Δομή της παρουσίασης 1. Παραδοχές και Πραγματικότητες 2. Επαγγελματική Μάθηση: βασικά χαρακτηριστικά 3. Ενδεικτικά αποτελέσματα της αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής 2015 2016 4. Συμπεράσματα Προκλήσεις Προϋποθέσεις επιτυχίας
1. Παραδοχές και Πραγματικότητες
1. Οι εκπαιδευτικοί στην Κύπρο: Έχουν από τα υψηλότερα ακαδημαϊκά προσόντα στην Ευρώπη (τα υψηλότερα τα έχουν οι Φινλανδοί εκπαιδευτικοί) Παρακολουθούν συχνά πολλές επιμορφωτικές δράσεις (εντός και εκτός της σχολικής μονάδας) αξιοποίηση μη σχολικού χρόνου Έχουν ανάγκη από συγκεκριμένα θέματα, είδη και μορφές επιμόρφωσης Πηγές: TALIS 2012, Π.Ι. Διαχρονική ανάλυση αναγκών
Συμμετέχουν σε συνεχώς αυξανόμενες δράσεις αποκεντρωμένης στήριξης (σχολική βάση) 250 200 150 100 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 50 0 2012-2013 2013-2014 2014-2015 Πηγή: Π.Ι. βάσεις δεδομένων,2016
Είμαστε από τις ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ χώρες στην Ευρώπη σε επιδόσεις μαθητών Πρόωρη εγκατάλειψη από την εκπαίδευση και κατάρτιση Επιδόσεις στις Φυσικές Επιστήμες Απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Επιδόσεις στα Μαθηματικά Εργοδότηση αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Επιδόσεις στην κατανόηση κειμένου Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα Κύπρος Στόχος Ε.Ε. Μέσος Όρος Ε.Ε. Συμμετοχή σε προγράμματα διά βίου μάθησης Α. Μιχαηλίδου-Ευριπίδου
Είμαστε από τις πρώτες σε επενδύσεις στην εκπαίδευση χώρες της Ε.Ε. Ε.Ε. 2011, 2015 PISA, 2013
1.2 Γιατί, παρόλο που έγιναν τόσες πολλές προσπάθειες, δεν έχουμε ακόμα τα αναμενόμενα αποτελέσματα στο χώρο της εκπαίδευσης;
1.3 Οι προσπάθειες ενημέρωσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών μας ήταν, σε μεγάλο βαθμό: Μη συστηματικές Μη συνδεδεμένες με τις ανάγκες του ίδιου του εκπαιδευτικού Αποσπασματικές Ευκαιριακές Χωρίς συνέχεια Χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό Έρευνες του Π.Ι., ακαδημαϊκών, διαχρονικές διαπιστώσεις εμπειρογνωμόνων, της Παγκόσμιας Τράπεζας κ.ά.)
2. 1 Επαγγελματική Μάθηση: μια νέα προοπτική - βασικά χαρακτηριστικά Τι αλλάζει;
2.2 Θεσμοθέτηση της Επαγγελματικής Μάθησης Υιοθέτηση του όρου «επαγγελματική μάθηση», σε αντιδιαστολή με τον όρο «επιμόρφωση» Σημασία και νόημα στην έννοια του «αναστοχασμού» και του «εκπαιδευτικού ως ερευνητή» στη διαδικασία επαγγελματικής μάθησης Επιχειρείται η σύνδεση της επαγγελματικής ανάπτυξης του εκπαιδευτικού με την ανάπτυξη της σχολικής μονάδας Η επαγγελματική μάθηση αποτελεί μέρος του Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΥΠΠ
2.3 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ Vs ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Επιμόρφωση Επαγγελματική Ανάπτυξη Προδιαγεγραμμένο περιεχόμενο γνώσεων και δεξιοτήτων Οι εκπαιδευτικοί δεν εμπλέκονται στη διαδικασία καθορισμού, σχεδιασμού και αξιολόγησης της επαγγελματικής τους γνώσης και πρακτικής. Προσπάθεια υλοποίησης στην πράξη όσων άκουσε από ένα σεμινάριο Επαγγελματική Μάθηση Το περιεχόμενο γνώσεων και δεξιοτήτων καθορίζεται από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό μέσα από τη διερεύνηση και ανάλυση δεδομένων που συλλέγει Αναστοχασμός Ο εκπαιδευτικός είναι συμμέτοχος (καθορίζει, σχεδιάζει, αξιολογεί τη δράση) στο ζητούμενο και στη διαδικασία της εκπαιδευτικής αλλαγής και της βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου Γνώση του εκπαιδευτικού, της πράξης του και της διαδικασίας κατά την πράξη
2.4 Δύο επίπεδα δράσης με κοινό στόχο την επαγγελματική μάθηση των εκπαιδευτικών: Α. Επίπεδο σχολικής μονάδας Η Πρόταση, όπως έχει εγκριθεί από το Υ.Σ. (Αύγουστος 2015), θέτει στο επίκεντρο της επαγγελματικής μάθησης (ΕΜ) τη σχολική μονάδα, η οποία καλείται να δημιουργεί με συστηματικό και στοχευμένο τρόπο ευκαιρίες ανάπτυξης του διδακτικού της προσωπικού με βάση τις εκπαιδευτικές ανάγκες της σχολικής μονάδας και των ίδιων των εκπαιδευτικών λειτουργών. Β. Επίπεδο εκπαιδευτικού Τήρηση ατομικού ηλεκτρονικού πορτφόλιο εκπαιδευτικού
3. Η πιλοτική εφαρμογή 2015-2016: αξιολόγηση και ενδεικτικά αποτελέσματα
3.1 Συμμετοχή στην πιλοτική εφαρμογή: ΒΑΘΜΙΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Προσχολική 2 Δημοτική 12 Γυμνάσια 1 Λύκεια 5 Τεχνικές Σχολές 1
ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΕΡΙΟΥ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΑΣΟΥΠΟΛΗΣ (ΚΑ) ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΓΚΩΜΗ Α (ΚΑ) ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΛΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΟΡΕΙΝΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΚΒ - ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ Γ - ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΛΕΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΤΑΜΟΥ ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΙΑ (ΚΒ) ΤΣΙΡΕΙΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΛΙΟΠΕΤΡΙΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΟΤΑΜΟΥ ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ «ΙΑΜΑΤΙΚΗ» - (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ) ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΟΛΟΥ - (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ) ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΙΑΝΕΛΛΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΔΟΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΚΚΟΥ Α ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡEΙΑΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΛΑΙΟΜΕΤΟΧΟΥ - Μ. ΚΟΥΤΣΟΦΤΑ - Α. ΠΑΝΑΓΙΔΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΠΑΦΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΑΡΝΑΚΑ
3.2 Σκοπός και Στόχοι της αξιολόγησης Σκοπός: Η παρακολούθηση της πιλοτικής εφαρμογής της ΕΜ ως προς (α) τα στάδια υλοποίησης της εφαρμογής της, και (β) τη συνεισφορά της. Στόχοι: (1) Πώς οι εμπλεκόμενοι εφάρμοσαν τον θεσμό; (2) Ποιες είναι οι απόψεις των εμπλεκομένων ως προς τα προβλήματα και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή του θεσμού; Ποια είναι τα θετικά στοιχεία, όπως αυτά προκύπτουν από την υλοποίηση του θεσμού; (3) Ποια είναι η γενική αποτίμηση των εμπλεκομένων ως προς τη συνεισφορά/προστιθέμενη αξία της καινοτομίας αυτής στην ΕΜ των εκπαιδευτικών;
3.3 Βασικοί Περιορισμοί της αξιολόγησης Χρόνος διάρκεια Απόψεις εμπλεκομένων (εθελοντική η εμπλοκή στην πιλοτική φάση)
3.4 Γενικά για το θεσμό - 1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Χρήσιμος Συνέχιση θεσμού Θετική εμπειρία Ικανοποίηση προσδοκιών Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ
3.5 Γενικά για το θεσμό -2 [ ] οι εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται συνεχώς, οι μαθητές εμπλέκονται και μαθαίνουν μαζί με τους εκπαιδευτικούς, γνωρίζουμε καλύτερες πρακτικές για την έρευνα δράση, αναπτύσσονται προσωπικές σχέσεις ανάμεσα στο προσωπικό του σχολείου, επιμορφωνόμαστε σε διαφορετικές μεθοδολογίες έρευνας και τέλος μέσα από τον αναστοχασμό βελτιωνόμαστε. (Ε) Εγώ πιστεύω άνοιξε δρόμους. (E)
3.6 Απόψεις για τα τέσσερα στάδια ΕΜ 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Υλοποίηση δράσεων Διερεύνηση και ανάλυση αναγκών Σχεδιασμός και οργάνωση δράσεων Διαμορφωτική αξιολόγηση Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ
3.7 Ο ρόλος του συντονιστή - 1: 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ουσιαστικό ρόλο Ανάλυση δεδομένων Οργάνωση και συντονισμό Στόχοι δράσης Διευκόλυνση Εντοπισμό ζητήματος Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ
3.8 Ο ρόλος του συντονιστή 2: 0% 20% 40% 60% 80% 100% Στήριξη συναδέλφων Διερεύνηση ζητήματος Σχεδιασμός/υλοποίηση δράσης Αλληλεπίδραση Συνδετικός κρίκος Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ
3.9 Ο ρόλος του συντονιστή - 3 Με τον συντονιστή είχαμε άριστη συνεργασία. Είναι ο βοηθός διευθυντής που είμαστε μαζί εδώ για πέντε χρόνια και δεν τίθεται θέμα συνεργασίας. Ήταν άψογος [ ] στο θέμα ότι έπρεπε να τηρήσει κάποια χρονοδιαγράμματα. Το έτρεχε αυτό για να είμαστε συνεπείς και να μη δυσκολεύουμε τη διαδικασία. (Δ1) Είναι μία ανοιχτή επικοινωνία πάρα πολύ σημαντική η καθιέρωση μία σχέση εμπιστοσύνης με το συντονιστή. Είναι κάτι το οποίο είναι πρωταρχικό μέλημα όταν μπεις μέσα στο σχολείο, πρέπει σίγουρα να σε εμπιστευτούν [ ] ο συντονιστής είναι το άτομο το οποίο είναι καθοριστικός ρόλος. (Υ5)
3.10 Ο ρόλος του υποστηρικτή - 1: 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Σημαντικός ρόλος Εφαρμογή του θεσμού Εντοπισμό ζητήματος Στόχοι δράσης Μεθδολογία έρευνας δράσης Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ
3.11 Ο ρόλος του υποστηρικτή - 2: (Η υποστηρίκτρια) όποτε την θέλουμε είναι δίπλα μας, ότι θέλαμε επικοινωνούσαμε με τη (υποστηρίκτρια) μέσω email και εντάξει περισσότερο μέσω τηλεφώνου. Και έδινε λύσεις, ας πούμε, έλεγε η (υποστηρίκτρια) μπορείς να το δεις και από αυτή την οπτική γωνιά, μπορείς να το δεις και δηλαδή αν δεν ήταν η (υποστηρίκτρια), π.χ. στο σχέδιο δράσης, εκεί ακριβώς φαίνεται και η υποστήριξη της (υποστηρίκτριας). (Σ2)
3.12 Γενικά για το θεσμό:
4. Συμπεράσματα από την αξιολόγηση Προϋποθέσεις επιτυχίας και Προκλήσεις
4.1 Θετικά στοιχεία της εφαρμογής Βελτίωση σχολικής μονάδας: εμπλοκή όλων στη διαδικασία, ανταλλαγή εμπειριών, επικοινωνία εκπαιδευτικών-μαθητών-γονέων, αλλαγή κλίματος σχολείου, αποκέντρωση. Επιμόρφωση: στοχευμένη και συστηματική, βασισμένη στις ανάγκες εκπαιδευτικών και μαθητών, γίνεται εντός του σχολείου. Έρευνα ως διαδικασία και ως μέσο επαγγελματικής ανάπτυξης: βασικά στάδια έρευνας, χρήση εργαλείων, δράσεις.
4.2 Προκλήσεις - Προβλήματα Αντίσταση στην αλλαγή: Θέμα αλλαγής νοοτροπίας - κουλτούρας. Απαιτητικός ο θεσμός ως προς κάποιες πτυχές του: επιπλέον φόρτος εργασίας, «γραφειοκρατικές διαδικασίες», οργάνωση και συντονισμός εντός σχολείου. Σε κάποια σχολεία αναμενόταν μεγαλύτερη εμπλοκή εκπαιδευτικών. Σε κάποιες περιπτώσεις αναμενόταν μεγαλύτερη εμπλοκή των Υποστηρικτών.
4.3 Προϋποθέσεις επιτυχίας Οι εκπαιδευτικοί εμπλέκονται σε εργασία και συνεχή διάλογο ως μέλη μιας επαγγελματικής κοινότητας μάθησης στο σχολείο Εξετάζουν στις δικές τους πρακτικές, σε σχέση με τα αποτελέσματα των μαθητών τους Αναπτύσσουν και εφαρμόζουν πιο αποτελεσματικές τεχνικές, παράγουν γνώση και εμπειρία Επιχειρείται αλλαγή κουλτούρας μάθησης και νοοτροπίας συμμετεχόντων (ΥΠΠ, ΠΙ, συνεργατών, ηγετών σχολείων, εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών)
4.4 Προϋποθέσεις επιτυχίας (2) Απαιτείται η στήριξη της προσπάθειας συστημικά (ΥΠΠ, Π.Ι., εκπαιδευτικές οργανώσεις, εκπαιδευτικοί, γονείς κ.ά.) Αναμένεται η προώθηση και διευκόλυνση καναλιών επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών (κοινοτήτων μάθησης, ηλεκτρονικά και μη) Επιβάλλεται η συνεχής διαμορφωτική παρακολούθηση των διαδικασιών και η διαχρονική διερεύνηση των αναγκών, ώστε να επισημαίνονται οι τρέχουσες ανάγκες επιμόρφωσης
4.5 Προκλήσεις για το Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα Μεταθέσεις μετακινήσεις προσωπικού έλλειψη μονιμότητας και δυσκολία ανάπτυξης «σχολικής κουλτούρας» Κλίμα που να υποστηρίζει την αυτονομία και τη δημιουργικότητα των εκπαιδευτικών, την ανάληψη ρίσκου και καινοτομίας Αποσύνδεση της αξιολόγησης από την αρνητική «φόρτιση» που κουβαλά δημιουργία κουλτούρας αξιολόγησης Αναδόμηση και αναβάθμιση του φορέα επιμόρφωσης του ΥΠΠ, του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καταληκτικά -1 Η Επαγγελματική Μάθηση ΔΕΝ είναι άλλο ένα πρόγραμμα ή δράση στο σχολείο! Είναι τρόπος εργασίας, μεθοδολογία και καλλιέργεια δια βίου δεξιοτήτων
Καταληκτικά -2 «Το κέρδος είναι πάνω στους μαθητές εκεί είναι που βλέπεις την διαφορά και κάποια σχόλια των παιδιών που ακούμε στο τέλος του μαθήματος. Τούτο είναι για εμένα η μεγαλύτερη ικανοποίηση, όπως επίσης και ο τρόπος με τον οποίο οι συνάδελφοι φαίνεται να νοιάζονται για την δική τους βελτίωση» (διευθύντρια σχολείου) Ευχαριστώ πολύ!