ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ RATIONAL ROSE Το path που ακολουθούμε για να ανοίξουμε το εργαλείο είναι: Start All Programs Lab Programs Rational Software Rational Rose Enterprise Edition 1 ο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ: USE-CASE DIAGRAM Ξεκινάμε να φτιάξουμε ένα Use-Case Diagram πατώντας στο Φάκελο Use Case View δεξί κλικ Insert Use Case Diagram και επιλέγω να δώσω ένα όνομα. Το Use-Case Diagram που θέλουμε να φτιάξουμε αφορά ένα Ταμία και τη διαδικασία που πρέπει κάθε φορά να ακολουθήσει ώστε να δώσει εισιτήριο σε ένα πελάτη. Το όνομα που επιλέγουμε για το Διάγραμμα είναι Air Ticket Process. Αρχικά θέλουμε να δημιουργήσουμε τους Δρώντες του συστήματος (Actors). Επιλέγουμε να έχουμε ως Actor τον Ταμία ο οποίος θα έχει ως λειτουργίες να: Α)Βάλει ID σε αποσκευή Β)Ελέγξει κράτηση Γ)Δώσει Θέση
Για να ολοκληρωθεί η Β διαδικασία απαιτείται από το σύστημα ο Ταμίας να ελέγξει τα στοιχεία από ταυτότητα ή διαβατήριο Ο Ταμίας στη διαδικασία Γ θα δώσει θέση και έχει ως επιλογές να δώσει ή Θέση σε Παράθυρο ή Θέση σε Διάδρομο. Δημιουργούμε τον Actor του συστήματος κάνοντας κλικ πάνω στο εικονίδιο του Actor, και κάνοντας έπειτα κλικ μέσα στο λευκό παράθυρο. Μας δίνεται η δυνατότητα να ονομάσουμε τον Actor και επιλέγουμε Ταμίας. Μπορούμε να δούμε στοιχεία που αφορούν τον Actor «Ταμία» πατώντας πάνω του
Στο Πεδίο «Sterotype» βλέπουμε ότι ο «Ταμίας» που δημιουργήσαμε είναι ο «Actor». Στη συνέχεια δημιουργούμε τη 1 από τις 3 δρατσηριότητες του «Ταμία» η οποία είναι «Βάλε ID σε αποσκευή». Επιλέγουμε το εικονίδιο που ονομάζεται Use Case κάνοντας κλικ πάνω στο εικονίδιο και κάνοντας έπειτα κλικ μέσα στο λευκό παράθυρο. Μας δίνεται η δυνατότητα να ονομάσουμε το Use Case και επιλέγω Βάλε ID σε αποσκευή.
Έπειτα πρέπει να συνδέσουμε τον Actor του συστήματος με τη δραστηριότητα. Επιλέγουμε το εικονίδιο με το Συνεχόμενο Βελάκι το οποίο μας δείχνει τη σύνδεση του «Actor» με τη δραστηριότητα, κάνουμε κλικ πάνω στο συγκεκριμένο εικονίδιο και πατάμε μέσα στο λευκό παράθυρο που περιέχει το διάγραμμά μας.
Στη συνέχεια δημιουργούμε και τις άλλες 2 δραστηριότητες. Πιο πάνω έχει αναφερθεί ότι για να ολοκληρωθεί η δραστηρότητα Β απαιτείται να ελεγχθεί η ταυτότητα ή το διαβατήριο. Άρα δημιουργούμε άλλη μία δραστηριότητα που θα ονομάζεται «Έλεγξε στοιχεία από ταυτόητα ή διαβατήριο» και επειδή απιτείται από το σύστημα η σύνδεση μεταξύ των 2 δρατσηριοτήτων θα είναι «includes/uses».
Για να ονομάσουμε τη σύνδεση μεταξύ των 2 δραστηριοτήτων πατάμε πάνω στη γραμμή που τις συνδέει και στο Πεδίο Stereotype της καρτέλας General επιλέγω «include» και πατάω ΟΚ.
Στο σύστημα επίσης αναφέρθηκε ότι η Ταμίας Δίνει Θέση και επιλέγει Θέση σε παράθυρο ή Θέση σε διάδρομο. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι έχουμε 2 νέες δραστηριότητες με ονόματα «Θέση σε Παράθυρο» και «Θέση σε διάδρμο» αντίστοιχα οι οποίες συνδέονται με τη δραστηριότητα «Δώσε Θέση». Ο Ταμίας για να δώσει Θέση δεν απιτείται να έχει πρώτα δώσει θέση σε παράθυρο ή διάδρομο. Οι δραστηριότητες «Θέση σε Παράθυρο» και «Θέση σε διάδρμο» είναι επιλογές της αρχικής δραστηριότητας «Δώσε Θέση». Για αυτό και η σύνδεση μεταξύ τους είναι «extends» και χρησιμοποιούμε το εικονίδιο με το διακεκομμένο βελάκι. Τέλος επιλέγουμε πάνω στις γραμμές συνδέσεις που μόλις δημιουργήσαμε κάνοντας κλικ και στο Πεδίο Stereotype της καρτέλας General επιλέγουμε «extend».
2 ο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ: Activity/State Diagram Το Activity/State Diagram είναι υποκατηγορία του φακέλου Logical View. Κάνουμε δεξί κλικ στο φάκελο και επιλέγουμε New Activity/State Diagram. Ανοίγουμε το Activity/State Diagram και δίνουμε όνομα στο New Diagram. Επιλέγουμε να το ονομάσουμε Μάθημα. Αυτό το διάγραμμα αποτελεί σχεδιάγραμμα της ημέρας ενός φοιτητή που ξυπνά το πρωί για να πάει στο μάθημα. Στο διάστημα αυτό κάνει άλλες δραστηριότητες όπως (πλένεται, ντύνεται και πίνει καφέ αν έχει χρόνο). Έτσι λοιπόν, ξεκινάμε με το Activity/State Diagram στο Rational Rose: Αρχίζουμε το διάγραμμά μας με το εικονίδιο που ονομάζεται «Start Date» και απεικονίζει την αρχή ενός συνόλου δραστηριοτήτων. Κάνουμε κλικ πάνω σε αυτό και έπειτα πατάμε πάνω στο λευκό παράθυρο.
Στη συνέχεια ορίζουμε τη δραστηριότητα που θα ξεκινήσει. Η πρώτη κατάσταση είναι να ξυπνήσει ο φοιτητής. Επιλέγουμε το εικονίδιο που αναφέρεται στον προσδιορισμό μιας κατάστασης κάνοντας κλικ πάνω του και το μεταφέρουμε στο λευκό παράθυρο. Γράφουμε μέσα στην κατάσταση «Ξύπνα» ως την πρώτη ενέργεια του φοιτητή.
Τώρα πρέπει να συνδέσουμε την αρχή με την 1 η ενέργεια κατάσταση. Επιλέγουμε το εικονίδιο που απεικονίζει τη γραμμή που τα ενώνει «state Transition».
Έπειτα θέλουμε να συνεχίσουμε ρωτώντας το φοιτητή αν έχει χρόνο (decision). Αν ΝΑΙ τότε να πάει στην επόμενη κατάσταση η οποία είναι να πιει καφέ. Αν ΟΧΙ τότε να μεταβεί στην επόμενη κατάσταση που είναι να ντυθεί. Επιλέγουμε λοιπόν από τα εικονίδια αυτό που απεικονίζει τον Κόμβο απόφασης κάνοντας κλικ και μεταφέροντάς το στο παράθυρο με το διάγραμμα. Στη συνέχεια ενώνουμε τον κόμβο με την προηγούμενη δρατσηριότητα μέσω της γραμμής σύνδεσης. Επίσης, αφού φτιάξουμε τον κόμβο κάνουμε κλικ πάνω του και στο πεδίο Name της καρτέλας General γράφουμε Έχεις χρόνο? Τώρα πρέπει να μεταβεί σε μια Δραστηριότητα «Πιες καφέ» αν πει ΝΑΙ ή «Ντύσου» αν πει ΟΧΙ. Επιλέγουμε το εικονίδιο που προσδιορίζει τη Δρατσηριότητα κάνοντας πάνω του κλικ και μεταφέροντάς το στο διάγραμμα. Το κάνουμε και για τις 2 δραστηριότητες. Ενώνουμε τον Κόμβο απόφασης με τη γραμμή που απεικονίζει τη σύνδεση όπως κάναμε παραπάνω. Πατάμε έπειτα πάνω στη γραμμή σύνδεσης που ενώνει τον Κόμβο απόφασης με τη μία δραστηριότητα και επιλέγουμε στο Πεδίο Event της καρτέλας General τη λέξη
ΝΑΙ και αντίστοιχα για τη λέξη ΟΧΙ. Πρέπει στο διάγραμμα να υπάρχει χρονική ακολουθία. Έπειτα ενώνουμε και τη δραστηριότητα «Πιες καφέ» με την «Ντύσου» γιατί δοθεί ως απόφαση ή όχι η μία ακολουθεί την άλλη.
Στη συνέχεια δημιουργούμε τη δραστηριότητα «Φύγε για το μάθημα» ακολουθώντας την ίδια διαδικασία με παραπάνω και ενώνουμε τη δραστηριότητα με την προηγούμενη μέσω της γραμής σύνδεσης.
Τέλος, κλείνουμε το διάγραμμα αφού ολοκληρώσαμε τις δραστηριότητες και καταστάσεις κάνοντας κλικ στο εικονίδιο τερματισμού και μεταφέροντάς το στο διάγραμμα. Το ενώνουμε με την τελευταία δραστηριότητα μέσω της γραμμής σύνδεσης όπως και παραπάνω.
3 ο Διάγραμμα: Sequence Diagram Το διάγραμμα που θέλουμε να σχεδιάσουμε είναι ένα σύστημα που να απεικονίζει ένα Πελάτη ο οποίος θέλει χρησιμοποιώντας το βιβλιάριο καταθέσεων να κάνει ανάληψη σε ένα ποσό χρημάτων από την τράπεζα. Το διάγραμμα ακολουθίας στο Rational Rose ανοίγει κάνοντας στο φάκελο Logical View δεξί κλικ και επιλέγοντας New Sequence diagram. Επιλέγουμε να δώσουμε στο Διάγραμμα το όνομα Transaction. Στη συνέχεια επιλέγουμε το εικονίδιο που απεικονίζει ένα αντικείμενο του συστήματος κάνοντας κλικ πάνω στο «Object» και το τοποθετούμε στο λευκό παράθυρο. Του δίνουμε το όνομα «Πελάτης».
Στη συνέχεια δημιουργούμε άλλα 2 αντικείμενα του συστήματος τα οποία είναι ο «Ταμίας» με τον οποίο πρέπει να έρθει σε επαφή μέσα στην τράπεζα για να κάνει την ανάληψη και το άλλο αντικείμενο είναι η τράπεζα. Τα δημιουργούμε με τον ίδιο τρόπο.
Έπειτα συνδέουμε τα αντικείμενα μεταξύ τους με γραμμές οι οποίες απεικονίζουν τις ενέργειες του καθενός αντικειμένου και η φορά της γραμμής δείχνει από προς τα που γίνεται η ενέργεια. Η ενέργεια είναι το μήνυμα που μεταφέρεται ανάμεσα στα αντικείμενα. Η απάντηση σε ένα μήνυμα γίνεται με διακεκομένες γραμμές. Ως πρώτη ενέργεια από τον Πελάτη προς το Ταμία είναι να ζητήσει ο Πελάτης τα χρήματα. Χρησιμοποιούμε το εικονίδιο «object message» για να δημιουργήσουμε τη γραμμή στο διάγραμμα κάνοντας πάνω στο εικονίδιο κλικ, τοποθετώντας το μέσα στο διάγραμμα και πατώντας πάνω στη γραμμή που δημιουργήσαμε στο Πεδίο Name της καρτέλας General γράφουμε το μήνυμα, συγκεκριμένα «Δώσε λεφτά».
Η απάντηση του ταμία προς τον Πελάτη θα είναι μήνυμα με διακεκομένη γραμμή γιαυτό και θα χρησιμοποιήσουμε το εικονίδιο «Return Message». Κάνουμε κλικ πάνω σε αυτή τη γραμμή και στο Πεδίο Name της καρτέλας General γράφουμε το μήνυμα, συγκεκριμένα «Δώσε Βιβλιάριο».
Με την ίδια διαδικασία συνεχίζουμε να απεικονίζουμε τις ενέργειες του συστήματος μέχρι να καταγράψουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Στο τέλος, τοποθετούμε ένα «Χ» για να δείξουμε ότι οι ενέργειες ολοκληρώθηκαν. Χρησιμοποιούμε το εικονίδιο «Destruction Marker».
4 ο Διάγραμμα: Class Diagram Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα Διάγραμμα που θα περιλαμβάνει 2 κλάσεις: τον Anthwrpo και το Aytokinito. Σε κάθε μία θα πρέπει να δώσουμε γνωρίσματα και λειτουργίες και θα πρέπει να τις συσχετίσουμε. Ξεκινάμε με τη δημιουργία ενός διαγράμματος κάνοντας στο φάκελο Logical View δεξί κλικ New Class Diagram. Ονομάζουμε το διάγραμμά μας «Anthrwpos». Επιλέγουμε το εικονίδιο «Class» για να δημιουργήσουμε την κλάση και κάνουμε κλικ πάνω στο εικονίδιο, το μεταφέρουμε στο λευκό παράθυρο και το ονομάζουμε «Anthrwpos». Πατώντας πάνω στην κλάση στο Πεδίο Name της καρτέλας General βλέπουμε το όνομα που έχουμε δώσει.
Στην καρτέλα Operations τοποθετούμε τις μεθόδους που έχει η κλάση «Anthrwpos». Μέσα στην καρτέλα κάνουμε δεξί κλικ Insert και γράφουμε τη μέθοδο SetName. Έπειτα κάνουμε κλικ πάνω στη μέθοδο που δημιουργήσαμε και βλέπουμε μια νέα καρτέλα που αφορά τη μέθοδο SetName.
Στην καρτέλα General βλέπουμε το όνομα που της έχουμε δώσει. Επιλέγουμε τι θέλουμε να είναι αυτή η μέθοδος: public/private/protected κάνοντας κλικ στο αντίστοιχο button του Export control και πατάμε ΟΚ. Δημιουργούμε όσες μεθόδους επιθυμούμε. Φτιάχνουμε για παράδειγμα άλλη μία ακόμη την GetName που την επιλέγουμε να είναι και αυτή public όπως και η SetName.
Στη συνέχεια επιλέγουμε από την αρχική μας κλάση, την καρτέλα με τα Attributes ώστε να δημιουργήσουμε τα γνωρίσματα της κλάσης Anthrwpos.
Κάνουμε δεξί κλικ μέσα στην καρτέλα και Insert. Δημιουργούμε το γνώρισμα «ilikia»και πατάμε πάνω σε αυτό για να μας εμφανιστεί η καρτέλα του γνωρίσματος. Βλέπουμε ότι μας εμφανίζεται το όνομα του γνωρίσματος που έχουμε δώσει. Επιλέγουμε το γνώρισμα αυτό να είναι private. Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο και δημιουργούμε και άλλα γνωρίσματα στην κλάση «Anthrwpos» όπως «onoma», «epwnimo», «fylo».
Έτσι μας εμφανίζεται η κλάση με τα γνωρίσματα της και με τις λειτουργίεςμεθόδους της.
Με τον ίδιο τρόπο συνεχίζουμε και δημιουργούμε ακόμα μία κλάση την «Aytokinito» και με την ίδια διαδικασία της δίνουμε γνωρίσματα και λειτουργίες. Αυτό που πρέπει να γίνει στη συνέχεια είναι να συσχετίσουμε αυτές τις 2 κλάσεις. Χρησιμοποιούμε το εικονίδιο Unidirectional Association κάνοντας κλικ πάνω του και ενώνουμε τις 2 κλάσεις. Έπειτα πατάμε πάνω στη γραμμή συσχέτισης που δημιουργήσαμε και στο Πεδίο Name της καρτέλας General γράφουμε «Katexei» δίνοντας έτσι όνομα στη συσχέτιση και πατάμε ΟΚ. Η συσχέτιση αυτή δείχνει ότι η κλάση «Anthrwpos» κατέχει την κλάση «Aytokinito» και είναι μονής κατεύθυνσης.
Εάν θέλαμε η συσχέτιση να είναι διπλής κατεύθυνσης τότε θα κάναμε κλικ πάνω στη συσχέτιση και στην καρτέλα Role B Detail θα κάναμε κλικ πάνω στο εικονίδιο «Navigable».