1 Δήμος Γόννων
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Επιμέλεια έκδοσης: Χριστοδουλοπούλου Γεωργία Χαριτωνίδου Αλεξάνδρα Εκπόνηση έρευνας Συγγραφή: Μόκα Ελένη Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ισο κοινωνία: Δίκτυο Στήριξης Γυναικών. Ανάπτυξη της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και Ενεργοποίηση Εθελοντών». Το έργο υλοποιείται από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας με την συνεργασία και υποστήριξη του Δήμου Γόννων και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο κατά 75%. Σεπτέμβριος 2007 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο - Διερεύνηση των Δυσκολιών που Αντιμετωπίζουν οι Γυναίκες σε Μικρές Κοινωνίες 8 1.1. Επαγγελματική κατάσταση και προβλήματα των γυναικών 8 1.1.1 Επαγγελματική κατάσταση 8 1.1.2 Τα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής 8 1 1.3 Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες 9 1.2 Κοινωνική Δραστηριοποίηση των Γυναικών 10 1.2.1 Βαθμός συμμετοχής σε κοινωνικές εκδηλώσεις 10 1.2.2 Δυνατότητες συμμετοχής των γυναικών στα κοινά 11 1.2.3.Αντιμετώπιση των γυναικών που δραστηριοποιούνται κοινωνικά 11 1.2.4. Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης των γυναικών που δραστηριοποιούνται κοινωνικά 12 1.3 Διαφορές στην Απασχόληση με Βάση το Φύλο 13 1.3.1. Δυνατότητες εργασίας και φύλο 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο - Διερεύνηση των Εμποδίων που Αντιμετωπίζουν οι Γυναίκες Επιχειρηματίες και των Ευκαιριών που Προσφέρονται για την Γυναικεία Επιχειρηματικότητα 15 2.1.Επιχειρηματικότητα 15 2.1 1 Αντικείμενο επιχείρησης 15 2.1.2 Λόγοι έναρξης της επιχείρησης 15 2.1.3 Επιθυμητή επαγγελματική κατάσταση 16 2.1.4 Λόγοι επιλογής εξαρτημένης εργασίας 17 2.1.5 Λόγοι επιλογής επιχειρηματικότητας 17 2.2 Έναρξη και Λειτουργία της Επιχείρησης 18 2.2.1. Βαθμός γνώσης των απαραίτητων ενεργειών για την έναρξη της επιχείρησης 18 2.2.2 Προβλήματα πριν την έναρξη της επιχείρησης 19 2.2.3. Προβλήματα κατά την διάρκεια λειτουργίας της επιχείρησης τους 20 2.2.4. Βαθμός ικανοποίησης από την πορεία της επιχείρησης 20 2.3. Παράγοντας Φύλο και Χαρακτηριστικά Απασχόλησης 21 2.3.1. Γνώσεις που θα πρέπει να έχουν οι γυναίκες επιχειρηματίες 21 2.3.2. Ύπαρξη διαφορών με βάση το φύλο 22 2.3.3. Διαφορές με βάση το φύλο 23 3
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 24 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 25 Ερωτηματολόγιο Διερεύνησης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μικρές κοινωνίες 25 Ερωτηματολόγιο Διερεύνησης των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες και των ευκαιριών που προσφέρονται για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα 27 4
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφημα 1: Επαγγελματική κατάσταση...8 Γράφημα 2: Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής...9 Γράφημα 3: Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μια κλειστή κοινωνία...9 Γράφημα 4: Βαθμός συμμετοχής σε κοινωνικές εκδηλώσεις...10 Γράφημα 5 : Δυνατότητες συμμετοχής των γυναικών στα κοινά...11 Γράφημα 6 : Βαθμός αρνητικής αντιμετώπισης των γυναικών που δραστηριοποιούνται κοινωνικά...12 Γράφημα 7 : Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης...12 Γράφημα 8 : Δυνατότητες απασχόλησης με βάση το φύλο...13 Γράφημα 9 :Αντικείμενο δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων...15 Γράφημα 10: Λόγοι ίδρυσης των επιχειρήσεων...15 Γράφημα 11 : Επιλογή μεταξύ εργαζόμενης και επιχειρηματίας...16 Γράφημα 12: Λόγοι προτίμησης εξαρτημένης εργασίας...17 Γράφημα 13:Λόγοι προτίμησης επιχειρηματικής δραστηριότητας...18 Γράφημα 14:Βαθμός ενημέρωσης των απαραίτητων διαδικασιών για την έναρξη της επιχείρησης...18 Γράφημα 15: Προβλήματα/ εμπόδια που αντιμετώπισαν πριν την έναρξη της επιχείρησής...19 Γράφημα 16 : Προβλήματα/ εμπόδια που αντιμετώπισαν κατά την λειτουργία της επιχείρησής...20 Γράφημα 17 : Βαθμός ικανοποίησης από την πορεία της επιχείρησης...20 Γράφημα 18 : Απαραίτητες γνώσεις...21 Γράφημα 19 : Ύπαρξη διαφορών μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών...22 Γράφημα 20 : Διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών...23 5
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι πλέον γεγονός πως οι γυναίκες έχουν μπει δυναμικά στον εργασιακό χώρο. Αρκετά υψηλό είναι το ποσοστό των γυναικών που θεωρούν την επιχειρηματική δραστηριότητα ως μια επιθυμητή επιλογή καριέρας για καλύτερο εισόδημα. Με δεδομένο ότι οι γυναίκες αποτελούν το ήμισυ περίπου του συνολικού πληθυσμού, η ένταξη των γυναικών στην πολιτική, οικονομική, επαγγελματική και κοινωνική δραστηριότητα, με όρους ίσων δικαιωμάτων, υποχρεώσεων, και ευκαιριών με αυτούς των ανδρών, εξασφαλίζει αντιπροσωπευτικότερη συμμετοχή του συνόλου της κοινωνίας, επιτυγχάνοντας έτσι ευρύτερη κοινωνική συνοχή. Στο πλαίσιο αυτό το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας εκπόνησε έρευνα στην περιοχή του Δήμου Γόννων, τα αποτελέσματα της οποίας εμφανίζονται στην συνέχεια. Σκοπός της έρευνας ήταν αφενός η διερεύνηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μικρές κοινωνίες και αφετέρου η διερεύνηση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες και των ευκαιριών που προσφέρονται για την γυναικεία επιχειρηματικότητα. Απώτερος στόχος της έρευνας ήταν να γίνει καταγραφή της υφιστάμενης κοινωνικής και επιχειρηματικής κατάστασης των γυναικών καθώς και να δοθεί η δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξης της κοινωνικής θέσης και της επιχειρηματικής δραστηριότητας των γυναικών της περιοχής. 6
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για την διεξαγωγή της έρευνας δομήθηκαν από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας δύο ερωτηματολόγια, το πρώτο είχε αποδέκτη γυναίκες της περιοχής και το δεύτερο τις γυναίκες επιχειρηματίες της περιοχής. Για την σύνταξη των ερωτηματολογίων προτιμήθηκαν κυρίως ερωτήσεις ανοικτού τύπου προκειμένου οι ερωτηθέντες να εκφράσουν ελεύθερα την γνώμη τους χωρίς περιορισμούς. Το πρώτο ερωτηματολόγιο είχε στόχο να διερευνηθούν η κοινωνική θέση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στις μικρές κοινωνίες. Το δεύτερο ερωτηματολόγιο είχε στόχο να διερευνηθούν τα εμπόδια των γυναικών επιχειρηματιών, τα αδύνατα και δυνατά σημείων των γυναικών, τα κίνητρα και οι γνώσεις που πρέπει να έχει μία επιχειρηματίας και τέλος τις διαφορές μεταξύ γυναικών και αντρών επιχειρηματιών. Το δείγμα της έρευνας ήταν: Πενήντα έξι ερωτηματολόγια γενικού τύπου και Δέκα πέντε ερωτηματολόγια γυναικείων επιχειρήσεων Στην συνέχεια τα στελέχη του Ινστιτούτου Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας καταχώρησαν τα στοιχεία των ερωτηματολογίων της έρευνας και ακολούθησε η επεξεργασία των στοιχείων αυτών. Το τελικό βήμα της διαδικασίας ήταν η σύνταξη της έκθεσης για την πορεία υλοποίησης της έρευνας. 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο - Διερεύνηση των Δυσκολιών που Αντιμετωπίζουν οι Γυναίκες σε Μικρές Κοινωνίες 1.1. Επαγγελματική κατάσταση και προβλήματα των γυναικών 1.1.1 Επαγγελματική κατάσταση Με βάση το παρακάτω γράφημα παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών είναι εργαζόμενες (48%), ενώ εξίσου μεγάλο είναι το ποσοστό των ανέργων (41%). Ακολουθεί το 7% των γυναικών που δήλωσαν μη αμειβόμενα μέλη ως βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση ενώ μόλις 2% ήταν το ποσοστό των γυναικών που δήλωσαν είτε επιχειρηματίες είτε συνταξιούχοι. Γράφημα 1: Επαγγελματική κατάσταση 100% 80% 60% 48% 41% 0% 2% Εργαζόμεν η Άν εργη Επιχ ειρηματίας Συν ταξιούχ ος Μη αμειβόμεν ο μέλος/βοηθός οικογεν ειακής επιχ είρησης 2% 7% 1.1.2 Τα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής Στη συνέχεια οι γυναίκες αναφέρουν τα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής. Σύμφωνα με το γράφημα σημαντικότερο πρόβλημα, με ποσοστό 48%, φαίνεται να είναι η ανεργία και το οικονομικό πρόβλημα ενώ με ποσοστό 19,4% ακολουθεί έλλειψη δημοτικού σχολείου, παιδικού σταθμού και σχολικού λεωφορείου. Στη συνέχεια, το 9,2% αναφέρει ως σημαντικό πρόβλημα την ερήμωση της περιοχής από την νεολαία, ενώ το 8,2% παρατηρεί την έλλειψη έργων υποδομής. Ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, οι μειωμένες αμοιβές των αγροτικών προϊόντων και η έλλειψη πολιτιστικής και πολιτισμικής ανάπτυξης (4,1%). 8
Γράφημα 2: Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής Άλλο 2,0% Έλλειψη πολιτιστικής και πολιτισμικής αν άπτυξης 4,1% Ερήμωση του χωριού από την νεολαία 9,2% Μειωμέν ες αμοιβές αγροτικών προϊόν των 4,1% Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο 4,1% Έλλειψη έργων υποδομής 8,2% Έλλειψη δημοτικού σχολείου/παιδικού σταθμούσχ ολικού λεωφορείου-παιδότοπου 19,4% Αν εργία-oικον ομικό πρόβλημα 48,0% 0% 10% 30% 50% 1 1.3 Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μια κλειστή κοινωνία είναι κατά κύριο λόγο ο κοινωνικός αποκλεισμός (38,3%) και η έλλειψη θέσεων εργασίας (21%). Το 18,5% των γυναικών δηλώνουν ότι υφίστανται λογοκρισία ενώ το 16% αυτών θεωρούν ότι πλήττονται από την ανεργία. Ως λιγότερο σημαντικά προβλήματα εμφανίζονται η έλλειψη παιδικού σταθμού με ποσοστό 3,7%, η προκατάληψη και ο αναλφαβητισμός με ποσοστό 1,2%. Γράφημα 3: Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μια κλειστή κοινωνία 9
Έλλειψη παιδικού σταθμού 3,7% Προκατάληψη 1,2% Αν αλφαβητισμός-έλλειψη σωστής παιδείας 1,2% Αν εργία-οικονομικό προβλημα 16,0% Κοιν ων ικός αποκλεισμός 38,3% Λογοκρισία 18,5% Έλλειψη θέσεων εργασιών για τις γυν αίκες 21,0% 0% 10% 30% 50% 1.2 Κοινωνική Δραστηριοποίηση των Γυναικών 1.2.1 Βαθμός συμμετοχής σε κοινωνικές εκδηλώσεις Στην συνέχεια οι γυναίκες ρωτήθηκαν για την συχνότητα συμμετοχής τούς στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στην περιοχή. Μόλις το 5% του συνολικού δείγματος απάντησε ότι συμμετέχουν πάντα ενώ το 7% δήλωσε ότι συμμετέχει συχνά. Ακολουθεί το 43% του δείγματος που δήλωσε ότι συμμετέχει σε εκδηλώσεις μερικές φορές ενώ σχεδόν ποτέ και ποτέ συμμετέχει το και 23% αντίστοιχα. Γράφημα 4: Βαθμός συμμετοχής σε κοινωνικές εκδηλώσεις 10
100% 80% 60% 0% 43% 23% 5% 7% 2% Πάντα Συχνά Μερικές φορές Σχεδόν ποτέ Ποτέ ΔΓ/ΔΑ 1.2.2 Δυνατότητες συμμετοχής των γυναικών στα κοινά Σε αντίθεση με την μικρή συμμετοχή των γυναικών σε κοινωνικές εκδηλώσεις, το 68% αυτών πιστεύουν ότι τούς δίνονται δυνατότητες για να συμμετάσχουν στα κοινά ενώ πολύ μικρότερο είναι το ποσοστό (32%) αυτών που απάντησαν αρνητικά. Γράφημα 5 : Δυνατότητες συμμετοχής των γυναικών στα κοινά 100% 80% 68% 60% 32% 0% Ναι Όχι 1.2.3.Αντιμετώπιση των γυναικών που δραστηριοποιούνται κοινωνικά Σχετικά με το αν αντιμετωπίζονται αρνητικά οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται κοινωνικά, μικρό ήταν το ποσοστό των γυναικών που δήλωσαν σίγουρα ναι (14%). Στη συνέχεια παρατηρούμε ότι διίστανται οι απόψεις αφού αφενός το 39% των 11
γυναικών δηλώνουν ότι μάλλον αντιμετωπίζονται αρνητικά και αφετέρου το πως μάλλον όχι. Τέλος μόλις το 7% δήλωσε πως σίγουρα δεν υπάρχει αρνητική αντιμετώπιση από το κοινωνικό σύνολο. Γράφημα 6 : Βαθμός αρνητικής αντιμετώπισης των γυναικών που δραστηριοποιούνται κοινωνικά 100% 80% 60% 39% 14% 7% 0% Σίγουρα ΝΑΙ Μάλλον ΝΑΙ Μάλλον ΌΧΙ Σίγουρα ΌΧΙ 1.2.4. Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης των γυναικών που δραστηριοποιούνται κοινωνικά 1 Το γράφημα που ακολουθεί εμφανίζει τούς λόγους για τους οποίους αντιμετωπίζονται αρνητικά οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται κοινωνικά. Η κοινωνική κριτική που υφίστανται εμφανίζεται ως σημαντικότερος παράγοντας με ποσοστό 35% και ακολουθούν η προκατάληψη και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο με ποσοστά 27%. Λιγότερο σημαντικός παράγοντας φαίνεται να είναι η ανδροκρατία που επικρατεί (8%). Γράφημα 7 : Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης 1 Η ερώτηση αυτή απαντήθηκε μόνο από όσες δήλωσαν ότι Σίγουρα Ναι ή Μάλλον Ναι αντιμετωπίζονται αρνητικά οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται κοινωνικά. 12
Εξαιτίας προσπάθειας αν εξαρτητοποίησης των γυν αικών 3% Αν δροκρατία 8% Κοιν ων ική κριτική 35% Προκατάληψη 27% Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο 27% 0% 10% 30% 50% 1.3 Διαφορές στην Απασχόληση με Βάση το Φύλο 1.3.1. Δυνατότητες εργασίας και φύλο Στην ερώτηση αν οι γυναίκες έχουν τις ίδιες δυνατότητες απασχόλησης με τους άντρες το 9,1% των γυναικών πιστεύουν πως ναι, δίνονται οι ίδιες δυνατότητες απασχόλησης και στους άντρες και στις γυναίκες. Το 1,5% υποστηρίζουν ότι οι δυνατότητες απασχόλησης για τους άντρες είναι λιγότερες σε σχέση με τις γυναίκες. Το ποσοστό των γυναικών που απάντησαν ότι οι δυνατότητες απασχόλησης των γυναικών είναι λιγότερες σε σχέση με τους άντρες είναι το 60,6 % των γυναικών. Τέλος οι γυναίκες που υποστηρίζουν ότι οι δυνατότητες εργασίας είναι περισσότερες για τους άντρες αποτελούν το 28,8 % του δείγματος. Γράφημα 8 : Δυνατότητες απασχόλησης με βάση το φύλο 13
100% 80% 60% 60,6% 28,8% 0% 9,1% ΝΑΙ 1,5% Λιγότερο για τους άν δρες Λιγότερο για τις γυν αίκες Περισσότερο για τους άν δρες 0,0% Περισσότερο για τις γυν αίκες 14
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο - Διερεύνηση των Εμποδίων που Αντιμετωπίζουν οι Γυναίκες Επιχειρηματίες και των Ευκαιριών που Προσφέρονται για την Γυναικεία Επιχειρηματικότητα 2.1.Επιχειρηματικότητα 2.1 1 Αντικείμενο επιχείρησης Σύμφωνα με το παρακάτω γράφημα το 87% των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή των Γόννων εντάσσονται στον τριτογενή τομέα ενώ το 13% των επιχειρήσεων στον δευτερογενή τομέα. Γράφημα 9 :Αντικείμενο δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων 100% 87% 80% 60% 13% 0% Πρωτογενής Τομέας Δευτερογεν ής Τομέας Τριτογεν ής Τομέας 2.1.2 Λόγοι έναρξης της επιχείρησης Στην συνέχεια εμφανίζονται οι λόγοι ίδρυσης των γυναικείων επιχειρήσεων, το 42% των γυναικών δημιούργησαν την δική τούς επιχείρηση από προσωπική επιθυμία ενώ το 26% εξαιτίας της δυσκολίας εύρεσης άλλης εργασίας. Τέλος το 16% δήλωσε ότι είτε βρήκε μία επιχειρηματική ευκαιρία είτε πήρε κάποια επιδότηση. Γράφημα 10: Λόγοι ίδρυσης των επιχειρήσεων 15
100% 80% 60% 42% 16% 26% 16% 0% Επιχ ειρηματική ευκαιρία Δυσκολία εύρεσης εργασίας Επιδότηση Άλλο ( επειδή μου άρεσε) 2.1.3 Επιθυμητή επαγγελματική κατάσταση Παρακάτω οι γυναίκες επιχειρηματίες ρωτήθηκαν αν θα επέλεγαν να είναι εργαζόμενες ή επιχειρηματίες. Όσον αφορά την επιλογή τούς είναι φανερό από το παρακάτω γράφημα, πως το σημαντικότερο ποσοστό των γυναικών (73%) θα επέλεγαν να είναι επιχειρηματίες ενώ μόλις το 27% των γυναικών θα επέλεγαν να είναι εργαζόμενες. Γράφημα 11 : Επιλογή μεταξύ εργαζόμενης και επιχειρηματίας 100% 80% 73% 60% 27% 0% Εργαζόμεν η Επιχ ειρηματίας 16
2.1.4 Λόγοι επιλογής εξαρτημένης εργασίας 2 Αναλύοντας, λοιπόν, τους λόγους για τούς οποίους οι γυναίκες θα επέλεγαν να είναι εργαζόμενες, διαπιστώνουμε ότι το 60% θα έκαναν αυτή την επιλογή εξαιτίας της σταθερότητας του μισθού ενώ το των γυναικών λόγω της έλλειψης χρόνου. Τέλος το υπόλοιπο θα επέλεγαν να είναι εργαζόμενες για κάποιο άλλο προσωπικό τους λόγο τον οποίο δεν διευκρινίζουν. Γράφημα 12: Λόγοι προτίμησης εξαρτημένης εργασίας 100% 80% 60% 60% 0% Σταθερότητα μισθού Έλλειψη χ ρόν ου Άλλο 2.1.5 Λόγοι επιλογής επιχειρηματικότητας 3 Στην συνέχεια αναλύονται οι λόγοι για τούς οποίους οι γυναίκες θα επέλεγαν να είναι επιχειρηματίες. Το 33% των γυναικών θα επέλεγαν να είναι επιχειρηματίες για να έχουν καλύτερο εισόδημα, το 29% για προσωπικούς λόγους ενώ το 13% επειδή θα ήθελαν να δημιουργήσουν το δικό τους περιβάλλον. Επίσης το ποσοστό των γυναικών που επιλέγουν να είναι επιχειρηματίες επειδή θέλουν να συνεχίσουν την οικογενειακή επιχείρηση είναι 13% και 8% το ποσοστό αυτών που ανακάλυψαν μια επαγγελματική ευκαιρία. 2 Σε αυτή την ερώτηση απάντησαν μόνο όσες δήλωσαν «εργαζόμενη» στην ενότητα 2.1.3 3 Σε αυτή την ερώτηση απάντησαν μόνο όσες δήλωσαν «επιχειρηματίας» στην ενότητα 2.1.3 17
Γράφημα 13:Λόγοι προτίμησης επιχειρηματικής δραστηριότητας Άλλο 4% Αν άληψη οικογενειακής επιχ είρησης 13% Καλύτερο εισόδημα 33% Δημιουργία προσωπικού περιβάλλον 13% Επαγγελματική ευκαιρία 8% Προσωπική αν εξαρτησία 29% 0% 10% 30% 50% 2.2 Έναρξη και Λειτουργία της Επιχείρησης 2.2.1. Βαθμός γνώσης των απαραίτητων ενεργειών για την έναρξη της επιχείρησης Το επόμενο γράφημα απεικονίζει το πόσο καλά γνώριζαν οι γυναίκες τις ενέργειες που έπρεπε να κάνουν για να ξεκινήσουν την επιχείρησή τούς. Παρατηρούμαι πως το 27% είχε αρκετά καλή γνώση των ενεργειών ενώ το είχε καλή γνώση. Τέλος το 33% των γυναικών που δεν γνώριζαν καθόλου τις ενέργειες ίδρυσης της επιχείρησης. Γράφημα 14:Βαθμός ενημέρωσης των απαραίτητων διαδικασιών για την έναρξη της επιχείρησης 18
100% 80% 60% 27% 33% 0% Αρκετά καλά Καλά Μέτρια Καθόλου 2.2.2 Προβλήματα πριν την έναρξη της επιχείρησης Οι γυναίκες επιχειρηματίες ρωτήθηκαν για τα προβλήματα/εμπόδια που αντιμετώπισαν πριν την έναρξη της επιχείρησής τους. Παρατηρούμαι πως το 43,8% των γυναικών απάντησαν ότι αντιμετώπισαν οικονομικά προβλήματα και έλλειψη ρευστότητας ενώ το 37,5% των γυναικών αντιμετώπισαν προβλήματα γραφειοκρατίας και καθυστέρηση διαδικασιών. Ακολουθεί το 12,5% που δήλωσε πως δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα ενώ τέλος μόλις το 6,3% είχε μειωμένο πελατολόγιο. Γράφημα 15: Προβλήματα/ εμπόδια που αντιμετώπισαν πριν την έναρξη της επιχείρησής 50% 43,8% 37,5% 30% 10% 6,3% 12,5% 0% Οικον ομικά/έλλειψη ρευστότητας Έλλειψη Πελατολογίου Καθυστέρηση διαδικασιών / Γραφειοκρατία Κανένα Πρόβλημα 19
2.2.3. Προβλήματα κατά την διάρκεια λειτουργίας της επιχείρησης τους Σχετικά με τα προβλήματα/εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες κατά την διάρκεια της λειτουργίας των επιχειρήσεών τους παρατηρούμε πως το μεγαλύτερο ποσοστό (39%) είχε προβλήματα με τις πολλές ώρες εργασίας. Ακολουθεί το 22% που δήλωσε άγχος για το αποτέλεσμα ενώ το 17% των γυναικών αντιμετώπισαν μειωμένη πελατεία. Τέλος το 11% είχε προβλήματα με τους προμηθευτές ενώ αντίστοιχο ήταν το ποσοστό αυτών που δεν αντιμετώπισαν κανένα πρόβλημα. Γράφημα 16 : Προβλήματα/ εμπόδια που αντιμετώπισαν κατά την λειτουργία της επιχείρησής Κανένα πρόβλημα 11% Άγχ ος για το αποτέλεσμα 22% Πολλές ώρες εργασίας 39% Μειωμέν η πελατεία 17% Προβλήματα με προμηθευτές 11% 0% 10% 30% 50% 2.2.4. Βαθμός ικανοποίησης από την πορεία της επιχείρησης Όσον αφορά τον βαθμό ικανοποίησης των γυναικών από την πορεία της επιχείρησης τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά. Πάρα πολύ ικανοποιημένο δήλωσε το του δείγματος ενώ πολύ ικανοποιημένο εμφανίζεται το 26,7%. Ακολουθεί το 46,7% που δήλωσε μέτρια ικανοποιημένο και τέλος το 6,7% που δήλωσε λίγο ικανοποιημένο από την πορεία της επιχείρησης. Γράφημα 17 : Βαθμός ικανοποίησης από την πορεία της επιχείρησης 20
100% 80% 60% 46,7% 20,0% 26,7% 6,7% 0% Πάρα πολύ Πολύ Μέτρια Λίγο Καθόλου 2.3. Παράγοντας Φύλο και Χαρακτηριστικά Απασχόλησης 2.3.1. Γνώσεις που θα πρέπει να έχουν οι γυναίκες επιχειρηματίες Οι γυναίκες επιχειρηματίες γνωρίζουν πως χρειάζεται να έχουν κάποιες γνώσεις ώστε να πετύχουν στον επιχειρηματικό τομέα. Το μεγαλύτερο ποσοστό (30,8%) του δείγματος απάντησε πως πρέπει να έχουν στοιχειώδη εκπαίδευση και άλλα προσωπικά χαρακτηριστικά. Ακολουθεί το 15,4% των γυναικών που ισχυρίζονται ότι πρέπει να έχουν γνώση του αντικειμένου καθώς και εμπειρία στο αντικείμενο με το οποίο ασχολούνται. Τέλος το 7,7% των γυναικών δήλωσαν ότι χρειάζονται γνώσεις οικονομικών, μάρκετινγκ και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Γράφημα 18 : Απαραίτητες γνώσεις 21
Άλλα προσωπικά χαρακτηριστικά 30,8% Γν ώσεις οικονομικών 7,7% Γν ώσεις Μάρκετιν γκ/δημόσιες Σχέσεις 7,7% Γν ώση Η/Υ 7,7% Γν ώση αν τικειμέν ου/εμπειρία 15,4% Εκπαίδευση 30,8% 0% 10% 30% 50% 2.3.2. Ύπαρξη διαφορών με βάση το φύλο Οι γυναίκες επιχειρηματίες κλήθηκαν να απαντήσουν αν πιστεύουν πως υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Σύμφωνα με το παρακάτω γράφημα παρατηρούμαι πως το 6,7% των γυναικών πιστεύει πως Σίγουρα υπάρχουν διαφορές ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αντίστοιχο ήταν το ποσοστό αυτών που δήλωσαν ότι Σίγουρα Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Τέλος το 26,7% πιστεύουν πως Μάλλον Δεν υπάρχουν διαφορές ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό (60%) δήλωσε ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά όσον αφορά το φύλο. Γράφημα 19 : Ύπαρξη διαφορών μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών 22
100% 80% 60% 60,0% 26,7% 0% 6,7% 6,7% Σίγουρα ΝΑΙ Μάλλον ΝΑΙ Σίγουρα ΌΧΙ Μάλλον ΌΧΙ Δεν υπάρχ ουν διαφορές 2.3.3. Διαφορές με βάση το φύλο 4 Σχετικά με τις διαφορές που βασίζονται στο φύλο, οι γυναίκες στο σύνολό τούς δήλωσαν ότι η μεγαλύτερη έγκειται στον τρόπο σκέψης και στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. Γράφημα 20 : Διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών 100% 80% 100% 60% 0% Υποχρεώσεις οικογέν ειας Τρόπος σκέψης/εργασίας Προκατάληψη για τις γυν αίκες 4 Σε αυτή την ερώτηση απάντησαν μόνο όσες δήλωσαν «Σίγουρα Ναι» και «Μάλλον Ναι» στην ενότητα 2.3.2 23
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με βάση τα στοιχεία της έρευνας το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μια κλειστή κοινωνία είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός και η έλλειψη θέσεων εργασίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών της περιοχής δηλώνουν ότι συμμετέχουν μερικές μόνο φορές σε κοινωνικές εκδηλώσεις ενώ διαπιστώνεται ότι το 39% θεωρεί ότι μάλλον αντιμετωπίζονται αρνητικά γι αυτό το λόγο σε αντίθεση με το που θεωρεί πως μάλλον δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Εξετάζοντας τις διαφορές στις δυνατότητες εργασίας που δίνονται στους άνδρες και στις γυναίκες διαπιστώνουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό θεωρεί ότι οι δυνατότητες είναι λιγότερες για τις γυναίκες. Σχετικά με τις γυναικείες επιχειρήσεις, παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών δραστηριοποιούνται στον τριτογενή τομέα. Το 42% των γυναικών ιδρύσαν την δική τους επιχείρηση από προσωπική επιθυμία και το 26% εξαιτίας της δυσκολίας για την εύρεση άλλης εργασίας. Στην συνέχεια σχετικά με την επιθυμητή επαγγελματική κατάσταση το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών δήλωσαν ότι θα επέλεγαν να είναι επιχειρηματίες εξαιτίας του καλύτερου εισοδήματος. Από τις γυναίκες που ιδρύσαν δική τους επιχείρηση το των γυναικών γνώριζαν καλά τις ενέργειες που έπρεπε να κάνουν πριν την έναρξη της επιχείρησης, ενώ το 33% δήλωσε ότι δεν γνώριζε καθόλου την διαδικασία. Όσον αφορά τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι γυναίκες κατά την έναρξη της επιχείρησης, τα σημαντικότερα φαίνεται να είναι το οικονομικό και η γραφειοκρατία, ενώ οι πολλές ώρες εργασίας και το άγχος για το αποτέλεσμα είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν κατά την λειτουργία της επιχείρησης. Από την μέχρι τώρα πορεία της επιχείρησης μέτρια ικανοποιημένο εμφανίζεται το 46,7% του δείγματος ενώ σχετικά με την διάσταση του φύλου στην επιχειρηματικότητα το 60% των γυναικών δήλωσαν ότι δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών. 24
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ερωτηματολόγιο ιερεύνησης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μικρές κοινωνίες 1. Ονοματεπώνυμο (προαιρετικό) 2. Έτος γέννησης 3. Επαγγελματική κατάσταση Εργαζόμενη Άνεργη Επιχειρηματίας Μη αμειβόμενο μέλος / Βοηθός οικογενειακής επιχείρησης 4. Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής συνολικά 1. 2. 3. 4. 5. Ποια προβλήματα πιστεύεις ότι αντιμετωπίζουν σήμερα οι γυναίκες σε μία κλειστή κοινωνία 1. 2. 3. 4. 6. Συμμετέχετε σε εκδηλώσεις που γίνονται στην περιοχή Πάντα Συχνά Μερικές φορές Σχεδόν ποτέ Ποτέ ΔΓ/ΔΑ 7. Δίνονται δυνατότητες συμμετοχής των γυναικών στα κοινά Ναι Όχι 8. Πιστεύετε ότι σε μία κλειστή κοινωνία γυναίκες που δραστηριοποιούνται κοινωνικά αντιμετωπίζονται αρνητικά. Σίγουρα ΝΑΙ Μάλλον ΝΑΙ Μάλλον ΌΧΙ Σίγουρα ΌΧΙ (ερωτ. 10) 9. Αν ναι γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό 25
10. Στην περιοχή οι δυνατότητες απασχόλησης για τις γυναίκες είναι ίδιες με αυτές των ανδρών Ναι Λιγότερες για τούς άνδρες Περισσότερες για τούς άνδρες Λιγότερες για τις γυναίκες Περισσότερες για τις γυναίκες 11. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό 26
Ερωτηματολόγιο ιερεύνησης των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες και των ευκαιριών που προσφέρονται για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ (προαιρετικό) ΈΤΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΠΟΛΗ ΗΜ/ΝΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 1. Σε ποιο αντικείμενο δραστηριοποιείται η επιχείρησή σας; Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας 2. Για ποιους λόγους έχετε ανοίξει δική σας επιχείρηση; (επιλέξτε έως 2 απαντήσεις) Επειδή βρήκα μια επιχειρηματική ευκαιρία Επειδή δεν μπορούσα να βρω εργασία Επειδή πήρα κάποια επιδότηση Ήθελα να ξεφύγω από το σπίτι Είχα πολύ ελεύθερο χρόνο και ήθελα να τον αξιοποιήσω Άλλο ΔΓ /ΔΑ 3. Εάν μπορούσατε να διαλέξετε μεταξύ εργαζόμενης και επιχειρηματία, τι θα διαλέγατε; Εργαζόμενη Επιχειρηματίας (ερώτ. 5) ΔΓ/ΔΑ (ερώτ. 6) 4. Γιατί προτιμάτε να είστε εργαζόμενη; (επιλέξτε όσες απαντήσεις νομίζετε ότι σας εκφράζουν) Για τη σταθερότητα μισθού Για κοινωνική σιγουριά Έλλειψη επιχειρηματικών ιδεών Έλλειψη χρόνου Δυσκολία στο να λάβω αποφάσεις Άλλο 27
ΔΓ/ΔΑ 5. Γιατί προτιμάτε να είστε επιχειρηματίας; (επιλέξτε όσες απαντήσεις νομίζετε ότι σας εκφράζουν) Για προσωπική ανεξαρτησία Γιατί βρήκα μία επαγγελματική ευκαιρία Γιατί θέλω να δημιουργήσω δικό μου περιβάλλον Για καλύτερο εισόδημα Έλλειψη θέσεων εργασίας Ήθελα να συνεχίσω την οικογενειακή επιχείρηση Είναι ευνοϊκό το οικονομικό περιβάλλον Άλλο ΔΓ/ΔΑ 6. Πόσο γνωρίζατε τις ενέργειες που έπρεπε να κάνετε για να ξεκινήσετε την επιχείρησή σας; Αρκετά καλά Καλά Μέτρια Καθόλου ΔΓ /ΔΑ 7. Ποια προβλήματα/εμπόδια αντιμετωπίσατε πριν την έναρξη της επιχείρησής σας; ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΈΛΛΕΙΨΗ ΠΕΛΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ/ ΓΡΑΦΕΙΟ- ΚΡΑΤΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΝΕΝΑ ΔΓ/ΔΑ 8. Ποια προβλήματα/εμπόδια αντιμετωπίζετε κατά τη λειτουργία της επιχείρησής σας; Καθυστέρηση παραγγελιών Προβλήματα με προμηθευτές Μειωμένη πελατεία Κανένα πρόβλημα Πολλές ώρες εργασίας Άγχος για το αποτέλεσμα Διαφήμιση Προσέγγιση πελατών 28
Νέες τεχνολογίες/ προϊόντα/ ιδέες Λάθος τόπος εγκατάστασης ΔΓ/ΔΑ 9. Είστε ικανοποιημένη από τη μέχρι τώρα πορεία της επιχείρησής σας; 10. Ποιες πιστεύετε ότι πρέπει να είναι οι γνώσεις που πρέπει να έχει μία επιχειρηματίας; Πάρα πολύ Πολύ Μέτρια Λίγο Καθόλου ΔΓ/ΔΑ 1. 2. 3. 4. 11. Πιστεύετε ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών; Σίγουρα ΝΑΙ Μάλλον ΝΑΙ Σίγουρα ΌΧΙ Μάλλον ΌΧΙ Δεν υπάρχουν διαφορές 12. Εάν Ναι, ποιες πιστεύεται ότι είναι αυτές οι διαφορές; 1. 2. 3. 4. 29
30 Δήμος Γόννων