γαλακτοκομίας. Ύστερα από πολυετείς, δύσκολες και επίπονες προσπάθειες ίδρυσε, το 1984, το Ινστιτούτο Γάλακτος ενώ παράλληλα εξασφάλισε πιστώσεις για την εκ βάθρων κατασκευή νέας, παρακείμενης πτέρυγας του Ινστιτούτου. Σε συνεργασία με ομάδα μηχανικών σχεδίασε την όλη διαρρύθμιση και λειτουργικότητα των χώρων. Επίσης κατόρθωσε να εξασφαλίσει πιστώσεις για τον εξοπλισμό του Ινστιτούτου και την οργάνωση πλούσιας βιβλιοθήκης. Σε αναγνώριση του έργου του για την ίδρυση του Ινστιτούτου Γάλακτος τοποθετήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας ως ο πρώτος Διευθυντής του από την ίδρυσή του (1984) μέχρι τη συνταξιοδότησή του (1999), για 15 ολόκληρα χρόνια. Ήταν επιστημονικός και οικονομικός υπεύθυνος ευρωπαϊκών και ελληνικών ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων και προγραμμάτων συνεργασίας με γειτονικά Ιδρύματα Έρευνας για μεταφορά τεχνογνωσίας παρασκευής γαλακτοκομικών προϊόντων στις γειτονικές χώρες. Δίδαξε σε πρακτικά σεμινάρια γαλακτοκομίας τα οποία οργάνωναν τοπικοί φορείς (ΚΕΓΕ, ΕΛΚΕΠΑ), η Εθνική Επιτροπή Γάλακτος της Ελλάδας κ.ά. Πέρα από τις ερευνητικές εργασίες συνέγραψε εκλαϊκευμένα άρθρα σε βασικά γαλακτοκομικά θέματα. Θεωρούσε ότι η γεωργική έρευνα είναι η μόνη οδός μέσω της οποίας θα επέλθει ο εκσυγχρονισμός της ελληνικής γεωργίας. Απέδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην έρευνα υπαρκτών προβλημάτων της ελληνικής κτηνοτροφίας. Συνέγραψε πολλά άρθρα και επιστολές σε εφημερίδες (τοπικές και αθηναϊκές) και περιοδικά για θέματα γενικού και τοπικού ενδιαφέροντος. Επίσης, το 2007 εξέδωσε βιβλίο με θέμα τη γενέτειρά του και τίτλο Η Κοσμηρά Ιωαννίνων. Ιστορική και κοινωνικο-οικονομική μελέτη. Το ήθος, η εργατικότητα, η παραγωγικότητα και η συμβολή του Χριστόφορου Παππά στην ίδρυση και αξιοκρατική λειτουργία του ΕΘΙΑΓΕ (ως μέλος του ΕΣ) και κυρίως του Ινστιτούτου Γάλακτος Ιωαννίνων και στη γαλακτοκομική έρευνα γενικότερα στην Ελλάδα, θα αποτελεί φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση για τους νεότερους ερευνητές του ΕΘΙΑΓΕ. Ο Χριστόφορος Παππάς άφησε ως παρακαταθήκη για τη συνέχιση των ιδανικών και της προσφοράς του στην αγροτική έρευνα και στην ελληνική γεωργία την κόρη του και τους δύο γιους του, οι οποίοι διακατέχονται και λειτουργούν σύμφωνα με τα ιδανικά και τα οράματα του Χριστόφορου. Δρ Σίδερης Θεοχαρόπουλος Τακτικός Ερευνητής Ινστιτούτο Εδαφολογίας Αθηνών
ΕΘΙΑΓΕ 32 / 33 Επίσκεψη ερευνητών του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών & Ελαίας Χανίων στην Κίνα Την επαρχία Jiangxi της Κίνας επισκέφθηκαν από 24 Αυγούστου έως 3 Σεπτεμβρίου 2011 ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελαίας Χανίων Δρ Κ. Χαρτζουλάκης και η Δρ Ε. Στεφανουδάκη, επικεφαλής του εργαστηρίου Τεχνολογίας Ελαιολάδου του Ινστιτούτου, μετά από πρόσκληση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης της επαρχίας Jiangxi κ. Chen Daheng και της προέδρου της εταιρείας Green Food, κ. Li Bixia. Η εταιρεία Green Food Co δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία λαδιού καμέλιας και τροφίμων υψηλής διατροφικής αξίας, μεταξύ των οποίων είναι και το ελαιόλαδο, στην Κίνα και την Άπω Ανατολή. Κατά την επίσκεψή τους είχαν συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες και ερευνητικά Ινστιτούτα για θέματα σχετικά με τη διαδικασία εξαγωγής, την ποιότητα και τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία του ελληνικού ελαιολάδου. Επίσης, επισκέφθηκαν φυτείες καμέλιας και επιχειρήσεις εξαγωγής του λαδιού, από τις οποίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την εφαρμογή της τεχνολογίας εξαγωγής του ελαιολάδου. Συμφωνήθηκε να γίνουν δοκιμές στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου για την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της διαδικασίας εξαγωγής ελαιολάδου με τους καρπούς της καμέλιας και να προωθήσουν τις δυνατότητες επιστημονικής και τεχνικής συνεργασίας με ερευνητικά ιδρύματα αλλά και εμπορικής συνεργασίας με επιχειρήσεις για το ελαιόλαδο και άλλα κρητικά προϊόντα. 3 ο Συμπόσιο του Δικτύου Ελληνικών Βοτανικών Κήπων Πραγματοποιήθηκε από 23-26 Ιουνίου, το 3 ο Συμπόσιο του Δικτύου Ελληνικών Βοτανικών Κήπων με θέμα Διατήρηση και Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση σε Βοτανικούς Κήπους. Το Συμπόσιο διοργάνωσαν -με τη συνδρομή των Δήμων Θεσσαλονίκης, Παύλου Μελά, Κιλκίς και Θέρμης- οι τρεις Βοτανικοί Κήποι της Μακεδονίας: ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος των Κρουσσίων (του Εργαστηρίου Προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκομικών Ειδών του ΚΓΕΒΕ/ΕΘΙΑΓΕ) με υπεύθυνη τη Δρα Ε. Μαλούπα, τακτική ερευνήτρια, ο Δασοβοτανικός Κήπος της Δασολογικής Σχολής του ΑΠΘ με υπεύθυνο τον αναπληρωτή καθηγητή Κ. Θεοδωρόπουλο (του Εργαστηρίου Δασικής Βοτανικής-Γεωβοτανικής) και ο Βοτανικός Κήπος της Σταυρούπολης με υπεύθυνη την κ. Α. Χατζηαθανασιάδου, προϊσταμένη του τμήματος πρασίνου του Δήμου Παύλου Μελά. Οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν τις εργασίες του Συνεδρίου καταθέτοντας αποτελέσματα ερευνών και καλών πρακτικών σε θέματα σχετικά με τη Διατήρηση των αυτοφυών ειδών και την Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση στους Ελληνικούς Βοτανικούς Κήπους, ξεναγήθηκαν στους τρεις Κήπους και στο Μουσείο Άγριας Πανίδας της Δασολογικής Σχολής και συμμετείχαν σε ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά δρώμενα, στα οποία ενεργό ρόλο είχαν η μη κερδοσκοπική οργάνωση Φίλοι της Βαλκανικής Χλωρίδας με πρόεδρο την κ. Μαρία Γεράρδη-Πασσαλή, ζωγράφο-χαράκτρια και μέλη της εικαστικής ομάδας Τέχνη για το Περιβάλλον, του εργαστήριου εικαστικών Τεχνών της 5 ης Δημοτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του εργαστηρίου οικοχάραξης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Στη συνάντηση εργασίας του Δικτύου συζητήθηκαν θέματα και προγραμματίστηκαν ενέργειες σχετικά με τη θεσμοθέτηση του Δικτύου και τη συνεργασία των Ελληνικών Βοτανικών Κήπων σε προγράμματα με σκοπό την εξασφάλιση χρηματοδότησης για την προώθηση των σκοπών τους. Επίσης, επιβεβαιώθηκε η ανάγκη για προώθηση του Δικτύου και για ενδυνάμωση της συνεργασίας τους. Το Εθνικό Δίκτυο Βοτανικών Κήπων αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην υλοποίηση περιβαλλοντικών πολιτικών σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η Εθνική Στρατηγική για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Αναμένεται να αποτελέσει το φορέα-σύμβουλο της Πολιτείας στη χάραξη στρατηγικής ανάπτυξης, φορέα που θα διαθέτει μηχανισμό υλοποίησης των περιβαλλοντικών πολιτικών που αφορούν στη φυτική βιοποικιλότητα και στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Στο συνέδριο συμμετείχαν 14 Βοτανικοί Κήποι: ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων, ο Δασοβοτανικός Κήπος, ο Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης, Καισαριανής, Κεφαλονιάς, Αιγαίου, Ρόδου, Νεοχωρίου, οι Βοτανικοί Κήποι των Πανεπιστημίων Αθηνών και Κρήτης, το Πάρκο Διάσωσης Χλωρίδας και Πανίδας του Πολυτεχνείου Κρήτης, ο Βοτανικός Κήπος Ι. & Α. Διομήδους, ο Βοτανικός Κήπος του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ) και ο Εθνικός Κήπος.