Γόνιµος διάλογος για τον. Τουρισµό στο 1ο roadshow

Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού H O T E L S Γόνιµος διάλογος για τον Διοργάνωση: Τουρισµό στο 1ο roadshow Την εξόφληση επιχορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις ύψους 900 ανακοίνωσε ο Σταύρος Αρναουτάκης Από την Κρήτη ξεκίνησε το νέο εγχείρηµα της KSD Με απόλυτη επιτυχία, μεγάλη συμμετοχή και παρουσίες «έκπληξη» πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, στο ξενοδοχείο GALAXY, η πρώτη εκδήλωση του roadshow για τον ελληνικό τουρισμό που διοργανώνει η KSD και το περιοδικό «ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ», με θέμα «Οι προ(σ)κλήσεις για το Αύριο του Ελληνικού Τουρισμού» - Η ΚΡΗΤΗ ΩΣ ΕΝΙΑΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. Στην ημερίδα, που πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία των εταιριών Eurobank EFG, NOISIS, CANDIA STROM, E COMMERCE, ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗΣ INTERNATIONAL, PISCINES IDEALES, PRO-CEED, TEMAK και YALCO και υπό την αιγίδα των Ε.Ο.Τ., Περιφέρειας Κρήτης, Σ.Ε.Τ.Ε. και Ξ.Ε.Ε., μίλησαν ο υφυπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Κρήτης κ. Θανάσης Καρούντζος, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Γιώργος Πουσσαίος, ο πρόεδρος του Σ.Ε.Τ.Ε. δρ. Νικόλαος Αγγελόπουλος, ο διευθυντής του Περιφερειακού Κέντρου Τραπεζικής Επιχειρήσεων της Eurobank EFG κ. Νικόλαος Καλπαδάκης, ο πρώην υπουργός Τουρισμού κ. Νίκος Σκουλάς, το μέλος του Δ.Σ. του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου κ. Ανδρέας Μεταξάς, ο αντινομάρχης Τουρισμού της νομαρχίας Ηρακλείου κ. Δημήτρης Χρονάκης, ο αντιδήμαρχος Ηρακλείου κ. Εμ. Αλεξάκης, η διευθύντρια Επενδυτικών Έργων της εταιρίας NOISIS κα. Σοφία Παιδάκη, και πλήθος επιχειρηματιών και παραγόντων του Τουρισμού μεταξύ των οποίων, οι κ.κ. Κώστας Μαντωνανάκης, Μιλτιάδης Καράτζης, Στέλιος Γιαννικάκης, Αντώνης Παναγιωτόπουλος, Ιωάννης Παπαδάκης, Στέλιος Σταυρίδης, Γιώργος Πελεκανάκης, Νικηφόρος Λαμπρινός, Στάθης Αρβανίτης, Αντώνης Μπελέτης, Κώστας Κουρκούνης, κ.ά.. Οκ.ΚώσταςΜαντωνανάκηςτου Ο κ. Μιλτιάδης Καράτζης της ομίλουhelioshotels&resorts ΚαράτζηΑ.Ε. Πέραν του ενημερωτικού χαρακτήρα της εκδήλωσης, οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να δουν νέα και πρωτοποριακά προϊόντα των εταιριών - χορηγών σε μια ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του ξενοδοχείου, ενώ αξίζει να σημειωθεί το ιδιαίτερα μεγάλο πρό- 94 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

γραμμα προβολής της εκδήλωσης, με καταχωρήσεις στα τοπικά μέσα, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτς, αλλά και outdοor διαφημίσεις. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα προβολής περιελάμβανε τις εφημερίδες «ΠΑΤΡΙΣ», «ΤΟΛΜΗ» και «ΚΡΗΤΗ», τους ραδιοφωνικούς σταθμούς «ΡΑΔΙΟ 98,4», «ΡΑΔΙΟ ΚΡΗΤΗ» και «Star 88,4» και τα τηλεοπτικά κανάλια «ΚΡΗΤΗ TV» και «TV CRETA». Ο κ. Αρναουτάκης ανακοίνωσε ότι «Πρόγραμμα εξόφλησης των 900 εκατομμυρίων ευρώ που οφείλει το Δημόσιο στις επιχειρήσεις από τον αναπτυξιακό νόμο, έχει δρομολογήσει το υπουργείο Οικονομίας, με ολοκλήρωση τον Μάιο, ενώ παράλληλα, προχωρούν ταχύτατα οι διαδικασίες για την αξιολόγηση 4.000 επιχειρηματικών σχεδίων και ένταξή τους». Ο κ. υφυπουργός υπογράμμισε ότι «για το πρόγραμμα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η αξιολόγηση της α φάσης του, ύψους 500 εκατ. ευρώ, ολοκληρώνεται στις αρχές του επόμενου μήνα, ενώ η β φάση του, ύψους 200 εκατ. ευρώ, θα δημοσιευθεί μέσα στον επόμενο μήνα. Παράλληλα, προχωρούμε στη ριζική απλοποίηση και αποκέντρωση των διαδικασιών υλοποίησης του ΕΣΠΑ με νέο Νόμο που ήδη έχουμε φέρει στη Βουλή». Και κατέληξε: «Ο στόχος μας είναι από εκεί που η απορρόφηση του ΕΣΠΑ μέχρι σήμερα είναι λιγότερο από 5%, να φτάσουμε στο 2010 το 15% απορρόφηση του ΕΣΠΑ και να επιταχύνουμε όλες τις διαδικασίες». Κλείνοντας ο κ. Αρναουτάκης σημείωσε: «Για την αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή των προγραμμάτων προχωρούμε σε τρεις ουσιαστικές τομές. Πρώτον, οι πόροι από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που μέχρι τώρα διατίθενται στους δικαιούχους για την εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων χωρίς όρους, τώρα διατίθενται κατά προτεραιότητα στα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, πραγματικά, την επίσπευση των διαδικασιών και την αποτελεσματική χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ του ίδιου. Δεύτερο, επιταχύνονται και απλοποιούνται οι διαδικασίες επικαιροποίησης των μελετών και ωρίμανσης των έργων, δίνοντας τη δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να επικαιροποιούν και από μόνες τους τις μελέτες. Τρίτο και σημαντικό, επιταχύνονται δραστικά οι διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, με την κατάργηση του ελέγχου συμβασιοποίησης για μικρά έργα. Για τα μικρά έργα καταργείται το δεύτερο στάδιο, δηλαδή γίνεται έλεγχος μόνο στην προκήρυξη και πριν αρχίσουν να εκταμιεύονται δαπάνες. Για τα μεγάλα έργα κρατάμε και τα τρία στάδια του ελέγχου». Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, κ. Γιώργος Πουσσαίος υπογράμμισε ότι «Στην τουριστική ανάπτυξη που στοχεύουμε ο τουρισμός συνδυάζεται με οφέλη για τους κατοίκους που ζουν στις τουριστικές περιφέρειες και στην ανάπτυξη συνέργειας μεταξύ των ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ / 95

Ιδιαίτερο σημαντικό ήταν το πρόγραμμα προβολής της εκδήλωσης, με καταχωρήσεις στα τοπικά μέσα, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά, καθώς και σε εφημερίδες. Συγκεκριμένα, περιελάμβανε τις εφημερίδες «ΠΑΤΡΙΣ», «ΤΟΛΜΗ» και «ΚΡΗΤΗ», τους ραδιοφωνικούς σταθμούς «ΡΑΔΙΟ 98,4», «ΡΑΔΙΟ ΚΡΗΤΗ» και «Star 88,4» και τα τηλεοπτικά κανάλια «ΚΡΗΤΗ TV» και «TV CRETA», ενώ προβλήθηκαν όλοι οι χορηγοί. παραγωγικών τομέων, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα «μονοκαλλιέργειας». Στοχεύουμε σε μια ισόρροπη ανάπτυξη και στην ενδοπεριφερειακή και διαπεριφερειακή διασύνδεση ιστορικών μνημείων, φυσικών και πολιτιστικών διαδρομών και, την από κοινού με όλους τους εμπλεκόμενους στον τουρισμό φορείς, διαμόρφωση ενός σχεδίου Μάρκετινγκ για την Κρήτη που θα συνδυάζει ολοκληρωμένες τουριστικές προτάσεις, αξιοποιώντας όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτού του τόπου». Και σημείωσε: «Η ανάγκη για εξοικονόμηση φυσικών πόρων και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι μια πραγματικότητα και για την Ελλάδα. Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, απειλείται από προβλήματα όπως η ξηρασία και η μείωση υδάτινων πόρων. Υποστηρίζοντας αυτήν την προοπτική η επιλογή για πράσινη ανάπτυξη και τουρισμό υπαίθρου είναι μοναδική ευκαιρία. Η υποστήριξη δράσεων στην κατεύθυνση αυτή είναι μονόδρομος για μας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων απαιτούνται συνεργασίες και όχι μεμονωμένες δραστηριότητες. Η τουριστική πολιτική πρέπει να αναγνωριστεί ως οριζόντια δράση και η δημιουργία Επιχειρηματικών Clusters, οριζόντια και κάθετα στην τουριστική αλυσίδα, μπορεί να αναπτύξει συνέργιες και οικονομίες κλίμακας στην προσέλκυση τουριστών και να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο τουριστικό προϊόν. Οι Νομαρχίες της Κρήτης έχουν αντιληφθεί τα οφέλη αυτής της φιλοσοφίας οικονομίας κλίμακας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την προώθηση του Κρητικού Συμφώνου Ποιότητας, το οποίο κινείται στους άξονες: -Της τοπικής γαστρονομικής παράδοσης -Της υγείας -Των τοπικών προϊόντων -Του περιβάλλοντος -Του πολιτισμού και -Του τουρισμού». Και κατέληξε: «Επίσης, πολύ σημαντική είναι σε αυτό το πλαίσιο και η προσπάθεια που ξεκίνησε από την Ένωση Επιχειρηματιών Ενοικιαζομένων Διαμερισμάτων-Δωματίων του νομού Ηρακλείου για τη δημιουργία ενός δικτύου επιχειρήσεων που αποσκοπεί στην καλύτερη προώθηση και αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών τους. Η διεθνώς αυξανόμενη ζήτηση για οικολογικό τουρισμό, η οποία ενι- H O T E L S Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Με την ευγενική χορηγία των εταιριών Eurobank EFG, NOISIS, CANDIA STROM, E COMMERCE, ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗΣ INTERNATIONAL, PISCINES IDEALES, PRO-CEED, TEMAK και YALCO και υπό την αιγίδα των Ε.Ο.Τ., Περιφέρειας Κρήτης, Σ.Ε.Τ.Ε. και Ξ.Ε.Ε., πραγματοποιήθηκε το 1ο roadshow για τον ελληνικό τουρισμό που διοργάνωσε η KSD και το περιοδικό «ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ», στο Ηράκλειο της Κρήτης, με θέμα «Οι προ(σ)κλήσεις για το Αύριο του Ελληνικού Τουρισμού» - Η ΚΡΗ- ΤΗ ΩΣ ΕΝΙΑΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. σχύεται και με την διαμόρφωση τουριστικών πακέτων από μεγάλες διεθνής τουριστικές επιχειρήσεις, είναι ένας τομέας ο οποίος ταιριάζει απόλυτα στα κρητικά γεωγραφικά, επιχειρηματικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Ο τουρισμός υπαίθρου αποτελεί μια από τις επιτυχέστερες προτάσεις, που συνδυάζει τον σεβασμό στο περιβάλλον και την ελαχιστοποίηση της χρήσης φυσικών πόρων, με την ψυχαγωγία του ταξιδιού και την βελτίωση της ευημερίας των κατοίκων της περιοχής. Αναφέρεται σε τουριστική ανάπτυξη χωρίς να υποβαθμίζεται η ποιότητα της περιοχής, με τουριστικές υπηρεσίες που προάγουν την τοπική περιβαλλοντική και πολιτιστική κληρονομιά και ενισχύουν την παραγωγή των παραδοσιακών και τοπικών προϊόντων. Το περιβάλλον και ο πολιτισμός αποτελούν πόρους για τον τουρισμό και ως τέτοιοι πρέπει να διαφυλάσσονται». Αναφερόμενος στον σχεδιασμό του ΕΣΠΑ, είπε: «Στόχος μας είναι μέσω του ΕΣΠΑ να δοθούν κίνητρα και να ενισχυθούν δράσεις, όπως ο «Πράσινος Τουρισμός». Στόχος των ενισχύσεων αυτών θα είναι η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης, η αναβάθμιση των υπηρεσιών των καταλυμάτων και η δημιουργία υποδομών και σχεδίων δράσεων που θα πληρούν τα κριτήρια οικολογικής πιστοποίησης. Έχει διαπιστωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι τουρίστες έχουν ευαισθητοποιηθεί σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος και πιστοποίησης των καταλυμάτων και αυτούς τους τουρίστες δεν πρέπει να τους χάσουμε! Τα επενδυτικά σχέδια των τουριστικών επιχειρήσεων, κυρίως των καταλυμάτων, θα πρέπει πλέον να έχουν και οικολογικό χαρακτήρα και να στραφούν σε ενέργειες όπως: - η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - η ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων εξοικονόμησης ύδατος - η διαχείριση των απορριμμάτων - η ενσωμάτωση προτύπων, όπως το ευρωπαϊκό ECOLABEL και το ISO 14001. Επίσης, σημαντική θα πρέπει να είναι η ενίσχυση ανάπτυξης και 96 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

1 2 1. Οι κ.κ. (από αριστερά) Στέλιος Γιαννικάκης πρόεδρος του ομίλου GLK, Γιώργος Μαρκογιαννάκης, Δήμαρχος Γαζίου, Νίκος Αγγελόπουλος, πρόεδρος του Σ.Ε.Τ.Ε. και Σταύρος Αρναουτάκης, υφυπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας 2. Ο γ.γ. της Περιφέρειας Κρήτης, κ. Θανάσης Καρούντζος, ο γ.γ. Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Γιώργος Πουσσαίος, ο κ. Νίκος Σκουλάς, τ. υπουργός Τουρισμού και πρόεδρος της N.S.A. και ο κ. Δημήτρης Χρονάκης, αντινομάρχης Ηρακλείου, υπεύθυνος για θέματα Τουρισμού εναλλακτικών οικονομικών δραστηριοτήτων όπως για παράδειγμα η ενίσχυση παραδοσιακών επαγγελμάτων (υφαντά, κεραμική, αγιογραφία, αργυροχρυσοχοΐα) και η διατήρηση στοιχείων όπως παραδοσιακά πατητήρια, παραδοσιακά ελαιοτριβεία, κ.λπ.. Η Κρήτη διαθέτει θησαυρούς που επιτρέπουν την ανάπτυξη πολυθεματικού τουρισμού και την εδραίωση στην τουριστική συνείδηση των επισκεπτών». Ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Κρήτης κ. Θανάσης Καρούντζος τόνισε την «ανάγκη επαναπροσδιορισμού της τουριστικής μας πολιτικής, με την ευρύτατη συμμετοχή όλων, ώστε να αντιμετωπιστεί και το εύρος των προκλήσεων». Και συμπλήρωσε χαρακτηριστικά: «Τα μέτρα που απαιτούνται θα πρέπει να είναι ουσιαστικά για να αλλάξει η νοοτροπία και οι πολιτικές που εφαρμόζονται. Και πρώτα απ όλα χρειάζεται αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και των υποδομών, με παράλληλη στήριξη των εργαζόμενων, μέσω της δια βίου κατάρτισής τους, προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός, με την ευρεία συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων στο χώρο». Με την σειρά του ο πρόεδρος του Σ.Ε.Τ.Ε., δρ. Νικόλαος Αγγελόπουλος αναφέρθηκε στην ανάγκη συνένωσης των δυνάμεων των ξενοδόχων, ώστε να καταστούν ανταγωνιστικοί και να αποκτήσουν «ειδικό βάρος» στις διαπραγματεύσεις με τους μεγάλους tour operators του εξωτερικού, ενώ εξέφρασε την ικανοποίησή του για το «νοικοκύρεμα» των οικονομικών του Ε.Ο.Τ.. Ο κ. Αγγελόπουλος εκτίμησε ότι η φετινή τουριστική χρονιά θα είναι εξίσου δύσκολη με την περυσινή και ζήτησε την διευκόλυνση των τουριστικών επιχειρήσεων στο θέμα της ρευστότητας. Παίρνοντας το λόγο ο πρώην υπουργός Τουρισμού κ. Νίκος Σκουλάς, υποστήριξε ότι «Είναι επείγουσα η ανάγκη να πάρουμε αποφάσεις σε όλα τα επίπεδα και να δεσμευτούμε να δράσουμε για την υλοποίησή τους: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού με διατομεακή συνεννόηση, Ε.Ο.Τ., Περιφέρεια Κρήτης, Νομαρχίες, όσο υπάρχουν, Δήμοι, επιχειρηματική και επαγγελματική τουριστική κοινότητα, (και, με τον όρο αυτό, δεν εννοώ μόνον ξενοδόχους και τουριστικούς πράκτορες αλλά όλους όσους επηρεάζουν και ωφελούνται από τον τουρισμό)». «Ο τουρισμός», είπε χαρακτηριστικά, «δεν είναι αυτοτελής τομέας. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την παραγωγή, ιδιαίτερα των αγροτικών προϊόντων, το εμπόριο και τις άλλες υπηρεσίες. Σε τελευταία ανάλυση, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία επηρεάζει και επηρεάζεται από τον τουρισμό. Η επίκληση του αποφθέγματος «ο τουρισμός είναι η ατμομηχανή της οικονομίας» ηχεί ως υποκριτικό και κενό περιεχομένου σύνθημα, όσο αδρανούμε βυθισμένοι στο προσφιλές μας «βόλεμα», αποδίδοντας στους άλλους τις ευθύνες για την προϊούσα κακοδαιμονία μας». Και συνέχισε: «Πιστεύω ειλικρινά ότι βρισκόμαστε στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της μεταπολιτευτικής περιόδου. Πρέπει επειγόντως να ξεκαθαρίσουμε ποιοι είμαστε και τι θέλουμε. Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν τη σημερινή μας συνάντηση για να διερευνήσουμε μαζί, από πού ερχόμαστε, πού είμαστε, πού θέλουμε να πάμε και πώς θα φτάσουμε εκεί. Ας δούμε συνοπτικά την παρούσα κατάσταση: Είναι τοις πάσιν γνωστό ότι ο ελληνικός τουρισμός -και ο τουρισμός της Κρήτης δεν εξαιρείται- διέρχεται μια δύσκολη περίοδο. Πολύ πριν ακόμα ξεσπάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση, ο τουρισμός μας είχε ήδη έντονα σημεία παθογένειας με σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα που σταδιακά τον οδηγούσαν σε απώλεια του ανταγωνιστικού του πλεονεκτήματος από άποψη σχέσης αξίας-τιμής (value for money) συγκριτικά με τους νέους ανταγωνιστές στην περιοχή της Μεσογείου που, για ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ / 97

1 2 3 1. Ο υφυπουργός Οικονομίας, κ. Αρναουτάκης συνομιλεί με τον πρόεδρο του Σ.Ε.Τ.Ε., κ. Αγγελόπουλο 2. Ο κ. Αρναουτάκης με τον κ. Πουσσαίο 3. Ο κ. Αγγελόπουλος με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της KSD, Κων/νο Δεριζιώτη 4. Οι κ.κ. Καρούντζος και Πουσσαίος παρακολουθούν με προσήλωση 5. Οι κ.κ. Εμμανουήλ Αλεξάκης, αντιδήμαρχος Ηρακλείου και Κώστας Λαγουδάκης, δήμαρχος Μαλλίων 4 5 ανάλογο προϊόν (κυρίως τουρισμό παραλίας), έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος παραγωγής -κλάσμα του δικού μας- και επομένως, πολύ χαμηλότερη τιμή. Εμφανή συμπτώματα αυτής της παθογένειας είναι η συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου (το επτάμηνο έγινε πεντάμηνο και συνεχίζεται η συρρίκνωση), η μείωση της διαπραγματευτικής μας ικανότητας που εκδηλώνεται με φαινόμενα όπως οι στάσιμες ή μειούμενες τιμές, αλλά και η σταθερή υποβάθμιση του οικονομικού και κοινωνικού προφίλ του μέσου τουρίστα. Κάτω απ αυτές τις συνθήκες, ποια μπορεί να είναι η οδός διαφυγής από την τουριστική κρίση; Προφανώς δεν υπαινίσσομαι ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε την κύρια προσφορά μας που είναι και θα παραμείνει, για το ορατό μέλλον, ο καλοκαιρινός τουρισμός παραλίας ούτε ότι, έμμεσα έστω, αποποιούμαι ή δαιμονοποιώ τους Tour Operators, τους βασικούς δηλαδή πελάτες μας. Θεωρώ μάλιστα από απλοϊκή έως παιδαριώδη την παρότρυνση κάποιων νεοφώτιστων να εγκαταλείψουμε το μοντέλο του μαζικού τουρισμού και να στραφούμε εξ ολοκλήρου στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και στην «ήπια» ανάπτυξη ή ακόμα και να ακυρώσουμε όλα τα συμβόλαια «all inclusive». Δυστυχώς ή ευτυχώς, η αγορά δεν λειτουργεί με βάση τη λογική του «παράγω ό,τι θέλω ή ό,τι μπορώ και αυτό πουλάω» (supply push). Αντίθετα, οφείλουμε να παράγουμε και να προσφέρουμε αυτό που ζητά ο φιλοξενούμενος πελάτης, αφού πρώτα διαπιστώσουμε τι είναι αυτό που επιθυμεί και ζητά (demand driven market). Μπορούμε όμως, συμπληρωματικά, να συνθέσουμε μια εναλλακτική προσφορά ολοκληρωμένων εμπειριών, η οποία έχει και μια ολοένα αυξανόμενη ζήτηση ακόμα και στους καλοκαιρινούς μήνες και, με σύγχρονο marketing, να προσπαθήσουμε να ανακτήσουμε, μερικώς τουλάχιστον, τους χαμένους μήνες της Άνοιξης και του Φθινοπώρου». Και κατέληξε: «Σ αυτό, θα βοηθηθούμε από τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης με λίγους ισχυρούς Δήμους και με την αιρετή Περιφέρεια που θα αναλάβει τον συντονισμό της ανάπτυξης και του marketing σε μια καινούργια στρατηγική συμμαχία με τον ιδιωτικό τομέα. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε. Ας δούμε τώρα ποια είναι τα εναλλακτικά τουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες που, μαζί με το παραδοσιακό, μαζικό, εποχικό μοντέλο, μπορούν να συνθέσουν μια νέα, εμπλουτισμένη και ποιοτικά αναβαθμισμένη τουριστική προσφορά, που θα απευθύνεται σε φιλοξενούμενους επισκέπτες (Έλληνες και ξένους), οι οποίοι αναζητούν ποικίλες εμπειρίες και όχι απλά ξεκούραση στην παραλία. Η ανασύνθεση αυτή της προσφοράς μας παρουσιάζει δυο πλεονεκτήματα: Προσελκύει τουρίστες υψηλότερης μορφωτικής και κοινωνικής στάθμης και, κατά τεκμήριο, ευπορότερους. Στοχεύει περισσότερο στην εκτός αιχμής περίοδο, δηλαδή, Μάιο, Απρίλιο, Μάρτιο και ίσως Νοέμβριο. Όσο για δωδεκάμηνο τουρισμό, ας μη τον αναφέρουμε πια γιατί αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση τη σοβαρότητά μας. Πολύχρονη πικρή εμπειρία με έχει πείσει ότι οι Κρήτες δεν τον θέλουν και δεν είναι πρόθυμοι να ασχοληθούν μ αυτόν. Εκτός αν η δυσπραγία της κρίσης μας κάνει να αναθεωρήσουμε τη στάση μας. Η Κρήτη διαθέτει μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που, αν τα συνθέσει και τα προσφέρει σε ολοκληρωμένα προγράμματα εμπειριών, μπορεί να κερδίσει μια ζηλευτή θέση ανάμεσα στους τουριστικούς προορισμούς, αλλά και σημαντικά οικονομικά οφέλη, όχι μονάχα σε αμιγώς τουριστικά έσοδα αλλά στο σύνολο της παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών. Ποια είναι τα στοιχεία που μπορούμε να αξιοποιήσουμε γι αυτόν το σκοπό: Κοντολογίς, όλες εκείνες οι δραστηριότητες εντός και, προ πάντων, εκτός ξενοδοχείων, για την ευχάριστη και επιμορφωτική απασχόληση 98 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

1 2 3 4 1. Στο βήμα ο κ. Σκουλάς και στο πάνελ (από αριστερά) οι κ.κ. Γεώργιος Πελεκανάκης, πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων, Νίκος Ψιλάκης συγγραφέας και δημοσιογράφος του Ράδιο Κρήτη 101,5, Αντώνης Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Γεύσης, Γιάννης Παπαδάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εναλλακτικού Τουρισμού Κρήτης και Κω/νος Κουρκούνης, μέλος δ.σ. Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Κρήτης 2. Στο πάνελ (από αριστερά) η κα. Σοφία Παιδάκη, διευθύντρια Επενδυτικών Έργων της NOISIS ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Α.Ε.Π.Ε.Π., και οι κ.κ. Στέλιος Σταυρίδης, διευθύνων σύμβουλος Piscines Ideales, Κων/νος του χρόνου, όταν οι τουρίστες δεν κολυμπούν ή δεν λιάζονται στην παραλία». Σύμφωνα με τον κ. Σκουλά, οι κύριοι τουριστικοί πόροι της Περιφέρειας Κρήτης είναι: Το φυσικό περιβάλλον: Πόροι υψηλής ποιότητας και αξίας είναι τα φαράγγια, τα σπήλαια, οι ορεινοί όγκοι, οι μοναδικές παραλίες, η βιοποικιλότητα (χλωρίδα και πανίδα). Το πολιτιστικό απόθεμα αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της Κρήτης και συνίσταται σε αρχαιολογικούς χώρους, μοναστήρια, μουσεία, ιστορία, τοπική παράδοση, καθημερινή ζωή και, κυρίως, γνήσια φιλοξενία, χαμόγελο και ζεστασιά. Τα τοπικά προϊόντα και η κρητική κουζίνα υψηλής ποιότητας, που συνάδουν με το ενδιαφέρον της διεθνούς Κοινότητας για την ποιότητα των τροφίμων και την τοπική γαστρονομία. Αγροτικά προϊόντα χαρακτηρισμένα ως Π.Ο.Π., όπως το ελαιόλαδο, το κρασί, τα γαλακτοκομικά, αλλά και οι παραδοσιακές κρητικές γεύσεις. «Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού μπορούν να ενισχυθούν σημαντικά από την αξιοποίηση της Κρητικής κουζίνας και της οινικής μας προσφοράς, του παραδοσιακού διατροφικού μας προτύπου, Συλιγάρδος, δημοσιογράφος του TV Creta, Νικηφόρος Λαμπρινός, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Ηρακλείου και Νικόλαος Καλπαδάκης, διευθυντής του Περιφερειακού Κέντρου Τραπεζικής Επιχειρήσεων της Eurobank 3. Οι κ.κ. Λαμπρινός, Πουσσαίος και Χρονάκης 4. Άποψη από την κατάμεστη αίθουσα. Στην πρώτη σειρά (από αριστερά), οι κ.κ. Μιλτιάδης Καράτζης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΚΑΡΑΤΖΗ Α.Ε., Γιαννικάκης, Μαρκογιαννάκης, Δεριζιώτης και Αρναουτάκης αλλά και των τοπικών προϊόντων που το υποστηρίζουν (ελαιόλαδο, ελιές, τυροκομικά προϊόντα, παξιμάδια, μέλι, αλλά και συνολικά προγράμματα όπως οι Δρόμοι του Κρασιού με πολλά επισκέψιμα οινοποιεία, κ.ά.), με ιδιαίτερη έμφαση στα προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας. Όλα αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα μπορούν να αναδειχθούν σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, στο πλαίσιο παραγωγικού συμπλέγματος που αξιοποιεί το σύνολο της παραγωγής, η οποία απευθύνεται στην ικανοποίηση της τουριστικής κατανάλωσης (πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής τομείς της οικονομίας)», κατέληξε ο κ. Σκουλάς. Αναφερόμενος στην προτεραιότητα που δίνει στον τομέα του Τουρισμού η Eurobank EFG, ο κ. Νικόλαος Καλπαδάκης, διευθυντής του Περιφερειακού Κέντρου Τραπεζικής Επιχειρήσεων, υπογράμμισε μεταξύ άλλων: «Έχουμε ήδη προχωρήσει σε ισχυρή χρηματοδοτική υποστήριξη της τάξης του 1,1 δισ. ευρώ στον τουριστικό κλάδο, με ετήσιο ρυθμό αύξησης ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ / 99

1 2 3 4 5 1. Μεγάλο ενδιαφέρον είχε η ενότητα «Η εμπειρία μου από τον ελληνικό Τουρισμό», με ομιλητές τους κ.κ. Σκουλά, Σταυρίδη, Γιαννικάκη και Καράτζη και συντονιστή τον κ. Δεριζιώτη 2. Άποψη από την αίθουσα, με τους κ.κ. Καρούντζο, Πουσσαίο, Σκουλά και Χρονάκης σε πρώτο πλάνο 3. Άποψη από την αίθουσα 4. Ο κ. Δεριζιώτης στο βήμα που ξεπερνούσε το 50% κατά την τελευταία τριετία. Ειδικότερα, για την Κρήτη και τους Νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου, στους οποίους έχω την ευθύνη, η Τράπεζά μας συνεργάζεται με το 40% των ξενοδοχείων 4 και 5 αστέρων, αποτελώντας, στις περισσότερες περιπτώσεις, τη βασική Τράπεζα συνεργασίας. Επιπροσθέτως, στηρίζουμε την επιχειρηματικότητα, κάνοντας χρήση των εργαλείων που προσφέρουν τα επενδυτικά προγράμματα, όπως ο προηγούμενος αναπτυξιακός νόμος 3299/04, που αφορούσε τόσο στον εκσυγχρονισμό, όσο 6 5. Ενδιαφέροντα «πηγαδάκιa» αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των διαλλειμάτων. Σε ένα από αυτά οι κ.κ. Μαρκογιαννάκης, Γιαννικάκης και Καλπαδάκης και πιο πίσω ο κ. Σταυρίδης με τον κ. Μεταξά 6. Οι κ.κ. Αρβανίτης και Μελούδης της Yalco συνομιλούν με τον κ. Οικονόμου του Galaxy, όπου και διοργανώθηκε η εκδήλωση και στην κατασκευή νέων ξενοδοχειακών μονάδων. Συμμετέχουμε επίσης στα προγράμματα του ΕΣΠΑ, με σκοπό τη στήριξη και της Μικρο-Μεσαίας Επιχειρηματικότητας στον τουριστικό τομέα. Ενώ, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένουμε τις εξαγγελίες του υπουργείου μέχρι τα τέλη Μαΐου για την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ και για το νέο αναπτυξιακό νόμο. Σημειώνεται ότι μέσω της πρώτης φάσης του ΕΣΠΑ που έληξε τον 12/09, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούσαν να επιδοτηθούν έως και με το 65% του ύψους των νέων επενδύσεων, 100 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

1 2 3 4 1. Ο κ. Πουσσαίος συνομιλεί με τον κ. Νίκο Πολυχρονίδη της εταιρίας ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗΣ International - ΕΞΟΙ- ΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΠΕ, που ήταν χορηγός στην εκδήλωση 2. Ο κ. Πουσσαίος συνομιλεί με τον κ. Λαμπρινό και στο βάθος οι κ.κ. Πελεκανάκης και Παπαδάκης 3. Στη φωτογραφία, μεταξύ άλλων, (αριστερά), η κα. Παιδάκη, διευθύντρια Επενδυτικών Έργων της NOISIS και ο κ. Γιώργος Νικητίδης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας 4. Κατά τη διάρκεια του διαλλείματος, άποψη από την αίθουσα με τις χορηγούς εταιρίες προϋπολογισμού έως 250χιλ.. Και επιτρέψτε μου να αποσαφηνίσω το εξής: Εδώ, όταν μιλάμε για επενδυτικά σχέδια, δεν αναφερόμαστε μόνο στον εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων, αλλά και στον ευρύτερο χώρο του τουρισμού, εννοώντας τουριστικά γραφεία, εταιρίες ενοικιάσεως οχημάτων, κ.λπ.». Και κατέληξε: «Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, η Eurobank, έχει ορισθεί από το Υπουργείο Οικονομίας ως «Ενδιάμεσος Φορέας», δηλαδή έχει αρμοδιότητα να ενημερώνει και να υποστηρίζει τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις καθώς και να παραλαμβάνει, να αξιολογεί και να ελέγχει τα επενδυτικά τους σχέδια. Στο πλαίσιο δε της υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων, η Τράπεζά μας παρέχει ολοκληρωμένη υποστήριξη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως παροχή μεσομακροπρόθεσμων δανείων, βραχυπρόθεσμου δανεισμού με εκχώρηση της εγκεκριμένης επιχορήγησης, εγγυητικές επιστολές, αλλά και ολοκληρωμένη συμβουλευτική υποστήριξη. Αυτό σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες μπορούν να απευθύνονται σε όλα τα Business Centers ή καταστήματα της Τράπεζας για την αρχική ενημέρωση και συμβουλευτική υποστήριξη, καθώς και για την έναρξη των διαδικασιών υποβολής φακέλου για ένταξη. Και κάτι πολύ σημαντικό: Οι διαδικασίες είναι απλές, σύντομες και χωρίς κόστος για τις επιχειρήσεις. Εν μέσω μιας δύσκολης οικονομικής συγκυρίας, είναι λογικό η αβε- βαιότητα να δρα ανασταλτικά στη διάθεση του κλάδου να επενδύσει στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος που προσφέρει. Από τη δική μας πλευρά, εμείς, στον όμιλο Eurobank, πιστεύουμε στην δυναμική του κλάδου να επαναφέρει την Ελλάδα στον δρόμο της ανάπτυξης. Με αυτό το πνεύμα αισιοδοξίας και εμπιστοσύνης προς τις δυνατότητες του τουρισμού, η Τράπεζά μας συνεχίζει να αποτελεί έναν αξιόπιστο συνεργάτη των επιχειρήσεων του κλάδου, ώστε αυτές όχι μόνο να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της σημερινής συγκυρίας, αλλά να μπορέσουν στη συνέχεια να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του νεοαναδυόμενου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και να αναβαθμίσουν τη θέση τους στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη». Η κα. Σοφία Παιδάκη, Διευθύντρια Επενδυτικών Έργων της NOISIS ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΝΑΠΤΥ- ΞΗΣ Α.Ε.Π.Ε.Π., αναφέρθηκε στα ΠΕΠ στους τομείς Εμπορίου, Μεταποίησης, Παροχής Υπηρεσιών και Τουρισμού, στις Επιλέξιμες επιχειρήσεις - Δράσεις - Δαπάνες, στα Ποσοστά επιχορήγησης και στα Κριτήρια αξιολόγησης. Επίσης, στα συστήματα εξοικονόμησης ΑΠΕ στα ξενοδοχεία μέσω Αναπτυξιακού, στις ειδικές κατηγορίες επενδύσεων που αφο- ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ / 101

ρούν σε επενδυτικά σχέδια, τα οποία σχετίζονται με τις συγκεκριμένες δράσεις: Αναπτυξιακός Νόμος/ Παλαιός Αναπτυξιακός/Ειδικές μορφές τουρισμού, Βασικά σημεία που έχουν ενδιαφέρον για τον επενδυτή (έμφαση στις ανακαινίσεις «πράσινα ξενοδοχεία»), κ.ο.κ.. Στον χαιρετισμό του ο αντινομάρχης Ηρακλείου κ. Δημήτρης Χρονάκης, αφού συνεχάρη τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της νομαρχίας Ηρακλείου για την προώθηση του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης, σημειώνοντας την παρουσία της στις μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού. Επιπροσθέτως, υπογράμμισε τα πολλά και σoβαρά έργα που γίνονται στα όρια της νομαρχίας. Την σημασία του εκσυγχρονισμού και της συνεργασίας μεταξύ φορέων, Πολιτείας και επιχειρηματιών του Τουρισμού, τόνισε ο κ. Ανδρέας Μεταξάς, μέλος του Δ.Σ. του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Ο κ. Μεταξάς σημείωσε ιδιαίτερα την ανάγκη επαναδιαμόρφωσης του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης. Στις ιδιαίτερες δράσεις του δήμου Ηρακλείου, όσον αφορά στην ανάδειξη του «όμορφου» προσώπου της πόλης του Ηρακλείου, αναφέρθηκε ο αντιδήμαρχος κ. Εμ. Αλεξάκης. Στις δύσκολες ώρες που περνά η πατρίδα μας και ο Τουρισμός αναφέρθηκε ο Μιλτιάδης Καράτζης, μέλος του Δ.Σ. του Σ.Ε.Τ.Ε. και ένας από τους πλέον σημαντικούς επιχειρηματίες του νησιού. Ο κ. Καράτζης υπογράμμισε ότι τα οικονομικά στοιχεία των ξενοδοχείων, ως οικονομικές μονάδες, δεν είναι ελκυστικά, και τόνισε ότι σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές μας στην περιοχή, «τα ξενοδοχεία στην Ελλάδα δεν αποσβένονται ποτέ». Σημαντικό στοιχείο της έλλειψης ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού, σημείωσε ο κ. Καράτζης, είναι το ευρώ. Στην ανάγκη αναδιαμόρφωσης και εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης, αναφέρθηκε στην ομιλία του ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου κ. Νικηφόρος Λαμπρινός. Ο κ. Λαμπρινός τόνισε την ανάγκη ολοκλήρωσης των μεγάλων έργων υποδομής στην Κρήτη, που έχουν καθυστερήσει σημαντικά, δημιουργώντας ιδιαίτερες δυσκολίες και προσκόμματα στην τουριστική ανάπτυξη. Ο κ. Στέλιος Γιαννικάκης, πρόεδρος του ομίλου GLK, μιλώντας για την εμπειρία του από τον ελληνικό τουρισμό, είπε χαρακτηριστικά πως «Ποτέ δεν κάναμε πράξη αυτά που συμφωνούσαμε (τιμές, έργα υποδομής, προστασία περιβάλλοντος, ενεργειακό, κ.ά.), ενώ ουσια- στικά εργαζόμαστε σαν μονάδες και ποτέ σαν ομάδες, με αποτέλεσμα να είμαστε αδύναμοι σε μία μπόρα». Αναφερόμενος στην περυσινή τουριστική χρονιά, είπε πως δεν ήταν καθόλου καλή. «Η Κρήτη την πλήρωσε πιο πολύ και τα τετράστερα και πεντάστερα ξενοδοχεία ακόμα περισσότερο. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και η πτώχευση ορισμένων τουριστικών γραφείων με μεγάλα ποσά ανεξόφλητα, που δεν προβλέπεται να εξοφληθούν, όπως επίσης και η μη εξόφληση των λογαριασμών ορισμένων άλλων, που δυστυχώς όταν προσφύγουμε στη δικαιοσύνη η διαδικασία είναι χρονοβόρα και το αποτέλεσμα αβέβαιο». Για την ερχόμενη χρονιά σημείωσε ότι «οι προοπτικές δεν εμφανίζονται καλές όταν η οικονομική κρίση και στην άλλη Ευρώπη και ιδιαίτερα στις χώρες που αποτελούν τους τροφοδότες μας στον τουρισμό δεν έχει περάσει, αλλά και το όλο κλίμα στην Ελλάδα με τις απεργίες, τις ληστείες, τις τρομοκρατικές ενέργειες, δεν είναι ευνοϊκό. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί: - Ο ανταγωνισμός από άλλες χώρες όπως η Τουρκία, η Τυνησία, η Αίγυπτος, το Μαρόκο και τελευταία και διάφορες βαλκανικές χώρες που το λειτουργικό τους κόστος είναι πολύ χαμηλότερο του δικού μας (35-52% το δικό μας, έναντι 20% της Τουρκίας, 12% της Τυνησίας, 6% της Αιγύπτου, κ.λπ.), εκτός των άλλων πλεονεκτημάτων όπως η visa, το συνάλλαγμα, οι αεροπορικές εταιρίες που έχουν, οι μαρίνες, τα λιμάνια, κ.ά.. - Το γεγονός της μεγαλύτερης προσφοράς σε σχέση με τη ζήτηση, με όλα τα σχετικά επακόλουθα. - Ο εσωτερικός ανταγωνισμός μεταξύ των ξενοδοχείων που προσφέρουν απαράδεκτα χαμηλές τιμές, με αποτέλεσμα και το προϊόν να υποβαθμίζεται και η ποιότητα των τουριστών που έρχονται να είναι χαμηλότερη και να απομακρύνει τους πελάτες ενός καλύτερου οικονομικού και ποιοτικού επιπέδου». «Όλα τα παραπάνω έχουν ειπωθεί, έχουν γραφεί επανειλημμένα και είναι κατά ένα τρόπο σε όλους μας γνωστά», τόνισε ο κ. Γιαννικάκης, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρθηκε στο τι πρέπει να κάνουν από τη πλευρά τους οι ξενοδόχοι. «Κατά την υπογραφή του συμβολαίου μας με τους Τ.Ο., να συμφωνούμε τιμές που να καλύπτουν το κόστος μας, αφού προηγουμένως έχουμε κάνει σωστούς υπολογισμούς και σε καμία περίπτωση να μην επαναδιαπραγματευόμαστε μαζί τους την μείωση των τιμών που υπογράψαμε. Έχει αποδειχθεί ότι χαμηλές πληρότητες και υψηλές τιμές δίνουν μεγαλύτερο G.O.P. απ ότι οι υψηλές πληρότητες με χαμηλές τιμές. Το ερώτημα όμως είναι πώς επιτυγχάνονται οι υψηλές τιμές. Παλιότερα στο Ρέθυμνο και αργότερα στο Ηράκλειο είχε γίνει συνεννόηση μεταξύ ορισμένων ξενοδόχων και ανάλογα με την κατηγορία των ξενοδοχείων και της περιοχής που ευρίσκοντο (παραθαλάσσια ή όχι) και εκαθορίζοντο minimum τιμών για κάθε κατηγορία ή θέση ξενοδοχείου. 102 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Στο Ρέθυμνο αυτό είχε μια διάρκεια δύο περίπου ετών, ενώ στο Ηράκλειο δεν τηρήθηκε καθόλου. Το προϊόν που προσφέρουμε να ανταποκρίνεται στην τιμή που ζητούμε (value for money). Το προϊόν μας να είναι brand name. Να αυξήσουμε τις ενέργειες marketing. Να αυξήσουμε την παραγωγικότητα του προσωπικού μας, επιλέγοντας τους καλύτερους, αν και υπάρχει πρόβλημα στην επάρκεια των καλύτερων. Να εκπαιδεύουμε συνέχεια το προσωπικό μας για την ποιότητα εργασίας που πρέπει να προσφέρει και τη φιλικότητα προς τον πελάτη. Να δημιουργήσει το κάθε ξενοδοχείο τη δική του ιδιαιτερότητα. Να απαιτήσουμε από τους Ο.Τ.Α. την καθαριότητα των παραλιών, την ευταξία του περιβάλλοντός τους, που είναι συνέχεια του ξενοδοχείου, κ.λπ. και να ανταποκρίνονται γενικά στις υποχρεώσεις που έχουν στα ανταποδοτικά τέλη που εισπράττουν. Να προσανατολιστούμε στον εσωτερικό τουρισμό, προσφέροντες αντίστοιχε τιμές με εκείνες που δίνουμε στους ξένους Τ.Ο., εφόσον οι επιλογές των τιμών μας ανταποκρίνονται στο κόστος μας». Όσον αφορά στην στάση της Πολιτείας, ο κ. Γιαννικάκης, πρότεινε: Απλούστευση της διαδικασίας ένταξης των ξενοδοχείων στο πρόγραμμα του κοινωνικού τουρισμού. Διερεύνηση νέων αγορών, οργάνωση εκθέσεων στις διάφορες χώρες από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε πελάτες. Σωστή προώθηση του αρχαιολογικού πλούτου της χώρας μας και προβολή του πολιτισμού μας. Ο κ. Αντώνης Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Γεύσης, μιλώντας για το γαστρονομικό τουρισμό, υπογράμμισε πως η Ελλάδα δεν υπάρχει στον χάρτη του γαστρονομικού τουρισμού, στον οποίο δεσπόζουν η Τοσκάνη, η Ισπανία, η Ιρλανδία, κ.ο.κ.. Επιπλέον, το φαγητό της είναι λιγότερο γνωστό (ή με όχι τόσο καλό όνομα λόγω των ελληνικών εστιατορίων του εξωτερικού), ενώ για την υγιεινή της κουζίνα έχει προβληθεί κυρίως η Κρήτη. Σύμφωνα με τον κ. Παναγιωτόπουλο, ο γαστρονομικός τουρισμός (ορίστηκε για πρώτη φορά το 1998), είναι η συστηματική οργάνωση και προσφορά υπηρεσιών που απευθύνονται σε άτομα με ειδικό ενδιαφέρον για τις γευστικές ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου. Είναι υποπροϊόν του πολιτιστικού τουρισμού και σχετίζεται στενά με τον αγροτουρισμό, τον οικοτουρισμό, τον τουρισμό υπαίθρου, αλλά και με την κλασική ξενοδοχία. Η σημασία του γαστρονομικού τουρισμού προκύπτει από τα κάτωθι: Περίπου 19.100.000 άτομα πραγματοποιούν gourmet ταξίδια Περίπου 10.500.000 ανήκουν σε gourmet club Περίπου 84.800 πραγματοποιούν γαστρονομικές εκδρομές Περίπου 358.000 πραγματοποιούν γαστρονομικές διακοπές Για την Κρήτη ως ενιαίο τουριστικό προορισμό, μίλησε στην ημερίδα ο κ. Γιώργος Πελεκανάκης, πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων και διευθυντής του ξενοδοχείου Καλημέρα Κρήτη. Σύμφωνα με τον κ. Πελεκανάκη, στα θετικά στοιχεία για την ανάδειξη της Κρήτης σε ενιαίο προορισμό, συγκαταλέγονται: Ισχυρή γεωγραφική θέση με νησιώτικο χαρακτήρα Τουριστικοί πόροι - Προσβασιμότητα Επαρκείς τουριστικές υποδομές Έτοιμα τουριστικά πακέτα Κατοχυρωμένη θέση στην παγκόσμια τουριστική αγορά Άριστο κλίμα Στα αρνητικά: Έλλειψη ενιαίου στρατηγικού σχεδιασμού τουριστικής ανάπτυξης Μεγάλη εξάρτηση από αποφάσεις και επιλογές των ξένων Τour Operators Συγκέντρωση τουρισμού στα παράλια και δυσκολία διάχυσης στην ενδοχώρα Αποσπασματικές και μεμονωμένες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες τουριστικής ανάπτυξης Έλλειψη Δραστηριοτήτων Μη αξιοποίηση-απορρόφηση χρηματοδοτικών πόρων. Ωστόσο, για να προβληθεί η Κρήτη ως ενιαίος προορισμός απαιτείται ένα ολοκληρωμένο Marketing Plan, το οποίο θα στοχεύει σε: - Προσέγγιση νέων αγορών - Επιμήκυνση τουριστικής περιόδου - Δημιουργία λογοτύπου και brand name - Σύγχρονες μορφές προβολής (internet) - Επέκταση και υποστήριξη υφιστάμενων αγορών - Διευκόλυνση πληροφόρησης τουριστικών αγορών - Γνωριμία του υποψήφιου τουρίστα με τον προορισμό - Διαφοροποίηση του προορισμού από τον ανταγωνισμό - Παρακίνηση του υποψήφιου τουρίστα να επιλέξει τον συγκεκριμένο προορισμό. Μιλώντας για το ίδιο θέμα, για την Κρήτη ως ενιαίο τουριστικό προορισμό, ο κ. Νίκος Κουρκούνης, μέλος δ.σ. του Συνδέσμου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Κρήτης, υπογράμμισε την ανάγκη ανασύνθεσης του τουριστικού μας προϊόντος και διαμόρφωσης νέας στρατηγικής marketing. Σύμφωνα με τον κ. Κουρκούνη, τα δομικά προβλήματα του ελληνικού τουρισμού είναι, μεταξύ άλλων, η προσφορά μη ποιοτικών καταλυμάτων, η προσφορά ενός μόνο τουριστικού προϊόντος (4S), η έλλειψη και κακή ποιότητα υποδομών, η απουσία πολιτικής ευαισθησίας για τον τουρισμό, κ.ο.κ.. Για την αντιμετώπιση της κρίσης που διέρχεται ο τουρισμός μας, ο κ. ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ / 103

1 2 3 5 Κουρκούνης, πρότεινε: Ανάπτυξη θεματικού και εναλλακτικού τουρισμού Στοχευμένη διαφήμιση με συνεργασία του κράτους με τον ιδιωτικό τομέα Επιμήκυνση τουριστικής περιόδου με τη στήριξη του κράτους Εκσυγχρονισμό των υποδομών (δρόμοι, αεροδρόμια) Αναπτυξιακή πολιτική του κράτους για τον τουρισμό Εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης. Για την Κρήτη ως προορισμό αγροτουρισμού, μίλησε ο κ. Ιωάννης Παπαδάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Εναλλακτικού Τουρισμού και ιδιοκτήτης του αγροτουριστικού καταλύματος Έναγρον. 4 1. Άποψη από το stand της Eurobank EFG, που ήταν χορηγός στην εκδήλωση 2. Η κα. Παρασκευή Τοκπασίδου στο stand της Noisis, που, επίσης, ήταν χορηγός στην εκδήλωση 3. Στο stand της εταιρίας Yalco, που ήταν χορηγός στην εκδήλωση, επί τω έργω η κα. Αμαριωτάκη, από το τμήμα εξυπηρέτησης HORECA της εταιρίας στην Κρήτη 4. Άποψη από το stand της εταιρίας ΤΕΜΑΚ (χορηγός στην εκδήλωση) με τους κ.κ. Αντώνη Μπελέτη και Ηλία Χαλαζία, διευθυντής πωλήσεων και υπεύθυνος πωλήσεων της εταιρίας, αντίστοιχα 5. Οι κ.κ. Μιχάλης και Γιώργος Βελιβασάκης, επικεφαλής της Candia Strom (χορηγός στην εκδήλωση) στο stand της εταιρίας Αφού υπογράμμισε πως δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη του τουρισμού αν δεν συμπεριληφθούν οι νέες μορφές και τάσεις, αν δεν υπάρξει ποικιλία, διαφοροποίηση, ευρύτητα και μοναδικότητα σε κάποια προϊόντα, τόνισε πως η Κρήτη μπορεί να εξελίξει και να παρουσιάσει στις διεθνείς αγορές ένα μοναδικό τουριστικό προϊόν που να χαρακτηρίζεται από ποικιλία, ποιότητα και μοναδικότητα, με πολλές εναλλακτικές προτάσεις που να καλύπτουν τις ανάγκες και επιθυμίες των ανθρώπων που κάνουν τουρισμό. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη, οι προϋποθέσεις γι αυτό είναι: Να προβληθεί η Κρήτη ως ενιαίος προορισμός Να υπάρχει συνεργασία των παραγόντων του τουρισμού (πολιτείας, ενώσεων ξενοδόχων, τουριστικών πρακτόρων, συνδέσμου εναλλακτικού τουρισμού) Να δημιουργηθούν προγράμματα και εναλλακτικές προτάσεις τουρισμού 104 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

1 2 3 1. Άποψη από το stand της Piscines Ideales, που ήταν χορηγός στην εκδήλωση 2. Ο κ. Παναγιωτόπουλος στο stand της e-commerce (χορηγός στην εκδήλωση), με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρίας κ. Μάριο Κουρούκλη και την κα. Κατερίνα Δαλιεράκη, υπεύθυνη πωλήσεων της Next Step 3. Στο stand της Pro-ceed, που ήταν χορηγός στην εκδήλωση, ο υπεύθυνος της εταιρίας, κ. Βαλασάκης (δεξιά) με συνεργάτη του Να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές και δεν γίνεται αναφορά μόνο στα μεγάλα έργα (αεροδρόμια, οδικό δίκτυο), που φυσικά είναι πρώτα και απαραίτητα, αλλά και στα μικρά και πιο εύκολα, όπως είναι οι σημάνσεις στους δρόμους, η καθαριότητα, οι προσβάσεις στα μνημεία, η χάραξη μονοπατιών και οι διαδρομές στη φύση. Μιλώντας για τη δυναμική του αγροτουρισμού, ο κ. Παπαδάκης ανέφερε ως παράδειγμα την πορεία της δικής του επιχείρησης αγρο- τουρισμού, που παραμένει ανοικτή 8 μήνες σε καθημερινή βάση και τους υπόλοιπους 4 λειτουργεί Παρασκευή, Σαββάτο και Κυριακή, έχει πληρότητα 100% για 3 μήνες και τους υπόλοιπους 60% κατά μέσο όρο, η μέση διάρκεια παραμονής ανέρχεται σε 4,5 ημέρες, τα έσοδα προέρχονται 55% από την διαμονή και 45% από το εστιατόριο, με το 80% των φιλοξενουμένων να τρώνε καθημερινά στο εστιατόριο του καταλύματος. Στην ομιλία του ο κ. Στέλιος Σταυρίδης, διευθύνων σύμβουλος της Piscines Ideales, αναφέρθηκε στην γραφειοκρατία και τις συνθήκες εκείνες που αποτρέπουν κάθε επένδυση, αλλά και όλα όσα κάνουμε, προκειμένου να «σκοτώσουμε» τον τουρισμό μας. «Η γραφειοκρατία πνίγει την Ελλάδα, ευνοεί τη διαφθορά, σκοτώνει κάθε δημιουργική προσπάθεια και τρέπει σε άτακτη φυγή κάθε επενδυτή. Κοστίζει όσο το 6,8% του ΑΕΠ, δηλαδή περί τα 16 δισ. ευρώ το χρόνο. Ενώ στην Ευρώπη κοστίζει τα μισά κατά μέσο όρο, δηλαδή 3,5% του ΑΕΠ. Σημειωτέον ότι στην Ευρώπη έχουν βάλει στόχο να την μειώσουν κατά 25% μέχρι το τέλος του 2012, διότι γνωρίζουν ότι η γραφειοκρατία αφαιρεί θέσεις εργασίας και δημιουργεί στρατιές ανέργων. Αν η Ελλάδα μείωνε τη γραφειοκρατία της στον μέσο όρο της Ευρώπης, θα γλιτώναμε 8 δισ. ευρώ το χρόνο, όσο δηλαδή όλο το εθνικό μας πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων! Σε μια μικρή ελληνική επιχείρηση, η γραφειοκρατία κοστίζει μέχρι και 10% του τζίρου της! Εδώ στην Ελλάδα, γραφειοκρατία, πολυνομία και αντινομία, μας πνίγουν καθημερινά. Βάλτε και το απίστευτα δαιδαλώδες πλέγμα των συναρμοδιοτήτων των υπουργών και υφυπουργών και θα δείτε γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να ορθοποδήσει. Τι να κάνουν οι άνθρωποι του τουρισμού, όσο ικανοί και να είναι, όταν σχεδόν τα πάντα εξαρτώνται από άλλους; Είναι, λοιπόν, ώρα να εργαστούμε όλοι σκληρά για το καλό της χώρας. Δεν είναι ώρα για απεργίες και διαμαρτυρίες». Σύμφωνα με τον κ. Σταυρίδη, η Ελλάδα, με τις σημερινές συνθήκες δεν πρόκειται ποτέ να προσελκύσει καμία μεγάλη επένδυση. «Είμαστε στην 158η θέση στον πλανήτη, στην προστασία του επενδυτή, είμαστε στην 142η θέση, όσον αφορά την εργασιακή μας νομοθεσία. Παντού πάτοι! Μας απέμεινε μόνο ο τουρισμός και πάμε να τον «σκοτώσουμε» κι αυτόν, με απεργίες, πορείες, αποκλεισμούς συνόρων, εθνικών οδών, αεροδρομίων, λιμανιών και τώρα τελευταία και μεγάλων ξενοδοχείων της Αθήνας». Και συνέχισε: «Οι Τούρκοι έφτιαξαν την Αττάλεια σε 7 χρόνια και ο Βασίλης Κωνσταντακόπουλος παιδεύεται 20 ολόκληρα χρόνια να κάνει μια επένδυση στην Πελοπόννησο (Πύλο). Η Ελλάδα μας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Μόνον αν ο καθένας μας αναλάβει τις ευθύνες του θα αντιστρέψουμε την πορεία μας προς το πουθενά. Οι φορείς και οι εργαζόμενοι πρέπει να καταλάβουν ότι εργοδότης είναι ο πελάτης. Αν, λοιπόν, όλοι μας δώσουμε την ψυχή μας, την καρδιά μας, το μεράκι μας σ αυτό που κάνουμε, αν συνεχώς μαθαίνουμε, αν συνεχώς βελ- ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ / 105

τιωνόμαστε, αν υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον -επιχειρηματίες και εργαζόμενοι- τότε είναι βέβαιο ότι μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις μας είναι ο καθρέφτης μας και αυτοί που θα μας ανεβάσουν ή θα μας γκρεμίσουν. Πρέπει να τους προσέξουμε, να τους στηρίξουμε, να τους αναγνωρίσουμε, να τους αμείψουμε. Και εκείνοι πρέπει να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους για το δεύτερο «σπίτι» τους, την επιχείρησή μας. Έτσι λειτουργούμε στην Piscines Ideales, γι αυτό και είμαστε ο καλύτερος εργοδότης της Ευρώπης. Έχουμε το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον, γιατί ευτυχισμένοι εργαζόμενοι σημαίνει ικανοποιημένοι πελάτες. Και ικανοποιημένοι πελάτες σημαίνει πρόοδος και ευημερία στην επιχείρηση και στη χώρα. Η εργασία πρέπει να είναι ικανοποίηση και δημιουργία». Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ήταν οι ομιλίες των κ.κ. Στάθη Αρβανίτη και Αντώνη Μπελέτη, business unit manager της YALCO και διευθυντή Πωλήσεων της ΤΕΜΑΚ, αντίστοιχα. Με θέμα της ομιλίας του «Η σημασία του εξοπλισμού στη λειτουργία των τουριστικών μονάδων», ο κ. Αρβανίτης, είπε: «Μία τουριστική μονάδα για να λειτουργήσει χρειάζεται τρία βασικά στοιχεία. Κτιριακές εγκαταστάσεις, Εξοπλισμό και Ανθρώπινο δυναμικό. Χωρίς τα παραπάνω δεν υφίσταται τουριστική μονάδα. Άρα ο εξοπλισμός και η εταιρία η οποία τον παρέχει είναι σημαντικότατοι παράγοντες για την ανάπτυξη ενός ξενοδοχείου». Υπογραμμίζει δε την επιλογή του κατάλληλου προμηθευτή, ο οποίος θα πρέπει να συγκεντρώνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Εμπειρία στο χώρο και μέγεθος. Να αντιπροσωπεύει επώνυμους οίκους του εξωτερικού. Να έχει μεγάλη ποικιλία προϊοντικών λύσεων, ικανή να ικανοποιήσει τις συνεχώς αυξανόμενες και σύνθετες ανάγκες των πελατών των ξενοδοχείων. Προϊόντα για όλες τις κατηγορίες τιμών. Ανταγωνιστικές τιμές. Να παρέχει τη δυνατότητα εύκολης επιλογής προϊόντων μέσα από εργαλεία marketing και επίσκεψης σε εκθεσιακούς χώρους. Να προσφέρει αμεσότητα εξυπηρέτησης που προϋποθέτει επαρκή ύπαρξη αποθεμάτων. Να διαθέτει προσωπικό με εμπειρία, τεχνογνωσία και πελατο-κεντρικό πνεύμα. Να διαθέτει πλήρες δίκτυο διανομής και συνεργατών σε όλη τη χώρα. Με αντικείμενο της ομιλίας του «Νερό και Ποιότητα Υπηρεσιών στο Ξενοδοχείο», ο κ. Μπελέτης ανέδειξε τη σημασία της καλής ποιότητας και της επάρκειας σε νερό για την εύρυθμη λειτουργία μιας ξενοδοχειακής μονάδας. Σύμφωνα με τον κ. Μπελέτη, οι συνέπειες του μη ποιοτικού νερού για τον πελάτη είναι, μεταξύ άλλων, να: Πίνει καφέ που η γεύση του τον απογοητεύει, το ίδιο ισχύει με τους χυμούς και το ποτό Πλένεται και να καταλαβαίνει ότι το νερό δεν τον καθαρίζει ή αφήνει επάνω του «κάτι» Πιάνει την πετσέτα και να την νοιώθει «άγρια» και γαριασμένη Πιάνει ένα ποτήρι ή μαχαιροπήρουνο και να βλέπει ότι έχει στίγματα Ανοίγει μια βρύση και να τρέχει νερό σκουρόχρωμο ή θολό Οι συνέπειες του μη ποιοτικού νερού για το ξενοδοχείο είναι: - Επικαθίσεις αλάτων στις σωληνώσεις, στα boilers, στις βάνες, στα είδη υγιεινής, στα πιάτα και στα ποτήρια, στις καφετιέρες, στις παγομηχανές, στα πλυντήρια ρούχων και πιάτων, στους φούρνους (steamers). - Διαβρώσεις στις σωληνώσεις, στα boilers, στις βάνες, στα μηχανήματα, στους εναλλάκτες. Για την αντιμετώπιση των παραπάνω, ο διευθυντής πωλήσεων της ΤΕΜΑΚ, προτείνει την εφαρμογή των ακόλουθων μεθόδων: Αποσκλήρυνση για νερά έως 800 μs/cm - Αποτέλεσμα: Προστασία από επικαθίσεις αλάτων Φίλτρανση νερού - Αποτέλεσμα: Βελτίωση ποιότητας νερού Αφαλάτωση - Αποτέλεσμα: Άριστης ποιότητας νερό για κάθε χρήση Απολύμανση νερού με χλωρίωση ή λάμπες UV - Αποτέλεσμα: Προστασία νερού και καταναλωτών. Χαιρετισμούς απέστειλαν η υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, κα. Άντζελα Γκερέκου, η βουλευτής νομού Ρεθύμνης και υπεύθυνη Τουριστικής Ανάπτυξης της Ν.Δ., κα. Όλγα Κεφαλογιάννη, ο Μανώλης Κεφαλογιάννης και ο δήμαρχος Ηρακλείου, κ. Γιάννης Κουράκης. Η κα. Γκερέκου, αφού εξήρε τους εμπνευστές και διοργανωτές της εκδήλωσης για την πρωτοβουλία, αναφέρθηκε στην Κρήτη ως τουριστικός προορισμός, σημειώνοντας ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις επιθυμίες και τις ανάγκες κάθε επισκέπτη. «Ο πολιτιστικός, ο συνεδριακός, ο θαλάσσιος τουρισμός, ο τουρισμός της υπαίθρου, ακόμη και ο τουρισμός περιπέτειας είναι στη διάθεση και του πιο απαιτητικού επισκέπτη», είπε. Και πρόσθεσε πως: «Ο αστείρευτος φυσικός πλούτος, η πολιτιστική κληρονομιά και οι μοναδικές παραδόσεις είναι τα δυνατά χαρτιά της απέναντι στον ανταγωνισμό». Από την πλευρά της η κα. Κεφαλογιάννη, αφού συνεχάρη τους διοργανωτές για την εκδήλωση, σημείωσε πως το μοναδικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, που μπορεί να παραμείνει ανταγωνιστικό είναι ο τουρισμός. Για την Κρήτη, δε, είπε πως ο τουρισμός ήταν και είναι ζήτημα κοινωνικής συνοχής και κάλεσε όλους σε μια κοινή προσπάθεια για ένα τουρισμό πιο ποιοτικό, ανταγωνιστικό και σύγχρονο. Ο κ. Κουράκης, αφού αναφέρθηκε στην Κρήτη ως διδακτικό παράδειγμα μιας περιοχής με μοναδικές και εξαιρετικές δυνατότητες που όχι μόνο δεν αξιοποιήθηκαν, αλλά με τον εμπειρικό και άναρχο τρόπο ανάπτυξης ακύρωσαν σ ένα μεγάλο βαθμό και υποβάθμισαν μια πηγή πλούτου με ιδιαίτερα σημαντικές δυνατότητες όχι μόνο για την οικονομία του νησιού αλλά και ολόκληρης της χώρας, τόνισε ότι η Κρήτη έχει, λόγω θέσης, μεγέθους και ιστορίας, ιδιαιτερότητες και πλεονεκτήματα που προσφέρονται για αξιοποίηση. Και κάλεσε όλους σε μια προσπάθεια ώστε να γίνει η Κρήτη πόλος έλξης, που άλλες χώρες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν. 106 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ