13 Το κόστος Παραγωγής

Οι αγοραίες δυνάµεις της Προσφοράς και της Ζήτησης ΗΠροσφοράκαιηΖήτησηείναιοι οικονοµικοί όροι που χρησιµοποιούνται από τους οικονοµολόγους ευρέως. ΗΠροσφοράκαιηΖήτησηείναιοι κινητήριες δυνάµεις της αγοράς. Η Σύγχρονη µικροοικονοµική αναφέρεται στην προσφορά, ζήτηση και στην ισορροπία της αγοράς.

Τι είναι κόστος? Σύµφωνα µε το Νόµο της Προσφοράς: Οι επιχειρήσεις µεγιστοποιούν την παραγωγή και άρα τις πωλήσεις των προϊόντων τους όταν οι τιµές των παραγόµενων προϊόντων της είναι υψηλές. Η καµπύλη Προσφοράς έχει ανερχόµενη κλίση.

Τι είναι κόστος? Σκοπός της επιχείρησης Ο οικονοµικός σκοπός της επιχείρησης είναι να µεγιστοποιήσει τα κέρδη της.

Συνολικό Έσοδο, Συνολικό Κόστος και Συνολικό Κέρδος Total Revenue-Συνολικόέσοδο Το ποσό που εισπράττει µια επιχείρηση από την πώληση του προϊόντος ή των υπηρεσιών της. Total Cost-Συνολικόκόστος Τοποσόπουπληρώνειµιαεπιχείρησηγια την αγορά των εισροών που χρησιµοποιεί στην παραγωγή.

Συνολικό Έσοδο, Συνολικό κόστος και Συνολικό Κέρδος Κέρδος (Profit) είναι το συνολικό έσοδο µείον το συνολικό κόστος. Κέρδος = Συνολικά Έσοδα Συνολικά Έξοδα

Το κόστος ως κόστος ευκαιρίας Το κόστος παραγωγής της επιχείρησης συµπεριλαµβάνει όλα τα στοιχεία κόστους ευκαιρίας, προκειµένου να γίνει δυνατή η παραγωγή των αγαθών και υπηρεσιών στα οποία εξειδικεύεται η επιχείρηση. Φανερό και Αφανές κόστος Το κόστος παραγωγής µιας επιχείρησης περιλαµβάνει το φανερό κόστος και το αφανές κόστος.

Οικονοµικό κέρδος έναντι Λογιστικού κέρδους Οι οικονοµολόγοι µετρούν το οικονοµικό κέρδος ως συνολικά έσοδα συνολικό κόστος ευκαιρίας για την παραγωγή των αγαθώνκαιυπηρεσιώνπουπωλεί. Οι λογιστές µετρούν το λογιστικό κόστος ως τα συνολικά έσοδα συνολικά φανεράήάµεσαέξοδα.

Οικονοµικό κέρδος έναντι Λογιστικού κέρδους Όταν τα συνολικά έσοδα υπερβαίνουν το άθροισµα των άµεσων και έµµεσων εξόδων τότε η εταιρία πραγµατοποιεί οικονοµικά κέρδη. Το οικονοµικό κέρδος είναι µικρότερο από το λογιστικό κέρδος.

Figure 1 Οικονοµικό κέρδος έναντι Λογιστικού κέρδους How an Economist Views a Firm How an Accountant Views a Firm Οικονοµικό Κέρδος Λογιστικό Κέρδος Revenue Έσοδα Αφανές Κόστος Φανερό Κόστος Total opportunity costs Φανερό Κόστος Revenue Έσοδα

Table 1 Συνάρτηση Παραγωγής και Συνολικό Κόστος: Εργοστάσιο Μπισκότων της «Ελένης»

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ Η Συνάρτηση παραγωγής Μαςδείχνειτηνσχέσηανάµεσαστην ποσότητα των εισροών που χρησιµοποιούνται για την παραγωγή ενός αγαθού και στην παραγόµενη ποσότητα του αγαθού αυτού.

Η Συνάρτηση παραγωγής Οριακόπροϊόν (Marginal Product) Τοοριακόπροϊόνείναιηαύξησητης παραγωγής που προκύπτει από µια πρόσθετη µονάδα εισροής του µεταβλητού συντελεστή.

Η Συνάρτηση Παραγωγής ΦθίνονΟριακόΠροϊόν - (Diminishing Marginal Product) Είναιητάσητηνοποίαεµφανίζειτοοριακόπροϊόνµιας εισροής να µειώνεται όταν αυξάνεται η ποσότητα της εισροής. Για παράδειγµα όταν αρχίσει να αυξάνεται ο αριθµός των εργατών πρέπει να µοιράζονται τον ίδιο εξοπλισµό και να εργάζονται σε συνθήκες όπου υπάρχει συνωστισµός. Άρα όσο πιο πολλοί εργάτες απασχολούνται στο εργοστάσιο,τόσο µικρότερη είναι η συνεισφορά κάθε πρόσθετου εργάτη στην παραγωγή µπισκότων.

Σχήµα 2: Η Συνάρτηση Παραγωγής (των Μπισκότων) της Ελένης Ποσότητα προϊόντος (cookies per hour) 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 Συνάρτηση Παραγωγής Αριθµός των εργατών που απασχολούνται

Η Συνάρτηση παραγωγής Φθίνον Οριακό Προϊόν Η κλίση της Συνάρτησης Παραγωγής µετρά το συνολικό προϊόν του εργάτη) Καθώς αυξάνεται ο αριθµός των εργατών, το οριακό προϊόν µειώνεται και η συνάρτηση παραγωγής τείνει να γίνει οριζόντια.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΜΠΥΛΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Μια καµπύλη συνολικού κόστους δείχνει τη σχέση ανάµεσα στην παραγόµενη ποσότητα του προϊόντος και στο συνολικό κόστος της παραγωγής που ορίζει την τιµολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσει µια επιχείρηση. Η παρακάνω σχέση απεικονίζεται µε την καµπύλη Συνολικού Κόστους.

Table 1 Συνάρτηση Παραγωγής και Συνολικό Κόστος: Εργοστάσιο Μπισκότων της «Ελένης»

Figure 3 Καµπύλη Συνολικου Κόστους Συνολικό κόστος $80 70 Καµπύλη Συνολικού Κόστους 60 50 40 30 20 10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 Ποσότητα προϊόντος

ΟΙ ΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Το κόστος παραγωγής µπορεί να χωριστεί σε σταθερό ή πάγιο κόστος (fixed costs)καιµεταβλητό κόστος(variable costs).

Σταθερό και Μεταβλητό κόστος Fixed costs: Σταθερό ή πάγιο κόστος είναι το κόστος που δεν µεταβάλλεται παρά την µεταβολή της παραγόµενης ποσότητας του προϊόντος. Variable costs: Μεταβλητό κόστος είναι το κόστος που µεταβάλλεται όταν µεταβάλλεται η παραγόµενη ποσότητα του προϊόντος.

Σταθερό και Μεταβλητό κόστος Total Costs-ΣυνολικόΚόστος Total Fixed Costs (TFC)-ΣυνολικόΣταθερό κόστος Total Variable Costs (TVC)-ΣυνολικόΜεταβλητό κόστος Total Costs (TC) Συνολικόκόστος TC = TFC + TVC

Table 2 ιάφορες Μετρήσεις του Κόστους

Σταθερό και Μεταβλητό κόστος Average Costs -Μέσοκόστος Average costs είναι το συνολικό κόστος διαιρούµενοδιατηςποσότηταςπαραγωγής. Τοµέσοκόστοςείναιτοκόστοςκάθετυπικής µονάδας παραγωγής. Για να βρούµε το κόστοςµιαςτυπικήςπαραγόµενηςµονάδας, θα πρέπει να διαιρέσουµε το κόστος της επιχείρησης µε την ποσότητα του προϊόντος που παράγει.

Σταθερό και Μεταβλητό κόστος Average Costs-Μέσοκόστος Average Fixed Costs (AFC)-ΜέσοΣταθερό κόστος Average Variable Costs (AVC)-ΜέσοΜεταβλητό κόστος Average Total Costs (ATC)-ΜέσοΣυνολικό κόστος ATC = AFC + AVC

Average Cοsts -Μέσο κόστος AFC Fixed cost = = Quantity FC Q AVC Variable cost = = Quantity VC Q ATC = = Total cost Quantity TC Q

Table 2 ιάφορες Μετρήσεις του Κόστους

Σταθερό και Μεταβλητό κόστος Marginal Cost -Οριακόκόστος Marginal cost (MC) µετρά την αύξηση του συνολικού κόστους που προκύπτει από µια πρόσθετη µονάδα παραγωγής.

Οριακό κόστος MC (change in total cost) = = (change in quantity) TC Q

Οριακό κόστος (Παράδειγµα λεµονάδας) Quantity Total Cost Marginal Cost Quantity Total Cost Marginal Cost 0 $3.00 1 3.30 $0.30 6 $7.80 $1.30 2 3.80 0.50 7 9.30 1.50 3 4.50 0.70 8 11.00 1.70 4 5.40 0.90 9 12.90 1.90 5 6.50 1.10 10 15.00 2.10

Figure 4 Thirsty Thelma s Total-Cost Curves Total Cost Συνολικό κόστος $15.00 14.00 13.00 12.00 11.00 10.00 9.00 8.00 7.00 6.00 5.00 4.00 3.00 2.00 1.00 Total-cost curve Καµπύλη Συνολικού κόστους 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Quantity of Output Ποσότητα προϊόντος

Figure 5 Thirsty Thelma s Average-Cost and Marginal-Cost Curves Costs ιάφορα µέτρα του κόστους $3.50 3.25 3.00 2.75 2.50 2.25 2.00 1.75 1.50 1.25 1.00 0.75 0.50 0.25 MC-Οριακό κόστος ATC-Μέσο συνολικό κόστος AVC-Μέσο µεταβλητό κόστος AFC-Μέσο σταθερό κόστος 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Quantity of Output Ποσότητα προιόντος

Καµπύλες κόστους και οι µορφές τους Το οριακό κόστος αυξάνεται καθώς η παραγόµενη ποσότητα αυξάνεται. Αυτό εκφράζει τη σχέση του φθίνοντος οριακούπροϊόντος (diminishing marginal product).

Figure 5 Thirsty Thelma s Average-Cost and Marginal-Cost Curves Costs ιάφορα µέτρα του κόστους $3.50 3.25 3.00 2.75 2.50 2.25 2.00 MC-Οριακό κόστος 1.75 1.50 1.25 1.00 0.75 0.50 0.25 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Quantity of Output Ποσότητα προϊόντος

Καµπύλεςκόστουςκαιοιµορφές τους Η καµπύλη Μέσου συνολικού κόστους είναι σχήµατος U. Σε πολύ χαµηλά επίπεδα παραγωγής, το µέσο συνολικό κόστος είναι υψηλό, διότι το σταθερό κόστος επιµερίζεται σε ελάχιστες µονάδες προϊόντος. Το µέσο συνολικό κόστος µειώνεται καθώς το παραγόµενο προϊόν αυξάνεται. Το µέσο συνολικό κόστος είναι αυξανόµενο διότι το µέσο µεταβλητό κόστος αυξάνεται ουσιαστικά.

Καµπύλεςκόστουςκαιοιµορφές τους Tο κατώτατο σηµείο της καµπύλης σχήµατος U εµφανίζεται στην ποσότητα που ελαχιστοποιεί το µέσο συνολικό κόστος. Η ποσότητα αυτή ονοµάζεται αποτελεσµατικήκλίµακα (efficient scale) της επιχείρησης.

Figure 5 Thirsty Thelma s Average-Cost and Marginal-Cost Curves Costs Κόστος $3.50 3.25 3.00 2.75 2.50 2.25 2.00 1.75 1.50 1.25 1.00 0.75 0.50 0.25 ATC-Μέσο συνολικό κόστος 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Quantity of Output Ποσότητα προϊόντος

Καµπύλεςκόστουςκαιοιµορφές τους Σχέση µεταξύ Οριακού κόστους και Μέσου Συνολικού κόστους Όταν το οριακό κόστος είναι µικρότερο από το µέσο συνολικό κόστος, το µέσο συνολικό κόστος µειώνεται. Όταν το οριακό κόστος είναι µεγαλύτερο από το µέσο συνολικό κόστος, το µέσο συνολικό κόστος αυξάνεται.

Καµπύλεςκόστουςκαιοιµορφές τους Σχέση µεταξύ οριακού κόστους και µέσου συνολικού κόστους Ηκαµπύλητουοριακούκόστουςτέµνειτην καµπύλη του µέσου κόστους στην αποτελεσµατικήκλίµακα. Αποτελεσµατική κλίµακα είναι η ποσότητα της παραγωγής που ελαχιστοποιεί το µέσο συνολικό κόστος.

Figure 5 Thirsty Thelma s Average-Cost and Marginal-Cost Curves Costs Κόστο $3.50 3.25 3.00 2.75 2.50 2.25 2.00 1.75 1.50 1.25 1.00 0.75 0.50 0.25 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 MC-Οριακό κόστος ATC-Μέσο συνολικό κόστος Quantity of Output Ποσότητα προϊόντος

ΤΥΠΙΚΕΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ Κρίνεταιαναγκαίοναεξετάσουµε τιςοικονοµικέςσχέσειςπου υπάρχουνµεταξύτωνδιάφορων µέτρωντουκόστους.

Καµπύλες Κόστους του Big Bob

Figure 6 Big Bob s Cost Curves Total Cost Συνολικό κόστος $18.00 16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0 (a) Total-Cost Curve Quantity of Output (bagels per hour) Παραγόµενη ποσότητα TC Καµπύλη Συνολικού κόστους 2 4 6 8 10 12 14

Figure 6 Big Bob s Cost Curves Costs Κόστος $3.00 (b) Marginal- and Average-Cost Curves Καµπύλες οριακού και µέσου κόστους 2.50 2.00 1.50 1.00 MC ATC AVC 0.50 0 2 4 6 8 10 12 14 Quantity of Output (bagels per hour) Παραγόµενη ποσότητα AFC

ΤΥΠΙΚΕΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΜΠΥΛΩΝ ΚΟΣΤΟΥΣ Το οριακό κόστος αυξάνεται τελικά όταν αυξάνεται η παραγόµενη ποσότητα. Η καµπύλη µέσου συνολικού κόστους έχει σχήµα U H καµπύλη οριακού κόστους τέµνει την καµπύλη µέσου συνολικού κόστους στο κατώτατο σηµείο του µέσου συνολικού κόστους.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΤΗ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟ Ο Για πολλές επιχειρήσεις ο επιµερισµός του συνολικού κόστους σε πάγιο και µεταβλητό κόστος εξαρτάται από τον χρονικό ορίζοντα.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΤΗ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟ Ο Επειδή πολλά στοιχεία κόστους είναι πάγια στην βραχυχρόνια περίοδο,αλλά µεταβλητά στην µακροχρόνια περίοδο,οι µακροχρόνιες καµπύλες κόστους µιας επιχείρησης διαφέρουν από τις βραχυχρόνιες καµπύλες κόστους της.

Figure 7 Μέσο Συνολικό κόστος στις βραχυχρόνιες και στη µακροχρόνια περίοδο Average Total Cost Μέσο συνολικό κόστος ATC in short run with small factory ATC in short run with medium factory ATC in short run with large factory $12,000 ATC in long run 0 1,200 Quantity of Cars per Day Ποσότητα αυτοκινήτων ανά ηµέρα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Οικονοµίες κλίµακας (Economies of scale) είναι η τάση του µακροχρόνιου µέσου συνολικού κόστους να µειώνεται όταν αυξάνεται η ποσότητα της παραγωγής. Αρνητικέςοικονοµίεςκλίµακας (Diseconomies of scale) είναι η τάση του µακροχρόνιου µέσου συνολικού κόστους να αυξάνεται όταν αυξάνεται η παραγωγή Σταθερέςαποδόσειςκλίµακας (Constant returns to scale) είναι η τάση του µακροχρόνιου µέσου συνολικού να παραµένει σταθερό όταν µεταβάλλεται η ποσότητα της παραγωγής

Figure 7 Μέσο Συνολικό κόστος στις βραχυχρόνιες και στη µακροχρόνια περίοδο Average Total Cost Μέσο συνολικό κόστος ATC in short run with small factory ATC in short run with medium factory ATC in short run with large factory ATC in long run $12,000 10,000 Economies of scale Constant returns to scale Diseconomies of scale 0 1,000 1,200 Quantity of Cars per Day