ΑΝΕΡΓΙΑ
Κατηγορίες ανεργίας Φυσική ανεργία (υπάρχει µακροχρονίως σε µια οικονοµία) το σύνηθες ποσοστό ανεργίας [δεν παραµένει σε σταθερό ύψος και επηρεάζεται από την οικονοµική πολιτική, απλά υποδηλώνει ότι η ανεργία δεν εξαφανίζεται ποτέ] Κυκλική ανεργία (υφίσταται βραχυχρονίως σε µια οικονοµία) αναφέρεται στις διακυµάνσεις γύρω από το φυσικό ποσοστό ανεργίας από χρόνο σε χρόνο [συνδέεται στενά µε τις βραχυχρόνιες ανόδους και καθόδους της οικονοµικής δραστηριότητας]
Φυσική ανεργία Η φυσική ανεργία είναι η ανεργία που προκύπτει από φαινόµενα τριβής και δοµικές µεταβολές, όταν δεν υπάρχει κυκλική ανεργία. Η φυσική ανεργία, εκφρασµένη ως ποσοστό του εργατικού δυναµικού, ονοµάζεται φυσικό ποσοστό ανεργίας.
Κυκλική ανεργία Ένας εργαζόµενος που απολύεται επειδή η οικονοµία βρίσκεται σε ύφεση και επαναπροσλαµβάνεται έπειτα από λίγους µήνες, όταν η οικονοµία ανακάµπτει, έχει βιώσει τη λεγόµενη κυκλική ανεργία.
Ανεργία και πλήρης απασχόληση το παραγωγικό κενό και οι διακυµάνσεις του ποσοστού ανεργίας γύρω από το φυσικό ποσοστό ανεργίας. Όταν το παραγωγικό κενό είναι αρνητικό, το ποσοστό ανεργίας υπερβαίνει το φυσικό ποσοστό ανεργίας.
Πραγµατικό ΑΕΠ και ανεργία στη διάρκεια του επιχειρηµατικού κύκλου Το ποσό του πραγµατικού ΑΕΠ σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης ονοµάζεται δυνητικό ΑΕΠ. Στη διάρκεια του επιχειρηµατικού κύκλου, το πραγµατικό ΑΕΠ παρουσιάζει διακυµάνσεις γύρω από το δυνητικό ΑΕΠ. Η απόσταση µεταξύ πραγµατικού και δυνητικού ΑΕΠ ονοµάζεται παραγωγικό κενό.
Γιατί είναι πρόβληµα η ανεργία; Η ανεργία προκαλεί: Απώλεια εισοδηµάτων και παραγωγής Απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου
ηµοσκόπηση εργατικού δυναµικού http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/ Ο πληθυσµός χωρίζεται σε δύο οµάδες: 1. Τον πληθυσµό σε ηλικία απασχόλησης 2. Τον υπόλοιπο πληθυσµό.
Ο πληθυσµός σε ηλικία απασχόλησης χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: 1. Στα οικονοµικά ενεργά άτοµα όλοι όσοι έχουν µια δουλειά ή είναι πρόθυµοι και ικανοί να εργαστούν. 2. Τα οικονοµικά ανενεργά τα άτοµα που δεν επιθυµούν να εργαστούν. Το εργατικό δυναµικό είναι το σύνολο των απασχολουµένων και των ανέργων. Απασχολούµενοι είναι τα άτοµα ηλικίας 15 ετών και άνω, τα οποία την εβδοµάδα αναφοράς είτε εργάστηκαν έστω και µία ώρα, µε σκοπό την αµοιβή ή το κέρδος, είτε εργάστηκαν στην οικογενειακή επιχείρηση, είτε δεν εργάστηκαν, αλλά είχαν µια εργασία ή επιχείρηση, από την οποία απουσίαζαν προσωρινά. http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/pageconsumerworks?inputa=1
Για να θεωρηθεί κανείς άνεργος θα πρέπει να ανήκει σε µία από τις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: 1. Να είναι χωρίς δουλειά, αλλά να έχει κάνει ουσιαστικές προσπάθειες αναζήτησης εργασίας τις τελευταίες τέσσερις εβδοµάδες. 2. Να περιµένει να τον προσλάβουν ξανά σε δουλειά από την οποία τον είχαν απολύσει. 3. Να περιµένει να ξεκινήσει µια νέα δουλειά εντός των επόµενων 90 ηµερών. Άνεργοι είναι τα άτοµα ηλικίας 15-74 ετών που ήταν χωρίς εργασία την εβδοµάδα αναφοράς (δεν θεωρούνται απασχολούµενοι), ήταν άµεσα διαθέσιµοι για εργασία και είτε αναζητούσαν ενεργά εργασία τις τελευταίες τέσσερις εβδοµάδες είτε έχουν βρει µια εργασία,που θα αναλάβουν µέσα στους επόµενους τρεις µήνες. Μη ενεργοί είναι τα άτοµα που δε χαρακτηρίζονται απασχολούµενοι ή άνεργοι. http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/pageconsumerworks?inputa=2
Ποσοστό ανεργίας Ποσοστό συµµετοχής στο εργατικό δυναµικό
Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό ανεργίας είναι το ποσοστό των οικονοµικά ενεργών ανθρώπων που είναι άνεργοι. Ποσοστό ανεργίας = (Αριθµός άνεργων / Εργατικό δυναµικό) Χ 100
Εργατικό δυναµικό Εργατικό δυναµικό = Αριθµός απασχολουµένων + Αριθµός ανέργων
Ποσοστό συµµετοχής στο εργατικό δυναµικό Μετρά την αναλογία του συνολικού ενήλικου πληθυσµού της χώρας, που εντάσσεται στο εργατικό δυναµικό. Ποσοστό συµµετοχής στο εργατικό δυναµικό = (Εργατικό Ποσοστό συµµετοχής στο εργατικό δυναµικό = (Εργατικό δυναµικό / Πληθυσµός σε ηλικία απασχόλησης) Χ 100.
Η ανεργία που κοστίζει περισσότερο Όλες οι µορφές ανεργίας έχουν κόστος, αλλά αυτή µε το µεγαλύτερο κόστος είναι η µακροπρόθεσµη ανεργία, που προκύπτει όταν κάποιος χάνει τη δουλειά του. Το κόστος της ανεργίας το υφίστανται και όσοι µένουν άνεργοι για λίγες εβδοµάδες και ύστερα βρίσκουν δουλειά. Όµως το κόστος αυτό είναι µικρό, σε σχέση µε όσους µένουν άνεργοι για πολλές εβδοµάδες.
Για πόσον καιρό βρίσκονται οι άνεργοι χωρίς εργασία; Τα περισσότερα διαστήµατα ανεργίας είναι βραχυχρόνια και η µεγαλύτερη ανεργία που παρατηρείται σε οποιοδήποτε χρονικό διάστηµα είναι µακροχρόνια. Έστω 3 άτοµα άνεργα για 52 εβδοµάδες (1 έτος) και 1 διαφορετικό κάθε φορά άνεργο για 1 εβδοµάδα. Συνολικά: 3 + 52 = 55 άτοµα άνεργα ετησίως, για 156 + 52 = 208 εβδ. ιάρκεια ανεργίας 1 εβδ. = 52/55 = 95% ιάρκεια ανεργίας 1 έτος = 156/208 = 75%
Γιατί υπάρχουν πάντα άνεργοι; Σε µια ιδανική αγορά εργασίας οι µισθοί θα προσαρµόζονται, έτσι ώστε να οδηγούν σε ισορροπία την προσφερόµενη µε τη ζητούµενη ποσότητα εργασίας πλήρης απασχόληση. Όµως, υπάρχουν πάντα κάποιοι άνεργοι, ακόµα και αν η οικονοµία πηγαίνει καλά. Γιατί; 4 ερµηνείες 1 η : Χρειάζεται χρόνος για να βρει κάποιος την κατάλληλη δουλειά (Ανεργία τριβής) βραχυχρόνια διαστήµατα ανεργίας 2 η -3 η -4 η : Οι θέσεις εργασίας σε κάποιες επιµέρους αγορές εργασίας δεν επαρκούν, για να έχουν όλοι δουλειά, γιατί οι µισθοί ορίζονται πάνω από το επίπεδο ισορροπίας ( ιαρθρωτική ανεργία) µακροχρόνια διαστήµατα ανεργίας
Ανεργία τριβής Η ανεργία που προκύπτει από τη φυσιολογική κινητικότητα η οικονοµία βρίσκεται σε συνεχή µεταβολή. Οι διαδικασίες δηµιουργίας και κατάργησης θέσεων εργασίας αναγκάζουν τους ανθρώπους να ψάχνουν νέες θέσεις εργασίας κλαδικές µετακινήσεις. Ταίριασµα προτιµήσεων µε δεξιότητες εργαζοµένων. Η µείωση του χρόνου για να βρουν εργασία, µπορεί να µειώσει και το φυσικό ποσοστό ανεργίας. Κυβερνητική πολιτική: ΟΑΕ (επικρίσεις) Ασφάλιση κατά της ανεργίας (επιδόµατα ανεργίας) - δηµιουργεί ανεργία τριβής µειώνει την ανασφάλεια. Η κατάργηση θα µειώσει την ανεργία, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα αυξηθεί η ευηµερία.
ιαρθρωτική ανεργία Η ανεργία που δηµιουργείται λόγω αλλαγών στην τεχνολογία και στο διεθνή ανταγωνισµό, που γεννούν την ανάγκη για νέες ικανότητες ή µεταβάλλουν τη διάρθρωση της αγοράς εργασίας. Συνήθως διαρκεί περισσότερο από την ανεργία τριβής.
ιάρθρωση της Αγοράς Εργασίας
Γιατί υπάρχει πλεόνασµα εργασίας; (ή γιατί ο αριθµός των θέσεων εργασίας είναι ανεπαρκής για τον αριθµό όσων επιθυµούν να εργαστούν;) 3 ερµηνείες Νοµοθεσία για κατώτατους µισθούς Συλλογικές διαπραγµατεύσεις (εργατικά συνδικάτα) Μισθοί αποδοτικότητας
Νοµοθεσία για κατώτατους µισθούς Όταν υφίσταται νοµοθεσία για τους µισθούς στην οικονοµία και ο µισθός που επιβάλλεται είναι υψηλότερος του µισθού ισορροπίας, η ποσότητα εργασίας που προσφέρεται υπερβαίνει την ποσότητα εργασίας που ζητείται και έτσι οι εργαζόµενοι περιµένουν να δηµιουργηθούν κενές θέσεις εργασίας.
Συλλογικές διαπραγµατεύσεις (εργατικά συνδικάτα) - Το σωµατείο διεκδικεί αποδοχές υψηλότερες για το σύνολο των εργαζοµένων της επιχείρησης (συλλογική διαπραγµάτευση), απειλώντας µε απεργία. -Η επιχείρηση αναγκάζεται να συµφωνήσει. Όταν ο µισθός συµφωνείται πάνω από το µισθό ισορροπίας, αυξάνεται η προσφορά εργασίας, σε σχέση µε τη ζήτηση, µε αποτέλεσµα την ανεργία. Οι ήδη εργαζόµενοι ωφελούνται και οι άνεργοι περιµένουν να βρουν θέση εργασίας, για να ωφεληθούν και αυτοί. Συνδικαλιστές - Νοµοθέτες - Εργαζόµενοι - Άνεργοι
Μισθοί αποδοτικότητας Οι επιχειρήσεις λειτουργούν πιο αποτελεσµατικά όταν πληρώνουν µισθούς, που βρίσκονται πάνω από το επίπεδο ισορροπίας. 4 ενδεικτικές θεωρίες 1. Η υγεία του εργαζόµενου (έχει εφαρµογή σε λιγότερο ανεπτυγµένες χώρες) 2. Η συχνότητα αντικατάστασης εργατών (υψηλό κόστος εκπαίδευσης) 3. Η προσπάθεια του εργαζόµενου (παρόµοια µε τον εφεδρικό στρατό ανέργων του Μαρξ προκαλείται ανεργία, για να δηµιουργείται κίνητρο στους εργαζόµενους να µην αποφεύγουν τις εργασιακές τους υποχρεώσεις) 4. Η ποιότητα του εργαζόµενου (inverse selection problem - προσέλκυση των καλύτερων µέσω υψηλότερου µισθού)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ 1 η Είναι πιθανό οι παρακάτω να είναι βραχυχρόνια ή µακροχρόνια άνεργοι; Εξηγήστε. (α) Ένας οικοδόµος που απολύθηκε λόγω του κακού καιρού. (β) Ένας βιοµηχανικός εργάτης που χάνει τη δουλειά που είχε σε εργοστάσιο ακριτικής περιοχής. (γ) Ένας εργάτης σε ναυπηγείο µικρών ξύλινων σκαφών που απολύθηκε λόγω ανταγωνισµού από τα πολυεστερικά. (δ) Ένας µάγειρας πρόχειρων γευµάτων που χάνει τη δουλειά του όταν ανοίγει ένα εστιατόριο στο απέναντι πεζοδρόµιο. (ε) Μια γυναίκα ειδικευµένη στην οξυγονοκόλληση, µε χαµηλή εκπαίδευση, που χάνει τη δουλειά της όταν η επιχείρηση προµηθεύεται έναν αυτόµατο µηχανισµό οξυγονοκόλλησης.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ 2 η Από τις έρευνες της ΕΛ.ΣΤΑΤ. προκύπτει ότι µεταξύ τέλους 2000 και τέλους 2005, η συνολική απασχόληση αυξήθηκε κατά 279 χιλ. εργαζόµενους, αλλά ο αριθµός των ανέργων µειώθηκε κατά 34 χιλ. Πως εξηγείται ότι δεν συµφωνούν τα νούµερα; http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/pagethemes?p_param=a0101&r_param=sjo01&y_param=2000_04&myta bs=0
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ 3 η Με τη χρήση διαγράµµατος, δείξτε τα αποτελέσµατα µιας αύξησης του κατώτατου µισθού επί: (α) του µισθού που δίνεται στους εργαζόµενους (β) του αριθµού των ανέργων (γ) του αριθµού των εργατών που προσφέρουν εργασία (δ) του αριθµού των εργατών που ζητούνται (ε) της ανεργίας
4 η ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Υποθέστε ότι η κυβέρνηση επιβάλλει µε νόµο στους εργοδότες την υποχρέωση να εξασφαλίζουν εγγυηµένη σύνταξη στους εργαζόµενούς τους, που αυξάνει το κόστος της κάθε επιχείρησης ανά εργάτη στα 4 την ώρα. (α) Τι επίδραση θα έχει αυτός ο νόµος στη ζήτηση εργασίας; (β) Αν το όφελος αυτού του µέτρου στους εργαζόµενους είναι ίσο µε το κόστος του, τι επίδραση θα έχει στην προσφορά εργασίας; (γ) Αν ο µισθός διακυµαίνεται ελεύθερα, πως θα επηρεαστεί το επίπεδο απασχόλησης; Ποιος είναι σε καλύτερη κατάσταση, οι εργοδότες ή οι εργαζόµενοι; (δ) Αν δεν ισχύει το (γ), πως θα επηρεαστεί το επίπεδο απασχόλησης και ανεργίας; Ποιος είναι σε καλύτερη κατάσταση, οι εργοδότες ή οι εργαζόµενοι; (ε) Οι εργαζόµενοι δεν εκτιµούν το πλεονέκτηµα του νόµου. Πως θα άλλαζαν οι απαντήσεις στις ερωτήσεις (β), (γ) και (δ).