Συνέντευξη του Καθηγητή κ. Γκίκα Χαρδούβελη, Διευθυντή Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Στο πρόγραμμα Κοινωνικών Δαπανών που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός είναι σαφές ότι προβλέπεται μια σταθερή ανάπτυξη τουλάχιστον για την επόμενη τριετία της τάξεως του 4,5 με 5%. Την ίδια στιγμή, τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ κινούνται οικονομικά κοντά στη στασιμότητα. Πόσο δεδομένος τελικά είναι ο αριθμός ανάπτυξης και τι θα περικοπεί πρώτο, εφόσον δεν πετύχουμε τα αναμενόμενα τα επόμενα χρόνια; Ο Πρωθυπουργός μίλησε για μια ανάπτυξη της τάξης του 4,5 με 5% και αυτό είναι και στις προβλέψεις μας για την επόμενη τριετία, δηλαδή να αυξάνεται ο ρυθμός από 4,6% που προβλέπουμε να είναι φέτος, σταδιακά στο 5%. Η πρόβλεψη αυτή είναι αρκετά προσγειωμένη, είναι μια μέση πρόβλεψη. Είναι, δηλαδή, πιθανό να δούμε ελαφρά υψηλότερους ρυθμούς αν οι διαρθρωτικές αλλαγές που επισπεύδουμε έχουν άμεσο αποτέλεσμα στην παραγωγικότητα, ή και ελαφρά χαμηλότερους ρυθμούς αν η διεθνής συγκυρία γίνει ακόμα πιο αρνητική. Αν κάποιος συγκρίνει τις προβλέψεις για την Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αντιλαμβάνεται ότι η Ελλάδα δεν αναμένεται να επηρεαστεί ιδιαίτερα από τη διεθνή κάμψη στην οικονομική δραστηριότητα. Αυτή, άλλωστε, είναι και η θέση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο πρόσφατα αναθεώρησε τις προβλέψεις του προς τα κάτω για τους ρυθμούς ανάπτυξης όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός της Ελλάδας και άλλων δύο χωρών. Ο λόγος που η Ελλάδα δεν επηρεάζεται τόσο πολύ από τη διεθνή στασιμότητα, είναι ότι στην χώρα μας ο κινητήριος μοχλός ανάπτυξης είναι οι επενδύσεις, οι οποίες είναι δεδομένες. Οι επενδύσεις πρέπει να γίνουν, είναι δρομολογημένες, ένα τμήμα έρχεται από τις εισροές του Γ ΚΠΣ, ένα άλλο τμήμα είναι οι δημόσιες και ιδιωτικές συγχρηματοδοτήσεις, και τέλος ένα άλλο τμήμα τα ολυμπιακά έργα. Συνήθως, σε μια οικονομία, το τμήμα του ΑΕΠ με τη μεγαλύτερη διακύμανση, που είναι και υπόλογο για τις υφέσεις ή τον πολλαπλασιασμό πιθανών αρνητικών διαταράξεων, είναι οι επενδύσεις. Στην Ελλάδα, όμως, οι επενδύσεις είναι δεδομένες έως το 2008, τουλάχιστον λόγω των εισροών του Γ ΚΠΣ. Δεν υπάρχει κίνδυνος ύφεσης. Αντίθετα, υπάρχουν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και βεβαιότητα για τους ρυθμούς αυτούς, και κατ επέκταση σχετική βεβαιότητα για υγιή κέρδη των επιχειρήσεων την επόμενη δεκαετία. Διεθνώς, αυτό σπάνια συμβαίνει. Πιστεύω ότι σε κάποια στιγμή θα το αντιληφθούν και οι αγορές και θα το προεξοφλήσουν, δηλαδή το ασφάλιστρο κινδύνου θα μειωθεί, οι προβλέψεις για μελλοντικά κέρδη θα αυξηθούν, με ανάλογο αντίκτυπο στις τιμές των μετοχών και, ceteris paribus, σε υψηλότερους λόγους τιμών προς κέρδη από το διεθνή μέσο όρο. Υπενθυμίζω ότι στις παραπάνω προβλέψεις δεν λαμβάνω καθόλου υπόψη την επιπλέον ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα που αναμένεται να επιτευχθεί από τις δράσεις της Κυβέρνησης στον τομέα της επιχειρηματικότητας, της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Τέλος, στην άσχημη περίπτωση που δεν ευδοκιμήσουν οι προβλέψεις μας, και οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι κοντά στο 4% αντί για 5%, γεγονός βέβαια που έχει μικρή πιθανότητα, τότε αυτό που θα επηρεαστεί περισσότερο φαίνεται να είναι οι τρέχουσες δαπάνες του Προϋπολογισμού, αφού το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων είναι δεδομένο και ανελαστικό, αλλά και επειδή ο στόχος για μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει η άγκυρα του οικονομικού μας προγράμματος. Βεβαίως, υπάρχουν και άλλοι τρόποι, όπως η βελτίωση των εσόδων με περαιτέρω μείωση της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής.
Ερώτηση: Οι άμεσες επενδύσεις όμως δεν είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο. Πώς θα να ενεργήσει η Κυβέρνηση ώστε να επιτευχθεί αύξηση των άμεσων παραγωγικών επενδύσεων από το εξωτερικό στην χώρα μας; Για να αυξηθούν οι άμεσες επενδύσεις πρέπει να βελτιωθεί και να γίνει καλύτερο το ήδη καλό επενδυτικό περιβάλλον, και αυτό είναι μέσα στις βασικές προθέσεις και στις αρχές της οικονομικής μας πολιτικής. Υπάρχει επενδυτική ασφάλεια. Υπάρχει μακροοικονομική και πολιτική σταθερότητα. Υπάρχουν πλέον καλές υποδομές, που συνεχώς βελτιώνονται. Ήδη το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, μαζί με τα άλλα υπουργεία, ετοιμάζει ένα νομοσχέδιο, το οποίο θα επικεντρωθεί στην επιχειρηματικότητα. Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ορισμένα ευνοϊκά φορολογικά μέτρα για τις συγχωνεύσεις των επιχειρήσεων, για το Venture Capital, για την Ποντοπόρο ναυτιλία. Τα εξειδίκευσε λίγες μέρες αργότερα ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας. Βλέπετε τις προσπάθειες που γίνονται να μειωθεί η γραφειοκρατία, ο αριθμός των αδειών και τόσα άλλα. Γίνεται προσπάθεια επανεκπαίδευσης των ανέργων και βελτίωσης των δεξιοτήτων των εργαζομένων. Προχωράμε στη σωστή κατεύθυνση και με ταχύτητα. Γενικότερα, όμως, όπως ανέλυσε και ο Πρωθυπουργός στην ΔΕΘ, είναι απαραίτητο να κινηθούμε απαρέγκλιτα στους άξονες της οικονομικής πολιτικής, οι οποίοι πρέπει να αναλυθούν ώστε να τους κατανοήσει απόλυτα όλος ο κόσμος. Πρώτος άξονας της πολιτικής μας είναι η σταθερότητα, η οποία όμως δεν μπορεί να παρερμηνευθεί ως «τώρα που έχουμε μια σταθερή οικονομία μπορώ να αρχίσω να ξοδεύω και να κάνω ότι θέλω», Η οικονομική σταθερότητα πρέπει να έχει βάθος χρόνου και συνδέεται με την μείωση του χρέους και τον χαμηλό πληθωρισμό που επιδρά στην ανταγωνιστικότητά μας. Δεύτερος άξονας δράση μας είναι η ανάπτυξη παράλληλα με την κοινωνική συνοχή. Είναι εμφανές το γιατί θέλουμε κοινωνική σύγκλιση, αλλά θέλουμε και πραγματική σύγκλιση, θέλουμε το βιοτικό επίπεδο να φτάσει του μέσου ευρωπαίου και να το ξεπεράσει. Τρίτος άξονας, ο οποίος πιθανόν δεν είχε γίνει ιδιαίτερα κατανοητός στην προ ΟΝΕ εποχή, αλλά τώρα πρέπει να τον διατυπώσουμε ξεκάθαρα, είναι η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Η κυβέρνηση προωθεί την επιχειρηματικότητα, βελτιώνοντας το επενδυτικό περιβάλλον, αλλά πρέπει να υπάρξει και η ανάλογη πρωτοβουλία του επιχειρηματία. Ο νέος με τις ιδέες και τον ενθουσιασμό του πρέπει και μπορεί να πρωτοτυπεί και να δημιουργεί μέσα σ αυτό το θετικό περιβάλλον. Τέταρτος άξονας και ιδιαίτερα σημαντικός είναι η βελτίωση της παραγωγικότητας μας, αφού καμία χώρα δεν μπορεί να πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για πολλά χρόνια, για δεκαετίες, αν δεν έχει ταυτόχρονα και αύξηση της παραγωγικότητας. Η παραγωγικότητα δεν αυξάνεται μόνο με επενδύσεις. Αυξάνεται και με τη σωστή οργάνωση, με τη δίκαιη αμοιβή στον εργαζόμενο. Παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα είναι τρεις έννοιες συνδεδεμένες μεταξύ τους, στις οποίες δίνει έμφαση η Κυβέρνηση. Δεν είναι μόνο η μακροοικονομία που πρέπει να προσέχουμε. Είναι αναγκαίο να προσφέρουμε μικροοικονομικά κίνητρα, να ενδυναμώσουμε και να ξεκαθαρίσουμε το πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, να την βοηθήσουμε. Παράλληλα, είναι εξίσου αναγκαίο να βελτιώσουμε το δημόσιο τομέα ώστε να λειτουργεί με κριτήρια οικονομικής αποτελεσματικότητας, αλλά και να προστατέψουμε τη σωστή λειτουργία των αγορών, τα δικαιώματα των εργαζομένων, τη γενικότερη σωστή λειτουργία των θεσμών. Όσον αφορά το θέμα του Venture Capital, πόσο σημαντικό το θεωρείτε εσείς και ποια συγκεκριμένα μέτρα θα πάρετε για την ανάπτυξη του θεσμού, ώστε να εκμεταλλευτεί η κυβέρνηση και τις παρεχόμενες θετικές επιδράσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση;
Πρέπει καταρχήν να διαπιστώσουμε ότι στη σημερινή εποχή η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων είναι και ευκολότερη από πριν και γίνεται με χαμηλότερα επιτόκια. Ο επιχειρηματίας μπορεί να δανειστεί ακόμα και από τράπεζα του εξωτερικού. Το πρόβλημα, βεβαίως, βρίσκεται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που «δεν τις ξέρει κανείς». Γι αυτές χρειάζονται θεσμοί, όπως το Venture Capital. Το θεσμό σίγουρα τον προωθούμε. Όπως ξέρετε το ΥΠΕΘΟ ξεκίνησε ένα ταμείο, το ΤΑΝΕΟ, το οποίο χρηματοδοτεί εταιρείες Venture Capital, αλλά και το Υπουργείο Ανάπτυξης έχει φτιάξει το δικό του ταμείο. Επίσης, στο νομοσχέδιο για την επιχειρηματικότητα, δημιουργείται ο θεσμός των αμοιβαίων κεφαλαίων που μπορούν να επενδύουν σε εταιρείες venture capital, δηλαδή σε εταιρείες μη εισηγμένες σε χρηματιστήριο, και που τυχαίνουν ειδικής φορολογικής μεταχείρισης, όπως π.χ. φόρο μεταβίβασης μεριδίων 3 τις χιλίοις σε σχέση με τον σημερινό 5%, ή φόρο εισοδήματος 20% σε σχέση με τον σημερινό 35%. H Κυβέρνηση θα προωθήσει τις εταιρικές συγχωνεύσεις με φορολογικά κίνητρα. Οι συγχωνεύσεις όμως σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν ως αποτέλεσμα την απόλυση του πλεονάζοντος προσωπικού την ένταση της εργασίας, την μονοπώληση της αγοράς. Προτίθεται η κυβέρνηση να απαγορεύσει στις συγχωνευόμενες εταιρίες να απολύουν ή να απαξιώνουν εργαζομένους; Θα βελτιώσετε επίσης την δράση της Επιτροπής Ανταγωνισμού η οποία τώρα καθυστερεί να εγκρίνει τις συγχωνεύσεις; Η κυβέρνηση φυσικά και θέλει να κάνει πιο ανταγωνιστικές τις επιχειρήσεις, ειδικά σε μια μεγάλη αγορά όπως είναι η Ευρώπη, όπου μας ανταγωνίζονται τεράστιες ευρωπαϊκές εταιρίες. Χρειάζεται οι επιχειρήσεις μας να μπορούν να εκμεταλλευτούν τις οικονομίες κλίμακος, να μπορούν να ικανοποιούν την αγορά όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης, να μην είναι μικρές ώστε να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εξαγοράς από κάποιο ξένο ανταγωνιστή. Συγχρόνως, όμως, έχουμε ως κύριο στόχο την αύξηση της απασχόλησης. Άρα είναι σωστό τα κίνητρα για συγχωνεύσεις να ενσωματώνουν και κίνητρα για αύξηση, και όχι μείωση, των θέσεων εργασίας. Στο νομοσχέδιο, που παρουσίασε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, τέτοια κίνητρα υπάρχουν, π.χ. στις περιπτώσεις συγχωνεύσεων, οι εργοδοτικές εισφορές εκπίπτουν δύο φορές από το φορολογητέο εισόδημα. Γενικότερα, σε μια δυναμική και μεταβαλλόμενη οικονομία, όπου ένας τομέας συρρικνώνεται, ενώ συγχρόνως ένας άλλος αυξάνεται, γεγονός που δημιουργεί διαρθρωτική ανεργία, εμείς ως Κυβέρνηση πρέπει να ενισχύσουμε τις δεξιότητες των εργαζομένων και να επανεκπαιδεύσουμε τους άνεργους ώστε να μπορούν να απασχοληθούν στους νέους και δυναμικούς τομείς της οικονομίας. Τέτοια προγράμματα υπάρχουν, ενώ νέα δρομολογούνται από τα Υπουργεία Εργασίας και Παιδείας. Όσον αφορά την Επιτροπή Ανταγωνισμού, έχει επιταχύνει το έργο της τον τελευταίο χρόνο και συνεχώς βελτιώνεται. Η αύξηση της απασχόλησης και η μείωση της ανεργίας δεν είναι ανάλογη του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων στην χώρα μας. Τι συγκεκριμένα σκοπεύετε να κάνετε γι αυτό το θέμα; Αυτό που συμβαίνει είναι ότι έχουμε μεν ανάπτυξη αλλά ο ρυθμός ανεργίας δεν έχει μειωθεί, τόσο πολύ, αναλογικά, όπως σε άλλες χώρες, π.χ. όπως στην Ιρλανδία ή την Φινλανδία, όπου έχει μειωθεί εξαιρετικά, ή στην Ισπανία όπου μειώνεται συστηματικά. Στο παρελθόν, στην Ελλάδα «μειώναμε» την ανεργία, καταρχήν στην δεκαετία του 60 και του 70 με την μετανάστευση. Από τα μέσα του 70 και μετά την μεταπολίτευση, μειώναμε την ανεργία αυξάνοντας υπέρογκα το Δημόσιο Τομέα. Τώρα, όμως, προσπαθούμε να μειώσουμε την ανεργία με υγιή τρόπο, δηλαδή με τις
ίδιες δυνάμεις της οικονομίας και γι αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει ότι αυξήθηκε λίγο η ανεργία στο μεταβατικό στάδιο. Σήμερα υπάρχουν σημάδια ότι η ανεργία έπιασε μια οροφή το 1999, και από το 2000 αρχίζει να πέφτει. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη δεκαετία του 90 είχαμε μια τεράστια εισροή μεταναστών, η οποία βοήθησε στο να κρατηθεί ο πληθωρισμός χαμηλά και να υπάρχει ανάπτυξη, αλλά επηρέασε ελαφρώς και την απασχόληση των υπολοίπων πολιτών. Επίσης, η ύπαρξη χαμηλόμισθων μεταναστών, αλλά και το αυξημένο βιοτικό επίπεδό μας έχουν αλλάξει τις εργασιακές προτιμήσεις μας. Δεν επιθυμούμε πλέον να κάνουμε ορισμένες δουλειές που κάναμε στη δεκαετία του 60, και που τώρα κάνει ο μετανάστης. Εμείς, ως Κυβέρνηση αλλά και ως κοινωνία, έχουμε χρέος να δημιουργήσουμε μια οικονομία, που να είναι πιο κοντά στις αυξημένες απαιτήσεις του πολίτη για θέσεις εργασίας υψηλών προδιαγραφών. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, αλλά δεν γίνεται από την μια μέρα στην άλλη, ούτε από την μια χρονιά στην άλλη. Πρέπει να προωθήσουμε τις νέες τεχνολογίες, τα προϊόντα με μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία, προϊόντα ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά. Σ αυτό συμβάλλουν κυρίως οι επιχειρήσεις. Από την πλευρά μας, όπως είπα πριν, αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να εξομαλύνουμε όλες τις αγκυλώσεις που υπάρχουν, να προωθήσουμε την επιχειρηματικότητα, να βελτιώσουμε τις δεξιότητες των εργαζομένων ώστε να έχουν την δυνατότητα να προσαρμόζονται στις αυξημένες απαιτήσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. H κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα γενικό πλαίσιο ενίσχυσης ασθενών ομάδων του πληθυσμού. Μήπως οι ενισχύσεις του τύπου «5.000 δρχ. το μήνα» είναι μια διάχυση χρήματος και θα ήταν καλύτερο να διατεθούν συγκεντρωτικά σε μέτρα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας; Θέλω να επισημάνω ότι σε μια κοινωνία, πολλές δράσεις ενίσχυσης δεν έχουν αναγκαστικά αναπτυξιακό χαρακτήρα, έχουν όμως χαρακτήρα ενσωμάτωσης των συμπολιτών μας στον κοινωνικό ιστό. Έως ότου αποδώσουν τα μέτρα οικονομικής πολιτικής, αυτούς τους ανθρώπους με τίποτα δεν μπορείς να τους εγκαταλείψεις. Άλλωστε, με το να τους ενσωματώνεις στην κοινωνία, και αυτοί κάτι θα έχουν να επιστρέψουν, κάτι θα δώσουν, υπάρχουν πάντα συνέργιες μεταξύ ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Πώς κρίνετε μέχρι σήμερα τη συμβολή του Χρηματιστηρίου στην ανάπτυξη της οικονομίας και πως σκοπεύετε να χειρισθείτε τα θέματα που έχουν σχέση με το Χρηματιστήριο στο μέλλον; Τα τελευταία χρόνια, όπως γνωρίζετε το ΧΑΑ είχε ένα πολύ θετικό αντίκτυπο στη χρηματοδότηση πολλών εταιρειών. Τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια έχουν ήδη επενδυθεί. Το Χρηματιστήριο έχει λειτουργήσει στον πρωταρχικό του σκοπό, που είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων και η διοχέτευσή τους σε παραγωγικούς τομείς. Η δεύτερη λειτουργία του είναι η συγκέντρωση των αποταμιεύσεων και εδώ - δυστυχώς - η άνθησή του συνδέθηκε με απότομη άνοδο στις τιμές και, στη συνέχεια, απότομη πτώση. Ελπίζω η ανάκαμψη να έρθει σύντομα ώστε να δικαιωθούν οι προσδοκίες των επενδυτών που έχουν ένα μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Η ιστορία δείχνει ότι μακροπρόθεσμα, το χρηματιστήριο έχει ρίσκο αλλά είναι καλή επένδυση, που δίνει περισσότερες επιλογές στον κόσμο, ο οποίος μπορεί να μην είναι ικανοποιημένος με ένα επιτόκιο καταθέσεων ή ομολόγων της τάξης του 3 ή 4%. Φέτος, η πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου δεν είναι αποκομμένη από τη διεθνή οικονομική συγκυρία. Στη διάρκεια του 2001, επιδεινώθηκε το επενδυτικό κλίμα ιδιαίτερα στην αμερικανική οικονομία. Φόβοι για μη ελεγχόμενη ύφεση σε συνδυασμό με τα αρνητικά επιχειρηματικά αποτελέσματα και τη διάψευση των προσδοκιών ανάπτυξης και κερδοφορίας των επιχειρήσεων της νέας οικονομίας οδήγησαν τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια του κόσμου σε πτωτική πορεία. Το δικό μας
χρηματιστήριο άντεξε πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα χρηματιστήρια, ιδίως του τελευταίους δύο μήνες. Και όπως ανέφερα νωρίτερα, οι προοπτικές και η βεβαιότητα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας δικαιολογούν μια πολύ ισχυρότερη ανάκαμψη του δικού μας χρηματιστηρίου. Όμως, είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι μεταβολές στις τιμές των μετοχών και δεν θα επιχειρούσα ποτέ κάτι τέτοιο. Θέλω τώρα να σταθώ στο ερώτημά σας για τους μελλοντικούς χειρισμούς μας σε θέματα χρηματιστηρίου. Όπως γνωρίζετε, το χρηματιστήριο έγινε επίκεντρο πολιτικής αντιπαλότητας τον τελευταίο χρόνο, με αποτέλεσμα να ξεχνάμε τη σημαντική πορεία μεγέθυνσης και ωρίμανσης που έχει διανύσει τα τελευταία επτά χρόνια. Στα χρόνια αυτά θεσπίσθηκαν πολλά νέα μέτρα θεσμικού χαρακτήρα, ενισχύθηκε η υποδομή της αγοράς με νέα ηλεκτρονικά συστήματα, πραγματοποιήθηκε μια πρωτόγνωρη εμβάθυνσή της με την είσοδο εταιρειών μεγάλης κεφαλαιοποίησης, ενώ ισχυροποιήθηκε η διεθνής παρουσία της. Αυτούς τους λόγους επικαλείται, άλλωστε, και η Morgan Stanley όταν συμπεριέλαβε ελληνικές μετοχές στο δείκτη ανεπτυγμένων οικονομιών, τη γνωστή αναβάθμιση της ελληνικής αγοράς από 31.5.2001. Η συμβολή της Κυβέρνησης και των Εποπτικών Αρχών στην κεφαλαιαγορά είναι η δημιουργία κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για αποτελεσματική εποπτεία και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Από το 1995, έχουν ψηφιστεί 8 νόμοι για την θωράκιση και ανάπτυξη της αγοράς. Θυμίζω την αναμόρφωση του Συνεγγυητικού και Επικουρικού Κεφαλαίου, τους κώδικες συμπεριφοράς για όλους τους παράγοντες της κεφαλαιαγοράς, τους κανόνες διαφάνειας που οδήγησαν σε μεγάλη βελτίωση της πληροφόρησης του επενδυτικού κοινού με τριμηνιαίες λογιστικές καταστάσεις, εμπλουτισμένα ενημερωτικά δελτία, κλπ., το σύγχρονο κανονισμό για την διεξαγωγή «επιθετικών εξαγορών», τον κανονισμό χρηματιστηριακής συμπεριφοράς των εισηγμένων εταιρειών, κ.ά. Θυμίζω, επίσης, ότι έως το 1993, η εποπτεία και ο έλεγχος της κεφαλαιαγοράς ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτες. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αποτελείτο από έναν πρόεδρο και 3 αποσπασμένους υπαλλήλους του ΥΠΕΘΟ. Από το 1994, γίνεται σοβαρότατη προσπάθεια στελέχωσης και συγκρότησης σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ουσιαστικά, ξεκινώντας από μηδενική βάση σε θεσμικό και στελεχιακό επίπεδο, έγιναν τεράστια βήματα με ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών και δημιουργία εργαλείων και μέσων παρέμβασης για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Σήμερα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει στελεχωθεί από 80 άτομα. Παρακολουθούμε λοιπόν και προβλέπουμε τις εξελίξεις, δημιουργούμε ισχυρούς θεσμούς εποπτείας των αγορών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο ΟΟΣΑ σε πρόσφατη (2001) έκθεση του για την ποιότητα της ρύθμισης στην Ελλάδα χαρακτηρίζει ως ιδιαίτερα θετική την συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Παράλληλα, το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών έχει διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική ανάπτυξης, την οποία και υλοποιεί με συνέπεια. Ως βασικούς στόχους έχει θέσει, πρώτον, την εξασφάλιση βάθους και ρευστότητας στην αγορά, ώστε να λειτουργεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός αποκάλυψης των τιμών των μετοχών, στη βάση του οποίου λαμβάνονται επενδυτικές αποφάσεις και, δεύτερον, την εξομοίωση της αγοράς του ΧΑΑ με τις αγορές της Ε.Ε. και την ισότιμη συμμετοχή της στη διαμόρφωση της ενιαίας ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής αγοράς.