Κριτήρια Επιλογής Ηλεκτρονικού Υπολογιστή

1. Εισαγωγή Κριτήρια Επιλογής Ηλεκτρονικού Υπολογιστή Η μηχανοργάνωση ενός διατροφολογικού γραφείου πρέπει να παρέχει τηδυνατότητα της άμεσης πληροφόρησης, και της διευκόλυνσης στη διεκπεραίωση των απαιτουμένων εργασιών. Απαραίτητη προϋπόθεση, για την ορθή μηχανοργάνωση είναι η σωστή επιλογή του κατάλληλου για κάθε περίπτωση λογισμικού. Η επιλογή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή σε ένα διατροφολογικό γραφείο γίνεται βάσει των παρακάτω κριτηρίων: 1) Ορισμός αναγκών, 2) Λογισμικό (Sftware), 3) Υλικό (Hardware), 4). Προϋπολογισμός και 5) Χώρος τοποθέτησης. 1.1 Ορισμός αναγκών Ορίζουμε επακριβώς τη χρήση του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή έτσι ώστε να επιτύχουμε την πλήρη αξιοποίησή του: α) να μην είναι κατώτερος των αναγκών διότι σε σύντομο χρονικό διάστημα πιθανόν να χρειαστεί αναβάθμιση ή αντικατάσταση και β) να μην είναι μεγαλύτερης ισχύος από αυτήν που απαιτείται διότι οι επί πλέον λειτουργίες τις οποίες θα διαθέτει δεν πρόκειται ποτέ να αξιοποιηθούν. Παραδείγματα: για σερφάρισμα και για παιχνίδια στο internet, για μουσική, για φωτογραφίες και για ταινίες Οι χρήστες με αυτές τις απαιτήσεις μπορούν να καλυφθούν σχεδόν με οποιονδήποτε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Επίσης είναι η κατηγορία με τις περισσότερες λάθος επιλογές στην αγορά τους, αφού για τις απαιτήσεις αυτές απαιτείται ελάχιστη ισχύς. για δημιουργία εγγράφων κειμένου και για λογιστικά φύλλα για εγκατάσταση εφαρμογής εμπορικής διαχείρισης. Απαιτείται αξιοπιστία και ομαλή λειτουργία του υπολογιστή Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 1

Για όλη την οικογένεια όπως: παιχνίδια για τα παιδιά, μουσική, ταινίες σερφάρισμαε στο Internet. Ένας υπολογιστής που θα κάνει όλα από λίγο. Για σύνδεση: τηλεόρασης, ηχείων για High Definitin ταινίες για παίξιμο παιχνίδια. Είναι η κατηγορία των Media Centers υπολογιστών. Απαιτείται ποιότητα στην εικόνα και στον ήχο με δυνατότητα να παιξήματος κυρίως ομαδικών παιχνιδιών. Επίσης σε αυτή την κατηγορία, σημαντικό ρόλο έχει και η σχεδίαση του υπολογιστή, αφού κατά πάσα πιθανότητα θα βρίσκεται στο σαλόνι. Για όλα τα καινούρια παιχνίδια Χρειάζεται ισχυρός υπολογιστής χωρίς συμβιβασμούς. : Για παρουσιάσεις εργασιών-δουλειάς σε πελάτες Η επιλογή συνήθως είναι φορητός υπολογιστής ( Laptp) Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 2

1.2 Επιλογή Φορητού Υπολογιστή (Laptp) ή Επιτραπέζιου Υπολογιστή Σταθερού Υπολογιστή (Desktp) Η επιλογή αγοράς μεταξύ Φορητού Υπολογιστή ( Laptp) ή Επιτραπέζιου Υπολογιστή ( Desktp) αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο δίλημμα των υποψήφιων αγοραστών διότι απαιτεί πλήρη καθορισμός των πραγματικών αναγκών του αγοραστή. Παράλληλα θα πρέπει να εξεταστούν ποιες δραστηριότητες είναι οι πιο συχνές στον υπολογιστή και στη συνέχεια να γίνει η επιλογή μεταξύ Φορητού Υπολογιστή (Laptp) ή Επιτραπέζιου Υπολογιστή (Desktp). Στη σημερινή εποχή: Οι φορητοί υπολογιστές έχουν πλέον πολύ καλά χαρακτηριστικά και καλύπτουν τους περισσότερους χρήστες με το κόστος τους που είναι πλέον σε λογικά επίπεδα. Οι σταθεροί υπολογιστές έχουν πάντα ένα προβάδισμα στα χαρακτηριστικά και κυρίως στις αναβαθμίσεις. 1.2.1 Επιτραπέζιος Υπολογιστής Σταθερός Υπολογιστής (Desktp) Πλεονεκτήματα Οι σταθεροί υπολογιστές προσφέρουν ταχύτερους επεξεργαστές, περισσότερη μνήμη και περισσότερο χώρο για επιπλέον εξοπλισμό. Πολύ πιο εύκολη η εγκατάσταση επιπρόσθετου εξοπλισμού ανά πάσα στιγμή. (π.χ δεύτερος σκληρός δίσκος, δεύτερο DVD-RW κτλ) Δυνατότητα επιλογής μεγέθους οθόνης. Στον σταθερό υπολογιστή μπορούμε να επιλέξουμε από μια μεγάλη γκάμα οθονών. Μειονεκτήματα Οι σταθεροί υπολογιστές καταλαμβάνουν πολύ χώρο στο γραφείο μας. Ακόμα και η βασική σύνθεση ενός σταθερού υπολογιστεί απαιτεί εξωτερικές περιφερειακές συσκευές, όπως πληκτρολόγιο, ποντίκι, ηχεία κτλ. Όλα αυτά πολλαπλασιάζουν τα καλώδια. Ένας σταθερός υπολογιστής είναι δύσκολος στη μεταφορά, ακόμα και από ένα δωμάτιο σε άλλο. 1.2.2. Φορητός Υπολογιστής (Laptp) Πλεονεκτήματα Η φορητότητα είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των laptp. Η Εξοικονόμηση χώρου. Ένας φορητός υπολογιστής μόνο ένα καλώδιο τροφοδοσίας. Η μπαταρία ενός φορητού υπολογιστή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη σε περίπτωση που πέσει το ρεύμα, αφού θα παραμείνει ανοιχτό. Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 3

Μειονεκτήματα Οι φορητοί υπολογιστές δεν είναι τόσο ισχυρά όσο οι σταθεροί υπολογιστές, Δεν αναβαθμίζονται εύκολα και μόνο σε συγκεκριμένες συσκευές. Η επιδιόρθωση τους είναι δύσκολη διαδικασία, και τις περισσότερες φορές πρέπει να αποσταλεί στον κατασκευαστή για την αποκατάσταση της βλάβης. Μπορούν να κλαπούν εύκολα. Τέλος, εάν είμαστε λίγο απρόσεκτοι και μας πέσει, τότε τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. 2. Επιλογή Λογισμικού Υπάρχουν εταιρείες που κατασκευάζουν ειδικά λογισμικά για διατροφολόγους. Το ποιο είναι το πλέον κατάλληλο είναι καθαρά υπόθεση του διατροφολόγου. Το βασικότερο κριτήριο είναι ότι το πρόγραμμα διαχείρισης ενός γραφείου διατροφολόγου θα πρέπει να καλύπτει και τους δύο ρόλους του διατροφολόγου: α) του επιστήμονα και β) του διαχειριστή του γραφείου του. Πριν αγοραστεί το λογισμικό θα πρέπει να εξεταστεί ως προς την καταλληλότητά του, το κόστος, το χρόνο ανταπόκρισης και το είδος της υποστήριξης που θα υπάρχει μετά την πώληση από την εταιρεία ανάπτυξης του. 3. Επιλογή Υλικού Το υλικό (ηλεκτρονικός υπολογιστής, εκτυπωτής κλπ) που θα επιλεχθεί πρέπει να είναι συμβατό με το επιλεγμένο λογισμικό και σύμφωνο με τις ανάγκες του γραφείου. 4. Προϋπολογισμός Η επιλογή του λογισμικού και του υλικού που θα χρησιμοποιηθεί στο γραφείο εξαρτάται άμεσα από τα χρήματα που πρόκειται να διατεθούν. 5. Χώρος Τοποθέτησης Ηλεκτρονικού Υπολογιστή Η τοποθέτηση και η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή σε ένα χώρο πρέπει να γίνει βάσει προδιαγραφών ώστε να αποφευχθούν προβλήματα υγείας και παραγωγικότητας. Προβλήματα υγείας που προκαλεί η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι στη μέση, τον Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 4

αυχένα, τα μάτια και τα χέρια. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να τραυματιστούν με αυτό τον τρόπο. Άλλωστε, τα πληκτρολόγια, τα ποντίκια του υπολογιστή ή ακόμη και οι καρέκλες γραφείου έχουν κατασκευαστεί με πρότυπο τον ανδρικό σωματότυπο. Υπάρχουν όμως τρόποι για να αποφύγει κανείς αυτά τα προβλήματα. Οι ελάχιστες προδιαγραφές για την υγεία (προδιαγραφές ασφαλείας) αφορούν: α) τον χώρο εργασίας, β) το περιβάλλον του χώρου εργασίας, γ) τον τρόπο εργασίας και δ) τον εξοπλισμό της θέσης εργασίας. 5.1 Χώρος, Περιβάλλον και Τρόπος Εργασίας Η εργασία πρέπει να οργανώνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί ο εργαζόμενος να την εναλλάσσει με άλλες μορφές εργασίας, είναι αναγκαίο να εξασφαλίζονται στον εργαζόμενο διαλείμματα εργασίας ανά δίωρο. Ο χρόνος απομάκρυνσης του εργαζομένου από τη θέση εργασίας με οθόνη οπτικής απεικόνισης μπορεί να είναι ως 15 λεπτά ανά δίωρο. Επιπλέον ο χώρος πρέπει να επιτρέπει τον εργαζόμενο να κινείται άνετα. Τα παράθυρα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με κατάλληλο σύστημα για τη ρύθμιση του φωτός ημέρας που προσπίπτει στη θέση εργασίας. Δηλαδή, ο γενικός και τοπικός φωτισμός πρέπει να είναι κατάλληλος για το είδος της εργασίας και για τις ανάγκες του χρήστη και να μην υπάρχουν ανακλάσεις και θάμβωση (ρυθμιζόμενη κάλυψη παραθύρων). Κάθε ακτινοβολία εκτός από το ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος πρέπει να περιορίζεται σε αμελητέα επίπεδα, έτσι ώστε να αποκλείονται δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι ακτινοβολία και ηλεκτροστατικό πεδίο πρέπει να περιορίζονται, όπου υπάρχουν, για την αποφυγή δυσμενών επιδράσεων στον χρήστη. Ο θόρυβος από τον εξοπλισμό δεν πρέπει να περισπά την προσοχή του χρήστη. Επίσης η ικανοποιητική ρύθμιση της θερμοκρασίας και της υγρασίας διευκολύνει την άνεση του χρήστη άρα αυξάνεται και η παραγωγικότητα του εργαζομένου. 5.2 Εξοπλισμός Οι ελάχιστες προδιαγραφές του εξοπλισμού ενός γραφείου αφορούν: την οθόνη, το πληκτρολόγιο, την επιφάνεια εργασίας- γραφείο εργασίας και το κάθισμα εργασίας. Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 5

5.2.1 Οθόνη Η οθόνη στο χώρο εργασίας Η οθόνη πρέπει να είναι πάντα παράλληλη σε παράθυρα ή τεχνητά φώτα. Απαγορεύεται να τοποθετείται μπροστά σε παράθυρο, γιατί αυτό επιβαρύνει σημαντικά τα μάτια. Αν αντανακλάται το φως στην οθόνη, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ελαφριές κουρτίνες. Στο δωμάτιο όπου υπάρχει ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο φωτισμός θα πρέπει να είναι ομοιόμορφος και ανοιχτόχρωμος. Το ανοιχτό χρώμα στους τοίχους συμβάλλει στην ξεκούραστη εργασία μπροστά σε υπολογιστή. Η οθόνη πρέπει να είναι τοποθετημένη στο ύψος των ματιών ή λίγο χαμηλότερα. Οι χαρακτήρες πρέπει να είναι ευδιάκριτοι σε απόσταση 50-60 εκατ. Η οθόνη πρέπει να καθαρίζεται σε τακτά διαστήματα με μαλακό πανί, διαποτισμένο με ειδικό υγρό καθαρισμού. Τεχνικά χαρακτηριστικά Οθόνης Η οθόνη πρέπει να έχει ευκρινείς χαρακτήρες, σταθερή εικόνα, ρύθμιση φωτεινότητας και αντίθεση λαμπρότητας και αποφεύγονται οι ανακλάσεις. 5.2.2 Τεχνικά χαρακτηριστικά Πληκτρολογίου Το πληκτρολόγιο πρέπει να έχει ευκρινή σύμβολα πλήκτρων, να είναι ρυθμιζόμενης κλίσης και να είναι ανεξάρτητο από την οθόνη, έτσι ώστε να δίνεται η δυνατότητα στον εργαζόμενο να λαμβάνει μια άνετη στάση που να ελαχιστοποιεί την κόπωση των βραχιόνων και των χεριών του, Να είναι μετακινήσιμο και όσο το δυνατόν επίπεδο και να βρίσκεται στο ύψος ή λίγο πιο χαμηλά από τους αγκώνες. Ο ελεύθερος χώρος μπροστά από το πληκτρολόγιο πρέπει να είναι αρκετός ώστε να μπορεί ο χρήστης να στηρίζει τους βραχίονές του (γύρω στα 5 εκατ.). Θα πρέπει να έχει θαμπή επιφάνεια για αποφυγή ανακλάσεων. 5.2.3 Τεχνικά χαρακτηριστικά Επιφάνειας Εργασίας, Γραφείου Εργασίας και καθίσματος εργασίας Η επιφάνεια εργασίας πρέπει να έχει χαμηλή ανακλαστικότητα, κατάλληλο ύψος, επαρκείς διαστάσεις και να υπάρχει επαρκής ελεύθερος χώρος για τα χέρια του χρήστη. Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 6

Το ύψος του γραφείου πρέπει να είναι 68-76 εκατ. και το μήκος αρκετά μεγάλο ώστε να χωρούν όλα τα μέρη του υλικού μέρους του ηλεκτρονικού υπολογιστή και τα προσωπικά είδη του χειριστή. Το ύψος του σωστού ραφείου και της καρέκλας να είναι σε ορθή στάση, όταν οι γλουτοί και τα χέρια σχηματίζουν γωνία 90 ο. Το κάθισμα εργασίας πρέπει να έχει ευστάθεια, ρυθμιζόμενη πλάτη και να υπάρχει υποπόδιο. 5.3 Η σωστή στάση του σώματος μπροστά στον υπολογιστή Το κεφάλι πρέπει να είναι σταθερό πάνω από τους ώμους χωρίς να τεντώνεται προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, και ο λαιμός να είναι χαλαρός και ίσιος. Οι ώμοι πρέπει να είναι χαλαροί και ίσιοι, ενώ η πλάτη κατακόρυφη με μια μικρή κλίση στο ύψος της μέσης. Οι αγκώνες να είναι σε ορθή γωνία, οι καρποί σε ευθεία θέση και σταθεροί και τα δάχτυλα ελαφρώς κυρτωμένα. Τα γόνατα συνιστάται να είναι χαλαρά και πιο χαμηλά από το ύψος των μηρών. Τα πόδια να ακουμπούν στο πάτωμα ή σε βοηθητικό σκαλάκι. 5.4 Κίνδυνοι και Προβλήματα Υγείας από τη μακροχρόνια Χρήση Η/Υ 5.4.1 Ηλεκτρομαγνητικό Πεδίο Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, όπως κάθε ηλεκτρική συσκευή, δημιουργεί γύρω του ένα ηλεκτρομαγνητικό και ένα ηλεκτροστατικό πεδίο που μπορούν σε σπάνιες περιπτώσεις να επηρεάσουν την υγεία του χρήστη προκαλώντας ερυθήματα. Έχει αποδειχτεί ότι η επιπλέον -κατά 50%- ύγρανση του χώρου όπου είναι εγκατεστημένοι οι Η/Υ εξουδετερώνει την ισχύ των πεδίων αυτών. Ο Ηλεκτρονικός Υπολογιστής εκπέμπει και ακτίνες Ρέτγκεν, σε αμελητέα, όμως, ποσότητα. Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 7

5.4.1 Αυχένας και Ώμοι Η οθόνη πρέπει να είναι στο ύψος των ματιών, ώστε να διατηρείται η σωστή στάση του αυχένα. Το να μιλά κανείς στο τηλέφωνο όρθιος μπορεί να βοηθήσει, όπως και το να τοποθετεί τη συσκευή από την αντίθετη πλευρά από εκείνη που βρίσκεται το ποντίκι. Τεντώματα ανά διαστήματα μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Η καλύτερη «άσκηση» είναι το τέντωμα των χεριών ψηλά, μακριά από το λαιμό, κάτι που βοηθά να χαλαρώσουν οι μύες. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνει όποιος χρησιμοποιεί μικρά tablet, τηλέφωνα ή laptp, αφού όπως προειδοποιούν οι ειδικοί υπάρχει μεγαλύτερη επιβάρυνση του αυχένα με αυτές τις συσκευές. 5.4.2 Καταπόνηση ματιών Τα laptp και τα tablet προκαλούν μεγαλύτερο πρόβλημα και σε αυτό τον τομέα, αφού ευθύνονται για θολή όραση, πονοκεφάλους και ξηροφθαλμία. Για να τα αποφύγει κάποιος όλα αυτά, θα πρέπει να σιγουρευτεί ότι γράφει με χαρακτήρες που είναι ορατοί σε απόσταση 50 εκ. από την οθόνη. Και επίσης οι γιατροί συμβουλεύουν να μην ξεχνά κανείς να ανοιγοκλείνει τα μάτια. Έχει παρατηρηθεί πως όσοι δουλεύουν σε υπολογιστή το κάνουν τις μισές φορές από ότι κανονικά. Επίσης, κάθε 30 πρέπει κάποιος να απομακρύνει το βλέμμα του από την οθόνη και να το συγκεντρώνει σε κάποιο αντικείμενο που δεν είναι πηγή φωτός. 5.4.3 Πόνος στη μέση Ο πιο απλός τρόπος για να αποφύγει ο χρήστης τον πόνο στη μέση είναι να σηκώνεται κάθε 20 και να κάνει μερικά βήματα. Όπως εξηγούν οι γιατροί, ο πόνος στη μέση δεν εξαρτάται από την καρέκλα. Ακόμη και η πιο εργονομική μπορεί να προκαλέσει ενοχλήσεις αν κανείς είναι «καρφωμένος» σε αυτή για ατελείωτες ώρες. 5.4.4 Καρπός και δάκτυλα Το γράψιμο στο πληκτρολόγιο με μεγάλη δύναμη μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα. Πριν ξεκινήσει ο χρήστης τη δουλειά στον υπολογιστή πρέπει να σιγουρευτεί ότι ο καρπός δεν είναι σε καμπύλη πάνω από το πληκτρολόγιο. Αν εμφανίζεται πόνος στα χέρια, καλό είναι να στηρίζονται οι καρποί σε ειδικά μαξιλαράκια που τοποθετούνται μπροστά στο πληκτρολόγιο. Κατά την δακτυλογράφηση πρέπει να αποφεύγονται οι ταλαντώσεις των καρπών. Δεν πρέπει να πληκτρολογούμε με περισσότερη δύναμη από αυτήν που χρειάζεται. Στα διαλείμματα πρέπει οι καρποί να κρατούνται ψηλά και να γίνονται περιστροφικές κινήσεις για να ξεμουδιάζουν οι καρποί και τα δάκτυλα. Η επιβάρυνση του αυχένα επίσης μπορεί να προκαλέσει ενοχλήσεις στο χέρι. Μία απλή άσκηση για Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 8

να ξεκουράσει ο χρήστης τον καρπό του και τα δάχτυλα, είναι να τα σφίγγει σε γροθιά και στη συνέχεια να ανοίγει την παλάμη τεντώνοντάς τα. Η κυριότερη επαγγελματική ασθένεια που συνδέεται με τους Η/Υ και αφορά κυρίως τα άτομα που πληκτρολογούν πολλές ώρες είναι ο αθροιστικός τραυματισμός έντασης (Repetitive Stress Injuries: R.S.I.), αυτός προκαλείται από απότομα τραβήγματα και βίαια κτυπήματα μυών και τενόντων σε δάχτυλα, χέρια, μπράτσα και ώμους. Συμπτώματα Η πάθηση εμφανίζεται σιγά-σιγά, με αρχικά συμπτώματα ελαφρές ενοχλήσεις που με τη πάροδο του χρόνου αυξάνονται επικίνδυνα και μπορεί να καταλήξουν σε φλεγμονές (τενοντίτιδες κ.ά.). Αποτέλεσμα είναι ο κνησμός και η εξασθένιση των δαχτύλων σε σημείο που οι πάσχοντες να μην μπορούν να συντονίσουν τις κινήσεις τους και να δυσκολεύονται για την εκτέλεση και των πιο απλών εργασιών. Υπολογίζεται ότι τα άτομα που δακτυλογραφούν ή χειρίζονται Η/Υ για περισσότερες από 5 ώρες την ημέρα, έχουν 12 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν R.S.I. Το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, προκαλείται όταν οι ιστοί στην παλάμη του πρησμένου καρπού συμπιέζουν ζωτικό νεύρο που διαπερνά την περιοχή. Το σύνδρομο αυτό προκαλεί αφόρητους πόνους και συχνά απαιτείται εγχείρηση του ασθενούς. Βασικά προληπτικά μέτρα για να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από τη χρήση του πληκτρολογίου είναι : η σωστή στάση του σώματος, ειδικά εργονομικά έπιπλα η σωστή διαμόρφωση του χώρου. συχνά διαλείμματα, η οριζόντια θέση των χεριών, η ελάχιστη δύναμη κατά την πληκτρολόγηση το συχνό ξεμούδιασμα των καρπών με κυκλικές κινήσεις είναι ορισμένα μυστικά για την προφύλαξη της υγείας των χειριστών Η/Υ Δρ Παρασκευή Μεντζέλου -Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής 9