Έστ` ήμαρ, ότε Φοίβος πάλιν ελεύσεται και ες αεί έσεται! (Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΧΡΗΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΥΘΙΑΣ ΝΙΚΑΝΔΡΑΣ) ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΟΥ ΕΣΥ Συνήθως ούτε γράφω, ούτε ομιλώ, εκτιμώντας τη σιωπή, που εκφράζει περισσότερα απ` ότι σκέπτεται ο νους Όμως η δεινή θέση, στην οποία βρέθηκε η χώρα αυτή που ζω κι αγαπώ, έδωσε την αφορμή να οπλιστούν οι πένες, των ανθρώπων σαν κι εμένα: Που προτιμούσαν μέχρι τώρα, να σιωπούν Είμαι ένας απλός γιατρός του ΕΣΥ, μετά από 39 χρόνια συνεχούς εργασίας κι έξη χρόνια βαριάς εργασίας για να σπουδάσω Έχω δυό παιδιά, που θα ζήσουν μόνιμα στο εξωτερικό κι εγώ θ` απομείνω τελικά κάποια στιγμή γέρων και μόνος! Μπορεί να μη «σκαμπάζω» από οικονομικά, αλλά διάβασα πολύ, διάφορες γνώμες κι απόψεις κι έτσι, νομίζω, πως μπορώ να ζωγραφίσω αυτό που συνέβη, ρίχνοντας τη χώρα μου στο βάραθρο της αναξιοπρέπειας και ντροπής και τα νιάτα, σε μια «αναγκαστική μετανάστευση» (Εδώ «σταχυολόγησα» όσες απόψεις ταιριάζουν στη δική μου εκδοχή! Αυτές παραθέτω, με δική μου συρραφή!). Σαν νέος «κούναγα μαντήλια» αποχαιρετώντας μελλοντικούς εργάτες Τώρα σ` ότι το πιο δραστήριο κι εξαιρετικό απ` τη νεολαία μας Αν έχω δίκιο ή άδικο, λίγη έχει σημασία Ίσως ν` αποτελέσει κίνητρο μιας συζήτησης Ας σκεφτόμαστε μεγαλόφωνα αυτό το χρονικό διάστημα, οπουδήποτε μπορούμε, στις πλατείες, στους χώρους εργασίας, στις φιλικές ή συνδικαλιστικές συγκεντρώσεις, στα σπίτια μας, πιθανότατα να βρεθεί λύση από εμάς, όχι απ` αυτούς, που μέχρι σήμερα εκλέγαμε, ώστε να βρίσκουν λύσεις για τα προβλήματά μας Άλλωστε αυτοί μας οδήγησαν ως εδώ, πως, άραγε, θα μας βγάλουν τώρα από τον Λαβύρινθο;;; Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Η σημερινή κρίση της Ευρωζώνης ανέδειξε πολλές ελλείψεις και προχειρότητες σχεδιασμού, ως προς την ικανότητα της Ε.Ε. να διαχειριστεί κρίσεις, στις διαδικασίες ελέγχου του προϋπολογισμού των διαφόρων κρατών- μελών και τις συνακόλουθες κοινωνικές συνέπειες στους ευρωπαϊκούς λαούς. Αποτέλεσμα η σταθερότητα της Ευρωζώνης να τίθεται σε αμφισβήτηση και το μέλλον της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης να βρίσκεται σε κίνδυνο, πριν καλά- καλά σχεδιαστεί κι ολοκληρωθεί Έτσι, λοιπόν, η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε μία κρίσιμη καμπή της σύγχρονης ιστορίας της, καθώς οι οικονομικές πολιτικές των τριών τελευταίων δεκαετιών, την έχουν οδηγήσει στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Η χρεοκοπία, ωστόσο, είναι δυνατόν να αποτραπεί κι η Ελλάδα να επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης, με την προϋπόθεση ότι θα νομοθετηθούν και θα εφαρμοστούν με συνέπεια, σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. 1
Όσον αφορά τα αίτια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, καθώς και οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, που απαιτούνται, ώστε να ξεπεράσει η Ελλάδα την κρίση και να επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης, είναι ζητήματα της οικονομικής επιστημονικής κοινότητας της χώρας. Με μια γρήγορη ματιά, οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να επικεντρώνονται σε δύο μέτωπα: αυτές που αποσκοπούν στη βελτίωση των δημοσίων οικονομικών μεγεθών κι αυτές που αποσκοπούν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας Κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις αυτές είναι μέρος του «βιαστικού» Μνημονίου μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών της (Τρόϊκα) και μάλιστα, χωρίς η υπογραφή του να δεσμεύει τη Βουλή... Για την επιτυχία αυτών των μεταρρυθμίσεων, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η κοινωνική συναίνεση. Απαιτείται γενική ομοφωνία, αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους απαιτούνται μεταρρυθμίσεις, καθώς και με τις συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, που πρέπει να εφαρμοστούν. Η συναίνεση όμως απουσιάζει επειδή: 1.Οι μεταρρυθμίσεις στις οποίες έχει συμφωνήσει η Ελλάδα με τους δανειστές της, είναι άστοχες, αντεργατικές ή σηματοδοτούν «απώλεια της εθνικής κυριαρχίας». 2.Αποτελούν το τίμημα, που πρέπει να καταβληθεί, για την αποφυγή της πτώχευσης, 3.Το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών, παραμένει αβέβαιο, σχετικά με το αν η Ελλάδα θα καταφέρει να ξεπεράσει την κρίση και δεν γνωρίζει με ποιόν τρόπο θα συμβάλλουν οι μεταρρυθμίσεις στην επίτευξη αυτού του σκοπού. Για όλα αυτά, τα μέτρα που πήρε η Ελληνική Κυβέρνηση χαρακτηρίζονται «πρωτοφανή». Ποτέ άλλη Ελληνική Κυβέρνηση, τα τελευταία 100 χρόνια, δεν τόλμησε να μειώσει σε τέτοιο εγκληματικό βαθμό τους μισθούς και τις συντάξεις, να κόψει επιδόματα, ν` αυξήσει τόσο υπέρμετρα τους φόρους και να μειώσει ταυτόχρονα κάποιες, τις πιο ασήμαντες δημόσιες δαπάνες. Επιπλέον ποτέ τόσο σκληρά μέτρα, δεν συνάντησαν τόσο μεγάλη «ανοχή», αν όχι κι «αποδοχή» απ` το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, για πάνω από ένα χρόνο Κρίμα Κρίμα, γιατί αυτή η τόσο σκληρή δέσμη μέτρων κι αυτή η πρωτοφανής ανοχή, από μέρους του κόσμου, για πάνω από χρόνο, θα πάνε χαμένες «στο βρόντο». Τα μέτρα δεν πρόκειται να πετύχουν τους στόχους τους. Τα μέτρα αυτά θ` αποτύχουν: γιατί οι στόχοι, που θέτει η κυβέρνηση, αλλά κι η κοινωνική τους αποδοχή είναι, όπως όλα στην Ελλάδα, εξόχως «επιπόλαια» κι «ανειλικρινή» γιατί θα οδηγήσουν σε μια «αποπνικτική ατμόσφαιρα στην αγορά», ενώ πολύ σύντομα η «κοινωνική αποδοχή» ολοσχερώς «θα εξατμιστεί». Η επιπολαιότητα έγκειται κυρίως στο ότι τα μέτρα εκτός από «άδικα», είναι και «αναποτελεσματικά». Η «ανειλικρίνεια» χαρακτηρίζει πολλούς απ` τους τωρινούς πολιτικούς. 2
Δεν αρκεί ένα «πρόγραμμα σταθερότητας κι ανάπτυξης», που σαν βασικό του στόχο έχει, μόνο και μόνο, τον δανεισμό μας μ` ευνοϊκούς όρους. Για την ακρίβεια δεν αρκεί κανένα πακέτο οικονομικών μέτρων, όσο φιλόδοξο κι αν είναι, όσο πιστά κι αν εφαρμοστεί. Δεν αρκούν τα οικονομικά μέτρα, γιατί το πρόβλημα της Ελλάδος είναι πρώτιστα «πρόβλημα θεσμών» ή μάλλον «πρόβλημα απουσίας θεσμών». Οι θεσμοί μπορεί να είναι «τυπικοί θεσμοί», που έχουν τη μορφή των «κλασσικών κανόνων δικαίου». Μπορεί όμως να είναι κι «άτυποι θεσμοί», κυρίως κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, εμπιστοσύνης (trust), κοινωνικού κεφαλαίου (social capital), που συνολικά αποτελούν το απαραίτητο υπόβαθρο για να λειτουργήσουν οι τυπικοί θεσμοί, δηλ. το Δίκαιο. Στην Ελλάδα δυστυχώς έχουμε μεγάλο έλλειμμα και σε τυπικούς και σε άτυπους θεσμούς. Αυτό το έλλειμμα είναι πολύ πιο σοβαρότερο, απ` τ` άλλα ελλείμματα, γιατί εκείνα τουλάχιστον μπορούν, προσωρινά, να καλυφθούν, έστω, με δανεισμό. Το «θεσμικό έλλειμμα», όμως, χρειάζεται αρκετά χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να λυθεί!!! Καταρχήν, λοιπόν, υπάρχει έλλειμμα στους «τυπικούς θεσμούς». Η Ελλάδα δεν διαθέτει το απαραίτητο νομικό πλαίσιο για την οικονομική ανάπτυξη. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει: την προστασία της ιδιοκτησίας, της εργασίας και του κοινωνικού κράτους την εφαρμογή των συμβάσεων, την αποτελεσματική λειτουργία της δικαιοσύνης, τις θεσμικές λύσεις στις αποτυχίες των αγορών, τα κίνητρα για επενδύσεις και κυρίως την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αντ` αυτού υπάρχει πλήθος νόμων και διατάξεων, που υποτίθεται παρέχουν το απαραίτητο νομικό πλαίσιο για όλα αυτά. Ωστόσο, δεν έχει σημασία τι νόμους έχεις, αλλά πόσο πλήρεις είναι, ποια είναι η νομοτεχνική ποιότητά τους. Κι αυτό που μετράει είναι, αν εφαρμόζονται και πώς εφαρμόζονται. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της «διαφθοράς», δεν χρειάζεται να αναρωτιόμαστε, γιατί οι κανόνες, που προσπαθούν να την περιορίσουν, δεν εφαρμόζονται. Απλά και μόνο γιατί η κοινωνική ανοχή απέναντι στη διαφθορά είναι μεγάλη κι η συμμετοχή των πολιτών στην διαφθορά, σχεδόν καθολική κι αυτόματη. Σαν «παραδείγματα» άλλωστε για δεκαετίες λειτούργησαν διεφθαρμένοι πολιτικοί, δικαστές, γιατροί, ιερείς, μηχανικού, τραπεζίτες, κλπ. Μια κοινωνία που πάσχει θεσμικά, είναι προφανώς μια κοινωνία, που δεν μπορεί να δράσει συλλογικά. Αυτό σημαίνει πως η Ελληνική Κοινωνία βρίσκεται μονίμως σε μία «κατάσταση διλήμματος». Σ αυτή την κατάσταση, ό,τι και να κάνουν οι άλλοι, εσένα σε συμφέρει να επιδιώξεις, μυωπικά, το δικό σου στενό προσωπικό συμφέρον. Βέβαια στο τέλος θα βγεις μάλλον κι εσύ χαμένος αλλά δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση- είναι, τελικά, η «κυρίαρχη στρατηγική». Για να ξεπεράσεις το δίλημμα, θα πρέπει να έχεις την απαραίτητη ωριμότητα, που σε υποχρεώνει να βλέπεις μακροπρόθεσμα και ν` αντιμετωπίζεις τα άτομα δίπλα σου, όχι ως μισητούς ευκαιριακούς ανταγωνιστές ή πιθανά θύματα, αλλά ως μακροχρόνιους κι αγαπημένους συνεργάτες. Έτσι ακόμα και τώρα, «στο χείλος του γκρεμού», η κυβέρνηση κάνει το μόνο που της είναι εύκολο να κάνει: μαζεύει χρήματα απ` όσους μπορεί να βρει εύκολα και να τους τα μαζέψει, δηλ. Τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους! Αρκετοί δε πολίτες κάνουν με τη σειρά τους, ό,τι μπορούν, 3
για να συνεισφέρουν όσο γίνεται λιγότερο σ αυτή την προσπάθεια, μεταφέροντας στους υπόλοιπους των πολιτών το βάρος. Ακόμα λοιπόν κι αυτή η πρωτοφανής για την πρόσφατη Ελληνική ιστορία δέσμη μέτρων, μαθηματικά θ` αποτύχει, γιατί είναι «καιροσκοπική» και θ` αντιμετωπιστεί μ` ανάλογη «λαθρεπιβατική» συμπεριφορά. Μπορεί να υπάρξει άλλη πολιτική; ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΙ Η ΕΛΠΙΔΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ Μπορεί, αλλ` απαιτεί μια άλλη κοινωνία, που δεν θα είναι «επιπόλαιη» και «διεφθαρμένη». Αρκεί κανείς να θυμηθεί, τι έγραφε ο Θουκυδίδης στον «Περικλέους Επιτάφιο»: «Ενώ όμως στην ιδιωτική μας ζωή φερόμαστε όπως θέλουμε, χωρίς να ενοχλεί ο ένας τον άλλον, στη δημόσιά μας ζωή, από σεβασμό προ πάντων, δεν παραβαίνουμε τους νόμους, υπακούμε σε όσους κάθε φορά κατέχουν δημόσια αξιώματα και τηρούμε τους νόμους, ιδιαίτερα εκείνους, που έχουν θεσπιστεί, για να προστατεύσουν όσους αδικούνται, αλλά και σε εκείνους τους κανόνες, οι οποίοι αν και είναι άγραφοι, η παράβασή τους φέρνει πανθομολογούμενη ντροπή στους παραβάτες» Πόσο σωστή είναι αυτή η φράση! Και σε πόσους απ` όλους εμάς γίνεται κατανοητή, ώστε να καταστεί, τελικά, τρόπος ζωής Για ν` αντιμετωπίσουμε τ` αποτελέσματα της όλης αυτής κατάστασης και πριν κάνουμε οτιδήποτε άλλο, πρέπει να απορρίψουμε 5 τουλάχιστον μύθους: 1. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης η κοινωνική μέριμνα κι η πρόνοια αποτελούν πολυτέλεια 2. Τα ναρκωτικά αποτελούν μάστιγα των περασμένων δεκαετιών 3. Το εγωϊστικό αίσθημα: «Δεν είναι δικό μου πρόβλημα, αφορά αυτούς που βρίσκονται στο περιθώριο» 4. Οι φορείς κάθε κοινωνικής επανένταξης βασίζονται σε κρατικούς πόρους και μόνο 5. Στην Ελλάδα δεν έχουμε «κουλτούρα πρόληψης», όλα τ` αντιμετωπίζουμε επιπόλαια, πρόχειρα κι εντελώς «πυροσβεστικά» Η οικονομική κρίση, η οποία σαν αποτέλεσμα συνδέεται με μακροχρόνια ανεργία, έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των πολιτών κι ευνοεί την εξάπλωση διαφόρων μορφών παθήσεων, αλλά επίσης εξάρτησης, από νόμιμες και παράνομες ουσίες, τυχερά παιχνίδια, το διαδίκτυο, κ.ά. Η «παραμονή στην εξάρτηση» έχει μεγάλο κόστος για τα άτομα, τις οικογένειές τους και την κοινωνία. Αντίθετα η απεξάρτηση είναι κοινωνικά ανταποδοτική κι εξοικονομεί οικονομικούς πόρους. Γι αυτό η ενίσχυση των προγραμμάτων πρόληψης, απεξάρτησης και κοινωνικής ένταξης κι επανένταξης αποτελεί αναγκαιότητα την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα όσον αφορά στις νεότερες ομάδες μαθητών ή πολιτών. Δεν πρέπει ποτέ, εξάλλου, να ξεχνούμε πως: 4
Μια κοινωνία για να σωθεί πρέπει να στηρίξει τους νέους της και να επενδύσει, όχι μόνο στην επαγγελματική αποκατάσταση όσων είναι ικανοί για εργασία, αλλά στον εναγκαλισμό κι επανένταξη, όσων έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους. Αντ` αυτού, σήμερα οι νέοι μας σπρώχνονται σε μια άνευ όρων «κακοποίηση», με αποτέλεσμα οι μεν ικανότεροι εξ αυτών να ωθούνται στην πιο βίαιη μετανάστευση των τελευταίων χρόνων, οι δε υπόλοιποι σε μια μόνιμη «κατάθλιψη» ή σε διάφορες καταστάσεις «εξάρτησης», που παραπάνω περιγράψαμε Κι αν ένας λαός στερηθεί της νεολαίας του, που μπορεί να επενδύσει, σε ποιο μέλλον, σε ποια ανάπτυξη και με ποιους; Τα ερωτηματικά αυτά, που μας κρατούν «ξύπνιους» τις νύχτες της κρίσης, δυστυχώς δεν προβληματίζουν τους πολιτικούς μας, που συνεχίζουν ν` ασχημονούν στο σώμα της λαβωμένης μας πατρίδας Τι ντροπή κι αυτή!!!! Το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης, που αφορά τα τρέχοντα προβλήματα της χώρας μας, επικεντρώνεται, μόνο και μόνο, στη βραχυπρόθεσμη διαχείριση της οικονομικής κρίσης, της χρεο-κρατίας δηλ.. Θα καταφέρει η Ελλάδα ν` αποπληρώσει το χρέος της ή θ` αναγκαστεί να προχωρήσει σε αναδιάρθρωσή του; Θα εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ; Θα πρέπει να κάνει κάτι τέτοιο; Θ` αποφασίσουν οι «Πιστωτές» μας να προσφέρουν περαιτέρω «βοήθεια» στην Ελλάδα; Η εξέταση αυτών των ζητημάτων, φίλοι μου καλοί, είναι άσκοπη, αν η Ελλάδα δεν δεσμευτεί να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις, που περιγράψαμε, αν δεν επενδύσουμε όλοι μαζί στα νιάτα μας, αν δεν συμβάλλουμε αποφασιστικά στην πάταξη της συνεχιζόμενης διαφθοράς και κοινωνικής σήψης, αν δεν υπακούσουμε: «σε εκείνους τους κανόνες, οι οποίοι αν και είναι άγραφοι, η παράβασή τους φέρνει πανθομολογούμενη ντροπή στους παραβάτες» Υπάρχουν στον τόπο μας σήμερα «υγιείς δυνάμεις»; Απερίφραστα, ΝΑΙ! Υπάρχουν! Και μάλιστα ζουν ανάμεσά μας! Είναι αυτοί, που διαμαρτύρονται και αγανακτούν στις διαδηλώσεις, στις συγκεντρώσεις, στις πορείες, στις πλατείες Είναι αυτοί, που φιλότιμα εργάζονται, έστω και με πετσοκομμένο το εισόδημά τους στην εξυπηρέτηση του συνόλου Είναι αυτοί, που απ` το υστέρημά τους, βοηθούν τον φίλο, τον γείτονα, τον ηλικιωμένο ή τον νέο της «διπλανής πόρτας» Μπορεί να είναι εργάτες, αγρότες, επιστήμονες, δημόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι, σπουδαστές ή φοιτητές, συνταξιούχοι, ένστολοι, ιερωμένοι, δικαστές, γιατροί, δημοσιογράφοι, βουλευτές Δικό μας καθήκον είναι να τους «ανακαλύψουμε» και να τους «στρατεύσουμε» στον «αγώνα τον καλό», για τη σωτηρία της Πατρίδας μας Κανένα χρέος, καμμιά επιπόλαιη πολιτική, καμμιά 5
ολιγωρία, δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο σ` έναν υγιώς σκεπτόμενο κι αποφασισμένο λαό Αυτός είναι κυριολεκτικά Κυρίαρχος, είναι το φωτεινό παρόν κι η ελπίδα για το μέλλον ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΠΙΑ ότι δεν βρισκόμαστε στην αρχή διεξόδου από τη διεθνή καπιταλιστική κρίση, αλλά μάλλον στην αρχή νέων και πιο σύνθετων αδιεξόδων για τον παγκόσμιο καπιταλισμό, ο οποίος επιτείνει, αντί ν` ανακόπτει τον αντικοινωνικό νεοφιλελεύθερο μονόδρομό του. Κι αυτό γιατί οδηγούμαστε σε μια νέα φάση διεθνούς οικονομικής στασιμότητας, που θα συνοδεύεται μ` εκρηκτικά ελλείμματα, βουνά από δημόσια, αλλά κι ιδιωτικά χρέη, πλημμυρίδα κοπής νέων νομισμάτων, αυξημένες τιμές πρώτων υλών κι εμπορευμάτων, αδυναμία επενδυτικών ευκαιριών, αβυσσαλέες κοινωνικές ανισότητες, επιδείνωση του περιβάλλοντος και κυρίως αδυναμία δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Η ανεργία θα εκτοξευτεί σύντομα σ` εκρηκτικά μεγέθη, μ` όλες τις γνωστές συνέπειες ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ Αυτή την περίοδο ζούμε την πιό βαθιά χρεοκοπία, όχι μόνο των κυβερνητικών πολιτικών, αλλά και του «πελατειακού κομματικοκρατικού νεοφιλελεύθερου μοντέλου», τουλάχιστον την τελευταία τριακονταετία. Όσο διατηρείται στη ζωή αυτό το οικονομικό μοντέλο, όσο, επίσης, συνεχίζονται οι κυβερνητικές πολιτικές, που ενισχύουν γενναιόδωρα τις τράπεζες και τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους κι επιχειρούν να αντιμετωπίσουν την έκρηξη της ανεργίας, η οποία στις πραγματικές της διαστάσεις αυξάνεται επικίνδυνα, με κάθε μορφής μαζικούς και επισφαλείς πελατειακούς διορισμούς στο Δημόσιο, τότε η ύφεση στην ελληνική οικονομία κινδυνεύει να γίνει βαθύτερη και μακρόσυρτη και ν` ακολουθηθεί από μία μακρόχρονη οικονομική στασιμότητα. Το πρόβλημα, λοιπόν, για τη χώρα δεν είναι το ύψος του ελλείμματος του προϋπολογισμού, αλλά το πού κατευθύνεται αυτό το έλλειμμα κι αν επιχειρεί να καλύψει πραγματικούς παραγωγικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Το πρόβλημα, επίσης, είναι ότι αυτό το έλλειμμα αξιοποιείται προκειμένου να εξαπολυθεί μια «δημοσιονομική τρομοκρατία», με στόχο την περαιτέρω κατεδάφιση των μισθών, των συντάξεων, των εργασιακών σχέσεων κι ό,τι έχει απομείνει, απ` τις κοινωνικές κατακτήσεις, των γενεών που πέρασαν Από κει και πέρα αυτά τα προβλήματα επιτείνονται από την άνιση κατανομή εισοδήματος, την υποβάθμιση των μισθών και των συντάξεων και την μεγάλη ανεργία. Και το μέλλον; Το όραμα των νέων; Που βρίσκονται αυτά; Ποιος ασχολείται μαζί τους; Λόγια και τσακωμοί στα «πληρωμένα τηλεπαράθυρα», προσπαθούν κάθε στιγμή να φοβίσουν και δια μέσω του φόβου ν` απροσανατολίσουν Μα, ΦΤΑΝΕΙ ΠΙΑ! Αυτοί, που μας οδήγησαν ως εδώ, δεν μπορούν να μας σώσουν Ας μην τους το επιτρέψουμε Ας τους αλλάξουμε επιτέλους... Ας ανακαλύψουμε τις ελπίδες μας αλλού!! Κι ας πιστέψουμε πως: Έστ` ήμαρ, ότε Φοίβος πάλιν ελεύσεται και ες αεί έσεται! 6
ΥΓ. Για την ιστορία, χρησιμοποίησα πολλές «οικονομικές πηγές», με κύρια το άρθρο των κ.κ. Δημήτρη Βαγιανού (London School of Economics CEPR και NBER), Νίκου Βέττα (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και CEPR) και Κώστα Μεγήρ (Yale University, University College London και IFS), συνεπικουρούμενων από τους κ.κ. Κώστα Αζαριάδη (Washington University at Saint Louis), Γιάννη Ιωαννίδη (Tufts University), Χάρη Ντέλλα (University of Bern και CEPR) και Χριστόφορο Πισσαρίδη (London School of Economics και CEPR), με θέμα: «Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις και ευκαιρίες σε μία κρίσιμη συγκυρία». 7