ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ και ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ και ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάθημα: ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ I A, Φωνολογία, Φωνητική, Μορφολογία, Σύνταξη Διδάσκουσα: Σοφία ΠΡΟΚΟΥ Ακαδημαϊκό Έτος: 2021-2022 VΙΙ. I.2.2. Υπαρκτικές Προτάσεις που δηλώνουν κτήση Οι κτητικές υπαρκτικές σημαίνουν O χ έχει έχ έχει ει ψ και έχ έχει ουν ως βασικά συστατικά τα εξής στοιχ έχει εία: όνομα σε γενική πτώση- κτήμα με κτητικό επίθημα, δηλαδή, η κτητική δομή είναι μια ονοματική φράση με ένα όνομα σε γενική πτώση σε συνδυασμό με άλλο ένα όνομα με το κατάλληλο κτητικό επίθημα (κτήτορας σε γενική πτώση - κτήμα με κτητικό επίθημα) ενδεχ έχει ομένως ένα ή δύο επιρρηματικά ως ρηματική φράση έχ έχει ει το επίθετο var (= υπαρκτός,-ή,-ό/ παρών,-ούσα,-όν ) ή το yok (= ανύπαρκανύπαρκτος,-η,-ο/απών,-ούσα,-όν ) προσωπικός δείκτης γ προσώπου του συνδετικού ρήματος (δηλ. μηδενικό επίθημα όταν πρόκειται για παροντικό χ έχει ρόνο) Οι κτητικές υπαρκτικές προτάσεις δηλώνουν κυρίως τα εξής: Οικογενειακές ή άλλες προσωπικές σχ έχει έσεις (8) Ceyda nın bir kızı var. Η Τζεϋντά έχ έχει ει μια κόρη. Σχ έχει έση του μέρους προς το όλον (9) Bu sandalyenin beş ayağı var. Αυτή η καρέκλα έχ έχει ει πέντε πόδια. Τη συγγραφική σχ έχει έση προς ένα έργο (10) Victor Hugo nun birçok romanı var. Ο Βίκτωρ Ουγκώ έχ έχει ει αρκετά μυθιστορήματα. Τη σχ έχει έση ιδιοκτησίας (11) Benim güzel bir evim var. Έχ έχει ω ένα ωραίο σπίτι. Εφόσον υπάρχ έχει ει επιρρηματικό στοιχ έχει είο, αυτό τοποθετείται συνήθως μετά ή πριν τον κτήτορα, δηλαδή μετά ή πριν το στοιχ έχει είο της πρότασης σε γενική πτώση. (12) Aslı nın Atina da birçok arkadaş-ı var. / Atina da Aslı nın birçok arkadaş-ı var. 1
Η Ασλί έχ έχει ει αρκετούς φίλους στην Αθήνα. (13) O gün hiç param yoktu. Εκείνη τη μέρα δεν είχ έχει α καθόλου χ έχει ρήματα. Να σημειώσουμε ότι τη σημασία ο χ έχει ψ την δηλώνουμε, ανάλογα με την μονιμότητα ή μη της κτήσης, είτε με τοπική υπαρκτική είτε μέσω κτητικής υπαρκτικής πρότασης: (14a) Sen-de bir kitap var. (14b) Sen-in bir kitab-ın var. Έχ έχει εις ένα βιβλίο. Oι κτητικές υπαρκτικές προτάσεις συνήθως δηλώνουν μόνιμη/σταθερή σχ έχει έση συγγένειας ή ιδιοκτησίας ενώ οι τοπικές υπαρκτικές δηλώνουν μια χ έχει ρονικά ορισμένη σχ έχει έση μεταξύ ατόμων ή αντικειμένων. Δηλαδή, ο χ έχει ψ μια δεδομένη στιγμή. (15) Murat ta sadece 20 Αvro var. Ο Μουράτ έχ έχει ει μόνο 20 Ευρώ (αυτή τη στιγμή). (16) Nazan da bu kitap var. / Nazan da bir kitap var. Η Ναζάν έχ έχει ει αυτό το βιβλίο. / Η Ναζάν έχ έχει ει ένα βιβλίο. (παροδική κτήση) (17) Nazan ın bir kitabı var. Η Ναζάν έχ έχει ει ένα βιβλίο. (μόνιμη κτήση) 1 Μπορούμε να πούμε ότι η ΔΗΛΩΣΗ της ΚΤΗΣΗΣ στα Τουρκικά πραγματώνεται μέσω ονοματικής φράσης όπου ο κτήτορας μαρκάρεται με το επίθημα (n)in -γενική πτώσηκαι το κτήμα παίρνει τα κατάλληλα κτητικά επιθήματα - iyelik ekleri 2. VΙΙ. I.2.2.1. Το πτωτικό επίθημα της ΓΕΝΙΚΗΣ: (n)inn)inin: Το επίθημα (n)inn)inin προσδίδει στο όνομα στο οποίο προστίθεται την ιδιότητα του κτήτορα (όπως ακριβώς η γενική πτώση στα Ελληνικά. Π.χ έχει. Η τσάντα του δασκάλου Öğretmen-in çanta-sı, Τα διαβατήρια των ξένων φοιτητών Yabancı öğrenciler-in pasaport-lar-ı 3 ). VΙΙ. I.2.2.2. Κτητικά επιθήματα - İyelik ekleri: Τα κτητικά επιθήματα της Τουρκικής αντιστοιχ έχει ούν στον ασθενή τύπο της προσωπικής αντωνυμίας σε γενική πτώση στα Ελληνικά, δηλαδή στα μου, σου, του, μας, σας, των/τους. Eνικός Πληθυντικός Α πρόσωπο -(n)ini)inm -(n)ini)inmiz Β πρόσωπο -(n)ini)inn οικείο, ανεπίσημο -(n)ini)inniz 1 Το υποκείμενο της κτητικής υπαρκτικής πρότασης ΔΕΝ μπορεί να είναι οριστικό ή ειδικό ενώ αυτό της τοπικής υπαρκτικής πρότασης μπορεί να είναι και οριστικό και μη οριστικό. 2 Στις περιγραφικές γραμματικές Τουρκικής η εν λόγω ονοματική φράση ονομάζεται BELİRTİLİ TAMLAMA 3 Παρατηρήστε τη σειρά των όρων. Επίθετο + Ονομα σε Γεν +Ονομα Πληθ. Κτητ.γ προσώπου 2
-(n)ini)inniz επίσημο Γ πρόσωπο -(n)ins)ini -(n)ins)ini / -(n)inlar)ini Παραδείγματα : A. Συμφωνόληκτες λέξεις: ad-ım, ad-ımız kalem-im, kalem-imiz ad-ın, ad-ınız kalem-in, kalem-iniz ad-ı, ad-lar-ı kalem-i, kalem-ler-i Β. Φωνηεντόληκτες λέξεις: oda-m, oda-mız çanta-m, çanta-mız oda-n, oda-nız çanta-n, çanta-nız oda-sı, oda-lar-ı çanta-sı, çanta-lar-ı VΙΙ. I.2.2.3. H Σειρά των Ορων σε μη Ρηματική Φράση που Δηλώνει Κτήση: Στα Ελληνικά πρώτος όρος ονοματικής φράσης που δηλώνει κτήση μπορεί να είναι είτε ο κτήτορας είτε το κτήμα του. Στα Τουρκικά ο κτήτορας, δηλαδή το στοιχ έχει είο της φράσης που μαρκάρεται με γενική, προηγείται πάντοτε του κτήτορα. (18) Το βιβλίο του Βασίλη ή Του Βασίλη το βιβλίο Vasilis in kitab-ı (19) Aytaç ın gözleri τα μάτια της Α (20) Çocuğun babası ο πατέρας του παιδιού (21) Bu biletin fiyatı η τιμή αυτού του εισιτηρίου (22) Denizin rengi το χρώμα της θάλασσας Στα Τουρκικά ο εμφατικός τύπος της κτητικής αντωνυμίας (δικός μου, δικός σου, δικός του,...) δεν είναι άλλος από την προσωπική αντωνυμία σε γενική πτώση 4. Ben-im Biz-im Δικός,-ή,-ό μου, Δικός, -ή,-ό μας Sen-in Siz-in Δικός,-ή,-ό σου, Δικός,-ή,-ό σας o-nun Onlar-ın Δικός,-ή,-ό του Δικός,-ή,-ό/δικά τους Eξαιρέσεις στον σχηματισμό της γενικής: εκτός από την γενική της προσωπικής αντωνυμίας στο πρώτο ενικό και πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, τα ουσιαστικό su νερό και η ερωτηματική αντωνυμία ne τι πραγματώνονται ως su-yun, ne-yin και ΟΧΙ ως su-nun, ne-nin. VΙΙ. I.2.2.4. ΚΥΡΙΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ BELİRTİLİ TAMLAMA: 4 ΠΡΟΣΟΧΗ! Στο πρώτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο αντί του επιθήματος της γενικής (n)in n)in )In In)In έχουμε το (n)in I)In m. 3
Δήλωση κτήσης με υπαρκτικό VAR (Υπαρκτικές κτητικές προτάσεις) Þ αντίστοιχ έχει ο του ρήματος ΕΧΩ, ΕΧΕΙΣ, ΕΧΕΙ :[Örnek Örnek (benim) kitabim var, (senin) paran var, Orhan IN iki evi var, ]. ΤΟΠΟΘΕΤΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΟΝΟ τοπική): -(n)inn)inin...-(n)ins)ini + n + πτώση (n)inπ.χ.-dα)α)in Κτητική δομή και πτώση (συνήθως (21) (Benim) arabam var. Έχω αυτοκίνητο. (22) (Senin) kitabın var mı? Έχεις βιβλίο; (23) (Onun) defteri yok. Δεν έχει τετράδιο. (24) (Senin) cep telefonun yok mu? (Εσύ) δεν έχεις κινητό; (25) Sabahat in bir ablası ve iki erkek kardeşi var. Η Σαμπαχάτ έχει μια (μεγάλη) αδελφή και δύο (μικρότερα) αδέλφια ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΟΠΟΘΕΤ Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ: Κτητική δομή + (συνήθως) τοπική πτώση (-DA): - (n)inn)inin...-(n)ins)ini + n + DΑ)A... (26) Kitab-ın arka-sı-n-da yazarın resmi var. Υπάρχ έχει ει η φωτογραφία του συγγραφέα στο πίσω μέρος του βιβλίου. (27) Ev-imiz-in karşı-sı-n-da bir eczane var. Απέναντι απ το σπίτι μας υπάρχ έχει ει ένα φαρμακείο. (28) Okul-un ön-ü-n-de Oğuz a rastladım. Συνάντησα τον Ογούζ μπροστά στο σχ έχει ολείο. (29) Üst-üm-de (yan-ım-da) hiç para yok. Δεν έχ έχει ω καθόλου χ έχει ρήματα πάνω μου. (30) Konya Ankara nın güney-i-n-de mi kuzey-i-n-de mi? Η Κόνια 5 είναι στα νότια ή στα βόρια της Άγκυρας; (31) Cüzdanınızı masa-nın alt-ı-n-da bulduk. Βρήκαμε το πορτοφόλι σας κάτω απ το τραπέζι. Yazar: συγγραφέας resim: εικόνα, φωτογραφία karşı: απέναντι koridor: διάδρομος eczane: φαρμακείο kuzey: ο βορράς güney: ο νότος batı: η δύση doğu: η ανατολή cüzdan: πορτοφόλι ΤΟΠΟΘΕΤ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ: Κτητική δομή + (συνήθως) τοπική πτώση (-DA): -(n)inn)inin...-(n)ins)ini + n + DΑ)A... (32) Okul şubat-ın on bir-i-n-de açıldı. / Okul on bir şubatta açıldı. Το σχ έχει ολείο άνοιξε στις 11 Φεβρουαρίου. 5 Πόλη στα νοτιοδυτικά της Άγκυρας. Πνευματικό κέντρο των Μεβλεβί, βλ. Ικόνιο 4
(33) Film-in yarı-sı-n-da çıktık. Βγήκαμε στα μισά της ταινίας. (34) Maç-ın son dakika-sı-n-da bir gol kaçırdık. ανύπαρκχάσαμε ένα γκολ το τελευταίο λεπτό του αγώνα. (35) Toplantı bu ay-ın ilk hafta-sı-n-da. Η συνάντηση είναι για την πρώτη βδομάδα αυτού του μήνα. (36) Kaya sınavın ortasında hastalandı. Στα μισά του διαγωνίσματος ο Καγιά αρρώστησε. 5